SKKN Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết tập đọc

kinh nghiệm
rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5
thông qua tiết tập đọc
Phần thứ nhất:Đặt vấn đề

I.Tên đề tài : Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết tập đọc
II. Lý do chọn đề tài:
A. Cơ sở lý luận:
Trong chơng trình Tiểu học xác định mục tiêu của môn Tiếng Việt ở bậc
Tiểu học là:
-Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt, (nghe,
nói, đọc ,viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trờng hoạt động của lứa tuổi.
-Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện thao tác t duy.
-Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và những hiểu
biết sơ giản về xã hội, tự nhiên ,con ngời, về văn hoá văn học Việt Nam và nớc
ngoài .
-Bồi dỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng
giàu đẹp của Tiếng Việt góp phần hình thành nhân cách con ngời Việt Nam
XHCN.
-Phân môn Tập đọc trong Tiếng Việt là một trong những phân môn quan
trọng bởi có đọc tốt thì mới học tốt Tiếng Việt .Đọc tốt ở phân môn Tập đọc là các
em đợc củng cố khắc sâu thêm những tri thức, kỹ năng học tốt ở những phân môn
khác của Tiếng Việt và các môn học khác . Chức năng của phân môn Tập đọc là
luyện đọc: rèn cho học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy, tiến tới đọc hay (đọc diễn
cảm). Thông qua đọc đúng, đọc hay học sinh cảm thụ đợc cái hay cái đẹp của bài
văn, bài thơ. . Nó là chìa khoá đa các em vào kho tàng văn hoá , khoa học , giúp các
em nhận ra những tinh hoa của dân tộc đang đợc tàng trữ trong sách vở. Mỗi bài
tập đọc là một văn bản là một bức tranh thu nhỏ về hiện thực về cảnh đẹp đất nớc,
con ngời, xã hội...Mặt khác , thể hiện đợc tâm hồn của tác giả không chỉ có nội
dung hấp dẫn của bài văn bài thơ mà còn phụ thuộc vào ngời đọc tác phẩm đó .
Trớc hết ngời đọc phải đọc đúng, đọc chính xác, đọc trôi chảy, tiến tới đọc diễn

cảm , đọc theo vai thì mớidiễn tả cảm xúc, tình cảm, thái độ của tác giả bộc lộ qua
từng nhân vật trong tác phẩm .
1


Bởi vậy nâng cao năng lực đọc cho học sinh nhất là đọc đúng , đọc diễn cảm
là hết sức cần thiết đối với giáo viên cuối bậc tiểu học
B. Cơ sở thực tiễn:
- Qua nhiều năm nhà trờng phân công giảng dạy lớp 5 và qua dự giờ trao đổi
học tập lẫn nhau và đợc dự hội giảng cấp trờng, cấp cụm, huyện. Còn bộc lộ nhiều
tồn tại:
+Có những học sinh học tới lớp 5 đọc vẫn cha lu loát, cha hay, ngắt nghỉ
còn bừa bãi, nhấn giọng lên xuống tuỳ tiện. Các em không hiểu đợc nội dung
không hiểu đợc nghệ thuật , không hiểu đợc cái hay cái đẹp của tác phẩm . Bởi vì
trình độ học sinh không đồng đều, cha nghiên cứu kỹ nội dung bài cha cảm nhận đợc cái hay của bài tập đọc .
+ Mặt khác, địa bàn của trờng còn bị ảnh hởng của ngôn ngữ địa phơng nên
học sinh phần lớn còn đọc sai, phát âm nhầm lẫn l/n ; ch/tr ; s/x ; d /r/gi ;dấu sắc
với dấu ngã. Trong các giờ dạy tập đọc, việc rèn đọc cho học sinh còn hạn chế giáo
viên cha chú ý rèn đọc khi phát âm sai, khi ngắt nghỉ cha đúng. Trong việc rèn đọc
diễn cảm mang tính chất hình thức, nhiều giáo viên còn lúng túng trong việc hớng
dẫn học sinh rèn đọc: đọc thành tiếng, đọc thầm. Ngợc lại, trong giờ tập đọc có
giáo viên chỉ chú trọng đến việc tìm hiểu nội dung bài, số lợng học sinh đợc đọc
trong lớp ít, cha biết lên giọng, hạ giọng khi nào, nhấn giọng ở những từ ngữ nào.
Nhất là khi đọc lời các nhân vật cha thể hiện đợc tính cách của các nhân vật, qua
giờ dạy cha đạt đợc mục tiêu của tiết học .
-Qua nhiều năm giảng dạy Tập đọc ở lớp 5, tôi đã vận dụng phơng pháp
giảng dạy mới theo chơng trình, nội dung sách giáo khoa mới, do Bộ GD&ĐT quy
định. Đồng thời, rút kinh nghiệm của bản thân qua từng tiết dạy; vận dụng linh hoạt
các hình thức, phơng pháp giảng dạy phù hợp với đối tợng, tích cực phát huy chủ
động sáng tạo của học sinh và chú ý rèn kỹ năng toàn diện cho học sinh. Trong

những năm qua tôi đã đi sâu vào điều tra, nghiên cứu và đề ra những giải pháp, biện
pháp hợp lý sát thực với yêu cầu của bộ môn cũng nh đặc điểm tình hình học sinh
của nhà trờng.
Do vậy kỹ năng đọc của học sinh nói riêng và chất lợng dạy , học môn
Tiếng Việt nói chung thu đợc kết quả tốt . Sau đây tôi xin trình bày đề tài

