Từ hiệp hội (ASEAN) đến cộng đồng (AC) những vấn đề nổi bật trong giai đoạn 2011-2020 và tác động đến việt nam

V lfiN K H O A H O C X A H O l V IE T N A M
V l f i N N G H I E N C tJ tJ D 6 N G N A M A

BAN TOM TAT DE TAI NGHlfiN CtJtJ c £ p BO

Ttr HIEP HOI (ASEAN) DEN CONG DONG
(AC): NHtTNG VAN DE N 6 l BAT TRONG
GIAI DOAN 2011-2020 VA TAC DONG
•

•

DEN VIET NAM
Chu nhiem de tdi: PGS. TS Nguyen Duy Dung

Ha Noi 2011


MUC LUC
•

•

Trang
Mff dau

2

Chuxmg I: Danh gia qua trinh hinh thanh va xay dung Cong dong AC

4

I. Sir phat trien cua ASEAN - tien de cln thiet cua cong dong AC

4

II. Cong dong ASEAN (AC): Tir y tuong den hien thuc

5

r

r

7

r

III. Tang cuong cung co va phat trien hop tac quoc te trong viec xay dung cong

11

d6ng ASEAN
Chirtfng II: Nhiifng va'n d£ noi b&t trong qua trinh chuyen tiir Hi^p H6i

13

(ASEAN) sang cong dong (AC)
I. Vin de hoan thien mo hinh, the che, chinh sach, ca cau to churc

13

II. Thu hep khoang cach phat trien trong ASEAN-Nhiem vu vo cung kho khan tu

16

nay den 2020 cua AC.
III. Boi mat voi nhung thach thuc thirc hien AC noi chung, tung cong d6ng noi rieng.

19

IV. Cong dong AC tiep tuc nhan dugfc sir ung ho cua cac nuac lan

24

Chtrong III: Trien vong thurc hien cdng d6ng AC den nam 2020 va tac dong
chu yeu d£n Viet Nam

28

I.Trien vong thuc hien AC den nam 2020 : Tmh kha thi, trien khai hoat dong va
nhung van de dat ra.

28

II. Tac dong va d6i sach cua Viet Nam d6i voi Cong d6ng ASEAN

31

Ket luan va kien nghi

38

1


MO DAU
I. Tfnh cap thiet cua de tai
ASEAN dugc thanh lap ngay 8/8/1967 vai viec xac dinh muc tieu phat
7
trien kinh te van hoa, hop tac thuc day tien bo xa hoi vi hoa binh va on dinh cua
r

r

■»

•>

khu vuc. Hon 40 nam qua viec hinh thanh va phat huy ban sac rieng cua minh
da noi len su thanh cong cua mot to chuc horp tac khu virc co mot khong hai
nay. ASEAN phat trien manh me vai su tham gia cua 10 nuac trong khu vuc.
Han nua, Hiep hoi da co sir chuyen bien manh me ve chat vai viec thuc hien
hap tac co hieu qua tren nhi&u linh vuc khac nhau. Khong chi gia tang lien kit
\

r

•>

y

theo chieu sau trong noi bo khoi ma ASEAN con la chu the khai xuang nhieu
sang ki£n va ma rong sir hap tac trong khu vuc: ASEAN+3, EAS, ARF... Vi
thS, vi the cua ASEAN ngay cang dugc danh gia cao trong khu virc va qu6c t£.
Nhung ket qua tren da tao nhung tien de khach quan can thiet de ASEAN
day manh hop tac. Quyet tam xay ducng cong dong ASEAN da dugc cac nha
lanh dao ASEAN thong qua tai Hoi nghi Cip cao lan thu 9 a Bali (2003), tiSp
do, tai Hoi nghi Bo truang kinh te (AEM) lan thu 38, dac biet, ngay 20/11/2007
f

\

r

y

r

cac nha lanh dao ASEAN da ky Ban Hien chuang dau tien cua khoi nham thiet
lap mot khuon kho luat phap va the che chung cua ASEAN, tao ca sa day
nhanh tiln trinh hoi nhap cua kh6i. Ro rang, quySt tam xay dung cong dong
ASEAN da dugc cac nha lanh dao trong khdi nhat tri cao va tren thuc te nhieu
chuang trinh hanh dong dang dugc khai dong va triln khai.
Du da dat dugc nhieu thanh tuu trong han 40 nam qua, nhdt la hom 1 thap
ky gin day, song ASEAN van dang ton tai nhieu noi dung can phai giai quyet
nhu: vln dk d6ng thuan, ca ch6 va cac thiet chi cin thilt dl thirc hien cac tuyen
bo, cam k it... Day la nhrnig noi dung vln dang ton tai nhi6u tranh luan, danh
gia khac nhau khong chi tir cac thanh vien trong kh6i ma ca tu ben ngoai. Vi
vay, dS co ca sa khoa hoc va thuc tien nMm dky manh su hinh thanh cong d6ng

2


'

r

r

ASEAN can thiet co sir nghien cuu danh gia nhung thanh cong va han che cua
Hiep hoi trong thai gian qua. Tren ca sa do giup xem xet nhung lai the va tra
ngai cua viec xay dung ASEAN va sir tac dong cua lien ket ASEAN vai tirng
r

thanh vien, cua ca khoi va cua ben ngoai. Dac biet, viec hinh thanh cong dong
r

>

\

ASEAN vai ba tra cot chmh: Cong dong kinh te, Cong dong chinh tri- an ninh,
Cong dong van hoa-xa hoi.. .thirc sir la nhung the che hoan toan mai me, dang
doi hoi phai co sir nghien cuu cong phu nghiem tuc. Trong b6i canh mai, su
hinh thanh cong dong khong chi lien quan den lai l'ch cua ASEAN ma con vai
cac quoc gia trong khu virc va tren the giai. Hien tai noi dung, lo trinh va ca che
x

« .!

r

y

thirc hien cong dong.. .van con la nhung van de chira dirge nghien cuu mot cach
diy du. Dieu gi da, dang va se dat ra vai cong dong ASEAN? Viet Nam dong
vai tro nhir the nao trong AC... thirc sir dang la nhung cau hoi khong de tra lai..
Vi vay, viec nghien cuu de tai : “ASEAN tir Hiep hoi den cong dong
(AC): nhurng van de noi bat va tac dong chu yeu den Viet Nam” la het sue
cin thi6t ca ve ly luan va thuc tien. Han th§ nua, vai tu cach la thanh vien cua
ASEAN viec nghien cuu nhung noi dung tren se giup chung ta hieu bi6t sau sic
han ve ASEAN, nhat la sir chuyen d6i tu Hiep hoi den cong dong ASEAN va
nhung van dS dang dat ra... Tir do cung cip cac luan cu de giup Viet Nam hoach
dinh chien luge hgp tac khu vuc va the giai hien tai va trong thai gian tai.
II. Noi dung nghien cihi cua de tai:
Vai tinh cip thilt tren, noi dung nghien cuu cu th§ cua de tai se thl hien
trong 3 chuang nhu sau:
Chuang I: DM i gia qua trinh hinh thanh va xay dung Cong dong AC.
Chuang II: Nhung van d! n6i bat trong qua trinh chuyln tu Hiep hoi
(ASEAN) sang Cong d6ng (AC).
Chuang III: Triin vong thirc hien AC din 2020 va tac dong chu yiu d6i
vai Viet Nam.
3


