Kiểm toán môi trường
Chương 3: kiểm toán gồm những công việc gì.
Bất chấp việc có rất nhiều mục tiêu của chương trình Kiểm toán được đề cập đến trong chương
2, hầu hết các chương trình kiểm toán đều có những yếu tố chung. Mỗi chương trình kiểm toán
là một nhóm các cá nhân thực hiện công việc đánh giá một vấn đề, thu thập, phân tích thông tin
và đưa ra kết luận về mức độ tuân thủ những quy định về môi trường, đồng thời báo cáo kết
quả kiểm toán. Chương 3 đưa ra một cái nhìn tổng thể về những bước cơ bản trong công tác
kiểm toán môi trường. Mỗi bước sẽ được phản ánh chi tiết từ chương 7 đến chương 14. Do
không phải tất cả các chương trình thanh tra đều dược xây dựng giống như trình tự dưới đây
nên mỗi chương trình sẽ có một số điều khoản nhằm đưa những bước này vào trong quá trình
kiểm toán . Quy trình chính sẽ gồm các giai đoạn trước Kiểm toán , kiểm toán chính và sau
kiểm toán .
Những hoạt động trước kiểm toán .
Trên thực tế, tiến trình kiểm toán môi trường được bắt đầu với một số hoạt động trước khi thực
sự bước vào giai đoạn kiểm toán chính. Những hoạt động này bao gồm: lựa chọn đối tượng
kiểm toán , lên kế hoạch đối với đối tượng đó, tuyển chọn đoàn thanh tra, xây dựng kế hoạch
thanh tra bao gồm: xác định phạm vi kiểm toán , lựa chọn những chủ đề ưu tiên, chỉnh lý tài
liệu thanh tra và phân bổ nguồn lực của đoàn kiểm toán . Trong giai đoạn này, người ta có thể
thực hiện những chuyến thăm trước đến cơ sở cần thanh tra nhằm thu thập những thông tin cơ
bản hoặc đưa ra những bản câu hỏi. Chi tiết về những hoạt động trong giai đoạn trước thanh tra
sẽ được đề cập trong chương 9.
Giai đoạn kiểm toán chính.
Giai đoạn kiểm toán chính bao gồm 5 bước (xem sơ đồ 3 -1)
1.Tìm hiểu quy chế và hệ thông quản lý nội bộ.
Bước đầu tiên mà đoàn kiểm toán tiến hành đó là tìm hiểu hệ thống quản lý nội bộ về môi
trường, sức khoẻ và an toàn, những hoạt động chính thức hoặc không chính thức nhằm đưa ra
những quy định, hướng dẫn về những khâu có thể gây tác động lên môi trường của cơ sở cần
kiểm toán . Theo nghĩa rộng, kiểm soát nội bộ bao gồm thủ tục quản lý và trang thiết bị hoặc
những công cụ kiểm soát có ảnh hưởng đến môi trường, sức khoẻ và sự an toàn. Những tìm
hiểu của người kiểm toán thường được tập hợp từ nhiều nguồn thu thập khác nhau như là trao
đổi với nhân viên của cơ sở, thông tin từ những bảng câu hỏi, thực địa và trong một số trường
hợp, từ những kiểm tra nhỏ, qua đó góp phần giúp cho họ có được những hiểu biết bước đầu
về cơ sở. kiểm toán viên thường ghi lại những hiểu biết bước đầu của mình dưới dạng biểu đồ
hình cột mô tả tường thuật hoặc kết hợp cả hai hình thức trên nhằm đưa ra được một hình ảnh
cụ thể để phục vụ cho công tác kiểm toán .