Rèn

kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 thông qua tiết tập đọc để cùng chia sẻ kinh
nghiệm với các bạn đồng nghiệp góp phần nâng cao chất lợng dạy và học

2


nhằm đáp ứng mục tiêu của môn học cũng nh mục tiêu chung giáo dục cấp tiểu
học .
III/ Mục đích nghiên cứu:
-Để giải quyết vấn đề Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết tập
đọc tôi khảo sát năng lực đọc của học sinh lớp 5 để tìm ra nguyên nhân và giải
pháp rèn kỹ năng đọc qua mỗi tiết tập đọc .
IV/Đối tợng và phạm vi nghiên cứu:
1.Đối tợng nghiên cứu:
- Học sinh lớp 5 trực tiếp học các tiết tập đọc theo nội dung và phơng pháp
mới .
2. Phạm vi nghiên cứu:
-Nghiên cứu về đọc đúng và đọc diễn cảm qua tiết tập đọc.
Phần 2: giải quyết vấn đề
Qua các năm tôi đợc phân công giảng dạy lớp 5. Tôi tiến hành.
I, Khảo sát chất lợng đọc của học sinh ở những tiết học tập đọc đầu
năm.

Cụ thể kết quả nh sau:
Số
Đọc phát
Đọc ngắt
Đọc đúng
Đọc diễn
Năm học Lớp học
âm sai
nghỉ sai
cảm
Tỷ lệ Số l- Tỷ lệ Số l- Tỷ lệ
Số Tỷ lệ
sinh Số lợng
%
ợng
%
ợng
%
lợng %
2006-2007 5B 30
15
50
14
46,6
10
33,3
4
13,3
2007-2008 5B 30
12

40
12
40
9
30
3
10
2008-2009 5B 35
14
40
17
48,5
15
42,8
5
14
Đồng thời tôi trao đổi trực tiếp với đồng chí giáo viên chủ nhiệm năm trớc để
nắm kỹ hơn về kỹ năng đọc của các em và tiếp tục tìm nguyên nhân dẫn đến phát
âm sai, ngắt nghỉ sai, học sinh đọc diễn cảm còn yếu.
II, Nguyên nhân:
+Do ảnh hởng của ngôn ngữ địa phơng phát âm cha chuẩn, ông bà, bố mẹ
ngời lớn nói thế nào các em bắt chớc nh thế.
+Do bố mẹ ở địa phơng khác chuyển đến hay đến xây dựng gia đình nói ,
phát âm cha đúng.
Ví dụ: Bố mẹ phát âm sai: n/l lẫn lộn thì con cái phát âm nh vậy.

3


+ Về phía giáo viên :

-Cha thờng xuyên rèn đọc, rèn phát âm, những phụ âm sai. Cha đầu t quỹ
thời gian và rèn dứt điểm dẫn đến ảnh hởng tới học sinh. Nhiều giáo viên đọc cha
hay, cha đúng nhất ở bậc mẫu giáo làm ảnh hởng không ít tới việc đọc của học sinh
khi học 29 chữ cái.
Hơn nữa trong giờ tập đọc có giáo viên cha chú ý đến học sinh đọc sai, chỉ
chú ý đến học sinh đọc đúng, đọc hay. Các em này đợc làm việc liên tục trong giờ
dạy do vậy các em đọc tốt càng đọc tốt, em đọc yếu vẫn hoàn yếu.
-Giáo viên còn nặng về phơng pháp truyền thống, nặng thuyết trình không
chú ý năng lực chủ động của học sinh. Gọi học sinh đọc ít, kể cả khâu rèn đọc và
đọc giảng. Nhất là khi đọc diễn cảm giáo viên chỉ gọi một em khá đọc mang tính
hình thức. Cha chú ý đến việc rèn đọc cho học sinh, nhận xét bạn đọc đúng hay sai
để xửa cho bạn và điều chỉnh mình khi mình đọc sai. Khi học sinh đọc sai đọc lại
để sửa thì cha rèn dứt điểm những phụ âm đầu hay sai.
-Cha chú ý đến đọc nhóm đôi nối tiếp, đọc cho bạn nghe và ngợc lại.
-Cha chú ý đến khâu rèn đọc thờng xuyên ở các tiết dạy tập đọc và các tiết
học khác.
+ Về phía học sinh :
- Học sinh đã đọc kém lại lời đọc, không chú ý đến cách hớng dẫn đọc của
thày, không nghe những bạn đọc đúng để mình học tập, để mình đọc đúng.
-Đối với những em đã đọc đúng thì cha chịu rèn kỹ năng đọc diễn cảm (đọc
hay) để thể hiện đợc cảm xúc, tình cảm thái độ qua giọng đọc và tính cách của các
nhân vật nh : đọc đúng tốc độ, cao độ, trờng độ, và âm sắc.
-Việc chuẩn bị bài của các em ở nhà cha kỹ, không luyện đọc nhiều lần trớc
khi đến lớp.
III/ Các giải pháp và biện pháp rèn đọc cho học sinh
Để giải quyết đợc mục đích yêu cầu của tiết tập đọc và khắc phục những
nguyên nhân tồn tại đã nêu trên .Tôi đã tiến hành thực hiện các giải pháp, biện
pháp những nội dung cụ thể sau:
1)Một số công việc chuẩn bị của giáo viên và học sinh
a, Đối với thầy :

