Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

Thảo luận nhóm về các lựa
chọn sinh con
Bởi:
Voer Cpas

Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con
Người hướng dẫn nên:
Hỏi các học viên:
• Người có H có nên có con không?
• Đứa trẻ gặp những nguy cơ gì khi bố mẹ (+) HIV?
• Những lý do nào khiến người có H quyết định sinh con ngay cả khi họ biết
những nguy cơ?
• Người cung cấp dịch vụ có thể cung cấp những thông tin hữu ích như thế nào
cho người có H về sinh con mà không bị chỉ trích ?
• Chia thành các nhóm nhỏ 3 người. Yêu cầu họ đóng vai trao đổi với khách
hàng về việc lựa chọn liệu nên có thai hay không. Các thành viên thực hành
đóng vai, và đổi vai lần lượt là người cung cấp dịch vụ, khách hàng, hay người
quan sát người mà sẽ đưa ra những nhận xét. Lần thứ nhất đóng vai, khách
hàng là nữ, lần thứ hai theo khách hàng sẽ là nam giới, và lần đóng vai thứ 3,
khách hàng sẽ là một cặp vợ chồng có H.
• Yêu cầu người quan sát gi lại những thông tin về các nguy cơ và những lý do
sinh con được đề cập tới và nhận xét nếu người cung cấp dịch vụ trao đổi với
khách hàng cởi mở và không có sự chỉ trích hay áp đặt.
• 5 phút cho mỗi lần đóng vai
• Tập trung lại vào nhóm lớn. Yêu cầu mọi người chia sẻ quan điểm hay những
câu hỏi xuất hiện trong quá trình đóng vai.
• Tóm tắt lại những thông tin thảo luận và đóng vai, bổ sung những thông tin
thiếu.

1/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

Các tình huống thảo luận tư vấn về mang thai
Tình huống 1: Cả 2 vợ chồng đều có H
Dũng và Hằng cưới nhau đã được 3 năm nhưng vẫn chưa có con. Cả 2 đều có H. Hiện
tại họ vẫn khoẻ mạnh và không điều trị ARV. Họ rất muốn có một đứa con. Bạn sẽ tư
vấn cho họ như thế nào?
Tình huống 2: Vợ không có H, nhưng chồng có H.
Long bị nhiễm H, tuy nhiên vợ anh chị Nhân lại không bị nhiếm. Đôi khi, họ có suy
nghĩ về việc sinh con. Tuy nhiên, họ không chắc chắn nếu sinh con thì sẽ có những lựa
chọn an toàn nào cho mình. Bạn sẽ tư vấn cho họ như thế nào?
Tình huống 3: Chồng không có H, vợ có H
Huệ bị nhiếm HIV, tuy nhiên chồng cô, anh Linh lại không bị nhiếm H, hiện tại chị
đang điều trị ARV. Họ đã nghe mọi người nói rằng người có H có thể sinh những đứa
trẻ khoẻ mạnh không bị nhiếm. Do đó, họ cảm thấy phấn khởi và có hy vọng nhưng lại
không chắc chắn mình cần làm những gì để có được một đứa con khoẻ mạnh. Bạn sẽ tư
vấn cho họ như thế nào?

Tài liệu tập huấn về tư vấn cho các cặp vợ chồng bị ảnh hưởng HIV
Tư vấn cho tất cả các cặp vợ chồng bị ảnh hưởng HIV những người có mong muốn sinh
con, những vấn đề cần đưa vào thảo luận gồm:
• Khả năng đứa trẻ có thể nhiễm HIV-và đứa trẻ phơi nhiễm/nhiễm HIV đó có
thể tham gia vào những chương trình chăm sóc và điều trị nào?
• Thảo luận về trách nhiệm về xã hội và tài chính của việc sinh con bao gồm cả
việc xác định các mạng lưới hỗ trợ xã hội.
• Thảo luận về ai sẽ là người chăm sóc đứa trẻ khi bố hoặc mẹ, hay cả 2 bị ốm
nặng và qua đời.

