THỊ TRƯỜNG VẬN TẢI ÔTÔ VÀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY VITRANIMEX GIAI ĐOẠN 1997 ĐẾN 2011

THỊ TRƯỜNG VẬN TẢI ÔTÔ VÀ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KINH
DOANH CỦA CÔNG TY VITRANIMEX GIAI ĐOẠN 1997-2001
I. Tổng quan về thị trường vận tảI ôtô.
1. Đặc đIểm thị trường vận tảI ôtô.
Ngành vận tải ôtô cũng như vận tảI đường sắt,đường thuỷ…tham gia
vào quá trình sản xuất nhưng không trực tiếp tạo ra sản phẩm. Do vậy đặc
điểm lớn nhất của nó là ngành dịch vụ, kết quả của hoạt động dịch vụ vận
tải là làm thay đổi chu chuyển lượng hàng hoá hay hành khách mà nó vận
chuyển trong thời gian và không gian xác định. Hoạt động vận tải tham gia
vào quá trình lưu chuyển hàng hoá, thúc đẩy quá trình giao lưu, phân phối
hàng hoá giữa các vùng, các quốc gia.
+Vận tảI ôtô là một phương thức vận chuyển hàng hoá rất linh hoạt và
đa dạng trong đối tượng phục vụ.Hầu hết các loạI hàng hoá đều có thể sử
dụng phương thức này để vận chuyển.Nó có thể vận chuyển trung chuyển
hoạc vận chuyển từ người sản xuất đến người tiêu dùng.
+Phương thức vận chuyển bằng đường bộ rất uyển chuyển về lộ trình và
tiến độ.Khả năng phục vụ và đáp ứng nhu cầu của khách hàng thường
nhanh hơn so với các phương thức vận taỉ khác,nhưng giá thành thường
cao hơn các loạI vận tảI khác trên cùng một khoảng cách vận chuyển.
+Vận tảI ôtô luôn chiếm tỷ trọng vận chuyển khối lượng lớn hàng hoá.Nó
chiếm tuyệt đạI đa số trong vận chuyển nội bộ thị xã,thành phố và các tuyến
trung bình.Vận chuyển ôtô chiếm ưu thế tuyệt đối với những lô hàng có khối
lượng ít và có giá trị cao.Hơn nữa phương thức vận tảI đường bộ có số lần
xếp dỡ thấp nên tiết kiệm được thời gian và khả năng bảo quản hàng hoá
tốt hơn.
+Trong hoạt động sản xuất kinh doanh chất lượng phục vụ của vận tải ôtô
được đánh giá bằng nhiều chỉ tiêu quan trọng như:
.Tính kịp thời:thời gian chờ đợi để được phục vụ của khách hàng,thời
gian vận chuyển(thời gian hoàn thành các hợp đồng vận tảI).
.Tính chính xác:mức độ đáng tin cậy của dịch vụ,yêu cầu không có sai sót
trong quá trình vận chuyển.

.Tính sẵn có:số đIểm giao dịch,số nhân viên giao dịch,mức độ sẵn sàng
đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
.Tính toàn diện:phạm vi phục vụ và khả năng cung cấp các dịch vụ bổ
xung.
.Tính tiện lợi:vị trí,khả năng tiếp cận của khách hàng,khả năng cung
cấp dịch vụ va hình thức cung cấp.
.Tính hợp lý:khách hàng đánh giá tính hợp lý của chi phíphục vụ vận
tảI tuỳ theo nhận thức của họ về chất lượng.
.NgoàI ra còn có một số tiêu chí nữa để đánh giá chất lượng dịch vụ vận
tảI như:hình ảnh của công ty,danh tiếng…Các yếu tố này được thiết lập
thông qua nhận thức của khách hàng về tất cả các khía cạnh của dịch
vụ,của công ty.
+Hoạt động vận tải diễn ra trên một phạm vi rộng, phân tán: đây là một
đặc điểm rất dễ nhận thấy bởi vì bất kỳ một hoạt động sản xuất kinh doanh
nào cũng cần đến vận tải . Vận tải chuyển nguyên liệu đầu vào đến nơi sản
xuất đồng thời đưa sản phẩm đầu ra tới nơi tiêu thụ.
+Tốc độ vận chuyển phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng và thời tiết:
. Cơ sở hạ tầng gồm: hệ thống cầu, đường giao thông tác động trực tiếp tới
tốc độ, chất lượng vận chuyển trên mặt đất. Nếu chất lượng đường giao
thông kém, hệ thống cầu phà không tốt dẫn đến tắc nghẽn sẽ làm giảm tiến
độ vận chuyển. Mặt khác, chất lượng đường giao thông kém sẽ ảnh hưởng
tới chất lượng hàng hoá được vận chuyển.
. Thời tiết là yếu tố tác động mạnh tới vận chuyển bằng đường hàng
không, đường biển, đường bộ. Thời tiết xấu các phương tiện vận tải sẽ
không hoạt động được hàng hoá bị ứ đọng không được lưu thông, phân
phối trên thị trường.Do đó có thể nói rằng thời tiết là yếu tố tác đọng rất
mạnh tới khối lượng dịch vụ ngành vận tải.
.Các nguồn hàng, khối lượng hàng hoá và hành khách vận chuyển ngày
càng gia tăng nhưng tỷ lệ tăng thấp hơn so với mức tăng của các phương
tiện, doanh nghiệp vận tải làm cho tình hình cạnh tranh trên thị trường rất