-Trớc hết muốn rèn cho học sinh đọc thành tiếng đúng thì giáo viên phải đọc
hay (đọc diễn cảm). Để đạt đợc yêu cầu trên thì giáo viên phải rèn luyện bản thân
mình đọc đúng, đọc hay. Không cho phép giáo viên dạy Tập đọc mà lại đọc
4


cha chuẩn. Trớc khi soạn bài giáo viên phải đọc bài nhiều lần, đọc thể hiện đợc
cảm xúc của tác giả khi viết bài văn đó. Dành quỹ thời gian cho việc soạn bài và
thiết kế các hoạt động cụ thể của thầy trò ở từng đoạn của bài. Thầy phải chú ý đến
khâu rèn đọc cho học sinh, chú ý đến đối tợng học sinh đọc kém. Nhất là những
tiết luyện đọc ở buổi hai. Giáo viên phải nên sửa, rèn dứt điểm cho học sinh phát
âm sai ở từng cặp phụ âm mà em đó hay phát âm sai hoặc đọc cha đúng.
-Tham khảo nội dung sách hớng dẫn giảng dạy để lựa chọn nội dung, phơng
pháp, hình thức học tập cho phù hợp với đối tợng của lớp mình.
-Su tầm đồ dùng dạy học, tranh ảnh minh hoạ phục vụ cho bài dạy để học
sinh hứng thú học tập tiếp thu bài sâu hơn.
-Chú ý đến yêu cầu của phân môn tập đọc : Đó là rèn đọc, rèn đọc càng
nhiều càng tốt.
b, Đối với các em học sinh :
- Yêu cầu học sinh đọc kỹ trớc bài ở nhà , có đọc trớc bài ở nhà học sinh
mới biết đợc từ nào khó đọc , hay sai để đến lớp nghe cô hớng dẫn sửa chữa.
- Học sinh Thờng xuyên rèn đọc đúng ở bất kỳ một văn bản nào nói chung
hay trong các tiết tập đọc nói riêng.
-Cần có sự ham thích đọc, có ý thức tự đọc. Tham gia đầy đủ các câu lạc bộ
thi đọc mà nhà trờng tổ chức. Su tầm sách, báo, truyện để đọc.
2.Để thực hiện đợc mục đích, yêu cầu rèn đọc, luyện tập cụ thể trong giờ
Tập đọc. Tôi chú ý đến các khâu sau :
2.1 Rèn phát âm đúng: Để rèn luyện cho học sinh phát âm chuẩn giáo viên
phải hớng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi cho học sinh. Trong giờ tập đọc thầy
gọi học sinh khá đọc bài, và giao nhiệm vụ cụ thể các em khác đọc thầm theo tìm

những tiếng khó đọc, các phụ âm hay đọc sai. Gọi học sinh phát hiện và phát âm,
các em khác theo dõi nhận xét phát âm bạn và phát âm lại. Gọi 3,4 em phát âm và
giáo viên chốt lại cuối cùng. Chẳng hạn: Các em hay phát âm sai n/l, giáo viên nói
khi phát âm n: đầu lỡi thẳng (vì nó là âm tắc), l là âm sắc phát âm đầu lỡi cong lên
hoặc tr đầu lỡi thụt vào. ch lỡi để thẳng
Ví dụ: Dạy bài : Một chuyên gia máy xúc.
-Tôi chia bài này làm 3 đoạn :
+Đoạn 1: Từ đầu ....đến êm dịu
+ Đoạn 2 : Tiếp dến thân mật.
5


+ Đoạn 3 : Phần còn lại
-Gọi học sinh khá đọc, các em khác theo dõi đọc thầm theo, tìm tiếng khó
đọc, hay phát âm sai .
-Cho học sinh đọc nối tiếp theo theo đoạn
-Gọi học sinh trả lời (2,3 em). Giáo viên ghi bảng (nổi bật lên, nét giản dị,
A- lếch -xây).
-Gọi 2,3 học sinh đọc, nhận xét phát âm đúng hay sai, gọi học sinh đọc lại.
(Đối với từng tiếng, từ khó đọc). Giáo viên thống nhất cách đọc đúng .
Do thời gian tiết tập đọc có hạn nên những học sinh phát âm sai ở tiết luyện
tập buổi hai tôi rèn dứt điểm. Đối với phụ âm n/l tôi cho học sinh phát âm nh sau:
* Luyện phát âm đúng n trong các từ sau:
-Nóng nực, nuôi nấng, nơp nớp, na ná, nao núng, nấu nớng, não nùng, non nớc này, nung nấu, nồng nàn...
* Luyện phát âm đúng âm l trong các từ:
-Lắm lỗi, lầm lỗi, lẫn lộn, lấp lánh, lọt lòng, lầy lội, la lối, lập loè, lừng lẫy,
làm lụng, lai láng, lạnh lẽo, lanh lảnh, lành lặn,...
* Luyện cả n và l.
-Nới lỏng,nói lại, nớc lửa, nức lòng, làm nũng, làng nớc, ...
-Ví dụ: Trong lớp tôi em Tuấn khi đọc luôn phát âm sai. Tôi tìm nhiều từ có

