đánh giá chất lượng mặt nước lưu vực sông Sài Gòn

Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn
GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng
CHƯƠNG MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề:
Hệ thống sông Đồng Nai là một hệ thống sông lớn thứ 2 tại miền Nam sau hệ
thống sông MêKông. Hệ thống sông Đồng Nai đóng một vai trò vô cùng quan
trọng trong sự phát triển kinh tế – xã hội của cả nước, đặc biệt là đối với vùng
kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây không chỉ là nguồn nước cung cấp cho sinh
hoạt của dân cư mà đây còn là nguồn nước cung cấp cho tưới tiêu, công nghiệp,
nông nghiệp, … cho các tỉnh trong lưu vực.
Sông Sài Gòn nối với sông Đồng Nai thông qua hệ thống sông Rạch Chiếc ở
đoạn gần hợp lưu của 2 sông. Đây là một trong những chi lớn của hệ thống sông
Đồng Nai với nguồn nước tương đối dồi dào nhưng hiện nay chất lượng sông Sài
Gòn ngày càng xấu làm ảnh hưởng đến nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt và
các hoạt động khác của dân cư trong lưu vực. Chính vì vậy việc đánh giá chất
lượng nước mặt sông Sài Gòn là rất cần thiết và thiết thực.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
Thông qua việc tìm hiểu và tham khảo những kết quả nghiên cứu trước đây về hệ
thống sông Sài Gòn liên quan đến chất lượng nước mặt qua đó đánh giá hiện
trạng chất lượng nước mặt sông Sài Gòn cũng như đánh giá diễn biến chất lượng
qua các năm, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý tài nguyên nước phù hợp cho
lưu vực sông Sài Gòn.
3. Nội dung nghiên cứu:
• Thu thập tài liệu về điều kiện tự nhiên của lưu vực sông Sài Gòn.
• Thu thập tài liệu dân sinh kinh tế, xã hội và môi trường của sông Sài Gòn
• Thu thập và tổng hợp đánh giá diễn biến chất lượng nước, đồng thời tìm
hiểu các nguyên nhân làm suy giảm chất lượng nước mặt trên sông Sài Gòn.
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
1
Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn

GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng
• Thông qua những nghiên cứu, đề xuất các biện pháp quản lý tài nguyên
nước phù hợp cho lưu vực sông Sài Gòn.
4. Đối tượng nghiên cứu: Chất lượng nước mặt sông Sài Gòn
5. Phạm vi nghiên cứu:
Do thời gian, kinh phí, khả năng có hạn nên đề tài nghiên cứu giới hạn thực hiện
một số nội dung sau:
 Đánh giá hiện trạng chất lượng nước mặt lưu vực sông Sài Gòn.
 Đánh giá chất lượng nước mặt lưu vực sông Sài Gòn qua các năm từ
đó đề ra các biện pháp quản lý thích hợp.
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
2
Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn
GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng
Sơ đồ nghiên cứu :
6. Phương pháp luận:
Sông Sài Gòn là một trong những con sông lớn thuộc hệ thống sông Đồng Nai có
tác động rất lớn đến sự phát triển về kinh tế – xã hội của các tỉnh và thành phố
trong khu vực. Về mặt chất lượng nước, lưu vực sông Sài Gòn được đánh giá
chung là xấu nhất trong số các tiểu lưu vực sông thuộc hệ thống sông Đồng Nai.
Nước sông Sài Gòn về cơ bản chỉ còn tương đối tốt từ hồ Dầu Tiếng trở lên. Phần
hạ lưu đã bò ô nhiễm và nhiều khu vực đã bò ô nhiễm rất nghiêm trọng do tiếp
nhận 1 khối lượng lớn các chất thải chưa được xử lý tốt từ các hoạt động kinh tế
xã hội trên lưu vực đổ ra. Với vai trò quan trọng như vậy, việc tìm hiểu về diễn
biến cũng như những nguyên nhân gây suy giảm chất lượng nước mặt sẽ góp
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
3
Tìm hiểu điều

