Các biện pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................2
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ........................................................................................2
1, Khái niệm thực hiện pháp luật................................................................2
2, Các biện pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật ở
nước ta hiện nay...................................................................................................2
a, Nâng cao ý thức pháp luật, hình thành thói quen “sống và làm việc theo
pháp luật” trong các chủ thể pháp luật.....................................................................3
b, Phát huy vai trò của các phương tiện thông tin đại chúng đối với công tác
phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các tầng lớp nhân dân....................4
c, Tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong hoạt
động thực hiện pháp pháp luật....................................................................................7
d, Một số biện pháp khác nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp
luật ở nước ta hiện nay.........................................................................................8
KẾT THÚC VẤN ĐỀ..........................................................................................11
9, phân tích các biện pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật ở
nước ta hiện nay? Nếu có thể, hãy đề xuất thêm các biện pháp khác và luận chứng
về sự cần thiết của chúng?

Lớp no1, nhóm 10

1


ĐẶT VẤN ĐỀ
Con người sinh ra trong xã hội, sống và làm việc trong cộng đồng xã hội vì
vậy, con người không thể xử sự theo những cách mà mình mong muốn. Mọi hành vi
xử sự của con người phải đúng chuẩn mực, đúng với yêu cầu của xã hội và những quy
định mà pháp luật đề ra. Trong xã hội học pháp luật, khi nghiên cứu các khía cạnh xã
hội của hoạt động thực hiện pháp luật, các nhà xã hội học trước hết chú ý đến tính
hiệu quả của pháp luật, nghĩa là trong những điều kiện và hoàn cảnh nào thì các công

dân thấm nhuần và thực hiện các quy tắc, yêu cầu của chuẩn mực pháp luật, và trong
những điều kiện hoàn cảnh nào thì không thực hiện. Vấn đề đặt ra với nhà nước không
phải là cứ ban hành thật nhiều văn bản pháp luật, mà điều quan trọng hơn là phải thực
hiện pháp luật, phải làm cho các quy định của pháp luật được hiện thực hóa trong
hành vi của các chủ thể pháp luật tương ứng với các điều kiện mà nhà nước và xã hội
tạo ra để đảm bảo cho sự thực hiện đó. Nói cách khác, phải chuyển “pháp luật trên
giấy tờ” thành “pháp luật trong hành động” trong những điều kiện tốt nhất có thể
được. Và để có thể nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật ở nước ta
hiện nay cần thiết phải có các biện pháp tích cực, hợp lý. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu
một số biện pháp dưới đây để thấy được sự cần thiết của chúng trong hoạt động thực
hiện pháp luật.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1, Khái niệm thực hiện pháp luật
Thực hiện pháp luật là một quá trình hoạt động có mục đích làm cho các quy
định của pháp luật đi vào thực tiễn cuộc sống, trở thành những hành vi thực tế, hợp
pháp của các chủ thể pháp luật.
Thực hiện pháp luật là hành vi (hành động hoặc không hành động) của con
người đáp lại các quy tắc, đòi hỏi của chuẩn mực pháp luật. Nó có thể là hành vi của
từng cá nhân, mà cũng có thể là hoạt động của các cơ quan nhà nước, tổ chức xã hội
tương ứng với mục đích (lợi ích) mà họ mong đợi.
2, Các biện pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật ở
nước ta hiện nay.

2


Hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay phụ thuộc vào
rất nhiều nhân tố, trong đó, chủ yếu là trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật của các
chủ thể pháp luật; công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật (đối với đại bộ

