skkn gd kỹ năng sống cho học sinh lớp 10 qua tiết dạy 16 “ thực hành, ngoại khóa” môn gdcd

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Xã hội ngày nay đang và sẽ có những bước phát triển mạnh về mọi mặt: đó
là sự phát triển về kinh tế; sự phong phú, đa dạng về văn hoá; là những đổi thay
tích cực về mặt xã hội Tất cả những điều đó tạo nên một môi trường thuận lợi
cho sự phát triển toàn diện con người, đặc biệt đối với thế hệ trẻ thì đây thực sự
là một cơ hội giúp các em sớm phát triển tài năng. Tuy nhiên, cùng với sự phát
triển của xã hội thì tình trạng xuống cấp đạo đức của một bộ phận giới trẻ ngày
một gia tăng. Trong thời gian qua, hàng loạt các vụ việc xảy ra có liên quan đến
học sinh như bạo lực học đường, cờ bạc, trộm cắp, nghiện hút, đua xe…Tại cuộc
hội thảo “Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giáo dục đạo đức, lối sống,
phòng chống tội phạm, bạo lực trong học sinh phổ thông” do Bộ GD&ĐT tổ
chức ngày 25-11-2012 đưa ra nhiều con số khiến mọi người phải giật mình: từ
năm 2005 đến nay, tổng số vi phạm hình sự trong học sinh, sinh viên khoảng
8.000 trường hợp. Trong đó có hơn 2.000 trường hợp đánh nhau, gây rối trật tự
công cộng, gần 900 trường hợp tội phạm ma túy, 83 vụ giết người, gần 1.400
trường hợp cướp tài sản Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến các hiện tượng tiêu
cực trên mà một trong những nguyên nhân đó là do các em thiếu kỹ năng sống.
Vậy làm thế nào để giáo dục kỹ năng sống cho các em? Một câu hỏi đặt ra đòi
hỏi phải có sự phối kết hợp của các nghành, đoàn thể trong xã hội trong đó có
Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên, việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh ở các
trường phổ thông hiện nay còn rất hạn chế, mới chỉ là bước đầu và chỉ mang tính
tích hợp, lồng ghép Một thực tế diễn ra là đa số giáo viên chưa chú trọng đến
việc giáo dục kỹ năng sống; còn xem nhẹ vai trò, tầm quan trong của vấn đề
này. Trong khi, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong các trường phổ thông
là rất cần thiết và có tầm quan trọng rất đặc biệt:
Kỹ năng sống thúc đẩy sự phát triển cá nhân, là nhịp cầu giúp con người
biến kiến thức thành thái độ hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh. Người có
kỹ năng phù hợp sẽ tự tin, vững vàng trước những khó khăn, thử thách và sẽ
thành công trong cuộc sống. Ngược lại, người thiếu kỹ năng thường bị vấp váp
và dễ thất bại trong cuộc sống.
Không những thúc đẩy sự phát triển cá nhân, kỹ năng sống còn góp phần

thúc đẩy sự phát triển của xã hội, giúp ngăn ngừa các tệ nạn xã hội như: trộm
cắp, giết người, cướp của, mại dâm, ma tuý…
Giáo dục kỹ năng sống là vấn đề cấp thiết đối với thể hệ trẻ. Bởi vì: Lứa
tuổi học sinh là lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu mơ ước,
ham hiểu biết, thích tìm tòi khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội,
còn thiếu kinh nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động… Đặc biệt là trong bối
cảnh hội nhập quốc tế và cơ chế thị trường hiện nay, thế hệ trẻ thường xuyên
chịu tác động đan xen của những yếu tố tích cực và tiêu cực, luôn được đặt vào
1
hoàn cảnh phải lựa chọn những giá trị, phải đương đầu với những khó khăn
thách thức Nếu thiếu kỹ năng sống các em dễ bị lôi kéo vào các hành vi tiêu
cực, bạo lực, lối sống ích kỷ, lai căng, thực dụng, trong khi các em là những chủ
nhân tương lai của đất nước, là những người sẽ quyết định sự phát triển của đất
nước trong những năm tới. Vì vậy, "giáo dục kỹ năng sống" là một yêu cầu cấp
thiết đối với thế hệ trẻ.
"Giáo dục kỹ năng sống" còn nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ
thông. Điều 2 - Luật giáo dục 2005 đã xác định: Mục tiêu của giáo dục phổ
thông là đào tao con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức,
sức khoẻ, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và
CNXH; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất năng lực công dân, đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc.
Vì vậy, tích hợp “giáo dục kỹ năng sống” thông qua các bài dạy của môn
Giáo dục công dân nói riêng và các môn học khác nói chung là một yêu cầu, một
việc làm cần thiết, thường xuyên trong việc đổi mới nội dung, phương pháp dạy
học hiện nay. Tuy nhiên, để dạy một tiết "giáo dục kỹ năng sống" riêng biệt là
một việc làm khiến không ít giáo viên phải lúng túng- trong khi không có một
tài liệu nào hướng dẫn cụ thể về tiết dạy này. Nếu giáo viên không tìm ra hướng
đi phù hợp thì học sinh sẽ không thích học, hiệu quả giáo dục sẽ không cao và
không đạt được mục đích yêu cầu của bài học.
Bản thân tôi và các giáo viên trong nhóm lần đầu tiên khi tiếp cận với tiết:

“Thực hành, ngoại khoá với nội dung:Giáo dục kỹ năng sống” (Tiết PPCT: 16-
lớp 10) cũng cảm thấy rất lúng túng. Tôi đã dạy thử ở một số lớp với nhiều cách
dạy khác nhau và nhờ các giáo viên cùng nhóm tới dự. Sau mỗi tiết dạy chúng
tôi lại cùng nhau đóng góp ý kiến bổ sung và rút kinh nghiệm để cho bài dạy
hoàn thiện hơn. Cuối cùng, chúng tôi đã tìm ra hướng đi phù hợp, tiết học đã tạo
được nhiều hứng thú cho các em và đạt hiệu quả cao.
Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của việc "giáo dục kỹ năng sống"
cho học sinh tôi đã lựa chọn nội dung: Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
lớp 10 qua dạy tiết 16 “Thực hành, ngoại khoá” môn GDCD để trao đổi kinh
nghiệm với bạn bè, đồng nghiệp. Đây là một số kinh nghiệm của bản thân và
đang bước đầu thực hiện, vì vậy sẽ không tránh khỏi những sai sót, kính mong
nhận được sự giúp đỡ, đóng góp của đồng nghiệp.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I . Thực trạng
Nội dung giáo dục kỹ năng sống hiện nay đã được nhiều quốc gia trên thế
giới đưa vào dạy cho học sinh trong các trường phổ thông, dưới nhiều hình thức
khác nhau và kỹ năng sống được coi như một nội dung của chất lượng giáo dục.
2
Ở Việt Nam, để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng
nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đáp
ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, bên cạnh việc trang bị kiến thức thì giáo dục kỹ
năng sống đang ngày càng được chú trọng. Mục tiêu giáo dục phổ thông đã và
đang chuyển hướng từ chủ yếu là trang bị kiến thức sang trang bị những năng
lực cần thiết cho các em học sinh. Phương pháp giáo dục phổ thông cũng đã và
đang đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của
người học, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, tăng cường khả năng làm
việc theo nhóm, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn tác động
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Nội dung giáo
dục kỹ năng sống đã được tích hợp trong một số môn học và hoạt động giáo
dục: ngoại khoá, ngoài giờ lên lớp, hoạt động hướng nghiệp

Tuy vậy, hiện nay vẫn còn nhiều giáo viên mới chỉ quan tâm đến việc dạy
"chữ", chưa thật sự quan tâm đến việc dạy "người" một cách toàn diện. Các gia
đình coi điểm các bộ môn là thước đo sự tiến bộ của con cái, tạo thành sức ép
buộc học sinh chỉ nghĩ đến chuyện phải học để có điểm cao. Có nhiều giáo viên
còn quan niệm rằng: tích hợp giáo dục kĩ năng sống là vô hình dung làm nặng
thêm nội dung kiến thức bài học, biến dạng môn học dưới hình thức đơn điệu
khô cứng .
Có thể nói, Giáo dục công dân là môn học có nhiều điều kiện thuận lợi để
tích hợp, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh vì có nhiều kiến thức thực tế như:
đạo đức, pháp luật, kinh tế, xã hội. Thông qua tổ chức dạy học, đặc biệt là tiết
ngoại khoá sẽ có nhiều cơ hội tích hợp, giáo dục kĩ năng sống cho các em học
sinh. Thế nhưng, một số giáo viên lại cho rằng: “ thực hành ngoại khoá không
có kiến thức cơ bản, không quan trọng ” nên dạy cho qua chuyện. Giáo viên
thường dạy đối phó mà không theo một chủ đề, một mục đích nào cả, miễn sao
các hoạt động đó kéo dài hết 45 phút.
Để khắc phục những hạn chế trên khi tiến hành dạy bài này tôi đã sử dụng
một số phương pháp dạy học tích cực đan xen để giáo dục kỹ năng sống cho các
em. Với cách dạy này đã tạo được hứng thú cho học sinh và làm cho tiết học trở
nên nhẹ nhàng, thiết thực và bổ ích hơn.
Trong quá trình dạy học tiết này tại trường tôi thấy có những thuận lợi và
khó khăn sau:
1. Thuận lợi:
- Môn GDCD ở trường THPT rất thuận lợi cho việc giáo dục đa dạng
các kỹ năng sống cho học sinh.
3
- Giáo viên môn GDCD hàng năm được tập huấn, được trang bị những
kiến thức về đổi mới phương pháp, về giáo dục kỹ năng sống nên để chuẩn bị
một bài dạy theo phương pháp mới là một việc làm không khó.
- Nhà trường có trang thiết bị dạy học hiện đại đầy đủ như máy vi tính,
máy chiếu, loa …

- Mạng internet được phổ biến rộng khắp đó cũng là điều kiện thuận lợi
để giáo viên có thể khai thác các thông tin, các hình ảnh và các đoạn video
clip… để sử dụng vào bài giảng.
2. Khó khăn:
- Trường tôi ở huyện miền núi, đôi khi mạng lưới điện không đảm bảo
nên phải chuẩn bị phương án hai. Đối với tiết này nếu không sử dụng máy chiếu
thì khó thực hiện đúng ý đồ và khó hấp dẫn.
- Tại các lớp học chưa có máy chiếu, phòng học máy chiếu xa lớp học
nên học sinh đi lại mất thời gian, lộn xộn, thời gian ổn định tổ chức lâu làm ảnh
hưởng đến giờ dạy.
- Để tìm kiếm những thông tin, hình ảnh và các đoạn video…phù hợp
với tiết thực hành, ngoại khoá thì phải mất khá nhiều thời gian, do đó đòi hỏi
giáo viên phải có tính kiên trì.
Với lòng say mê nhiệt tình tôi đã từng bước khắc phục khó khăn trên để
thực hiện thành công tiết “Thực hành, ngoại khoá với nội dung: giáo dục kỹ
năng sống”. Sau đây tôi xin mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm mà tôi rút ra
được trong quá trình thực hiện.
II. Các biện pháp để giải quyết vấn đề
1. Kinh nghiệm trong việc xác định nội dung, phương pháp để dạy tiết
thực hành, ngoại khoá giáo dục kỹ năng sống
1.1 Về nội dung:
Để dạy tiết thực hành, ngoại khoá “giáo dục kỹ năng sống” thì giáo viên có
thể tiến hành theo những cách thức và nội dung khác nhau, điều đó tuỳ thuộc
vào điều kiện và năng lực học sinh của từng trường. Nhưng quan trọng là các
giáo viên trong nhóm phải thống nhất nội dung và mục tiêu cần đạt trong tiết
thực hành, ngoại khoá đó là gì?
Theo chúng tôi thì đây là tiết thực hành, ngoại khoá giáo dục về kỹ năng
sống đầu tiên của cấp học, vì vậy muốn “giáo dục kỹ năng sống” cho các em
trước hết giáo viên phải giúp các em hiểu được kỹ năng sống là gì, sau đó mới
hình thành cho các em một số kỹ năng sống cơ bản. Do đó, ở tiết thực hành,

