Bài giảng bài tán sắc ánh sáng vật lý 12 (11)

Sau khi cơn mưa vừa tạnh,
trên bầu trời đôi khi xuất hiện
cầu vồng nhiều màu sắc. Tại
sao lại có hiện tượng như
vậy?


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN

BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

I - THÍ NGHIỆM VỀ SỰ TÁN SẮC ÁNH
SÁNG CỦA NIU-TƠN (1672)
Chiếuliệt
mộtkêchùm
ánh sáng
Hãy
các màu
quanMặt
sát
Trời (hoặc
ánh sáng
bóng
được
của chùm

tia ló của
trong
thí
đèn
dây tóc)(hẹp)đến lăng kính.
nghiệm.
Khi đi qua lăng kính, chùm ánh sáng Mặt Trời
(hoặc của bóng đèn dây tóc) khơng những bị
khúc xạ lệch về phía đáy lăng kính mà còn bị
tách ra thành nhiều chùm ánh sáng có màu sắc
khác nhau.
THP LÊ DUẨN


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN

Quan sát kĩ dải màu, ta phân biệt được bảy
màu, lần lượt từ đỉnh xuống đáy lăng kính là:
đỏ, da cam, vàng, lục, lam, chàm, tím. Ranh
giới giữa các màu khơng rõ rệt, tức là màu nọ
chuyển dần sang màu kia một cách liên tục.
Dải màu này gọi là quang phổ của ánh sáng
Mặt Trời, hay quang phổ của Mặt Trời. Ánh
sáng Mặt Trời là ánh sáng trắng.

BN MA THUỘT

Tháng 01 năm 2010

THP LÊ DUẨN


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN
II – THÍ NGHIỆM VỚI
ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC
CỦA NIU-TƠN

BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

II - THÍ NGHIỆM VỚI ÁNH SÁNG ĐƠN
SẮC CỦA NIU-TƠN
Lăng kính 2

Có
Khe hẹp F

phải thuỷ tinh đã làm thay
đổi màu sắc của ánh sáng
Cho các chùm sáng
đơn?sắc đi qua lăng kính thì
khơng
chùm tia ló lệch

về
phía
đáy
Cnhưng khơng bị đổi
Màn E
Lăng kính 1
màu.
B

Vậy, ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có một màu
nhất định và khơng bị tán sắc khi truyền qua
lăng kính.
THP LÊ DUẨN


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

III - GIẢI THÍCH HIỆN TƢỢNG TÁN SẮC
I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN
II – THÍ NGHIỆM VỚI
ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC
CỦA NIU-TƠN
III – GiẢI THÍCH HiỆN
TƢỢNG TÁN SẮC

Có thể tạo được một chùm ánh
sáng trắng bằng cách chồng
chập các chùm sáng đơn sắc

với nhau khơng ?

BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

THP LÊ DUẨN


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN
II – THÍ NGHIỆM VỚI
ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC
CỦA NIU-TƠN

III – GiẢI THÍCH HiỆN
TƢỢNG TÁN SẮC

Góc lệch: D = (n 1)A
cơng là
thức
góc nhiều
lệch ánh sáng
+ Ánh Viết
sáng trắng
hỗntính
hợp của
Góc

Khi
lệch
lăng
của
tia
kính
sáng
khi
sáng
qua
của
lăng
kính
cóchùm
góc
chiết
đơn sắc
cóqua
màu
biến
thiên
liên
tục
từ đỏ tới tím.
lăng
nào
bị
kính
lệch
nhất,hệchùm

với chiết
sáng
quang
bécó
? ítquan
+ Chiết
của
thuỷ
tinh
các ánh sáng
suấtsuất
nào
bị
của
lệch
lăng
nhiều
kínhnhất
nhưđối
? thếvới
nào
đơn sắc
? có màu khác nhau thì khác nhau.
nđỏ < nda cam < nvàng < nlục < nlam < nchàm < ntím

BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

THP LÊ DUẨN

Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

P

I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN
II – THÍ NGHIỆM VỚI
ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC
CỦA NIU-TƠN

III – GiẢI THÍCH HiỆN
TƢỢNG TÁN SẮC

Góc lệch của tia sáng khúc xạ qua lăng kính
tăng theo chiết suất nên các chùm tia có màu
khác nhau trong chùm sáng tới bị lăng kính làm
Khe hẹpgóc
F
lệch những
khác nhau do đó chùm sáng ló
bị x rộng thành nhiều chùm đơn sắc.
đỏ
cam
vàng
lục
lam
chàm
tím

Sự tán sắc ánh sáng: là sự phân tách một chùm
Màn ảnhsáng
M
Lăng kính
ánh sáng phức tạp thành
các chùm
đơn sắc.
BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

THP LÊ DUẨN


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN
II – THÍ NGHIỆM VỚI
ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC
CỦA NIU-TƠN

III – GiẢI THÍCH HiỆN
TƢỢNG TÁN SẮC

IV - ỨNG DỤNG
Giải thích được
một số hiện tượng
như: cầu vồng bảy

sắc, …

I V– ỨNG DỤNG

BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

THP LÊ DUẨN


Tiết 41_Vật lý 12 (CT hC uẩn)

Ứng dụng trong máy quang phổ lăng kính
I – THÍ NGHIỆM VỀ SỰ
TÁN SẮC ÁNH SÁNG
CỦA NIU-TƠN
II – THÍ NGHIỆM VỚI
ÁNH SÁNG ĐƠN SẮC
CỦA NIU-TƠN

III – GiẢI THÍCH HiỆN
TƢỢNG TÁN SẮC

I V– ỨNG DỤNG

BN MA THUỘT
Tháng 01 năm 2010

THP LÊ DUẨN