Bài giảng ngữ văn 7 bài 8 bạn đến chơi nhà 9

Tiết 30: VĂN BẢN

BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
- Nguyễn Khuyến-

TaiLieu.vn


KIỂM TRA BÀI CŨ

1. Nghệ thuật
- Thể thơ thất ngơn bát cú điêu luyện
? Đọc thuộc lòng bài thơ “ Qua
- Sử dụng bút pháp nghệ thuật tả cảnh ngụ tình.

đèo ngang ” của Bà Huyện
- Sáng tạo trong việc sử dụng từ, phép đối rất chỉnh.
Thanh Quan ? Nêu những nét
tiêu
biểu
về nội dung và nghệ
2. Nội
dung
thuật
của
bàiNgang
thơ?thoáng đãng mà heo hút.
- Cảnh
Đèo
- Nỗi nhớ nước thương nhà, cô đơn thầm lặng của tác
giả.

TaiLieu.vn


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I.Giới thiệu tác giả, tác phẩm
1.Tác giả
- Nguyễn Khuyến ( 1835 -1909 )
Quê ở thôn Vị Hạ, xã n Đở,
hụn Bình Lục, tỉnh Hà Nam
-Ơng đỡ đầu cả 3 kì thi : Hương,
Hội, Đình nên gọi là Tam Nguyên
Yên Đổ.
- Là nhà thơ của làng cảnh Việt
Nam.
2. Tác phẩm.
-Hoàn cảnh sáng tác : Khi nhà thơ
cáo quan về ở ẩn tại quê nhà.
-Là bài thơ hay nhất viết về đề tài
tình bạTaiLieu.vn
n.

(SGK)


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích

1.Đọc

Giải nghĩa cáCá
c từch: nướ
đọc c: cả, khôn,
rốnng, chửa
? hóm hỉnh
Đọc với giọ
vui tươi,

BẠNnhư
ĐẾthấ
N CHƠI
p thoángNHÀ
một nụ cười.

THỂ THƠ THẤ
T NGÔN
BÁT CÚNĐƯỜNG LUẬT
NGUYỄ
N KHUYẾ

2.Chú thích
3.Thể thơ
Thể thất ngôn bát cú Đường
luật

TaiLieu.vn

Chú

ý ingắt nhịp 4/3
câu : 8 câu
/ bà
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
- Số chữ : 7 chữ / câu
Trẻ
thời đi vắng, chợ thời xa.
- +Ngắ
/3 c đầy, nước lớn
nướt cnhị
cảp: 4nướ
Ao- sâu
nước :cả,
khôn
chài
cá,a các
ở cá
c chữ
ć
+Gieo
khơnvầ: nkhơng
thể
, khó
, ei củ
rằng khó
Vườn
rộng
rào
thưa,
khó

đuổi
gà.
câu
+ rớ1,2,4,6,8.
n (rụng rốn): hoa sau khi đậu trái,
Cải
chửa
cây,
càacái
mới
- hoa
Có
phé
plạiđố
i giữ
câu
3nụ,
vớ
i câu
teora
thành
rốn.
Khi
trái4,lớn
Bầu
vừa
rụng
rốn,
mướp
đương

Câu
5 hoa
vớ
i câu
6 đi gọi
dần,
rụng
là rụng
rốn. hoa.
- +Ḷ
ttiếp
bằchưa
ngkhách,
trắc. trầu khơng có,
Đầu
trị
chửa:
- Bớ
c : Đềđây,
- thự
- luậta!
n -kết
Bác
đếncụchơi
tac với
-Số


BN N CHI NH
(Nguyn Khuyn)