Chircmg I: DANH GIA QUA TRINH HINH THANH VA XAY DUNG
C0NG DdNG ASEAN ( AC)
Trong chuang nay tap trung phan tich nhung tac dong va han che cua
ASEAN trong thai gian qua tren cac mat: Kinh te, chinh tri, van hoa xa hoi
r

r

\

r

va hap tac quoc te... Dieu quan trong la thong qua nhung ket qua tren da
r

\

^

\

r

cung cap ca sa khach quan vai tu cach la nhung tien de can thiet cho su ra
dai AC noi chung, cac cong d6ng AEC, APSC, ASCC noi rieng.
I. Su- phat trien cua ASEAN - tien de can thiet cua cong dong AC.
___

r

Tuyen bo Bangkok nam 1967 da chinh thuc khai sinh ra Hiep hoi cac
quoc gia Dong Nam

A

(ASEAN) vai su tham gia cua 5 nuac tMnh vien

sang lap la Thai Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines va Singapore. Han 4
thap nien ton tai va phat trien, ASEAN khong chi mo rong ve quy mo vai su
tham gia cua tit ca cac nuac Dong Nam

A ma thuc

su da tra thanh mot to

chuc co vi tri quan trong trong khu vuc va tren truang quoc te. Nhung thanh
9

♦

tuu cua ASEAN thai gian qua khong chi tu khang dinh sue manh cua to
chuc cung nhu cua moi nuac ma con tao nhung dieu kien cin thiet cho su
phat triin v i chat vai tu cach la mot cong dong hap tac khu vuc. Ro rang,
r

s

su ra dai cua AC khong chi xuat phat tu doi hoi su hap tac mai trong boi
t

V

\

f

canh khu vuc va the giai dang thay doi ma con tir nhu cau va kha nang von
da dugc tich luy cua chinh to chuc nay. Nhung tien de ve su phat triln cua
ASEAN din din su ra dai cua AC thi hien a nhung khia canh noi bat sau :
1. ASEAN - to chuc hap tac khu vuc l&n ve chinh tri, kinh te, van hod lan.
2. ASEAN da xay dung dugc cac nguyen tac, co c h i hap tac trong cung
nhu ngoai khu vuc.
3. Xay dung Cong dong ASEAN, lam sau sac han hoi nhap khu vuc va
nang cao vi the quoc te cua Dong Nam A
4


Hien nay, viec xay dung AC cua ASEAN dang dugc trien khai manh me,
tren tat ca cac tru cot. Dac biet tu ngay 15/12/2008, Hien chuang da co hieu
>
•>
*>
luc, se tao dieu kien thuan lgi de ASEAN phat trien va gat hai dugc nhieu
thanh cong han. Vi the cua ASEAN trong khu vuc va tren the giai se khong
ngimg dugc nang cao trong nhung thap nien tai.
II. Cong dong ASEAN (AC): Tiry tirang den hien thurc
1. Cong dong kinh te ASEAN (AEC)
^

\

r

1. 1 Muc tieu cua Cong dong kinh te ASEAN
_

r _
7
+ Tao ra mot Khu vuc kinh te ASEAN on dinh, thinh vugng va canh tranh
cao vai sir tu do luu chuyen hang hoa, dich vu va diu tu, von dugc di chuyln tu
*

r

y

?

r

do han, phat trien kinh te binh dang, giam doi ngheo va khac biet ve kinh te-xa hoi.
\

r

\

r

\

+ Xay dung mot Cong dong kinh te ma va hoi nhap vao nen kinh te toan cau.
+ Muc tieu dai han va het sue quan trong nua cua AEC la “giam doi ngheo
va khac biet vh kinh te-xa hoi” va dam bao dugc su “phat triin kinh te binh
ding” cua cac thanh vien. Muc tieu nay cho thay dung han ban chat “cong
d6ng” mang tinh “nhan van” cua tap hgp cac n£n kinh t6 ASEAN chu khong

phai chi la mot “khu vuc” gom nhiing nen kinh te chi theo duoi sir phat trien
cua chinh minh.
1.2. Noi dung, bien phap va lo trinh
Noi dung cua AEC bao gdm: Thu nhat, tu do thuang mai hang hoa cua
AEC tiln tdi hoan thanh Khu vuc tu do thuang mai ASEAN (AFTA). Thu hai,
tu do hoa mot s6 linh vuc dich vu cua AEC nhim hoan thanh Hiep dinh khung
cua ASEAN vh thuang mai dich vu (AFAS). Thu ba, tu do hoa diu tu cua AEC
va tao lap Khu vuc diu tu ASEAN (AIA). Thu tu, nhanh chong thu hep khoang
cach phat trien va xay dung mot he th6ng ca sa ha ting lien ASEAN la viec
thuc hien Sang kiln lien kit ASEAN (IAI). Thu nam, hoan thien thl chi cua AEC.
Cac noi dung cua AEC neu tren mai chi la muc cam ket toi thilu cua mot
5


y

r

r

r

cong dong kinh te. Muc do hoi nhap kinh te cua AEC van con thap so vai cac
lien kit kinh ti khac nhu EU, MERCOSUR va NAFTA. Thi chi cua AEC se
van con long leo. Neu ASEAN tiep tuc ap dung hai nguyen tac “dong thuan” va
“khong can thiep vao cong viec noi bo cua nhau” mot cach cung nhac, AEC co
?

m*

r

r

r

the van chua co mot co quan giai quyet tranh chap ra cac quyet dinh co tfnh
chat bat buoc doi vdi cac nuac thanh vien. Va chac chan ASEAN se chua the co
dugc mot ca quan quyen luc toi cao co kha nang ra quyet dinh doc lap nhu Uy
ban chau Au. Vi the, theo Hadi Soesastro (2005: 12), trong viec thi hanh AEC
ASEAN se con rat nhieu “khoang trdng” de hoi nhap. Trong thai gian tai,
ASEAN khong nen chi dimg lai d nhung noi dung chu chot neu tren ma can
r

*

r

*

f

tiep tuc xac dinh them cac yeu to “dac thu” de tao ra mot ban sac cua AEC, thuc
day hoi nhap sau han nua do la: i) hoan toan tu do hoa ITnh vuc dich vu; ii) xay
dung mot co che cho phep moi doi tugng lao dong dugc tu do di chuyen; iii) tu
do hoa hoan toan ITnh vuc tai chinh; va iv) phoi hop chinh sach kinh te vi mo.
Theo Tuyen bo Bali II va khuyen nghi cua HLTF, ve ca ban cac bien phap
nMm thuc hien AEC gom co: i) Day nhanh hoan thanh cac chuang trinh hoi
nhap kinh te hien co, ii) Day manh hoi nhap mot s6 nganh uu tien, iii) Tang
cudng triln khai Sang kiin lien ket ASEAN va thu hep khoang cach phat trien,

iv) Tang cudng hoan thien thi che, v) Tang cudng hgp tac vdi ben ngoai.
2. Cong dong chinh tri - an ninh ASEAN (APSC)
2.1.Muc tieu
Mot la, xay dung ASEAN tir m6t Hiep h6i trd thanh m6t cong d6ng hop tac
lien chinh phu chat che vdi mtic d6 lien ket cao han va hoat d6ng cua no dua
tren ca sd phap ly cua m6t ban Hien chuang chung; nhung se khong trd thanh
mot to chu-c sieu quoc gia co chinh sach doi ngoai chung, m6t lien minh quan su
hay khoi phong thu chung;