phụ âm n, l để gọi em phát âm . Gọi em khá đọc trớc, em nghe đọc lại, đọc nhiều
lần sửa đến khi em đọc đúng. Khi đã sửa cho em đọc đúng rồi, trong các tiết học
sau tôi luôn luôn chú ý đến em khi đọc xem em còn mắc lỗi lại nữa không để kịp
thời uốn nắn, sửa chữa nếu em mắc lại .Vì số lợng học sinh mắc lỗi này không
nhiều nên tôi sửa sai triệt để. Và các phụ âm khác khi học sinh phát âm sai tôi tiến
hành tìm các từ ngữ có âm đó luyện phát âm cho học sinh ngay trong giờ và luyện
thêm ở những tiết dạy luyện tập buổi hai.
2.2 Rèn đọc đúng:
- Đối với các lớp 1,2,3 việc đọc mẫu thờng do giáo viên đảm nhiệm. Đến lớp
5 kỹ năng đọc của học sinh đã đợc nâng cao, nhiều học sinh có thể đọc đạt tới trình
độ chuẩn trong những trờng hợp nhất định. Do vậy tôi thờng gọi một số học sinh
khá, giỏi đọc làm mẫu trớc toàn bài sau đó gọi học sinh đọc nối tiếp đoạn kết hợp
giảng từ.... khi các em đọc tôi kết hợp :
+Khen những em đọc đúng, xem đó nh là mẫu cho cả lớp noi theo.

6


+Dùng lời nói kết hợp chữ viết, ký hiệu và đồ dùng dạy học, hớng dẫn học
sinh cách ngắt nghỉ hơi, tốc độ đọc, giọng đọc thích hợp. Mỗi đoạn gọi 2,3 học
sinh đọc. Gọi học sinh nhận xét bạn và đọc lại chú ý đọc ngắt nghỉ những cụm từ
trong những câu văn dài bài văn xuôi.
+ Ví dụ: Bài : Một chuyên gia máy xúc
Thế là / A-lếch -xây đa bàn tay vừa to /vừa chắc ra/ nắm lấy bàn tay đầy dầu
mỡ của tôi lắc mạnh và nói://
- Sau khi học sinh phát hiện câu dài, giáo viên ghi vào bằng giấy hoặc bảng
phụ gọi 2,3 em đọc .Các em khác nhận xét bạn ngắt nghỉ đúng cha, ngắt hơi, nghỉ
hơi sau với những tiếng nào, em có đồng ý không? Mời em đó đọc lại. học sinh đọc
và ngắt hoặc nghỉ để các ban khác nhận xét bổ xung và giáo viên thống nhất cách
đọc.

-Đối với những em đọc yếu tôi chú ý cho các em đó đọc nhiều hơn. Hôm nay
đọc một câu, ngày mai đọc hai câu, và tăng dần số câu. Các em khác chú ý nghe
nhận xét bổ xung bạn đọc. Nếu bạn vẫn đọc sai tiếp tục cho em đó đọc. Trong khi
đọc nối tiếp đoạn kết hợp đặt câu hỏi gợi ý để các em trả lời hiểu những từ đợc chú
thích trong bài để học sinh hiểu nghĩa của từ .
Bài : Một chuyên gia máy xúc
Khi đọc đoạn 1 có từ mới ,tôi đặt câu hỏi: Qua đoạn vừa đọc em hiểu :
Công trờng là gì?
+ Học sinh trả lời: nơi tập trung ngời, dụng cụ, máy móc...để thực hiên việc
xây dựng hoặc khai thác
+ Hoặc Em hiểu : hoà sắc là thế nào? (sự phối hợp màu sắc)
- Đặc biệt với các từ ở các địa phơng khác, giáo viên cần cho các em hiểu từ
đó ở địa phơng mình có nghĩa là gì
Ví dụ : Bài Lòng dâncó các từ: tui(tôi); ra lịnh ( ra lệnh); thiệt ( thật )...
Hoặc bài Th gửi các học sinh các từ : giời ( trời) ; giở đi ( trở đi )
Trong phần rèn đọc đúng này, tôi tổ chức cho các em đọc cá nhân đọc trong
nhóm, luyện đọc theo cặp, đọc trớc lớp. (Đọc cho bạn nghe và ngợc lại) nhận xét
bạn đọc và sửa nếu bạn đọc sai. Đối với những em đọc kém tôi nhẹ nhàng gọi học
sinh đọc lại để sửa, động viên khuyến khích kịp thời để các em tự tin hơn và
không chán nản, mặc cảm. Tôi luôn dùng những từ gần đúng để các em có ý
thức tự đọc để vơn lên. Ngoài ra, tôi cho các em đọc tốt ngồi kèm những em đọc

