Bài giảng ngữ văn 7 bài 19 rút gọn câu 19

BÀI GIẢNG
NGỮ VĂN LỚP 7

RÚT GỌN CÂU


I – THẾ NÀO LÀ RÚT GỌN CÂU?

Ví dụ 1:
a) Học ăn ,học nói, học gói, học mở.
b) Chúng ta// phải học ăn ,học nói ,học gói,học mở.
C

-> Lược chủ ngữ

V


Ví dụ 2:
a)Hai ba người đuổi theo nó .Rồi ba bốn người ,
sáu bảy người .
-> Lược vị ngữ

b)Bao giờ cậu đi Hà Nội ?
-Ngày mai.
-> Lược cả chủ ngữ lẫn vị ngữ


II – CÁCH DÙNG CÂU RÚT GỌN:

Ví dụ 1:

Sáng chủ nhật , trường em tổ chức cắm trại. Sân
trường thật đông vui . Chạy loăng quăng. Nhảy
dây. Chơi kéo co.
-> Không nên rút gọn câu khiến người đọc,
người nghe, hiểu sai hoặc không đầy đủ nội
dung câu nói.


II – CÁCH DÙNG CÂU RÚT GỌN:

Ví dụ 2:
-Mẹ ơi ,hôm nay con được điểm 10
-Con ngoan quá !Bài nào được điểm 10 thế?
-Bài kiểm tra toán

-> Không biến câu nói thành một câu cộc lốc,
khiếm nhã.


III – LUYỆN TẬP:

Bài tập 1 :Trong các tục ngữ sau ,câu nào là câu
rút gọn? Những thành phần nào của câu được rút
gọn? Rút gọn như vậy để làm gì?
a)Người ta là hoa đất .
b)Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
c)Nuôi lợn ăn cơm nằm, nuôi tằm ăn cơm đứng.
d) Tấc đất tấc vàng.

-> Lược bỏ chủ ngữ để ngụ ý hành động, đặc

điểm trong câu là của chung mọi người


Bài tập 2 :Hãy tìm câu rút gọn trong các ví dụ dưới đây. Khôi
phục những thành phần câu được rút gọn.Cho biết vì sao trong
thơ,ca dao thường có nhiều câu rút gọn như vậy.

a) ->(Tôi)
Bước tới Đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen lá đá chen hoa.
Lom khom dưới núi tiều vài chú,
Lác đác bên sông chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
->(Tôi)
Dừng
chân đứng lại trời non nước,
Một mảnh tình riêng ta với ta.
(Bà Huyện Thanh Quan)


->(Người ta) Đồn rằng quan tướng có danh
b)
->(Quan tướng) Cưỡi ngựa một mình chẳng phải vịn
->(Vua)
ai
->(Vua)
Ban khen rằng ấy mới tài
->(Quan tướng) Ban cho cái áo với hai đồng tiền .
->(Quan tướng)

Đánh giặc thì chạy trước tiên ,
Xông vào trận tiền cởi khố giặc ra
->(Quan tướng)
Giặc sợ giặc chạy về nhà ,
Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân!
(Ca dao)


=>Trong thơ ca thường có nhiều câu
rút gọn như vậy vì ngôn ngữ thơ ca
luôn đòi hỏi sự cô đọng súc tích,
mặt khác các tác giả thường muốn
giấu mình đi một cách khiêm tốn.


Bài tập 3:
Mất rồi
Một người có việc đi xa dặn con :
- Ở nhà có ai hỏi bảo bố đi vắng nhé!
Sợ con mải chơi quên mất, ông ta viết mấy câu vào giấy, đưa cho con,
bảo:
-Có ai hỏi thì cứ đưa cái giấy này
Đứa con cầm giấy bỏ vào túi áo. Cả ngày chẳng thấy ai hỏi. Tối đến , nó
thắp đèn, lấy giấy ra xem, chẳng may để giấy cháy mất.
Hôm sau người khách lại chơi, hỏi:
-Bố cháu có nhà không?
Thằng bé ngẩn ngơ hồi lâu, sực nhớ ra, sờ vào túi không thấy giấy, liền
nói:
- Mất rồi.
Ông khách sửng sốt :

-Mất bao giờ?
-Thưa …tối hôm qua.
- Sao mà mất nhanh thế?
- Cháy ạ.


Nhận xét: Cậu bé và người khách hiểu lầm nhau bởi vì
cậu bé khi trả lời người khách đã dùng ba câu rút gọn
khiến người khách hiểu sai ý nghĩa:
+ “Mất rồi”: ý cậu bé tờ giấy mất rồi nhưng người
khách hiểu : bố cậu bé mất.
+ “Thưa …tối hôm qua”: ý cậu bé tờ giấy mất tối hôm
qua: người khách hiểu : bố cậu bé mất tối hôm qua.
+ “Cháy ạ” : ý cậu bé tờ giấy mất vì cháy, người
khách hiểu : bố cậu bé mất vì cháy.

=>Qua câu chuyện cần rút ra bài học phải
cẩn thận khi dùng câu rút gọn, dùng
không đúng sẽ gây hiểu lầm.


Bài tập 4:
Tham ăn
Có anh chàng phàm ăn tục uống, hễ ngồi vào mâm là gắp lấy gắp
để, chẳng ngẩng mặt nhìn ai, cũnh chẳng muốn chuyện trò gì. Một lần đi
ăn cỗ ở nhà nọ, có ông khách thấy anh ta ăn uống lỗ mãng quá, bèn lân la
gợi chuyện. Ông khách hỏi:
-Chẳng hay ông người ở đâu ta?
Anh chàng đáp:
-Đây .

Rồi cắm cúi ăn.
-Thế ông được mấy cô , mấy cậu rồi?
-Mỗi.
Nói xong , lại gắp lia gắp lịa.
Ông khách hỏi tiếp:
-Các cụ thân sinh ra ông chắc còn cả chứ?
Anh chàng vẫn không ngẩng đầu lên , bảo:
-Tiệt.


• Nhận xét: Trong chuyện,việc dùng các câu rút
gọncủa anh chàng phàm ăn đều có tác dụng gây
cười phê phán. Rút gọn đến mức không hiểu
được và rất thô lỗ.


Bài tập 5 :Chỉ rõ và khôi phục các thành
phần câu bị rút gọn:
a) Tiếng hát ngừng. Cả tiếng cười.
b) Mong các cháu mai sau lớn lên thành
những người dân xứng đáng với nước
độc lập tự do.
c) Uống nước nhớ nguồn.
d) Của đáng mười Nhu chỉ bán được năm.
Có khi chẳng lấy được đồng nào là khác
nữa.


Bài tập :
a) Tiếng hát ngừng. Cả tiếng cười cũng ngừng.

=> lược vị ngữ
b) Bác mong các cháu mai sau lớn lên thành những
người dân xứng đáng với nước độc lập tự do.
=>lược chủ ngữ
c) Chúng ta phải uống nước nhớ nguồn.
=>lược chủ ngữ
d) Của đáng mười Nhu chỉ bán được năm .Có khi Nhu
chẳng lấy được đồng nào là khác nữa.
=>lược chủ ngữ


GIỜ HỌC KẾT
THÚC