phận nhân dân, vai trò quan trọng nhất thuộc về các phương tiện truyền thông); vai
trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong hoạt động thực hiện pháp luật.
a, Nâng cao ý thức pháp luật, hình thành thói quen “sống và làm việc theo
pháp luật” trong các chủ thể pháp luật.
Ý thức pháp luật là toàn bộ các học thuyết, tư tưởng, quan điểm, quan niệm
thịnh hành trong xã hội, thể hiện mối quan hệ của con người đối với pháp luật, trình
độ hiểu biết pháp luật, thái độ, sự đánh giá về pháp luật của các giai cấp, các tầng lớp
xã hội, về tính hợp pháp hay không hợp pháp trong hành vi ứng xử của con người,
trong tổ chức và hoạt động của các thiết chế xã hội.
Theo quan niệm thông thường, ý thức pháp luật được hiểu một cách đơn giản,
gắn liền với một trong những biểu hiện cụ thể của nó, như ý thức chấp hành pháp luật
của một cá nhân hay tập thể nào đó, phản ứng của con người trước một sự kiện pháp
lý, thái độ của người dân đối với một văn bản pháp quy... Thước đo trình độ ý thức
pháp luật của một đối tượng cụ thể trong xã hội phụ thuộc vào tính chất, mức độ của
hành vi mà các chủ thể bộc lộ ra trong quá trình tuân thủ các nguyên tắc, quy định của
pháp luật. Tuy còn đơn giản, cảm tính, song cách hiểu này góp phần quan trọng vào
việc điều chỉnh hành vi pháp luật của các cá nhân trong xã hội.
Nội dung của ý thức pháp luật thể hiện trình độ nhân thức, hiểu biết về pháp
luật, tình cảm, thái độ của con người đối với pháp luật, thể hiện sự đánh giá về tính
hợp pháp hay không hợp pháp trong hành vi xử sự của mỗi con người, trong tổ chức
và hoạt động của các cơ quan nhà nước và các tổ chức xã hội dưới môi trường điều
chỉnh của pháp luật. “Ý thức pháp luật – đó là trình độ hiểu biết của các tầng lớp
nhân dân về pháp luật..., là thái độ đối với pháp luật, ý thức tôn trọng hay coi thường
pháp luật, đó là thái độ đối với hành vi vi phạm pháp luật và phạm tội”. Như vậy, ý
thức pháp luật là cơ sở, nền tảng để định hướng và điều tiết hoạt động thực hiện pháp
luật của các chủ thể; đồng thời là tiền đề hình thành thói quen “sống và làm việc theo
pháp luật” trong xã hội.
Các tầng lớp xã hội sẽ không thể thực hiện pháp luật một cách nghiêm túc,
đúng đắn nếu thiếu kiến thức, hiểu biết pháp luật. Tính chất đúng sai, mức độ sâu sắc
hay hời hợt trong suy nghĩ, tình cảm đối với các vấn đề pháp luật cũng phụ thuộc vào

3


trình độ tri thức, hiểu biết pháp luật của công chúng. Nếu đa số người dân có một trình
độ hiểu biết nhất định về pháp luật thì họ sẽ tích cực tham gia vào việc đánh giá các sự
kiện pháp lý đang diễn ra dựa trên các chuẩn mực pháp luật; nhờ đó, sẽ thực hiện pháp
luật đúng đắn, hợp lý. Khi các tầng lớp nhân dân có một trình độ hiểu biết pháp luật
và ý thức pháp luật ở mức độ nhất định thì đội ngũ cán bộ, công chức các cấp, các
ngành, nhất là cán bộ, công chức làm công tác thực thi, bảo vệ pháp luật, buộc cũng
phải nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật của chính mình, nghĩa là, họ cần ý thức
pháp luật ở một trình độ cao hơn.
Ngược lại, những người dân thiếu kiến thức, hiểu biết về pháp luật thường ít
hoặc không than gia bàn luận về các sự kiện pháp lý, bởi vì họ không có các chuẩn
mực pháp luật làm cơ sở cho việc đưa ra các ý kiến, nhận xét của mình. Những người
dân thiếu hiểu biết về pháp luật thường thực hiện pháp luật một cách thụ động. Thực
tế chỉ ra rằng, khi người dân thiếu kiến thức, hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành
pháp luật kém thì dễ dẫn đến những hành vi sai lệch, phạm pháp, phạm tội. Chẳng
hạn, hành vi chống người thi hành công vụ, gây sức ép, lôi kéo những phần tử cực
đoan chống đối chính quyền cơ sở, gây rối trật tự công cộng xảy ra ở một số địa
phương là những ví dụ điển hình cho tình trạng này. Điều đó có ảnh hưởng tiêu cực
tới ý thức pháp luật và việc thực hiện pháp luật của những người khác bởi vì họ rất dễ
bị phản ứng dây chuyền theo cơ chế lây lan tâm lý.
Trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa hiện nay,
mọi công dân trong xã hội đều phải sống và làm việc theo pháp luật. Đặc biệt, đội ngũ
cán bộ, công chức nhà nước, nếu thiếu ý thức pháp luật ở trình độ cao thì không thể
hoàn thành tốt nhiệm vụ thực hiện và áp dụng pháp luật của mình trong quá trình giải
quyết các công việc liên quan đến lợi ích của người dân. Sống, làm việc theo pháp luật
là trách nhiệm, nghĩa vụ của mỗi công dân. Khẩu hiệu này chỉ trở thành phương châm
hành động của mỗi người khi nó dựa trên một nền tảng tri thức, hiểu biết pháp luật
nhất định. Bên cạnh việc nâng cao trình độ tri thức pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công