6


Hai la, nang cao hop tac chmh tri va an ninh len tlm cao mofi, tang cucmg
hoa binh, on dinh chmh tri, dan chu va thinh vugng trong khu vuc th6ng qua hop
tac toan dien ve chmh tri va an ninh; APSC se tao ra su tac d6ng tucfng h6 lan
nhau, lam tang tfnh trach nhiem va chia se ve an ninh, nhung khong lam ton hai
ve chu quyen va su doc lap trong chinh sach doi ngoai cua m6i nude.
2.2. Noi dung, lo trinh va ket qua:
ASEAN da dua ra cac dinh hucfrig n6i dung va phuong thirc thuc hi£n xay
dung APSC1, trong do bao g6m: i) Hop tac va phat triln chinh tri vita la n6i
dung hop tac, vura la cam ket chinh tri cao nhat, dinh hu<5ng chien luge cho xay
dung APSC, ii) Xay dung va chia se cac chuan muc ung xir, iii) Ngan ngira xung
d6t, iv) Giai quyet xung dot, v) Kien tao hoa binh sau xung dot.
De thuc hifin dinh huotog n6i dung nay, ASEAN da dua ra 3 nhom giai
phap sau: Thti nha't, tang cucmg cac ca che giai quyet xung d6t. Thu: hai, tang
cucmg hop tac giu gin hoa binh, 6n dinh khu vuc, Thii ba, xay dung cac sang
kien h6 trg.
Tuy nhien, cho de'n thefi dilm hien nay (2010), ASEAN v i ca ban chua
triln khai dugc cac bien phap chinh d! giai quyet xung d6t. Cac giai phap chi
dumg lai of mu'c d6 trao doi hoc thuat, tham khao kinh nghiem va xa han m6t

chut la Nhom hop cac Bo truong, cac Nhan vat xuSt sdc, cir Cao Uy giam sat
thuc hien TAC, nham d l tien t6i giai quye't xung d6t. Su bat cap nay cua
ASEAN dugc thi hien bang vai tro yeu kem cua td chuc nay trong viec giai
quyet xung d6t t6n giao, sSc t6c a mien Nam va bit on a Thai Lan, Mianma,
xung d6t giGa Thai Lan va Campuchia v i ngdi din Preah Vihear ... Han nua,
cac giai phap dua ra, neu dugc thuc hien, du muon hay kh6ng se lam xoi mon
chu quyln quoc gia va an ninh cua chmh thi cam quyln. Day la m6t trong
1 5 n6i dung nay dugc ghi ro trong “Kfe"hoach hanh d6ng C6ng d6ng An ninh ASEAN” (ASC POA) va
“Churcmg trinh hanh dong Vien Chan” (VAP) th6ng qua nam 2004.

7


nhung kho khan Ion, lam can trcf vi6c hien thuc hoa APSC vao nam 2015 vdi
nhung muc tieu va noi dung nhu da cam ket ban dau.
2.3. Bien phap va lo trinh
a) Th6ng qua Hi6n chuong ASEAN
b) H6i nghi Bo trudng qu6c phong va an ninh ASEAN
c) Mo rong hop tac chinh tri, xa hoi va van hoa trong ASEAN
d) Tang cudng hai hoa hoa phap luat trong ASEAN
f) Tang cudng hop tac dau tranh chdng toi pham, ngan ngira xung d6t
g) M6 r6ng quan he doi thoai va hop tac chmh tri, an ninh vdi cac dd'i tac
b6n ngoai
Thanh tich dang ghi nhan la trong horn 5 nam qua, ke tur khi APCSC POA
va VAP dugc thong qua, ASEAN da tang cudng nhip d6 hgp tac chmh tri, an
ninh. Tuy nhien, ket qua hgp tac trien khai xay dung APSC tren thuc te chua dap
ung nhu cau cua thuc tiln, con thieu thuc cha't, chua di vao chieu sau, thilu
ngu6n luc...nhieu noi dung khai niem va hgp tac chua ro rang va th6ng nhat.
3. Cong ddng van hod xa hoi ASEAN (ASCC)
3.1. Muc tieu

Thu nhdt, xay dung mot cong d6ng xa hoi dum boc nhau de giai quyet van
de doi ngheo, cong bang xa hoi, phat triin nguon nhan lire.
Thu hai, quan ly mau thuln xa hoi co the nay sinh.
Thu ba, nang cao kha nang bao ve moi truong, nguon tai nguyen.
Thu tu, cung cd cac nen tang gin bo xa hoi trong khu virc.
Mot trong nhung nhiem vu quan trgng nhit cua cong dong nay la giai
quyit vdn d i doi ngheo va phat trien nguon nhan lire con nguoi.
3.2.Noi dung, lo trinh va ket qua
Vai 4 muc tieu ting thi, K i hoach hanh dong cua cong d6ng van hoa - xa
hoi ASEAN (nam 2004, Vien Chan) bao g6m 21 dilm vai 7 noi dung chu ylu

8


va da dirge Hoi nghi lan thu 6 ( thang 12/2009) xem xet bo sung va se thuc
hien trong hai giai doan: 2010-2012 va 2013-2015. Bao gom:
r

\

f

r

\

Thu nhat, cong dong xa hoi dum boc nhau la tien tai giai quyet cong bang
xa hoi, xoa bo rao can ve chung toe, ton giao, ngon ngu, giai tinh va su khac
r

\

■
>

biet van hoa xa hoi. Thu hai, tang cudng cong tac y te la dieu kien ca ban de

phat trien nguon nhan luc, nang cao cac chi so ve con ngudi. Thu ba, giai quyet
te nan xa hoi va dai dich. Thu tu, giao due, lao dong va viec lam. Thu nam, mot
r

nv

^

ASEAN tien bo, thinh vugng van giu gin va bao ton dugc nhung di san van hoa
truyen thong giau co cua cac nude trong khu vuc, y thuc dugc su dong nhat
r

giua cac vung trong khu vuc. Thu sau, xay dung ban sac ASEAN. Thu bay,
tang cudng tinh bln vung, bao ve moi trudng va tai nguyen la noi dung van
hoa ung xu cua con ngudi trong quan he vdi tu nhien.
f

\

y

Nham thuc hien nhung muc tieu dat ra doi vdi viec xay dung cong dong
van hoa xa hoi, cac nude ASEAN da nhit tri dua ra cac giai phap chu ylu sau:

Mot la, giao due ban sic ASEAN. Thu hai, xay dimg chuan muc ASEAN
ve giao due va dao tao va van de lien thong giao due dao tao. Thu ba, huy dong
su tham gia cua nhan dan. Thu tu, xay dung Quy van hoa-xa hoi ASEAN. Thu
nam, xay dimg he thong luat phap va tao lap cac ca quan thuc thi the che. Thu
sau, xay dimg cac ki hoach ngin han va thuc hien cac du an trong diem. Thu bay,
tranh thu su giup da quoc te
Mac du mdi chinh thuc di vao hoat dong, song ASCC da xay dung dugc lo
trinh, xac dinh cac giai doan uu tien va de ra cac giai phap cu the. Tai hoi nghi
Cong dong van hoa xa hgi ASEAN lin thu 4 thang 8/2010 tai Ba Nlng da de ra
cac noi dung trong yeu cln giai quyet: y tl, giao due, moi trudng, benh dich,
quyen con ngudi, phat triin ngudn nhan luc. Ro rang, xay dung mang ludi an
sinh ben vung la vin de cip bach va cung la mot phin quan trgng trong qua
trinh chuyln dich mo hinh phat triin cua ASEAN va cua ca khu vuc Bong A.

