Xử lý ô nhiễm và thoái hóa môi trường đất

Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

TRU ÔNG ĐẠI HỌC CỒNG NGHIỆP TP HCM
--------egCQgo-------VIỆN KHOA HỌC CÔNG NGHỆ & QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG

MỤC

LỤC

trang
PHẢN I: Ô NHIỄM ĐẤT DO VI SINH VẬT
I. NGUYÊN NHÂN GÂY Ô NHIỄM ĐẤT DO VI SINH VẬT
1. NGUYÊN NHÂN
2. MẦM BỆNH TÒN TẠI TRONG MÔI TRƯỜNG ĐÁT
NHU THẾ NÀÒ?
II. TÁC

NHÂN

SINH

HỌC

GÂY

Ô

4
4
4
4

NHIỄM

ĐÁT

VÀ

GÂY BỆNH Ở NGƯỜI. BIỆN PHÁP xử LÝ

5

11.1TÁC NHÂN SINH HỌC GÂY Ô NHIỄM ĐẤT
VÀ GÂY BỆNH Ở NGƯỜI

TTẺƯ LUẬN: “XỬ LÝ Ô NHIỄM VÀ THOÁI HÓA MÔI TRƯỜNG ĐẤT”
1

Truyền bệnh từ ngưòi —> đất —> ngưòi

2
Truyền bệnh từ vật nuôi —> đất —> ngưòi
3
Truyền bệnh từ đất —► người
4 Các siêu vi khuẩn truyền bệnh từ đất
11.2BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ
III.BỆNH GÂY HẠI CÂY CÓ NGUỒN GÓC TỪ ĐẤT. MỘT SÓ
BIỆN PHÁP CANH TÁC PHÒNG TRỪ
111.1

5
5

5
6
7
7
8

MỘT SÓ THIỆT HẠI CÂY TRÒNG DO BỆNH

CÓ NGUỒN GỐC TỪ ĐẤT

SV: Mai Thị Thân
111.2
CÁC BỆNH CÂY CÓ NGUÒN GÓC TÙ ĐẤT.
MSSV: 07700851
BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ
Lóp: DHMT03A
1. Bệnh do nấm
GV: GS-TSKH Lê Huy Bá
2. Bệnh do vi khuẩn
3. Bệnh do vi rus
4. Bệnh do tuyến trùng kí sinh thực vật

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

8

8
9

11
13
14

2


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

LỜI MỎ ĐÀU

Vi sinh vật là một thành phần không thế thiếu trong hệ sinh thái đất. Các chất dinh
dưỡng mà thực vật hấp thu từ đất, không khí, qua động vật lại quay trở lại môi trường đất.
Vi sinh vật chuyến hóa và phân hóa các chất hũu cơ cặn bả và trả lại môi trường xung
quanh và chu trình chuyến hóa của chúng lại được tiếp tục. Vi sinh vật là góp phần hoàn
thiện chu trình khép kín này.

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

3


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

NÔI DUNG

PHẦN ĩ:

Ô NHIỄM ĐẤT DO VI SINH VẬT
I. NGUYÊN NHÂN GÂY Ô NHIỄM ĐÁT DO VI SINH VẶT
1. NGUYÊN NHÂN

Nguồn gây ô nhiễm này chủ yếu là chất thải chua qua xử lý của nguời và động vật,
nước thải bệnh viện, nước thải sinh hoạt... trong đó nguy hại lớn nhất là chất thải chưa
được xử lý khử trùng của các bệnh viện truyền nhiễm. Rất nhiều vi khuẩn và ký sinh
trùng tiếp tục sinh sôi nảy nở trong đất, bám vào các cây trồng nông nghiệp và truyền vào
co thể người, động vật.

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

4


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

nhiều loại rau quả trên thị truờng, do đó cần xử lý chất thải, phân hợp lý truớc khi sử
dụng cho cây trồng.

II. TÁC NHÂN SINH HỌC GÂY Ô NHIỄM ĐÁT VÀ GÂY BỆNH Ở NGƯỜI.
BIỆN PHÁP XỬ LÝ
II.l TÁC NHÂN SINH HỌC GÂY Ô NHIỄM ĐẤT VÀ GÂY BỆNH Ở
NGƯỜI
1.Truyền bệnh từ người —> đất —> người

Trực khuân lỵ

Salmonella typhi

Salmonella choleraesuis

2. Truyền bệnh từ vật nuôi —> đất

Đe tài: “Xử lý đất ồ nhiêm do vỉ sinh vật

”

—>

người
5


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

khuấn từ vật nuôi sang người. Một số bệnh do chuột mang lại cho con người như:

Vi khuẩn Brucella abortus

V Trục khuấn than: người mắc bệnh than ít
gặp nhưng khi xảy ra rất nguy hiếm cho
người. Trục khuân than có khả năng đề
kháng mạnh với các tác nhân hóa học và
với các điều kiện bất lợi của môi trường
bao quanh. Chúng có thế sổng hàng ngàn
năm trong đất và trong những tổ chức
của động vật như lông, da của trâu, bò

dê. Khi các con vật này chết đi, chôn
trong đất mầm bệnh sẽ tiếp tục tồn tại
trong đất và gây bệnh cho người.