Bạnby
đến
Bạn lõu
đến
chơi nay,
nhà
chơi nhà
ó
bỏc ti nh,
Nguyễn
Nguyễn
Khuyến
Khuyến
ĐÃ bấy
ĐÃ lâu
bấynay,
lâu bác
nay,tớibác
nhà
tới nhà
Tr
thi
i
vng,
ch
thi
xa,
Trẻ thời
Trẻđi
thời

vắng,
đi vắng,
chợ thời
chợxa.
thời xa.
Ao sâu
Ao nước
sâucả,
nướckhôn
cả, khôn
chài cá,
chài cá,
Ao sõu
nc
c,thưa,
khụn
chi
cỏ, gà
Vườn
Vườn
rộng rộng
rào
rào
thưa,
khó đuổi
khó đuổi
gà
Cải chửa
Cải chửa
ra cây,

ra cà
cây,
mới
cànụ,
mới nụ,
Bầu vừa
Bầu
rụng
vừa
rụng
rốn, mướp
rốn,
đương
đương
hoa
Vn rng,
ro
tha
khúmướp
ui
g.hoa
Đầu trò
Đầutiếp
trò khách,
tiếp khách,
trầu không
trầu không
có, có,
Bác đến
Bác đến

chơi đây,
chơi đây,
ta với ta
ta!với ta!
Ci
cha
ra
cõy,
c
mi n,
Bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
Bu va
rng
rn,
ĐÃ bấy
lâu nay,
bác mp
tới nhà ng hoa.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
sâu nước
cả, khôn
chàikhụng
cá,
u trũAotip
khỏch,
tru
cú,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà míi nơ,

Bác đến
chơi
đây, ta với ta!
BÇu võa rơng rèn, m­íp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi ®©y, ta víi ta!
TaiLieu.vn

Cảm xúc khi bạn
đến chơi nhà

Hồn cảnh
tiếp bạn

Khẳng định giá
trị của tình bạn

-> Kết cấu độc đáo , gồm 3 phần 1/6/1.


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I.Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
1.Đọc
2.Chú thích
3.Thể thơ, bố cục
a. Thể thơ: Thể
ngơnxúc
bákhi

t cúbạn
Đườ
g ḷnhà
t
Câu thấ
đầu t: Cảm
đếnnchơi
Sáu câu tiếp:Hồn cảnh tiếp bạn

b. Bố cục:
TaiLieu.vn

Câu cuối : Khẳng định giá trị của tình bạn


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

II. Đọc – Tìm hiểu chú thích

- bấy lâu nay =>Cách vào bài tự
III. Tìm hiểu văn bản
nhiên như lời nói hàng ngày.
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi -Cách xưng hô : “bác ”
-> Thái độ tôn trọng, thân mật.
nhà (Câu mở đầu)

- Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên
như một lời chào hỏi.
=> Niềm vui sướng, thái độ
niềm nở, thân mật, kính
trọng của tác giả đối với bạn.

TaiLieu.vn

? Cách mở đầu bài thơ
có gì có gì đặc biệt?
Qua đấy ta thấy tâm
trạng của tác giả như
thế nào?


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
III. Tìm hiểu văn bản
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
2. Hoàn cảnh tiếp bạn (6 câu tiếp Đầu trị tiếp khách, trầu khơng có
theo)
? Nhà thơ tiếp đãi
bạn trong hồn cảnh

gia đình nhưư thế
nào?
TaiLieu.vn


-Trẻ thời đi vắng, -> khơng có người sai bảo
chợ thời xa
-> khơng dễ mua sắm thức ăn
đãi bạn
 Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn nhưng
khơng thực hiện được.
-Ao sâu nước cả, khơn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khĩ đuổi gà
-> Có cá, có gà nhưng cũng bằng khơng
- Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rớn, mướp đương hoa
-> Có cải, cà, bầu, mướp nhưng cũng chỉ mới ở
dạng tiềm ẩn

TaiLieu.vn


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh tiếp bạn
- Tình huống khó xử khi bạn tới chơi.

- Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn
nhưng không thực hiện được.

