MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 2GIẢI TOÁN VIOLYMPIC QUA MẠNG INTERNET

SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

MỤC LỤC
Nội dung
PHẦN A: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
1. Thực trạng của vấn đề đòi hỏi cần có giải pháp mới giải quyết
1.1. Đối với chương trình sách giáo khoa
1.2. Đối với cơ sở vật chất
1.3. Đối với học sinh
1.4. Đối với giáo viên
2. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới
2.1. Ý nghĩa
2.2. Tác dụng của giải pháp mới
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
II. Phương pháp tiến hành
1. Cơ sở lí luận và thực tiễn
1.1. Cơ sở lí luận
1.2. Cơ sở thực tiễn
2. Các biện pháp và thời gian tiến hành
2.1. Các biện pháp tiến hành
2.2. Thời gian nghiên cứu đề tài
PHẦN B: NỘI DUNG
I. Mục tiêu
II. Mơ tả giải pháp của đề tài
1. Tính mới của đề tài
1.1. Đề tài này mới ở các điểm sau
1.2. Nội dung của đề tài được thể hiện cụ thể như sau
1.3. Cách tiến hành
1.4. Phương pháp tổ chức cho HS giải đúng nhanh, chính xác các dạng
Tốn Violympic

1.4.1. Nghiên cứu cách thức triển khai, lựa chọn học sinh, phương pháp bồi
dưỡng học sinh giải Tốn Violympic trên mạng
1.4.2. Xây dựng chương trình bồi dưỡng
1.4.3. Giúp học sinh nhận dạng các dạng tốn, lựa chọn các phương pháp
giải, nắm chắc phương pháp thực hành các dạng bài tập Tốn trên mạng
Internet
1.4.4. Mở rộng phát triển và nâng cao kiến thức
1.4.5. Hướng dẫn học sinh kĩ thuật tính nhẩm nhanh
1.4.6. Cách giải nhanh đúng chính xác các dạng tốn Violympic lớp 2
a. Dạng bài chọn cặp bằng nhau
b. Dạng bài xóa tăng dần
c. Dạng bài ghép số và phép tính cho thích hợp
Tác giả: Trần Đức Nông

Trang
3
3
3
4
4
4
5
5
5
6
6
6
6
6
7

8
8
9
10
10
10
10
10
10
11
11
11
13
14
15
15
17
17
18
19
1


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

d. Dạng tốn về hình học
e. Dạng tìm số
f. Dạng tốn về thời gian
g. Dạng giải bằng phương pháp tính ngược
h. Dạng đếm số

i. Dạng tìm thành phần chưa biết
k. Một số bài tốn khác
2. Khả năng áp dụng
2.1. Dạy thực nghiệm trên lớp
2.2. Khả năng thay thế giải pháp hiện có
2.3. Khả năng áp dụng ở đơn vị hoặc trường Tiểu học khác.
3. Lợi ích kinh tế - xã hội
3.1. Lợi ích về kinh tế - xã hội trong giảng dạy
3.2. Tính năng kĩ thuật, chất lượng, hiệu quả sử dụng
3.3. Tác động tích cực của đề tài
PHẦN C: KẾT LUẬN
1. Những điều kiện, kinh nghiệm áp dụng, sử dụng giải pháp
2. Những triển vọng trong việc vận dụng và phát triển giải pháp
3. Đề xuất, kiến nghị
a. Đối với giáo viên
b. Đối với nhà trường
c. Đối với phụ huynh có con tham gia lớp bồi dưỡng Tốn Violympic

20
23
25
27
28
29
30
31
32
34
34
34

34
35
38
39
39
39
40
40
40
41

Đề tài:

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH LỚP 2
GIẢI TỐN HÌNH HỌC VIOLYMPIC QUA MẠNG
INTERNET
Tác giả: Trần Đức Nơng
PHẦN A: MỞ ĐẦU
I. Đặt vấn đề
Tác giả: Trần Đức Nông

2


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

1. Thực trạng của vấn đề đòi hỏi cần có giải pháp mới để giải quyết
Tốn học là một mơn học tự nhiên có kiến thức rộng, đóng vai trò vơ cùng quan
trọng trong cuộc sống mỗi con người. Nó là chìa khóa mở ra sự phát triển của các
mơn khoa học khác. Mơn Tốn khơng chỉ giúp học sinh nắm được lí thuyết, làm được

bài tập mà còn hình thành cho các em kĩ năng tư duy, kĩ năng tính tốn, óc tưởng
tượng, rèn cho các em phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận để giải quyết vấn
đề, góp phần phát triển trí thơng minh, năng lực tư duy sáng tạo từ việc phân tích, so
sánh, tổng hợp đến khái qt hóa, trừu tượng hóa vấn đề. Chính vì vậy giải Tốn là
một vấn đề lí thú đối với nhiều học sinh.
Đi đơi với đổi mới phương pháp dạy học là đổi mới hình thức và phương tiện
dạy học. Việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong dạy học Tốn, xây dựng cho học
sinh tích cực học tập là góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện. Đặc biệt,
trong giai đoạn hiện nay các phương tiện truyền thơng phát triển mạnh đã tạo cho
người học có nhiều cơ hội và phương tiện học tập. Hưởng ứng chủ đề năm học 2008 2009: “Năm học đẩy mạnh cơng nghệ thơng tin, đổi mới quản lý tài chính và triển
khai phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”, Bộ Giáo dục –
Đào tạo đã phát động cuộc thi giải Tốn Violympic qua mạng Internet. Trường Tiểu
học Mỹ Lộc dưới sự chỉ đạo của Ban giám hiệu đã và đang phát động mạnh mẽ phong
trào giải Tốn Violympic và triển khai, động viên, đơn đốc giáo viên và học sinh tham
gia sơi nổi, hào hứng.
Để tham gia cuộc thi có nhiều ý nghĩa này, một trong những nhiệm vụ quan
trọng của giáo viên là giúp các em nắm kiến thức thật vững vàng về bộ mơn Tốn, kĩ
năng sử dụng máy tính thành thạo... Muốn có được điều đó đòi hỏi học sinh phải có tố
chất thơng minh, sự quan tâm của gia đình và việc bồi dưỡng của giáo viên là hết sức
cần thiết…Tuy nhiên phương ngơn có câu: “Trở thành nhân tài một phần do tài năng
còn chín mươi chín phần là ở sự tơi luyện”. Theo quan điểm của tơi, điều quan trọng
hơn cả là chúng ta phải trang bị cho các em vững vàng kiến thức trước khi đi thi. Do
vậy việc bồi dưỡng của giáo viên có ý nghĩa hết sức to lớn.
Qua việc tham gia bồi dưỡng đội học sinh giỏi Tốn Violympic lớp 2 của
trường dự thi trong năm đầu tiên, bên cạnh những thành tích đạt được đáng khích lệ,
tơi nhận thấy còn một số điểm hạn chế như sau:
1.1. Đối với chương trình sách giáo khoa
Chương trình Tốn lớp 2 có nội dung, kiến thức phù hợp với các đối tượng học
sinh. Trong khi đó kiến thức chứa trong một số bài tốn Violympic trên mạng rất cao
Tác giả: Trần Đức Nông

