Nghiên cứu thực trạng rừng ngập mặn tại xã tam hải, huyện núi thành, tỉnh quảng nam và đề xuất giải pháp quản lý

1.7.1.4.Duy trì nguôn dinh dưỡng giàu cỏ đảm bảo cho sự phát triển của

sinh
vật
ngay trong RNM................................................................................28
1. 7.1.5. Vai trò giữ lại trầm tích...................................................................29
MỤC
LỤC
/. 7.1.6. Là nơi cư trú cho các loài
động......................................................vật
30
1.7.2......................................... Vai trò của RNM đối với con người

..9
................................................................................................30
..9
1.7.2.1.........................................................
Sản
phấm
lâm
nghiệp
ĐẶT VÁN ĐÈ...............................................................................
..9
..........................................................................................30
10
1.7.2.2............................................................................................ Va
10
i trò cung cấp lương thực và thực phẩm........................31
CHƯƠNG1...................................................................................
1.7.2.3............................................................................................ 10
Va

11
i trò của RNM đối với du lịch.........................................32
12
Thành
phần
rừng ngập mặn.....................................................32
TỐNG1.8.
QUAN
TÀI
LIỆU............................................................
12
1.8.1.................................................................................................. Cây
12
..........................................................................................Đước
................................................................................................32
1.1 Tổng quan
về rừng ngập mặn.........................................
1.8.2.................................................................................................. Cây

13
...............................................................................Mắm Trắng

1.2. Sự ................................................................................................34
phân bố của rừng ngập mặn................................
1.8.3..................................................................................................
Cây
1.2.1.................................................................................... N

13
.............................................................................................Bần

hững nhân tố ảnh hưởng đến sự phân bố RNM
................................................................................................35
1.2.1.1........................................................................... N

1.8.4..................................................................................................
Cây
hiệt độ không khí.............................................

13
...............................................................................................vẹt
1.2.1.2........................................................................... L
................................................................................................36
ượng mưa........................................................

1.8.5..................................................................................................
Cây
1.2.1.3........................................................................... C
13

....................................................................................Sam
biển
hế độ gió..........................................................
................................................................................................37
1.2.1.4........................................................................... Ả
1.8.6..................................................................................................
Cây
nh sáng............................................................
14

.........................................................................rau

muống biển
1.2.1.5........................................................................... M
................................................................................................37
ây......................................................................
1.8.7..................................................................................................
Cây
14
1.2.2.................................................................................... T


1.10.4. Đặc điếm phát triến kinh tế_xã hội của xã Tam Hải.. Error!
Bookmark
not
deíined.
CHƯƠNG 2.....................................................Error!
Bookmark
not
deíìned.
ĐÓI TƯỢNG, THỜI GIAN VÀ....................Error!
deĩined.

Bookmark

not

Bookmark not deíìned.

2.1. Đối tượng nghiên cứu..............................Error

Bookmark not deíìned.

Bookmark not deíìned.
Bookmark not deíĩned.

2.2...........................................................................

Địa !

điếm nghiên cứu..............................................Error

Bookmark

not

deĩined.
!

Bookmark

not

deíìned.
2.3...........................................................................

Nội

dung nghiên cửu..............................................Error

2.4. Phương pháp nghiên cứu........................Error
2.4.1 Khung logic quá trình nghiên cứu............Error
2.4.2 Phương pháp thu thập số liệu...................Error

2.4.2.1........................................................................... Phư

ơng pháp thu thập số liệu sơ cấp..........................Error
2.4.2.2. Thu thập số liệu thứ cấp.........................Error
2.4.2.3. Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm ....Error!
3.3.1. Một số đặc trưng của cấu trúc RNM......Error
3.3.1.1........................................................................... Cấu

trúc tồ thành..........................................................Error
3.3.1.2. Cấu trúc mật độ.......................................Error
3.3.1.3. Cấu trúc tầng thứ....................................Error

Bookmark

not

deíìned.
Bookmark

not

deíĩned.
Bookmark

not

3.3.1.4. Độ tàn che...............................................Error deĩined.
3.4. Các chính sách vê quản lý bảo vệ tài nguyên rừng trên địa bàn

nghiên cứu

................................................................................Error!

Bookmark

not


RNM
CNM

: Rừng ngập mặn
: Cây ngập mặn

DTTN

: Diện tích tự nhiên

TM-DV

: Thương mại và dịch vụ DANH MỤC CÁC CHỦ VIẾT TẮT

THPT
NN&PTN
N
ĐKTN

: Trung học phổ thông
: Trung học CO’3.5.
sỏ’Nguyên nhân làm rừng ngập mặn bị suy giảm
Bookmark not

: Nông nghiệp và phát triến nông
thôn
: Điều kiện tự nhiên

KTXH

: Kinh tếdeílned.
xã hội

GPS

: Thiết bị định vị

OTC

: Ô tiêu chuẩn

KHCN

: Khoa học công nghệ

TVC

THCS

Error!

3.5.1.................................. Làm đầm nuôi tôm

Error!

..........................................Bookmark not

deĩined.
Error!

TVTG

: Thực vật chính 3.5.2..................Đối vói hoạt động làm muối
: Thục vật tham gia ..........................................Bookmark not

deĩined.

ƯBNN

: Uỷ ban nhân nhân3.5.3................Đối vói sản xuất nông nghiệp

Error!

BTB

: Bắc trung bộ

NTB

: Nam trung bộ

ĐBSCL
ĐBBB

..........................................Bookmark not

deíìned.

3.5.4...............................Ồ nhiễm môi trường
: Đồng bằng sông cửu long
..........................................Bookmark not
: Đông bằng bắc bộ
3.5.5................................. Chính sách quản lý

Error!
deíined.

..........................................Bookmark not

deĩined.

Error!

3.6. Các giải pháp sử dụng họp lý tài nguyên RNM.... Error!


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Diện tích RNM trên thế giới.................................................9
Bảng 1.2. Thống kê số cơn bão đổ bộ vào ven biển khu vực III........11
Bảng 1.3. Lưọng mưa bình quân năm (tiểu khu 3).............................15
Bảng 1.4 .Diện tích đất ngập mặn và rừng ngập mặn ở việt nam..... 17
Bảng 1.5. Diện tích RNM trên thế giới.................................................33
Bảng 1.6. Diện tích RNM trên lãnh thổ Việt Nam..............................35
Bảng 1.7. Diện tích RNM từ năm 1990 - 2001 của các tỉnh thuộc

ĐBSCL....................................................................................................37
Bảng 1.8. Chế độ thủy văn của xã Tam Hải.........................................39
Bảng 1.9. Thế hiện CO’ cấu và thành phần lao động của xã Tam Hải
.................................................................................................................40
Báng 3.1.Thành phần các loài cây ngập mặn của xã Tam Hải vào năm
2010.........................................................................................................49
Bảng 3.2. Tỷ lệ các nhóm thực vật ngập mặn tại RNM xã tam hải...50
Bảng 3.3. Công thức tổ thành ở một số vị trí điều tra........................51
Bảng 3.4. Mật độ tầng cây cao của các ô điều tra ..............................52