gay gắt.
.Vốn đầu tư ban đầu cho các phương tiện vận tải nhiều, khấu hao của
phương tiện trong quá trình hoạt động lớn, chi phí giá thành cho vận tải
như chi phí nhiên liệu, giá phụ tùng thay thế, các loại phí, lệ phí đưòng, cầu,...
tăng cao. Phụ tùng thay thế của các phương tiện vận tải hầu như phải nhập
từ nước ngoài nên giá thành tương đối đắt.ĐIều này làm cho giá thành dịch
vụ vận tảI ôtô cao hơn một cách tương đối so với các dịch vụ vận tảI khác.
2. Thực trạng thị trường vận tảI ô tô.
a.KháI quát chung về thị trường vận tảI ôtô.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế đất nước và xu hướng
chuyển dịch cơ cấu của nền kinh tế (từ sản xuất sang dịch vụ) , ngành vận
tảI ôtô Việt Nam đã có những bước phát triển rõ rệt cả về mặt quy mô và
chất lượng.Tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm của ngành là 7,1% và
đang có xu hướng ngày càng cao.
Nền kinh tế thị trường phát triển đă kéo theo sự phát triển mạnh mẽ
của ngành vận tải ôtô do nhu cầu vận tải hàng hoá ngày càng tăng của nền
kinh tế.Hơn nữa ,phương tiện vận chuyển cũng ngày càng hiện đại do tác
động của khoa học công nghệ,thông tin liên lạc…đã làm cho ngành vận tải
có những thay đổi ,chuyển biến lớn về chất lượng cũng như quy mô hoạt
động của nó.
Vai trò của vận tảI đường bộ nói chung và vận tảI ôtô nói riêng ngày càng
trở nên quan trọng trong vạan chuyển nội địa.Tỷ phần của vận tảI hàng hoá
đường bộ trong vận tảI nội địa nước ta là 63%(tạp chí GTVT số 4/2001) là
minh chứng rõ nhất cho tầm quan trọng và sự phát triển của ngành vận tảI
đường bộ.
Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng đường bộ của Việt Nam nhìn chung còn yếu
kém,có nhiều tuyến đường không thể vận chuyển được trong cả 4 mùa đã
làm cho ngành vận tảI ôtô gặp nhiều khó khăn.Nhiều tuyến đường xe có
trọng tảI lớn hoặc xe chở container không vào được, do vậy có ảnh hưởng
tới năng xuất vận tảI hàng hoá đường bộ.Tuy nhiên,trong một số năm gần

đây nhà nước đã đầu tư mở rộng và tu sửa một số tuyến đườngchính và
trong tương lai sẽ hoàn thiện mạng lưới đường bộ.đây sẽ là một đIều kiện
hết sức thuận lợi cho ngành vận tảI ôtô phát triển trong những năm tới.
Hiện nay, mạng lưới đường bộ được phân bố trong cả nước là:
+Trục đường chạy dọc cả nước :quốc lộ 1,14.15.
+Mạng đường bộ nối liền miền bắc:quốc lộ 2,4,5,6,32.
+Mạng đường bộ phía nam nối liền với thành phố HCM :quốc lộ 20, 22,
51.
+Các tuyến đường nối vùng duyên hảI với miền bắc :quốc lộ 7, 8, 9, 19,
22,51.
Hiện nay vận tảI đường bộ chiếm một tỷ trọng lớn trong các ngành vận tảI
hàng hoá nội địa.Nó chiếm tới 23% lượng hàng vận chuyển và gần như độc
quyền trên các tuyến nội tỉnh.
.Tốc độ gia tăng các phương tiện loạI hình vận tảI là rất lớn ,mọi thành
phần kinh tế và từng người dân đều có thể bỏ vốn đầu tư phương tiện tham
gia vận tảI do đó có thể nói cạnh tranh trong ngành là rất cao.Hơn nữa tình
hình cạnh tranh ngoàI ngành (sự cạnh tranh giữa các loạI hình vận tảI)
cũng rất gay gắt.
Cùng với sự thay đổi tích cực như vậy ,ngành vận tảI ôtô vẫn còn tồn tạI
những mặt hạn chế sau:
.Cung lớn hơn cầu ,thừa phương tiện nhưng lạI thiếu những chính
sách ,công cụ quản lý thích hợp, cạnh tranh trong vận tảI còn có những biểu
hiện chưa lành mạnh ,thiếu bình đẳng giữa các thành phần kinh tế.
.Phương tiện vận tảI thời kỳ bao cấp để lạI là rất lớn nhưng lạI lạc hậu
về kỹ thuật và đã khấu hao hết do đó không đảm bảo an toàn vận chuyển
hàng hoá cũng như nhu cầu ngày càng cao của thị trường.Số xe nhập mới
100% là rất ít do đó thực trạng xe tăng lên nhưng chất lượng phương tiện
vận tảI không có bước đột phá cần thiết để đổi mới “công nghệ vận tảI”.
b.Nhu cầu tiêu dùng dịch vụ vận tảI ôtô.
Có thể nói sử dụng dịch vụ vận tải như là một nhu cầu tự nhiên của các

