Bài giảng ngữ văn 7 bài 11 bài ca nhà tanh bị gió thu phá (mao ốc vị thu phong sở phá ca) 6

VĂN BẢN
BÀI CA NHÀ TRANH BỊ GIÓ
THU PHÁ


Kiểm tra bài cũ
Khoanh tròn vào chữ cái đầu tiên cho câu trả lời đúng nhận xét
về Lí Bạch và bài thơ "Tỉnh dạ tứ".
a)Thơ ông mang đậm sắc thái lãng mạn biểu hiện một tâm hồn
thơ phóng khoáng. Hình ảnh trong thơ thường mang đậm tính
chất tươi sáng, kì vĩ, ngôn ngữ tự nhiên mà điêu luyện. Ông
được mệnh danh là "tiên thơ".
- Bài thơ ngũ ngôn tứ tuyệt đạt tới mức giản dị phi thường và
đẹp với một vẻ đẹp hoàn mỹ mà muôn đời ca tụng.
b) Ông là một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất của thơ Đường.
Thơ ông lên án cuộc sống xa hoa vô độ của quan lạiphong kiến đồng
thời tố cáo những nổi khổ cùng cực của nhândân trong thời chiến
tranh. Ông được người đời suy tôn là "thánh thơ“và thơ ông là"sử
thi".
- Bài thơ được xếp trong số 100 bài thơ hay nhất của Đỗ Phủ.
Thể
hiện sinh động nổi khổ của bản thân vì căn nhà tranh bị
gió thu phá nát và cho thấy một khát vọng lớn lao cao đẹp,
một giá trị nhân đạo sâu sắc.
TaiLieu.VN


Tuần 11:
Văn bản: bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(Mao ốc vị thu phong sở phá ca)
(Đỗ Phủ)

Tiết 41: Đọc – hiểu
văn bản
Dịch thơ:

I. Đọc – chú thích:
1.Đọc:

Qua việc soạn bài ở
nhà em có nhận xét
gì về cách đọc văn
bản này?

Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức!

Đọc chậm 3 khổ đầu chú ý các chi tiết
miêu tả nổi khổ.
Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Khổ 4 đọc giọng thiếtMền
tha

Con
nằm thể
xấu néthiện
đạp lót nátkhát khao
Đâu giường nhà dột chẳng chừa đâu
hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
cao cả của tác giả. Dày
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?

TaiLieu.VN

Ước gì nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng sững trước mắt,
Riêng lều ta nát, chụi chết rét cũng được!


Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 - 770)

TaiLieu.VN

Nêu các hiểu biết
của em về Đỗ
Phủ?

TaiLieu.VN


Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I. Đọc – chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)
- Là nhà thơ nổi tiếng của Trung Quốc đời Đường.

TaiLieu.VN


Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I.Đọc – chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)

Nêu hoàn cảnh sáng
tác của bài thơ?

Năm 759 ông từ quan đưa gia đình về vùng Tây Nam, một thời gian
sống ở Thành Đô, thủ phủ tỉnh Tứ Xuyên. Năm 760 được bạn bè
và người thân giúp đỡ Đỗ Phủ dựng được một nhà tranhbên cạnh khe
Cán Hoa ở phía tây Thành Đô. Đỗ Phủ vừa dựng được căn nhà mấy tháng
thì tháng 8 đã bị gió thu phá nát.
TaiLieu.VN

Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I.Đọc – chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)
* Tác phẩm:
-Hoàn cảnh sáng tác: Khoảng năm 760.

TaiLieu.VN


BÀI CA NHÀ TRANH
BỊ GIÓ THU PHÁ

VĂN BẢN:

Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I.Đọc – chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)
* Tác phẩm:

TaiLieu.VN


Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I.Đọc – chú thích:

1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)
* Tác phẩm:
Thể loại: Cổ thể

TaiLieu.VN

Bài thơ được
sáng tác theo
thể loại gì?


Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản Trình bày phương
thức biểu đạt của
I.Đọc –Dựa
chú
thích:
vào bản dịch thơ
1.Đọc:
cho biết số câu trong
đoạn,
số chữ trong
2. Chú
thích.
những câu cuối bài
*Tácthơ?
giả: (712 – 770)
* Tác phẩm:

Có nên chia bố cục văn bản này
bài
thơ
theo 4thức
dựa
vào
phương
biểuđoạn?
đạt không?
Vì sao?

