Bài giảng ngữ văn 7 bài 20 tự học có hướng dẫn bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận 2

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 7

Bố cục và phương pháp lập
luận trong bài văn nghị luận

TaiLieu.VN


I - Mối quan hệ giữa bố cục và lập
luận

* Xét văn bản Tinh thần yêu nước
của nhân dân ta.

TaiLieu.VN


1- Bố cục:
- 3 phần:
+ Phần 1: Đoạn 1: Nhận định chung về lòng yêu nước
+ Phần 2:Chứng minh lòng yêu nướcqua các thời kì
Đoạn 2: Lòng yêu nước trong quá khứ
Lòng yêu nước trong hiện tại

Đoạn 3:

+ Phần 3: Đoạn 4:Bổn phận và trách nhiệm của mỗi người
dân

TaiLieu.VN

Ghi nhớ 1 ( SGK-31)
Bố cục bài văn nghị luận có 3 phần
+)Mở bài: Nêu vấn đề có ý nghĩa đối với đời sống xã
hội ( luận điểm xuất phát, tổng quát)
+)Thân bài: Trình bày nội dung chủ yếu của bài ( có
thể có nhiều đoạn nhỏ, mỗi đoạn có một luận điểm
phụ)
+)Kết bài: Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng,
thái độ, quan điểm của bài.
TaiLieu.VN


2 – Lập luận
• Bài tập trắc nghiệm
• Lập luận là gì?
a) Là ý kiến thể hiện tư tưởng, quan điểm trong bài
văn nghị luận.
b) Là những lý lẽ, dẫn chứng làm cơ sở cho luận
điểm
c) Là cách lựa chọn, sắp xếp, trình bày luận cứ sao
cho chúng làm cơ sở vững chắc cho luận điểm.
d) Cả ba ý trên

TaiLieu.VN


Hµng däc 1
•
•

Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước
( luận điểm xuất phát)

Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại

Tinh thÇn
yªu níc

Qu¸ khø

Đồng bào ta ngày nay rất xứng đáng …

HiÖn t¹i
Bổn phận của chúng ta…

Lập luận Suy luận tương đồng theo thời gian
TaiLieu.VN

Mai sau


b) Hàng ngang

Dân ta có
một lòng
nồng nàn
yêu nước
( luận
điểm xuất

phát)

Nêu vấn
đề trực
tiếp
(nhân)

TaiLieu.VN

Truyền
thống
quý
báu

Khẳng
định giá
trị của
vấn đề
( quả)

Mỗi khi tổ quốc bị xâm
lăng…nó lướt qua mọi sự
nguy hiểm, khó khăn, nó
nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và lũ cướp nước( vai
trò của lòng yêu nước)

So sánh mở rộng, xác
định phạm vi thể hiện vấn
đề( quả)

Lập luận theo quan hệ nhân - quả


Hàng ngang 2
Lịch sử ta đã
có nhiều
cuộc kháng
chiến vĩ đại

Bà
Trưng,
Bà
Triệu…

Giới
thiệu
khái
quát và
chuyển
ý (nhân)

Liệt kê
dẫn
chứng
(nhân)

Lập luận theo quan hệ nhân - quả
TaiLieu.VN

Chúng ta phải ghi
nhớ…

Ghi nhớ công
lao( quả)


Hàng ngang 3

Đồng bào
ta ngày
nay rÊt
xứng đáng

từ…. đến…
từ…. đến…
từ…. đến…
từ…. đến…
từ…. đến…
từ…. đến…

Đều giống
nhau nơi
nồng nàn
yêu nước

Khái quát
và
chuyển ý

Liệt kê dẫn
chứng

Khái quát
nhận định
đánh giá

Lập luận tổng – phân - hợp
TaiLieu.VN


Hàng ngang 4

Bổn
phËn của
chúng ta

Giải
thích,
tuyên
truyền, tổ chức, lãnh
đạo, làm cho tinh thần
yêu nước của tất cả
mọi người đều được
thực hành vào công
việc yêu nước, công
việc kháng chiến.

Lập luận suy luận tương đồng
TaiLieu.VN

• Dựa vào quá trình phân tích và sơ đồ trong SGK, cho biết
quan hệ giữa bố cục và lập luận như thế nào?
- Mỗi phần của bố cục có một cách lập luận
( hàng ngang)
- Giữa các phần của bố cục cũng có lập luận ( hàng dọc )
- Mạng lưới kết nối dọc – ngang đó chính là kết quả phối hợp
khéo léo giữa bố cục và lập luận

TaiLieu.VN


Ghi nhớ 2(SGK-31)
• Để xác lập luận điểm trong từng phần và mối quan hệ giữa
các phần, người ta có thể sử dụng các phương pháp lập
luận khác nhau như suy luận nhân quả, suy luận tương
đồng,…

TaiLieu.VN


II- Luyện tập- thảo luận nhóm
•
•
•
•

Văn bản Học cơ bản mới có thể thành tài lớn
Nhóm 1,2

a) Bài văn nêu ra tư tưởng :
Đó là luận điểm: Học cơ bản mới có thể thành tài
lớn
• Tư tưởng được thể hiện ở đoạn đầu và đoạn cuối
và thể hiện ở các câu:
• Câu đầu
• Hai câu cuối
TaiLieu.VN


Nhóm 3,4
• B) Bố cục: 3 phần
• Mở bài: học thành tài là rất hiếm.
• Thân bài: việc học thành tài của các danh hoạ Lê-ô-na-Đờvanh-xi.
• Thân bài: Kết luận về vấn đề học thành tài.

TaiLieu.VN


Cách lập luận
• Tổng – Phân - Hợp
• Mở bài:Lập luận so sánh tương phản
• Thân bài: Chứng minh luận điểm bằng một câu chuyện kể
về Lêona Đơvanh xi
• Kết bài: Lập luận nhân- quả
• Hệ thống luận điểm
1- luận điểm xuất phát( tư tưởng của bài văn)
Học cơ bản mới có thể trở thành tài lớn.
2- Luận điểm khai triển.
Luận điểm 1: Nhiều người đi học mấy ai đã thành tài.

Luận điểm 2: Việc rèn luyện thành tài của ĐơVanh-xi.
Luận điểm 3: Kết luận về vấn đề học thành tài.
TaiLieu.VN


IV- HOẠT ĐỘNG TIẾP NỐI
• Soạn bài:
Luyện tập về phương pháp lập
luận trong văn nghị luận

TaiLieu.VN