9


4. Moi quan he giu’a ba tru cot cua AC
Doi vai cac quoc gia cung nhu ASEAN viec dam bao hoat dong khong the
khong de cap den ba noi dung ca ban, do la: kinh te, chinh tri-an ninh, va van
hoa-xa hoi. Neu thieu mot trong ba noi dung do se dan den sir phat trien khong
tv

^

r

t

dong bo, toan dien, tham chi dan den nguy ca suy sup, do va. Ba noi dung do

r

*

r

r

\

•»

luon gan vai nhau trong mot the thong nhat, dieu do the hien a cac khia canh sau:
Mot la, ngay tir khi ra dai va cho den nay a ba noi dung hop tac tren dugc
gan bo chat che vai nhau trong mot the thong nhat va da dugc cu the hoa trong
hoat dong cua ba Uy ban hop tac cua ASEAN. Hai la, ngay tir nam 2003, sau
khi AFTA hoan thanh, nguai ta da muon bien Hiep hoi thanh mot Cong ding,
bai neu khong ASEAN se khong con ly do de ton tai. Chinh vi su gin ket cua
ba noi dung trong mot the thong nhat nen Hoi nghi Thugng dinh ASEAN
(10/2003) da chap nhan va thong qua. Ba Cong dong do tra thanh the chan
kieng ben vung cho su ra dai cua Cong dong ASEAN vao nam 2015. Ba la, de
thuc hien nhung noi dung ca ban cua cong dong kinh te thi nhung yeu chu va
noi dung ca ban cua cong d6ng chinh tri an ninh phai thuc hien co hieu qua kl
ca an ninh truyln th6ng va phi truyln thing. Bon la, khong phai chi co an ninh
chinh tri, qu6c phdng ma an ninh van hoa - xa hoi cung la nhung noi dung het
sue quan trong trong m ii quan he hai hoa giua cac cong dong. Han nua, muon
•>
'
hgp tac va phat trien chinh tri trong do co xay dimg long tin, ve dan chu, nhan
quyln thi vin dl nhan thuc, y thuc vl ASEAN trong cong ddng phai dugc nang

cao han nua... Dilu do doi hoi nguai din ASEAN phai hiiu biet sau sic han ve
cong dong. Nam la, van de bao trum nhit la xay dung tinh thin, y thuc khu vuc,
dat lgi ich cua qu6c gia trong lai ich khu vuc.
Tom lai, trong m6i quan he giua ba tru cot cua Cong dong ASEAN, chung
ta co thi hinh dung nhu sau : AEC la cai c6t, cai loi cua AC, APSC la diiu kien
la cai dam bao giu cho ASEAN the on dinh, moi truang hoa binh d i thuc hien

10


AEC va ASCC la nen tang cho su hinh thanh va van hanh cua AEC va APSC.
Thuc hien thanh cong ba tru cot do, Cong dong ASEAN se ra dcri va do cung la
ca sa lau dai de AC phat trien thanh mot Cong dong hoan thien thuc su.
X

III.

X

X

X

Tang ciro’ng cung co va phat trien ho’p tac quoc te trong viec xay

dung cong dong ASEAN
'

1

r

f

Do tam quan trong cua hop tac quoc te noi chung, hop tac vai cac nuac lan
noi rieng nen “Chu nghTa khu vuc cua ASEAN khong bao gia loai tru su tham
gia cua ben ngoai”

ry

6 giai doan hien nay, khi ASEAN triln khai ke hoach xay dung AC, hop
r

r

t

tac quoc te cang tra nen quan trong han bao gia het. That vay, “Cac chuang
trinh do cua ASEAN se khong thuc hien duac, neu khong co su ung ho cua cac
t

r

9

doi tac.Khong co su tham gia cua cac cuong quoc nay, ASEAN se khong the
X

•)

\

-J

hien thuc hoa tam nhin phat trien mot cong d6ng hoi nhap.” Do vay, “ Nhiem
vu dam bao su cam ket lau dai cua cac doi tac ngoai khu vuc doi vai hoa binh,
thinh vugng va an ninh cua khu vuc ASEAN se van la mot thach thirc ca ban
doi vai ASEAN “4
Hop tac qu6c tl cua ASEAN trong qua trinh xay dimg AC dugc thuc hien
thong qua nhilu ca che khac nhau va vai ca 10 d6i tac d6i thoai cua ASEAN
hien nay, nhit la My, Trung Quoc va Nhat Ban. Hai noi dung chinh da dugc
phan tich:

2 NMn dinh ciia Pushpa Thambipillai trong b&i: External partners in ASEAN Community building
■.Their significance and complementarities .( />3 Pushpa Thambipillai : External partners in ASEAN Community building : Their significance and
complementarities ( />4 Pushpa Tham bipillai: External partners in ASEAN Community building : Their significance and
complementarities ( />
11


1. Buac dau nhan dugc su ung ho cua cac nuac lan ( My, Trung Quoc,
Nhat Ban).
9

'

2. Thuc day hgp tac vai cac nuac lan tren nhieu lihh vuc huang tai xay
dimg cong dong AC vao nam 2015

12

Chrnmg II: NHUNG VAN DE N 6 l BAT TRONG QUA TRINH
CHUYEN TtT HIEP HOI (ASEAN) SANG C0NG DONG (AC)
Muc tieu va noi dung cua chuang 2 la di sau phan tich va xem xet su hoat
r

r

■
>

r

^

dong cua co che va the che chung cua cong dong AC cung nhu doi vai cac cong
dong cu the. Lam ro su chenh lech trong qua trinh phat trien cua 2 nhom nuac
r

*

r

va cach thuc rut ngan khoang cach. Dong thai, chi ra nhung tac dong noi khoi
r

r

r

va vai cac doi tac chu yeu ( My, Trung Quoc, Nhat Ban) trong qua trinh hien
thirc hoa va phat trien cua cong dong tu nay cho den 2020.
I. Van de hoan thien mo hinh, the che, chinh sach, cor cau to chvc
_

r

/

^

Trong tien trinh lien ket khu vuc ton tai 4 loai hinh chinh tuang ung vai 4
trinh do lien ket ke tiep nhau la: Hiep dinh thue quan uu dai (PTA), Khu vuc
mau dich tu do (FTA), Cong dong khu vuc (RC) va Lien minh khu vuc (RU).
ASEAN da trai qua giai doan lien ket thu nhat (PTA) tir nam 1967 den 2005,
dang tiln hanh thuc hien giai doan thu hai FTA tir 2005 din 2015.
1. Cac van de dang dat ra
Trong qua trinh hinh thanh the chi hop tac trong cong dong AC thai gian
tai se phai giai quyet hang loat vin d! rit ca ban.
Truac hit, chung ta hay xem xet van d l thi chi cua mot khu vuc. Moi loai
+

