Vài nét về sự phát triển ngân hàng điện tử trên thế giới

Tn. ,........

W£~~~~

,

/

A'

/

J.!

V AI NET VE sU'
. PHA T TRIEN
1\

.

,

A?

A

K

/

NGAN HANG DIEN Ttr TREN THE GIOI

.

hi nhac tOi h~ thong ngan
hang, chung ta thudng liem
tuong toi h~ thong quay lam
vi~c, nhung toa nha cao oc. Gid
lam vi~c hanh chinh cua ngan'
hang thi tU 7 - 8 gid sang toi 4 5,00 gid chieu ("brick and mortar"
banking). Nhung doi voi khach
hang, von luon b$n rQn voi cong
vi~c va thieu thdi gian, nen khong
the nao thoa man voi h~ thong
cung nhac d6. Ngay nay, voi sl,!
phat trien cua khoa hQc ki thu$t,
cua cong ngh~ moi nhu internet,
m<;lngdi~n tho<;lidi dQng, Web
TV..., tU d6 giup h$ thong ngan
hang c6 mQt mo hinh ngan hang
moi - ngan hang di$n tu ("click and
mortar" banking). Khang d!nh bang
nhung thanh cong trong nhung
nam qua, ngan hang di$n tu daco
nhung buoc phat trien vuc;1tb$c va
tro thanh mo hinh tat yeu cho h$
thong ngan hang trong the ky 21.

K

clia M th6ng

1. 51,(phat tri~n

miiJ,ng- nen kinh te di~n tll

Vai tro cua m<;lngInternet doi
voi nen kinh te the gioi hi$n nay
thl,!Csl,i khong the nao phu nh$n.
Moi ngay, so ngudi su dl,lng
Internet tang len khong ngung va
rat nhieu ung dl,mgcua m~ng toan
cau duc;1Ccon ngudi kham pha.
Vao cuoi nam 2001, tren the gioi
da c6 tren 670 tri$u ngl1disu dl,!ng
Internet va theo dl,! bao cua
eTForecasts, so ngudi su dl,!ng
Internet uoc se d~t toi con so 1,2 ty
ngudi vao nam 2005. T~i My, vao
cuoi thang 12 nam 2002, dB.c6
54% dan so su dl,mg Internet va
moi thang c6 them hem 2 tri$u
ngudi moi tham gia vao m<;lngtrl,!c
tuyen. Tu ml,!Cdfch ban dau la trao
d5i thong tin, chia S8 tai nguyen,
m<;lngInternet ngay nay dB. tro
TtW CIIi NcAN IIANC

-

86 ? NXM2004

Brochure-ware: La hinh thai
don
gian nhat cua ngan hang di$n
Ngo Minh Hai *
tU. Hau het cac ngan hang khi moi
thanh Xl1dng song cho mQi lTo~t bat dau xay dl,!ngngan hang di$n
dQng cua con ngudi nhu kinh tU la thl,!Chi$n theo mo hinh nay.
Vi$c dau tien chinh la xay dl,!ng
doanh - th110ngm<;lidi$n tl1 (emQtwebsite chua nhung thong tin
commerce), qUEmIy hanh chinh ve
ngan hang, ve san ph~m Ian
chinh phu di$n tu (e-government,
tren
m<;lngnham quang cao, gioi
hQct$p, nghien cuu (e-Iearning)...
thi$u, chi dan, lien I~c..., tht,lcchat
va hi$n nay la nen kinh te di$n tu
(Internet Economy) voi tat ca mQi a day chila mQt kanh quang cao
ho~t dQng cua nen kinh te dl1c;1C moi ngoai nhung kenh thong tin
truyen thong nhu bao chi, truyen
xay dl,!ng tren mQt nen tang moi hinh... mQi giao dich cua ngan
h$ thong m~ng toan cau.
hang van thl,!Chi~n qua h$ thong
Theo nghien cuu cua Internet
phan phoi truyen thong, d6 la cac
Indicators,vao nam 2000, nam ket
chi nhanh ngan hang.
thuc cua the ky xx, t5ng doanh thu
E-commerce:
Trong hinh thai