DANH MỤC CAC HINH
Hình 1.1....................................................................................Trái Đưó’c
25
Hình 1.2.......................................................................................Cây đuóc
25
Hình 1.3......................................................................................Trái mắm
26
Hình 1.4......................................................................................Cây mắm
26.
Hình 1.5........................................................................................Cây bần
27
Hình 1.6........................................................................................Hoa Bần
27
Hình 1.7........................................................................................Trái Bần
28
Hình 1.8.........................................................................................Cây Vẹt
28
Hình 1.9.........................................................................................Trái vẹt
28

Hình 1.10. Cây sam Biển.......................................................................29
Hình 1.11. Cây rau muống biển............................................................29
Hình 1.12. Cây giá..................................................................................30
Hình 1.13. Cây cóc vàng........................................................................31
Hình 1.14. Hoa cây cóc vàng.................................................................31
Hình 1.15: Cây tra.................................................................................31
Hình 1.16: Cây ráng...............................................................................32


DANH MỤC SO ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Khung tiến trình nghiên cứu........................................................43
So' đồ 3.1. Cây vấn đề về diện tích RNM tại xã Tam Hải, huyện Núi Thành,
tỉnh Quảng Nam..............................................................................................57


ĐẶT VẤN ĐÈ

Rừng ngập mặn là một hệ sinh thái đặc biệt mà Việt Nam là một trong
những
quốc gia được thiên nhiên ban tặng. Rừng ngập mặn chỉ có ớ các nước nhiệt đới,
á
nhiệt đới và có vai trò bảo vệ môi trường và con người.
Ớ nước ta với bờ biển dài 3620km đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát
triển
kinh tế biến và cho sự phát trien của rừng ngập mặn, với việc hình thành nhiều
bãi
bồi
đã làm cho diện tích rừng ngập mặn tăng lên một cách đáng kể tạo nên sự phong
phú

hon về số lượng loài và thành phần cây ngập mặn. Rừng ngập mặn có vai trò
quan
trọng trong việc bảo vệ môi trường sống cho các loài động thực vật và cung cấp
nguồn
thức ăn cho con người, bên cạnh đó rùng ngập mặn có vai trò chắn sóng, chống
cát
bay và điều hòa không khí và cũng là nhân tố chống lại biến đôi khí hậu.
Hiện nay, trong quá trình phát triển kinh tế với tốc độ đô thị hóa diễn ra
ngày
càng mạnh, cùng với tốc độ gia tăng dân số nên con người đã khai thác và sử
dụng
rùng ngập mặn vào nhiều mục đích khác nhau làm cho diện tích rừng ngày càng
bị
thu
hẹp và thành phần các loài cây ngập mặn bị suy giảm. Gần đây vấn đề nuôi tôm
của
người dân đang gặp rất nhiều khó khăn do tình trạng ô nhiễm môi trường quanh
các
hồ
nuôi tôm và tình trạng dịch bệnh của tôm, nguyên nhân là do rừng ngập mặn đã
bị
khai
CHƯƠNGl
TỔNG QUAN TÀI LIỆU


1.1 Tống quan về rừng ngập
mặn
* Khái niệm về rừng ngập mặn
Rừng ngập mặn (RNM) là hệ sinh thái quan trọng có năng suất cao ở vùng

cửa
sông ven biển nhiệt đới nhưng rất nhạy cảm với những tác động của con người
và
thiên nhiên [1 ].

1.2. Sự phân bố cùa rừng ngập mặn

Sự sinh trưởng và phát triến của RNM đều chịu ảnh hướng của nhiều nhân
tố
tự
nhiên, nhưng ở một khu vực nào đó thì RNM có thể chịu sự tác động của nhiều
nhân
tố hoặc có thể chịu ảnh hưởng của một vài nhân tổ như nhiệt độ, lượng mưa, chế
độ
thủy triều.... Những nhân tố này có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự
phân
bố
RNM. Bên cạnh đó RNM chịu sự ảnh hưởng bởi các môi trường đó là môi
trường
không khí, môi trường nước và môi trường đất. Sau đây ta có thể dẫn chứng về
sự
phân bố RNM chịu sự tác động của môi trường bên ngoài.
RNM phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận xích đạo nên đối với môi
trường
không khí nhiệt độ là yếu tố đặc trưng, ở nhũưg nơi có biên độ nhiệt thích họp
và
ít
dao động, cây ngập mặn có điều kiện sinh trưởng và phát triển tốt cho nên hạt
giống
khi phát tán có điều kiện nảy mầm ở mức tối uư nhất, ngược lại ở những nơi có

biên
độ dao động nhiệt lóư thì quá trình sinh trưởng, phát triển sẽ diễn ra chậm cho
nên
cũng ảnh hưởng tới sự phân bố của RNM.


cho đến nay vẫn chưa có ý kiến thống nhất về vai trò, mức độ tác động của từng
nguyên tố. Một khó khăn lớn thường gặp là các loài cây ngập mặn có biên độ
thích
nghi rất rộng với khí hậu, đất, nước, độ mặn. Do đó khi dựa vào một khu phân
bố
cụ
thể nào đó để nhận định về tác động của môi trường, có thể không áp dụng được
ở
những vùng khác hoặc không thể suy ra tính chất chung cho thảm thực vật này.
1.2.1.1.

Nhiệt độ không khí

Với nhiệt độ tác động lên cả hai quá trình quang họp và hô hấp, điều chỉnh
phần
lớn quá trình trao đồi chất và năng lượng nội tại trong co thể thực vật. Tác động
quan
trọng nhất của nó là có thể điều chỉnh quá trình tiết muối ở lá và hô hấp ở rễ.
Nhiệt
độ
tác động lên sự phân bố loài và đặc biệt thềm nhiệt độ mà ở đó chồi non xuất
hiện [2].
Các loài cây ngập mặn phong phú nhất và kích thước lớn nhất ở các vùng
xích

đạo và nhiệt đới ẩm, cận xích đạo là nhũng nơi có nhiệt độ không khí cao và
biên
độ
hẹp, nhiệt độ thích hợp cho hoạt động sinh lý ớ cây ngập mặn là 25 - 28 °c nếu
nhiệt
độ có sự thay đổi trong môi trường cao quá hoặc thấp quá cũng gây bất lợi cho
quá
trình phát triển của RNM.[1]
Dựa trên sự phân bố về loài thì RNM thuộc nhóm nhiệt đới và cận xích
đạo
số
loài nằm sâu xuống phía nam hoặc lên phía bắc của vùng cận ôn đới. Thực
chất
có
rất


1.2.1.2.

