Bài giảng ngữ văn 7 bài 11 bài ca nhà tanh bị gió thu phá (mao ốc vị thu phong sở phá ca) 5

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA) ĐỖ PHỦ

Godfa ther.wma


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA) ĐỖ PHỦ
I/ Vài nét về tác giả - tác phẩm
1/ Tác giả

TaiLieu.VN


1
1) Những năm nào sau đây là
năm sinh năm mất của Đỗ Phủ?
A) 701 - 762
B) 712 - 770
C) 659 - 744

2
2) Tên tự và tên hiệu của Đỗ phủ
là gì?
A) Tự Thái Bạch, hiệu Thanh Liên
cư sĩ.
B) Tự Quý châu
hiệu Tứ Minh cuồng khách.
C) Tự Tử Mĩ, hiệu Thiếu Lăng.

3) Quê của Đỗ Phủ ở đâu? 3

A) Huyện Củng, tỉnh Hà Nam.
B) Ở Vĩnh Hưng,Việt Châu
( nay thuộc huyệnTiêu Sơn
tỉnh Chiết Giang)
C) Ở Cam Túc; lúc năm tuổi
gia đình về định cư ở làng
Thanh Liên, huyện Xương Long
thuộc Miên Châu (Tứ Xuyên).

4) Đặc điểm nổi bật về cuộc đời
Đỗ Phủ là gì?
4
A) Sinh sống, học tập và làm quan
trên 50 năm ở kinh đô.
B) Có một thời gian ngắn ông làm
quan nhưng gần như suốt đời sống
trong cảnh đau khổ, bệnh tật.
C) Dẫu muốn góp phần cứu đời, giúp
dân song chưa bao giờ ông được
toại nguyện.


Bản đồ hành chính Trung Quốc
Nhà kỉ niệm Đỗ Phủ ở quê hương

Hà Nam


BI CA NH TRANH B GIể THU PH
( MAO C V THU PHONG S PH CA)

- PH
I/ Vi nột v tỏc gi - tỏc
phm
1/ Tỏc
- Đỗ
Phủ gi
( 712 770) là nhà thơ hiện thực vĩ đại nhất đời
Đ ờng Trung Quốc. - Đ ợc tôn vinh là Thi Thánh .
- Ông để lại hơn 1400 bài thơ, phần nhiều là kiệt tác. Tác
phẩm của ông đ ợc đánh giá là Thi sử (Lịch sử bằng
thơ ).
2/ Hon cnh sỏng tỏc bi th
- Nm 760, c bn bố v ngi thõn giỳp , Ph
dng c mt ngụI nh tranh .

T XUYấN

- Ch my thỏng sau, cn nh b giú phỏ nỏt.
II/ c hiu vn bn

Bn hnh chớnh Trung Quc


茅屋為秋風所破歌
Mao ốc vị thu phong sở phá ca

八月秋高風怒號，

南村群童欺我老無力，

Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,

Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực,

卷我屋上三重茅。

忍能對面為盜賊。

Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao. Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc.

茅飛渡江灑江郊，
Mao phi độ giang sái giang giao.

公然抱茅入竹去，
Công nhiên bão mao nhập trúc khứ,

高者掛罥長林梢，

唇焦口燥呼不得，

下者飄轉沉塘坳。

歸來倚杖自歎息。
Qui lai ỷ trượng tự thán tức.

Cao già quái quyến trường lâm sao,
Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao.

Thần tiều khẩu táo hô bất đắc.

俄頃風定雲墨色，

Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,

秋天漠漠向昏黑。

安得廣廈千萬間，

布衾多年冷似鐵，

大庇天下寒士俱歡顏，

Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.
Bố khâm đa niên lãnh tự thiết.

An đắc quảng hạ thiên vạn gian,

Ðại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan,

驕兒惡臥踏裡裂。

風雨不動安如山！

床頭屋漏無干處，

嗚呼！何時眼前突兀
見此屋，

Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.

Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,

雨腳如麻未斷絕。

Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.

自經喪亂少睡眠，

Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,

長夜沾濕何由徹！
Trường dạ chiêm thấp hà do triệt.

Phong vũ bất động an như san.

Ô hô, hà thời nhãn tiền đột ngột kiến
thử ốc,

吾廬獨破受凍死亦足！
Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA) ĐỖ PHỦ
I/ Vài nét về tác giả - tác
phẩm
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ) .
II/ Đọc – hiểu văn bản
• Hướng dẫn đọc : - 3 khổ đầu: đọc với giọng đau xót, cảm thông.

- 3 câu sau: giọng hân hoan, vui sướng.
- 2 câu cuối: giọng sâu lắng.


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
- ĐỖ PHỦ

I/ Vài nét về tác giả - tác
phẩm
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.

- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).
II/ Đọc – hiểu văn bản
1/ Cấu trúc
Cổ thể ( Ra đời trước thơ
Đường )
( ? So sánh số câu, số chữ của bài thơ này với các bài thơ Đường luật đã học .)