cua nen kinh te di$n tu toan cau
th110ng
m~i
di$n
tU,
ngan hang su
da d~t toi con so 830 ty U5D, gap
dl,!ng
Internet
nhl1
mQt
kenh phan
1,58 Ian so voi nam 1999, va giai
phoi moi cho nhung dich VI,!truyen
quyet hon 3 tri$u cho lam trong
cac cong ty ho~t dQng,kinh doanh thong nhl1xem thOngtin tai khoan,
nh$n thong tin giao dich chung
trong moi trudng m<;lng.Con so
nay uoc se tang gap doi vao nam khoan... Internet a qay chi d6ng vai
2005, voi sl,! phat trien khong tro nhu mQt dich VI,!cQng them vao
ngung cua cac san ph~m, dich VI,! de t~o sl,ithu~n lc;1ithemchokhach
qua m<;lng cOng nhu so luc;1ng hang. Hau het cac ngan hang vua
khach hang san sang tham gia vao va nho dang a hinh thai nay.
nen kinh te di$n tu.
E-business: Trong hinh thai
PGS., TS. Tr~n Hoang Ngan

2. 51,(phattri'n
di~n tll

*

clia ngAnhang nay, cac xu Iy cd ban cua ngan

2.1 B6n giai do~n phBttriende
xay df,lngmptnganhang di~n tit
Ke tu khi ngan hang dau tien
cung cap dich VI,!ngan hang qua
m<;lngdau tien t<;liMy vao nam
1989

- ngan

hang Well Fargo, den

nay, da c6 rat nhieu tim toi, thu
nghi$m, thanh cong cOngnhl1that
b<;litren con dl1dngxay dl,ing mQt
h$ thong ngan hang di$n tU hoan
hao, phl,!c VI,!tot nhat cho khach
hang. T5ng ket nhung mo hinh d6,
nhin chung, h$ thong ngan hang
di$n tU dl1c;1Cphat trien qua nhung
giai dO<;lnsau day:

hang ca a phia khach hang (frontend) va phia ngl1diquan Iy (backend) deu duc;1CUch hc;1Pvoi Internet

va cach kenh pMn phoi khac. Giai
do~n nay dl1c;1Cph an bi$t boi sl,! gia

tang ve san ph~m va chUc nang
cua ngan hang voi sl,! phan bi$t
san ph~m theo nhu cau va quan
h$ cua khach hang doi voi ngan
hang. Hon the nG'a,sl,! phoi hc;1P,
chia S8 dO'li$u giua hQi so ngan
hang va cac kenh phan phoi nhl1
chi nhanh, m<;lngInternet;- m~ng
khong day... giup cho vi$c xu Iy
yeu cau va phl,!CVI,!khach hang
. DQi hQc kinh hHp. H6 Chi Minh

61


TAl CHiNH

.

w£~~~LJ1j
dVC;;cnhanh ch6ng va chfnh xac hdn. Internet va khoa
vI) ngan hang trl,J'ctuyen. Trong khi d6, khoang 1100
ngan hang Ion nho t<;liMy da cung cap day du mQi
hQc cong ngh$ da tang sl,J'lien ket, chia se thong tin
dich VI,!ngan hang qua m<;lng,con 56 nay tang tOi
giua ngfln hang, d6i tac, khach hang, Cd quan qufm
1200 vao cu6i nam 2003 va d<;lttOihdn 3000 vao cu6i
Iy... MQtva; ngfm hang tien tien tren the gio; da xay
2005.
dl,J'ngdVc;;cmo hinh nay va hVong toi xay dl,J'ngdVC;;c nam

-mQt ngan hang di$n tu hoan chinh.
C6 mt
TOng tai sAn
S6 ngan
-po

E-bank (Eenterprise): Chfnh la mo hinh Iy tvong
cua mQt ngan hang trl,J'ctuyen trong nen kinh te di$n
tu, mQt sl,J'thay doi hoan toan trong mo hinh kinh
doanh va phong cach qufm Iy. Nhung ngan hang nay
sa t~n dl,mg suc m<;lnhthl,J'Csl,J'cua m<;lngtoan cau
nham cung cap toan bQ cac giai phap tai chfnh cho .
khach hang voi chat Ivc;;ngt6t nhat. Tu nhung bvoc
ban dau la cung cap cac san philm va dich VI)hi~n
huu thong qua nhieu kenh rieng bi~t, ngan hang c6
the su dl)ng nhieu kenh lien l<;Icnay nham cung cap
nhieu giai phap khac nhau cho Wng d6i tVc;;ngkhach
hang chuyen bi~t.