chức các cấp, các ngành, chúng ta cũng cần quan tâm đúng mức tới công tác tuyên
truyền, giáo dục pháp luật trong các tầng lớp nhân dân, trang bị cho người dân những
kiến thức, hiểu biết nhất định về pháp luật. Dựa trên nền tảng ý thức pháp luật, tri
thức, hiểu biết đúng đắn về pháp luật mà các tầng lớp nhân dân tiếp nhận, tích lũy
được từ các kênh thông tin khác nhau, trở thành yếu tố thường trực trong ý thức pháp
luật của họ, phương châm “sống, làm việc theo pháp luật” sẽ trở thành thói quen
trong hành vi của các chủ thể pháp luật và hoạt động thực hiện pháp luật chắc chắn sẽ
đạt được hiệu quả cao.
4


b, Phát huy vai trò của các phương tiện thông tin đại chúng đối với công tác
phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho các tầng lớp nhân dân.
Để nâng cao ý thức pháp luật cho các đối tượng chủ thể khác nhau, trước hết,
cần phải đẩy mạnh công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho họ bằng
nhiều biện pháp khác nhau. Về vấn đề này, Nghị quyết số 61/2007/NQ-CP ngày
07/12/2007 của Chính phủ về việc tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí
thư Trung ương Đảng (khóa IX) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân
dân, đã chỉ rõ: “Sử dụng, khai thác và vận dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp
phổ biến, giáo dục pháp luật đảm bảo tính phù hợp giữa phổ biến, giáo dục pháp luật
với tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý, hòa giải cơ sở, giải quyết tranh chấp”. Dĩ
nhiên, đối với đội ngũ cán bộ, công chức chuyên trách làm công tác thực thi và bảo vệ
pháp luật trong các cơ quan công quyền thì cần phải được đào tạo, trang bị kiến thức,
hiểu biết pháp luật một cách bài bản tại các cơ sở đào tạo luật của nhà nước. Song, đối
với đa số các tầng lớp xã hội, không phải ai cũng có các điều kiện đi học luật, mà nhu
cầu hiểu biết pháp luật ở họ thì vẫn có. Theo tinh thần đó, phát huy vai trò của các
phương tiện thông tin đại chúng đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho các
tầng lớp nhân dân là biện pháp không thể thiếu nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động
thực hiện pháp luật ở các chủ thể này.

Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật là sự tác động chủ động, tích cực
của chủ thể giáo dục lên đối tượng giáo dục nhằm mục đích cung cấp, trang bị kiến
thức pháp luật, hình thành tình cảm, thái độ tích cực đối với pháp luật, tạo lập thói
quen tuân thủ, chấp hành và sử dụng pháp luật cho các đối tượng xã hội. Bản chất của
giáo dục pháp luật là hoạt động đinh hướng có tổ chức, có chủ định của chủ thể giáo
dục tác động lên đối tượng giáo dục nhằm mục đích hình thành ở họ tri thức pháp lý,
tình cảm và hành vi phù hợp với các đòi hỏi của hệ thống pháp luật hiện hành. Giáo
dục pháp luật là một yếu tố của quá trình hình thành và phát triển ý thức pháp luật ở
các cá nhân, tạo cơ sở để họ thực hiện pháp luật một cách phù hợp nhất.
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng và Nhà nước ta luôn luôn coi trọng công tác
phổ biến, tuyên truyền và giáo dục pháp luật. Nội dung, phương pháp tuyên truyền,
giáo dục pháp luật đã được Đảng ta đề cập rất cụ thể: “Triển khai mạnh mẽ công tác
tuyên truyền và giáo dục pháp luật, huy động các lực lượng đoàn thể, chính trị, xã
hội, nghề nghiệp, các phương tiện thông tin đại chúng tham gia các đợt vận động
thiết lập trật tự, kỷ cương và các hoạt động thường xuyên, xây dựng nếp sống và làm
5


việc theo pháp luật trong các cơ quan nhà nước và xã hội”. Khác với các phương
pháp, hình thức tuyên truyền, giáo dục pháp luật khác, các phương tiện thông tin đại
chúng có thể đưa đến cho đông đảo công chúng các thông tin, kiến thức pháp luật một
cách nhanh chóng nhất, cập nhật nhất, rộng rãi nhất và phù hợp nhất với nhiều đối
tượng xã hội.
Ở nước ta hiện nay đã có đủ các loại hình làm báo in, báo nói, báo hình và báo
điện tử trên mạng Internet. Hiện nay, nước ta có 553 cơ quan báo chí, với 713 ấn
phẩm, số lượng bản báo được phát hành mỗi năm khoảng 600 triệu bản. Bình quân có
khoảng 7.5 bản báo/người/năm. Hệ thống phát thanh gồm hang trăm đài phát thanh.
Truyền hình có bước phát triển nhanh chóng. Cả nước có khoảng 10 triệu máy thu
hình với gần 85% số hộ gia đình được xem truyền hình; tăng trưởng viễn thong
Internet cao nhất trong khu vực ASEAN với tốc độ bình quân là 32,5%/năm. Với lực

lượng hùng hậu đó, trước hết, các phương tiện thông tin đại chúng cần làm tốt vai trò
cung cấp thông tin, tập trung cung cấp thông tin đầy đủ và đa dạng hơn về các sự việc,
sự kiện, hiện tượng pháp lý xảy ra trong đời sống pháp luật ở các địa phương cũng
như trên cả nước; cung cấp những tri thức pháp luật cần thiết cho các tầng lớp nhân
dân; tuyên truyền cho các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của
nhà nước; biểu dương những tấm gương “người tốt, việc tốt” trong công tác triển khai
thực hiện pháp luật và áp dụng pháp luật; phê phán và lên án những hành vi tiêu cực,
vi phạm pháp luật.
Các phương tiện thông tin đại chúng cần dành thời lượng nhiều hơn cho việc
đăng tải những thông tin về các văn bản, chính sách pháp luật mới của nhà nước và
của chính quyền các cấp một cách đầy đủ và chi tiết. Cần mở thêm các chuyên mục
mới về phổ biến, giáo dục pháp luật (ngoài những chuyên mục đã có) với thời lượng
dài hơn, thong tin đa dạng, phong phú hơn và hình thức thể hiện hấp dẫn hơn. Các báo
nói và báo hình cần chú ý đến khung giờ phát sóng các chương trình phổ biến, giáo
dục pháp luật sao cho phù hợp với các nhóm đối tượng xã hội khác nhau.
Các phương tiện thông tin đại chúng cần dành một thời lượng thích đáng cho
việc đăng tải, phát sóng các thông tin về đời sống pháp luật đã được kiểm chứng chính
thức và mang tính xây dựng. Đặc biệt, khi có các sự việc, sự kiện, hiện tượng pháp
luật diễn ra có tầm quan trọng, liên quan đến lợi ích của đất nước, của dân tộc, động
chạm đến các giá trị, chuẩn mực pháp luật cơ bản, như sửa đổi Hiến pháp, xây dựng
và ban hành các bộ luật quan trọng, các vụ án đặc biệt nghiêm trọng xảy ra, các hành
vi tiêu cực, phạm pháp, phạm tội của cán bộ các cấp, các ngành... Khi đó, định hướng
6


