Thực trạng và xu hướng phát triển của các ngân hàng thương mại cổ phần trước yêu cầu cạnh tranh và phát triển vững mạnh

~y

ThUc
xuhUDng
phallriencilacac
. Irangva
.
nganhangIhuangmaicophanIrUDc
viu cau
.
canhIranhva
phallrienviingmanh
.
.
TS. lIa Quang Dao *

T
.

rong thdi gian qua, m~cdu phai doi m~tvoi nhiing
dien bien bat thLfdngtren thi trLfdngtien te, dien

bienphuctaptrenthitrLfdngngo(,1i
hoivakhongco

l<;Iithe so sanh trong c(,1nhtranh so voi cac ngan hang
thLfdngm(,1iNha nLfoc,chi nhanhngan hang nLfocngoai,
nhLfngcac ngan hang thLfdngm(,1ic6 phan (NHTM CP)
da vLfdnlen manhme trong cac hoat d(mg,dong gop tich
cl,fcvao sl,fchuy~ndong khoi kinh te tLfnhan noi riengva
nen kinh te nLfocta noi chung.

Neu nhLfcac nam trLfocday, chLfdngtrinh Cdcau l(,1i
h$thongcactISchuctindungcISphanCJ
nLfoctataptrung
vao vi$c thanh Iy, giai th~, ban l(,1i,sap nh~p cac NHTM
CP yeu kem,thi trong thdi gian qua, chi co 2 Vl,Jsap nh~p
tl,f nguY$ntrong nam 2003, can cac NHTM CP chuy~n
hLfongsang t~p trung nang cao nang Il,fCtai chinh, hi$n
d(,1i

hoacongngh$,tangsuc m(,1nh
c(,1nh
tranh.

NhLfnhieu ngLfdida biet, cuoi th~p ky 90, ca nLfocco
toi 50 NHTM CP va 2 cong ty tai chinh c6 phan. Trong

cacnam2000- 2002saum9tthdigianthl,fChi$nCdcau

NhieuNHTMCPda dLfara ke hO(,1ch
tiep tl,JC
tang von
dieu 1$trong nam 2004. Eximbankdl,fkien tang von dieu
1$W 300 ty dong len 500 ty dong. NHTM CP Sai Gon
ThLfdngTin dl,fkien tang W 505 len 700 ty dong. NHTM
CP Bong A dl,fkien tang W 253 ty dong len 300 - 350 ty
dong. NHTM CP A Chau dl,fkien tang len 557 ty dong...
M9t so NHTM CP quy mo nho cOngco ke hO(,1ch
tang
von: NHTMCP Gia B!nh dLfkien tang von W 25,9 ty dong
hi$n nay len 150 ty dong. NHTM CP Sai Gon dLfkien

tang von dieu 1$W 150ty dong len 300 ty dong,trLfocmat
dl,f kien d<;ltI se tang len 200 ty dong. Dl,fbao het nam
2004 khong can ngan hang nao co so von dieu 1$dLfoi
.
100 ty dong.
Vi$c tang cLfdngquy mo von dieu 1$ch~ng nhiing
nang cao nang Il,fchO(,1t
d9ng, ma can bao dam dLf<;lC
ty
1$an toan von theo quy dinh quoc te lat6ng so von tl,fco
tren t6ng tai san co phai d(,1tt6i thi~u 8%; dong thdi can
cho thay uy tin trong va ngoai nLfoccua khoi ngan hang
nay tang cao. Nhieut6 chuc tai chinh quoc te, nha dau tLf
mloc ngoai,Viet kieu CJcac nLtoc,...da dau tl1von mua cIS

l(,1iNHTMCP,da giam 13 ngan hang. Trong nam 2003
giam 2 dau moi ngan hang.Ben dau nam 2004,trong
.,.
ca nLfocchi can 37 NHTM CPoMac du so ILf<;lng
giam
rat lon, nhLfngnangIl,fCva chat ILf<;lng
hO(,1t
d9ng thl da
t
dLfdCcai thi$n dang k~.
~
TrLfochet noi ve von dieu 1$.Tinh den dau nam
2004,ve cd ban cac NHTMCPda tang du von dieu 1$
theo quydinhcuaChinhphuva NganhangNhanLfoc.
Nhieu NHTMCP tang cao va co so von dieu 1$d(,1trat