(tril.i!iLJSD)
It hdn 100

hang
5,912

t..nng
5%

Tu 100 toi 500

16%

Tu500 toi 1000

3,403
418

34%

Tu1000 toi 3000

312

42%

Tu 3000 to; 10.000

132

52%

Tren 10.000

94

84%

S61Uc;Jngngan hang co m?it tren m~ng Internet
(nguon: [FDIC01J)

3. Thj tnlC1ngcua djch VI,!ngan hang di~n tu
3.1 -Thi trtlClng82C (KhSchhang ca nhan)

MO hinh ngan hang

1995

1997

1999
Ngu6n

2000

,Fo'm' rioq... ..tn"'pri...

Comb<'dg. Un'v.,,''Y p,."

2.2 M9tvaiso fi~u:

Trong nhung nam vua qua, ngan hang di~n tU da
phat trien Ion m<;lnhva nhanh ch6ng. Theo nghien cuu
cua Jupiter Media, tong 56 cac giao dich qua m<;lng
cua toan bQ cac ngan hang t<;liMy da tang 77,6% chi
trong vang mQtnam W thang 7 nam 2000 toi thang 7
nam 2001, trong khi d6, cung thai gian, IVuIvc;;nggiao
thong trao doi thong tin qua h~ th6ng World Wide Web
chi tang 19,8% trong cung thai ky. MQt cd quan
ngj1ien cuu tren m<;lng:Datamonitor da dl,J'doan cho
giai dO<;ln2002 den het nam 2003: 56 Ivc;;ng tai khoan

ngan hang di~n tu t<;lichau Au sa tang trung binh
34%/ nam va dl,J'kien W 14,3 tri~utai khoan nam 2002

T<;Iichau Au, hi~n nay da c6 tren 12 tr;~u ngvai c6
co phEintrong cac ngan hang trl,J'ctuyen. Theo nghien
cuu cua Jupiter va eStats, cu6i nam 2003, con 56 nay
tang len khoElng20 tri~u ngvai (tang them 15%).

sa t~ng Ian xap xy 34,2 tri~u tai khoan vao nam 2003,
va 56 Ivc;;ngngvai su dl,!ngdich VI,!ngan hang di~n tU
sa tang len nhanh ch6ng.

T<;IiMy, hau het cac chu ngan hang deu nh~n thuc
ra ve tam quan trQng cua ngan hang di~n tu, chi tfnh
trong nam 2000, Iwng tien dau tv nham xay dl,J'ngh~
th6ng ngan hang di~h tu da la 500 tri~u USD, va theo
ke hO<;lch,con s6 nay sa d<;lttoi 2 ty USD vao cu6i
nam 2005 (nguon: Green).

nay chiem W 5 - 10% tong kh6i Ivc;;nggiao dich cua

Nhung ngan hang Ion tham gia vao kinh doanh
trl,J'ctuyen ngay cang nhieu, thee bao cao cua FDIC,
56 ngan hang c6 tai san dVoi 100 tri~u USD c6 cung
cap dich VI,!ngan hang trl,J'ctuyen chi chiem khoimg
5%, trong khi d6 56 ngan hang c6 tai san Ion hdn 10
ty c6 dich VI)ngan hang di~n tu chiem toi 84%.
C6 mQt IVu y rang, ke W giai dO<;lnc6 m~t tren
m<;lngtoi khi cung cap day du dich VI)trl,J'ctuyen. Vao

thai diem nam 2000, trong 56 Top 100 ngan hang cua
My.thi c6 36% khong c6 m~t tren m<;lng,41 % chi cung
cap thong tin va can l<;Ii23% la cung cap day du dich

62

Giao dich qua ngan hang di~n tU hO<;ltdQng hi~n

cac ngan hang ban Ie cua My va CMu Au, ft hdn 56
Ivc;;nggiao dich cua hQat dQng kinh doanh bao m~t
tren m<;lngW 20 - 25% nhvng Ion hdn khoang 20% so
voi giao dich B2C (Business

to Comsumer).