3


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

so với trình độ lớp 2 của các em, đòi hỏi học sinh tham gia thi Tốn Violympic phải
có óc tư duy, biết liên hệ kiến thức thực tế và phải được bồi dưỡng, chun sâu.
1.2. Đối với cơ sở vật chất
Mặc dù đã được quan tâm, đầu tư nhưng cơ sở vật chất phục vụ dạy học của
trường chưa tương xứng với u cầu đổi mới hiện nay như: bàn ghế, phòng máy, thiết
bị dạy học,... Hệ thống mạng Internet của giáo viên và học sinh mới được hình thành,
chất lượng đường truyền chưa mạnh.
1.3. Đối với học sinh
- Những HS học giỏi thì lại có khả năng tham gia nhiều mơn như: Thi viết chữ
đẹp, thi tiếng hát hoa phượng đỏ, ... Vì vậy việc chọn lựa đội tuyển học sinh thi giải
Tốn Violympic qua mạng rất khó khăn chưa theo ý muốn.
- Nhiều em có khả năng giải Tốn Violympic thì khơng có máy tính luyện giải
ở nhà, ngược lại những em có máy tính kết nối mạng Internet thì khơng có khả năng
giải Tốn Violympic.
- Nhà trường chỉ áp dụng dạy tin học cho học sinh bắt đầu từ lớp 3 nên các em
lớp 2 còn gặp khó khăn trong việc sử dụng máy tính. Các em chưa quen, chưa sử
dụng thành thạo. Khi gặp sự cố về máy tính các em khơng tự giải quyết được.
- Học sinh lớp 2, trí nhớ trực quan hình tượng chiếm ưu thế hơn trí nhớ từ ngữ
logich. Giai đoạn này các em ghi nhớ máy móc phát triển tương đối tốt và chiếm ưu
thế nhiều hơn so với ghi nhớ có ý nghĩa, học sinh chưa biết cách khái qt hóa hay
xây dựng dàn bài để ghi nhớ tài liệu.
- Chương trình Tốn Violympic nhiều bài tập khó, nâng cao, các em chưa nắm
được dạng tốn, chưa biết cách giải, thường cho kết quả sai hoặc nếu có làm đúng
cũng lại mất q nhiều thời gian, khơng còn thời gian để làm các câu khác.

- Nhiều HS làm đúng kết quả nhưng cách giải dài dòng nên mất nhiều thời gian
và hiệu quả thấp.
1.4. Đối với giáo viên
- Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan nên việc đầu tư nghiên cứu về mảng
Tốn Violympic của giáo viên trong tổ 2 còn nhiều hạn chế.
- Một số giáo viên chưa có kinh nghiệm trong việc truy cập Internet.
- Giáo viên chưa thơng thạo cách tổ chức cho học sinh việc ghi nhớ có ý nghĩa,
sao cho học sinh biết dựa vào các điểm tựa để ghi nhớ.
Tác giả: Trần Đức Nông

4


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

Chính vì vậy, là một giáo viên giảng dạy lớp 2 trong 5 năm liền cùng với bề
dày ra đời 5 năm cuộc thi giải Tốn Violympic qua mạng (năm 2008-2014), một trăn
trở lớn nhất của tơi là làm sao tun truyền, khuyến khích, hướng dẫn học sinh của
mình tham gia cuộc thi có chất lượng đạt hiệu quả cao. Với lòng đam mê từ việc khai
thác tốt sân chơi trí tuệ này, tơi đã lựa chọn đề tài “Một số biện pháp giúp học sinh
lớp 2 giải Tốn Violympic qua mạng Internet”, với mong muốn ghi lại những kinh
nghiệm để cùng đồng nghiệp trao đổi, hỗ trợ, giúp đỡ nhau nhằm nâng cao hiệu quả
cơng tác bồi dưỡng học sinh giỏi của trường.
2. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới
2.1. Ý nghĩa
Sân chơi trực tuyến Violympic khơng những giúp học sinh tiếp cận với cơng
nghệ thơng tin, mà còn nhằm nâng cao chất lượng học tập, tạo hứng thú cho các em
học mơn Tốn. Tạo mơi trường thân thiện để học sinh giao lưu học tập tích cực.
Chính vì lẽ đó mà các giải pháp của đề tài này có ý nghĩa hết sức quan trọng giúp học
sinh nâng cao kĩ năng giải Tốn Violympic, tăng khả năng tư duy sáng tạo, suy nghĩ

độc lập, khả năng nhạy bén với máy tính. Đề tài này còn có ý nghĩa tích cực hơn khi
giúp học sinh có được vốn kiến thức Tốn Violympic nâng cao bổ ích, phát triển trí
thơng minh, vận dụng kiến thức này một cách linh hoạt trong học tập và trong cuộc
sống.
Đề tài này còn là tư liệu để cán bộ giáo viên tham khảo, nghiên cứu giảng dạy
bồi dưỡng học sinh lớp 2 thi giải Tốn Violympic các cấp, nâng cao chất lượng giải
tốn cho học sinh. Từ đó, tạo tiền đề giúp các em học tốt ở các lớp trên. Đây cũng là
những kinh nghiệm bổ ích trong cơng tác bồi dưỡng học sinh giải Tốn Violympic,
giúp nhà trường sớm phát hiện “Đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” ngay từ bậc
Tiểu học.
2.2. Tác dụng của giải pháp mới
- Đề tài sẽ mang lại hiệu quả cao trong cơng tác bồi dưỡng Tốn Violympic
của trường. Các giải pháp trong đề tài sẽ bồi dưỡng kiến thức Tốn Violympic cho
học sinh, giúp các em nâng cao chất lượng học tập, tạo ra nhiều hứng thú trong việc
học Tốn. Từ đó các em thích học mơn Tốn hơn, khơng bị gò bó.
- Phụ huynh học sinh thấy được lợi ích của con em mình tham gia giải tốn
Violympic. Từ đó trang bị máy vi tính và kết nối mạng Internet phục vụ cho việc học
tập ở nhà của học sinh, góp phần tích cực vào việc đưa cơng nghệ thơng tin vào cuộc
Tác giả: Trần Đức Nông

5


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

sống nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xây dựng nơng thơn mới mà
xã Mỹ Lộc đang phát động để hồn thành các tiêu chí theo quy định.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Trong q trình cơng tác, do thời gian có hạn nên tơi chỉ tập trung nghiên cứu
đối tượng học sinh lớp 2 giỏi tốn được tuyển chọn bồi dưỡng của trường Tiểu học

Mỹ Lộc. Nội dung chương trình Tốn Violympic lớp 2, cấu trúc bộ đề mỗi vòng, tìm
hiểu về phương pháp giải các dạng tốn nhằm cung cấp cho học sinh giỏi giải nhanh,
thành thạo một số dạng Tốn Violympic.
Đề xuất một số giải pháp áp dụng thử nghiệm đạt hiệu quả cao.
II. Phương pháp tiến hành
1. Cơ sở lí luận và thực tiễn
1.1. Cơ sở lí luận
Chúng ta đang sống trong thời đại với cơng nghệ thơng tin đang phát triển
mạnh mẽ. Nó như là chìa khóa mở cánh cổng của nền tri thức. Trong lĩnh vực giáo
dục, việc ứng dụng cơng nghệ thơng tin đã góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.
Nhằm thực hiện cụ thể hóa các Quyết định 8377/QĐ-BGD&ĐT ngày 16/12/2008 về
việc Ban hành thể lệ cuộc thi giải Tốn Violympic qua mạng Internet dành cho học
sinh cấp Tiểu học và cấp Trung học cở sở; Cơng văn 11475/BGD&ĐT ngày
16/12/2008 về việc tổ chức cuộc thi giải Tốn Violympic qua Internet dành cho học
sinh cấp Tiểu học và cấp Trung học cơ sở; Quyết định 4413/QĐ-BGD&ĐT ngày
04/10/2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc Ban hành thể lệ cuộc thi giải Tốn
Violympic qua Internet dành cho học sinh cấp Tiểu học, cấp Trung học cơ sở và kế
hoạch của phòng giáo dục Phù Mỹ về việc tổ chức thi giải Tốn Violympic trên
Internet cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh.
Cũng như các mơn học khác trong hệ thống chương trình Tiểu học, mơn Tốn
nói chung và Tốn Violympic nói riêng đã góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục Tiểu
học. Vì vậy, việc hướng dẫn học sinh tự tìm tòi, chiếm lĩnh kiến thức mới có vai trò
quan trọng trong q trình hình thành và phát triển tư duy Tốn học của học sinh.
Giúp các em rèn luyện tính chủ động, sáng tạo, tự đánh giá kiến thức của mình khi
gặp khó khăn chưa giải quyết được vấn đề, tự phát hiện được thiếu sót của mình về
mặt kiến thức và tự rút kinh nghiệm. Khi tranh luận với các bạn, học sinh cũng tự
đánh giá được trình độ của mình so với các bạn để tự rèn luyện, điều chỉnh. Qua đó,
giáo viên biết được tình hình của học sinh về mức độ nắm kiến thức từ bài học cũ,
vốn hiểu biết, trình độ tư duy, khả năng khai thác mối liên hệ giữa những yếu tố đã
6