Ion. Cuoi nam 2003 NHTM CP Sai Gon ThLfdngTin
tang von W 462 ty dong len 505 ty dong; trong do co
2 c6 dong nLfocngoai la IFC thu9CWB va Dragon'
Financial Holdings cua VLfdngquoc Anh, trCJthanh
NHTM CP co von dieu 1$Ion nhat CJnLfocta. NHTM
CP Quoc te tang von W 75 ty dong len 175 ty dong.
NHTM CP Viet A moi sap nh~p W Cong ty cISphan
tai chinh Sai Gon va NHTM CPBa N~ng.tang von tCt
75,7 ty dong len 115,4tydong. NHTM CP Quan d9i
tang von W 229 ty dong len 280 ty dong. NHTM CP
Nha Ha N9i von dieu 1$dat 120 ty dong... Ngoai ra,
m9t 10(,1t
NHTM CP khac cOngtang von dieu 1$cao
Cac ngon himg tht/dng m(}i cd phiin dii co nhiing dong gop
hdn so voi quy dinh.

.DQi hoc Ngan hOng TP.Ho Chi Minh
18

tich clfc Mi viii n€n kinh te

Anh: Manh He

Tf.PCIIiNCANIIANC

-

86 7 NAM2004

~q
phan cua nhieu ng€m hang. Thong
qua d6 giup chuyen giao cong ngh$
ngan hang hi$n dai, qUEmtri ngan
hang theo nang hlC quoc te, cOng
nhLf lam minh bach hem ho~t d(mg
cua cac NHTM CP nLfdc ta.
Neu nhLf cac nam trLfac day v~n
con m(>tso NHTM CP bi Ngan hang
Nha nLfac d~t trong tinh tr~ng kiem
soat d~c bi$t, thi den dau nam 2004,
C<1bEmkhong con ngan hang nao va
chfnh cac ngan hang d6 kinh doanh
c6 lai on dinh.
Dien hinh la NHTM CP cac doanh
nghiep ngoai quoc doanh, (VP Bank)
trong m(>t thdi gian dai Ngan hang
Nha mfac CLrmot To giam sat d~c
bi$t tuc tnlc lam viec tai VP Bank, thl
den het nam 2003, 19i nhu$n trLfac
thue va dl,f phong rui ro da d~t
42,814 ty dong, VLf9t 78,4% ke
hoach va gap 2,1 Ian 19i nhu$n cua
nam 2002. Tfnh den het ngay 31-122003, tong nguon van huy d(>ng cua
Ngan hang nay dat 2.212 ty dong;
trong d6 huy d(>ngtiet ki$m cua dan
cLf 1.032 ty dong. DLf n<1cho yay
doanh nghi$p vLta va nhe, cho yay
tieu dungd~t 1.525 ty dong, tang
40% so vai cung ky nam trLfac. So

dong khach hang la cac doanh
nghiep va dan cLf tim den quan h$
vai VP Bank.
SLf dac biet thuhai

la sLf co tai

cp

A' chau - ACB,' xay r~
NHTM
trung tuan thang 10 - 2003, bi khach
hang 0 ~t keo den rut tien trLfach~n
hang nghln ty dong trong it ngay.
Song vdi cac giai phap c6 hi$u qua,
den het nam 2003, ACB d~t 19i
nhu$n 185,5 ty dong, cao h<1n20,8 ty
dong so vai nam trLfdc. Tong tai san
la 11.050 ty dong.
TrLfdng h9P d~c bi$t thu ba la
NHTM CP Hang Hai trLfdc day cOng
b! Ngan hang Nha nLfac d~t trong
tlnh tr~ng kiemsoat d~c bi$t, thl giCta
nam 2003 da dLf<1cbai be tinh tr~ng
nay va het nam 2003 da lai trLfdc
thue tren 31 ty dong, gap 1,5 Ian muc
lai cua nam trLfac. TLf<1ngtl,f, NHTM
CP xuat nh$p khau - Eximbank trong
m(>t thdi gian dai a tinh trang rat kh6

khan,nhLfngnam 2003 da lai 148ty
dong.
Nang d(>ngtrong cong ngh$ va
T~ CI11NcANI1ANC-

66 7 NAM2004

chien ILf9Ckhach hang a khu VI,fCHa
N(>i phai ke den NHTM CP Ky
thLf<1ngVi$t Nam. Ngan hang nay da
tang dLfdong cuoi nam 2002 len 180 ty dong
cuoi nam 2003, 19inhu$n trLfac thue
va sau khi trfch I$p day du quy dl,f
phong rui ro, d~t 35 ty dong, gap gan
2 Ian nam 2002.