T<;IiPhap,

so Ivc;;ng tai khoan ngan hang di~n tU da tang
75%/nam va dl,J'doan sa d<;ltcon so 10.000 tai khoan

vao nam 2003.
Do thi (trang ban)

3.2- ThitnlClng828 (KhSchhangfa t6chac,doanh
nghi~p)
Day la mQtthi trvang day tiem nang va tang trvong
nhanh ch6ng.Voi sl,J'hi~ndi~n ngaycang nnieu cua
cac cong ty trl,J'ctuyen, cac cua hang "ao"va xu hvong
gia tang ngay cang nhieu ngvai tiau dung mua ban

hang hoa va su dl,!ng dich VI)tran m<;lng, Internet va
thvdng m<;lidi~n tU da c6 nhung

bvoc tang trvong

T~ CIItNGANlIANG.-

ro 5 NAM '2004


Tin CHiNH

W£~~~~

.6

.
% khach Mng mu6n'~lf.d(,mg ngan hangtn,rctuy~n

E(;yPT

Ngubn A_~~~G_P

dang kinhng<;lc.Theo nghien cuu cua Gartner Group
va Forester Research, doanh thu W giao dich B2B chi
rieng nam 1999 la 91 tri$u USD va L1c)cd<;lt2,7 ty
USD VaGnam 2003. Tinh Wi nam 2003, chi rieng t<;li
Myda c6 gan 16.000 to chuc tai chinh cung cap dich
VI)qua m<;lng,tang gap bQiIan so voi con so 1.150 to
chuc VaGnam 1998 (Wah, 1999).

4. Xay dt,lng chi nhanh trt,lctuyen (a-branch) - xu
hllang chfnh cua st,l pMt tri~n ngan hang di~n tl1
Voi slj pMt trien nhay vQt cua ng£ln hang di$n tV,
da c6 mQt st/ thay doi nh?n thuc sau sac va tlic5nglai
cua ngan hang di$n tV, trong th?p nien nhung nam
90, ngL10ita nghT rang slj phat trien cua ngan hang
di$n tu 58 lam bien mat mo hlnh ngan hang ban Ie

truyen thong va mo dliong cho nhung ngL10imoi a

ngoai ITnhvljc ngan hang. NhL1ngquan diem thong tri
hi$n nay d6 la slj thanh cong cua ngan hang di$n tV
chi den khi n6 dL1<;jc
xay dljng dlja tren nen tang ngan
hang truyen thong, d6 la slj ket h<;jpgiua "click" va
"mortar" (hi$nd<;liva co dien). M<;IngInternet toan cau
dL1<;jc
coi nhL1lamQt kenh phan phoi moi, bo sung cho
nhung kenh pMn phoi hi$n t<;linhli ngan hang qua
di$n tho<;li hay m<;lng lL10iATM (Automatic Teller
machine- may giao dich tlj dQng)...
Hai vi dl) tieu biEJUchinh la ngan hang Well Fargo
t<;liMy va Nordea t<;livung Scandinavia. Hai ngan
hang da ap dl)ng mo hlnh nay ngay W nhung ngay
dau cua ky nguyen Internet. Well Fargo da c6 so tai
khoan ngan hang di$n tV cao nhat the gioi hi$n nay, 3
tri$u trong tong so 24 tri$u tai khoan, con Nordea'thl
c6 so kMch hang qua m<;lngtrljc tuyen dong nhat,
khoang 2,3 tri$u khach hang, chiem khoang 20%. Va
nguyen nMn thanh cong dL1<;jc

tong ket nhL1sau:
+ Ca hai ngan hang deu la nhung ngan hang dan
dau tren thi trL10ngcua hQ, hQ c6 mQt h$ thong khach
hang Ion va nhieu ti~m nang (tY1$su dl)ng internet t<;li
hai vung nay rat cao).
+

Ca hai ngan hang deu c6 nhung h$ thong tin hQc

rat gan gOivoi m<;lnginternet va c6 h<;ltang tien tien.
+ Ca hai deu c6 mong muon "ao hoa ngan hang",
T~ em NCANI1L\NC - ~6 5 NAM 2004

su dl)ng m<;lngInternet dEJ"han phoi nhO'ngsan
phgm, dich Vl,JmoL'

.

.