- Thể thơ:
- Bố cục:

( Có thể chia bài thơ thành mấy phần? Nội dung của từng phần ? )
- Phương thức biểu đạt :
( Điền vào bảng trang 134 – SGK)


Bài ca nhà tranh bị gió thu phá
( Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Tháng tám, thu cao, gió thét già,

Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!
Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nết đạp lót nát
Đầu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳng dứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?

Đoạn 1: Cảnh nhà bị
phá
Phần 1:
Đoạn 2: Cảnh trẻ con
cướp tranh

Nỗi thống khổ
của nhà thơ

Đoạn 3: Cảnh nhà
trong đêm mưa

Ước gì nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Đoạn 4:
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng sững trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!

Phần 2:
ước vọng của
nhà thơ


Xác định phương thức biểu đạt cho mỗi đoạn trong văn bản
bằng cách đánh dấu vào ô trống trong bảng sau:
Phương thức
biểu
đạt
Đoạn

Miêu
tả

Tự sự

Biểu
cảm
trực
tiếp

Miêu tả

kết
hợp
tự sự

Miêu
tả kết
hợp
biểu
cảm

x

Đoạn 1
Đoạn 2

x

Đoạn 3
Đoạn 4

Tự sự
kết
hợp
biểu
cảm

x
x

Kết

hợp cả
ba
phương
thức


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
- ĐỖ PHỦ

I/ Vài nét về tác giả - tác
phẩm
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”. Tháng tám, thu cao, gió thét già,
mất ba lớp tranh nhà ta.
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Cuộn
Lịch sử bằng thơ ).
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
II/ Đọc – hiểu văn bản
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
1/ Cấu trúc
- Thể thơ: Cổ thể
- Bố cục: 4 đoạn
- Phương thức biểu đạt : Kết hợp miêu tả, tự sự và biểu cảm.
2/ Nội dung
a/ Cảnh nhà bị phá
- Gió lớn-> mảnh tranh: cuộn, bay, rải, Cảnh tượng: tan tác,
treo tót, quay lộn.
tiêu điều

Tác giả: lo lắng, sợ hãi


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
phẩm
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).

II/ Đọc – hiểu văn bản
1/ Cấu trúc
2/ Nội
a/dung
Cảnh nhà bị phá:
- Gió lớn-> mảnh tranh: cuộn, bay, rảI, Cảnh tượng: tan tác,
treo tót, quay lộn.
tiêu điều
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh

Tác giả: lo lắng, sợ hãi


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
phẩm

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức

- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Nỡ
Lịchnhè
sử bằng
thơ
). xô cướp giật
trước
mặt
Cắp tranh đi tuốt vào luỹ tre
II/ Đọc – hiểu văn bản
Môi khô miệng cháy gào chẳng được
1/ Cấu trúc
Quay về, chống gậy lòng ấm ức
2/ Nội
a/dung
Cảnh nhà bị phá
- Gió lớn-> mảnh tranh: cuộn, bay, rảI, Cảnh tượng: tan tác,
treo tót, quay lộn.
tiêu điều
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh
- Thái độ: khinh
- Hành động: xô, cướp giật,
cắp, đi tuốt

- Bọn trẻ nghèo khổ

Tác giả: lo lắng, sợ hãi


TaiLieu.VN

BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
phẩm
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).

II/ Đọc – hiểu văn bản
a/ Cảnh nhà bị phá
- Gió lớn-> mảnh tranh: cuộn, bay, rảI, Cảnh tượng: tan tác,
treo tót, quay lộn.
tiêu điều
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh
- Thái độ: khinh
- Hành động: xô, cướp giật,
cắp, đi tuốt

Tác giả: lo lắng, sợ hãi

T-ỏcBọn
giảtrẻ
ấmnghèo
ức vỡkhổ
nỗi gỡ?
- Tác giả ngậm ngùi, xót

A) Bất lực trước bọn trẻ. xa
B) Vỡ xút xa, cay đắng cho thõn
phận mỡnh.

C) Vỡ giận cỏi xó hội rối ren, đen
bạc.
D)
D Cả 3 ý trờn.


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
phẩm

Giây lát, gió lặng, mây tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
II/ Đọc – hiểu văn bản
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
a/ Cảnh nhà bị phá
Con nằm xấu nết đạp lót nát
giường
chừa
- Gió lớn-> mảnh tranh: cuộn, bay, rải, Đầu
Cảnh
tượng:nhà
tan dột
tác, chẳng
Tác
giả: đâu
lo lắng, sợ hãi
Dày
hạt

mưa,
mưa,
mưa
chẳng
dứt.
treo tót, quay lộn.
tiêutrải
điều
Từ
cơn loạn ít ngủ nghê
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh
Đêm dài ướt át sao cho trót?
- Thái độ: khinh
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).

- Hành động: xô, cướp giật,
cắp, đi tuốt
c/ Cảnh nhà trong đêm mưa
- Bên ngoài: mây tối mực, trời
mịt mịt, đêm đen đặc
- Trong nhà: Mền vải lạnh tựa
sắt – con đạp rách ; nhà dột

- Bọn trẻ nghèo khổ

- Nỗi khốn khổ của
gia đình Đỗ Phủ

- Tác giả ngậm ngùi, xót
xa

- Tác giả “ít ngủ”-> tấm
lòng lo nước, thương
dân


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
phẩm
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).