CP Dong A trong h<1n10 nam lien
luon d muc 24%/nam. Cach day 2
nam phat hanh co phieu ra ben
ngoai vai menh gia bang 1,2 Ian

. T~i Tp. Ho Chi Minh, n<1i luon
luon c6. tinh trang n6ng doi vai khoi
NHTM Cp, thi tfnh d~n het nam

tiem II,fCho~t d(>ngngay cang vCtng
manh va lai cang cao? D6 chinh la

2003, h$ thong NHTM va to chuc tfn

dung tren dia ban TP. Ho Chi Minh lai
khoang 1.500ty dong.
Theo thong ke chLfa day du, het
nam 2003, ca 15 NHTM CP tren dia
ban Tp. Ho Chi Minh deu kinh doanh
c6 lai. Trong d6 c6 nh6m gom 3
NHTM c6 lai cao. Ben canh ACB, thi
NHTM CP Sai Gon ThLf<1ngTin Sacombank va NHTM CP Dong A
cOng c6 lai tren 100 ty d6ng. Cac
ligan hang nay v~n duy tri dLf<1ctoc
d(> tang trLfang cao ve 19i nhu$n, tlf
13% - 30% moi nam. Nh6m gom 4 5 NHTM CP c6 quy mo nho bi 10
trong nam 2002 thi nam 2003 da c6
lai kha va dang kh~c phl,Jccac khoan
nan W cac nam trLfac con de I~i. Vai
19i nhu$n d~t kha, co Wc tra cho co
dong cOng d muc hap d~n, c(>ngvai
cac yeu to khac, nen uy tin cua cac
NHTM CP ngay cang tang len, vi$c
phat hanh co phieu mai tang van
dieu 1$c6 nhieu thu$n 1<1i.
.
TrLfac nam 2002, co Wc cua ACB
khoang 12 - 13%/nam, nam 2002 la
30% va nam 2003 la 25%; gia ban co
phieu tang len 2,6 - 2,7 Ian. Trong
nam 2004, ACB dl,f kien phat hanh
them 50 ty dong co phieu, nhLfng
khong ban ra ben ngoai.

NHTM CP Vi$t A dau nam 2004
ban 20 ty dong co phieu ra ben
ngoai, vai gia bang 1,5 Ian gia ban
dau. Nam 2003, Ngan hang nay tra
co Wc 15% va dl,f bao se duy tri ty 1$
nay trong cac nam tdi, dl,f kien ban
them 50 ty dong co phieu vao nam
2005. Gia,co phieu cua Sacombank
dang giao d!ch tren th! trLfdng tl,f do
vai gia dao d(mg W 1,35 Ian - 1,5 Ian
m$nh gia ban dau. Co Wc cua~HTM

menhgia ban dau. GiCta nam2004
NHTM CP Quan D(>icOng se phflt
hanh them 50 ty dong co phieu, co
Wc nam 2003 la 15%.
V$y t~i sao cac NHTM CP I~i c6

i

vi$c thl,fChi$n chLf<1ngtrlnh c<1cau I~i
di vao chieu sau.
Neu nhLf trLfac day, cac NHTM
CP di vao loi mon truyen thong cua
cac NHTM Vi$t Nam d6 la t$p trung
qua Ian ho~t d(>ng cua mlnh vao tfn
dl,Jng,vai rui ro Ian trong cho yay, b!
khach hang Ilfa dao, lien quan den
cac vl,Jan kinh te Idn. Thi thdi gian .
qua, chuyen hLfang m~nh me trong

vi$c da d~ng hoa ho~t dQng va phat
trien d!ch vl,J ng€m hang ban Ie. Do
d6, C<1cau thu nhap W dich Vl,Jtrong

tong thu nh$p ngay cang cao. Chi
rieng nh6m 3 NHTM CP n6i tren a
thanh pho Ho Chf Minh; trong d6 ty 1$
thu nh$p W d!ch vu chiem khoang 30
- 40% 19i nhu$n. Tang van dieu 1$,
nang cao chat ILf9ng san pham d!ch
Vl,J,chat ILf9ngtfn dl,Jng,da d~ng hoa