Tác giả: Trần Đức Nông


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

biết với những yếu tố phải tìm, từ đó có hướng giảng dạy tốt. Chính vì vậy, có thể nói
một cách lạc quan rằng: “Violympic Tốn học” là cơ hội để phát triển năng lực học
Tốn cho học sinh Tiểu học. Đây là một sân chơi trí tuệ góp phần đào tạo nhân tài cho
đất nước về lĩnh vực tốn học.
1.2. Cơ sở thực tiễn
Chúng ta đều biết, với đặc điểm tâm lý lứa tuổi, việc phát triển năng lực học tập
của học sinh Tiểu học phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó “hứng thú học tập” là yếu
tố ảnh hưởng rất lớn đến kết quả học tập của các em. Hình thức học tập “học mà chơi,
chơi mà học” trên Tốn Violympic quả là một sân chơi hấp dẫn, thu hút mọi học sinh
tham gia. Ở đó, các em được ơn luyện kiến thức một cách thoải mái, khơng bị gò bó,
chương trình vừa căn bản lại nâng cao, cung cấp một khối lượng kiến thức bổ ích. Để
tham gia sân chơi này, đòi hỏi các em phải nắm chắc kiến thức cơ bản về tốn học,
phải có óc tư duy, sáng tạo. Các em phải có kĩ thuật tính tốn nhanh, nhạy bén, nắm
chắc các dạng tốn. Tuy nhiên qua q trình giảng dạy, tơi gặp khơng ít khó khăn.
Việc hướng dẫn học sinh hiểu, giải được thành thạo các dạng Tốn Violympic mang
tính chất máy móc, khơng mở rộng cho các em nắm sâu kiến thức của bài. Đồng thời
chưa có cách giải nhanh, ngắn gọn, giúp học sinh giải ít thời gian. Về phía học sinh,
các em gặp khó khăn khi chưa xác định đúng dạng tốn, chưa biết cách làm. Kĩ năng
máy tính chưa thành thạo, còn một số vấn đề vướng mắc chưa hiểu. Cho nên khi ngồi
vào máy luyện giải, các em giải khơng được, mất rất nhiều thời gian, kết quả bài làm
điểm thấp.
Thực trạng trạng của học sinh khi chưa áp dụng các biện pháp của đề tài:
* Qua khảo sát lớp bồi dưỡng học sinh giỏi Violympic lớp 2 ở vòng 5 năm học
2011- 2012. Kết quả như sau: (Lớp có 14 em)
TT

Họ và tên học sinh

Điểm

Thời gian

1

Đặng Hồi Vũ

280

14’40

2

Đặng Hồi Việt

280

15’18

3

Võ Đình Thịnh

270

15’1

4

Nguyễn Duy Tài

270

17’35

5

Đỗ Thị Thanh Ngân

260

17’48

6

Phan Ngọc Thọ

250

29’19

7

Lê Cơng Chức

250

30’7

8

Đặng Tấn Phát

240

30’43

Tác giả: Trần Đức Nông

7


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

9

Lê Đặng Thanh Lưu

240

35’48

10

Đặng Trần Diễm My

220

20’26

11

Đặng Mỹ Linh

210

45’37

12

Võ Thị Tuyết Nhi

200

35’18

13

Trần Đại Nghĩa

200

38’17

14

Đặng Quỳnh Nhi

190

47’4

Với kết quả khảo sát này, các em làm bài còn thấp và làm bài mất rất nhiều thời
gian.
Xuất phát từ cơ sở thực tiễn nêu trên, tơi nghiên cứu và đề ra một số giải pháp
thiết thực để áp dụng cho cơng tác bồi dưỡng Tốn Violympic cho học sinh lớp 2 của
trường mang lại hiệu quả cao nhất.
2. Các biện pháp và thời gian tiến hành
2.1. Các biện pháp tiến hành
Trong khi nghiên cứu đề tài, tơi đã tiến hành song song nhiều biện pháp từ
nghiên cứu tình trạng tình hình học tập của học sinh trên lớp đến việc tìm tòi tài liệu
trên mạng, học hỏi từ đồng chí, đồng nghiệp để tìm ra cách giảng dạy tốt nhất. Tơi đã
sử dụng nhiều phương pháp như sau:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Nghiên cứu đọc tài liệu qua sách, báo, trên mạng Internet.
- Phương pháp điều tra:
+ Nghiên cứu kĩ hồ sơ của từng học sinh các năm học trước.
+ Tìm hiểu q trình học tập ở nhà của các em.
+ Trao đổi với các học sinh cùng khối lớp, cùng lớp để được nghe và nắm bắt
những điều các em nói thật về mức độ học tập của bạn mình hoặc của chính mình.
- Phương pháp hỏi – đáp:
+ Gặp gỡ trao đổi với các thầy cơ giáo chủ nhiệm của năm trước, các thầy cơ
giáo đã và đang dạy lớp 2, đồng thời trao đổi với các đồng nghiệp thơng qua các tiết
dự giờ, thao giảng để học hỏi kinh nghiệm.
+ Tạo điều kiện gần gũi với HS, tìm hiểu những nguyện vọng, những vướng
mắc, khó khăn của các em khi giải tốn có lời văn, đặc biệt là các bài tốn có nội

dung hình học.
Tác giả: Trần Đức Nông

8


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

- Phương pháp thực nghiệm.
Vận dụng các giải pháp mới để tiến hành kiểm tra, kiểm chứng kết quả.
- Phương pháp phân tích.
- Phương pháp tổng kết, rút kinh nghiệm.
2.2. Thời gian nghiên cứu đề tài
- Tìm hiểu thực tế, nghiên cứu tài liệu từ tháng 9 năm 2011.
- Áp dụng phương pháp dạy bồi dưỡng giúp học sinh lớp 2 giải Tốn
Violympic từ năm học 2011 – 2012 đến hết học kỳ I năm học 2013 - 2014.
- Tổng kết các giải pháp, kinh nghiệm và viết bảng nháp tháng 12 năm 2013.
- Hồn thành đề tài tháng 1 năm 2014.

PHẦN B: NỘI DUNG
I. Mục tiêu
- Tìm hiểu tình hình thực trạng, những ngun nhân và nêu các giải pháp giúp
học sinh nâng cao kĩ năng giải Tốn Violympic.
- Giúp cho giáo viên và học sinh giỏi Tốn lớp 2 tính tốn nhanh, chính xác các
dạng Tốn Violympic.
- Qua rèn luyện giải Tốn, giúp học sinh biết sử dụng máy tính thành thạo.
- Nâng cao khả năng nhạy bén, thơng minh của học sinh. Phát triển tính suy
luận logich, tư duy độc lập. Khơi dậy và phát triển óc sáng tạo, tự tin cho các em.
- Cung cấp một khối lượng kiến thức nâng cao cần thiết làm tiền đề vững chắc
cho việc học Tốn Violympic các lớp trên.

