Bài giảng ngữ văn 7 bài 16 ôn tập tác phẩm trữ tình

1


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Trong các ý liến sau, ý kiến nào
đúng nhất?

A Nhửừng vaờn baỷn vieỏt baống thụ.
B Kể lại câu chuyện cảm động.
C Thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả.
D Thô vaø tuyø buùt.

Đúng
2


KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Trong các văn bản sau, văn bản
nào không thuộc thể loại tuỳ bút ?

A Coồng trửụứng mụỷ ra.

Đúng

B Một thứ q của lúa non : Cốm.
C Sài Gòn tơi u.
D Mùa xuân của tôi.

3

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 3: Nhà văn Vũ Bằng là người Hà Nội sống
những năm xa cách đất Bắc thời Mỹ ngụy, văn
bản “Mùa xuân của tôi”đã thể hiện tình cảm quý
báu gì của nhà văn dành cho mùa xuân đất Bắc?
-Tình yêu bền chặt với mùa xuân đất Bắc.
- Tình cảm thủy chung với quê hương.
- Lòng mong mỏi đất nước hòa bình thống nhất
để có mùa xuân sum họp.

4


Tiết 67-68
Văn học

5


1. Nêu tên tác giả của những tác phẩm sau :
Tác phẩm
- Cảm nghó trong đêm thanh tónh (Tónh dạ tứ)
- Phò Giá về kinh (Tụng giá hoàn kinh sư)
- Tiếng gà trưa
- Rằm tháng giêng (Nguyên tiêu) - Cảnh khuya
- Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê (Hồi hương
ngẫu thư)
- Bạn đến chơi nhà.
- Buổi chiều đứùng ở Phủ Thiên Trường trông ra (Thiên
Trường vãn vọng)

-Bài ca nhà tranh bò gió thu phá (Mao ốc vò thu phong sở
phá ca).
- Bánh trôi nước
-Qua Đèo Ngang

Tác giả
Lý Bạch
Trần Quang Khải
Xn Quỳnh
Hồ Chí Minh
Hạ Tri Chương
Nguyễn Khuyến
Trần Nhân Tơng
Đỗ Phủ
Hồ Xn Hương
Bà Huyện
Thanh Quan
Nguyễn Trãi

6


2. Sắp xếp tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng, tình cảm được biểu hiện :
Tác phẩm
Bài ca nhà tranh bò gió thu
phá (Mao ốc vò thu phong
sở phá ca).
Qua Đèo Ngang
Ngẫu nhiên viết nhân buổi
mới về quê (Hồi hương

ngẫu thư)
Sông núi nước Nam
Tiếng gà trưa
Bài ca Côn Sơn
Cảm nghó trong đêm
thanh
tónh (Tónh dạ tứ)

Nội dung tư tưởng, tình cảm biểu hiện
Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả.
Nỗi thương nhớ q khứ đi đơi với nỗi buồn đơn lẻ,
thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ
Tình cảm q hương chân thành pha chút xót xa lúc
mới trở về q.
Ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt địch.
Tình cảm gia đình, q hương qua những kỷ niệm đẹp
của tuổi thơ.
Nhân cách thanh cao và sự giao hòa tuyệt đối với
thiên nhiên.
Tình cảm q hương sâu lắng trong khoảnh khắc
đêm thanh vắng.
Tình u thiên nhiên, lòng u nước sâu nặng, phong7
thái ung dung, lạc quan.


3. Thể thơ :
Tác phẩm
Sau phút chia ly
( Chinh phụ ngâm khúc)
Qua Đèo Ngang

Bài ca Côn Sơn
(Côn Sơn ca)
Tiếng gà trưa
Cảm nghó trong đêm thanh tónh

Thể thơ

Song thất lục bát
Bát cú Đường luật
Lục bát
Tự do 5 tiếng
Cổ phong (Cổ thể)

(Tónh dạ tứ)
Sông núi nước Nam

Tuyệt cú Đường luật

(Nam quốc sơn hà)
8


4. Xác định Đúng (Đ), Sai (S) cho các ý kiến sau :
Tác phẩm
a. Đã là thơ thì nhất thiết chỉ được dùng phương thức biểu
cảm.
b. Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.

Đ/S
S

c. Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.

Đ
Đ

d. Tùy bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm.

Đ

e. Thơ trữ tình chỉ được dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện tình
cảm, cảm xúc.
g. Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc
qua kể chuyện, miêu tả và lập luận,…
h. Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi
cảm.
i. Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống
nhân vật đa dạng.
k. Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.