doanh nghiệp , tổ chức ,cá nhân có liên quan đến lĩnh vực sản xuất-tiêu
dùng.ĐIều này xuất phát từ việc dịch vụ vận tải hàng hoá ra đời và phát
triển cùng với sự phát triển của các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng
hoá và vận tảI là một công cụ liên kết quá trình sản xuất-phân phối tiêu
dùng.
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước ,nhu cầu sử dụng dịch vụ
vận tảI ôtô cũng tăng cao do khối lượng hàng hoá sản xuất ra ngày càng
nhiều.Hơn nữa,nhu cầu lân chuyển hàng hoá tăng lên đã góp phần làm cho
quy mô nhu cầu vận tảI tăng cao.Năm 2000 khối lượng hàng hoá vận
chuyển bằng ôtô cả nước đạt hơn 51 triệu tấn,tăng 12,5% so với năm 1999,
năm 2001 con số này tăng lên 65 triệu tấn (tăng 12,74% so với năm
2000).Như vậy,hàng hoá vận chuyển bằng ôtô tăng đều qua những năm gần
đây là một dấu hiệu đáng mừng cho ngành vận tảI ôtô nước ta.
Hiện nay nhu cầu vận tải ôtô nước ta có một số đặc đIểm sau:
+Nhu cầu vận tải ôtô phụ thuộc rất nhiều vào các ngành sản xuất khác
nhau và mức tiêu dùng cuả người dân.Nhu cầu này có thể xuất phát từ phía
nhà sản xuất,các nhà cung ứng sản phẩm đầu vao hay chính các khách hàng
của doanh nghiệp.
+Nhu cầu vận tải ôtô mang nặng tính thời vụ .Vào những thời gian nhất
định trong năm (thường là giai đoạn cuối năm) nhu cầu vận tải tăng cao do
sức tiêu dùng của người dân tăng và khối lượng hàng hoá được sản xuất ra
là rất lớn.Do đó các doanh nhiệp cung cấp dịch vụ này cần tìm hiểu rõ tính
thời vụ của các loại hàng hoá để có kế hoạch đIều tiết công việc.
+Nhu cầu vận tải ôtô thường mang tính phân tán do yêu cầu vận chuyển
trên các tuyến đường khác nhau thường xuyên được đặt ra.
c.Tình hình cạnh tranh trên thị trường vận tải ôtô
Ngành vận tảI ôtô, như đã phân tích ở trên, là một ngành dịch vụ đầy
tiềm năng với những hứa hẹn cho sự phát triển nhanh chóng trong tương
lai đã thu hút một số lượng đônh đảo các thành phần kinh tế tham gia vào
hoạt động cung ứng của ngành .

Có thể nói một cách kháI quát rằng thị trường vận tảI ôtô việt nam là một
thị trường rất sôI động với hơn 80 doanh nghiệp tham gia vào cung ứng
dịch vụ(theo thống kê của bộ GTVT).Hầu hết các doanh nghiệp này đều là
doanh nghiệp quốc doanh nên ít nhiều đều có những chính sách hỗ trợ của
nhà nước về nguồn vốn và vật tư kỹ thuật.Do có những chính sách đIều
chỉnh khá thích hợp của nhà nước nên nói chung tính chất cạnh tranh giữa
các doanh nghiệp này là công bằng và tích cực mức độ cạnh tranh diễn ra
khá gay gắt.NgoàI ra,trên thị trường vận tảI ôtô còn xuất hiện rất nhiều các
doanh nghiệp tư nhân, các công ty TNHH, các công ty liên doanh, các cá
nhân tham gia vào hoạy động cung ứng dịch vụ làm cho tình trạng cạnh
tranh càng thêm gay gắt. Một đIều đáng chú ý là nhà nước chưa có nhiều
chính sách, công cụ để quản lý các doanh nghiệp vận tảI ngoàI quốc doanh
nên sự cạnh tranh diễn ra giữa các doanh nghiệp này và các doanh nghiệp
quốc doanh diễn ra không lành mạnh.Sự cạnh tranh thiếu công bằng giữa
các thành phần kinh tế này đã phần nào làm giảm bớt tốc độ tăng trưởng
của ngành.
Phương thức cạnh tranh chủ yếu hiện nay giữa các doanh nghiệp trong
ngành vận tảI ôtô là cạnh tranh về gia cả, chất lương dịch vụ và các dịch vụ
kèm theo.Song yếu tố chi phối mạnh nhất vẫn là giá mặc dù chất lượng dịch
vụ vẫn thường xuyên được xét tới.Thông thường thhì không có mức giá
shung ,cố định trên thị trường, mà các công ty luôn linh hoạt thay đổi mức
giá của mình cho từng loạI khách hàng, từng loạI hàngvà tạI các khu vực