- Các giải pháp còn là những tư liệu về kinh nghiệm hướng dẫn học sinh giỏi
giải Tốn Violympic lớp 2 khi CB - GV có nhu cầu để nghiên cứu, vận dụng.
Tác giả: Trần Đức Nông

9


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

II. Mơ tả giải pháp của vấn đề
1. Tính mới của đề tài
1.1. Đề tài này mới ở các điểm sau
- Nêu những lỗi, những vướng mắc thường gặp của HS khi giải Tốn
Violympic trên mạng và các biện pháp khắc phục.
- Cách lựa chọn học sinh giỏi Tốn và phương pháp bồi dưỡng hợp lí, hiệu quả.
- Cách soạn chương trình giảng dạy, hướng dẫn học sinh ơn tập kiến thức và
rèn kỹ năng giải Tốn Violympic, hướng dẫn các thao tác tính tốn nhanh, chính xác,
phát hiện những tình huống có vấn đề trong các bài Tốn, biết được dạng Tốn
Violympic, tìm các phương pháp giải phù hợp.
- Nghiên cứu sâu một số thủ thuật để giải nhanh, chính xác một số dạng tốn
thường gặp trong các kỳ thi Tốn Violympic qua mạng, từ đó giúp HSG có thể giành
thắng lợi trong các kỳ thi các cấp.
1.2. Nội dung của đề tài được thể hiện cụ thể như sau
- Nghiên cứu cách thức triển khai, lựa chọn học sinh, phương pháp bồi dưỡng
học sinh giỏi giải Tốn Violympic trên mạng.
- Xây dựng chương trình bồi dưỡng.
- Giúp HS nhận dạng các dạng tốn, lựa chọn các phương pháp giải, nắm chắc
phương pháp thực hành các dạng bài tập Tốn Violympic trên mạng.
- Mở rộng phát triển và nâng cao kiến thức.
- Cách tính nhẩm nhanh.

- Cách giải nhanh, đúng chính xác một số dạng Tốn Violympic.
1.3. Cách tiến hành
Tốn Violympic trên mạng với nội dung, kiến thức được nâng cao so với
chương trình. Vì vậy, để giúp học sinh học tốt chúng ta cần giúp các em nắm chắc
kiến thức tốn trong SGK, hướng dẫn học sinh sử dụng máy tính thành thạo. Qua
nhiều năm giảng dạy chun sâu Tốn Violympic lớp 2, tơi đã rút ra nhiều kinh
nghiệm để hướng dẫn học sinh thực hiện các bước sau:
- Đọc kĩ đề xác định u cầu cần tìm trên cơ sở những dữ liệu đã cho biết.
- Xác định dạng tốn.
- Phân tích mối quan hệ giữa yếu tố đã cho và yếu tố phải tìm.
Tác giả: Trần Đức Nông

10


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

- Tiến hành giải.
- Kiểm tra lại.
- Rút ra cách giải nhanh, chiếm ít thời gian.
- Kĩ thuật tính (nhẩm), điền đáp án nhanh, chính xác.
Để phần nào giúp cho giáo viên và học sinh hạn chế những thiếu sót vừa nêu
trên, tơi xin trình bày một số biện pháp tổ chức cho HS học tốt Tốn Violympic trên
mạng Internet như sau:
1.4. Phương pháp tổ chức cho HS học tốt Tốn Violympic trên mạng
Internet
Phương pháp giúp học sinh giải Tốn Violympic đúng, nhanh, chính xác được
rèn luyện qua q trình giải các vòng tự luyện và thi cấp trường, huyện, tỉnh nhằm
giúp học sinh hiểu rõ dạng tốn, cách giải, cách làm nhanh.
1.4.1. Nghiên cứu cách thức triển khai, lựa chọn học sinh, phương pháp bồi

dưỡng học sinh giỏi giải Tốn Violympic trên mạng Internet
Xuất phát từ thực tế khơng phải mọi HS có xếp loại học lực giỏi đều là HS có
năng khiếu cần bồi dưỡng và ngược lại những HS có năng khiếu chưa hẳn đã là học
sinh có xếp loại học lực giỏi. Cho nên làm thế nào để phát hiện được học sinh có năng
khiếu từ đó tiến hành bồi dưỡng học sinh cho từng lớp là cơng việc quan trọng. Phát
hiện đúng, giúp tuyển chọn dễ dàng và nó còn mang một ý nghĩa định hướng phát
triển đúng đắn cho một nhân cách, là bước bản lề, xuất phát điểm của việc bồi dưỡng
học sinh giỏi. Đồng thời nó mang ý nghĩa giáo dục to lớn. Định hướng sai sự phát
triển của học sinh gây nên sự bắt buộc, gò bó, rất có hại cho một nhân cách đang hình
thành và phát triển.
Học sinh giỏi giải Tốn qua mạng Internet trước tiên phải học giỏi mơn Tốn.
Những em tài năng thường thơng minh, trí tuệ phát triển, có năng lực tư duy tốt, tiếp
thu nhanh, nhớ lâu, tính nhẩm nhanh, có hiểu biết về máy tính, có khả năng suy diễn
khái qt hóa, trừu tượng hóa tốt, có óc suy nghĩ độc lập, sự say mê, kiên trì vượt khó,
có ý chí vươn lên, có tinh thần sáng tạo.
Tơi ln đánh giá học sinh một cách khách quan, chính xác, lựa chọn đúng đối
tượng học sinh để bồi dưỡng. Việc lựa chọn đúng khơng chỉ nâng cao hiệu quả bồi
dưỡng mà còn tránh được việc bỏ sót những em học giỏi, hoặc chọn nhầm những em
khơng có tố chất theo học sẽ bị q sức.
* Những căn cứ để lựa chọn:
Tác giả: Trần Đức Nông

11


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

- Lựa chọn các đối tượng học sinh thơng qua các giờ học:
+ Những học sinh sáng dạ thường chú ý nghe giảng, hăng hái phát biểu ý kiến,
ý kiến thường đúng và có sáng tạo.

+ Cũng cần phân biệt với những em hăng hái nhưng khơng thơng minh thì
thường phát biểu chệch hướng dẫn dắt của giáo viên. Ngược lại có những em tuy ít
phát biểu nhưng khi gọi tên và u cầu trình bày thì những em này thường trả lời
chính xác hoặc có những ý hay, thể hiện sự sáng tạo.
- Lựa chọn dựa vào việc chấm, chữa bài:
Những em thơng minh, chắc chắn thường có ý thức học tập tốt, làm bài đầy đủ,
trình bày bài thường chặt chẽ, khoa học và thường có ý thức xung phong chữa bài tập
cũ hoặc có ý kiến hay, góp phần cho bài tập phong phú hơn.
- Lựa chọn thơng qua các vòng thi kiểm tra:
+ Để việc thi, kiểm tra, đánh giá đúng chất lượng học sinh thì ngồi việc thực
hiện đúng quy chế thi cử như: Sắp xếp chỗ ngồi (theo thứ tự a, b, c), giám sát chặt
chẽ, qn triệt học sinh khơng được nhìn bài của bạn, đồng thời cũng khơng để cho
bạn nhìn bài của mình, khơng trợ giúp cho bạn khi làm bài thi; cũng cần chú ý sắp xếp
những em hàng ngày ngồi gần nhau thì đến khi thi hay kiểm tra phải ngồi xa nhau.
+ Khi chấm bài thi, tơi ln vận dụng biểu điểm linh hoạt. Cần ưu tiên điểm
cho những bài làm có sự sáng tạo, trình bày bài khoa học.
+ Tuy nhiên để việc thi cử, kiểm tra đạt hiệu quả, giáo viên cần phải ra đề trên
cơ sở những dạng bài tập đã được ơn và cần có một bài khó, nâng cao hơn đòi hỏi học
sinh vận dụng những kiến thức đã học để làm bài. Trên cơ sở đó, giáo viên đánh giá
được những em có năng lực thực sự trong học tập.
+ Để đánh giá một cách chính xác và nắm được mức độ tiếp thu cũng như sự
tiến bộ của học sinh thì cần tổ chức thi, kiểm tra và sàng lọc qua nhiều vòng.
1.4.2. Xây dựng chương trình bồi dưỡng
Hiện nay, cơng tác soạn thảo chương trình bồi dưỡng giải Tốn Violympic là
một việc làm còn mới mẻ. Chương trình bồi dưỡng khơng có sách hướng dẫn chi tiết,
cụ thể từng tiết, từng buổi học như trong chương trình chính khóa. Hơn nữa, hầu hết
sách nâng cao, sách tham khảo hiện nay khơng soạn thảo theo đúng trình tự như
chương trình học chính khóa, mà thường đi theo các dạng. Trong khi đó, các giáo viên
thường tổ chức học sinh vừa học chính khóa vừa phối hợp nâng cao. Vì thế soạn thảo
Tác giả: Trần Đức Nông