ngoại khoá chúng tôi đề cập đến hai nội dung:
4
Nội dung 1: Khái niệm kỹ năng sống.
Nội dung 2: Một số kỹ năng sống. ( phần trọng tâm):
a, Kỹ năng hợp tác
b, Kỹ năng tư duy phê phán.
c, Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn.
Nếu giáo viên chỉ dạy đơn thuần (theo phương pháp truyền thống) cho các
em hiểu thế nào là kỹ năng sống? Kỹ năng sống gồm có những kỹ năng nào?
Các kỹ năng đó nói lên điều gì? Thì đó mới chỉ là việc giúp các em hiểu biết
về kỹ năng sống, như thế chưa đủ để hình thành cho các em về kỹ năng sống,
chưa phù hợp với mục tiêu bài dạy “giáo dục kỹ năng sống”. Kỹ năng sống
không thể được hình thành thông qua việc nghe giảng mà phải thông qua việc tổ
chức các hoạt động để học sinh được trải nghiệm qua các tình huống thực tế.
Học sinh chỉ có kỹ năng khi các em tự làm việc đó chứ không chỉ nói về việc đó.
Bởi thực tế cho thấy có những người có nhận thức đúng chưa chắc đã có hành vi
đúng. Ví dụ: như nhiều người biết hút thuốc lá có hại cho sức khoẻ, có thể dẫn
đến ung thư vòm họng, ung thư phổi… nhưng họ vẫn hút thuốc; có người là luật
sư, là công an… có nhiều hiểu biết về pháp luật mhưng vẫn vi phạm pháp luật…
Đó chính là vì họ thiếu kỹ năng sống.
Vì vậy, để dạy tiết này giáo viên nên đưa ra một số tình huống hoặc một
chủ đề nào đó gần gũi quen thuộc với cuộc sống hàng ngày để các em được trải
nghiệm qua các tình huống thực tế để hình thành một số kỹ năng sống cho các
em (Một số chủ đề như: Tình bạn, tình yêu, tôn sư trọng đạo, nói không với tiêu
cực trong thi cử, nói không với ma tuý, bạo lực học đường ).
* Với tôi, ở bài này tôi chọn chủ đề “Bạo lực học đường” và vận dụng
xuyên suốt cả bài học:
Sở dĩ tôi chọn chủ đề này bởi vì: Với chủ đề này giáo viên có thể giáo dục,
định hướng cho các em nhiều kỹ năng sống mà tôi cho là thiết thực nhất. Bên
cạnh đó, thời gian gần đây, dư luận xã hội đang lên án mạnh mẽ tình trạng bạo

lực học đường của một bộ phận học sinh. Mọi người chưa hết bàng hoàng khi
chứng kiến cảnh những nữ sinh đánh nhau, trong khi có rất nhiều học sinh khác
chỉ đứng nhìn và dùng máy quay rồi tung lên mạng mà không hề can ngăn, hay
trình báo với người có chức trách Câu chuyện về giáo dục đạo đức, lối sống
cho học sinh không phải là mới, nhưng đang là yêu cầu cấp thiết đặt ra hiện nay.
Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến các hành vi sai trái về đạo đức, lối sống, vi
phạm pháp luật của học sinh, bên cạnh trách nhiệm của gia đình, nhà trường và
xã hội, nguyên nhân sâu xa là do bản thân học sinh thiếu kĩ năng sống, thiếu
5
những kiến thức, suy nghĩ nông cạn, thiếu hiểu biết để giải quyết đúng đắn các
vấn đề trong cuộc sống.
1.2. Về phương pháp:
Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học môn GDCD rất phong phú, đa
dạng, bao gồm cả phương pháp truyền thống (trực quan, giảng giải, vấn đáp )
và các phương pháp hiện đại (như đóng vai, hoạt động nhóm, trò chơi, điều tra
thực tiễn, dự án ); bao gồm các hình thức: học theo lớp, theo nhóm và cá nhân;
học ở trong lớp, ngoài sân trường, vườn trường hoặc ở một địa điểm nào đó có
liên quan đến nội dung học tập.
Mỗi phương pháp và hình thức dạy học môn GDCD đều có mặt mạnh và
mặt hạn chế riêng, phù hợp với từng loại bài riêng, từng khâu riêng của tiết dạy.
Vì vậy không nên quá lạm dụng hoặc phủ định hoàn toàn một phương pháp hoặc
hình thức dạy học nào. Cần biết lấy chỗ mạnh của phương pháp này để hạn chế
chỗ yếu của phương pháp kia nhằm phát huy tối đa sức mạnh tổng hợp của các
phương pháp dạy học. Do đó, điều quan trọng là giáo viên cần phải lựa chọn và
sử dụng kết hợp các phương pháp và hình thức dạy học một cách nhuần nhuyễn,
hợp lý.
* Trong bài này tôi sử dụng những phương pháp cơ bản như:
+ Phương pháp thảo luận nhóm
+ Phương pháp tình huống
+ Phương pháp trò chơi