• Khả năng bị kỳ thị và phân biệt đối xử của cộng đồng, các nhân viên chăm sóc
sức khoẻ, và các thành viên trong gia đình.
• Các chi phí của các biện pháp khác nhau dành cho các cặp vợ chồng bị ảnh
hưởng bởi HIV
Những khuyến nghị lâm sàng và tư vấn bổ sung được chia thành 3 cách khách nhau, mà
HIV có thể ảnh hưởng đến một cặp vợ chồng và bao gồm:

2/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

Trường hợp 1: Khi cả 2 vợ chồng đều có H (giả thuyết A)
Tư vấn những điều cần thiết để bao phủ hết những vấn đề được đưa ra trong phần 2 ở
trên. Hơn nữa, cần tư vấn và thông tin về tầm quan trọng của dịch vụ dự phòng LTMC
để giảm lây nhiễm. Bác sĩ và tư vấn viên cần cung cấp thông tin về các dịch vụ dự phòng
LTMC và chuẩn bị sẵn kiến thức để trả lời các câu hỏi của các cặp vợ chồng. Rất là hữu
ích nếu cung cấp thông tin văn bản về dự phòng LTMC cho khách hàng.
Anh/chị cần cho cắc cặp vợ chồng biết:
•
•
•
•

Dịch vụ dự phòng LTMC sẽ đưa ra những chương trình can thiệp gì
Nguy cơ lây truyền, và giảm nguy cơ đó từ các can thiệp dự phòng LTMC
Dịch vụ dự phòng LTMC gần nhất mà họ có thể tiếp cận được
Tham gia vào chương trình dự phòng LTMC như thế nào

Thông tin mà anh/chị nên đề cập tới bao gồm:

• Phụ nữ mà cần điều trị bệnh khác nên nhận điều trị kết hợp vơi điều trị ARV
trong suốt quá trình mang thai để giảm lượng virus, tăng cường chức năng miễn
dịch, và giảm nguy cơ lây truyền HIV cho con.
• Phụ nữ không cần điều trị ARV nên điều trị ARV dự phòng trong 1-4 tuần sau
sinh. Ở Việt Nam, tránh bú sữa mẹ hoàn toàn (và sử dụng sữa thay thế) được
khuyến nghị để dự phòng lây truyền HIV cho con qua sữa mẹ. Nếu không thể
nuôi con bằng sữa thay thế do điều kiện kinh tế hay lý do an toàn cho trẻ, thì
khuyên người mẹ cho con bú hoàn toàn rồi cai sữa ngay ở tháng thứ 6 hặc sớm
hơn.
• Với những chương trình can thiệp phòng LTMC thì nguy cơ lây truyền HIV từ
mẹ sang con được giảm từ khoảng 25% xuống còn khoảng 2-10%, tuy nhiên
anh/chị cần tư vấn cho các cặp vợ chồng nguy cơ lây truyền HIV cho trẻ là vẫn
có thể xảy ra.
• Cũng rất là hữu ích khi thảo luận về dự phòng lây nhiễm thêm chủng mới
(nhiễm thêm một chủng HIV khác ở một người đã nhiễm HIV từ trước). Lý
tưởng nhất, các cặp vợ chồng nên tiếp tục sử dụng bao cao su trong sinh hoạt
tình dục trong suốt quãng đời còn lại sau khi đã xác định có thai nhưng các giai
đoạn cần ưu tiên để phòng lây nhiễm thêm chủng mới là trong suốt quá trình
mang thai và cho con bú.
Trường hợp 2: Khi chồng nhiễm H, vợ không nhiễm H (tình huống B)
Hơn nữa để tư vấn về các vấn đề trong phần 2, tư vấn cho các cặp vợ chồng dị tính khi
người chồng nhiễm H và người vợ không bị nhiễm H chúng ta cần tư vấn những vấn đề
sau:

3/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

• Những vấn đề của các cặp vợ chồng về việc người vợ không nhiễm H có nguy

cơ nhiễm H
• Khả năng người chồng có H sẽ sống lâu để có thể chăm sóc tốt cho con cái.
• Khả năng đứa trẻ có thể bị nhiễm HIV nếu người mẹ nhiễm H hoặc sẽ bị nhiễm
H
• Khả năng bị cộng đồng, các nhân viên y tế, và các thanh viên trong gia đình kỳ
thị và phân biệt đối xử.
• Thiếu kiến thức cập nhật về các nguy cơ lây truyền HIV theo các tình huống
khác nhau.
• Có thể phải đề cập đến những chi phí vượt quá của các quy trình đặc biệt
• Các biện pháp thay thế việc mang thai như xin con nuôi
• Các lựa chọn để có thể mang thai (các lựa chọn bên dưới)
Lựa chọn 1: Quan hệ tình dục để thụ thai tự nhiên
Các cặp vợ chồng cần được các bác sĩ trao đổi về một số việc cần làm để làm giảm nguy
cơ lây truyền HIV từ bạn tình nam tới bạn tình không nhiễm của mình trong khi cố gắng
để mang thai.
Những việc đó bao gồm:
• Một điều rất quan trọng đó là người nam giới nhiễm H cần có sức khoẻ tốt và
đổn định trong việc điều trị ART trong ít nhất 3-4 tháng. Nếu có thể nên làm
xét nghiệm lượng virus để đảm bảo lượng virus trong huyết thanh giảm xuống
mức không thể phát hiện được) chú ý rằng không phải đảm bảo 100% lượng
virus tại đường sinh dục là được xác định nhưng nó vẫn rất tốt để có quan hệ
tình dục không bảo vệ khi lượng virus trong huyết thanh là không xác định
được)
• Cả hai đều phải được khám và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục
khác
• Các cặp vợ chồng phải được tư vấn rằng họ chỉ nên có quan hệ tình dục khi
chắc chắn người phụ nữ là đang trong thời kỳ rụng trứng. Với đa số phụ nữ thời
kỳ này là vào ngày thứ 7-15 của chu kỳ kinh nguyệt (với ngày 1 là ngày đầu
tiên của chu kỳ kinh nguyệt). Một lựa chọn chi phí đắt hơn đó là sử dụng bộ chỉ
báo rụng trứng qua nước tiểu để giúp họ chọn thời điểm tốt nhất để quan hệ.

• Các cặp vợ chồng cần phải dừng quan hệ tình dục không an toàn ngay sau khi
có thai
• Các cặp vợ chồng không nên sử dụng bất kỳ các sản phẩm thụt rửa hoặc thảo
dược để cho vào đường âm đạo vì những sản phẩm này có thể làm rát da đường
âm đạo và làm tăng nguy cơ lây truyền HIV.

4/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

• Phụ nữ không nhiếm H có thể thực hiện các biện pháp dự phòng sau phơi
nhiễm sau khi quan hệ trong vòng 4 tuần để giảm nguy cơ lây nhiễm HIV. Họ
có thể tiếp cận những biện pháp này từ các phòng khám ngoại trú điều trị HIV.
Lựa chọn 2: Lọc rửa tinh trùng và và cấy tinh trùng
Dịch vụ này sẵn có tại Thái Lan và một số bệnh viện tại Việt Nam nhưng chi phí rất đắt
Dịch vụ rửa tinh trùng đã được đánh giá trong hơn 10 năm nay với hơn 240 trường hợp
thụ tinh nhận tạo được thông báo là có thai. Nền tảng của phương pháp tiếp cận này là sự
đánh giá rằng tinh trùng thiếu thụ thể CD4 và những tế bào CD4 chứa HIV được loại bỏ
trong quá trình rửa. Thử nghiệm tinh trùng về HIV sử dụng chuỗi phản ứng polymerase
(PCR) sau khi rửa được coi như là một biện pháp an toàn bổ sung. Quy trình được kết
hợp với việc cần thiết phải đưa thật sâu những tinh trùng đã được rửa trực tiếp vào trong
màng trong tử cung. Tại đa số các cơ sở, quy trình là rất đắt.
Bơm tinh trùng Intracytoplasmic và thu tinh trong ống nghiệm xa hơn những giới hạn
phơi nhiễm HIV của bạn tình nữ không có H tuy nhiên dịch vụ này đắt hơn cả phương
pháp rửa tinh trùng.
Dự phòng sau phơi nhiễm sau khi thụ tinh nhân tạo có thể làm giảm hơn nữa nguy cơ
lây truyền HIV cho bạn tình nữ không nhiễm H. tuy nhiên, không có bằng chứng gì về
sự hữu ích về phương pháp này hay những hiệu quả tiềm tàng của ARV trong quá trình
thụ thai hay sự phát triển của bào thai sau này.