12


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

chương trình bồi dưỡng là một việc làm hết sức quan trọng và rất khó khăn nếu như
chúng ta khơng có sự tham khảo, tìm tòi và chọn lọc tốt.
Điều cần thiết là giáo viên cần phải nắm vững nội dung, chương trình học, cần
phải soạn thảo nội dung dẫn dắt học sinh từ cái cơ bản của nội dung chương trình học
chính khóa, tiến tới chương trình nâng cao (tức là, trước hết phải khắc sâu kiến thức
cơ bản của nội dung học chính khóa, từ đó vận dụng để nâng cao dần).
Cần soạn thảo chương trình theo vòng xốy: Từ cơ bản đến nâng cao, từ đơn
giản đến phức tạp. Đồng thời cũng phải có ơn tập, củng cố.
Ví dụ: Cứ sau 2 đến 3 tiết củng cố kiến thức cơ bản và nâng cao thì cần có 1
tiết luyện tập, củng cố và cứ 6 đến 7 tiết thì cần có 1 tiết ơn tập hay luyện tập chung
để củng cố khắc sâu.
Tuy nhiên, việc soạn thảo chương trình còn tùy thuộc vào mức độ tiếp thu của
từng học sinh.
Cần giúp các em tổng hợp các dạng bài, các phương pháp giải. Vì hầu hết các
em chưa tự mình tổng hợp được mà đòi hỏi phải có sự hướng dẫn, giúp đỡ của GV.
Để các em vững vàng kiến thức, mở rộng được nhiều dạng bài tập thì mỗi dạng
bài cần phải luyện tập nhiều lần, đưa ra nhiều cách giải. Đồng thời thỉnh thoảng phải
củng cố, tổng hợp lại để khắc sâu.
Điều cần thiết là giáo viên cần phải tìm nội dung đề từng vòng thi trên cơ sở đó
mà soạn thảo nội dung hướng dẫn học sinh thơng qua từng dạng của nội dung từng đề
tốn. Tơi đã thực hiện các bước sau:
- Đăng kí thành viên với tư cách là học sinh để tham gia giải, nắm được nội
dung và dạng tốn từng đề, để thấy được những vướng mắc có thể xảy ra đối với học
sinh. Từ đó tơi có những định hướng đúng đắn, đúc kết và cơ đọng nội dung chương

trình bồi dưỡng, phù hợp với đối tượng học sinh và thời gian ơn luyện.
- Tải đề, lấy hết các dạng tốn của từng vòng, sưu tầm đề từ các năm học trước.
- Soạn thảo nội dung đề theo từng dạng tốn.
- Từ đó lập kế hoạch bồi dưỡng cho các em làm sao phải khắc sâu kiến thức cơ
bản qua đó vận dụng để nâng cao dần.
1.4.3. Giúp HS nhận dạng các dạng tốn, lựa chọn các phương pháp giải,
nắm chắc phương pháp thực hành các dạng bài tập Tốn Violympic trên mạng
Internet
Tác giả: Trần Đức Nông

13


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

- Sau khi khảo sát lựa chọn học sinh, xây dựng chương trình bồi dưỡng, tơi lập
kế hoạch cho học sinh và cho mình một cách cụ thể, tránh tình trạng thích đâu dạy đó.
Dạy theo chun đề là biện pháp mà tơi thấy hữu hiệu nhất.
- Nắm vững phương châm: Dạy chắc cơ bản rồi mới nâng cao. Thơng qua
những bài luyện cụ thể để dạy phương pháp tư duy, dạy kiểu bài có quy luật trước,
loại bài có tính đơn lẻ, đặc biệt sau.
- Các bài cơ bản là những bài dễ, chỉ liên quan đến một hoặc vài loại kiến thức,
kĩ năng, cần phải luyện tập nắm vững từng loại trước, sau đó mới nâng cao dần những
bài tổng hợp nhiều dạng kiến thức, học sinh đã nắm vững từng loại sẽ dễ dàng nhận ra
và giải quyết được. Đối với học sinh giỏi bước này có thể làm nhanh, hoặc cho các em
tự làm sau đó giáo viên kiểm tra.
- Mỗi dạng Tốn cần thơng qua một hoặc hai bài điển hình, quan trọng là phải
rút ra phương pháp và cho thêm một số bài để học sinh tự vận dụng cho thành thạo
phương pháp, cần kiểm tra xem học sinh đã nắm chắc chưa, nếu chưa chắc chắn cần
phải củng cố đến khi làm được.

- Cuối cùng là cơng tác kiểm tra kiến thức sau mỗi chủ đề để nắm chắc khả
năng tiếp thu, vận dụng của các em, từ đó các em rút ra được những sai sót mà sửa
chữa, giáo viên cũng có kế hoạch bù đắp những lỗ hỏng (nếu có).

1.4.4. Mở rộng phát triển và nâng cao kiến thức
Việc mở rộng và nâng cao kiến thức phải trên cơ sở học sinh đã nắm chắc các
kiến thức cơ bản. Biết sử dụng các kiến thức một cách linh hoạt, sáng tạo. Biết kích
thích, gợi mở để các em có nhu cầu vận dụng kiến thức đó. Có như vậy việc nâng cao
kiến thức mới thực sự phát huy được hiệu quả.
+ Trước khi dạy mỗi dạng bài, giáo viên cần cho học sinh ơn tập và hệ thống lại
các kiến thức cơ bản có liên quan để việc tiếp thu bài của học sinh đạt đ ược hiệu quả
cao. Phải giúp học sinh hiểu sâu và biết cách sử dụng thành thạo các kiến thức đó.
+ Khi phát triển, mở rộng và nâng cao kiến thức cho học sinh, giáo viên cần
xuất phát từ các bài tốn đơn giản, dễ hiểu. Qua mỗi bài, hay hệ thống bài, giáo viên
cần cho học sinh khái qt chung được cách giải. Giúp các em hiểu sâu, nhớ lâu và
hình thành kĩ năng giải các bài tốn.
+ Cần khai thác triệt để các dạng tốn quen thuộc ẩn chứa trong mỗi bài tốn,
giúp học sinh có kĩ năng biến đổi hay kĩ năng suy luận để đưa bài tốn về dạng quen
Tác giả: Trần Đức Nông

14


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

thuộc. Phát huy tối đa khả năng tìm tòi, sáng tạo của các em trước mỗi bài tốn. Hạn
chế tối đa việc sử dụng phương pháp đại số khơ cứng.
+ Khi học sinh đã nắm chắc cách giải thơng thường, giáo viên nên khuyến
khích học sinh tìm nhiều cách giải khác, nhằm phát huy khả năng của các em, gây
hứng thú học tập, học sinh học giỏi khơng mất thời gian chờ đợi những học sinh học

