Bài giảng ngữ văn 7 bài 10 ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (hồi hương ngẫu hứng) 4

NGẪU NHIÊN VIẾT NHÂN BUỔI MỚI VỀ QUÊ

Ngữ văn 7

TaiLieu.VN


KIỂM TRA BÀI CŨ

•
•
•

TaiLieu.VN

Hình ảnh trên gợi nhớ đến bài thơ Đường nào?
Đọc thuộc lòng bài thơ (phần phiên âm và dịch thơ)?
Nêu nghệ thuật và nội dung của bài thơ?


Đố các em, đây là danh thắng gì ? ở đâu ?
TaiLieu.VN


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
I. Tác giả - tác phẩm

TaiLieu.VN

_ Hạ Tri Chương _
Hãy đọc chú thích về tác giả - tác phẩm
Hạ Tri Chương (659 – 744), tự Quý
Chân, hiệu Tứ Minh cuồng khách, quê ở
Vĩnh Hưng, Việt Châu( nay thuộc huyện
Tiêu Sơn, tỉnh Chiết Giang), đỗ tiến sĩ
năm 695, sinh sống, học tập, làm quan
trên 50 năm ở kinh đô Trường An, rất
được Đường Huyền Tông vị nể. Lúc xin
từ quan về quê làm đạo sĩ, vua có tặng
thơ, thái tử và các quan đều đưa tiễn.
Ông là bạn vong niên ( bạn chơi với nhau
không kể tuổi chênh lệch ) của thi hào Lí
Bạch, từng gọi Lí Bạch là “ trích tiên”
(tiên bị đày). Thích uống rượu, tính tình
hào phóng, ông còn để lại 20 bài thơ,
trong đó hai bài Hồi hương ngẫu thư là
nổi tiếng nhất. Bài được chọn để học là
bài 1.


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm

1.Tác giả:

-

-

-

Hạ Tri Chương (659-744), tự
Qúy Chân, hiệu Tứ Minh cuồng
khách. Được người đời thường
gọi là Ngô trung tứ sĩ (4 danh sĩ
đất Ngô).
Quê : Vĩnh Hưng, thuộc Việt
Châu( nay là huyện Tiêu Sơn,
tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc)
Làm quan trên 50 năm, đến
năm 85 tuổi mới trở về quê.

TaiLieu.VN

Em hãy giới thiệu
cho cả lớp về tác giả
Hạ Tri Chương ?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:

Bài thơ Hồi hương ngẫu thư kỳ nhất (nguyên tác)

* Thể loại:

- Nguyên tác: thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
-Dịch thơ: lục bát
*Nhan đề:

-Hồi :

Trở về
-Hương : Làng, quê hương
-Ngẫu : Tình cờ, ngẫu nhiên
-Thư : Chép, viết, ghi lại
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê.

TaiLieu.VN

Bài thơ có nhan đề là
gì ?thơ
Vớiđược
kiến viết
thứctheo
về

Bài
từ
Hán
đãnguyên
học, em
thể
gì ?Việt
(bản
hãy
giảibản
thích
các
yếu
tác,
dịch
thơ)
tố đó?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản
1. Đọc :

Phiên âm:
Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
Dịch nghĩa:
Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.
Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?
Dịch thơ:
Khi đi trẻ, lúc về già
Giọng quê vẫn thế, tóc đà khác bao.
Trẻ con nhìn lạ không chào
Hỏi rằng : Khách ở chốn nào lại chơi ?
( Phạm Sĩ Vĩ dịch )
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi : “Khách từ đâu đến làng ?”
( Trần Trọng San dịch )

TaiLieu.VN

Thảo luận : (2ph)
Hãy nhận xét bản
phiên âm với hai
bản dịch thơ ?

Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan
đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói quê hương
không thay đổi.

Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.

TaiLieu.VN

Thiếu tiểu li gia, lão đại hồi,
Hương âm vô cải, mấn mao tồi.
( Rời nhà từ lúc còn trẻ, già mới quay về,
Giọng quê không đổi, nhưng tóc mai đã rụng.)

Sử dụng phép đối :
+ Thiếu >< lão
Nhận
xétquê
nghkhông
ệ thuật,thay
kiểu
+Giọng
Tiểu ><
đại
câu
thểCho
hiện
ở hai
câuvới
biết
giọng
đổi
nghĩa
gì
đối
+ Licó
giaý><
hồi
đầu?
Qua
đó
táchai
giảcâu
điệu?âm

của
giả
Qua
đó
hécho
lộ
+tác
Hương
>< mấn
mao
ta biết
được
điều
gì ?
chúng
tađầu?
biết được
thơ
+ cho
Vô cải
><
tồi
điều gì ?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )

_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan
đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói quê hương
không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.
b.Hai câu sau :

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
Sự thay
qúagiọng
nhiềuđiệu
của
Sođổi
sánh
tác giảcủa
đã hai
dẫncâu

đếnthơ
điều
gì,
này
khi ôngvới
vừahai
mới
đặtđầu?
chân
câu
về quê ?

TaiLieu.VN

- Trẻ con không nhận ra ông
- Xem ông là khách.


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.


Quãng thời gian xa quê làm quan
đã làm thay đổi vóc người, tuổi
tác nhưng giọng nói quê hương
không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của
nhà thơ.
b.Hai câu sau :

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)

Thảo luận : (2ph)
Vì sao từ “khách” được nhiều nhà
nghiên cứu cho rằng : là từ đắt nhất,
quan trọng nhất (nhãn tự) của bài thơ ?