Lượng mưa

Tuy nhiên, cây ngập có mặt ớ vùng khí hậu âm uớt cũng nhu ớ vùng khô
hạn
nhưng sự phân bố tối im của các loài cây ớ vùng xích đạo âm như Trung Mỳ,
Malaysia, các quần đảo Indonesia. Ở bán cầu bắc CNM phát triển tốt ở những
vùng
mà lượng mưa hàng năm từ 1800 - 3.000mm (Aksornkoae, (1993) còn ở vùng
nhiệt
đới, RNM phát triển ở nơi có mưa nhiều ở các nước như là Thái Lan, Australia
và

Việt Nam, RNM phát triển mạnh ở những nơi có lượng mưa trong năm cao
(1800
2500mm), vùng ít mưa, số lượng loài và kích thước của cây giảm.[l]
Ở ven biển Nam Bộ, trong nhiệt độ bình quân năm ở Cà Mau và Vũng
Tàu
chênh lệch nhau rất ít (chỉ 0,7 °C), nhưng lượng mưa ở Cà Mau (2.360
mm/năm)
lớn
hơn nhiều so với Vũng Tàu (1.375 mm/năm) nên RNM ở Cà Mau phong phú
hơn
và
kích thước cây cũng lớn hơn.
1.2.13. Chế độ gió
Gió ảnh huởng trực tiếp hay gián tiếp đến sự hình thành RNM. Gió làm
tăng
cuờng độ thoát hơi nuớc, giúp cho việc phát tán hạt và cây giống, làm thay đổi
lực
dòng triều và dòng chảy ven bờ, vận chuyển phù sa, trầm tích tạo nên các bãi
bồi
mới
cho cây ngập mặn phát triển. Gío làm tăng lượng mưa ở RNM, thuận lợi cho
RNM
phân bố rộng, có nhiều loài, đặc biệt các loài bì sinh. Gió mùa đông bắc về mùa
đông
đêm theo không khí lạnh từ phía Bắc xuống Miền Nam Việt Nam, ảnh hưởng
rất
lớn
đến sự sinh trưởng và phân bố của thực vật nhiệt đới nói chung và RNM nói

1.2. L5. Mây

Mây có liên quan đến lượng mưa. Mây dày sẽ giảm cường độ ánh sáng,
nhiệt
độ
không khí và đất, giữ độ âm cao nên hàm lượng muối trong đất không tăng, cây
giảm
thoát hơi nước, kéo theo sự hạ thấp lượng muối thừa xâm nhập vào cơ thể.[2]
1.2.2.

Tác động của các yếu tố thuỷ văn

1.2.2.1.

Thủy triều

Thuỷ triều là yếu tổ quan trọng ảnh hưởng đến sự phân bố và sinh trưởng
của
RNM, vì không những tác động trực tiếp lên thực vật do mức độ và thời gian
ngập,
mà còn ảnh hưởng nhiều yếu tố khác như kết cấu, độ mặn của đất, sự bốc hơi
nước,
các sinh vật khác trong rùng.
Nghiên cứu những đặc điểm của thuỷ triều liên quan đến sự phân bố và
phát
triển của RNM việt Nam và một số nước Đông Nam Á, Phan Nguyên Hồng
(1991)
có nhận xét: Khi điều kiện khí hậu và đất không có sự khác nhau lớn, thì vùng
có
chế

độ bán nhật triều cây sinh trưởng tốt hơn vùng có chế độ nhật triều.
Biên độ triều ảnh hưởng rõ rệt ảnh hưởng rõ rệt đến sự phân bố của cây
ngập
mặn. Các lun vực sông có biên độ triều thấp như ở miền trung trung bộ và tây
bắc
bán
đảo Cà Mau (0,5-lm) khả năng vận chuyến trầm tích và nguồn giống kém, do đó
RNM phân bố trong một pham vi rất hẹp. Chỉ ớ những nơi có biên độ triều cao
trung
bình (2-3m), địa hình phăng thì cây ngập mặn phân bố rộng và sâu vào đất liền,
ví
dụ
ớ
luư vực sông Cửu Long và phía đông Cà Mau.[5]
Các dòng triều chịu tác đông của gió, nhất là gió mùa và luu lượng sông


1.2.23. Dòng nước ngọt
Dòng nước ngọt do các sông, rạch đem ra RNM ảnh hưởng đến sự sinh
trưởng
của các sinh vật sống ớ đó, vì nước đã đưa các chất phù sa cần thiết cho chúng.
Mặc
khác, nước ngọt làm loãng độ mặn của nước biển, phù hợp với sự phát triển của
nhiều
loài cây trong từng giai đoạn sống nhất định.Khi dòng chảy từ sông vào RNM bị
giảm
hoặc không còn nừa, thì một số loài cây ngập mặn sẽ sống còi cọc hoặc chết
dần,
nhiều loài động vật trong vùng RNM bị chết hoặc bỏ đi nơi khác.[2]
Độ mặn là một trong những nhân tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến sự sinh

trưởng, tỷ lệ sổng và phân bố RNM.
Theo nghiên cứu của ông Phan Nguyên Hồng, (1991) chia các loài cây
ngập
mặn
Việt Nam thành 2 loại: có biên độ muối rộng và biên độ muối hẹp.
Loại có biên độ muối rộng gồm:
- Nhóm chịu độ mặn cao (10 - 35 °/oo hoặc hơn) gồm một số loài mắm,

dâng,
dưng, dà quánh, vẹt trụ...
- Nhóm chịu độ mặn cao trung bình (15-30 °/oo) có đước, vẹt, tách, vẹt

dù, sú...

- Nhóm chịu độ mặn tương đối thấp (7 - 20 °/oo) có trang, vẹt, tách, ô rô,

quao
nước, cốc kèn...
Loại có biên độ muối hẹp gôm:

1.3. Thể nền

Các loài cây ngập mặn sống trên thể nền ngập nước định kỳ khác nhau như
sét,
bùn, cát thô lẫn sỏi đá, bìm ở cửa sông bờ biển, đất than bùn, san hô. Tuy nhiên
RNM
phát triển rộng nhất trên thể nền bùn sét có mùn bã hữu cơ. Loại đất này thường
gặp

tốt, nhưng một số loài cây có rễ thớ (như loài mắm, bần)vẫn có khả năng thích
nghi
với môi trường yếm khí vừa phải.[2]

1.4. Địa hình

RNM phát triển rộng ở vùng bờ biển nông, ít sóng, gió như trong các vịnh
các
cửa sông hình phếu, sau các mũi đất, eo biên hẹp hoặc dọc bờ biến có các đảo
che
chắn ớ ngoài (bờ biến Quảng Ninh). Vùng bò' biên Miền Nam Việt Nam mặc dù
không
có đảo nối nhưng nhờ có vỉa san hô ngầm nằm dọc theo các thềm lục địa, làm
yếu
lực
của sóng, ít chịu ảnh hưởng của bão (trù' trường hợp khí hậu biến đôi bất thường
như
năm 1997), nên RNM cũng phát triển. [ 1 ]

1.5. Tác động của các nhân tố sinh học

Thành phần sinh học trong các bãi lầy cửa sông, ven biển đã góp phần
đáng
kể
trong việc hình thành và phân bố RNM.
Nhờ những đặc điểm thích nghi với độ ngập triều sâu, nồng độ muối cao,
chống
đõ' tốt với tác động của sóng gió, thủy triều nên các thực vật tiên phong như cỏ
biển,
vài loài mắm, bần đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho đất

