Bài giảng bài điện từ trường vật lý 12 (3)

Bài 21

Heinrich Rudolf Hertz (1857-1894)
Nhà vật lý người Đức

MaxWell (1831-1879)
Nhà vật lý người Anh đã xây dựng thuyết
Điện từ, thống nhất các hiện tượng điện và từ


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ

TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG

1.Từ trường biến thiên và điện trường xoáy.
a.Phân tích thí nghiệm cảm ứng điện từ
của Fa-ra-đay
C1:Phát biểu định luật cảm ứng điện từ ?

S

Khi từ thông qua vòng dây dẫn kín biến thiên thì

N

trong vòng dây xuất hiện suất điện động cảm ứng


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG

TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do

1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG

1.Từ trường biến thiên và điện trường xoáy.
a.Phân tích thí nghiệm của Fa-ra-đay
Thí nghiệm.
Nhận xét:
Khi từ thông qua vòng dây dẫn kín biến
thiên thì trong vòng dây xuất hiện dòng
điện cảm ứng
Vậy:điện trường có đường sức là những
đường cong kín gọi là điện trường xoáy.


Bài 21
Bài 20

NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ

và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG

1.Từ trường biến thiên và điện trường xoáy.
a.Phân tích thí nghiệm của Fa-ra-đay
C2: Các đặc điểm của đường sức điện trường tĩnh
a.Các đường sức là những đường có hướng
b.Là những đường cong không kín: đi ra từ điện tích +

và kết thúc ở điện tích –
c.Qua mỗi điểm chỉ vẽ được một đường sức (Các
đường sức không cắt nhau)

d.Nơi có điện trường mạnh thì đường sức mau, nơi có
điện trường yếu thì đường sức thưa.
Điện trường xoáy có các đặc điểm a,c,d. Điểm b
(đường cong kín, không có điểm đầu và cuối)


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.

biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG

1.Từ trường biến thiên và điện trường xoáy.
a.Phân tích thí nghiệm của Fa-ra-đay
C3: Các vòng dây kín có vai trò gì trong việc tạo ra
điện trường xoáy?
Không có vai trò gì trong việc tạo ra điện trường xoáy.
Kết luận:
Nếu tại một nơi có một từ trường biến thiên theo thời
gian thì tại đó xuất hiện một điện trường xoáy.


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?

1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ

2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG

1.Từ
trường
biến
thiên
và
điện
trường
xoáy.
E
2.Điện trường biến thiên và từ trường.
a.Từ trường của mạch dao động:
Xét mạch dao động lý tưởng.
Biểu thức cường độ dòng điện tức thời

dq
dE

i
 Cd
dt
dt

i
+
C
-

q

E

L

Với q = CU = CEd
d: khoảng cách giữa hai bản tụ
Biển thức trên cho thấy i liên quan đến tốc độ
biến thiên của cường độ điện trường E trong
tụ


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ

I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG

1.Từ trường biến thiên và điện trường xoáy.
2.Điện trường biến thiên và từ trường.
-

II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ
+

1.Đluật
biến
thiên đtích

II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

 Kết luận:
Nếu tại một nơi có điện trường biến thiên theo
thời gian thì tại đó xuất hiện một từ trường.
Đường sức của từ trường là đường khép kín.

Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến

thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

I. MỐI QUAN HỆ GiỮA ĐiỆN TRƯỜNG VÀ TỪ TRƯỜNG
II. ĐiỆN TỪ TRƯỜNG VÀ THUYẾT ĐiỆN TỪ MAXWELL

 Điện từ trường
Là trường có hai thành phần biến thiên theo thời
gian, liên quan mật thiết với nhau là điện trường
biến thiên và từ trường biến thiên.

Thuyết điện từ MaxWell (Mắc – xoen)
Khẳng định mối liên hệ khăng khít giữa
điện tích, điện trường và từ trường.


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.

biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

CỦNG CỐ

Câu 1. Ở đâu xuất hiện điện từ trường?
A. Xung quanh một điện tích đứng yên
B. Xung quanh một dòng điện không đổi
C. Xung quanh một ống dây điện
D. Xung quanh một chỗ có tia lửa điện.
Câu 2. Đặt một hộp kín bằng kim loại trong
vùng có sóng điện từ. Trong hộp kín sẽ?
A. có điện trường
B. có từ trường
C. có điện từ trường
D. không có các trường nói trên.


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG

TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do

1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

CỦNG CỐ

Câu 3 Một dòng điện một chiều không đổi chạy
trong một dây kim loại thẳng. Chọn câu phát
biểu đúng. Xung quanh dây dẫn
A. có điện trường
B. có từ trường
C. có điện từ trường
D. không có trường nào cả.


Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG

I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích
II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong

MDĐ
THUYẾT
ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

CỦNG CỐ

Câu 4. Chỉ ra câu phát biểu sai
Xunh quanh một điện tích dao động
A. có điện trường
B. có từ trường
C. có điện từ trường
D. không có trường nào cả.

Bài 21
Bài 20
NỘI DUNG
NỘI DUNG
I.MỐI QUAN HỆ GiỮA
TRƯỜNG
VÀ
I.ĐiỆN
MẠCH
DAO ĐỘNG
TỪ TRƯỜNG

1.Mạch dao động là gì?
1.Từ trường biến
Thiên – từ trường xoáy
2.Cách hoạt động
II. Điện
DAO trường
ĐỘNG ĐIỆN
2.
biến TỪ
TỰ
DO
TRONG
thiên và từ trườngMDĐ

1.Đluật
biến
thiên đtích

II. ĐiỆN
TRƯỜNG
VÀ
và cđ dđiện
trong
MDĐ
THUYẾT

CỦNG CỐ

Câu 5. Một nguồn phát sóng vô tuyến, đặt
tại điểm O, phát ra một sóng có tần số
10MHz
Tính bước sóng của sóng này. Coi tốc độ
bằng 3.108 m/s.

ĐiỆN TỪ MẮC XOEN

2.Định nghĩa dao động
điện từ tự do
1. Điện từ trường
3.Chu kỳ và tần số dao
động riêng của MDĐ
2.
Thuyết điện từ
III. NĂNG LƯƠNG
Mắc
Xoen
ĐIỆN
TỪ

CỦNG CỐ
CỐ
CỦNG

8

c
3.10
 
 30m
6
f 10.10


Bài 22