7


yếu trong khi luyện đọc ở lớp nh vậy việc luyện đọc nhóm, đọc theo cặp đạt kết
quả cao hơn.
* Đối với các bài thơ : Đọc đúng trong bài thơ không những phát âm đúng
phải biết ngắt nghỉ theo nhịp thơ, nhấn giọng các từ ngữ. Khi đọc cần ngắt nhịp 2/3
hay 3/4 hay 4/4 ... Gọi học sinh đọc các khổ thơ cho các em nhận xét ngắt nhịp

đúng cha, ngắt nhịp ở những tiếng nào. Giáo viên ghi khổ thơ vào bảng, giấy để
học sinh nói cách ngắt nhịp, nhận xét bổ xung, giáo viên thống nhất.
+ Ví dụ bài: Hành trình của bầy ong.
-Gọi học sinh đọc, nhận xét, đọc lại và thống nhất cách ngắt nhịp: 4/2 hay
3/5 .
Chắt trong vị ngọt /mùi hơng
Lặng thầm thay/ những con đờng ong bay
Trải qua ma nắng /vơi đầy
Men trời đất/ đủ làm say đất trời.
Hoặc bài: Chú đi tuần không ngắt nhịp cố định mà chỉ cần ngắt theo cảm
xúc:

Chú đi tuần/ đêm nay
Hải Phòng/ yên giấc ngủ say
Cây /rung theo gió /, lá /bay xuống lòng đờng

Chú đi qua cổng trờng /
Các cháu miền Nam /yêu mến.
Ngoài ra không những tôi luyện cho học sinh đọc ngắt đúng nhịp thơ tôi còn
rèn cho học sinh biết đọc vắt dòng đúng.
+ Ví dụ: Hành trình của bầy ong
Bầy ong giữ hộ cho ngời. Những mùa hoa /đã tàn phai tháng ngày
2.3.Rèn đọc thầm : Đọc thầm là yêu cầu cao, đọc thầm với tốc độ nhanh và
hiệu quả hơn (nắm bắt đầy đủ thông tin cảm thụ tốt văn bản nghệ thuật).
Hớng dẫn học sinh đọc thầm tôi giao nhiệm vụ cụ thể để định hớng rõ yêu
cầu đọc thầm cho học sinh ( đọc câu nào, đoạn nào; đọc để trả lời câu hỏi hay để
ghi nhớ, học thuộc.)
Giới hạn thời gian để tăng dần tốc độ đọc thầm cho học sinh. Cách thực hiện
biện pháp này là từng bớc rút ngắn thời gian đọc của học sinh và tăng dần độ khó
của nhiệm vụ. Thông thờng tôi sử dụng đọc thầm cho học sinh tìm bài văn có mấy

8


đoạn, hoặc đọc thầm để suy nghĩ trả lời những câu hỏi trong sách giáo khoa. Khi
đọc thầm giáo viên phải giao nhiệm vụ cụ thể, nhằm định hớng việc đọc - hiểu.
+ Ví dụ: Trong bài Một chuyên gia máy xúc
-Học sinh đọc thầm đoạn một trả lời câu hỏi:
Hỏi :Anh Thuỷ gặp anh A-lếch - xây ở đâu?
Học sinh trả lời: Hai ngời gặp nhau ở công trờng xây dựng.
Hỏi: Dáng vẻ của A- lếch- xây có gì đặc biệt khiến anh Thủy chú ý?
-Gọi học sinh trả lời, bạn nhận xét bổ xung, giáo viên chốt lại cuối cùng
* Đọc kết hợp giảng.
-Đọc kết hợp với tìm hiểu nội dung nghệ thuật của văn bản trau dồi kỹ năng
đọc hiểu, nắm bắt thông tin bớc đầu qua đọc, các em cảm thụ đợc cái hay cái đẹp
của bài văn, bài thơ để tạo điều kiện cho các em đọc diễn cảm cả bài.
-Ngoài việc rèn đọc đúng (phải luyện đọc) cần giúp học sinh hiểu nghĩa của
từ ngữ thông qua đọc và trả lời những câu hỏi thông qua từ ngữ để học sinh hiểu đợc nội dung bài đọc. Tôi có thể giao nhiệm vụ bài tập cụ thể ở từng đoạn cho học
sinh trả lời nhận xét, trao đổi báo cáo kết quả để nhận xét, Khi tổ chức lớp học tôi
cho các em hoạt động càng nhiều càng tốt. Tôi cố gắng phối hợp đàm thoại
thầy- trò với đàm thoại trò - trò. Ngoài hình thức cả lớp cùng tìm hiểu dới sự hớng
dẫn của giáo viên tôi còn chọn thêm những hình thức khác nh :
+ Chia lớp thành các nhóm để học sinh cùng nhau trao đổi câu hỏi. Sau đó ,
đại diện các nhóm trả lời câu hỏi trớc lớp. Giáo viên điều khiển lớp đối thoại, nêu
nhận xét thảo luận tổng kết.
+ Chỉ định 1-2 em điều khiển lớp trao đổi về bài đọc dựa theo các câu hỏi
trong sách giáo khoa. Học sinh điều khiển lớp có thể bổ sung câu hỏi nh : Bạn
cho mình biết .. Giáo viên chỉ nói những điều cần thiết để điều chỉnh, khắc sâu ,
gây ấn tợng về những gì học sinh trao đổi, thu lợm đợc. Giáo viên là ngời chốt lại
cuối cùng hoặc nhất trí trả lời của các em. Trong khi học sinh trả lời, tôi chú ý cách