Bên cạnh đó, tôi kết hợp một số câu hỏi vấn đáp để bổ trợ, khắc sâu kiến
thức cho học sinh.
Đối với những phương pháp này tuy không phải là mới và chưa có ai sử
dụng; tuy cũng là phương pháp thảo luận, phương pháp trò chơi, phương pháp
tình huống nhưng mỗi người có một cách tiến hành khác nhau. Mỗi cách có
những ưu điểm và nhược điểm riêng. Qua dự giờ bạn bè đồng nghiệp, qua
những tiết tôi đã dạy tôi rút ra một số kinh nghiệm để khắc phục một số nhược
điểm mà tôi và đồng nghiệp đã mắc phải.
2. Kinh nghiệm sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong tiết dạy
thực hành, ngoại khoá giáo dục kỹ năng sống
Phương pháp thảo luận nhóm là tổ chức cho học sinh bàn bạc, trao đổi
trong nhóm nhỏ.
Ưu điểm của phương pháp này là:
6
- Kiến thức của học sinh sẽ giảm bớt tính chủ quan, phiến diện, làm tăng
tính khách quan khoa học;
- Kiến thức trở nên sâu sắc, bền vững, dễ nhớ và nhớ nhanh hơn do được
giao lưu, học hỏi giữa các thành viên trong nhóm.
- Rèn luyện được kỹ năng hợp tác, kỹ năng thể hiện sự tự tin
Bên cạnh đó nếu giáo viên tiến hành không khoa học thì sẽ có nhiều
nhược điểm: lộn xộn, tốn nhiều thời gian, nhàm chán, một số em sẽ lợi dụng để
làm việc riêng mà không tham gia cùng với nhóm, hiệu quả không cao
Do đó, để sử dụng phương pháp này hiệu quả giáo viên phải hiểu được bản
chất của phương pháp; phải có cách tiến hành đúng, chặt chẽ và nhuần nhuyễn
* Để phát huy hiệu quả phương pháp thảo luận nhóm tôi đã rút ra một
số kinh nghiệm như sau:
- Giáo viên đặt câu hỏi phải có tính chất kích thích tư duy, nội dung câu
trả lời không có trong sách giáo khoa. Bên cạnh đó, nếu giáo viên sử dụng
phương pháp này nhiều ở các bài dạy thì ở mỗi bài giáo viên nên thay đổi bằng
nhiều dạng câu hỏi, để học sinh có thể trình bày nội dung dưới nhiều hình thức

khác nhau: đóng vai, bằng lời, viết hoặc vẽ tranh Nếu lúc nào cũng trình bày
bằng viết thì sẽ tạo cảm giác nhàm chán.
- Trong thời gian học sinh thảo luận theo nhóm, giáo viên cần đi vòng
quanh các nhóm và lắng nghe ý kiến của học sinh, nhắc nhở về thời gian và giúp
đỡ cho các em- nếu cần thiết.
- Hết giờ giáo viên yêu cầu tất cả các nhóm treo kết quả lên để tránh tình
trạng một số nhóm làm thêm bài ngoài thời gian quy định. Như thế vừa mất tập
trung, vừa không đảm bảo công bằng giữa các nhóm.
- Đại diện các nhóm lên trình bày.
- Sau khi các nhóm trình bày xong giáo viên sử dụng thêm một số câu
hỏi vấn đáp để bổ trợ, khắc sâu kiến thức.
- Cuối cùng giáo viên nhận xét bổ sung ý kiến, giáo viên chốt lại vấn đề
cơ bản để học sinh biết được trong phần này mình cần nắm được những vấn đề
gì.
Với những kinh nghiệm trên đây tôi đã khắc phục phần nào những nhược
điểm của phương pháp này và đem lại hiệu quả cao.
* Phương pháp thảo luận nhóm có thể giáo dục được nhiều kỹ năng
sống khác nhau, với tôi trong tiết dạy này tôi sử dụng phương pháp thảo luận
7
nhóm để dạy nội dung 2 “Một số kỹ năng sống”: kỹ năng hợp tác và kỹ năng
tư duy phê phán. Tôi đã tiến hành trong thời gian 18 phút và làm như sau:
- Giáo viên chiếu một đoạn video clip về bạo lực học đường: hai học
sinh nữ đánh nhau và một nhóm bạn đứng reo hò cổ vũ- trong khoảng thời gian
1 phút.
- Sau khi chiếu đoạn video clip giáo viên chia lớp thành 4 nhóm.
- Giáo viên chiếu câu hỏi chung cho cả 4 nhóm:
Các em hãy cho biết suy nghĩ của mình qua những hình ảnh trên?
- Để tránh sự nhàm chán giáo viên phát bảng phụ cho 4 nhóm có vẽ sẵn
hình cái cây chưa có lá (như hình vẽ):
- Giáo viên đưa ra yêu cầu:

+ Thời gian thảo luận 3 phút.
+ Các em hãy vẽ tiếp các lá cây; trong mỗi lá cây các em ghi một ý
kiến; các ý phải ngắn gọn, súc tích, không được trùng nhau.
+ Nhóm nào vẽ được cái cây đẹp nhất, có nhiều lá nhất (có nhiều ý
đúng nhất) nhóm đó sẽ chiến thắng.
- Các nhóm tiến hành thảo luận.
- Các nhóm lên treo kết quả, giáo viên cử (hoặc xung phong) đại diện 2
nhóm lên trình bày.
- Giáo viên và cả lớp xem qua kết quả 2 nhóm còn lại.
8
- Giáo viên nhận xét, kết luận.
- Giáo viên sử dụng một số câu hỏi bổ trợ:
9
- Câu hỏi 1: (Giáo viên hỏi nhóm có kết quả tốt nhất)
Nhờ đâu mà các em đạt dược kết quả đó? Các em hãy chia sẻ kinh nghiệm
cho những nhóm khác được không?
- HS: Nhờ sự hợp tác tốt giữa các thành viên: Bạn A vẽ giỏi, bạn B viết
chữ đẹp và có nhiều bạn có ý kiến hay…
- Giáo viên kết luận: Như vậy nhóm nào có tinh thần hợp tác tốt thì sẽ
có kết quả cao hơn. Qua đó, trong học tập cũng như trong công việc chúng ta
nên có tinh thần hợp tác với nhau bởi vì mỗi người mạnh về một hoặc một số
lĩnh vực nhất định. Sự hợp tác sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp để có kết quả tốt
hơn. Mặt khác, sự hợp tác tốt sẽ tránh được sự bất hoà, mâu thuẫn trong cuộc
sống.
- Giáo viên đưa ra VD: Hai bạn ở lớp 10B10 và10B8 trong giờ học thể
dục vì giành nhau quả bóng đã dẫn đến đánh nhau. Nếu hai bạn không giành
nhau mà có sự hợp tác cùng nhau thì sẽ không xẩy ra mâu thuẫn.
- Câu hỏi 2: Như vậy, qua hoạt động vừa rồi chúng ta thực hiện kỹ
năng gì?
- HS: Kỹ năng hợp tác.