kiểm toán môi trường không nên kiểm tra quá kỹ bất cứ đối tượng gì thuộc hay không thuộc
hệ thống kiểm soát quản lý nội bộ. Mục tiêu của bước này là để hiểu được những cách mà cơ
sở cần thanh tra dùng để quản lý những vấn đề liên quan đến môi trường của mình. Trong hầu
hết các tổ chức, nhiều lĩnh vực thuộc hệ thống quản lý môi trường nội bộ (như là một sự mô tả
toàn diện về chương trình dành cho việc lấy mẫu, phân tích, theo dõi và báo cáo của Hệ Thống
Quốc Gia Về Ngăn Chặn Việc Thải Những Chất Gây Ô Nhiễm) sẽ không được lập hồ sơ hoặc
mô tả dưới dạng văn bản. Tuy nhiên, những hệ thống được lựa chọn ( như là Kế Hoạch Ngăn
Chặn Kiểm Soát Và Ðối Phó Với Dầu Tràn) sẽ có thể được lập hồ sơ với đầy đủ chi tiết để
giúp cho việc tìm hiểu những thủ tục cơ bản đồng thời có thể được dùng như là một cái mốc để
đội thanh tra sau khi có được những nhận định chính xác về phương pháp và tiến trình quản lý
của cơ sở tiến hành so sánh và đi đến kết luận xem cơ sở có tuân thủ những quy định về môi
trường hay không. Nhiều công ty đã xây dựng những chương trình khá lớn về quản lý những
chất thải độc hại trong đó đề ra những trách nhiệm, quyền hạn, thủ tục, kiểm toán , chương
trình đào tạo và những khía cạnh khác của hệ thống kiểm soát chất thải độc hại của nội bộ tổ
chức mình. Những kế hoạch như vậy có thể trở lên đặc biệt có ích đối với các thanh tra viên,
giúp họ hiểu được phương pháp quản lý của cơ sở.
2 Ðánh giá điểm yếu và điểm mạnh.
Bước thứ 2 trong giai đoạn thanh tra chính là tiến hành đánh giá điểm yếu và điểm mạnh của
những thủ tục và hệ thống quản lý nội bộ đã được xác định trong bước 1. Lúc này thanh tra
viên sẽ xem xét những chỉ số như là: Những trách nhiệm đã được quy định rõ, hệ thống phân
công tương ứng, những hiểu biết và năng lực của các thành viên, chứng từ sổ sách và kiểm tra
nội bộ. Bước này sẽ tạo cơ sở cho những bước thanh tra tiếp theo. Trong trường hợp mô hình
của hệ thống quản lý môi trường nội bộ là hoàn chỉnh ( có nghĩa là những kết quả mà nếu hệ
thống đó hoạt động đem lại là chấp nhận được) thì những bước kiểm toán tiếp theo sẽ tập trung
vào tính hiệu quả mà mô hình đó đem lại khi thực sự được sử dụng và khả năng hệ thống đó sẽ
hoạt động như mong muốn. Nếu mô hình của hệ thống quản lý môi trường nội bộ không đủ
hoàn chỉnh để có thể đưa ra được kết quả tốt thì những hoạt động kiểm toán tiếp theo sẽ phải
tập trung vào tính hiệu quả về mặt môi trường hơn là vào hệ thống quản lý nội bộ. Nói cách
khác, các kiểm toán viên không được phép tập trung kiểm tra về chức năng của hệ thống nôị
bộ mà họ đã đánh giá là không hoàn chỉnh trong khâu thiết kế.
3 Thu thập chứng cứ kiểm toán :
Bước thứ 3 trong kiểm toán , thu thập chứng cứ kiểm toán , được xem là cơ sở cho các kiểm
toán viên đánh giá mức độ tuân thủ vế môi trường của đối tượng được kiểm toán và đi đến kết
luận cuối cùng. Ðây cũng là bước để khẳng định những nghi ngờ về sự yếu kém trong quản lý;
những hệ thống tỏ ra hoàn hảo được kiểm tra để đảm bảo rằng chúng có thể hoạt động thường
xuyên và như kế hoạch đề ra. Chứng cứ thanh tra có thể được thu thập thông qua thẩm vấn
( qua những bảng
Sơ đồ 3 -1: Những bước cơ bản trong quá trình kiểm toán
Kế hoạch kiểm toán
Bước 3: Thu thập chững cứ kiểm toán
Bước 1: Tìm hiểu thủ tục và hệ thống quản lý nội bộ
Bước 2: Ðánh giá điểm yếu và điểm mạnh
Bước 4: Ðánh giá những kết quả thu thập được
Bước 5: Báo cáo những kết quả thu thập được.
Thanh tra bổ sung
Báo cáo thanh tra
Tài liệu làm việc
lưu trữ
Gửi ban quản lý
Xác định phạm vi trong tài liệu làm việc
Ghi chép những tìm hiểu về về tài liệu làm việc
Ghi chép những đánh giá về độ hoàn thiện của hệ thống thiết kế
Kiểm tra tài liệu, kế hoạch và kết kết quả
Xử lý và định đoạt những kết quả thu thập được
Thảo luận với ban quản lý cơ sở về những kết quả thu được
Lậpbáo cáo những kết quả quan trọng