II/ Đọc – hiểu văn bản
a/ Cảnh nhà bị phá
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh
c/ Cảnh nhà trong đêm mưa
d/ Ước mơ của tác giả
- Nhà rộng ngàn gian, vững
như thạch bàn, che khắp thiên
hạ
- Tự nguyện: khi nhìn thấy ngôI
nhà -> lều nát, chết rét cũng được.

Nỗi khổ cực của nhà thơ
Số phận và cuộc sống của
nhân dân Trung Quốc đương
thời.
ƯỚC MƠ LỚN LAO, CAO
CẢ

Vị tha, xả thân

Giá trị hiện thực

“Thi
sử”
Giá trị nhân đạo


Theo em, vì sao người đời thường ca ngợi Đỗ Phủ
là “Thi Thánh”?
A. Vị Thánh làm thơ.
B. Làm thơ siêu việt.
C. Có tấm lòng của bậc thánh nhân.
D. Làm thơ khác thường như thần thánh.
Vì sao em khẳng định như vậy ?

TaiLieu.VN


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.
phẩm
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).

II/ Đọc – hiểu văn bản
a/ Cảnh nhà bị phá:
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh

c/ Cảnh nhà trong đêm mưa
d/ Ước mơ của tác giả
- Nhà rộng ngàn gian, vững
như thạch bàn, che khắp thiên
hạ
- Tự nguyện: khi nhìn thấy ngôI
nhà -> lều nát, chết rét cũng được.

Nỗi khổ cực của nhà thơ
Số phận và cuộc sống của
nhân dân Trung Quốc đương
thời.
ƯỚC MƠ LỚN LAO, CAO
CẢ
Vị tha, xả thân

Giá trị hiện thực

“Thi
sử”
Giá trị nhân đạo

“Thi
Thánh”


BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ THU PHÁ
( MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA)
I/ Vài nét về tác giả - tác- ĐỖ PHỦ
- Tác giả: được tôn vinh là “Thi Thánh”.

phẩm
- Tác phẩm: được đánh giá là “Thi sử” ( Lịch sử bằng thơ ).

II/ Đọc – hiểu văn bản
a/ Cảnh nhà bị phá:
b/ Cảnh trẻ con cướp tranh
c/ Cảnh nhà trong đêm mưa
d/ Ước mơ của tác giả
- Nhà rộng ngàn gian, vững
như thạch bàn, che khắp thiên
hạ
- Tự nguyện: khi nhìn thấy ngôI
nhà -> lều nát, chết rét cũng được.

Nỗi khổ cực của nhà thơ
Số phận và cuộc sống của
nhân dân Trung Quốc đương
thời.
ước mơ lớn lao, cao cả

Vị tha, xả thân

Giá trị hiện thực

“Thi
sử”
Giá trị nhân đạo

“Thi
Thánh”

III/ Ghi nhớ
“Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” của Đỗ Phủ đã thể hiện một cách sinh động về
cảnh ngộ đau khổ của bản thân nhà thơ trong cảnh loạn li. Nhưng điều đáng quí
nhất là vượt lên trên cảnh ngộ cá nhân, bài thơ đã bộc lộ tinh thần nhân đạo và
lòng vị tha cao cả.


Luyện tập
So sánh bài “Bài ca nhà tranh bị gió thu phá” (Đỗ Phủ ) và “Xa ngắm thác núi Lư” ( Lý Bạch )
bằng cách chọn các cụm từ thích hợp điền vào ô trống: thất ngôn tứ tuyệt; cổ thể, bay bổng –
phóng khóang – kỳ vĩ; chân thực –cụ thể; bút pháp hiện thực; bút pháp lãng mạn; tình yêu thiên
nhiên; tinh thần nhân đạo và vị tha cao cả.

Tác phẩm
Bài ca nhà
tranh bị gió thu
phá
Xa ngắm thác
núi Lư

TaiLieu.VN

Thể thơ

Cổ thể

Thất ngôn tứ
tuyệt

Hình ảnh thơ

Chân thực cụ
thể

Bút pháp

Nội dung

Tinh thần nhân
Bút pháp hiện
đạo và vị tha
thực
cao cả

Bay bổng,
Bút pháp lãng
phóng khoáng, mạn
kỳ vĩ

Tình yêu thiên
nhiên


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- HỌC THUỘC BÀI THƠ
- NẮM ĐƯỢC GIÁ TRỊ NỘI DUNG, NGHỆ THUẬT CỦA
BÀI THƠ.
- ÔN LẠI PHẦN VĂN HỌC TỪ ĐẦU NĂM ĐỂ CHUẨN BỊ
KIỂM TRA 45 PHÚT:

+ CỤM BÀI: VĂN BẢN NHẬT DỤNG
+ CA DAO, DÂN CA
+ THƠ TRUNG ĐẠI
+ THƠ ĐƯỜNG (TRUNG QUỐC)
* CHÚ Ý TỚI NỘI DUNG, NGHỆ THUẬT TIÊU BIỂU CỦA
TỪNG BÀI.

TaiLieu.VN