- Câu hỏi 3: Vậy theo các em thế nào là kỹ năng hợp tác?
- HS…
- Giáo viên kết luận (HS ghi bài):
Kỹ năng hợp tác là khả năng cá nhân biết chia sẻ trách nhiệm, biết cam
kết và cùng làm việc có hiệu quả với những thành viên khác trong nhóm.
- Câu hỏi 4: Vậy để ngăn chặn tình trạng bạo lực học đường, là học
sinh chúng ta cần phải làm gì?
- HS
- GV: Phải lên án những người có hành vi tương tự như thế, bên cạnh đó
để tránh tình trạng bạo lực học đường ngoài những giờ học tập căng thẳng, mệt
mỏi chúng ta nên tham gia vào các hoạt động bổ ích như: văn hoá- văn nghệ,
TD- TT, đền ơn đáp nghĩa, các phong trào đoàn thể
* Giáo viên chuyển ý: Qua hoạt động thảo luận nhóm trên nhìn chung các
nhóm đã biết phân tích, so sánh đối chiếu, lí giải các thông tin thu thập được.
Đặc biệt các em đã nhận định được mặt tiêu cực của vấn đề và có thái độ phê
phán rất nghiêm túc. Ví dụ như: đáng lên án, thiếu kỹ năng sống, không thể chấp
nhận, mất nhân tính, thô bạo, xem thường pháp luật Những việc làm đó chúng
ta gọi là kỹ năng tư duy phê phán.
10
- Câu hỏi 5: Vậy theo các em thế nào là kỹ năng tư duy phê phán?
- HS…
- Giáo viên kết luận (HS ghi bài):
Kỹ năng tư duy phê phán là khả năng phân tích một cách khách quan và
toàn diện các vấn đề, sự vật, hiện tượng… xảy ra. Để từ đó biết lên án những
hiện tượng tiêu cực.
- Giáo viên: Như vậy, qua hoạt động thảo luận nhóm trên bên cạnh “kỹ
năng hợp tác” các em còn thực hiện “kỹ năng tư duy phê phán”.
- Câu hỏi 6: Vậy theo các em trong cuộc sống nếu thiếu kỹ năng tư
duy phê phán thì sẽ như thế nào?
- HS

- Giáo viên: Nếu một người thiếu kỹ năng tư duy phê phán thì họ sẽ
không xác định được đâu là mặt tích cực, đâu là mặt hạn chế của vấn đề và sẽ
không biết điều chỉnh hành vi của mình theo hướng tích cực.
Ví dụ: Qua đoạn video clip trên nếu em nào tỏ ra bàng quan, dửng dưng
trước sự việc đó thì chắc chắn em đó sẽ dễ dàng thực hiện những hành vi tương
tự như vậy.
- Giáo viên kết luận: Như vậy, rèn luyện kỹ năng tư duy phê phán cũng
là một việc làm hết sức cần thiết, nhất là trong xã hội hiện đại ngày nay khi mà
con người phải đối mặt với nhiều vấn đề gay cấn của cuộc sống, luôn phải xử lý
nhiều thông tin đa dạng, phức tạp… thì kỹ năng tư duy phê phán càng trở nên
quan trọng đối với mỗi cá nhân.
(Giáo viên lưu ý: Qua hoạt động thảo luận nhóm còn rèn luyện cho các em
nhiều kỹ năng khác nữa như: kỹ năng quản lý thời gian, kỹ năng thể hiện sự tự
tin… Nhưng giáo viên không nên nêu ra quá nhiều kỹ năng làm nặng kiến thức
mà không có điểm nhấn).
3. Kinh nghiệm sử dụng phương pháp giải quyết vấn đề trong tiết dạy
thực hành, ngoại khoá giáo dục kỹ năng sống
Giải quyết vấn đề là các quá trình xem xét, phân tích những vấn đề đang
tồn tại và xác định các bước nhằm cải thiện tình hình, giúp học sinh vạch ra
những cách thức giải quyết vấn đề, tình huống cụ thể gặp phải trong đời sống
hàng ngày. Dạy học giải quyết vấn đề nhằm phát triển tư duy sáng tạo, năng lực
giải quyết vấn đề của học sinh. Học sinh được đặt trong một tình huống có vấn
đề, thông qua việc giải quyết vấn đề giúp học sinh lĩnh hội kiến thức, kỹ năng
và phương pháp nhận thức.
11
Ưu điểm của phương pháp này là:
- Giúp học sinh biết cách giải quyết tích cực, hiệu quả những khó khăn,
thách thức của cuộc sống thực tiễn để có một cuộc sống chất lượng, an toàn và
lành mạnh.
- Giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, tư duy phê phán và kỹ năng

ra quyết định.
- Huy động được sự tham gia của học sinh.
Bên cạnh đó hạn chế của phương pháp này là: Có thể bị lạc đề, mất nhiều
thời gian
* Để phát huy những ưu điểm và khắc phực những những mặt hạn chế
tôi đã rút ra một số kinh nghiệm cho phương pháp này như sau:
- Để đảm bảo thời gian và để học sinh xác định đúng vấn đề, câu hỏi
giáo viên đưa ra phải rõ ràng, không quá khó; tình huống không quá dài, phải
gần gũi với cuộc sống. Khi học sinh xác định sai vấn đề, giáo viên có thể gợi ý
để các em hiểu rõ hơn tình huống đặt ra.
- Khi học sinh đưa ra các giải pháp giáo viên nên liệt kê tóm tắt các ý
kiến lên bảng để các em dễ dàng so sánh và lựa chọn giải pháp tối ưu nhất.
* Với phương pháp này, tôi áp dụng để dạy mục 2: “kỹ năng giải quyết
mâu thuẫn” như sau ( tôi đã tiến hành trong thời gian 10 phút):
- Giáo viên chiếu tình huống và câu hỏi:
Tình huống: Tuấn học sinh lớp 10 H là thành viên trong đội quản lý nề
nếp. Trong giờ sinh hoạt 15 phút, Tuấn đi kiểm tra nề nếp các lớp. Hôm đó
do đứng ngoài cửa lớp nhìn vào nên Tuấn đã ghi nhầm Minh ở lớp 10 I
không đi dép quai hậu. Sau khi nghe các bạn cùng lớp lớp kể, giờ ra chơi
Minh cùng một số người bạn của Minh đến lớp 10 H gặp Tuấn… Minh gọi
Tuấn ra và hỏi về sự việc, Tuấn chưa kịp trả lời thì Minh cùng một số
người bạn đã vào đánh Tuấn tới tấp.
Câu hỏi: 1. Em có ý kiến như thế nào về cách xử sự của Minh?
2. Nếu em là Minh em sẽ xử sự như thế nào?
- Cả lớp nghiên cứu và thảo luận tình huống.
- Giáo viên cử một em lên làm thư ký.
- Thư ký liệt kê lên bảng các cách xử sự mà các bạn đưa ra.
- Cả lớp bình chọn cách giải quyết hay nhất .
12
- Giáo viên kết luận: Chúng ta không đồng tình với cách xử sự trên của