S
Đ
Đ
S
S

9


5. Điền vào chỗ trống :

a. Khác với các tác phẩm của cá nhân, ca dao trữ tình
(trước đây) là những bài thơ, câu thơ có tính chất
tập thể và truyền
miệng
………………
…………………………
b.
Thể số
thơthủ
được
ca nghệ
dao sử
dụngthường
nhiều nhất
là lục
c. Một
pháp
thuật
gặp trong
cabát
………………
dao trữ tình: ...........
…………………………………………………………
Nhân hóa, so sánh, ẩn dụ, hoán dụ, tương
………
phản, chơi chữ,…; ngôn ngữ giàu tính biểu cảm, yếu tố
…………………………………………………………
miêu tả, kể, lập luận,…
…………………………………………………………
……………………………………

10


GHI NHỚ
1. Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả
trước cuộc sống. Thơ là thể loại văn học phù hợp để thể hiện tình cảm, cảm
xúc, tuy nhiên cũng có thơ tự sự, truyện thơ. Văn xuôi phù hợp với kể
chuyện, tuy nhiên cũng có những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang nặng
tính chất trữ tình như tùy bút.
2. Ca dao trữ tình là loại thơ biểu hiện những tình cảm, nguyện vọng tha
thiết và chính đáng, vốn được lưu hành trong dân gian. Thơ của thi nhân
biểu hiện tình cảm cá nhân song ở những bài thơ có giá trị, tình cảm của
tác giả bao giờ cũng có tính chất đại diện cho cho những tình cảm tiến bộ,
mang màu sắc nhân bản đậm nét: tình yêu quê hương đất nước, tình cảm
gia đình, tình bạn, tình yêu,…
3. Tình cảm, cảm xúc có khi được biểu hiện một cách trực tiếp song thường
được biểu hiện một cách gián tiếp. Phân tích, bình giá và thưởng thức thơ
trữ tình không được thoát ly văn bản song không thể chỉ dừng ở bề mặt của
ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ giàu tính chất khơi gợi, những
cảnh vật, sự việc được miêu tả, tường thuật, đôi khi qua cả những lập luận,
11
… mà suy ngẫm mới đồng cảm được với tác giả và lĩnh hội được đúng và
đầy đủ ý vị của bài thơ.


VUI ĐỂ HỌC
Câu 1: Câu thơ sau của tác giả nào, trong bài thơ
nào?
“Mục đồng địch lí ngưu quy tận
Bạch lộ song song phi hạ điền”

a. Trần Quang Khải – Tụng giá hồn kinh sư.
b. Nguyễn Trãi – Cơn Sơn ca.
c.
c. Trần Nhân Tơng - Thiên Trường vãn vọng.
d. Hồ Xn Hương – Bánh trơi nước.

34521

12


VUI ĐỂ HỌC
Câu 2: Đoạn văn sau của tác giả nào, trong văn
bản nào?
“Tơi u sơng xanh, núi tím; tơi u đơi mày ai
như trăng mới in ngần và tơi cũng xây mộng ước,
nhưng u nhất mùa xn khơng phải là vì thế.”
a. Thạch Lam – Một thứ q của lúa non: Cốm
b.
b.

Vũ Bằng – Mùa xn của tơi.

c. Nguyễn Khuyến – Bạn đến chơi nhà.
d. Minh Hương – Sài Gòn tơi ù.

34521

13

14


VUI ĐỂ HỌC
Các bức chân dung và
tranh sau đây gợi em nhớ
đeán những tác giả và tác
phẩm nào?

15


TRẦN QUANG KHẢI
(1241-1294)

TỤNG GIÁ HOÀN KINH SƯ
(Phò giá về kinh)
16


NGUYỄN TRÃI
(1380 – 1442)

CÔN SƠN CA
(Bài ca Côn Sơn)

17

THIÊN TRƯỜNG VÃN VỌNG
(Buổi chiều đứng ở Phủ Thiên Trường trông ra)
TRẦN NHÂN TÔNG (1258-1308)

18


BÁNH TRÔI NƯỚC

HỒ XUÂN HƯƠNG
(Bà chúa thơ Nôm)
19


QUA ĐÈO
NGANG
(Bà Huyện
Thanh Quan)

20


21


TĨNH DẠ
TỨ
(Cảm nghĩ
trong đêm
thanh tĩnh)

VỌNG LƯ
SƠN BỘC
BỐ
(Xa ngắm
thác núi
Lư)
22


HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
(Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê)
HẠ TRI CHƯƠNG (659 – 744)

23


Mao ốc vị thu phong sở phá ca
(Bài ca nhà tranh bị gió thu phá)
24


HỒ CHÍ MINH
(1890 – 1969)

RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)

25