Bài giảng ngữ văn 7 bài 20 tự học có hướng dẫn bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận 3

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 7
BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN
TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

TaiLieu.VN


? Nêu yêu cầu tìm hiểu đề và lập ý cho bài văn
nghị luận?
- Yêu cầu tìm hiểu đề là xác định đúng: vấn đề, phạm vi,
tính chất của bài nghị luận.
- Lập ý bao gồm: xác định luận điểm (luận điểm chính và
luận điểm phụ), tìm luận cứ và cách lập luận cho bài văn.

TaiLieu.VN


TIẾT 83

Bố cục và phương pháp lập luận
trong bài văn nghị luận
I/. Lí thuyết
1. Mối quan hệ giữa bố cục và lập luận
1.1, Phân tích ngữ liệu:
- Văn bản “Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”
(Hồ Chí Minh)

TaiLieu.VN


(1)

Dân ta có một lòng
(1) nồng nàn yêu nước

I

Lịch sử ta đã có
(2) nhiều cuộc kháng
chiến vĩ đại...

(2)
truyền thống
quý báu
Bà Trưng
Bà Triệu...

(3)
mỗi khi Tổ quốc
bị xâm lăng... lũ
cướp nước
chúng ta phải ghi
nhớ...

II
Đồng bào ta ngày
nay cũng rất xứng
(3)
đáng

III

Bổn phận của
(4) chúng ta...
TaiLieu.VN

- từ ... đến...
- từ ... đến...
- từ ... đến...

đều giống nhau
nơi lòng yêu nước

giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo,
làm cho tinh thần yêu nước... kháng chiến.


* Nhận xét:
* Văn bản gồm 3 phần: P1: đoạn 1
P2: đoạn 2 và đoạn 3
P3: đoạn 4.
* Các câu văn thể hiện luận điểm trong văn bản:
+ Đoạn 1: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu
nước.
+ Đoạn 2: Lịch sử đã có nhiều cuộc kháng chiến
vĩ đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân ta.
+ Đoạn 3: Đồng bào ta ngày nay cũng rất xứng
đáng với tổ tiên ta ngày trước.
+ Đoạn 4: Bổn phận của chúng ta...
TaiLieu.VN

Dân ta có một lòng
nồng nàn yêu nước

Luận điểm xuất phát
Mở bài

Lịch sử ta đã có
nhiều cuộc kháng
chiến vĩ đại...

Luận điểm phụ
Thân bài

Đồng bào ta ngày
nay cũng rất xứng
đáng

Luận điểm phụ
Thân bài

Bổn phận của
chúng ta...
TaiLieu.VN

Luận điểm kết luận
Kết bài


* Cách sắp xếp, trình bày các luận điểm, luận cứ:
- Mối quan hệ hàng ngang:

+ Hàng ngang thứ 1 lập luận theo quan hệ nhân quả:
Lòng yêu nước
Truyền thống
Sức mạnh
+ Hàng ngang thứ 2 lập luận theo quan hệ nhân quả:
Lịch sử
Bà Trưng
Chúng ta phải
đã chứng tỏ...
Bà Triệu
ghi nhớ
+ Hàng ngang thứ 3 lập luận theo quan hệ tổng - phân - hợp:
Đưa ra
Dùng dẫn
nhận định
chứng minh
+ Hàng ngang thứ 4 lập luận theo quan hệ suy
luận tương đồng:
Suy ra bổn phận
Từ truyền thống
của chúng ta
TaiLieu.VN

Kết
luận


Mối quan hệ theo hàng dọc được tác giả trình bày và dẫn dắt như thế nào
- Hàng dọc có kết cấu là những suy luận tương đồng theo thời gian:

Lòng yêu
nước

Luận điểm xuất phát

Trong
quá khứ

Luận điểm phụ

Thời hiện
tại

Luận điểm phụ

Bổn
phận
TaiLieu.VN

Luận điểm kết luận

Có thể
lập luận
theo nhiều
phương
pháp
lập luận
khác nhau:
Suy luận
nhân quả,

tổng phân
hợp, suy
luận tương
đồng,...


3. Ghi nhớ
(sgk-T31)
- Bố cục của bài văn nghị luận:
+ Mở bài: Nêu vấn đề có ý nghĩa đối
với đời sống xã hội - luận điểm xuất phát.
+ Thân bài: Trình bày nội dung chủ yếu của
bài bằng nhiều luận điểm phụ.
+ Kết bài: Nêu kết luận nhằm khẳng định tư
tưởng, thái độ, quan điểm của bài.
- Phương pháp lập luận: suy luận nhân quả,
suy luận tương đồng,...