Bởi vì :
- Tạo nên kịch tính, mang phong vị bi hài.
- Làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương
- Tạo duyên cớ để tác giả viết bài thơ,
ngay khi tác giả mới đặt chân.

5
7
8
2

1
3
4
6
9
0

1:05
1:01
1:00
58
Hết
1:12
1:02
1:06
1:04
1:35
1:13
1:11
1:44
1:40
1:38
1:10
1:32
1:21
1:22
1:23
1:07
1:08
1:09

59
57
giờ
38
39
53
47
42
43
30
25
23
13
1:43
1:03
1:33
1:25
1:45
1:47
1:41
1:39
1:34
1:29
1:30
1:31
1:15
1:24
1:16
1:17
1:18

1:20
1:14
56
51
41
37
34
32
28
24
12
54
55
50
48
46
31
29
26
27
22
19
20
17
14
15
11
52
40
33

21
10
1:51
1:52
1:54
1:46
1:48
1:49
1:36
1:37
1:28
1:55
1:53
1:57
1:58
1:59
2:00
1:50
1:42
1:26
1:19
45
44
35
36
18
16
49
1:56
1:27

TaiLieu.VN


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác
nhưng giọng nói quê hương không
thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của nhà
thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả
khi bị coi là khách lạ ngay chính trên
mảnh đất quê hương .
 Tình yêu quê sâu sắc.
TaiLieu.VN

Nhi đồng tương kiến, bất tương thức,
Tiếu vấn : Khách tòng hà xứ lai ?
(Trẻ con gặp mặt, không quen biết,
Cười hỏi : Khách ở nơi nào đến ?)
Vậy sự xuất hiện của trẻ
lại ở hai
conTóm
với tiếng
cườicâu
hỏi,thơ
đã
cuối
có
giọng
điệu
thế
tác động đến tác giả như
nào ? thế
Quanào?
đó, thể hiện
tâm trạng gì của tác
giả ?


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )

_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác nhưng
giọng nói quê hương không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của nhà thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả khi
bị coi là khách lạ ngay chính trên mảnh
đất quê hương .
Tình yêu quê sâu sắc.

III. Tổng kết
* Ghi nhớ ( SGK / 128 )
TaiLieu.VN

Tình
yêuthơ
hương
Ghi nhớ
/quê
128)

Vậy(SGK
bài
chúng
ta được
vừa
biểu
hiện
như
thế
nào
ở
trong
phân
tích
viết
về
chủ
đề
gì ?
Bài thơ
được
hiện
một
bài thơ
Hồibiểu
hương
ngẫu
thưcách
?

chân thực mà sâu sắc, hóm hỉnh
mà ngậm ngùi tình yêu quê
hương thắm thiết của một người
sống xa quê lâu ngày, trong
khoảnh khắc vừa mới đặt chân
trở về quê cũ.


Tiết 38:

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ

( Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê )
_ Hạ Tri Chương _
I.Tác giả - tác phẩm
II. Tìm hiểu văn bản
1.Đọc :
2. Phân tích:
a.Hai câu đầu :
-Phép tiểu đối, phương thức kể, tả.

Quãng thời gian xa quê làm quan đã
làm thay đổi vóc người, tuổi tác nhưng
giọng nói quê hương không thay đổi

Hé lộ tình yêu quê hương của nhà thơ.
b.Hai câu sau :
-Giọng điệu bi hài, hóm hỉnh.
Sự ngỡ ngàng xót xa, đau khổ của tác giả khi
bị coi là khách lạ ngay chính trên mảnh

đất quê hương .
Tình yêu quê sâu sắc.

III. Tổng kết
* Ghi nhớ ( SGK / 128 )
TaiLieu.VN

Thảo luận : (2ph)
Hãy so sánh tình yêu quê hương
của Lí Bạch (Tĩnh Dạ Tứ) và Hạ
Tri Chương ( Hồi hương ngẫu thư)

Kết quả thảo luận :
- Một người ở xa quê thì nhớ về quê, còn
một người ở quê thì nghĩ về quê.
- Một bên thể hiện nỗi sầu xa xứ, một
bên thể hiện nỗi sầu ngay chính trên quê
hương.


TaiLieu.VN

Hạ Tri Chương (659 – 774)


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
• Học thuộc lòng bài thơ (phiên âm, dịch nghĩa,
dịch thơ), ghi nhớ.
• Phân tích tâm trạng của nhà thơ.
• Chuẩn bị bài mới : “Từ trái nghĩa”

+Tìm hiểu khái niệm, ví dụ, xem các bài tập.
+ Việc sử dụng từ trái nghĩa như thế nào ?

TaiLieu.VN


Giờ học kết thúc
Chân thành cảm ơn các thầy cô giáo
Cảm ơn các em học sinh

TaiLieu.VN


Bài Hồi hương ngẫu thư được
viết theo thể thơ gì ?

Thất ngôn tứ tuyệt
Đường luật

TaiLieu.VN


Từ nào được xem là
nhãn tự của bài thơ ?

Khách

TaiLieu.VN

Yếu tố nào dẫn
đến sự thay đổi ở
tác giả và chính
quê hương ông ?

Thời
gian

TaiLieu.VN


Cho biết nghệ
thuật thể hiện ở
hai câu đầu ?

Phép
đối

TaiLieu.VN


Từ Hán Việt nào
khẳng định tác giả
vẫn là người con
của quê hương ?

Hương
âm

TaiLieu.VN

Tình yêu quê hương được viết
ngẫu nhiên
một cách.......................,trong
khoảnh khắc vừa mới đặt
chân trở về quê cũ.
TaiLieu.VN