ổn
định
đê cho các quần xã cây ngập mặn đến sau phát triên.
Vi sinh vật như nấm, vi khuẩn có ý nghĩa to lớn trong việc phân hủy các
chất
hữu cơ trong phù sa, trầm tích thành họp chất khoáng cho cây. Mặc khác, chúng
phân
hủy các chất rơi rụng của cây ngập mặn, tạo ra những sản phẩm có lượng đạm
cao,


Vùng
Nam và Đông Nam Á
Austrailia
Châu Mỹ
Tây Phi
Đông Phi
Đông^.
Tổng cộng g

Diện tích
(km2)
75.173

RNM

Tỷ lệ
(%)
41,5

18.789
10,4
sulphat
Á
nhiệt như
đới và
chất
Châu
traoĐại
đốiDương,
điện tử5.781.000
trong
trình
nằmhôở hấp.
vùngLưu
châuhuỳnh
mỹ nhiệt
bị khử
đới và
49.096
27,1 quáha
chuyên ha thuộc châu phi. [13]
3.402.000
thànhTrên
sulphuahidro,
đó làcầu,
mộtWash
chất15,5
độc
đối cho

với cả
động
vàbố
thực
27.999,5
phạm
vi toàn
(1974)
ràng
sự vật
phân
địavật.
lý của RNM
&Trung
5,5
chia Trong( một
số ít trường họp tiếp theo hoạt động của các vi sinh vất khử
10.024
181.077
100
metan.
làm
2 khu vực
chính là khu vực Ân
Độ - Thái Bình Dương bao gồm Nam Nhật
Các vi sinh vật này khử cacbon thành khí metan-rất độc với sinh vật. Nhiều loài
Bản,
động
Philipin,
Đông Nam Á, Ân Độ, bờ biến Hồng Hải, Đông Phi và khu vực 2 là Tây

vật làm tổ trong RNM, rác rưởi từ tổ và phân của chúng được phân hủy thành
Phi
nguồn
và
Châu Mỳ bao gồm bờ biển Châu Phi ở Đại Tây Dương, quần đảo Galapagos
dinh dường cho các cây ngập mặn, chúng còn có tác dụng tiêu diệt sâu bọ.
và
Châu Mỹ và khu vực Ân Độ - Malasia được xem là trung tâm phân bố các loài
Ong Bưóm và chim là những tác nhân quan trọng trong việc thụ phấn cho
cây
hoa
ngập mặn . Các vùng RNM phồn thịnh nhất ở Đông Nam Á bao gồm Malaysia,
cây ngập mặn.
Indonesia, Thái Lan và Việt Nam. [2,14]
Một số loài động vật đào hang trong đất RNM và giữ nước ớ đó đã làm
Sự phân bố RNM này được một số tác giả cho rằng khu vực giữa Malaysia
tăng
độ
và
âm của đất trong thời kỳ nước kém. Một số động vật là nguyên nhân hạn chế sự
Bắc Úc là trung tâm tiến hóa của khu hệ thực vật ngập mặn ( Ding Hou 1958), ở
phát
triển hoặc tái sinh của cây ngập mặn vì chúng dùng các bộ phận của cây làm
thức
ăn,
hoặc bám vào cây con khiến chúng đồ ngã.
Trong các nhân tố sinh thái thì khí hậu, thủy triều, độ mặn và đất đóng vai
trò
quiyết định sự sinh trướng và phân bố của thảm thực vật RNM. Các nhân tố
khác

góp
phần tích cực trong việc phát triển hay hạn chế của kiểu thảm thực vật này.
(Nguồn: Spalding, Bỉasco, Field, 1997)
1.6. Sự phân bố của rừng ngập mặn trên thế giới và việt nam.
vào bảng
1.1rừng
phânngập
bố diện
RNM
trên thế giới ta nhận thấy diện
1.6.1 Dựa
.Sự phân
bố của
mặntích
trên
thế giới
tích
Rừng ngập mặn (RNM) có vai trò rất to lớn trong việc đảm bảo cân bằng
rừng ngập mặn lớn nhất là khu vực Nam và Đông Nam Á có diện tích lớn nhất
sinh
với
thái cho vùng đất ngập nước ven biển đồng thời bảo vệ sự ổn định của đới bờ
75.173km2 chiếm tỷ lệ 41,5%, tiếp đến khu vực có diện tích lớn thứ hai là Châu
biển,
vì
Mỹ
vậy việc bảo tồn và phát triển RNM vừa là điều kiện, vừa là yêu cầu cấp thiết
với 49.096km2 chiếm 27,1%, nơi có diện tích RNM thấp nhất là khu vục Đông
nhất
Phi

và
trong thời gian biến đổi khí hậu lớn trên toàn cầu như hiện nay. Đối với nghiên
Trung Đông chiếm 5,5%. [14]


Thòi kỳ
(năm)
1884 - 1990
1901 - 1960
1961 - 1980
1971 - 1980
1981 - 1990

Ninh
Thuận
Khánh Hòa
Quảng Bình
đến
6
5
10 Bắc
hành động
nhăm
nâng
nhậnbằng
thức
của đại
phận
vùngớđới
bờ

Khác cụ
vớithê
vùng
ven
biếncao
Đồng
Bộ,bộ
phần
lớndân
cáccưsông
Miền
trong
Trung
44
42
59
thời bắt
giannguồn
tới. từ dãy Truờng Sơn nên ngắn và dốc khi vừa mới xuống đồng
đều
10
13
12
1.6.2.
Sự phân bố của rừng ngập mặn ở Việt Nam
bàng,
các
14
14
13

trắc diện
thường
ngang
sông km
là Sông
Mãhậu
và sông
cácmùa
sôngđãkhác
Nước
ta có nằm
bờ biền
kéotrừ
dài2 3620
với khí
nhiệtLam,
đới gió
tạo
14
10
17
từ
cửa
điều
Nhượng
vàlợi
sông
trong
đótriển
98,1%

L=mặn.
10 - lOOk;
F
kiện thuận
choSai(740
sự sinhsông)
trưởng,
phát
củasông
cây có
ngập
Hầu hết93%
các có
loài
<=
cây
500km2
ít không
đủởbồi
lênkhu
nhừng
ven điếm
biển,
ngập mặn(Tuấn,
phân 1995).
bố chủLượng
yếu ở phù
vùngsaven
biển và
từng

vựcbãi
cólầy
những
nếu
đặc
có
ít phù
sa về
trôiđịa
ra hình,
ngoàiđịa
cửamạo
sông
thìcó
cũng
bị sóng
Càng
di vềthành
phía phần
nam
trưng
riêng
nên
sự sai
khác cuốn
nhau đi.
về số
lượng,
thì
bờ

loài
biền
càngmặn.
dốc, càng
sâucứu
và khúc
khuỷu.
cây ngập
Nghiên
của Phan
Nguyên Hồng (1987) cho thấy RNM ớ Việt