+ Ca hai deu ung dl,Jngcongngh$ InternetW rat
sam: Vi dl,Jnhli Well Fargo nam xuat hi$n tren m<;lng
W 1989 va cung cap dich Vl,ltrljc tuyen VaGnam 1995.
Mo hinh thu hai la ngan hang ao - e-bank, la mQt
to chuc tin dl,lng chi ton t<;litren moi trliang m<;lng
Internet va khong he c6 mQt chi nhanh truyen thong
nao. Ngan hang c6 the ton t<;lima khong bi h<;lnche
boi bat cu gioih<;lnnao nhlikhoan9'cach dia Iy, thai
gian lam vi$c hanh chinh... Day la mQt mo hinh hoan
hao va linh hO<;ltnhat, tuy nhien n6 chi tht/c slj ton t<;li

khi h$ thong ngan hang d<;ltdL1<;jc
slj phat trien nhat
dinh. Boi VI,vi$c khuyen khfch kMch hang da c6 su
dl,lng them dich Vl,lmoi thi 58 dE!dang hc5nrat nhieu
so voi vi$c c<;lnhtranh tlm kMch hang moi cua cac
ngan hang ao va slj ton t<;licua cac ngan hang 'nay
phl,lthuQc rat nhieu VaGnhung tien b<)trong nh?n thuc
cua. khach hang. Hi$n nay cOng c6 rat nhieu ngan
hang ao tren m<;lngInternet va hQ cOng c6 nhung
thanh cong dang ke, vi dl,l nhL1:Ngan hang Internet
dau tien tren the gioi la ngan hang Security First
Network Bank, dL1<;jcso huu boi ngan hang Royal
Bank t<;liCanada, va da c6 tren 150.000 khach hang.
MQt ngan hang kMc cOng da c6 tren 110.000 tai
khoan kMch hang la NetBank c6 tai san hc5n1,5 tri$u
USD VaGcuoi nam 2000...'
5. Ngan hang di~n tV la trung gian cho mQithanh
toan tren ml;l.ng
Slj phat trien cua thL1dngm<;lidi$ntV da doi hoi mQt
Cd so h<;ltang thanh toan dam bao cac yeu cau nhanh
ch6ng, thu?n ti$n, dang tin C?y va trong nhieu nam
qua, c6 rat nhieu cong ngh$ dL1<;jc
trien khai va d<;lt
dL1<;jC
nhung thanh cong dang ke. Trong thanh toan
B2C, cac h$ thong da dL1<;jc
thu nghi$m va hO<;lt
dQng
hi$u qua la: h$ thong thanh toan su dl,lngthe tin dl,lng,
the thong minh, diem ao (vitual point: mypoints.com),

thanh toan trljc tiep (Paypal, Billpoint, PayDirecL),
the tin dt,mgao (I-Escrow, Microsoft), hoa ddn di$n
tu... Trong thanh toan B2B, Identrus va SWIFTNet da
chiem ITnhthi trL10ngva cung voi Bolero, TradeCart,
ITFex, LPTrade (giao dich chung W), Dun &
Bradstreet, Coface & @"ating,Equifax (Quan Iy rui ra
va thong tin tin dt,mg)...chUng to rang h$ thong tai
chinh phl,lcVl,lcho thlidng m<;lidi$n tu da hlnh thanh
va hO<;ltdQng thong suot.
Voi l<;ji
the ve so khach hang c6 san va Cdso h<;l
tang hi$n huu cua h$ thong ngan hang, cac ngan
hang c6 l<;jithe rat Ion va d6ng vai tro khong the thieu

trongh$thongthanhtoanphl,lc vl,lthlidng m<;lidi$ntu.
St/ ket h<;jpgiua h$ thong m<;lng liennganhang,m<;lng
P~S (point of Sales), m<;lng nQibQ giua cac ngan
hang, m<;lng Internet... va ket h<;jpvoi nhung h$ thong

thanhtoan" danhcho thlic5ng m<;lidi$n tu, nganhang
63


TAl

CHiNH

w£~~~TI11
phat trien cua iTV, dich Vl,Jngan hang qua TV tUdng
tac cOng rat dUc;5C

ua chui?ng va hua h~n nhieu trien
vQng, Datamonitor di:i dl,! doan vao nam 2003, so
nguoi su dl,JngiTV t<;1ichau Au se duoi kip so nguoi su
dl,Jng Internet vao nam 2005.

