Bài giảng ngữ văn 7 bài 21 sự giàu đẹp của tiếng việt 5

BÀI GIẢNG NGỮ VĂN 7

SỰ GIÀU ĐẸP CỦA
TIẾNG VIỆT
Trích - Đặng Thai Mai

TaiLieu.VN


CHÀO MỪNG QUÝ
THẦY CÔ VÀ CÁC EM

TaiLieu.VN


Kiểm tra bài cũ
? Nêu luận điểm chính của văn bản “ Tinh thần yêu
nước của nhân dân ta” của Hồ Chí Minh ?
? Để chứng minh cho luận điểm ấy tác giả đã đưa ra
những dẫn chứng nào?
? Nhận xét về cách đưa ra dẫn chứng của tác giả?
Đáp án:
Luận điểm: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là
truyền thống quý báu của dân tộc ta.
Dẫn chứng: Truyền thống yêu nước trong lịch sử và thời đại
ngày nay.
-> D/c cụ thể, rõ ràng, chọn lọc...
TaiLieu.VN


Tiết 85

Sự giàu đẹp của Tiếng Việt
(Trích- Đặng Thai Mai)

TaiLieu.VN


I. §äc

– giíi thiÖu chung

1. Tác giả : Đặng Thai Mai
(1902 - 1984)
- Người làng Lương Điền (nay

là Thanh Xuân), huyện Thanh
Chương, tỉnh Nghệ An, sinh ra
trong một gia đình nho học.
- Trước 1945: Dạy học, hoạt
động cách mạng, sáng tác và
nghiên cứu văn học.
- Sau 1945: Giữ nhiều trọng
trách trong bộ máy chính
quyền và các cơ quan văn
nghệ, viết một số công trình
nghiên cứu văn học có giá trị
lớn.
- Năm 1996: Được Nhà nước
phong tặng Giải thưởng Hồ
Chí Minh về Văn hóa – Nghệ
thuật.

TaiLieu.VN


2. Tác phẩm:
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Văn học khái luận (1944)
Lỗ Tphần
ấn (1944)
Trích
đầu bài nghiên cứu Tiếng Việt, một biểu
hiện
hồn vcủa
sống dân
tập
Tạp hùng
văn trong
ăn hsức
ọc Trung
Quốctộc
ng/àTuyển
y nay (1945)

Đặng
Thai
Chủ ngh
ĩa Mai,
nhântập
văn2.thời kì văn hóa Phục Hưng (1949)
Giảng văthức:
n Chinh
Phụluận
Ngâm
(1950)minh
Phương
Nghị
chứng
Lượ c sử văn học hiện đạ i Trung Quốc (1958)
Mục
đích:
Khẳng
định(1958)
sự giàu đẹp của Tiếng Việt
Văn th
ơ Phan
Bội Châu
Văn thơ cách mạng Việt Nam đầ u thế kỉ XX (1961)
Trên đườ ng học tập và nghiên cứu, tập 1 (1959), tập 2
(1969), tập 3 (1070)
• Đặng Thai Mai – tác phẩm, tập 1 (1978), tập 2 (1984)
• Hồi kí (1985)
TaiLieu.VN

3. Bố cục :
2 phần

TaiLieu.VN

+ P1: Từ đầu đến “ lịch sử”
→ Nhận định chung về
phẩm chất giàu đẹp của
Tiếng Việt
+ P2: Còn lại
→ Làm rõ phẩm chất giàu
đẹp của Tiếng Việt


II. Tìm hiểu văn bản

1- Nhận định chung về phẩm
chất giàu đẹp của Tiếng Việt
??Dựa
nàohiện
để
Tácvào
giảcăn
đã cứ
phát
Câu
văn
nào
khái

quát
phẩm
chất xét
đó TV
trênlà một
tác
giả nhận
phẩm
chất
của
tiếng
Việt?
Vẽ
đẹp
TV
được
T/C
giảicủa
thích
của
TVgiải
thể
phương
diện
nào.
thứ
tiếng
hay?
=> Cách
lập

: từ
thích
trên
những
yếucụm
tổ
hiện bằng
mộtluận
loạt
cóĐó
3 câu
liêntừkết
ba nội đi
nào?
lặpĐV
lại.
làrành
cụm
nào?
Ngắn
gọn,
mạch,
dung, qua đó em thấy cách
từ ý khái
quát
lập luận
của tácđến
giả cóýgìcụ
đặcthể.
biệtdụng

?
=> Tác
: Lµm râ luËn

®iÓm –TiÕng ViÖt lµ thø tÕng
®Ñp, mét thø tiÕng hay–

TaiLieu.VN

"Tiếng Việt có những đặc sắc của
một thứ tiếng đẹp, một thứ tiếng
hay".

Nói thế nghĩa là nói rằng.....
- Nhịp điệu: Hài hoà về âm
hưởng, thanh điệu
- Cú pháp : tế nhị, uyển chuyển
- Đủ khả năng diễn đạt từ ngữ ..
- Thoả mãn cho yêu cầu …


SƠ ĐỒ 1
Tiếng Việt có
những đặc sắc
của một thứ tiếng
đẹp, một thứ
tiếng hay.