dich vl,Jngan hang ban Ie hi$n d~i,
dLfara nhieu san pham mdi cho cac
doi tLf9ng khach hang la doanh
nghi$p va ca nhan.
Dieu de dang nhin thay la m(>tso
NHTM CP dang c~nh tranh "ngang
ngLra"vai cac NHTM khac ve day
m~nh dich Vl,Jkieu hoi. NHTM CP
Dong A. Lfactfnh trong nam 2003,
d~t tong doanhso chi tra kieu hoi d~t
550 tri$u USD, tiep tl,JCdung dau
toan nganh Ngan hang va chiem
khoang1/3 th! phan nay tren di~ ban
TP. Ho Chi Minh, khoang 20% thi
phan trong toan quoc. NHTMCP Sai
Gon ThLf<1ng
Tin, Lfactfnh doanh so
chi tra kieu hoi cOng d~t gan 500

tri$u USD.
Nhieu NHTM CP ma ra dich Vl,J
mai: thanh toan mua ban nha qua
ngan hang va tLfvan mua ban dia oc,
chuyen tien trong nLfacva quoc te,
thanh toan xuat nh$p khau, huy
d(mg van va cho yay van bang Yang,
19


~y
dich vl,l ngan quy; cac nghi$p vu kinh
doanh chung khoan; d,?iIy bao hiem
va lien doanh bao hiem.
Cong ngh$ ngan hang hi$n d,?i
dlIdC nhieu NHTM CP dat mua cua
cac hang noi tieng tren the gioi.
NHTM CP Hang Hai va NHTM CP
Xuat nh$p khau Vi$t Nam Eximbank hoan thanh giai do,?n I cua
tieu dlI an hi$n d,?ih6a thanh toan do
WB tai tr<;I. Khoang 10 NHTM co
phan lien ket mang ILioithe voi Ngan
hang Ngoai thlIdng Vi$t Nam, tra
thanh thanh vien phl,l phat hanh va
thanh toan the quoc te Master Card,
dong thC1iket noi su dl,lng chung
mang ATM. Mot so ngan hang da
thlIc hi$n giao dich me?tcua nhlI cac
ngan hang nlIoc ngoai. Toan be?cac
chi nhanh cua ACB deu dlIgc noi

m,?ng tn,fc tuyen va giao dich me?t
cua.
Ke tlt dau thang 3-2004, NHTM
CP Dong A trb thanh NHTMdau tien
b nlIoc ta bat dau dlIa h$ thong may
rut tien tlI dong ATM VaGhO'?tdong,
cho phep kMch hang glti tien thong
qua nhling may nay. Trong quy
1/2004, NHTM CP Dong A lap difit 30
may ATM: trong d6 c6 10 may cho
phep khach hang gui tien VaG ngan
hang thong qua nhling may nay. Day
la lo,?imay ATM hi$n d,?i Ian dau tien
du'gc trien khai b nLioc ta. Trang khi

d6, hi$n nay Vietcombank moi dang
c6 ke ho,?ch trien khai vai chl,lc may
ATM loai nay trong nam 2004, nhLing
hi$n d,?ihdn loai may dang trien khai

quan tr! dieu hanh va quan trj rui ro
h$ thong dLigc cac NHTM CP d~t
quyet tam Ion va thl,l'Chi$n c6 hi$u
qua. Voi giai phap nang cao chat
cua NHTM CP Dong A. d6 la vi$c 11Igng nguon nhan Il,I'C,cac NHTM
dem tien. phat hi$n tien gia dlIgc CP da thl,l'Chi$n thi tuyen dl,lng nhan
thl,l'Chi$n tlI dong, khach hang dlIdC Il,I'Cmoi thl,l'Chi$n khach quan va tien
ghi c6 tai khoanluon, khongcan phai dan toi thong 1$cac ngan hang quae
c6 Camera giam sat va phai qua te. Dong' thC1icu can bo di dao tao 0
kiem dem trl,l'c tiep bang con ngLiC1i nlIoc ngoai, trien khai cac bi$n phap