trong tUdng lai se tra thanh nhOng trung tam xu Iy va
cung cap djch Vl,Jthanh toan chat IUc;5ngcao cho tai
chinh thUdng m<;1idi$n tu.
6. Internet la ti~n d~ cho ti6n trlnh xAy dvng va
pMt tri~n nhOng san ph&m, djch VI,!ngAn hang mdi
6.1 Cung cap dich vv ngan hang qua nhang kenh

DI,I'bao lU'Q'ng khach

phBn phoi mc1i
Khach

SI,! phat trien cua khoa hQc cong ngh$ hi$n nay di:i
giup cho khach hang tra thanh nhOng "thUc;5ngde"
dung nghTa. Voi Sl,!tier) bi? cua khoa hQc cong ngh$,
ngay nay, khach hang c6 the tien hanh mQi hO<;1t
di?ng
tai chinh cua minh mQi ndi mQi Iuc, 24 gio moi ngay, 7
ngay moi tuan va 365 ngay moi nam. Moi ngay qua,
khach hang l<;1idUc;5C
cung cap dich Vl,Jqua rat nhieu
kenh lien Ic;\cmoi: ngfm hang qua di$n thoc;\i- Phone

banking, ngan hang

himg sCr dl,lng iTV banking
2001 .200S

himg (tri~u)
12

OUK
8SlX'ln
os..ooc...
011'1,'
D Gr. In'n,'
81 cn.'>3

10
6

"
2
0
}()Q1

nha qua mc;\ngInternet Home banking, ngan hang qua mc;\ng di$n thoc;\i di

=

7>03

:>ro4

200~.

tc;\i

Ngu5n

1:l.1I",,,>nror

1:'''.1''.1.''''11

1101<

di?ng - Mobile banking, ngan hang tI,l.di?ng - Kiosk'

banking, ngan hang qua TV tUdng tac - iTV banking
(interactive.banking) va nhieu kenh khac.

6.2 PhBt
.

SI,! tUdng tac va trao doi thong tin giOa ngan hang
va khach hang .thong qua mc;\ngmay tfnh di:i giup cho
ngan hang co the nam bat Cl,Jthe nhu cau cua khach
hang va "ca bi$t hoa" dich Vl,Jngan hang cho tUng nhu
cau rieng bi$t va nang cao chat IUc;5ngphl,JcVl,Jkhach
hang. Theo. Wah nam 2003, 65% giao djch giOa khach
hang va ngan hang la thong qua nhOng kenh di$n tu
(electronic chanels). Dieu nay chung to khach hang
di:i quen dan va chap nh$n su dl,Jng nhOng tien bi?
cong ngh$ moi trong djch Vl,Jngan hang.
Thl,!c hi$n giao dich ngan hang qua h$ thong mc;\ng

di$n thoc;\idi di?ng cOng dUc;5C
cac khach hang tren the
gioi ua chui?ng tuy nhien do chi phi con hdi cao nen
con it nguoi chap nh$n su dl,Jng. Hi$n nay, mi?t so
ng§.n hang chi moi tc;\m dung trong vi$c cung cap
nhOng dich Vl,Jddn gian va ti$n lc;5icho khach hang
nhu cung cap thong tin tai khoan qua tin nhan (SMS),
cung cap thong tin thi truong nhU ti gia, gia ca... va t<;1i
mi?t vai nuoc chau Au, ket hc;5Pvoi h$ thong dinh vi
toan cau (GMS) va phan mem ACI, khach hang c6
the su dl,Jng h$ thong lien l<;1cnay de xac nh$n thanh
toan t<;1icac diem point-of-sales, thanh toan tien taxi,
va di 1<;1i...
Tuy nhien day la mi?t thi tru6ng rat Ion cho
cac ngan hang do sl,! thu$n ti$n va nhanh ch6ng cua
n6, chi rieng chau Au di:i c6 tren -30% nguoi su dl,Jng
m<;1ngkhong day. to ra thich thu voi dich Vl,Jngan hang
qua m<;1ngdi di?ng (Datamonitor IMPACT study 4,
2003).
iTV (TV tUdng tac) ra doi cOng la mi?t -cong ngh$
moi trong giai tri, tU day nhOng nguoi xem TV khong
phai thl,Jdi?ng va cM chl,!c nhOng chudng trlnh giai tri
mlnh thich ma hQ c6 the chQn chudng trinh, xem l<;1i,
Iuu giO nhOng chudng trlnh mlnh thich. Cung voi sl,!