Thanh Hóa đến

Quảng Trị đến

Nam Trầm tích các bãi triều trong cửa sông các yếu tố dinh dường thay đồi.
chia
Trầmthành 4 khu bao gồm:
tích
tần mặt
có vực
hàm 1:
lượng
cao,Đông
nhưngBắc
N thấp.
Ớ tầng
hàm lượng
giảm,

Khu
Ven pbiên
từ Móng
Cáisâu
(Quảng
Ninh) pđến
Đồ hàm
Sơn
lượng
(Hải
N
tăng do
có quá
mùnlàm
cây3ngập
mặn.
Phòng),
ở khu
vựctrình
này tích
đượctụchia
tiểu khu:
Tiếu khu ỉ: Bao gồm từ Móng Cái đến Cửa Ông, bờ biên dài khoảng 55km.
Tiêu
khu này gồm lưu vực cửa sông Kalong, luư vực Tiên Yên - Hà cối và vùng ven
bờ
cửa sông Tiên Yên - Ba Chè, hệ thực vật ớ đây có quần thê Mắm biên, Đâng,
Trang,
Vẹt dù, loài thứ yếu là Sú.
Tiểu khu 2: Từ Cửa Ông đến Cửa Lục ( dài khoảng 40km). Hệ thực vật

gồm
có
Đâng,Vẹt dù, Trang cao 2 - 3m, dưới quần xã này là cây bụi lùn như Sú, Mắm
biên
cao trên dưới lm. Nhìn chung ớ tiêu khu này diện tích RNM còn lại là rất bé,
khoảng
380 ha (Cự và cs, 1996)
Tiểu khu 3: Từ cửa lục đến mũi Đồ Soư (dài khoảng 55km), Quần xã thực
vật
ở
nơi này có Quần xã Mắm trắng phân bố ớ gần lưu vực sông Bình Hương, Quần


Với tôc độ gió lớn vê mùa hè: gió đông - đông nam 3,1 - 5m/s. Mùa đông
gió
bắc và đông bắc thôi thăng góc với bờ biến( phía nam Nghệ Tĩnh, Quảng Bình),
tốc
độ
gió lớn 3,1- 7m/s, dồn cát từ biên lên tạo ra những đụn cát, doi cát rất lớn, dài
hàng
chục kilomét.
Cùng với địa hình trống trải sóng lớn, bờ dốc nên nói chung không có
RNM
dọc
bờ biển, hẹp phía tây bán đảo Cam Ranh, bán đảo Quy Nhơn. Chỉ ở phía trong
các
cửa
sông, cây ngập mặn mọc tự nhiên, thường phân bố không đều, do ảnh hưởng của
địa
hình và tác động của cát bay.

tiểu
khu:

Dựa vào đặc điểm địa mạo, thủy văn, có thể chia bờ biển Trung bộ làm 3

Tiểu khu 1 : Từ Lạch Truông đến Mũi Ròn.
Đối với địa hình tiếu khu này bờ biên gồm các cung lõm bồi tụ ngắn xen
kẽ
với
các mũi nhỏ hoặc các đoạn bờ đá dốc chịu xâm thực của xói mòn do tác động
của
sóng. Ở các cung lõm bồi tụ, bãi triều thường hẹp và dốc (1 - 10°), rộng trung
bình
từ
30 - 1 OOm. Động lực chính hình thành nên các bãi biễn là sóng và trầm tích
gồm
cả
di
chuyển ngang từ đáy và di chuyển dọc bờ.
Mạng lưới sông ngòi ớ tiểu khu này khá dày (lkm/km2), các sông ngắn và
(Nguồn : Vũ Minh Cát,
dốc.
1995)
lưu
lượng dòng chảy vào mùa mưa gấp 3 - 4 lần mùa khô. Do những đặc diêm
Dựa
trên vào bảng 1.2 ta có thê nhận định rằng từ năm số cơn bão đố bộ vào vùng
ven
biển miền
với cường

độ kỳ
tăng
Trong
đó thời
kỳ
nên lượng
nướctrung
tập trung
vào thời
bãodần
nênqua
xảytừng
ra lũthời
lụt.kỳ.
ơ Bắc
Trung
Bộ các
năm
của
1901
- 1960
số cơn
bộ vào
nhiều
tập trụng
chủ yếu
vùng phù
ven
sông có
dạngcóphang

vàbão
đáyđổ
lõm,
có cồn
cátnhất
chắnvàngang
của sông
nênởlượng
biển
sa
ít.
Ninh thuận - Bình thuận còn thời kỳ năm 1884 — 1990 có số cơn bão đố bộ vào
Trầm tích bãi triều ớ vùng cửa sông ớ tầng mặt ( 0 - 50cm) có hàm lượng p
cao,


Đối với quần xã RNM ớ tiêu khu này, do nằm sát các cửa sông lớn nhu
sông
Mã,
sông Lam nên thảm thực vật nước lợ thường phân bố ớ phía trong cách xa cửa
sông
khoảng 100 - 300m. Các loài cây ngập mặn cũng phân bố theo các bãi ngập
triều,
trên
các bãi triều cao có Ráng, Vạn hôi, Mướp sát và giá, còn ở những bãi triều thấp
chủ
yếu là nơi sinh sống của bần chua.
Tiêu khu 2 : Từ mũi Ròn đến mũi đèo Hải Vân.
Một đặc điểm nổi bật nhất của địa hình bờ biền là đường bờ thẳng kéo dài
với

các cồn cát cao chạy sát dọc bờ. Bãi biển dốc, hẹp, chỉ rộng từ vài chục đến vài
trăm
mét. Các mũi nhô (mũi ròn, mũi Độc, mũi Lai, mũi Chân Mây) đóng vai trò
quan
trọng trong quá trình phát triển địa hình bờ.
Hệ thống sông ngòi ở đây ngắn và dốc, lượng phù sa ít và phải chảy ngoằn
ngoco qua các cồn cát trước khi đổ ra biển.
Chế độ thủy triều ở phần Bắc Quảng Bình có chế độ nhật triều không đều,
độ
lớn
của triều trung bình 1,2 - l,5m. Từ nam Quảng Bình đến cửa Thuận An là bán
nhật
triều không đều, độ lớn của triều thấp nhất trên toàn dải bờ biển Việt Nam: 0,4 0,5m.
Vào phía nam chế độ thủy triều chuyển sang bán nhật triều không đều, độ lớn
trung
bình kỳ nước cường 0,8m.
Đối với độ mặn ớ tiếu khu này là do sông ít, lưu lượng kém, nên độ mặn
ven
bờ
thường cao (30%). ơ các cửa sông độ mặn mùa khô 24 - 25% mùa mưa 11 -18%.
Trong đó các đầm, phá độ mặn về mùa mưa xuống rất thấp (1 - 0,5%) do hứng
nước
các cửa sông trước khi đổ ra biển.