kém hơn.
+ Giáo viên cần thiết kế được các bài tập phù hợp cho các đối tượng học sinh
trong lớp, sao cho nội dung dạy học vừa sức, khơng bị q tải song vẫn phát huy được
khả năng sáng tạo và năng khiếu của học sinh.
1.4.5. Hướng dẫn học sinh kĩ thuật tính nhẩm nhanh
Bên cạnh việc sử dụng nhanh về máy tính, để có được kết quả cao trong cuộc
thi giải tốn trên máy tính, cần có cách nhẩm nhanh ra kết quả và phát hiện, xử lý kết
quả trong thời gian nhanh nhất. HS phải rèn cách đọc lướt, nhận ra các bài tốn cơ
bản và những từ ngữ mấu chốt của bài tốn, nhẩm thật nhanh nhưng hết sức cẩn thận.
Về dạng bài tốn đối chiếu, phải tự tìm ra phương pháp làm thế nào chỉ nhìn những
dấu hiệu so sánh mấu chốt nhất.
Hình thành và rèn cho học sinh các kĩ năng thực hành về cộng trừ, đặc biệt là kĩ
năng tính và giải quyết vấn đề thơng qua cách cộng trừ nhẩm. Với cách cộng trừ nhẩm
giúp học sinh khắc sâu kiến thức, thấy được sự đa dạng và phong phú của các bài tập,
từ đó tập cho học sinh thói quen khai thác nội dung tiềm ẩn trong từng bài tập, lựa
chọn cách giải tốt nhất cho bài làm của mình, vận dụng ngay cách cộng trừ nhẩm của
tiết học ở lớp trong chương trình chính khóa. Khi gặp dạng tốn Violympic cộng trừ
có nhớ trong phạm vi 100, tơi ln u cầu học sinh tính bằng nhiều cách trong đó có
vận dụng tính nhẩm để tìm nhanh kết quả.
* Phép cộng:
Ví dụ 1: Từ bài tập 9 + 5 = ?
Khuyến khích học sinh tìm ra cách làm nhanh nhất: “tách 1 ở số sau để có 9
cộng với 1 bằng 10, lấy 10 cộng với số còn lại của số sau”.
Tính nhẩm: 9 + 5 = 9 + 1 + 4 = 10 + 4 = 14
Ví dụ 2: Từ bài tập 29 + 5 = ?
Vận dụng cách tính nhẩm của bài 9 + 5 các em có thể tính như sau:
Tính nhẩm: 29 + 5 = 29 + 1 + 4 = 30 + 4 = 34
Tác giả: Trần Đức Nông

15

SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

Ví dụ 3: Từ bài tập 49 + 25 = ?
Tính nhẩm: 49 + 25 = 49 + 1 + 24 = 50 + 24 = 74
Học sinh ghi nhớ: Muốn cộng nhẩm hai số, ta làm tròn chục một số. Khi thêm
vào số có hàng đơn vị lớn hơn bao nhiêu đơn vị để số đó tròn chục thì phải bớt đi ở số
hạng kia bấy nhiêu đơn vị.
* Phép trừ:
Ví dụ 1: 11 – 5 = ?
+ Cho học sinh tìm ra cách tính nhẩm: 11 – 5 = 11 – 1 – 4 = 10 – 4 = 6
+ Phát hiện cách trừ nhẩm: Muốn trừ nhẩm hai số, ta làm tròn chục số bị trừ.
Khi bớt số bị trừ bao nhiêu đơn vị để số đó tròn chục thì phải bớt ở số trừ bấy nhiêu
đơn vị.
Ví dụ 2: 31 – 5 = ?
+ Cách 1: Tính nhẩm: 31 – 5 = 31 – 1 – 4 = 30 – 4 = 26
+ Cách 2: Tính nhẩm: 31 – 5 = (31 + 5) – (5 + 5) = 36 – 10 = 26
Ở cách 2: Muốn trừ nhẩm hai số, ta làm tròn chục số trừ. Khi thêm vào số trừ
bao nhiêu đơn vị để số đó tròn chục thì phải thêm vào số bị trừ bấy nhiêu đơn vị.

1.4.6. Cách giải nhanh đúng chính xác một số dạng tốn Violympic lớp 2
Muốn giải được Tốn Violympic trên mạng đạt kết quả cao khơng chỉ u cầu
học sinh có kiến thức vững chắc mà đòi hỏi các em phải có kĩ năng làm bài nhanh, kĩ
năng thao tác trên máy tính linh hoạt. Chính vì vậy, tơi hướng dẫn học sinh giải theo
hệ thống kiến thức ở từng dạng tốn, mỗi dạng tốn tơi ln hướng dẫn các em mẹo
tìm ra kết quả nhanh nhất mà khơng bị tốn nhiều thời gian.
a. Dạng bài chọn cặp bằng nhau
- Bước 1: Xác định từng cặp ơ mà giá trị của số và kết quả tính có giá trị bằng
nhau hoặc là các

cặp ơ mà giá trị thích
9 hợp ở hai ơ đó là bằng1nhau.
1
2
0 từng cặp ơ bằng nhau.
- Bước 2: Ghi lần lượt các số thứ tự 1 ; 1 rồi 2 ; 2, …vào

Ví dụ:
a:4=3

6
5

7

a=3

4

Tác giả: Trần Đức Nông
2

3

3

a = 45

5

4

a:4=9

1

6

7

8

8

9

1
0

16


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

a = 35

a = 28

a x 5 + 3 = 28

a:5=4

a:3=9

a =5

a = 27

a = 12

a = 20

a:5=7

a:4=7

a:7=3

a = 36

a = 21

ax2+1=7

a:5=9

0
0
0

Trong bảng trên, tơi giúp học sinh thấy:
+ Hai ơ a : 4 = 3 và a = 12 có giá trị bằng nhau, vậy cho hai ơ số đó là một cặp
và HS có thể ghi vào trong cả hai ơ đó số 1.
+ Hai ơ 4 : a = 9 và a = 36 có giá trị bằng nhau, vậy cho hai ơ số đó là một cặp
và HS có thể ghi vào trong cả hai ơ đó số 2...
Bài tập trên giúp học sinh hình thành kĩ năng sắp xếp; nhẩm; ơn kiến thức cũ
lại được tiếp cận bài tập tìm thành phần chưa biết của biểu thức dạng phức tạp (a x 5
+ 3 = 28).
* Giúp HS cách tính nhanh khi giải Tốn Violympic trên mạng Internet
Dạng bài chọn cặp bằng nhau ta chỉ cần tính (nhẩm) kết quả lần lượt các ơ có
phép tính, sau đó đối chiếu với ơ có kết quả bằng nhau dùng chuột kích vào hai ơ
bằng nhau.
Những bài chọn giá trị bằng nhau có thể hướng dẫn học sinh dự đốn: Chữ số
giống nhau, cùng đơn vị, căn cứ chữ số tận cùng.
Trong bảng trên, tơi giúp học sinh cách giải sau:
- Cột 1 dòng 1: a : 4 = 3 => a = 12 bằng nhau với cột 4 dòng 3: a = 12
- Cột 4 dòng 1: a : 4 = 9 => a = 36 bằng nhau với cột 1 dòng 5: a = 36
- Cột 3 dòng 2: a x 5 + 3 = 28 (ta xem a x 5 là một số x; ta có: x + 3 = 28; vậy
x = 25; a x 5 = 25; vậy a = 5) => a = 5 bằng nhau với cột 2 dòng 3: a = 5
b. Dạng bài xóa tăng dần
- Bước 1: Học sinh tính nhẩm hoặc làm trên giấy nháp để có kết quả của các bài
tốn, phép tính trong tất cả các ơ.
- Bước 2: Sắp xếp giá trị của các số, kết quả tính trong bảng sau theo thứ tự từ
bé đến lớn, rồi điền vào các ơ theo thứ tự sắp xếp là 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, …
Tác giả: Trần Đức Nông

17


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

Ví dụ: Hãy sắp xếp các ơ chứa số, kết quả tính trong bảng sau theo thứ tự giá
trị tăng dần, rồi ghi số thứ tự vào các ơ trong bảng.
3x8

1
0

3

2

5x9

1
6

50 : 5

5

5 x 7 + 30

5:5

1

7

5x8

15

4x7

13

7

26

11

4 x 8 + 28

4
1
2

31

1
3

4x3

6

3 x 10 + 24

22

9

30 : 5

3

19

8

4x9+1

14

5 x 10

1
7
Trong bảng trên HS thấy giá trị các
00 của các ơ sắp xếp theo thứ tự tăng dần: 50 : 5;
3; 30 : 5; 7; 50 : 5…Vậy: Ơ chứa 5 : 500
sẽ viết 1; ơ chứa số 3 sẽ viết 2; ơ chứa 30 :05 sẽ
0
0
viết 3, …
0
* Giúp HS cách tính nhanh khi giải Tốn Violympic trên mạng Internet 0
2