64

tridncac dich vv ngan hang mc1i

Ngay nay, moi quan h$ giOa ngan hang va khach

hang di:i tra nen ch~t che va than thiet hdn. Ben c<;1nh
no Il,!c xay dl,!ng ngay cang nhieu nhOng dich Vl,Jmoi,
xu the chung hi$n nay cua cac ngan hang la that ch~t
quan h$ va phl,JCVl,JtUng san ph am ca bi$t phl,Jc Vl,J
cho tUng nhu cau cua moi khach hang khac nhau.
Chinh vi the, san ph am ngan hang hi$n nay ngay
cang phong phu va da d<;1ng,sl,! phat trien cua khoa
hQc cong ngh$ gan nhu di:i "bien cai khong the thanh
c6 the", mang l<;1isl,! nhanh chong, thu$n ti$n voi chat
IUc;5ngdjch Vl,Jtot nhat cho khach hang. Voi B2C,
khach hang co the kiem tra tai khoan, chap nh$n
thanh toan, dau tu chung khoan, dja oc, mua nha tra
g6p... qua m<;1ngInternet, may Palm, di$n tho<;1idi
di?ng, the thong minh... Voi B2B, khach c6 the chuyen
tien, giao djch chung tU, quan Iy quy dau tu... Voi sl,!
tfch hc;5PgiOa khoa h9C cong ngh$ va dich Vl,Jngan
hang, trong tUdng lai, khach hang se tra thanh
"thuc;5ng de"?!

7. Bao m$t va an ninh ml;lng - yeu to quan trong
trong ti6n trlnh xAy dvng ngan hang di~n ta
Bao m$t va an ninh m<;1ngluon la van de dUc;5cxat
den dau tien trong bat cu chien IUc;5cxay dl,!ng ngan
hang tren m<;1ngcua cac ngan hang. Moi truong m<;1ng
luon tiem an nhOng nguy Cd khong IUong trUoc c6 the
anh huang toi mi?t phan hay to':10 bi? hO<;1t
di?ng cua
cac ngan hang. D~c bi$t, do tfnh chat nhc;\ycam cua
nganh, thong thuong cac ngan hang deu "ng$m bo
hon lam ngQt", chiu thi$t h<;1iroi tl,! sua chOa chu khong

the cau cuu sl,! trc;5giup tU ben ngoai. Trong nhOng
nam vua qua, di:i c6 nhOng Vl,Jdi?t nh~p gay thi$t hc;\i
Ion cho cac ngan hang nhU CitiBank nam 1997 lam
thi$t hc;\itOi 10 tri$u USD (Inforwar.com & Interpact
1997), hay ngan hang Bristish di:i bj tong tien toi 400
T~ CIIi NCAN IIANc -

s6 '5NXM

2004


w~~~~TI11
tri$u USD vao nam 1996 (Shelton
1996). Hi$n nay, cac ngan hang
cOng nhl1 cac t6 chuc an ninh
m~ng da xay dvng nh~u cOng
ngh$ nham chong I~isV xam nh$p
cOng nhl1 giam thieu rui ro cho cac
ngan hang.
- H$ thong tl1ang lua (Firewall):
La h$ thong cac phan mem kiem
soat thOng tin nham ngan ch$,n cac
tham nh$p bat h<;jp phap, ngan
ch$n virus may tfnh, bao v$ dO'
Ii$u...
- H$ thong ma hoa thOng tin va
baa m$t giao djch: Su dl,mg cac
thu$t toan phuc t~p nham ma hoa
dli li$u va ngan ngua vi$c thay d6i

,

A'

thOng tin. nhl1 Username va
Pasword, ma hoa PKI(Public Key
& Private Key), cap chung chi va
chung nh$n trvc tuyen (DigitalCA
&OnlineAuthorise)...
- H$ thong quan IythOngtin tfn
dl,mg,thOngtin tai chinh...