Trạ
m

Đà

thán
g
I

Nằn
g
96,2

TI

33,0

III

22,4

VI

26,9

V

62,6

VI

87,1

VI
I

VIII

85,6

IX
X
XI
XI
I
TS
Thòi
gian
qua
n

130,
0
349,
7
612,
8
366,
2
199,
0
2044,
5

Bảng 1.3. Lượng mưa bình quân năm (tiếu

Ph
an

khu 3)
Kỳ
Ngãi
Nhơ
Hòa
Tran
Th
n
g
iết
thànhQuần
một
thành
vùng
ven
mép
đảo
vensát
biên.
cửađóng
sôngvai
cũng
xã RNM
ớ hẹp
đây ớvới
các
cồnbán

cát
caovà
chạy
dọcTrong
bò' nên
trò
72,9
131,
64,6
59,6
46,9
1,2
1
có
các
quan
24,8
52,5
32,2
21,3
17,4
0,7
trọng trong quá trình phát triến và định hình bờ, do vậy quần xã cây ngập mặn ớ
8,0
37,5
24,0
21,1
32,4
4,7
đây

phát triên37,6
tốt có một32,4
số loài chiếm
như : dâng,
39,5
38,1 ưu thế33,1
32,0 vẹt dù, vẹt khang. [2]
khu 3 : Từ
mũi đèo83,9
Hải Vân đến
94,5 Tiêu66,3
63,4
55,3mũi Vũng
130, Tàu, do đặc điểm địa hình
1 mặn chủ yếu là Đưng, xu
khả năng61,5
lấn ra biển
nên quần48,8
xã cây 148,
ngập
181,không có89,8
49,1
vẹt
8ổi,
1
67,9
75,5
54,6
42,7
43,0

22
dù, vẹt khang [6].
4,3
114,
121,
58,6
51,7
50,7
17
Do8đặc điểm của địa hình đó làm cho đất 5,3
liền không có khả năng lấn ra
3
263,
282,
245,
210,
167,
19
biến
như
8
4
1
6
2
0,2
các khu vực
Tây các đảo
693,
586,khác chỉ

463,có phía499,
323,gần bờ,16được lăng sống và lắng đọng
1 cho
7
3
0
5
9,7
659,
541,
422,
413,
383,
50,2
3 đảo dính5vào đất liền
7 (như bán2 đảo Sơn 6Trà, khối mũi Ba Lang An, bán đảo Cam
311,Ranh, bán
127,
151,các các167,
20,7bùn phía Tây lác đác có một
đảo Quy169,
Nhơn). Trên
dải cát pha
5
8
6
3
0
số
2531,

2290,
169
1591
1358,
11
5 giải ngập
5 mặn.
2,3
,6
9
52.
193119791907
1933190719
44
85
-44
44
44
27 phải tập họp lại thành từng
Ở đây có nhiều cồn cát nên các dòng sông nhỏ
nhóm
194719581947194785 mới đủ sức vượt 85
85 cát ra biên.
85 Ớ các44cửa sông lớn có nhiều cồn cát
qua các cồn
19
ngầm
dạng đảo của sông, nhưng vì địa hình trổng trải, chịu sự tác động mạnh của gió
bão
nên cây ngập mặn không tái định cư được.

Dọc bờ biển là các cồn cát che phủ một số đầm hồ hẹp, nguyên là di tích
của
các
vùng biển cũ, trong đó còn có một số đầm thông với các lạch triều hẹp như Đầm
Thị
Nại, đầm Ông Tong, đầm 0 Lang... đây cũng là nơi cư trú của cây ngập mặn.
Từ đèo Hải Vân trở vào, khí hậu có các đặc điến khác với các khu vực phía
Bắc
đèo Hải Vân trở ra. Nhiệt độ bình quân năm ở bán đảo Sơn là 25,7 °c, nhiệt độ
bình
quân tháng thấp nhất (tháng 1) là 21,7 °c. Như vậy là nhiệt độ ảnh hưởng không
đáng


Phân bố các
tỉnh
Ven biển Bắc Bộ
Ven biển Trung
Bộ.
Venbiển
Nam
Bộ

Tỷ
Diện tích đất
T
Diện tích rừng
lệ
ỷ
ngập mặn

ngập mặn (ha)
lệ
(%)
(ha)
122.335 ha Bảng 22,6
43.881
33và rừng ngập mặn ỏ’ việt nam
1.4 .Diện tích
đất ngập mặn
- Quần xã nước
0 lợ bần chua và ô rô gai,mây
,9 nước...
44.042
ha nay các
8,20
2, do quá trình khai thác của con
Hiện
quần xã này3000
đang bị biến mất
32
người
thay
vào ha
đó là các ao
nuôi tôm.82.387
373.306
69,2
63
0
,7

Khu vực 4: Ven biên Nam Bộ từ Vũng Tàu tới Hà Tiên, miên ven biên
Nam
Bộ
này có địa hình thấp và bằng phẳng được bồi đắp bởi 2 hệ thống sông lón là ở
khu
vực
này chia làm 4 tiểu khu.
Tiêu khu 1: Từ mũi Vũng Tàu đên cửa sông Soài Rạp (ven biên Đông Nam
Bộ)
Hệ thực vật ớ khu vực này có các loài cây ngập mặn như Bần Trắng, Đước đôi,
Mắm
lường dòng, Giá , Chà là
Tiểu khu 2 \ Từ cửa sông Soài Rạp đến cửa sông Mỳ Thanh (Ven biển đồng
bằng
sông Cửu Long), nơi này có địa hình bàng phẳng, được phù sa bồi đắp, có độ
dốc
bé
nên số lượng loài cây ngập mặn tương đối phong phú, Nhưng theo các tài liệu đã
công
bố trước(Maurand, 1943, Rollet 1962, Thôn, Lợi, Trừng 1970 - 1978, Ross
1975)
chỉ
còn sót lài một vài khoảnh rùng Mắm Trắng được nhân dân giữ lại.
Tiểu khu 3: Từ của sông Mỳ Thanh đến cửa sông Bảy Háp (Tây nam bán
đảo
cà
Mau), Tuy nằm trong đồng bàng sông cửu long nhưng bán đảo Cà Mau ít chịu
sự
(Ngnân: Chưong trình cấp nhà nước 42A (1985 chi
—

1990)
Các quần xã cây ngập, dựa vào kết quả nghiên cứu của J. Barry, L. c. Kiệt, V. V.
Cường (1961) ta thấy các kieu quần xã đước ớ phía tây bán đảo Cam Ranh.
- Quần xã đung tiên phong trên đất thấp.
- Quần xã đung và đước đôi trên đất chặt hơn các loại cây xu ổi, vẹt

khang.


hiện nay tầm quan trọng của RNM đang bị giảm sút một cách nghiêm trọng do
con
người chưa nhận thấy tầm quan trọng của nó mà khai thác một cách triệt đế. Vì
vậy
bảo vệ RNM là một yêu cầu cấp thiết hiện nay.
Vai trò của RNM đối vói tự nhiên
1. 7.1.1. Vai trò của RNM chong lại xói mòn, sạt lở
1.7.1.