thông tin của báo chí chính là phải kịp thời đưa ra đường lối, quan điểm chính thống
của Đảng và Nhà nước, ý kiến kết luận chính thức của các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền.
Các phương tiện thông tin đại chúng cung cấp thông tin phải đi liền với việc
tuân thủ nguyên tắc tính chân thật, phản ánh đúng bản chất của vấn đề: khen ngợi,

biểu dương mà không tô hồng; phê phán, lên án mà không bôi đen. Khi phản ánh các
sự việc, sự kiện, hiện tượng pháp luật diễn ra trong xã hội, các phương tiện thông tin
đại chúng cần tránh hai khuynh hướng: một là, phản ánh thiếu chọn lọc, thiếu sự cân
nhắc, đưa tin tùy tiện, dễ dãi, chưa được kiểm chứng, dẫn đến làm phức tạp hóa những
vấn đề vốn đã phức tạp; hai là, khuynh hướng bưng bít, cắt xén làm khô khan thông
tin về đời sống pháp luật, dẫn đến làm mất lòng tin của nhân dân.
c, Tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong hoạt
động thực hiện pháp pháp luật.
Chủ thể của hoạt động thực hiện pháp luật không chỉ là từng cá nhân, các tầng
lớp xã hội, mà nó còn là hoạt động của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, các tổ
chức xã hội được nhà nước ủy quyền. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả của hoạt động
thực hiện pháp luật, bên cạnh việc nâng cao trình độ kiến thức, hiểu biết pháp luật, ý
thức pháp luật, hình thành thói quen “sống và làm việc theo pháp luật” trong các tầng
lớp nhân dân, còn rất cần thiết phải tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan
chức năng trong hoạt động thực hiện pháp luật.
Nhìn chung đại đa số người dân có ý thức tự giác, tích cực và nghiêm chỉnh
trong việc thực hiện pháp luật. Tuy nhiên, những khuyết điểm, sai phạm xảy ra trong
hoạt động thực hiện pháp luật vẫn còn tương đối phổ biến, đặc biệt là trong điều kiện
nền kinh tế thị trường hiện nay. Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm, Ban Chấp hành
Trung ương khóa IX đã khái quát thực trạng này như sau: “Tình trạng tham nhũng,
quan liêu, mất đoàn kết nội bộ, vừa vi phạm quyền làm chủ của dân, vừa không giữ
đúng kỷ cương, phép nước xảy ra ở nhiều nơi, có những nơi nghiêm trọng”. có tình
trạng này là do nhiều lúc, nhiều nơi, các cơ quan chức năng của nhà nước còn xem
nhẹ, buông lỏng vai trò, trách nhiệm quản lý trong lĩnh vực, ngành mà mình phụ trách,
chưc phát huy hết vai trò, chức năng quản lý của mình. Đây là một nguyên nhân cơ
bản làm giảm sút hiệu quả hoạt động thực hiện pháp luật. Vì vậy, các cơ quan chức
năng cần tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm của mình.