0

19

1
8

Đối với bài chọn theo thứ tự tăng dần, tơi hướng dẫn học sinh ngồi việc tính
nhanh, tính nhẩm còn cần phải kẻ bảng ra giáy nháp thành hai mươi ơ như trên máy,
tính và ghi kết quả trên giấy nháp để lựa chọn chính xác hơn.
- Bước 1: HS tính nhẩm ghi vào vở nháp kết quả của các bài tốn vào tất cả các ơ:
24
3
45
10
65

1
40
13
26
60

7
28
31
12
54

22

6
19
37
50

- Bước 2: Nhấp chuột xóa kết quả các ơ theo thứ tự từ bé đến lớn như sau:
+ Số có 1 chữ số: 1; 3; 6; 7 lần lượt tương ứng là ơ: 5 : 5; 3; 30 : 5; 7.
+ Số có 2 chữ số, hàng chục là chữ số 1: 10; 12; 13; 19 lần lượt tương ứng là ơ:
50 : 5; 4 x 3; 13; 19.
+ Số có 2 chữ số, hàng chục là chữ số 2: 22; 24; 26; 28 lần lượt tương ứng là ơ:
22; 3 x 8; 26; 4 x 7.
+ Số có 2 chữ số, hàng chục là chữ số 3: 31; 37 lần lượt tương ứng là ơ: 31; 4 x
9+1
Tác giả: Trần Đức Nông

18


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

+ Số có 2 chữ số, hàng chục là chữ số 4: 40; 45 lần lượt tương ứng là ơ: 5 x 8; 5
x 9.
+ Số có 2 chữ số, hàng chục là chữ số 5: 50; 54 lần lượt tương ứng là ơ: 5 x 10;
3 x 10 + 24.
+ Số có 2 chữ số, hàng chục là chữ số 6: 60; 65 lần lượt tương ứng là ơ: 4 x 8 +
28; 5 x 7 + 30.
c. Dạng bài ghép số và phép tính cho thích hợp
- Bước 1: Dựa vào các số, phép tính đã cho em tạo ra những dãy tính với các
phép tính và các số đã cho, kiểm tra xác định một dãy tính thích hợp.
- Bước 2: Ghi lại các số thích hợp vào ơ trống trong bài để tạo dãy tính đúng.

Ví dụ: Hãy viết các số cho trước vào ơ trống thích hợp (trên cùng một dòng)
để được dãy tính đúng.
Câu

Các số cho trước

Dãy tính đúng

1

9; 7; 5; 2

2 x

7 -

5 =

9

2

7; 12; 10; 4

12 :

4 +

7 =

10

3

25; 15; 5; 3; 4

15 :

3 x 4 +

4

8; 2; 3; 14; 4

4 x 3 :

5 =

25

2 + 8 = 14

Trong các câu trên với các số và phép tính đã cho HS có thể điền để tạo được
các dãy tính đúng như trong bảng.
Dạng bài tập này đòi hỏi học sinh phải có óc phán đốn và tạo lập nhanh.
Muốn vậy GV giúp HS hình dung ra nháp bằng hình thức thử chọn.
* Giúp HS cách tính nhanh khi giải Tốn Violympic trên mạng Internet
Dạng bài tập này có kết quả thường là số lớn nhất trong các số đã cho
Câu 1: 9; 7; 5; 2. Vậy 9 là kết quả. Nên ta ghép số vào phép tính của ơ thích
hợp sau:

2

x 7 - 5 = 9

Câu 2: 7, 12, 10, 4. Vậy 12 hay 10 là kết quả. Nên ta ghép số vào phép tính của
ơ thích hợp sau:
12 :

4 + 7 =

Tác giả: Trần Đức Nông

10
19


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

Câu 3: 25; 15; 5; 3; 4. Vậy 25 là kết quả. Nên ta ghép số vào phép tính của ơ
thích hợp sau:
15 :

3 x 4

+ 5 = 25

Câu 4: 8; 2; 3; 14; 4. Vậy 14 là kết quả. Nên ta ghép số vào phép tính của ơ
thích hợp sau:
4

x 3 :

+ 8 = 14

2

d. Dạng tốn về hình học
d.1. Tìm số đoạn thẳng
Hướng dẫn: Để tìm số đoạn thẳng, học sinh cần nắm được đặc điểm của đoạn
thẳng là đường nối hai điểm. Từ đó học sinh suy ra cứ chọn hai điểm ta sẽ có được
1

một đoạn thẳng và sẽ tìm được cách đếm ra số các đoạn thẳng.
Ví dụ 1:
Có 1 đoạn thẳng.
1

Ví dụ 2:

2

- Ta đánh số hai đoạn thẳng riêng lẻ theo thứ tự 1; 2 (như hình vẽ) ta có 2 đoạn
thẳng.
- Đếm số đoạn thẳng được tạo thành do ghép 2 đoạn thẳng riêng lẻ ta có: 1
đoạn thẳng (đoạn 1 + 2)
Vậy có: 2 + 1 = 3 đoạn thẳng.
2

1

3

Ví dụ 3:
- Ta đánh số ba đoạn thẳng riêng lẻ theo thứ tự 1; 2; 3 (như hình vẽ) ta có 3
đoạn thẳng.
- Đếm số đoạn thẳng được tạo thành do ghép 2 đoạn thẳng riêng lẻ ta có: 2
đoạn thẳng (đoạn 1 + 2); (đoạn 2 + 3)
- Đếm số đoạn thẳng được tạo thành do ghép 3 đoạn thẳng riêng lẻ ta có: 1
đoạn thẳng (đoạn 1 + 2 + 3)
Vậy có: 3 + 2 + 1 = 6 đoạn thẳng.
1

Ví dụ 4:
Tác giả: Trần Đức Nông

2

3

4
20


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

- Ta đánh số bốn đoạn thẳng riêng lẻ theo thứ tự 1; 2; 3; 4 (như hình vẽ) ta có 4
đoạn thẳng.
- Đếm số đoạn thẳng được tạo thành do ghép 2 đoạn thẳng riêng lẻ ta có: 3
đoạn thẳng (đoạn 1 + 2); (đoạn 2 + 3); (đoạn 3 + 4)
- Đếm số đoạn thẳng được tạo thành do ghép 3 đoạn thẳng riêng lẻ ta có: 2

đoạn thẳng (đoạn 1 + 2 + 3); (đoạn 2 + 3 + 4)
- Đếm số đoạn thẳng được tạo thành do ghép 4 đoạn thẳng riêng lẻ ta có: 1
đoạn thẳng (đoạn 1 + 2 + 3 + 4)
Vậy có: 4 + 3 + 2 + 1 = 10 đoạn thẳng.
* Từ đó rút ra kết luận chung:
Cho 2 điểm bất kì ta có 1 đoạn thẳng.
Cho 3 điểm thẳng hàng ta có 3 đoạn thẳng.
Cho 4 điểm thẳng hàng ta có 6 đoạn thẳng.
Cho 5 điểm thẳng hàng ta có 10 đoạn thẳng.
Có thể lập thành bảng sau để học sinh ghi nhớ.
Số thứ tự

1

2

3

4

5

6

Số điểm

2

3

4

5

6

7

Số đoạn thẳng

1

3

6

10

15

21

Quy luật của dãy số: Số đoạn thẳng sau = Số đoạn thẳng trước + Số thứ tự
Ví dụ:

3 =1 +2

;

6 =3 +3

10 = 6 + 4

;

15 = 10 + 5

21 = 15 + 6
Lưu ý: Cho học sinh nắm và hiểu được cách tìm và thuộc kết luận chung.
* Giúp HS cách tính nhanh khi giải Tốn Violympic trên mạng Internet
Ví dụ: Hình vẽ bên có bao nhiêu đoạn thẳng?
3

3

3
1

Tác giả: Trần Đức Nông

3
3

1
21


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

Cách tìm nhanh:

- Từ 2 điểm bất kì, ta có 1 đoạn thẳng.
- Từ 3 điểm thẳng hàng, ta có 3 đoạn thẳng.
Vậy: Ta tìm được trong hình vẽ trên có 17 đoạn thẳng.
d.2. Tìm hình tam giác
Để làm được bài này, học sinh cần nhận dạng được đặc điểm của tam giác: có 3
cạnh; 3 góc; 3 đỉnh. Từ đó, các em thấy được cứ 3 điểm khơng cùng nằm trên một
đường thẳng ta vẽ được một tam giác và tìm ra cách đếm tam giác.
Ví dụ: Hình vẽ sau có bao nhiêu hình tam giác?