diễn đạt cách dùng từ ngữ, của các em để các em vận dụng ở các môn học khác.
2. 4 Rèn đọc diễn cảm, đọc hay: Đối với học sinh lớp 5.Yêu cầu học sinh
đọc đúng, diễn cảm là yêu cầu trọng tâm, nên phải dành thời gian thích hợp.
* Đối với văn bản nghệ thuật ,các bài văn xuôi:

9


-Giáo viên hớng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua việc dẫn dắt gợi mở
để học sinh thể hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với hình ảnh, cảm
xúc trong bài thơ, phù hợp tính cách nhân vật trong bài văn (Bớc đầu biết làm chủ
đợc giọng đọc đối với ngữ điệu, tốc độ, cao độ, trờng độ, âm sắc nhằm diễn tả đúng
nội dung bài. Đọc diễn cảm phù hợp với sự cảm nhận riêng của từng cá nhân. Giáo
viên có thể viết khổ thơ ra bảng, giấy gắn trên bảng để học sinh tìm ra cách đọc).
+ Ví dụ: Bài Bầm ơi
Gọi 1,2 em đọc cho học sinh nhận xét, giọng đọc bài thơ nh thế nào? Bạn
đọc đúng cha? (Giọng trầm lắng thiết tha). Em đọc lại: Đọc hai câu mở đầu: Ai về
thăm mẹ quê ta/ Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm.
Hỏi: bạn đọc đúng cha? Đọc với giọng thế nào? (với giọng nhẹ , trầm , nghỉ
hơi dài khi kết thúc).
Nhấn giọng ở đoạn theo cách ngân dài hơi hơn ở những từ ngữ khẳng định
hoặc mang rõ sắc thái cảm xúc: Chiều nay có đứa con xa nhớ thầm
Trong khi đọc tôi hớng dẫn đọc đúng đối với những câu văn sau dấu chấm
lửng, ngắt nghỉ thế nào? Đối với các câu cảm, câu thán, câu hỏi trong bài cần đọc
nh thế nào mới đúng
Khi đọc trong các bài thơ, bài văn có các câu hỏi, câu kể, câu cảm giáo viên
cần hớng dẫn các em đọc đúng giọng của từng loại câu đó thì mới bộc lộ đợc cảm
xúc của từng nhân vật và của tác giả.
+Ví dụ :

Bài

Chú đi tuần

Các cháu ơi ! ngủ có ngon không?
Các cháu cứ yên tâm ngủ nhé!
+ Hoặc : Bài : Một chuyên gia máy xúc có câu văn :
- Đồng chí lái máy xúc bao nhiêu năm rồi ?
-Chúng mình là đồng nghiệp đấy, đồng chí Thuỷ ạ!
Tôi hớng dẫn các em cần đọc đúng ngữ điệu khi đọc câu hỏi nh nhấn giọng
từ để hỏi, cao giọng ở cuối câu. Nếu học sinh đọc cha hay giáo viên có thể đọc mẫu
cho học sinh để học sinh nghe giọng đọc của cô để tự điều chỉnh mình đọc theo cô.
Để các em đọc tốt giáo viên cần tạo niềm say mê hứng thú cho học sinh .

10


Ví dụ: khi đọc bài Hạt gạo làng tacuối giờ học giáo viên hát cho các em
nghe bài hát Hạt gạo làng ta mà đã đợc phổ nhạc .
Thông qua hiểu đợc nội dung bài đọc, phải hiểu đợc cảm xúc của tác giả
trong văn bản đó. Đối với nhân vật thể hiện đợc tính cách của nhân vật đó.
Giọng đọc thay đổi ở từng đoạn. Khi đọc câu đối thoại đọc nh thế nào? Đọc
thế nào thể hiện đọc giọng của từng nhân vật.
-Biết đọc bài văn với giọng kể nhẹ nhàng, hóm hỉnh hay với giọng niềm nở
hồ hởi...Để thể hiện đợc tính cách, cảm xúc của các nhân vật ngời đọc cần hoà
mình vào từng nhân vật để tìm đợc cách đọc. Khi đọc diễn cảm tôi hớng dẫn các
em biết nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm (tặc lỡi, ngạc nhiên, giận dữ, thủng
thẳng, giả bộ), và biết đọc phân biệt lời các nhân vật.
Ví dụ : bài: Lòng dân :
- Khi dạy tôi hớng dẫn các em phân biệt tên nhân vật với lời nói của nhân vật