TaiLieu.vn

Cách tạo tình huống: Từ chuyện lâu ngày
bạn mới đến chơi để tác giả được giãi bày
tâm sự.
Liệt kê: Cá, gà, cải, cà, bầu, mướp,
-> liệt kê tên các món ăn ngon muốn
đãi bạn
Phép đối :Câu 3 đối với câu 4.
Câu 5 đối với câu 6
-> Tạo nhịp điệu cân đối cho bài thơ


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm

Đầu trò tiếp khách, trầu khơng có,

II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh tiếp bạn
- Tình huống khó xử khi bạn tới chơi.
- Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn
nhưng khơng thực hiện được.

- trầu: khơng có
-> Sù thiÕu thèn, ®¹m b¹c
- Trầu: lễ nghi tiếp khách tối thiểu cũng c nói quá, c-ng điệu
khụng cú
đến mức tối đa.
=> Cuục sống thanh bạch, dân dã, bình dị
của nhà thơ.
TaiLieu.vn


Văn học

Bài 8 – Tiết 30
: BẠĐẾN
N ĐẾNCHƠI
CHƠI NHÀ
NHÀ
BẠN
( Nguyễn Khuyến )

Tiết 30 :

I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
2. Hoàn cảnh và khả năng tiếp bạn
3. Khẳng định lại giá trị của tình
bạn (Câu thơ kết)
- “ Ta với ta” – ta là tơi, là bác, là

hai chúng ta ->Tình bạn trọn
vẹn, tâm giao, tri kỉ.
-> Tỡnh bạn chõn thành vượt qua
mọi thiếu thốn về vật chất. Cái đáng
quí nhất là đến với nhau bằng tấm
lòng.
TaiLieu.vn

Bác đến chơi đây, ta với ta !

? Em có nhận xét
gì về cụm từ “Ta
với ta”? Ta ở đây
là chỉ ai? Qua đó
muốn nói lên
điều gì?


THẢO LUẬN
So sánh cụm từ “ ta với ta” trong bài Bạn đến chơi nhà của Nguyễn
Khuyến với cụm từ “ta với ta” trong bài Qua đèo Ngang của Bà
Huyện Thanh Quan?
 Giống nhau: Cùng hình thức, cùng khép lại hai bài thơ.
Khác nhau:

BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ

- Tác giả với hình bóng của chính
mình
-Nỗi cơ đơn chỉ có mình với mình

ở nơi hoang vắng
 Bộc lộ sự cơ đơn tuyệt đối của
tác giảTaiLieu.vn

- Tác giả với bạn – tuy hai mà một
-Tình cảm chân thành, cảm động vượt
trên mọi thứ vật chất
 Thể hiện tình bạn gắn bó, thân thiết,
chân thật, đậm đà


Văn học

Bài 8 – Tiết 30BẠN
: BẠĐẾN
N ĐẾCHƠI
N CHƠI
NHÀ
NHÀ
Tiết 30 :
( Nguyễn Khuyến )

I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II. Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
1. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
-Ngôn ngữ giản dị, tự nhiên như một
lời chào hỏi.
=> Niềm vui sướng, thái độ niềm nở,
thân mật, kính trọng của tác giả đối

với bạn.
2. Hoàn cảnh tiếp bạn
-Tình huống khó xử khi bạn tới chơi.
-Mong muốn tiếp đãi bạn thịnh soạn
nhưng không thực hiện được.
-Trầu: lễ nghi tiếp khách tối thiểu
cũng khơng có
=> Cuộc sống thanh bạch, dân dã,
bình dị của nhà thơ giữa xóm làng.
TaiLieu.vn

3. Khẳng định lại giá trị của tình bạn
- “ Ta với ta” – ta là tôi, là bác, là hai
chúng ta ->Tình bạn trọn vẹn, tâm
giao, tri kỉ.
-> Tỡnh bạn chõn thành vượt qua mọi
thiếu thốn về vật chất. Cái đáng quí
nhất là đến với nhau bằng tm lũng.
IV. TNG KT
1. Nghệ thuật
- Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.
- Lời thơ thuần Nôm, giản dị, tự
nhiên.
- Giäng th¬ hãm hØnh, đèi vỊ bè cơc.
2.Néi dung: Ca ngợi tình bạn đậm
đà, chân thành, m thm
3. Ghi nhớ SGK (Tr.105)


