Bài giảng ngữ văn 7 bài 14 một thứ quà của lúa non cốm 4

BÀI 14:
MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON :
CỐM


? Hãy nêu vài nét về tác giả Xuân Quỳnh và
tác phẩm.

* Bài thơ “ Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh có vần như
thế nào ?
a. Vần chân.
b. Vần lưng.

? Hãy nêu nội dung và nghệ thuật bài thơ “
Tiếng gà trưa” của Xuân Quỳnh.

* Những hình ảnh và kỷ niệm gì đã được gợi lại từ
tiếng gà trưa ?
a. Gợi lại những hình ảnh về con gà mái mơ, mái vàng.
b. Gợi lại những kỷ niệm về tuổi thơ mong được bộ
quần áo mới.
c. Gợi lại những kỷ niệm về người bà thân thương.
d. Tất cả đều đúng.

N


Tiết 57

Thạch Lam

Tiết 57

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tác giả, tác phẩm
- Thạch Lam ( 1910 – 1942 ), tên khai sinh là
Nguyễn Tường Vinh ( Nguyễn Tường Lân )
- Tác phẩm :
+ Tùy bút :“ Hà Nội băm sáu phố phường”
( 1943 ),
+ Tập truyện ngắn : “ Gió đầu mùa”, “ Nắng trong
vườn”, “ Sợi tóc”.
3. Thể loại
Tùy bút là một thể văn, thiên về biểu cảm, chủ
trọng thể hiện cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ của
tác giả trước các hiện tượng và vấn đề của đời
sống ( bút ký trữ tình ).
4. Bố cục
- “ Cơn gió mùa hạ…như chiếc thuyền rồng” : cảm
nghĩ về nguồn gốc của cốm.
-“ Cốm là thức quà…kín đáo và nhũn nhặn” :
cảm nhận về giá trị văn hóa của cốm.
-“ Cốm không phải…hơn nhiều lắm” : bàn về sự
thưởng thức cốm.

Lớp 7

Đọc chậm, nhẹ nhàng,
thiết.
?tình
Saucảm
khi tha
tham
khảo mục
Chú thích, em hãy nêu vài
nét về
giả,Chú
tác thích,
phẩm.
? Dựa
vàotác
mục
em cho biết thể loại của
văn bản ? Hãy nêu sự hiểu
? Em cho biết bố cục của
biết của em về thể loại
văn bản. Hãy nêu nội
này.
dung của từng phần.


Tiết 57

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG.
II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm :
-“ Nhuần thấm, thanh nhã, tinh khiết, thơm mát,
trắng thơm, phảng phất, trong sạch” ( tt ) -> miêu
tả những cảm nhận tinh tế.
Phương thức biểu đạt:
miêu tả.
Đoạn văn đầu
Nghệ thuật : từ ngữ
( nguồn gốc của cốm )
chọn lọc, tinh tế; câu
văn có nhịp điệu.
-“ cái đòn gánh hai đầu cong vút lên như chiếc
thuyền rồng” -> hình ảnh ấn tượng nhất về cô
hàng cốm làng Vòng.

Lớp 7

THẢO LUẬN
? Tìm và phân tích
những
tính văn
từ miêu
? Đoạn
đầu “tảCơn
một
tế
giócách
mùatinh
hạ…trong
?hương

Những
sắc
về về
vịnét
và đặc
cảm
giác
sạch
của
trời”
nói
nghệ
thuật
trong
đoạn
mà cốm
mang
qua
nguồn
gốclại
của
cốm,
văngiả
nàyđã
? sửgiả
cảm giác
của
tác
?
tác

dụng
phương thức biểu đạt
nào là chủ yếu ?
? Hình ảnh ấn tượng nhất
về cô hàng cốm làng
Vòng trong sự quan sát
của tác giả là gì ?


Tiết 57

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

I.ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG.
II.ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm
2. Cảm nhận về giá trị văn hóa của cốm.
- “ Cốm là thức quà…An Nam”
=> Câu trần thuật đơn có từ “ là” : khẳng định
giá trị của cốm.
Là thức dâng trời đất -> lễ vật trong
Lể vật
một nghi lễ quan trọng.
sêu tết
Lễ vật sêu tết là một biểu hiện đẹp
trong phong tục Việt.
Trân trọng những sản vật quê hương.
Tác giả
Trân trọng vẻ đẹp của văn hóa và
nhắc nhở

truyền thống dân tộc.
3. Bàn về sự thưởng thức cốm.
- “ hãy, chớ, phải nên…” -> lời đề nghị thẳng
thắn, chí lí, chí tình => tình cảm chân thành.
- Là sự thưởng thức, sự chiêm nghiệm món
quà của trời đất kết hợp tài nghệ khéo léo và
trình độ ẩm thục thực tế của người làm cốm.

Lớp 7

? Câu văn nào trong
phần này đã khái quát
“ Cốm
là thức
quà
riêng biệt
được
những
giá giả
trị
đặc
? Vì
sao tác
lại cho
của
đất
nước,
làtrong
thức
dângcủa

của
Phê
phán
thói
chuộng
sắc
chứa
đựng
rằng
dùng
cốm
làm
lễ
?Bởi
Câu
vănlànày
sửlúa
dụng
cốm
thức
dâng
của
những
cánh
đồng
bát
ngát
ngoại,
đua
đòi

học
hỏi
làm
những
hạt
cốm
rất
bình
vật
sêu
tết
thật
thích
hợp
kiểuđất,
cấu
trúc
câu
nào
mà
trời
mang
vẻ đậm
đàhiểu
xanh,
mang
trong
hương
vị tất
sang