kiện tự nhiên, kinh
tế xã hội lưu vực
sông Sài Gòn
Thực hành thí
nghiệm, nắm bắt
các phương pháp
phân tích chỉ tiêu
chất lượng nước
Nghiên cứu các
phương pháp đánh
giá, khắc phục
ngăn ngừa ô
nhiễm
Sàng lọc số liệu,
tính toán trung bình,
biểu diễn qua đồ thò.
Đánh giá các chỉ tiêu
thông qua TCVN 5942
– 1995. Tìm ra
nguyên nhân, giải
thích
Các phương pháp
quản lý tài nguyên
nước mặt trên lưu
vực sông
Kết luận và kiến
nghò
Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn
GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng
phần bảo vệ cũng như duy trì các chức năng và nhiệm vụ quan trọng của lưu vực

sông Sài Gòn.
6.1 Phương pháp nghiên cứu của đề tài:
6.1.1 Thu thập tài liệu
• Tham khảo các kết quả nghiên cứu trước đây của các cơ quan, các nhà
khoa học, các đoàn thể về lưu vực sông Sài Gòn.
• Các số liệu về điều kiện tự nhiên của vùng : vò trí đòa lí, đòa hình, thổ
nhưỡng, khí hậu, thủy văn, thảm thực vật…
• Các số liệu về điều kiện kinh tế xã hội của vùng nghiên cứu.
• Thu thập các tài liệu sẵn có liên quan đến chất lượng nước như : đặc điểm
tự nhiên, dân sinh kinh tế, hiện trạng sản xuất,... trong lưu vực sông Sài Gòn.
6.1.2 Xử lý số liệu
• Dùng phần mềm Excel để xử lý và phân tích số liệu xét nghiệm thành
phần ô nhiễm vi sinh, ô nhiễm hữu cơ để đánh giá sự biến đổi chất lượng nước.
• Việc đánh giá chất lượng môi trường nước dựa theo các tiêu chuẩn nước
mặt TCVN 5942 – 1995 và TCVN 6773 – 2000 là tiêu chuẩn nước dùng cho thuỷ
lợi.
6.2 Phương pháp tiếp cận và tổ chức thực hiện
6.2.1 Phương pháp tiếp cận: Tổng hợp tài liệu sẵn có liên quan đến nội dung
nghiên cứu của đề tài.
6.2.2 Phương pháp tổ chức thực hiện xây dựng báo cáo
• Phương pháp hồi cứu cơ sở dữ liệu liên quan hiện có.
• Phương pháp thống kê nhằm thu thập, xử lý các số liệu về khí tượng, kinh
tế xã hội trong vùng nghiên cứu.
• Tiêu chuẩn Việt Nam (Bộ KHCN & MT, năm 1995) được áp dụng để đánh
giá so sánh.
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
4
Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn
GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng

7. Sự cần thiết của đề tài:
Sông Sài Gòn nối với sông Đồng Nai thông qua hệ thống sông Rạch Chiếc ở
đoạn gần hợp lưu của 2 sông. Đây là một trong những chi lớn của hệ thống sông
Đồng Nai với nguồn nước tương đối dồi dào nhưng hiện nay chất lượng sông Sài
Gòn ngày càng xấu làm ảnh hưởng đến nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt và
các hoạt động khác của dân cư trong lưu vực. Chính vì vậy việc đánh giá chất
lượng nước mặt sông Sài Gòn là rất cần thiết và thiết thực.
8. Ý nghóa khoa học và ý nghóa thực tiễn của đề tài:
Hiện nay, chất lượng nước sông Sài Gòn càng ngày càng xấu đi dưới tác động của
con người làm ảnh hưởng đến nguồn nước cung cấp cho sinh hoạt và các hoạt
động khác của dân cư trong lưu vực. Vì thế việc tập hợp các số liệu chỉ tiêu chất
lượng nước các năm, thể hiện qua biểu đồ giúp các nhà quản lý nhìn nhận vấn đề
về chất lượng nước cũng như đề ra các biện pháp khắc phục, ngăn ngừa tình trạng
ô nhiễm một cách hiệu quả hơn. Từ đó triển khai công tác đánh giá, đề ra phương
hướng một cách hợp lý nhất nhằm quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên nước mặt
lưu vực sông Sài Gòn nói riêng và hệ thống sông Đồng Nai nói chung.
9. Giới hạn của đề tài:
• Do đề tài được triển khai vào cuối mùa mưa, thời gian thực hiện ngắn nên
việc lấy mẫu đối chứng và khảo sát thực tế tại các điểm trên lưu vực sông chưa
được thực hiện.
• Số liệu quan trắc năm 2007 vẫn còn đang trong giai đoạn sàng lọc và xử
lý, vì vậy việc đánh giá chỉ dừng ở mốc thời gian năm 2006. Số liệu đánh giá chất
lượng nước mặt sông Sài Gòn qua các năm chỉ được quan trắc vào mùa khô, chưa
đánh giá được chất lượng nước vào mùa mưa nên phần đánh giá còn mang tính
chủ quan.
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
5
Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn
GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng

• Các phương pháp đánh giá và đề ra biện pháp quản lý vẫn còn mang tính
lý thuyết mà chưa áp dụng trên cơ sở thực tế nên chưa thể đánh giá tính hiệu quả
của đề tài.
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
6
Đánh giá tài nguyên nguồn nước mặt sông Sài Gòn
GVHD: PGS – TS Hoàng Hưng
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ LƯU VỰC SÔNG SÀI GÒN
Lưu vực sông Sài Gòn thuộc lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai và vùng phụ cận
ven biển (gọi tắt là lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai) nằm trong vùng khí hậu
nhiệt đới gió mùa, có lưu vực tích thủy đi từ vùng cao Tây Nguyên đến hết đồng
bằng miền Đông Nam Bộ. Tổng diện tích tự nhiên khoảng 43.450 km
2
(không kể
phần diện tích thuộc lãnh thổ Campuchia) nằm trải ra trên toàn bộ đòa giới hành
chính của các tỉnh Lâm Đồng, Bình Phước, Bình Dương, Tây Ninh, Đồng Nai,
Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Ròa – Vũng Tàu, Ninh Thuận, Bình Thuận và một
phần đòa giới hành chính của các tỉnh Đăk Lăk và Long An, ở vào vò trí đòa lý : từ
105
0
30’21” đến 109
0
01’20” kinh độ Đông và từ 10
0
19’55” đến 12
0
20’38” vó độ
Bắc.

Lưu vực sông Sài Gòn – Đồng Nai có hình nan quạt kéo dài từ cuối sườn Tây của
dãy Trường Sơn thuộc Nam Trung Bộ, qua hết vùng Đông Nam Bộ đến giáp vùng
Đồng Tháp Mười thuộc đồng bằng sông Cửu Long. Dòng chính sông Đồng Nai
phân bố theo trục Đông Bắc – Tây Nam và các nhánh sông lớn quan trọng cùng
đổ vào dòng chính là sông La Ngà, sông Bé, sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ.
Toàn bộ hệ thống các sông suối trong lưu vực tập trung về các cửa chính là Gành
Rái và Soài Rạp. Ngả Soài Rạp dài 59 km, bề rộng trung bình 2 km, lòng sông
cạn, tốc độ dòng chảy chậm. Ngả Lòng Tàu đổ ra vònh Gành Rái, dài 56 km, bề
rộng trung bình 0,5 km, lòng sông sâu, là đường thủy chính cho tàu bè ra vào bến
cảng Sài Gòn. Điều kiện đòa hình cũng hình thành nên các lưu vực sông ven biển
khá độc lập.
SVTH: Nguyễn Thuý Anh - Lớp 03DMT3
MSSV: 103108007
7