Dịch thơ:
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp nhà tranh ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Miêu tả(kết hợp
với tự sự)

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Tự sự kết
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được, biểu cảm
Quay về chống gậy lòng ấm ức

hợp với

Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Miêu tả kết hợp
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
với biểu cảm
Con nằm xấu nét đạp lót nát
Đâu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?

TaiLieu.VN

Ước gì nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan, Biểu cảm
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!trực tiếp
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng sững trước mắt,
Riêng lều ta nát, chụi chết rét cũng được!


Đoạn thơ thứ nhất
Tiết 41: Đọc – hiểu văn bảnTìm
những
từ nhà
ngữthơ
miêu tả
Thái
độ của

I.Đọc – chú thích:

1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)
* Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản:

nhà thơ gặp phải
cảnh
thiên
nhiên?
nhưnỗi
thếkhổ
nào
khi phải
gì?
Nhận
xétkiến
về thiên nhiên
chứng
được
miêu
cảnh
này?tả như thế nào?

Dịch thơ:
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp nhà tranh ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức

1.Nỗi khổ của nhà thơ:
+Gió thu cuốn mất những lớp tranh của căn nhà
Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trờicủa
thu mịt
- Buồn, nuối tiếc  nỗi đau về sự mất mát
cảimịt đêm đen đặc.

Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nét đạp lót nát
Đâu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?

TaiLieu.VN


Hành động

+Lũ trẻ cướp những tấm tranh
- ấm ức, bất lực
- Nỗi đau về nhân tình thế thái

Thái
độ của
nhà
Đoạn
2 nhà
cướp
tranh
của
thơ
hành
thơtrước
kể về
lũ trẻ
cho
thấy
động
cảnh đó
khổnhư
gì?
hiện
thực
xã
thếTìm
nào?
sao
cácVìchi
hội
Trung
nhà
lạitảcó

tiếtthơ
miêu
Dịch thơ
thơ:
Quốc
thời
thái
như
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
cảnhđộ
khổ
đó?
Cuộn mất ba lớp nhà tranh ta. Đườngvậy?
như thế
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa, nào?thể hiện
Mảnh thấp quay lộn vào mươ
ng sa.
mương
nỗi đau gì của
Trẻ con thôn nam khinh ta già không tác
sức, giả?
Nỡ nhè trư
trước mặt xô cư
cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức
Giây lát, gió lặng, mư

mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu nă
năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nét đạp lót nát
Đâu giư
giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mư
mưa, mư
mưa, mư
mưa chẳngdứt.
Từ trải cơ
ơ
n
loạn
ít
ngủ
nghê
c
Đêm dài ướt át sao cho trót?

TaiLieu.VN


THẢO LUẬN NHÓM

Phát biểu suy nghĩ của
em về hành động cướp
những tấm tranh của lũ
trẻ?

TaiLieu.VN


+ Cảnh đêm mưa trong ngôi nhà bị
phá
-THẢO
Nỗi khổ
vì nghèo khó
LUẬN
- Nỗi lo lắng vì loạn lạc
Có ý khiến cho rằng trong 18 câu
thơ đầu, tác giả đã miêu tả từ chi tiết
cụ thể đến khái quát, em có đồng ý
hay không? Vì sao?

TaiLieu.VN

Dịch thơ:
Em
có thứ
nhận
xét già,
gìtả
Ngoài
nỗi
khổ
Đoạn
thơ
3thét

miêu
Tháng tám,
thu
cao,
gió
Cuộn mất cảnh
banghèo
lớp
nhà
tranh
ta.
khổ
gì
? Tìm
về
nỗi
khổ
đó
khó,
táccủa
giả
Tranh baynhững
sang
rải
khắp
từ
ngữ
miêu
tảbờ,
tác

giả?
cònsông
gặp
nỗi
lo gì?
Mảnh cao nỗi
treokhổ
tót của
ngọn
rừng
nhà
thơ?xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.
Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức
lát, gió
ưa tối mực,
Giây lát,Giây
gió lặng,
mưlặng,
a tốimmực,
đêm
đen đặc.
Trời thuTrời
mịt thu
mịt mịt
đêmmịt

đen
đặc.
Mền vải Mền
lâu nvải
ămlâu
lạnh
tựalạnh
sắt,tựa sắt,
năm
Con nằmCon
xấunằm
nét xấu
đạpnét
lót đnát
ạp lót nát
Đâu giường
dột nhà
chẳng
âu đâu
Đâu nhà
giường
dột chừa
chẳngđchừa
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
hạt mítưngủ
a, mnghê
ưa, mưa chẳngdứt.
Từ trải cDày
ơn loạn
ơn loạn

ít ngủ nghê
Đêm dàiTừ
ướttrải
át csao
cho trót?
Đêm dài ướt át sao cho trót?