\

r

hinh hop tac khu vuc deu tuang ung vai mot loai hinh the che phu hap vai giai
doan phat triln cua trinh do hap tac va lien kit. Thi chi hap tac khu vuc g6m 2
bo phan quan trong la ca cau va ca chi. V l ca ban thuang thi khi xem xet din

viec hinh thanh cac thi chi khu vuc, nguai ta thuang tinh din 2 nhan t6 ca ban
la:i) Trinh do phat triln cua hop tac va lien kit kinh tl khu vuc; ii) Dac dilm
lich sir, he th6ng chinh tri, phap luat va nhung van dl van hoa xa hoi cua moi nuac.
Thu hai, cac nhan t6 dan din su hinh thanh va phat triln cua thi chi hop
tac ASEAN la hit sue da dang va nhilu chilu. Trong do nhan t6 tac dong theo
huang thuan chilu duang nhu a vi tri ylu han so vai nhan t6 a vi tri nghich chilu.
13


Thu ba, ASEAN da va dang van hanh theo mot cach thuc rieng co cua
minh “cach thuc ASEAN”(ASEAN way) ma noi dung chu yeu la dira tren
r

r

nhung nguyen tac : “nhat tri”, “khong can thiep vao cong viec noi bo”... Do do,
su rang buoc ve mat phap ly cua cac Hiep uac, Hiep dinh cua khu vuc va chu
truang dua tren the che, hanh dong cua quoc gia hem la tao ra mot ca quan
trung uong cua khu vuc.
Thu tu, cac nguyen tac hoat dong, cung nhu cac to chuc khu vuc khac,
r

7

ASEAN hoat dong dua tren 5 chuc nang the che do la: (i) Xac dinh phuang
huang hanh dong, de ra cac muc tieu va qua trinh thuc hien. (ii) Xay dimg he
r

r

\

r

thong cac chinh sach ve hop tac va lien ket kinh te khu vuc, xac dinh cac nhiem
r

■»

r

vu uu tien. (iii) To chuc thirc hien: dam bao cho cac cam ket cua quoc gia trong
qua trinh lien ket khu vuc phai dugc tuan thu. (iv) Giam sat viec thuc hien cac
cam ket, cac hiep uac, cac hiep dinh cua cac nuac thanh vien. (v) Giai quyet
r

1

1

•>

?

tranh chap nay sinh trong qua trinh trien khai. Nhin tong the, cac chuc nang the
che neu tren deu da dugc ASEAN (cu the la Ban thu ky) va cac nuac thanh vien
trien khai thuc hien trong hau het cac hoat dong hop tac cua khu vuc. Tuy
nhien, qua trinh thuc hien con nhieu mat han che va hieu qua khong cao.
m

jr

•>

r

2. Hoan thien the che va ccf cau to chuc cua AC- mot nhiem vu cap bach
cua cong dong ASEAN.
t

i

Sir ra dai cua Hien chuang ASEAN la buac chuyen giai doan quan trong,
phan anh sir truang thanh cua Hiep hoi; thi hien tam nhin va quyet tam chinh tri
manh me cua cac nuac thanh vien v l muc tieu xay dung mot ASEAN lien ket
chat che han va rang buoc phap ly han, dl h6 trg cho muc tieu hoa binh va phat
triln cua ca khu vuc cung nhu tung nuac thanh vien.
Ve ca ban, noi dung Hiln chuang khong phai la hoan toan mai, ma la su
due kit va he thing hoa trong mot van kien phap ly nhung muc tieu, nguyen tic
va thoa thuan da co cua ASEAN, co cap nhat cho phu hgp vai tinh hinh mai

14


tren co sa dong thuan. Nhung nguyen tac ca ban va phuang thuc hoat dong chu
dao cua ASEAN nhu khong can thiep vao cong viec noi bo cua nhau, ra quyet
dinh bang tham van va dong thuan tiep tuc dugc dam bao. Dieu quan trong
\

r

•>

r

•>

hang dau la Hien chuang khang dinh lai tinh chat cua ASEAN la mot to chuc
9

f

\

hgp tac khu vuc lien chinh phu va nguyen tac binh dang chu quyen cua cac
nuac thanh vien (khong phai la to chuc sieu quoc gia nhu Lien minh Chau

Au).Ve tong the, Hien chuang

se lam cho ASEAN tra thanh mot to chuc hgp
*

*

r

*

tac khu vuc co tu cach phap nhan; tao ca sa phap ly va khuon kho the che de
gia tang lien ket va hgp tac ASEAN, giup xay dimg ASEAN tra thanh mot t6

f

t

r

rs*

chuc gan ket han va hoat dong hieu qua han, truac mat la ho trg muc tieu hinh
thanh Cong dong ASEAN. Su rang buoc ve phap ly cung vai su doi mai ve bo
may to chuc va phuang thuc hoat dong cua ASEAN se giup thuc hien nghiem
tuc cac thoa thuan, nang cao chat lugng va hieu qua hgp tac, lam cho ASEAN
•>

r

r

r

tra thanh mot thuc the chinh tri-kinh te ngay cang gan ket han.
r

i

w

>

Vai Hien chuang mai, the che cua cong dong ASEAN dugc xac dinh nhu sau:

Trong cong dong ASEAN, nguyen tic chu dao cua ASEAN khi dua ra
quyet dinh la d6ng thuan va tham vin; co b6 sung them: khi khong dat d6ng
thuan, Cip cao se quy6t dinh vh cach thuc ra quyet dinh phu hgp. Quy dinh nay

15


cua Hien chucmg se khong anh huong den cac hinh thuc ra quyet dinh da co
trong cac van kien phap ly khac cua ASEAN.
Sau khi Hien chuang ASEAN co hieu luc, ASEAN da no lire trien khai cac
cong viec cu the nhu kien toan bo may, hoan thien to chuc, hoat dong theo Hien
chuang, dong thai, tung buac hoan thien khung phap ly de ho tra va thuc su
dua Hien chuang vao cuoc song. ASEAN da ky thong qua Hiep dinh ve quyen
-

w

r

\

uu dai - mien tru ASEAN va dang khan truang hoan tat Nghi dinh thu ve Ca
che giai quylt tranh chap ASEAN.
*

f

>

Mac du chi la khung chung, chua the hien nhieu tinh chi tiet va nhung quy
*

»

/

dinh cu the nhung ASEAN con 5 nam nua de tiep tuc hoan thien viec xay dung
the che cua minh theo tinh than Hiln chuang. Dieu quan trong nhat la ASEAN
r

9

r

r

t

r

lam the nao de dua Hien chuang vao cuoc song va xay dung dugc the che cua
AC du kha nang van hanh cong dong sau khi cong dong chinh thuc di vao hoat
dong. Day qua la thach thuc truac m it va ca trong dai han cua AC noi chung,
thi che hoat dong noi rieng cua cong d6ng.
II.