và lời chú thích về thái độ, hành động của nhân vật :ví dụ
Cai : ( xẵng giọng ) // Chồng chị à?
Dì Năm : - Dạ , chồng tui.
Cai : - Để coi. ( Quay sang lính ) // Trói nó lại cho tao//(chỉ dì Năm ). Cứ
trói đi . Tao ra lịnh mà//( lính trói dì Năm lại ).
Khi đọc cần thể hiện đúng thái độ, tình cảm của nhân vật và tình huống kịch.
Cụ thể:
- Giọng cai và lính : hống hách, xấc xợc
- Giọng dì Năm và chú cán bộ ở đoạn đầu : tự nhiên, ở đoạn sau dì Năm
khéo giả vờ than vãn khi bị trói, nghẹn ngào nói lời trăng trối với con khi bị doạ
bắn chết.
- Giọng An : giọng một đứa trẻ đang khóc. ( An tham gia rất tự nhiên vào vở
kịch do má em dàn dựng. trong tình huống nguy hiểm, em khóc vì thực sự lo cho
má).
* Đối với văn bản phi nghệ thuật: Hớng dẫn học sinh đọc xác định ngữ điệu
đọc sao cho phù hợp với nội dung thông báo làm rõ thông tin cơ bản giúp nghe tiếp
nhận đợc những vấn đề quan trọng hay nổi bật trong văn bản.
- Đọc diễn cảm sau khi học sinh đã tóm tắt hiểu đợc nội dung của văn bản.

11


-Khi rèn đọc lần cuối tiết học, học sinh phải thể hiện đợc cảm xúc của tác giả
khi biết bài văn bài thơ đó.
-Tôi thấy tổ chức cho học sinh thi đọc theo cặp, theo nhóm, mỗi nhóm cử
một bạn lên thi đọc. Đối với bài: có ngời dẫn truyện các nhân vật trong chuyện cho
học sinh đóng vai và đọc theo lời nhân vật và ngời dẫn truyện. Gọi học sinh lên
đọc, các em ở dới là giám khảo nghe, chấm, nhận xét xem bạn nào, nhóm nào, đọc
hay. Giáo viên cùng cả lớp động viên khuyến khích học sinh đọc tốt để các em đọc
tốt hơn.

-Đối với thời gian một tiết tập đọc chỉ trong vòng 35- 40 phút mà đối tợng
học sinh gồm : Giỏi - khá- trung bình - yếu ngoài chức năng chủ yếu là rèn đọc luyện đọc là chính ở trong cả quá trình tiết học. Học sinh phải đợc luyện đọc nhiều
lần. Học sinh nào cũng phải đợc đọc trong giờ học ít nhất một lần. Trong giờ học
tôi tuân theo nguyên tắc học sinh là chủ thể của giờ học. Muốn vậy, tôi đã nắm
chắc từng đối tợng học sinh. Tôi đã chú ý rèn đọc nhiều đối với học sinh đọc yếu.
Rèn từ thấp đến cao, từ phát âm đúng, đọc đúng, ngắt nghỉ đúng câu dài, tiến tới
rèn đọc diễn cảm .
- Ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm học rèn dứt điểm cho những học sinh
phát âm sai, rèn học sinh đọc cha đúng ngắt nghỉ. Tôi cho học sinh đọc từ 1,2 câu
rồi tăng dần 3,4 câu tới 1 đoạn ,2 đoạn và cả bài. Mỗi tuần ở tháng 9 - 10 buổi
chiều tôi dành 2 tiết để rèn đọc. Rèn em nào dứt điểm em đó, rèn từ nào dứt điểm
từ đó. Sau khi các em đọc khá dần tôi duy trì mỗi tuần 1 tiết để rèn đọc đúng, đọc
hay. Rèn đọc cho học sinh phải kiên trì, rèn thờng xuyên thì kết quả đọc sẽ nâng
lên rõ rệt. Rèn học sinh đọc đúng, đọc hay cho học sinh phải đạt đợc các yêu cầu
cụ thể đề ra:
+ Đọc phát âm đúng, phát âm không lẫn lộn.
+ Đọc ngắt nghỉ đúng dấu chấm, dấy phẩy giữa các cụm từ ở những câu dài.
+ Đọc to rõ ràng, lu loát.
+ Đọc ngắt nhịp đúng các nhịp thơ.
+ Biết đọc nhấn giọng, thay đổi sắc thái giọng đọc phù hợp với văn cảnh và
lời nhân vật.
Qua những năm áp dụng phơng pháp giảng dạy Rèn kỹ năng đọc cho học
sinh lớp 5 qua tiết tập đọc tôi tiến hành khảo sát lần 2 cũng ở lớp tôi chủ nhiệm ở
tôi thấy tỷ lệ học sinh đọc tốt đã có nhiều chuyển biến so với khảo sát. Cụ thể kết
quả nh sau:
12


Số
Đọc phát

Năm học Lớp học
âm sai
Tỷ lệ
sinh Số lợng
%
2006-2007 5B 30
3
10
2007-2008 5B 30
6
20
T9,T10,T11 5B 35
7
20
2008-2009

Đọc ngắt
nghỉ sai
Số l- Tỷ lệ
ợng
%
4
13,3
5
16,6
9
25,7

Đọc đúng
Số lợng

22
20
20

Tỷ lệ
%
73,3
66,6
57

Đọc diễn
cảm
Số Tỷ lệ
lợng %
15
50
17
56,6
14
50

Qua kết quả trên cho thấy chất lợng của học sinh đã đợc nâng lên rõ rệt, số
học sinh đọc phát âm sai giảm nhiều. Số học sinh đọc đúng, đọc hay tăng lên.
Để có kết quả nh trên, trong mỗi giờ dạy tập đọc các biện pháp mà tôi đã
trình bày ở trên, giúp chất lợng dạy - học tâp đọc đạt đợc những yêu cầu, mục tiêu
của môn học ngoài ra trong mỗi tiết dạy tập đọc giáo viên cần tạo nên không khí
sôi nổi thi đua động viên kịp thời để học sinh tự tin hơn, phấn khởi hơn với kết quả
rèn luyện của mình.