Vận dụng kiến thức đã học tại lớp, HS nêu rõ cách thức tính số lượng hình theo
u cầu
- Bước 1: Vẽ hình vào vở nháp và đánh số vào hình từ 1 đến 6
3
1

4
2

5

6

- Bước 2: Tính số lượng hình tam giác đứng độc lập (1 số). Ta có được 6 hình
tam giác. (H.1; H.2; H.3; H.4; H.5; H.6).
- Bước 3: Tính số hình tam giác ghép 2 số tạo thành 1 hình tam giác. Ta có 4
hình tam giác. (Hình 2, 3); (Hình 4, 5); (Hình 3, 4); (Hình 2, 5).
- Bước 4: Tính số hình tam giác ghép 3 số tạo thành 1 hình tam giác. Ta có 2
hình tam giác. (Hình 1, 2, 3); (Hình 4, 5, 6).
- Bước 5: Tính số hình tam giác ghép 6 số tạo thành 1 hình tam giác. Ta có 1
hình tam giác. (Hình 1, 2, 3, 4, 5, 6).

Vậy ta có: 6 + 4 + 2 + 1 = 13 hình tam giác.
Tác giả: Trần Đức Nông

22


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

e. Dạng tìm số
e.1. Dạng bài: Tìm số có hai chữ số biết tổng của hai chữ số đó
Ví dụ 1: Tìm số có hai chữ số biết tổng hai chữ số bằng 16.
Học sinh bắt đầu làm các phép cộng với số hạng đầu tiên là 9 (số lớn nhất có 1
chữ số) sau đó giảm dần số hạng đầu tiên này.
9 + … = 16

4 + … = 16

8 + … = 16

3 + … = 16

7 + … = 16

2 + … = 16

6 + … = 16

1 + … = 16

5 + … = 16

Học sinh lần lượt điền số hạng thứ 2 vào chỗ dấu (…). Khi số hạng thứ hai
bằng 10 thì dừng lại.
Học sinh ghép hai chữ số, tức là hai số hạng, thành các số có hai chữ số.
9 + 7 = 16 –> số: 97
8 + 8 = 16 –> số: 88
7 + 9 = 16 –> số 79
6 + 10 = 16 –> Dừng lại
Vậy các số cần tìm là 97, 88 và 79. Trong các số này, học sinh có thể tự tìm
được số lớn nhất hoặc số nhỏ nhất.
Ví dụ 2: Tìm số lớn nhất có hai chữ số biết tổng hai chữ số bằng 16.
Từ ví dụ 1, ta có số có hai chữ số mà tổng hai chữ số bằng 16 là: 97; 88; 79.
Vậy số lớn nhất có hai chữ số mà tổng bằng 16 là 97.
Ví dụ 3: Tìm số bé nhất có hai chữ số biết tổng hai chữ số bằng 16.
Từ ví dụ 1, ta có số có hai chữ số mà tổng hai chữ số bằng 16 là: 97; 88; 79.
Vậy số bé nhất có hai chữ số mà tổng bằng 16 là 79.
e.2. Dạng bài: Tìm số có hai chữ số biết hiệu của hai chữ số đó
Ví dụ 1: Tìm số có hai chữ số biết hiệu hai chữ số bằng 7
Học sinh bắt đầu làm các phép trừ với số bị trừ là 9. (Lưu ý: Số bị trừ ln lớn
hơn hoặc bằng hiệu)
Tác giả: Trần Đức Nông

23


SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

9–…=7
8–…=7
7–…=7
Học sinh lần lượt điền số trừ vào chỗ chấm (…), tới khi có số trừ bằng 0 thì

dừng lại.
9–2=7
8–1=7
7–0=7
Học sinh ghép số trừ và số bị trừ để được số cần tìm. Lưu ý có hốn đổi vị trí
giữa số trừ và số bị trừ để được 2 số khác nhau.
9 – 2 = 7 –> số: 92 và 29
8 – 1 = 7 –> số: 81 và 18
7 – 0 = 7 –> số: 70
Ví dụ 2: Tìm số lớn nhất có hai chữ số biết hiệu hai chữ số bằng 7
Từ ví dụ 1, ta có số có hai chữ số mà hiệu hai chữ số bằng 7 là: 92, 29, 81, 18,
70. Vậy số lớn nhất có hai chữ số mà hiệu bằng 7 là 92.
Ví dụ 3: Tìm số bé nhất có hai chữ số biết hiệu hai chữ số bằng 7
Từ ví dụ 1, ta có số có hai chữ số mà hiệu hai chữ số bằng 7 là: 92, 29, 81, 18,
70. Vậy số bé nhất có hai chữ số mà hiệu bằng 7 là 18.

* Giúp HS cách tính nhanh khi giải Tốn Violympic trên mạng Internet
Từ dạng cơ bản, đầu bài có thể nâng cao hơn khi có thêm các điều kiện với số
tìm được như số bé nhất hoặc số lớn nhất…
Khi giải dạng tìm số có hai chữ số cần hướng dẫn học sinh như sau:
- Tìm số lớn nhất ta chọn chữ số hàng chục là chữ số 9.
- Tìm số nhỏ nhất ta chọn chữ số hàng chục là chữ số 1.
Sau khi học sinh nắm được hai quy tắc trên, các em dễ dàng giải được bài tốn.
f. Dạng tốn về thời gian
- Bài tốn 1: Cho biết thứ hai tuần trước là ngày 6. Hỏi thứ sáu tuần sau là ngày
Tác giả: Trần Đức Nông

24

SKKN: Một số biện pháp giúp học sinh lớp 2 giải Toán Violympic qua mạng Internet

bao nhiêu?
- Bài tốn 2: Cho biết thứ tư tuần này là ngày 17. Hỏi thứ ba tuần sau là ngày
bao nhiêu?
- Bài tốn 3: Cho biết thứ hai tuần sau này là ngày 25. Hỏi thứ hai tuần này là
ngày bao nhiêu?
- Bài tốn 4: Cho biết thứ tư tuần sau là ngày 26. Hỏi thứ ba tuần trước là ngày
bao nhiêu?
Giáo viên cần hướng dẫn học sinh hiểu được hai quy tắc theo sơ đồ sau. Các
em dễ dàng giải được bài tốn trên:
+ 14

* Sơ đồ tuần:

+7

+7

Tuần trước

Tuần này
-7

Tuần sau
-7

- 14

Từ sơ đồ trên ta thấy được:

- Cho tuần trước hỏi tuần này cộng 7.
- Cho tuần này hỏi tuần sau cộng 7.
- Cho tuần trước hỏi tuần sau cộng 14.
- Cho tuần sau hỏi tuần này trừ 7.
- Cho tuần sau hỏi tuần trước trừ 14.
- Cho tuần này hỏi tuần trước trừ 7.
* Sơ đồ thứ:
+2

Thứ 2

Thứ 3

+4

Thứ 4

-3

+3

Thứ 5
-5

Thứ 6

Thứ 7

Chủ nhật
-1

Từ sơ đồ trên ta thấy được:
Tác giả: Trần Đức Nông

25