X

A

A

Thu hep khoang cach phat trien trong ASEAN - Nhiem vu vo cung

kho khan tir nay den 2020 cua AC.
Mot trong nhung kho khan va tra ngai cua hoi nhap khu vuc noi chung,
thuc hien cong d6ng ASEAN noi rieng hien nay va cho den 2020 do la van de
thu hep khoang cach phat trien trong noi bo AC ma cu thi la giua hai nhom
nuac ASEAN cu ( Indonesia, Malaisia, Thai Lan, Singapo, Bruney va Philipin)
va ASEAN mai ( Viet Nam, Lao, Campuchia va Mianma).
1.

Chenh lech khoang cach phat trien trong ASEAN - Dac diem ndi bat

cua AC
Truac hit, su chenh lech a day dugc thi hien a cac chi s6 ca ban nhu dien
tich, dan so, va dac biet la a chi s6 lien quan GDP. Thu hai la, su chenh lech
con thi hien a muc do thu hut dong v6n cho phat trien kinh te cua cac quoc gia.

16


Thu ba, sir khac biet ve dinh lirgng (GNP, GDP binh quan diu nguai...) co the
khac phuc theo thai gian, nhung nhung khac biet ve chat (the che, chinh
r

sw

sach...) se khong de dang doi vai cac nuac ASEAN hien nay. Thu tu, su khac

biet ve nang luc va nguon luc. Thu nam van de quan ly va trach nhiem. Thu
sau, thi truang ASEAN la mot thi truang “cong” chu khong hoan toan “hoa
nhap” cua tat ca thi truang cac nuac thanh vien, vai nhung chinh sach kinh te
n

^

f

r

khong cong khai, phat trien a nhieu cap do, lai chu yeu hudng ra ben ngoai chu
khong phai vao thi truang noi khoi.
Tuy nhien, moi lien ket cua ASEAN chi thanh cong khi khoang cach phat
•>

r

/

r

trien ngay cang thu hep. Bai, neu nhung nuac vao sau thay cang lien ket va hoi
r

f

nhap, khoang cach cang gian ra, ho se khong tiep tuc hoac thuc hien chieu le.
Trong truang hap do, cac nuac do co the chon cach lien ket dan le vai mot doi
tac nao do ben ngoai. Cu thi la da co nhung FTA cua Singapore, Thai Lan,

Brunei... vai nhieu doi tac ngoai khoi. Horn nua, do lich su va khoang cach phat
t

r

\

*»

trien qua xa trong ASEAN, hien nay nhung quoc gia di dau co the sg bi mu
r

*

7

r

chan, vi vay muon but han len truac. Su but top nay at se tao ra ap lire cho qua
trinh lien ket ASEAN. Ngoai viec nhung qudc gia do khong con danh toan bo
cong sue va nguon luc cho lien ket ASEAN, co the lam cho cai goi la “xu
huang ly tam” ngay cang tang, khiln cho qua trinh xay dimg long tin bi giam di.
2.

Phoi hop thuc hien cac giai phap thu hep khoang cach doi hoi su no

lyre cua ca cong dong.
Thu nhdt, xay dung cac hanh lang kinh t! nMm mo rong va tang cuong
lien kit va hoi nhap AC. Xay dung cac Hanh lang kinh tl la cach thuc dl kit
noi cac nuac ASEAN vai nhau nMm tao ra su phat triln nhanh chong cho khu

vuc. Hien nay 4 tuyln hanh lang kit noi Viet Nam, Lao, Campuchia, Thai Lan
va Myanmar dang dugc triln khai xay dung tren khu vuc song Mekong. Su
phat triln v l kinh t l se di liln vai su phat triln vl van hoa, xa hoi cua cac vung
17


r

r

____

doc theo hanh lang kinh te, tao nen nhung khu pho bien giai soi dong. Tuy
nhien, a day mot van de khac lai dugc dat ra. Do la su phat trien dong deu giua
cac vung co hanh lang kinh te di qua va cac vung khong dugc huang lgi true
r

t

f

r

•>

tiep tu sir phat trien cua hanh lang kinh te nay. Vay, lam the nao de bao dam sir
phat trien dong deu giua cac vung mien, giua thanh thi va nong thon? Co 2 de
f

r

•>

xuat hai cach giai quyet tinh trang nay: Mot la, thuc day phan cong lao dong
theo tung cong doan trong khu vuc ASEAN. Hay noi cach khac do la khong thu
hut lao dong ve cac khu cong nghiep tap trung san co ma cac doanh nghiep se
phai tu minh tim kiem kha nang dau tu tai cac vung cham phat trien de su dung
mot cach co hieu qua nguon lao dong re. Hai la, nhanh chong xay dimg va tieu
i

f

'

chuan hoa trinh do hoc van va nang luc ky thuat trong khu vuc nham dap ung
nhu chu v l nhan lire cua cac vung cung nhu lien vung va cua ca ASEAN.
Thu hai, h6 trg tich cuc cho CLVM nMm thu hep khoang cach phat triln
trong ASEAN la mot vin de luon dugc uu tien trong hgp tac khu vuc. Ke hoach
Cong tac giai doan 1 thai ky 2002-2008 tap trung vao dao tao phat triln nguon
■
»

p

nhan luc, nang cao nang luc can bo va tao dung khuon kho ca che, chinh sach,
phap luat tuang thich vai hoi nhap theo 4 linh vuc uu tien danh cho cac nuac CLMV.
Tilp theo giai doan 1, giai doan 2 cua K l hoach Cong tac da dat dugc su
nh§t tri cao tai Hoi nghi Bo truang Ngoai giao ASEAN lin thu 40 vao thang
7/2007 tai Phillippine va Hoi nghi Cdp cao ASEAN lAn thu 13 vao thang
11/2007 tai Singapore. Tai cac cugc hgp nay, cac nuac ASEAN-6 va cac nuac

CLMV da tich circ thao luan, de xuit cac noi dung trong Tai lieu Khuon kh6
chiln luge (SF) va K l hoach cong tac giai doan 2 va da trinh Hoi nghi C&p cao
ASEAN lin thu 14 vao thang 2/2009 tai Hua Hin, Thai Lan. Day la nhung van
kien can thilt tao ca sa d l triln khai cac hoat dong h6 trg CLMV trong viec thu
hep khoang cach phat trien thai ky 2009-2015.

18


Tai Hoi nghi cac Bo truang kinh te ASEAN lan thu 42 tai Ba Nlng (2428/5/2010) da dac biet quan tam den van de thu hep khoang cach phat trien.
Thai han xay dung cong dong dang den gan ma su chenh lech nay van con rat
cao, day qua la mot tra ngai lan nhu lai Tong thu ky ASEAN: “chinh su chenh
lech nay se lam cho ngoi nha chung cua ASEAN bi chia cat va khong the ben
r

\

>

r

vung”. Vi the Hoi nghi da dua nhieu giai phap ve tang hop tac noi khoi va ma
7

rong vai ben ngoai de sam hien thuc hoa AC noi chung, thu hep khoang cach
noi rieng nhu muc tieu de ra cua cong dong.
Be huang tai mot AEC vao nam 2015 va tao nen buac phat trien mai
den 2020 ro rang viec nhanh chong thu hep dugc khoang cach, tien tai rut ngan
dugc su chenh lech ve trinh do phat trien giua cac nuac thanh vien van la van
dl thai su luon thuang true cua AC cung nhu cua m6i nuac thanh vien.