Minh. Bởi vì trong trường hợp này do Tuấn nhầm lẫn chứ không phải là Tuấn cố
tình.
Trong tình huống trên Minh không nên nóng vội, trước hết Minh gặp
Tuấn để giải thích cho Tuấn hiểu, nếu Tuấn không tin thì Minh có thể nhờ bạn
lớp trưởng đến giải thích hộ, vì trong lớp nên bạn lớp trưởng là người biết được
điều này
- Giáo viên sử dụng câu hỏi bổ trợ:
Câu hỏi 1: Qua việc giải quyết tình huống trên chúng ta đã thực hiện kỹ
năng gì?
- HS…
- Giáo viên kết luận: Qua việc giải quyết tình huống trên chúng ta đã
được thực hiện “kỹ năng giải quyết mâu thuẫn”.
(Có thể học sinh sẽ liệt kê nhiều kỹ năng khác nhau nhưng giáo viên chỉ nhấn
mạnh đến “Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn”).
Câu hỏi 2: Vậy thế nào là kỹ năng giải quyết mâu thuẫn?
- HS…
- Giáo viên kết luận (học sinh ghi):
Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn là khả năng con người nhận thức được
nguyên nhân nảy sinh mâu thuẫn và giải quyết những mâu thuẫn đó với thái độ
tích cực, không dùng bạo lực, thoả mãn được nhu cầu và quyền lợi các bên và
giải quyết cả mối quan hệ giữa các bên một cách hoà bình.
Giáo viên chốt: Như vậy trong cuộc sống nếu chúng ta biết cách giải quyết
mâu thuẫn thì sẽ tránh được những xung đột, tranh cãi, mọi quan hệ, mọi công
việc sẽ trở nên tốt đẹp hơn.
4. Kinh nghiệm sử dụng phương pháp trò chơi trong tiết dạy thực hành,
ngoại khoá giáo dục kỹ năng sống
Phương pháp chơi trò chơi là phương pháp tổ chức cho học sinh tìm hiểu
một vấn đề hay thể nghiệm những hành động, những thái độ, những việc làm
thông qua một trò chơi nào đó. Giúp các em hình thành được niềm tin vào hành
vi tích cực, tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc

sống Thông qua trò chơi, việc học được tiến hành một cách nhẹ nhàng, sinh
động, không khô khan nhàm chán, học sinh được lôi cuốn vào quá trình học tập
một cách tự nhiên, hứng thú, và có tinh thần trách nhiệm, đồng thời giải trừ
được mệt mỏi căng thẳng trong học tập Tuy nhiên bên cạnh mặt ưu điểm còn
13
có mặt hạn chế đó là trong quá trình chơi, học sinh có thể ồn ào, ham vui, kéo
dài thời gian, nếu trò chơi không phù hợp hoặc tổ chức không tốt thì ý nghĩa
giáo dục của trò chơi có thể bị hạn chế.
* Để phát huy những ưu điểm và khắc phực những những mặt hạn chế
tôi đã rút ra một số kinh nghiệm chung cho phương pháp này như sau:
- Để có các trò chơi hấp dẫn, mới lạ giáo viên phải có quá trình theo dõi,
sưu tầm, tích luỹ các trò chơi từ các kênh truyền hình, từ mạng internet và khi
soạn bài giáo viên có thể vận dụng một trong các trò chơi đó.
- Giáo viên vận dụng các trò chơi phải phù hợp với nội dụng bài học và
phải có tính giáo dục đối với học sinh. .
* Ở bài này tôi vận dụng trò chơi “ai là triệu phú”, tiến hành trong thời gian
khoảng 9 phút như sau:
Công tác chuẩn bị:
- Để thiết kế trò chơi này trước hết tôi vào mạng để tải phần mềm “ai là
triệu phú” .
- Tiếp theo, tôi chuẩn bị hệ thống câu hỏi trắc nghiệm và phương án trả
lời. Trong bài này tôi sử dụng phương pháp trò chơi vừa để rèn luyện kỹ năng,
vừa để củng cố kiến thức bài học nên câu hỏi có tính chất đơn giản, không quá
khó đối với các em. Câu hỏi là những tình huống thường gặp trong cuộc sống và
những câu có tính chất kiểm tra lại kiến thức mà các em vừa học xong.
- Với bài này tôi chuẩn bị một “bộ” câu hỏi như sau:
14
Dạng câu hỏi thứ nhất: giành cho các ứng cử viên ( cả lớp cùng tham
gia):
Hãy sắp xếp nhanh các dữ kiện theo một logic duy nhất đúng để được một

câu tục ngữ:
A.Thì đen B. Thì rạng
C Gần đèn D.Gần mực
(Thứ tự đúng là: D- A- C- B)
Dạng câu hỏi thứ hai: Giành cho người chơi:
1. Khi chứng kiến cảnh bạo lực học đường em nên làm gì?
A. Đứng xem không làm gì cả B. Quay phim
C. Cổ vũ, hô hào D. Can ngăn hoặc báo cho người lớn.
2. Giả sử em đang hút thuốc ở cầu thang có một người bạn khuyên em
không nên hút thuốc em sẽ như thế nào?
A. Bỏ đi nơi khác hút B.Không quan tâm, vẫn tiếp tục hút
C.Tắt thuốc, đi vào lớp D. Doạ đánh bạn.
3. Khi có một bạn nào đó nói xấu về mình chúng ta nên giải quyết theo quy
trình nào sau đây để có kết quả tốt nhất
A. Giải thích- tìm hiểu- lắng nghe B. Tìm hiểu- lắng nghe- giải thích
C. Tìm hiểu- giải thích- đánh bạn D. Tìm hiểu- đánh bạn- giải thích
4. Có một nhóm bạn thân rủ em đánh nhau với một bạn ở lớp khác em sẽ
xử sự như thế nào?
A. Đi theo nhưng không đánh B. Từ chối
C. Đồng ý D. Khuyên ngăn bạn.
5. Khi em vi phạm bị bạn cán sự lớp ghi vào sổ em nên xử sự như thế nào?
A. Đánh bạn B. Xin tha thứ
C. Phản đối D. Chấp nhận và sửa chữa
6. “Kỹ năng sống là khả năng ( ) bản thân mỗi người”. Em hãy điền từ còn
thiếu vào ( )
A. Ứng phó B. Làm chủ
C. Ứng xử D. Xử lý
7. Biểu hiện của kỹ năng hợp tác là:
15
A. Tôn trọng mục tiêu chung của nhóm B. Đoàn kết, thông cảm, chia sẻ