sau d6 moi dlIgc ghi c6 VaGtai khoan
hliu hi$u tiet kiem chi phi va dau tLi
nhLilo,?i may cua NHTM CP Dong A.
thich dang cho doi moi cong ngh$,
Hi$n nay, NHTM CP Dong A c6 tren
cho tiep thi, h,?n che rui ro dlIgc trien
12.000 khach hang. su dl,lng the cua
khai trong toan be? h$ thong m6i
minh. Dl,I'kien S8 d'?t 100.000 khach
NHTM CPo Chu de?ngxu Iy c6 hi$u
su dl,lng the cua NHTM CP Dong A
qua hdn cac khoan ng d6ng bang.
VaGcuoi nam nay. Cac lo,?imay ATM
Nhieu khoan ng d<;>ngda dLigc xu Iy
cua NHTM CP Dong A VaGlo,?i kha
bang quy dl! phong rui ra dLia ra
hi$n d,?icho phep su dl,lng chung the
ngo,?ibang, nay thu hoi dlIgc tang
cua cac NHTM khac.
Nhieu NHTM CP khac cung
m,?nh dan dau tLi trang bi may ATM,
mific du may ATM c6 nhieu lo,?i khac
nhau, gia tlt 5.000 USD cho den
28.000 USD, d6 la chlIa ke chi phi
lap difit, bao hanh, v$n chuyen tien,
bao v$, thiet ke chLidng trinh phan
mem,... chi phi ton kem, von dau tlI
Ion. Do d6, cac NHTM CP da tinh
toan ky ILiang khi dau tlI von cho
hi$n d,?ihoa cong ngh$ va phat trien

dich Vl,l ngatl hang ban Ie trong dan
clI.
Khong ngU'ng nang cao trinh de?

,')

I

thu nh$p cho ngan hang. Ben c,?nh
d6, h,?nche nhling khoan ng xau moi
phat sinh.
Trong chien 11Idc
thi phan,voi cae
blIoc di vling chac c,?nh tranh co
hi$u qua voi khoi NHTM Nha nlIOC,
cac NHTM CP tich cl,l'c mb re?ng
m,?ng ILioi t,?i cac khu Vl,l'cthi trlIC1ng
dang len, cac khu do thi moi, cac khu
cong nghiep t$p trung.
Tong hgp cac bLioc di trang tien
trinh Cd cau I,?i n6i tren' d6 la cac
nguyen nhan quan trc?nglam cho Igi
nhu$n cua cac NHTM CP tang cao,
nang Il,I'Ctai chinh vling m,?nh hdn..

lit.

,

VAl TRO CUA NGAN HANG

A

A

,

TRONG
HOA
THUaNGMAlDIEN
TlI
. T DONG
.
.
.

H

i$n nay, tren the gioi m6i
ngay c6 hang chve ngan
ngLioi mua ban hang h6a
(HH) va dich vv (DV) tren m~ng
Internet. So ILiQngngLioi mua, ban
HHva DV tren m~ngngay cangtang
len mQtcach dang ke. Theo bao cao
nghien cuu
cua
Cong ty
NiEMsen/NetRatings
cho biet: rieng
doanh thu ban Ie HH tren m~ng t~i

My nam 2000 la 27,3 ty USD, tang
khoang 90% so voi nam 1999. DII
20

TS. liming Ng.,e 'Ii~n *
Nguy~n Die lIu'ng *
doan con so nay c6 the len toi 109,4
ty USD VaGnam 2005. Hau het vi$c
thanh toan HH va DV tren m~ng deu
thong qua h$ thong ngan hang.

Viii net VB thu'o'ngm~i di.n to'
ThtJdng m~i di$n tu (Electronic
Commerce hay E-Commerce) la sll
va dich
trao d6i, mua ban han g h6a
.
'"

vv qua m~ng Internet ho$c m~ng vi
tfnh. ThtJdng m~i di$n tu (TMEH)
tuan thu nhung qui tac Cd ban cua
thtJdng m~i truyen thong, We la
ngtJoiban va ngtJoimuag$p nhaude
trao d6i, mua ban HH. Tuy nhien.
hanh vi mua ban kh6ng dtJQcthllc
hi$n Cicac cua hang, chQ...cOng nhtJ
bang thtJ hay di$n tho~i ma ngtJoi
mua va ngtJoi ban giao dieh kinh

.

Ngan hOng Nang nghi$p va Phat
trien nang than Viet Nom
. T~

CHi NGANHANG - 60 7 NAM 2004

-