ở buổi hai mỗi tháng tôi tổ chức một lần hái hoa dân chủ thi

đọc đúng đọc hay, đọc thuộc lòng các bài thơ, khổ thơ, đọc phân vai, đoạn văn mà
mình thích nhất để thi đua và tuyên dơng động viên khuyến khích kịp thời và rèn
đọc phải thờng xuyên liên tục. Chú ý rèn đối với học sinh yếu kém và rèn đọc
trong các phân môn khác của Tiếng Việt và các môn học khác. Duy trì sinh hoạt
Đội đọc truyện trong th viện, để rèn kỹ năng đọc cho học sinh với kết quả này chắc
chắn cuối năm lớp tôi sẽ không còn học sinh đọc yếu nữa.

Phần 3 . Kết thúc vấn đề:
Muốn nâng cao chất lợng hiệu quả của các giờ dạy Tập đọc để học sinh đọc
đúng đọc hay bớc đầu cảm thụ đợc cái hay cái đẹp trong bài văn, bài thơ thì khâu
luyện đọc - rèn đọc đúng có vai trò rất quan trọng. Học sinh có đọc đúng mới hiểu
đúng nội dung, mới diễn tả đợc cảm xúc của mình. Để làm tốt việc rèn đọc cho học
sinh lớp 5 trong phân môn Tập đọc ngời giáo viên phải làm tốt những việc sau:
-Mỗi giáo viên phải mẫu mực trong lời nói, việc làm, say sa yêu nghề yêu trẻ
, yêu trờng lớp.
-Phải luôn nghiên cứu tìm hiểu về nội dung kiến thức, phơng pháp bộ môn,
nắm chắc hệ thống chơng trình. Ngời giáo viên phải thờng xuyên tự bồi dỡng nâng

13


cao trình độ, luôn cập nhật những thông tin, những đổi mới về phơng pháp giảng
dạy.
-Giáo viên phải nhận thức đúng vai trò chức năng ở phân môn Tập đọc. Trớc
hết giáo viên phải rèn cho mình đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm mọi bài tập đọc
trong cấp học nói chung, các bài tập đọc lớp 5 nói riêng. Phải đầu t quĩ thời gian
cho khâu chuẩn bị bài, xây dựng tổ chức các hoạt động cho học sinh trên lớp học .
-Giáo viên phải kiên trì , thờng xuyên rèn cho học sinh theo các bớc:
+Luyện học sinh phát âm đúng các phụ âm khó đọc hay sai.

+Luyện đọc đúng các cụm từ, ngắt nghỉ đúng.
+Ngắt nghỉ đúng ở các câu văn, khổ thơ.
+Luyện đọc mức độ từ thấp đến cao với học sinh yếu.
+Luyện cho học sinh biết lên giọng, hạ giọng, nhấn giọng ở câu văn, thể
hiện tính cách nhân vật hoặc giọng vui, buồn trong các văn bản với giọng đọc, ngữ
điệu, tốc độ đọc, âm sắc, nhằm diễn tả đúng nội dung bài.
+Đối với những học sinh đọc sai, rèn dứt điểm ở tiết đọc và tiết luyện đọc ở
buổi hai.
+Nhiều học sinh đợc tham gia đọc và nhận xét bạn đọc.
-Luôn động viên khích lệ gây hứng thú học tập, đọc đối với học sinh yếu
kém, phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.
-Vận dụng phơng pháp giảng dạy phù hợp với đối tợng học sinh lớp mình.
Cử chỉ giáo viên, lời nói ngắn gọn dễ hiểu hớng học sinh thao tác t duy chủ động.
-Học sinh phải chuẩn bị bài thật tốt ở nhà, đọc nhiều lần đối với học sinh yếu
kém trớc khi đến lớp.
-Thờng xuyên dự giờ đồng nghiệp để học tập trao đổi rút kinh nghiệm.

-Tổ khối Quan tâm bồi dỡng thờng xuyên hơn nữa những giáo viên năng lực
còn hạn chế nhất là khâu đọc của giáo viên.
-Hội thảo trao đổi những kinh nghiệm cho đồng nghiệp học tập ở cấp cụm ,
cấp huyện.

14


Trên đây là một số kinh nghiệm biện pháp đã làm trong khi rèn học sinh đọc
trong phân môn Tập đọc lớp 5. Tôi đã mạnh dạn cùng trao đổi, chia xẻ cùng các
ban. Mong các bạn đóng góp ý kiến.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Ngày 10 tháng 11 năm 2008

15