Đề tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

6


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Đất trồng trọt là nguồn gốc chứa tụ’ nhiên của nấm độc họ Fusarium, Penicillium.
Độc tố của nấm Stachibitris Alternans gây viêm và hoại tử trên toàn bộ đường tiêu hóa
của ngựa.

Hầu hết các bệnh nấm nặng ở da ăn sâu vào trong hay lan toàn thân đều do nấm
hay xạ khuẩn gây ra, xâm nhập vào da qua các vết thương.

Những ruộng khoai bị ngập nước chết thúi, củ và lá sau khi đã thối rữa thải ra
những độc tố, những loại nấm có hại cho người và gia súc.

S Uốn ván

Đề tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

7

Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

khuếch tán mầm bệnh. Tránh đế vết thương hở trên da tiếp xúc trục tiếp với đất nhất là
những vùng đất ô nhiễm.

ra. BỆNH GÂY HẠI CÂY CÓ NGUỒN GỐC TỪ ĐẤT. MỘT SÓ BIỆN
PHÁP CANH TÁC PHÒNG TRÙ
III.l
MỘT SỐ THIỆT HẠI CÂY TRÒNG DO BỆNH CÓ NGUỒN GÓC
TỪ
ĐÁT

Bệnh hại cây có nguồn gốc tù' đất ở nước ta đang ngày càng trở nên quan trọng và
nguy hiểm hơn: chỉ tính từ năm 1999 tới 2004 (trong khoảng 5 năm) bệnh đã gây nên
những thiệt hại sau:

- Gần 500.000 ha lúa bị nhiễm khô vằn trong đó có nhiều ruộng bị chết, thu hoạch
thấp ở nhiều vùng trong nước trên các ruộng bị bệnh.

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

8


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Các bệnh này gây ra các triệu chứng không điển hình, như còi cọc, vàng lá, héo và
chết cây. Cần lưu ý rằng một số tác nhân gây bệnh khác như sâu đục thân, sùng cuốn ăn
rễ, và những điều kiện bất lợi cũng có thể gây ra những triệu chứng này.

Scỉerotinia sclerotiorum gây thối thân ở cải xanh, cải bắp


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Hình 10.10 Các bệnh do Pythium trên lạc: (a) thối rè con và thổi thân cây con do Pythium trong
điều kiện rất ẩm ướt, (b) so sánh hai cây trưởng thành, cây khỏe (trái), cây còi cọc do thối rẻ nặng
(phải), (c) thối rẻ cái và quả lạc trám trọng do Pythium.

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

10


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Nguồn nấm bệnh tồn tại trong đất, trong tàn dư cây trồng, chúng có khả năng sống
rất lâu ở trong đất. Khi ở dạng hạch nấm chúng có thế tồn tại trong những điều kiện môi
trường bất lợi.

Trong điều kiện thuận lợi, nấm xâm nhập cây trồng qua vết thương rễ, cố rễ.
Đe tài: “Xử ìỷ đất ô nhiễm do vỉ sinh vật

”

11


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Hình các bệnh do vi khuấn gây ra: (a) mưóp đắng héo do vi khuấn, (b)Ralstonia
solanacearum gây héo trên cây gừng, (c) thối nhũn cải thảo, (d) Pseudomonas syring trên

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

12


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

-Vệ sinh đồng ruộng dọn sạch cỏ dại.

-

Sử dụng phân hữu cơ hoai mục đế bón.

Đẻ /à. ■

(a)Vi rus vàng lá xoăn ở cà chua; (b) Virus biến vàng ở củ cải đường
(c) Quăn lá do virus ở mãn đình hồng; (d) Virus khảm củ cải ở cây ăn lá
họ bắp cây khỏe (bên trái) và cây bệnh (bên phải)

13


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Biên pháp phòng trừ

-

Loại bỏ ký chủ cỏ dại của virus và vectơ lan truyền

Tuyến trùng sống trong đất và ăn dịch rễ cây, gây những vết sưng nhỏ ở rễ cây
giống như nốt sần hoặc mụn, gây hại bộ rễ làm giảm quá trình hấp thu nước và chất dinh
dưỡng. Tuyến trùng cái đẻ trứng trên và trong rễ hoặc phía trong những rễ mục. Tuyến
trùng non nở từ trứng và di chuyến về phía đầu rễ hoặc những vết thương nhỏ. Chúng ăn
những tế bào rễ. Tuyến trùng tấn công ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng của cây. Triệu
chứng phía trên mặt đất thường phát triển chậm và có thể không nhận thấy. Các triệu
chứng triệu chúng bao gồm cây còi cọc, vàng và phát triển kém. Cây bị nhiễm có thế
héo hoặc chết trong điều kiện thời tiết nóng khô.