7

+ Quốc hội và các cá nhân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần thường xuyên
xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của
thực tiễn đời sống xã hội, nhất là các văn bản pháp luật hướng dẫn thực hiện pháp
luật. Đây là điều kiện tiên quyết đảm bảo cho pháp luật được thực hiện nghiêm túc và
có hiệu quả.
+ Các cơ quan công an, tòa án, viện kiểm sát, thanh tra và các cơ quan tư pháp
khác phải nghiêm chỉnh thực hiện các quy phạm pháp luật, giữ đúng vị trí, vai trò,
chức năng và nhiệm vụ của mình, tích cực tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội
bằng pháp luật và không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa; tăng cường
công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật; tạo điều kiện cần thiết để người
dân có thể tham gia giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước và thực hiện pháp
luật một cách thuận lợi.
+ Các cơ quan chức năng cần phát hiện và xử lý nghiêm minh, kịp thời các
hiện tượng tiêu cực, các hành vi sai lệch chuẩn mực pháp luật, vì “tình trạng suy thoái
về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan
liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận cán bộ, công chức diễn ra nghiêm
trọng”, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với pháp luật.
+ Bản thân mỗi cán bộ, công chức nhà nước đang làm việc trong các cơ quan
chức năng phải luôn luôn gương mẫu trong việc thực hiện pháp luật; thường xuyên
học tập, nâng cao trình độ hiểu biết về văn hóa, trình độ học vấn, năng lực chuyên
môn nghiệp vụ, tri thức pháp luật; không để mình dính líu vào tình trạng quan liêu, né
tránh trách nhiệm pháp lý của cá nhân; thói dựa dẫm, ỷ lại vào cấp trên, giải quyết
công việc sai nguyên tắc, thái độ thờ ơ với công việc, tiêu sài lãng phí tiền cơ quan,
không tuân thủ các quy định của cơ quan chủ quản, đặc biệt là sự tha hóa về đạo đức;
có thái độ hòa nhã, tôn trọng trong quá trình hướng dẫn nhân dân thực hiện pháp luật.
d, Một số biện pháp khác nâng cao hiệu quả của hoạt động thực hiện pháp
luật ở nước ta hiện nay.
Thứ nhất, trú trọng công tác giải thích pháp luật. Giải thích pháp luật là làm
sáng tỏ nội dung, tư tưởng, ý nghĩa của các quy phạm pháp luật và các văn bản quy

phạm pháp luật để giúp cho pháp luật được nhận thức và thực hiện một cách nghiêm
chỉnh, đúng đắn và chính xác. Giải thích pháp luật có thể dưới hình thức là sự giải
thích pháp luật của các cơ quan tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền giải thích pháp
luật theo quy định của pháp luật. Sự giải thích này thường được tiến hành bởi chính
8


các chủ thể ban hành ra văn bản quy phạm pháp luật hoặc những chủ thể được trao
quyền hoặc được ủy quyền giải thích văn bản đó. Ngoài ra thì việc giải thích pháp luật
còn được thực hiện bởi các cơ quan tổ chức cá nhân không có thẩm quyền giải thích
pháp luật. Đó là sự giải thích pháp luật của những người nghiên cứu, giảng dạy, tuyên
truyền hoặc phổ biến pháp luật.
Như vậy, việc giải thích pháp luật góp phần quan trọng vào việc nâng cao hiểu
biết pháp luật cho người dân, tạo điều kiện cho mọi công dân tiếp cận các nội dung
của pháp luật một cách dễ dàng, thuận lợi. Từ đó mà hiệu quả của hoạt động thực hiện
pháp luật cũng được nâng cao.
Thứ hai, đó là việc tăng cường giáo dục pháp luật. Giáo dục pháp luật là tác
động có mục đích, có định hướng tới nhận thức của con người nhằm trang bị cho mỗi
người tri thức pháp luật nhất định để từ đó có ý thức đúng đắn về pháp luật, tôn trọng
và tự giác xử sự theo yêu cầu của pháp luật. Hoạt động giáo dục pháp luật có những
nội dung khá phong phú, trong đó chủ yếu tập trung vào các vấn đề: tri thức lý luận về
pháp luật gồm các quan niệm, quan điểm, học thuyết về nguồn gốc, bản chất, vai trò,
chức năng, hình thức pháp luật, cơ chế điều chỉnh pháp luật; tri thức về hệ thống pháp
luật thực định gồm nội dung các quy định hiện hành của pháp luật, khả năng tiếp cận
và vận dụng pháp luật, tiếp cận cơ quan công quyền... ; tình hình xây dựng, tổ chức
thực hiện pháp luật, bảo vệ pháp luật; thông tin về các thiết chế bổ trợ tư pháp (tổ
chức luật sư, luật gia, hòa giải, công chứng, giám định tư pháp, tư vấn, trợ giúp pháp
lý; dư luận xã hội về hoạt động của các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp cũng
như các thiết chế bổ trợ tư pháp; tình hình nghiên cứu, đào tạo pháp luật).
Đây là một việc làm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ góp phần nâng