Lựa chọn 3: Thụ tinh nhân tạo sử dụng tinh trùng của người cho không nhiễm HIV
Nếu một cặp vợ chồng quyết định rằng đây là một phương pháp hợp lý – thì tinh trùng
của người cho không có quan hệ họ hàng (biết tên hoặc vô danh) âm tính HIV có thể
được sử dụng để thụ tinh. Nếu thực hiện phương pháp này thì khuyến cáo nên tiến hành
xét nghiệm HIV vào 2 lần: kiểm tra sàng lọc ban đầu và 3-6 tháng sau đó, trong suốt
thời gian này người cho tinh trùng nên tránh những tiếp xúc tiềm tàng tới HIV. Sự thụ
tinh của tinh trùng có thể được thực hiện ở phòng khám sản (chi phí đắt) hay nếu hạn
chế về tài chính thì có thể thực hiện ngay tại nhà (xem giả thuyết 2 phần 5 để xem chi
tiết về cách làm như thế nào tại nhà). Do đó sử dụng một người cho tinh trùng không có
mối quan hệ họ hàng đưa ra một phương pháp an toàn nhất để mang thai cho một phụ
nữ không nhiễm H, điều này có thể kết hợp với các vấn đề pháp lý và xã hội phức tạp.
Trường hợp 3: Khi vợ có H và chồng không có H (Tình huống C)
Ngoài những vấn đề được đề cập trong phần 2, khi tư vấn cho các cặp vợ chồng dị hợp
(một trong hai người có H) cần tư vấn theo các vấn đề sau:

5/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

• Các mối quan tâm của các cặp vợ chồng về nguy cơ người chồng không có H
có thể bị lây nhiễm HIV.
• Khả năng mà người mẹ có H sẽ sống đủ lâu để chăm sóc tốt cho con cái
• Khả năng đứa trẻ có thể bị nhiếm H ngay cả khi có các chương trình can thiệp
dự phòng LTMC
• Khả năng bị cộng đồng, các nhân viên y tế, và các thành viên trong gia đình kỳ
thị và phân biệt đối xử
• Thiếu kiến thức cập nhật về các nguy cơ lây truyền HIV theo các giả thuyết
khác nhau
• Các chi phí vượt quá cho các quy trình đặc biệt có thể được đề cập tới

• Các biện pháp thay thế việc mang thai như xin con nuôi
• Các phương pháp để có thai, mà họ có thể cân nhắc (bên dưới)
Lựa chọn 1: Quan hệ tình dục để thụ thai tự nhiên
Các cặp vợ chồng dị hợp những trường hợp mà vợ có H và chồng không có H cần được
nhân viên y tế/tư vấn viên tư vấn về một số nguyên tắc cơ bản mà có thể giảm nguy cơ
lây truyền HIV cho người chồng trong khi cố gắng để có thai. Những nguyên tắc đó bao
gồm:
• Một điều rất quan trọng của việc lây truyền HIV cho người chồng không có H
và con đó là việc người vợ có H có một tình trạng sức khoẻ tốt và có kiểm tra
lượng CD4 gần đây để chắcchắn có cần điều trị ARV cho sức khoẻ của mình
hay cần dự phòng LTMC. Về sự lây truyền cho người chồng, nếu người vợ
điều trị ART thì sẽ là rất tốt. Có những bằng chứng về khả năng mang thai gia
tăng khi tình trạng HIV được kiểm soát (ví dụ nếu người vợ ổn định khi điều trị
ART).
• Nếu người phụ nữ cần điều trị ARV vì sức khoẻ của chính họ, thì tốt nhất là cô
phải được điều trị ổn định ARV trong ít nhất 3-4 tháng. Nếu có thể, người vợ
nên làm xét nghiệm lượng virus để đảm bảo lượng virus trong huyết thanh
giảm xuống mức không xác định được) chú ý rằng không phải đảm bảo 100%
lượng virus tại đường sinh dục là được xác định nhưng nó vẫn rất tốt để có
quan hệ tình dục không bảo vệ khi lượng virus huyết thanh giảm xuống mức
không xác định được)
• Giải thích những lợi ích và quy trình tham gia chương trình dự phòng lây
truyền mẹ con (phần 3)
• Cả hai vợ chồng cần phải được khám và điều trị các bệnh lây truyền qua đường
tình dục
• Các cặp vợ chồng phải được tư vấn rằng họ chỉ nên quan hệ tình dục khi chắc
chắn rằng người vợ đang ở trong thời kỳ rụng trứng. Họ có thể mua bộ chỉ báo
rụng trứng qua nước tiểu tại các hiệu thuốc để hỗ trợ xác định chính xác thời
điểm này.