BẠN ĐẾN

CHƠI NHÀ

Nộ
id
un
g

Câu mở đầu: Cảm xúc khi bạn
đến chơi nhà

Ng
h

Sáu câu tiếp theo: Hoàn cảnh tiếp
bạn
Câu thơ kết: Khẳng định lại giá
trị của tình bạn.
Tạo tình huống bất ngờ, thú vị.

ệt
hu
ật

Lời thơ thuần Nơm, giản dị, tự
nhiên.
Giọng thơ hóm hỉnh, đối về bố cục.

TaiLieu.vn

IV. LUYN TP
Cõu 1: Từ câu thứ hai đến câu thứ sáu, tác giả
nói đến sự thiếu thốn tất cả những điều kiện vật
chất để đÃi bạn với mục đích g×?
A.Miêu tả hồn cảnh nghèo của mình.
B. Giãi bày hồn cảnh thực tế của mình.
C. Khơng muốn tiếp đãi bạn.
D. Diễn đạt một cách dí dỏm tình cảm chân thành,
sâu sắc.

TaiLieu.vn


Cõu 2: Trong những nhận xét sau đây, nhận xét nào đúng,
nhận xét nào sai ?
A. Hai bài thơ Qua Đèo Ngang và Bạn đến chơi nhà đều viết
bằng thể thơ thất ngôn bát cú.
B. Hai bài thơ đà diễn tả tình bạn thân thiết gắn bó của những
tâm hồn tri âm.

S

C. Hai bài thơ đều kết thúc bởi ba tõ ta víi ta, nhưng néi dung
thĨ hiƯn cđa mỗi bài lại hoàn toàn khác nhau.

D. Hai bài thơ đều có cách nói giản dị, dân dÃ, dí dỏm.

S

TaiLieu.vn

Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )
I.Giới thiệu tác giả, tác phẩm
II.Đọc – Tìm hiểu chú thích
III. Tìm hiểu văn bản
IV. Tổng kết
VI. Luyện tập
VII. Đọc thêm : SGK

TaiLieu.vn

ĐỌC THÊM

Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải không tiền không mua.
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết
Viết đưa ai ai biết mà đưa.
( Nguyễn Khuyến, Khóc Dương Khuê )


Bài 8 – Tiết 30 : BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
( Nguyễn Khuyến )

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Học thuộc bài thơ. Nắm vững nội dung và
nghệ thuật của bài thơ
- ChuÈn bị bài mới : Soạn bài Bi ca nh
tranh bị gió thu phá ”- Đỗ Phủ

TaiLieu.vn


BẠN ĐẾN CHƠI NHÀ
Tiết 30 :
ĐỌC THÊM MỘT SỐ BÀI THƠ VIẾT VỀ BẠN CỦA NGUYỄN KHUYẾN

Lụt hỏi thăm bạn
“Ai lên thăm hỏi, bác Châu Cầu
Lụt lội năm nay, bác ở đâu?
Mấy ổ lợn con, rày lớn bé
Vài nong nếp cái, ngập nơng sâu?...”
Khóc Dương Kh
Bác Dương thơi đã, thơi rồi:
Nước mây man mác, ngậm ngùi lòng ta,
Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước
Vẫn sớm hơm, tơi bác cùng nhau,
Kính yêu từ trước đến sau.
………………………………..
Muốn đi lại tuổi già thêm nhác,
Trước ba năm gặp bác một lần.
Cầm tay hỏi hết xa gần,
TaiLieu.vn
Mừng rằng bác vẫn tinh thần chưa can.”


TaiLieu.vn