Tiếng Việt
đẹp

Hài hòa về mặt
âm hưởng,
thanh điệu
TaiLieu.VN

Có ph¸p tÕ
nhÞ, uyÓn
chuyÓn

TiÕng ViÖt
hay

§ñ kh¶ n¨ng
diÔn ®¹t tõ
ng÷

Thỏa mãn …
đời sống văn
hóa nước nhà.


2- Phẩm chất giàu đẹp của Tiếng Việt
a- Tiếng Việt đẹp

??Để
chứng
vẽ đẹp
Tính
uyểnminh

chuyển
của
? Nhận
xét về
cách
nghị
của
tác
giả
TV TV,
được
tác
giảdựa
xáctrên
luận
của tác
vẻcứ đời
những
đặcgiả
sắcvềnào
nhận
trên
chứng
đẹptrong
của TV?
cấu ?tạo của nó ?
sống
nào

- Kết hợp chứng cứ khoa

học và đời sống làm cho
lý lẽ, từ ngữ trở nên sâu
sắc. Song còn thiếu
những dẫn chứng cụ thể
trong VH nên lập luận
có phần khô cứng, khó
hiểu.
TaiLieu.VN

- Giàu chất nhạc
- Uyển chuyển, cân đối, nhịp nhàng
về cú pháp
- Từ vựng dồi dào
- Ngữ âm, phát âm phong phú, giàu
thanh điệu
* Tính uyển chuyển: Rành mạch
trong lời nói


Ví dụ:
1. Long lanh đáy nướ c in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng
(Nguyễn Du)
2. Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
3. Đoái trông theo đã cách ngăn
Tuôn màu mây biếc trải ngàn núi xanh
(Trích Chinh phụ ngâm khúc)
4. Lom khom dướ I núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà

(Bà Huyện Thanh Quan)
TaiLieu.VN


Sơ đồ 2:
Tiếng Việt […] có những đặc
sắc của một thứ tiếng khá
đẹp.

Thứ tiếng giàu chất nhạc.

Hệ thống nguyên âm, phụ
âm phong phú.

TaiLieu.VN

Rành mạch trong lối nói,
uyển chuyển trong câu kéo.

Giàu về thanh điệu.


2- Phẩm chất giàu đẹp của Tiếng Việt
b- Tiếng Việt hay
Nhậngiả
xétquan
về cách
?? Tác
niệm
lập

luận
của
tác
giác
ntn là một thứ tiếng
trong đoạn văn này ?
hay?

- Lý lẽ, chứng cứ KH,
thuyết phục bạn đọc ở sự
chính xác, KH song còn
thiếu dẫn chứng cụ thể,
sinh động.

TaiLieu.VN

- Dồi dào về cấu tạo từ ngữ, về hình
tượng diễn đạt
- Từ vựng … tăng lên mỗi ngày
- Ngữ pháp ... uyển chuyển, chính xác
? Trong những phong cách
của TV mà tác giả và
phân tích, phong cách nào
- Tiếng Việt thuộc
đẹp →
HTphong cách
về HT,
-Tiếng Việt hay
nào thuộc
về nội

dung?
→ Nội
dung

-=> Quan hệ gắn bó với nhau.
(Cỏi đẹp gắn với cỏi hay, chớnh cỏi
hay tạo ra cỏi đẹp).


Sơ đồ 3:
Tiếng Việt hay.

Thỏa mãn nhu cầu trao đổi
tình cảm.

Cấu tạo từ ngữ, từ vựng
tăng.

TaiLieu.VN

Thỏa mãn yêu cầu của đời
sống văn hóa.

Hình thức diễn đạt.


III. Tổng kết
1. Nghệ thuật :
- Lập luận chặt chẽ, chứng cớ toàn diện, phong phú
- Kết hợp giữa giải thích, chứng minh, bình luậ …

2- Nội dung :
Làm sáng tỏ hai phong cách của Tiếng Việt.

TaiLieu.VN


IV.Luyện tập:
1- Hãy tóm tắt bài văn một cách ngắn, gọn, rõ (5 câu)
2- Em có nhận xét gì về thanh điệu của các tiếng trong câu thơ
sau:
Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách
T

B

B

B

B

B

T

3- Em có suy nghĩ gì khi một số người hiện nay hay dùng các từ
ngữ hơi bị đẹp, hơi bị hay, hơi bị tức cười..... trong giao tiếp

TaiLieu.VN

Hướng dẫn về nhà
+ Đọ c lại văn bản - Nắm nghệ thuật, nội dung (+ Ghi
nhớ).
+ Luyện tập /SGK/tr.37.
+ Làm BT trong SBT.
Chuẩn bị bài mới:
+ Đọ c, tìm hiểu bài : Thêm trạng ngữ cho câu / SGK /
tr.39-40.

TaiLieu.VN