một
cách
thiếu
dị,
khiêm
nhường
?
?
em
đãcủa
họcnghị
ởgiản
lớp
6 ?và
thanh
nhã
đồng
nội,
cảcác
cái
Nói
mộc
lời
mạc,
đề
với
dị
biết
của
những

kẻ
giàu có
Kiểu
cấu
trúc
này
có
giánghi
xứng
làkhiết
lễ
vật
trong
một
thanh
những
người
của
mua
đồng
cốm,
quê
nội
hợm
của,
tác
giả muốn
gửi
trị
như

thế
nào
để
biểu
Dùng
cốm
làm
lễ
vật
sêu
tết
Sự
tinh
tế,
thái
độ
trân
lễ
quan
trọng
của
một
cỏtác
Angiả
Nam”.
lại
dùng
liên
gắm
điều

gì tiếp
?đất
đạt
nội
dung
ýýcũng
nghĩa
lànước
một
biểu
hiện
đẹp
trong
trọng
vàvăn
là của
nét
có
nền
minh
nông
những
từ
có
nghĩa
yêu
đoạn
văn
?thực
phong

tục
Việt,
chứng
tỏcủa
văn
hóa
ẩm
nghiệp
lâu
đời.
cầu,
mệnh
lệnh
như
“giá
trị vềhãy,
mặt
vănViệt
hóa được
của
một
người
tác sản
chớ,
phải
nên…”
vật Em
đồng
quê
Việt

Nam.
giả
phân
tích
và tấm
cảm
cảm
nhận
gì
về
nhận
nhưqua
thế cách
nào ?
lòng
tác giả
dùng từ này ?


Tiết 57

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

I.ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG.
II.ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Cảm nghĩ về nguồn gốc của cốm
2. Cảm nhận về giá trị văn hóa của cốm
3. Bàn về sự thưởng thức cốm.

III. TỔNG KẾT

Lớp 7

? Em cho biết, Thạch Lam
? Qua văn bản này,em cho
thể hiện nội dung này bằng
biết Thạch Lam nêu những
nghệ thuật như thế nào ?
Em hãy
nội? dung
nàonêu
? ý nghĩa của
văn bản “ Một thứ quà của
lúa non: cốm” của Thạch
lam.

1. Nội dung
-2.Cốm
Nghệ: sản
thuật
vật của tự nhiên, trời đất là chất quý sạch của Trời trong vỏ xanh
3. -ÝLời
nghĩa
bản
của
hạt
lúa
non
trên
những

đồng.
vănvăn
trang
trọng,
tinhcánh
tế, đầy
cảm xúc, giàu chất thơ.
-Bài
Cốm
vật
mang
đậm
nétcông
văn
hóa.
- Chọn
chi
tiết
nhiều
liênnhững
tưởng,cảm
kỷ niệm.
văn: sản
làlọc
sự
thể
hiệngợi
thành
giác lắng đọng, tinh tế mà sâu
Gắn

liền
kinh
về sống
quy
trình,
cách
thức
làmmang
cốm được
Sáng
tạovới
trong
lời
văn hóa
xenquý
kể lối
và
tả
chậm
ngẫm
nặng truyền
tính
sắc+-của
Thạch
Lam
vềnghiệm
văn
và
củarãi,
người

Hànghĩ,
Nội.
từ chất
đời này
khác.
tâmsang
tình,đời
nhắc
nhở nhẹ nhàng.
+ Gắn liền với phong tục lễ tết thiêng liêng của dân tộc, với ước mong hạnh
phúc của mọi người.
+ Gắn liền với nếp sống thanh lịch của người Hà Nội: cách thưởng thức ẩm
thực thanh nhã, cao sang.
-Những cảm giác lắng đọng, tinh tế, sâu sắc của Thạch Lam về văn hóa và lối
sống của người Hà Nội.


Tiết 57

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

I.ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHI TiẾT
III. TỔNG KẾT
IV. LUYỆN TẬP

Lớp 7

Nếu được chọn một câu văn làm
?chủ

Theo
sửem
dụng
đềem
chobài
bàitùy
tùybút
bútnày
này,
những
phương
thức biểu
đạtlạinào ?
sẽ chọn
câu nào?
Vì sao
Phươngchọn
thứccâu
nàođó
là ?chủ yếu ?

1. “ Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những
cánh đồng lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc
mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê nội cỏ An Nam” => thể
hiện nội dung của văn bản.
2. Bài văn tùy bút này, tác giả sử dụng phương thức biểu đạt : biểu
cảm kết hợp miêu tả và bình luận. Trong đó, biểu cảm là chủ yếu.
3. Qua bài này, em học được : chọn đúng cái thần, cái hồn, cái nét
đặc sắc nhất của đối tượng miêu tả; trí tưởng tượng phong phú,
đặc sắc, nhận xét tinh tế.

? Qua bài này, em học tập được gì
từ cách quan sát, tưởng tượng và
nhận xét của tác giả ?


Tiết 57

MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON : CỐM

Lớp 7

1. Đọc diễn cảm nhiều lần bài văn.
2. Đọc tham khảo một số đoạn văn của tác giả
Thạch Lam viết về Hà Nội.
3. Chọn học thuộc một đoạn văn trong bài khoảng
5 – 6 dòng.
4. Sưu tầm và chép lại một số câu thơ, ca dao nói
đến cốm.( tìm, ghi lại một số câu thơ của Nguyễn
Tuân, Vũ Bằng )
5. Soạn hai bài “ Mùa xuân của tôi” và “ Sài Gòn
tôi yêu”( đọc kỹ hai văn bản, trả lời các câu hỏi ở
mục Đọc và tìm hiểu văn bản ).

Ngu


Nguyễn Ngọc Tuấn
08/2011