cao ý thức pháp luật cho người dân mà còn tạo cho người dân một vốn kiến thức căn
bản về pháp luật, khơi dậy tình cảm, lòng tin và thái độ đúng đắn đối với pháp luật,
hình thành thói quen xử sự theo pháp luật ở mỗi người dân. Từ đó mà mỗi công dân
đều có những nhận thức đúng đắn về chính sách pháp luật của nhà nước, để hiểu và
thực hiện một cách nghiêm chỉnh pháp luật. Cũng từ đó mà trong quá trình thực hiện
pháp luật con người tránh được những cách tư duy diễn dịch không đúng, thiếu căn cứ
lôgic dẫn đến hiểu biết không đúng, không chính xác các quy tắc, yêu cầu của chuẩn
mực pháp luật. Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động giáo dục pháp luật
trong xã hội hiện nay, cần có các chính sách để thúc đẩy việc giáo dục pháp luật được
phổ biến trong phạm vi xã hội, nhất là việc giáo dục pháp luật cho đồng bào vùng sâu
vùng xa, các dân tộc thiểu số. Đây là những vùng đồng bào dân tộc mà trình độ dân trí
còn thấp, việc tiếp cận các thông tin còn nhiều hạn chế, do đó mà công tác giáo dục,
hướng dẫn pháp luật cho người dân cần được trú trọng.
9


Đặc biệt, việc giáo dục pháp luật cho học sinh, sinh viên là một việc làm cấp
bách hiện nay. Như ta đã biết giáo dục pháp luật trong nhà trường được thực hiện qua
nhiều kênh khác nhau nhưng có hai kênh chính đó là: giáo dục pháp luật thông qua
các chương trình môn học có liên quan trực tiếp đến pháp luật như: đạo đức (tiểu học),
giáo dục công dân (trung học cơ sở, trung học phổ thông), pháp luật đại cương (trung
cấp chuyên nghiệp, cao đẳng và đại học) và giáo dục pháp luật thông quá các hình
thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho học sinh, sinh viên. Việc nâng cao hiệu quả
giáo dục pháp luật trong nhà trường gắn với việc nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng
dạy và học tập các môn học đạo đức, giáo dục công dân, pháp luật và nâng cao chất
lượng công tác phổ biến giáo dục cho học sinh, sinh viên. Ngoài ra, để nâng cao hiệu
quả của giáo dục pháp luật trong nhà trường còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như:
tác động của xã hội, của môi trường sống, sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình,
các tổ chức chính trị xã hội ... Việc làm này góp phần quan trọng vào công tác tuyên
truyền phổ biến pháp luật rộng rãi trong giới trẻ.