III.

Viec thu*c hien AC noi chung, tirng cong dong noi rieng van con

gap nhieu kho khan va thach thirc
1. Ve cong dong kinh te ASEAN
Du da co nhung nln tang ca ban va cac nuac ASEAN dac to ro quyet tam
xay dimg AC noi chung cong ddng kinh tl noi rieng, song tu nay din 2020
AEC se phai doi mat vai nhieu thach thuc:
Mot la, tren thuc tl muc tieu cua ASEAN huang tai ca ba mo hinh lien
minh thul quan, thi truang chung va lien minh kinh tl, AEC se khong dap ung
dugc hoan toan tit ca cac tieu chuan cua cac mo hinh nay. AEC chua the hien
xu huang tiln din mo hinh cao nhat cua hoi nhap kinh tl la lien minh kinh tl.
Viec phoi hgp chinh sach kinh tl dang chi a budc dau trong khi K6 hoach t6ng
thi AEC da chi ro quy trinh ra quylt dinh bai cac ca quan kinh tl trong ASEAN
se dua tren ddng thuan. AEC duang nhu dang buorc tit tir hinh thanh lien minh
thul quan sang thanh lap thi trucmg chung. Qua trinh triln khai cac sang kiln,
chuang trinh hoi nhap, lien ket kinh tl cua ASEAN thai gian qua vin con nhilu
19


ton tai, nhat la tien do va muc do thirc hien cac cam ket. Van de nay cung se la
mot thach thuc doi vai tien trinh xay dung, hoan thanh AEC. Ngoai ra, cong
r

>

*

dong doanh nghiep chinh la luc lugng true tiep trien khai va thuc thi va la nhan

r

r

r

\

to quyet dinh su thanh bai cua cac sang kien, chuang trinh hoi nhap, dong thai
r

chiu cac he luy, tich cuc cung nhu tieu cuc, cua cac sang kien, chuang trinh nay
lai chua thuc su quan tam dung muc. Hien tai cung nhu trong thai gian tai kinh
te ASEAN dang phai doi mat vai mot so tac nhan gay bat on: Su bat on ve
r

f

/

chinh tri va an ninh noi bo quoc gia, gia bat dong san tang gia tao, mat can
\

r

*>

r

bang giua phat trien kinh te va bao ve moi truang... Muon tranh nguy ca khung

hoang kinh te, cac nude ASEAN phai on dinh tinh hinh chinh tri, trat tu trong
nuac; loai bo nhung rao can kinh te; tang cudng hofp tac giua toan dien vai cac
nude, nhanh chong thu hep chenh lech giau ngheo giua cac nude thanh vien.
x

r

f

Mac du da co nhieu tien bo trong viec thuc hien AFTA, nhat la da dd bo rao can
thul quan va phi quan thue, hai hoa hoa hai quan, nhung cho din nay doanh
nghiep cua timg nude thanh vien van dugc hudng cac uu dai khac nhau ve thue
quan khi giao dich vdi doanh nghiep ngoai ASEAN. Vi the, chua tao ra su binh
ding trong canh tranh de phan bo co hieu qua nguon luc cua ca khu vuc.
Hai la, thi trudng ASEAN la mot thi trudng “cong” chu khong hoan toan
“hoa nhap” cua tit ca thi trudng cac nude thanh vien, vdi nhung chinh sach
kinh tl khong cong khai, phat triln d nhilu cap do, lai chu yeu hudng ra ben
ngoai chu khong phai vao thi trudng noi khoi. ASEAN mot mat muon tang
cudng quan he vdi cac d6i tac ben ngoai, nhung mat khac vin mu6n giu
ASEAN la trung tam cua moi lien kit.
Ba la, vin de hai hoa lgi ich cua cong ddng AC noi chung, AEC noi rieng.
Luc can ldn nhit cua viec md rong hgp tac kinh t l la lgi ich dan toe va nhom
lgi ich d m6i nude da dugc dat qua cao so vdi lgi ich cua to chuc ASEAN.

20


Bon la, ASEAN khong co mot nen kinh te dau tau va mot dong tien manh
de dan dat khu vuc.
r

^

Nam la, hoi nhap kinh te ASEAN cung khong nam ngoai quy luat chung,
\

do la vira tao ra nhung ca hoi, dieu kien thuan lgi song cung dat ra nhung thach
thuc, kho khan rat Ion doi vdi tat ca cac nen kinh te, cac doanh nghiep cua tat ca
cac quoc gia thanh vien. Do la nhung thach thuc ve canh tranh, ve nguy ca tut
hau, pha san, ve phat trien khong ben vung va khong dong deu v.v.. Hoi nhap
cang sau, rong, cac thach thuc, kho khan cang Idn. Ben canh do, mac du cac
—

'

f

___

nude ASEAN da dat dugc nhieu ket qua trong viec xay dimg AEC hudng tdi
viec xay dung AC vao nam 2015, nhung van con nhilu kho khan phai vugt qua
nhu su cham tre ve phe duyet Hiep dinh cua cac thanh vien, nhung cam ket cua
thanh vien cham dua vao luat hoa...
2. Ve cong dong chinh tri - an ninh
Mgt la, tranh chip lanh th6 va m6i de doa an ninh phi truyen thong dang
n6i len trong khu vuc nhu van de khung b6, vi pham chu quyen hang hai, buon
ban ma tuy va buon lau vu khi, xung dot d bien Dong.
Hai la, cac nude ldn ben ngoai tang cudng vai trd, anh hudng, ke ca can
thiep vao khu vuc ASEAN theo nhieu cach thuc.
Ba la, sir thay d6i ldn lien quan din tien bo trong hgp tac khu vuc trong

cac van d l an ninh, dac biet trong cuoc chien chdng khung bo. Cac phuang tien
dl tang cudng hgp tac chinh tri va an ninh (ZOPFAN, Hiep udc Huu nghi va
Hgp tac, SEA-NWFZ) da khong hieu qua va khong chuyln thanh hanh dong.
Dieu nay la do: (1) ASEAN co mdi quan he noi khoi khong kien dinh. (2) Cac
nguyen tic quan trong cua viec “khong can thiep” da trd thanh mot trd ngai
chinh d6i vdi su hgp tac trong ITnh vuc nhay cam nhu an ninh. Trong nhilu
muc do khac nhau, ASEAN da trd thanh mot khu vuc ma viec cung c6 chu
quyen qudc gia co xu hudng loai tru hop tac trong cac vin d l chinh tri nhay
21


“

•>

r

cam. Day dugc xem la mot rui ro cho qua trinh hgp nhat cua ASEAN de di den
AC noi chung, APSC noi rieng.
r