C. Biết lắng nghe, tôn trọng, xem xét các ý kiến D. Tất cả
8. Yêu cầu trước hết của kỹ năng giải quyết mâu thuẫn là:
A. Luôn kiềm chế cảm xúc B. Tránh bị khích động, nóng vội
C. Giữ bình tĩnh để tìm nguyên nhân mâu thuẫn D. Tất cả
9. Kỹ năng tư duy phê phán rất cần thiết để con người có thể đưa ra được
những quyết định, những ( ) phù hợp.
A. Việc làm B. Suy nghĩ
C. Cách giải quyết D. Hành động
10. Trong tiết học hôm nay đã rèn luyện cho các em những kỹ năng cơ bản
nào?
A. Giải quyết mâu thuẫn B. Tư duy phê phán
C. Hợp tác D. Tất cả
- Sau đó, tôi nhập hệ thống câu hỏi và các phương án trả lời vào chương
trình.
Tiến hành trên lớp:
- Giáo viên giới thiệu qua về trò chơi.
Luật chơi như sau:
- Các ứng cử viên (cả lớp) sẽ tham gia trả lời 1 câu hỏi nhanh . Người
có câu trả lời chính xác và nhanh nhất sẽ được chọn làm người chơi chính thức.
- Người chơi sẽ trả lời lần lượt 10 câu hỏi, mỗi câu trả lời đúng người
chơi sẽ được 1 điểm, nếu trả lời sai thì sẽ phải về chỗ và giành lượt chơi cho
các ứng cử viên khác.
Người chơi sẽ có 2 sự trợ giúp:
Trợ giúp 1: 50/50
Trợ giúp 2: Tham khảo ý kiến khán giả (cả lớp)
- Tùy vào thời gian cụ thể để kết thúc trò chơi
- Cuối cùng giáo viên kết luận: Như vậy, trong cuộc sống có rất nhiều kỹ
năng sống khác nhau mà trong tiết học này chúng ta không thể rèn luyện hết
được. Để theo kịp với xu thế phát triển của xã hội, để thành công trong cuộc
sống, mỗi chúng ta không chỉ trang bị cho mình những kiến thức về văn hoá mà

còn phải trang bị cho mình các kỹ năng sống . Để đạt được điều đó chúng ta cần
16
rèn luyện kỹ năng sống không chỉ ở trong các tiết học, mà chúng ta cần phải rèn
luyện mọi lúc, mọi nơi; rèn luyện thường xuyên, rèn luyện suốt đời.
5. Kinh nghiệm sử dụng phương pháp vấn đáp trong tiết dạy thực hành,
ngoại khoá giáo dục kỹ năng sống
Phương pháp vấn đáp (đàm thoại) là phương pháp dạy học trong đó giáo
viên đặt ra câu hỏi để học sinh trả lời, hoặc học sinh có thể tranh luận với nhau,
ngay cả với giáo viên, qua đó học sinh lĩnh hội được nội dung bài học , bên cạnh
ưu điểm giúp học sinh làm sáng tỏ một vấn đề nào đó, tự lực phát hiện ra kiến
thức mới, giúp học sinh có được niềm vui của sự khám phá, trưởng thành thêm
một bước về tư duy thì phương pháp này còn có những nhược điểm là làm cho
lớp học trầm, học sinh nhút nhát không dám hoặc không chịu xung phong,
không phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh, làm cho bài dạy
nhàm chán, đơn điệu.
* Để phát huy những ưu điểm và khắc phục những hạn chế của phương
pháp này tôi rút ra một vài kinh nghiệm như sau:
- Câu hỏi đặt ra phải sát với nội dung bài học, không quá khó đối với học
sinh để tạo hứng thú cho các em.
- Câu hỏi vấn đáp có thể dùng để đặt vấn đề mở đầu cho bài học, cũng
có thể dùng để làm sáng tỏ nội dung (chủ yếu), để bổ trợ cho các phương pháp
khác, hay dùng để củng cố bài học…tuỳ vào từng nội dung mà giáo viên vận
dụng phương pháp này một cách phù hợp.
* Tôi đã vận dụng phương pháp vấn đáp vào bài này như sau:
Tôi vận dụng để đặt vấn đề (trong thời gian 1 phút):
- GV hỏi: Em có nhận xét gì về tình trạng bạo lực học đường hiện
nay?
- HS: Tình trạng bạo lực học đường ngày một gia tăng…
- GV: Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng đó do một bộ
phận các em học sinh thiếu kỹ năng sống. Vậy kỹ năng sống là gì? Bài học hôm