2. Tấm lòng nhà thơ:
- Ước mơ chan chứa lòng vị tha
và tinh thần nhân đạo

Hai câu cuối cho em biết
thêm điều gì về tâm hồn
và tình cảm của nhà thơ?

cuối
TìmĐoạn
biệnthơ
pháp
tácthuật
giả mơ
ước
nghệ
được
Em có
tác điều
giả sửgì?dụng?
xétcủa
gì về

Tácnhận
dụng
mơ ước
đó?
tín hiệu
nghệ
thuật đó?

Ước gì nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng sững trước mắt,
Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được!

TaiLieu.VN


Theo em vì sao ước mơ của tác giả cao đẹp như vậy lại bật lên lời
than:”Than ôi!” . Chọn đáp án đúng trong những đáp án sau:

a) Tiếng than là do Đỗ Phủ không tin ước vọng ấy có thể
thành hiện thực trong xã hội bế tắc và bất công.
b) Đó là một ước vọng cao cả nhưng chua xót
c) Phê phán thực trạng xã hội phong kiến bế tắc, bất
công
d) Cả ba đáp án trên

TaiLieu.VN

Tiết 41: Đọc – hiểu văn bản
I.Đọc – chú thích:
1.Đọc:
2. Chú thích.
*Tác giả: (712 – 770)
* Tác phẩm:
II. Tìm hiểu văn bản:
1.Nỗi khổ của nhà thơ:
2. Tấm lòng nhà thơ:

TaiLieu.VN

Em Khái
cảm quát
nhận
giádung
trị
đượclạinội
nghệ thuật
sâu sắc gì biểu
của bài thơ?
hiện trong bài
thơ?

Dịch thơ:
Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp nhà tranh ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.

Trẻ con thôn nam khinh ta già không sức,
Nỡ nhè trước mặt xô cướp giật,
Cắp tranh đi tuốt vào lũy tre
Môi khô miệng cháy gào chẳng được,
Quay về chống gậy lòng ấm ức
Giây lát, gió lặng, mưa tối mực,
Trời thu mịt mịt đêm đen đặc.
Mền vải lâu năm lạnh tựa sắt,
Con nằm xấu nét đạp lót nát
Đâu giường nhà dột chẳng chừa đâu
Dày hạt mưa, mưa, mưa chẳngdứt.
Từ trải cơn loạn ít ngủ nghê
Đêm dài ướt át sao cho trót?
Ước gì nhà rộng muôn ngàn gian,
Che khắp thiên hạ kẻ sĩ nghèo đều hân hoan,
Gió mưa chẳng núng, vững vàng như thạch bàn!
Than ôi! Bao giờ nhà ấy dựng sừng sững trước mắt,
Riêng lều ta nát, chụi chết rét cũng được!


Ghi nhớ
Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt, Đỗ Phủ đã
thể hiện một cách sinh động nỗi khổ của bản thân
vì căn nhà tranh bị gió thu phá nát. Điều đáng quý
hơn là, vượt lên trên bất hạnh cá nhân, nhà thơ đã
bộc lộ khát vọng cao cả : ước sao có được ngôi nhà
vững chắc ngàn vạn gian để che chở cho tất cả mọi
người nghèo trong thiên hạ.

TaiLieu.VN


III) Luyện tập
Bài tập 1: Giơ biển chọn nhận định đúng sai về nhà thơ Đỗ Phủ:
a) Thơ của ông là thơ hiện thực nói lên được tiếng nói của nhân
dân đồng thời được nhân dân lao động yêu mến
Đ
S
b) Thơ ông là thơ của một tâm hồn phóng khoáng đầy hùng
tâm tráng chí giàu tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu tự do, đất
nước coi trọng tình bằng hữu sống hào hiệp nghĩa khí
Đ
S
Bài tập 2:
Phát biểu cảm nghĩ của em về tình cảm nhân đạo của nhà thơ
Đỗ Phủ?
Bài tập 3: Quan sát tranh và phát biểu cảm nghĩ của em tr ước
những nỗi khổ mà nhà thơ phải gánh chịu?
TaiLieu.VN


TaiLieu.VN