>

>

f

Bon la, nhan thuc ve su ton tai cua moi quan he phuc tap giua cac nhom
*

r

—

r

khung bo khac nhau tai Dong Nam A. Theo do giua chung co moi lien ket chat
che vdi A1 Qaeda - dac biet la nhom Abu Sayaf va MIFL d Philippines, cac
nhom Jemaah Islamiyah, Aceh va Sulawesi a Indonesia va nhom d Nam Thai
Lan, tao thanh mot lien minh khu vuc trong do co viec tich tru nguon luc, hoat
dong dao tao, mua sam vu khi va lap ke hoach hoat dong khung bo - da dan den
viec mot so nude trong khu vuc nhan thuc dugc rang chi co mot phan ung tap
t

•»

f

r

the co hieu qua mdi co the doi pho vdi moi de doa do.
Cudi cung, van con nhieu khoang cach khi tiep can APSC trudc day va
trong thdi gian tdi.
Day se la nhung thach thuc va trd ngai khong nho d6i vdi viec thuc hien
AC noi chung, APSC noi rieng tu nay den 2020.
3. Vi cong dong van hoa - xa hoi.
r

r

Du danh gia rat cao vai tro cua ASC, song chinh ITnh vuc nay se doi mat
vdi nhieu trd ngai xet ca trudc mat va lau dai. Cu the:
Thu nhdt, xac dinh va xay dung ban sic ASEAN.
Muc tieu quan trong nhit cua ASC la thuc diy tien bo xa hoi va xay dung
ban sic chung ASEAN. Tuy nhien the nao la ban sic chung ASEAN van chua
dugc xay dung thanh khai niem ro rang. Nhu vay, trong muc tieu "hoa nhap
trong da dang" cua ASCC thi mat "da dang" van ro net hon mat "hoa nhap".
ASEAN la “ su thdng nhat trong da dang”; vk trinh do phat triln da co khoang
r

/

?

cach kha ldn giua nhung nude giau nhat va ngheo nhat trong to chuc, mac du
ASEAN de ra nhilu chucmg trinh ho trg nude ngheo d l giam din cach biet,
nhung xem ra kit qua rat han che. Tu nay den 2020 chac chan ASEAN van la

22

r


f

'

*>

r

r

t

cong dong tap hop cac quoc gia co the che chinh tri, cau true nha nudq rat khac
f

tv

>

\

f

nhau. Ve ton giao, sac toe, van hoa van ton tai kha nhieu su khac biet, nhat la
r

\

khi khu vuc nay dang la cac quoc gia cua dao Hoi, dao Phat, Tin Lanh, Thien
chua giao... vdi nhung nen van hoa mang nhieu dac trung khong de pha tron va
hoa nhap vdi nhau. Trong khi do an ninh chinh tri chua on dinh d nhieu nude:
■
>

r

cac am muu dao chinh, cac cuoc bieu tinh chong Chinh phu, hoat dong cua cac

r

•

\

r

9

nhom khung bo, nhat la Hoi giao cuc doan; tranh chap bien gidi giua mot so
nude, tranh chap chu quyen tren Bien Dong... van la nhung hiem hoa tiem an
va de dang bung no bat cu luc nao. Do vay, viec tim kiem va xay dung “ ban
sic ASEAN” trong dieu kien phuc tap tren van la mot thach thuc cua ASCC tu
nay den 2020.
Thu hai la van ton tai kha nhieu khac biet true tiep hay gian tiep tac dong
r

'

f

den viec thuc hien ASCC nhu:i) sir khac biet ve che do chinh tri va he tu tudng
giua cac nude ASEAN day la mot trd ngai khong de gi vugt qua, ii) co nhieu
khac biet va da dang trong van hoa cua moi quoc gia thanh vien.
Thu ba, su da dang va khic biet ve ton giao. Khac biet ton giao la mat
bieu lo tinh da sic cua van hoa D6ng Nam A nhung mat khac co the la mam
mdng cho mau thuan, xung dot. Khong gidi han trong tung nude, khac biet ton
giao co the gay mau thuln giua cac nude.
Qua trinh lien ket ASEAN, ngoai kinh tl dugc d l cap nhilu, lien kit an

ninh chinh tri co kha lau, lien kit van hoa-xa hoi mdi d l ra, chi dugc nhin manh
tdi mot xa hoi dum boc nhau. Tuy vay, khi dat ra xay dimg try cot van hoa-xa
hoi, ASEAN tilp tuc phat trien dinh hudng nay thanh mot vin de nong c6t do la
dilu kha mdi cin phai dugc tiep tuc ban luan. Vdi nhung thach thuc trd ngai
tren chic chin se tac dong manh me den hien thuc hoa AC noi chung, ASCC
noi rieng. Vi thi, muc tieu ting thi, noi ham van hoa-xa hoi v l ca ban se phai
dilu chinh phu hgp vdi thuc tl cua ASEAN va b6i canh qu6c tl dang thay doi.
23


'

t

r

Du sao di nua, Cong dong van hoa-xa hoi phai huang tai su thong nhat,
quy tu vao mot he mach chung, song vai thai gian thirc thi hien con qua ngan
\

^

>

nen lo trinh cua no chi la budc dau, chua he di vao chieu sau hoa hop. Trong
•

(

r

■
>

tuang lai, chi khi nao sir hoi nhap trong noi khoi phat trien manh thi khi do moi
mai nha van hoa chung cua ASEAN mai thuc su di vao cuoc song.
IV.

Cong dong AC tiep tuc nhan dirge sir ung ho cua cac nirdc lom

Viec ASEAN tuyen bo thanh lap Cong dong ASEAN vao nam 2015 nhin
chung, da nhan dugc phan ung tich cuc cua cac nude ldn, dac biet la My, Trung
f

r

r

r

r

Quoc va Nhat Ban, nhung cudng quoc co lgi ich chien luge va kinh te song con
trong khu vuc. Cac nha lanh dao cac nude nay deu tuyen bo ung ho ASEAN
trong nhung no lire lam sau sac han hoi nhap khu vuc d Dong Nam A thong
qua quyet dinh thanh lap AC dua tren ba tru cot la AEC, APSC va ASCC.
r

\

Vi sao cac nude ldn tren lai quan tam den cong dong cua ASEAN va AC
se tac dong din cac qu6c gia nay nhu thi nao? Day se la mot trong nhung van
de noi bat trong thdi gian tdi.
1. D6i vdi My
6 Dong Nam A, My co nhung lgi ich rat ldn ca ve chien luge lan kinh te.
Mot ASEAN vung manh v l chinh tri, phdn vinh ve kinh te, lanh manh v l xa
r

r

hoi la phu hop vdi nhung lgi ich cua My d Dong Nam A. Bdi v i : Thu nhat, hoi
nhap ASEAN se tang cudng quan he cung co lgi vdi My. ASEAN tu no md cua
va hoi nhap va khi hien thirc hoa cong ddng thi muc do lien kit se sau sac han.
Thu hai, ASEAN hoi nhap se ho trg cho chinh sach toan cau cua My. Thu ba,
hoi nhap ASEAN se 6n dinh hoa mot khu vuc quan trong v l chiln luge. Cac
nude ASEAN la ddng minh quan trong cua My trong cuoc chiln tranh chong
khung b6. Mot AEC manh se gia tang trgng lugng cua ASEAN doi vdi noi khdi
va ben ngoai. Hoi nhap se lam cho khu vuc an toan han bang cach giam khoang
cach phat triln va nhung cang thing di liln vdi no ben trong ASEAN . Thu tu,

24