Giáo dục pháp luật còn được thực hiện thông qua các cuộc thi tìm hiểu về pháp
luật, các loại hình câu lạc bộ, các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ... như: cuộc thi tuyên
truyền viên pháp luật giỏi của trường đại học Luật Hà Nội, câu lạc bộ Luật gia trẻ, câu
lạc bộ kỹ năng luật... Hay như việc xây dựng các điểm sáng pháp luật thông qua việc
vận động chấp hành pháp luật tại cộng đồng dân cư. Ví dụ ở Gia Lai là xây dựng thôn
làng không có người vi phạm pháp luật, không người khiếu kiện trái phép, không
tham gia tổ chức phản động Fulrô… Long An xây dựng mô hình xã không có người
tham gia buôn lậu, bảo vệ biên giới, phòng chống tội phạm; Thừa Thiên – Huế là mô
hình vùng giáo dân an toàn; Hòa Bình là tổ hỗ trợ công tác thi hành án…
10


Thứ ba, cần đẩy mạnh hoạt động tư vấn pháp luật. Tư vấn pháp luật là việc giải
đáp pháp luật, hướng dẫn ứng xử đúng pháp luật, cung cấp dịch vụ pháp lý nhằm giúp
công dân, tổ chức trong nước và quốc tế thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp
của họ. Tư vấn pháp luật là một trong các hình thức trợ giúp pháp lý. Mục đích của tư
vấn pháp luật là: Nâng cao hiểu biết của người dân về quyền và nghĩa vụ công dân
cũng như ý thức chấp hành pháp luật cho người dân; Góp phần tuyên truyền, phổ biến,
giải thích pháp luật; giảm bớt thời gian khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố
cáo đồng thời tăng cường đoàn kết trong cộng đồng; Đưa ra những kiến nghị, đề xuất
kịp thời để hoàn chỉnh, bổ sung hệ thống pháp luật trên cơ sở thông qua hoạt động tư
vấn pháp luật đồng thời nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng, nhu cầu và thực trạng vi
phạm pháp luật, cũng như thực trạng áp dụng pháp luật trong địa phương hay toàn
quốc; Nâng cao hiệu quả quản lý, tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước;
củng cố niềm tin của người dân đối với cơ quan nhà nước, cơ quan bảo vệ pháp luật;
Hoạt động tư vấn pháp luật là cầu nối quan trọng giữa người xây dựng pháp luật, áp
dụng pháp luật, thực thi pháp luật và công dân.
Thứ tư, khuyến khích thực hiện pháp luật. Đây là việc làm quan trọng tạo tinh
thần hăng hái tham gia học tập, thực hiện pháp luật... của nhân dân. Khuyến khích
thực hiện pháp luật là việc thực hiện những công việc như: khen thưởng những người

thường xuyên thực hiện tốt, có ý thức chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp
luật; tặng bằng khen cho các cơ quan tổ chức, cho các cá nhân trong các phong trào thi
đua, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật... Việc làm này góp phần đưa pháp
luật vào đời sống một cách dễ dàng, không tạo cảm giác nặng nề, gò bó, áp đặt... cho
người thực hiện pháp luật. Đồng thời, nhờ có biện pháp này mà người dân hứng khởi
hơn trong việc thực hiện pháp luật.

III. KẾT THÚC VẤN ĐỀ
Qua những phân tích trên có thể thấy, việc nâng cao hiệu quả của hoạt động
thưc hiện pháp luật là một việc làm quan trọng. Và để thực hiện được công việc này,
cần có các biện pháp tích cực và phù hợp, để từng bước đưa pháp luật vào trong đời
sống cộng đồng. Tuy vậy, dù các biện pháp trên có tốt đến đâu, có hợp lý đến đâu thì ý
thức của con người vẫn là quan trọng, nếu con người không có ý thức tuân thủ và chấp
hành pháp luật thì các biện pháp đưa ra cũng khó có thể đạt hiệu quả cao.

11


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1, Xã hội học pháp luật – TS Ngọ Văn Nhân – Nhà xuất bản Tư Pháp.
2, Hướng dẫn ôn tập môn học lý luận nhà nước và pháp luật – PGS.TS. Nguyễn
Thị Hồi – nhà xuất bản Tư Pháp Hà Nội – 2010.

12