xuthe tatyeuchosv pMttriencua
ngan hang di$n tu trong the ky

XXI. Sv phat trien nay doi h6i cac
ngan hang Vi$ Nam can dang
dung ngoai cUQc phai luon no IVc
nham di tr110C,don dau, tiep thu
kinh nghi$m de xay dvng mQt h$
thong hi$u qua va phu h<;jpcho
Ngoai ra,cac t6 chuc, cac ngan
chinh minh. Trong xu the hQinh$p
hang can xay dvng rieng cho minh va tV do hoa tai chinh, cUQcc~nh
nhO'ngh$ thong bao m$t, nhO'ng tranh ngay cang khoc Ii~t h<;jn
pham mem chuyen bi$t nham bEiO nhl1ng cOng mo ra nhieu Cel hQi,
v$ tot nhat cho minh, cho khach
thanh cong chac chan chi den voi
hang.

nhO'ng ai du ban linh va tV tin, nam
T6m li;ii:H$ thong ngan hang bat thai Cel, tiep thu kinh nghi$m
the gioi da trai qua nhieu thu cOng nhl1 co nhO'ng bl10c di vO'ng
nghi$m va co the t6ng ket nhO'ng chac tren dOi chan cua chinh
thanh cong nhat dinh, khang dinh minh..

,

Il-

\rI

?

CAC MO HINH Mal VE TANG TRlTaNG

A'

KINH TE

viii ti~n ht) eong ngh~ ngo;.ti- sinh
TS. Dagaev A.A. *

T

rong nhO'ngnam gan day, vai tro cua khoa hQc
trong qua trinh phat trien kinh te the giai dang
ngay cang nh$n dl1c;!csl,t qLian tam cua chinh
phu cac nl1ac, cac nha ho~ch djnh chinh sach,
cac nha nghien cLtu... do lien quan den nhieu nguyen

nhi:mkhac nhau, trong do, d$,c bi$t noi len van de tfnh
khong dong deu trong toc dQ tang tr110ngkinh te 0 cac
quoc gia kMc nhau, c~nh tranh toan cau tren cac th!
trLfangsEmph§m ham 111c;!ng
khoa hQc cao dien ra ngay

cang sau sac, tham hlJt ngan sach lam h~n che kha
nang tai trc;!cho ho~t d(mg nghiEm cLtu khoa hQc

0

nhieu quoc gia, va cuoi cung 113da xuat hi$n m9t so
cach tiep c$n Ii thuyet mai trong vi$c giai thich d9ng
thai kinh te.

Tu quan diem chung nhat, co the bieu th! 3 moi
quan h$ Ian nhau gii1a linh vl,tcnghien cLtukhoa hQc va
kinh te.
M(Jt la, khoa hQc co the coi nhl1 m9t trong nhilng
b9 ph$n thu9C h$ thong kinh te cua xa h9i. Khi do, sl,t
ton t';1iva phat trien cua no phai dl1c;!cxem xet trong
moi lien h$ ch$.tche vai tr~ng thai cua nen kinh te. Nen
kinh te hap thlJ nhi1ng thanh tl/U khoa hQCva dieu

chinh sl,t phat trien cua khoa hQc theo nhilng yeu cau
n9i t~i. Noi cach khac, trong trl1ang hc;!pnay, ngl1ai ta
gia thiet co sl,t chi phoi ve kinh te m';1nhme doi vai khoa
hQc.
Hai la, co the cho rang khoa hQc 0 mltc d9 nay hay
mltc d9 khac, la d9C I$p doi vai kinh te. M9t phan no

Il,tccua cac nha khoa hQc nham dap ltng cac nhu ca.u

cua nen kinh te quoc dan, m9t phan

- nham tiep thu

kien thltc mai ma t';1im9t thai diem da cho, co the va
khong co m9t Y nghia thl,tc tien nhat dinh, nhung sam
hay mU9n, se tlm ra sl,t the hi$n cua no trong cac cOng
ngh$ ClJthe va se dl1c;!csu dlJng vi Ic;!iich cua xa h9i.
Ba la, co the kh~ng dinh rang khoa hQc tl,tthan co
gia tr! va vi v$y, can dl1c;!cphat trien m9t cach d9C I$p
vai tJnh huong kinh te va bien d9ng th! trl1ang- mQiket
qua khoa hQc tin c$y deu rat quan trc;mgd6i vai qua
trinh nh$n thltc the giai chung quanh va tien b9 cua
nen van minh nhan lo~i.
Vi$c thiEmve quan diem nao trong 3 quan. diem neu
trense chi phoi rat nhieu den vi$c xac d!nh moi,quan

. Vien Han lam CHLBNga
T~ em NGAN
fIANG- s6 5 NAM2004

65