Đe tài: “Xử lý đất ồ nhiêm do vỉ sinh vật

”

14


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

đất cát và ấm. Tuyến trùng có thế tồn tại như những trúng ngủ đông khoảng vài tháng cho

đến khi điều kiện môi trường phù hợp cho trứng nở ra. Chúng thường không chịu điều
kiện ngập nước. Trứng và con non sổng ở những rễ cây nguyên vẹn và được phóng thích
vào đất khi cây bị phân huỷ. Tuyến trùng thường hoạt động suốt năm ở vùng đất ẩm và
ấm. Tuyến trùng lây lan bởi sự sử dụng hoặc di chuyến đất đã nhiễm hoặc do cấy những
cây con nhiễm tuyến trùng. Đất nhiễm tuyến trùng cũng có thể từ nước tưới, nước chảy từ
các vùng dốc, vùng nhiễm của ruộng này đến vùng khác, trên các máy móc nông trại hoặc
đồ dùng, và trên giày của người làm ruộng.
BIỆN PHÁP PHÒNG TRÙ

ta)

Đề tài: “Xử lý đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

(b)

”

(c)

15


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

XỬ LÝ ĐẤT Ô NHIỄM DO VI SINH VẬT

I. MỒ HÌNH KHỬ TRÙNG ĐẤT

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

16


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

Tác dụng diệt khuẩn của phương pháp này duy trì được khá lâu. Một số nghiên cúu
cho thấy, các sinh vật hại chỉ xuất hiện lại sau 14 tháng. Không những thế, năng lượng
mặt trời còn làm thay đối nhiều tính chất hóa học của đất. Dưới tác dụng của nhiệt độ cao,
đất sẽ giải phóng ra một lượng lớn các vi chất như canxi, magie... có tác dụng kích thích
sự tăng trưởng của cây trồng. Một nhóm nghiên cứu ở Đại học Tổng hợp Caliíornia thậm
chí còn thành công trong việc dùng năng lượng mặt trời đế bù đủ lượng kali cần thiết cho
đất trồng bông, mà không cần bón thêm phân hóa học.

Theo số liệu của Viện Nghiên cứu Nông nghiệp đảo Síp, phương pháp khử trùng
đất bằng năng lượng mặt trời có thế làm tăng sản lượng cây trồng lên từ 25% đến 432%,
rất khả quan đối với các loại rau màu như đậu, cà chua, khoai tây... Đặc biệt, nông sản và
hoa quả sau thu hoạch ít phải xử lý hơn mà vẫn đảm bảo không gây hại cho sức khỏe
người tiêu dùng do hàm lượng hóa chất thấp, vấn đề còn lại là tìm cách giải quyết các
tấm bạt chất dẻo sau khi xử lý đất. Giải pháp ở đây là dùng các polymer sinh học, vừa có
tác dụng hấp thụ tốt nhất năng lượng mặt trời, vừa có khả năng tự' tiêu trong thời gian
ngắn mà không gây hại cho môi trường.

Công nghệ khử trùng đất bằng năng lượng mặt trời được giáo sư Katan (Viện
Nông học Volcani, Israel) nghiên cúu và phát triển cách đây 25 năm. Khi đó, một sinh
viên của ông tình cờ phát hiện ra ở một số mảnh ruộng bị lấp dưới đống bạt nhựa do ai đó
bỏ
quên,
được

ủ nêndonóng
17
Để tài:
“Xửđất
ỉỷ đất
ô nhiêm
vỉ sinhhơn
vật hắn các diện tích xung quanh, và được làm sạch đến
”


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

tòng luống nhỏ thì các miếng bạt này có thế giữ suốt muà trồng trọt (60-120 ngày).
Khoảng 50-95% lượng methyl bromide đưa vào đất có thể phóng thích vào khí quyến.
Các cây trồng thường được áp dụng qui trình xông đất là dâu tây, cà chua, thuốc lá, nho.

Năm 2004 Cục Bảo vệ thực vật và Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng đã thuê
Công ty Khử trùng giám định Việt Nam xử lý mầm bệnh (khảo nghiệm) bằng cách xông
hơi hóa chất Methyl Bromide vào đất và ủ bằng tấm phủ nilông trong 96 giờ, sau đó mới

Đe tài: “X

18


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

TỎNG KẾT

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

19


Xử lý ô nhiêm và thoái hóa môi trường đất

TÀI LIỆU THAM KHẢO
•

Để tài: “Xử ỉỷ đất ô nhiêm do vỉ sinh vật

”

20