Xói mòn đất luôn là vấn đề nghiêm trọng của mồi quốc gia, ở những vùng
đầu
nguồn,
đất dốc,
biệt là vùng
bò' ven
biếnViện
nơi điều
thường
chịu sự
tác
{Nguồn:

Paulđặc
Maurand,
1943;đới
Roỉỉet,
1962;
tra xuyên
Quy hoạch
rừng,
1982,
động
1999)
mạnh mẽ của triều cường, gió, bão hằng
năm. Xói mòn đất (xói mòn bề mặt và
xói Qua bảng 1.4 số liệu ta nhận thấy diện tích RNM lớn nhất là khu vực ven
mòn rãnh) thường liên quan chặt chẽ với độ dốc, thảm phủ, đặc điếm địa chất và
biên
lượngBộ với 82.387 ha chiếm tỷ lệ 63,74% do khu vực này được bồi tụ của hệ
Nam
mưa. [7]
thống
sông Theo
Cửu Long
nên cứu
ĐBSCL
màucủa
mờcác
thích
ngập
sinh
nhừngtạo

nghiên
gần đây
nhà hợp
khoacho
họccây
trong
các mặn
khu rừng
trướng
và
ngập
phát
tiếpđộđến
khu giảm
vực ven
Bắckhoảng
Bộ với20%
43.881
ha cao
chiếm
ớ
mặn triến,
cao, tốc
củalàsóng
trênbiên
lOOm
chiều
của33,94%
cột sóng
nơi

này
(Mazda
có
được
bồi tụMột
bởi nghiên
Sông Hồng
nhưngrừng
do ởngập
Miềnmặn
Bắc đã
có chứng
biên độminh
dao động
và ĐBSH
cộng sự,
1997.).
cứu khác
rằng
nhiệt
hình
thức
lớn
và
chịu
ảnh
hưởng
của
những
đợt

gió
mùa
Đông
Bắc
hàng
năm
nên
số
lượng
“seawalls "(bức tường), rất hiệu quả so với đê biến bê tông và các cấu trúc vững
các
chắc
loài
cây vệ
ngập
đây
thường
ít vàetkích
thước các loài cây ngập mặn thường
cho bảo
xóimặn
mònởbờ
biển
(Harada
al, 2002).
nhỏ
Những
nhậnBộ
định
của nhóm

hon vùng
Vennhững
Biên Nam
vàkhác
Ven Biên
Trungkhảo
Bộ. sát của Phan Nguyên Hồng,
độ
cao
Còn
khu
vực
Ven
biến
Trung
Bộ
có
số
lượng
loài
ít,
hằng
năm
phải
chịu
sóng biên giảm mạnh khi đi qua dải RNM, với mức biến đôi từ 75% đến 85%, từ
ảnh
l,3m
hưởng
của những

cơn bão và ở khu vực này không có dảo che chắn nên chịu các
xuống 0,2m
- 0,3m.
yếu
Rừng ngập mặn không chỉ đóng vai trò chắn sóng nhiễm mặn mà còn tạo
ra 1.7. Vai trò của RNM
hệ
sinh thái đa dạng cho các loài cua cá, ong, khỉ, chim cùng chung sống. Bên cạnh
RNM có vai trò quan trọng đối với môi trường biển và có liên quan mật
đó
thiết
đối
RNM đóng vai trò phòng hộ, cản sóng biên đê tránh xói mòn đât liền và là lá
với đời sống của người dân vùng biển, do vậy bảo vệ RNM cũng chính là duy trì
phôi
lọc
tài
khí cho đô thị lớn như Tp HCM.


Hệ sinh thái RNM chứa đựng mức đa dạng sinh học rất cao, chăng kém gì
mức
đa dạng của hệ sinh thái san hô trong đới biên ven bờ. De dàng nhận biết rằng,
nơi
ớ
trong RNM phân hóa rất mạnh: trên không, mặt đất, trong nước với các dạng
đáy
cứng, đáy mềm, hang trong đất, những không gian chật hẹp trong bụi cây, bộ rễ,
điều
kiện sống nhất là độ muối lại biến động thường xuyên, phù hợp với hoạt động có

nhịp
điệu của dòng nước ngọt và của thủy triều. Sinh vật sống trong RNM không
những
có
số lượng loài đông mà trong nội bộ mồi loài có những biến dị phong phú đế
thích
nghi
với những nơi ở khác nhau, nguồn sống khác nhau và điều kiện sống biến đổi
muôn
màu. Bởi vậy mà RNM là nơi luu trữ nguồn gen giàu có và giá trị không chi cho
các
hệ sinh thái trên cạn mà cho cả vùng biên ven bờ. Riêng các RNM ớ Châu Á
bước
đầu
đã thống kê được 1918 loài sinh vật, trong đó vi khuấn, tảo 100 loài, thực vật
200
loài,
động vật không xương sống ở nước 491 loài, côn trùng và nhện 500 loài, động
vật
có
xương sống 520 loài.
Những nhóm động vật có nhiều loài được kể đến là tảo (65 loài), thực vật
hai
lá
mầm (110 loài), giáp sát (229 loài), thân mềm (211 loài), chim (117 loài) và
đông
nhất
là con trùng và nhện (500 loài). Ếch nhái, da gai kém đa dạng nhất, chúng chỉ có
1-2
loài (IƯCN, 1983).

Ớ nước ta, ngoài thảm thực vật ngập mặn được kiểm kê tương đối kỳ, còn
các
nhóm sinh vật khác ít được khảo sát có hệ thống. Những số liệu nêu ra đây là kết
quả
của những nghiên cứu riêng lẻ ở những vùng khác nhau, song là những tài liêu


rê... của các cây ngập mặn, cung câp cho các loài hải sản là xác hữu cơ thực vật
dạng
hạt, hoặc còn gọi là mùn bã hữu cơ [1]
Với môi trường không khí RNM còn được ví như một nhà máy lọc sinh học
khổng lồ, nó không chỉ hấp thụ khí C02 do hoạt động công nghiệp và sinh hoạt
thải
ra,
mà còn sinh ra một lượng 02 rất lớn, làm cho bầu không khí trong lành. Với môi
trường đất RNM sẽ giữ lại phù sa và hình thành nên các vùng đất mới, ngoài ra
RNM
còn tham gia vào quá trình mở rộng diện tích đất và giừ đất không bị cuốn đi,
đặc
biệt
là bảo vệ đới bờ cửa sông, hạn chế xói lờ và tác hại của bão đối với hệ thống đê
biển,
hạn chế quá trình xâm thực bờ biển.
Đối với môi trường đất RNM có vai trò giữ lại những trầm tích tạo môi
trường
dinh dường cho các loài thủy sinh sử dụng, đảm bảo cân bàng các thành phần lý
tính
của đất, giúp cho môi trường đất ngập nước không bị biến đổi về tính chất. Bên
cạnh
đó RNM tham gia vào quá trình hình thành các bãi bồi và mở rộng diện tích