nay sẽ giúp chúng ta rèn luyện một số kỹ năng sống thông qua chủ đề “ Bạo lực
học đường”.
Tôi vận dụng để dạy mục 1: Khái niệm kỹ năng sống (trong thời gian 5 phút)
- Giáo viên: Theo các em kỹ năng sống là gi?
- HS:…
- Giáo viên: Có nhiều quan niệm khác nhau về kỹ năng sống, nhưng
chúng ta có thể hiểu:
17
- Giáo viên giảng (HS ghi): Kỹ năng sống là khả năng làm chủ bản thân
của mỗi người, khả năng ứng xử phù hợp với người khác và với xã hội, khả
năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
Bên cạnh đó tôi vận dụng phương pháp vấn đáp để bổ trợ cho một số phương
pháp dạy học tích cực khác như:
- Ở phương pháp thảo luận nhóm: Sau khi các nhóm trình bày, giáo viên
nhận xét xong, tôi vận dụng kết hợp một số câu hỏi vấn đáp sau:
+ Nhờ đâu mà các em đạt được kết quả đó?
+ Các em hãy chia sẻ kinh nghiệm cho những nhóm khác được
không?
+ Như vậy chúng ta vừa thực hiện kỹ năng gì?
- Ở phương pháp tình huống (phương pháp giải quyết vấn đề) tôi vận
dụng kết hợp một số câu hỏi vấn đáp sau:
+ Qua việc giải quyết tình huống trên chúng ta được thực hiện kỹ
năng gì?
+ Vậy kỹ năng giải quyết mâu thuẫn là gì?
Hay ở trò chơi “Ai là triệu phú” tôi đã sử dụng rất nhiều câu hỏi giành cho
các ứng cử viên và người chơi…
Và nhiều câu hỏi khác nữa như tôi đã trình bày ở phần trên 2.1, 2.2, 2.3.
Qua đó tôi nhận thấy rằng, nếu không có sự kết hợp các phương pháp dạy
học tích cực với phương pháp vấn đáp thì sẽ không nhấn mạnh, khắc sâu được
vấn đề, không có sự kết nối giữa hoạt động với nội dung. Do đó, việc kết hợp

giữa các phương pháp dạy học là một việc làm hết sức cần thiết.
III. Những kết quả đạt được
Sau khi dạy một số lớp với phương pháp dạy học truyền thống và một số
lớp với phương pháp dạy học tích cực tôi đã thu được một số kết quả sau:
Các lớp dạy theo phương pháp truyền thống:
Lớp 10B7 10B8 10B10
Xếp loại G K TB Y G K TB Y G K TB Y
Số lượng 5 18 22 0 3 12 25 5 4 10 26 5
Tỷ lệ (%) 11,1 40 49 0 6,6 26,6 55,5 11,1 8,9 22,2 57,7 11,1
Các lớp dạy theo phương pháp tích cực:
18
Lớp 10B9 10B13 10B11
Xếp loại G K TB Y G K TB Y G K TB Y
Số lượng 18 20 7 0 12 18 15 0 14 21 10 0
Tỷ lệ (%) 40 44,4 15,5 0 26,6 40 33,3 0 31,1 46,6 22,2 0
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Trên cơ sở trình bày nội dung trên tôi thấy rằng việc sử dụng các phương
pháp dạy học tích cực như: thảo luận nhóm, giải quyết vấn đề, vấn đáp, trò
chơi… vào bài dạy đã đem lại hiệu qủa cao trong việc hình thành kỹ năng sống
cho học sinh. Không chỉ vận dụng đối với bài “Thực hành ngoại khoá: Giáo dục
kỹ năng sống” này mà đối với các bài dạy khác khi giáo viên sử dụng các
phương pháp dạy học tích cực sẽ tạo điều kiện, cơ hội cho học sinh được thực
hành trải nghiệm kỹ năng sống trong quá trình học tập. Với cách tiếp cận này, sẽ
không làm nặng nề, quá tải thêm nội dung bài học, mà ngược lại còn làm cho
các giờ học trở nên nhẹ nhàng hơn, thiết thực và bổ ích hơn đối với học sinh.
Tuy nhiên, kỹ năng sống rất phong phú, đa dạng và mang đặc trưng vùng,
miền. Việc sử dụng phương pháp và kỹ thuật dạy học cũng rất đa dạng, tuỳ
thuộc vào hoàn cảnh, điều kiện dạy học cụ thể. Vì vậy giáo viên cần vận dụng
một cách linh hoạt, sáng tạo cho phù hợp với nhu cầu, trình độ của học sinh và

đặc điểm, hoàn cảnh cụ thể của nhà trường và địa phương.
Trong hệ thống các môn khoa học thì môn GDCD có vai trò rất lớn trong
việc hình thành kĩ năng sống cho học sinh. Nó trang bị cho các em những kiến
thức, giá trị, thái độ và kỹ năng phù hợp.
Thế nhưng, cho tới nay việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong môn
học còn bị coi nhẹ- một trong những nguyên nhân cơ bản làm cho đạo đức, tư
cách, lối sống của một bộ phận học sinh đang xuống cấp ở mức báo động, đe
doạ đến sự phát triển nhân cách của học sinh.
Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: Giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh thông qua dạy tiết 16 “Thực hành, ngoại khoá” môn GDCD lớp 10
Với những phương pháp dạy học như trên, bước đầu đã thu được những kết quả
khả quan, đặc biệt là góp phần vào việc giáo dục tư cách, đạo đức, lối sống, kĩ
năng sống cho học sinh.
2. Kiến nghị:
- Về phía Sở Giáo dục và Đào tạo:
19
+ Tổ chức các hội thảo nâng cao chất lượng bộ môn, qua hội thảo giáo viên
có thể trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp trong việc thực hiện các giải
pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
- Đối với giáo viên: Để phát huy được vai trò của môn giáo dục công
dân trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đòi hỏi người giáo viên phải
đầu tư thời gian nghiên cứu, sáng tạo, thật sự tâm huyết với nghề.
Trên đây là những kinh nghiệm mà tôi đúc rút được trong quá trình thực
hiện bài dạy. Với sáng kiến kinh nghiệm: Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
lớp 10 qua dạy tiết 16 “Thực hành, ngoại khoá” môn GDCD chắc chắn sẽ
không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế nhất định. Rất mong sự đóng góp ý
kiến của quý thầy cô giáo để nội dung được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Thanh Hoá, ngày 12 tháng 5 năm 2013

Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.
Người viết
Đoàn Thị Thuỷ
20
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Giáo dục kỹ năng sống trong môn giáo dục công dân ở trường THPT (Tài
liệu giành cho giáo viên)- Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
- Tài liệu bồi dưỡng giáo viên môn GDCD THPT- Nhà xuất bản giáo dục
Việt Nam.
- Một số thông tin, hình ảnh và phần mềm từ mạng Internet.
21
MỤC LỤC
22