6/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

• Các cặp vợ chồng cần dừng quan hệ tình dục không an toàn ngay sau khi có
thai
• Các cặp vợ chồng không nên sử dụng các sản phẩm thụt rửa hay thảo dược hay
các sản phẩm khác cho vào đường âm đạo vì nhũng sản phẩm này có thể làm
xước đường âm đạo và làm tăng nguy cơ lây truyền HIV.
• Người chồng không nhiễm có thể áp dụng các biện pháp dự phòng sau phơi
nhiếm sau khi quan hệ tình dục trong 4 tuần để giảm nguy cơ lây nhiễm HIV.
Những biện pháp này có thể có sẵn tại các phòng khám ngoại trú HIV.
Lựa chọn 2: Tự cấy tinh trùng
2a) Tự thụ tinh
Tự thụ tinh là một phương pháp với chi phí không đắt, trong phương pháp này người
nữ (hoặc là bạn tình của họ) đưa tinh trùng của người nam không có H vào âm đạo của
người nữ có H tại nhà, tránh việc quan hệ tình dục, việc này được làm tại nhà. Nhân viên
y tế phải cung cấp những thông tin để các cặp vợ chồng biết cách làm và cung cấp cho
họ một số ống tiêm thuỷ tinh 10 ml sạch dùng một lần (không có kim tiêm) và một số
găng tay sạch dùng một lần.
1. Thực hiện quy trình khi người phụ nữ có khả năng thụ thai cao nhất- kiểm tra
khả năng thụ thai này bằng cách sử dụng bộ chỉ báo rụng trứng qua nước tiểu.
2. Bạn tình nam không có H cần phải xuất tinh vào một lọ nhựa hay thuỷ tinh
miệng rộng sạch.
3. Sau khi mẫu tinh dịch được hoá lỏng (mất khoảng 30 phút), bạn và bạn tình nên
đeo găng tay dùng một lần và hút tinh dịch vào một ống tiêm thuỷ tinh 10ml
sạch sùng một lần (không có kim tiêm)
4. Sau đó tinh dịch được phụt vào trong âm đạo. Người nữ nên nằm trên giường
với đầu gối và đùi gập và dạng 2 đầu gối. Người vợ (hay chồng hoặc nhân viên

y tế nếu hộ sẵn sàng hỗ trợ) nên đưa đầu của ống tiêm vào trong âm đạo càng
sâu càng tốt, sau đó đẩy sâu ống tiêm để tinh dịch được đặt vào trong âm đạo.
5. Sau khi tinh dịch được đặt vào âm đạo người vợ nên nằm ngửa trong khoảng 10
phút, sau 10 phút có thể quay lại làm việc bình thường. Một lượng tinh dịch có
thể chảy ra ngoài-đó là bình thường
6. Một lựa chọn khác là sử dụng màng ngăn. Trong trường hợp này tinh dịch được
đặt vào phía trong màng ngăn và sau đó người phụ nữ đặt màng ngăn vào và
giữ nó đững thẳng để tinh dịch không bị chảy ra ngoài. Sau đó, có thể bỏ màng
ngăn ra sau vài giờ.
7. Rất là tốt nếu thử và thực hiện quy trình cấy tinh trùng 2-4 lần trong một tháng
trong thời gian có khả năng thụ thai. Bạn có thể cấy tinh trùng hàng ngày nếu
có thể. Càng cấy tinh trùng nhiều lần trong một chu kỳ, thì cơ hội thụ tinh càng
cao.

7/8


Thảo luận nhóm về các lựa chọn sinh con

2b) Hỗ trợ thụ tinh nhân tạo
Dịch vụ này có sẵn tại một số bệnh việt ở Việt Nam. Việc tiêm tinh trùng thẳng vào
trứng và thụ tinh trong ống nghiệm giup hạn chế bớt sự phơi nhiễm với virut HIV ở
người nam chưa nhiễm.
tuy nhiên chi phí của phương pháp này cực kỳ đắt.

8/8