hàng
năm.
Ngoài những chức năng trên thì RNM còn có vai trò chống lại quá trình sạt lờ,
xói
mòn bờ biến do tác động của triều cường và gió và đảm bảo cho môi trường đất
đựơc
luôn luôn ôn định
Với môi trường nước, RNM là môi trường tiêu hoá ở cấp độ thứ ba các chất
thải
trong các chu trình tuần hoàn khí cacbonic, nitơ và lưu huỳnh. Lá cây có nhiều
cấu
tạo
chống mất nước như lớp cutin dày và có sáp bao phủ, lồ khí nằm sâu trong biểu
bì và thường đóng vào ban ngày, cách sắp xếp lá trên cành thay đổi tuỳ theo vị
trí
để
tránh ánh sáng trực xạ. Như vậy đối với môi trường nước RNM có vai trò quan
trọng


thời giúp cho chúng tham gia vào bậc dinh dưỡng khác nhau của hệ thống các
xích
thức ăn, nhằm khai thác tối đa nguồn năng lượng vật chất dưới dạng sản phấm
sơ
cấp
được phức hợp của cây RNM tạo ra trong quá trình quang hợp.
RNM không chỉ hình thành nên năng suất sơ cấp cao dưới dạng cây rừng
mà
hằng năm còn cung cấp một sản lượng rơi rụng khá lớn để làm giàu cho đất rừng
và

cửa sông ven biển kế cận. Ngoài các chất thải bã, xác chết của các loài động vật,
lượng rơi rụng của bản thân cây rừng được đánh giá vào khoảng 8 - 2 0 tấn/ha,
trong
đó 79,7%( Hồng và cộng sự, 1988). Những sản phẩm này có thề sử dụng trực
tiếp
bởi
một sổ ít các loài động vật, một phần nhỏ nằm dưới dạng chất hừu cơ hòa
tan(DOM)
cung cấp cho một số loài dinh dường bằng con đường thẩm thấu.. Phần chủ yếu
còn
lại
chuyền thành nguồn thức ăn phế liệu hay cặn vẩn(detrit) nuôi sống hàng loạt các
loài
động vật ăn mùn bã thực vật vốn rất đa dạng và phát triển phong phú trong
RNM.
sau
đây:

Con đường hình thành và bảo tồn các dạng thức ăn trong RNM được mô tả

Thức ăn dưới dạng các chất hữu cơ hòa tan: dạng này được hình thành từ
lá
cây
rừng, tù các loài tảo nổi(Phytoplankton) và xác chết phân và nước tiều các loài
động
vật.
Xác chết và các chất bài tiết của dộng vật thải xuống nước bị sinh vật phân
hủy
đã cung cấp một lượng chất hữu cơ hòa tan quan trọng. Thực vật nồi, trong quá
trình

trao đổi chất và khi chết cũng đóng góp một lượng chất hữu cơ hòa tan, đối khi
đến
10% sản phẩm quang hợp do chúng tạo ra.


vực> rìa (Ewel et al, 1998). Dựa vào sự xắp xếp này ta có thê nhận xét sự lắng
đọng
trầm tích phụ thuộc vào lưư lượng dòng chảy và hệ thống rễ của rừng ngập mặn
(Woodroffe, 1992), và sự lắng đọng trầm tích phụ thuộc vào thủy triều lên xuống
trong
ngày.(Alongi et al., Năm 1992; Alongi, 1998). Trầm tích rừng ngập mặn có hiệu
quả
hấp thu, giữ lại và tái chế nitơ (Rivera - Monroy et al, 1995.)
Trầm tích là nơi giừ lại các chất dinh duỡng đồng thời cũng là môi trường
cho
rễ
cây ngập mặn có điều kiện phát triển và giữ cho cây có điều kiện chống lại
những
ảnh
hưởng của các yếu tố bên ngoài như gió, bão, thủy triều.
Các trầm tích rừng ngập mặn có khả năng giữ lại các chất dinh dường.
Điều
này
chứng tỏ hàm lượng nitơ và phốt pho được giữ lại trong đất nhờ hệ thống rễ, rễ
cũng
giúp đỡ trong việc tái chế nitơ, cacbon và lưu huỳnh và hạn chế dòng chảy của
nước.(Kallyvà
các
cộng
sự,

1997).
ỉ. 7.1.6. Là nơi cư trú cho các loài động vật
Hệ sinh thái rừng ngập mặn có vai trò quan trọng, nó cung cấp như là vườn
ươm,
nuôi, sinh sản cho nhiều loài cá . Gần 80% sản lượng đánh bắt cá được trực tiếp
hoặc
gián tiếp phụ thuộc vào rừng ngập mặn và hệ sinh thái ven biển khác trên toàn
thế
giới
(Kjerfve & Macintosh, 1997).
Bên cạnh các loài cá, rừng ngập mặn hồ trợ một loạt các động vật hoang dã
như
con hô Bengal,cá sấu, hươu, nai, heo, rắn, mèo, cá, côn trùng và chim.
Qúa trình phân hủy các chất hữu cơ cùng với sinh khối vi sinh vật được
biết
đến
qua loài 2 mảnh vỏ. Đây là một sản phấm quan trọng được sản xuất trong hệ
sinh
thái
rừng ngập mặn, nó rất giàu protein và như là một chất dinh dưỡng thực phấm
cho
một


chủ thả cánh kiến đỏ, 24 loài cây cho phân xanh cải tạo đất, 1 loài cây nhựa đế
sản
xuất nước giải khát, đường, cồn. RNM đã được chứng minh sẽ là một nguồn
thực
phẩm và nguyên liệu quan trọng cho người dân sống ven biến, Cua, con trai, con
hàu,

cá... và nguồn thức ăn thường xuyên được tuyển chọn tại đây, thậm chí quả của
một
số loại cây trong hệ thống rùng này đôi khi cùng trở thành một món ăn hấp dẫn.
Nhắc
đến vai trò RNM một sản phẩm không thể không nhắc đến là tanin, so với các
loài
thực vật khác, lượng tanin của vỏ cây ngập mặn khá cao và chất lượng tốt. Tỷ lệ
tanin
ở các loài biến động từ 4,6 - 35,5%. Tanin được dùng trong công nghệ thuộc da,
nhôm
vải sợi, nhuộm lưới đánh cá, làm keo dán.
RNM được coi là hệ sinh thái có năng suất sinh học rất cao, đặc biệt là
nguồn
lợi
thủy sản. Người ta ước tính trên mồi hecta RNM năng suất hàng năm là 91 kg
thủy
sản
(Sncdaker, 1975). Riêng đối với các loài tôm, cá, cua... sống trong RNM, hàng
năm
thu hoạch khoảng 750.000 tấn. Hơn nữa, RNM còn có giá trị rất lớn trong du
lịch
điều
đặc biệt ở đây có 200 loài chim biền cu ngụ, và những rạng san hô đầy màu sắc,
không
khí thì lại trong lành. Đây là một nơi nghỉ dưỡng tuyệt vời đê chụp ảnh và những
cuộc
du ngoạn.
Với vai trò như trên của RNM thì chúng ta cần kết họp hài hòa giữa việc
khai
thác và mở rộng để RNM ngày càng phát huy được giá trị của nó.