TaiLieu.VN


Bài tập
nhanh
Lập luận trong bài văn nghị
luận là cách đưa ra những luận
cứ để dẫn người đọc, người
nghe đến kết luận hay quan
điểm mà người viết hướng tới
là đúng hay sai ?
A. §óng

TaiLieu.VN

B. Sai


Văn bản: Học cơ

bản mới có thể trở thành tài lớn
(Theo Xuân Yên)

ở đời có nhiều người đi học, nhưng ít ai biết học cho thành tài.
Danh họa I-ta-li-a Lê-ô-na đơ Vanh-xi (1452-1519) thời còn bé, cha thấy có
năng khiếu hội hoạ, mới cho theo học danh hoạ Vê-rô-ki-ô. Đơ Vanh-xi thì muốn
học cho nhanh, nhưng cách dạy của Vê-rô-ki- o rất đặc biệt. Ông bắt cậu bé học vẽ
trứng gà mấy chục ngày liền, làm cậu ta phát chán. Lúc bấy giờ thầy mới nói:
“Em nên biết rằng trong một nghìn cái trứng, không bao giờ có hai cái có hình
dáng hoàn toàn giống nhau! Cho dù là một cái trứng, chỉ cần ta thay đổi góc nhìn
nó lại hiện ra một hình dáng khác. Do vậy nếu không cố công luyện tập thì không
vẽ đúng được đâu!”. Thầy Vê-rô-ki-ô còn nói, vẽ đi vẽ lại cái trứng còn là cách
luyện mắt cho tinh, luyện tay cho dẻo. Khi nào mắt tinh tay dẻo thì mới vẽ được
mọi thứ. Học theo cách của thầy quả nhiên về sau Đơ Vanh-xi trở thành hoạ sĩ lớn
của thời Phục hưng.
Câu chuyện vẽ trứng của Đơ Vanh-xi cho người ta thấy chỉ ai chịu khó luyện
tập động tác cơ bản thật tốt, thật tinh thì mới có tiền đồ. Và cũng chỉ có những
ông thầy lớn mới biết dạy cho học trò những điều cơ bản nhất. Người xưa nói, chỉ
có thầy giỏi mới đào tạo được trò giỏi, quả không sai.

TaiLieu.VN

II. Luyn tp:
Đọc văn bản Học cơ bản mới có thể trở thành tài lớn
và trả lời các câu hỏi.
? Bi vn nờu lờn t tng gỡ ?
a.Vn , t tng: Hc c bn mi cú th thnh ti.
? T tng y th hin nhng lun im no ?
- T tng y c th hin qua on u (cõu 1) v on cui (cõu cui cựng).
ú l nhng cõu mang lun im.
? Bi vn cú b cc my phn ? Hóy cho bit cỏch lp lun trong bi ?
b. B cc: 3 phn
- M bi: Dựng li lp lun i chiu so sỏnh nờu lun im: ớt ai bit hc
cho thnh ti.
-Thõn bi: K li mt cõu chuyn ca Lờ-ụ-na Vanh-xi hc v. cỏch hc
c bn, s dy d khoa hc, s kiờn trỡ hc tp.
- Kt bi: Lp lun theo li nhõn qu.
- Cú chu khú hc tp cỏc kin thc c bn tt nờn mi cú tin
- Nh cú nhng ngi thy gii - cú trũ gii.
TaiLieu.VN


CỦNG CỐ
? NÊU BỐ CỤC CỦA BÀI VĂN NGHỊ LUẬN ?
? BÀI VĂN NGHỊ LUẬN THƯỜNG LẬP LUẬN NHƯ
THẾ NÀO ?
- Bố cục của bài văn nghị luận:
+ Mở bài: Nêu vấn đề có ý nghĩa đối
với đời sống xã hội - luận điểm xuất phát.
+ Thân bài: Trình bày nội dung chủ yếu của bài
bằng nhiều luận điểm phụ.

+ Kết bài: Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng,
thái độ, quan điểm của bài.
- Phương pháp lập luận:
Suy luận nhân quả, suy luận tương đồng,...

TaiLieu.VN


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1. HỌC BÀI CŨ:
- HỌC THUỘC GHI NHỚ.
- NẮM CHẮC NỘI DUNG BÀI
theo
HỌC VÀ
HOÀN THÀNH BÀI TẬP
2. CHUẨN BỊ BÀI MỚI:
- CHUẨN BỊ BÀI: LUYỆN TẬP VỀ
PHƯƠNG
PHÁP LẬP LUẬN TRONG VĂN
NGHỊ LUẬN
- SOẠN BÀI: SỰ GIÀU ĐẸP CỦA
TIẾNG VIỆT
TaiLieu.VN


TaiLieu.VN