Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch cuối tuần ở Huyện Sóc Sơn

Lời mở đầu
1.

Lí do chọn đề tài

Ngày nay trên thế giới du lịch đà và đang trở thành một nhu cầu không
thể thiếu trong đời sống văn hóa xà hội của ngời dân. Vì vậy, phát triển du lịch
là hớng đi chiến lợc của rất nhiều nớc trên thế giới trong đó có Việt Nam.
Trong những năm qua du lịch Việt Nam măc dù chịu ảnh hởng lớn của dịch
bệnh SARS (2003), dịch cúm gà (2004-2005) nhng toàn ngành Du lịch vẫn giữ
đà tăng trởng: Năm 2004, cả nớc đón gần 2,9 triệu lựợt khách quốc tế, 14 triệu
lợt khách nội địa, thu nhập du lịch đạt khoảng 26.000 tỉ đồng. Năm 2005 là
năm cuối cùng thực hiện kế hoạch 5 năm của nhà nớc về phát triển du lịch,
mục tiêu phấn đấu đón hơn 18 triệu lợt khách trong đó 3 triệu khách quốc tế,
hơn 15 triệu khách nội địa, đạt doanh thu 30.000 tỉ đồng.
Trong sự phát triển nhanh chóng của hoạt động du lịch không thể không
nhắc đến việc không ngừng khai thác tiềm năng du lịch ở mỗi vùng miền trong
cả nớc. Khai thác tiềm năng du lịch huyện Sóc Sơn không nằm ngoài quy luật
ấy. Sóc Sơn là huyện ngoại thành phía bắc của thủ đô Hà Nội, có trung tâm là thị
trấn huyện lỵ Sóc Sơn, cách trung tâm thủ đô Hà Nội 40 km theo quốc lộ 3A Hà
Nội- Thái Nguyên, mảnh đất nơi đây không đợc thiên nhiên u đÃi nhiều cho hoạt
động phát triển nông nghiệp nh một số huyện khác: nơi thì trũng, nơi thì cao, đất
đai khô cằn. Nhng bù lại, Sóc Sơn có hệ thống đồi núi, rừng thông,sông hồ, đập
và nhiều di tích cách mạng, văn hóa, lịch sử đà tạo cho nơi đây phong cảnh sơn
thủy hữu tình, thuận lợi cho phát triển du lịch đặc biệt là du lịch cuối tuần. Bởi
sau một tuần làm việc mệt mỏi con ngời rất cần nghỉ ngơi th giÃn đến những nơi
thoáng đạt yên tĩnh để đợc hòa mình vào thiên nhiên có đợc những cảm xúc
mới, để rồi sau 2 ngày nghỉ cuối tuần họ đợc khôi phục về mặt thể chất và tinh
thần. Với vị trí giáp ranh với thủ đô Hà Nội và các vùng phụ cận nh Vĩnh Phúc,
Thái Nguyên là một trong những điều kiện thúc đẩy du lịch cuối tuần ở Sóc
Sơn.

Tuy nhiên, hiện nay du lịch Sóc Sơn vẫn cha đợc nhiều ngời biết đến , cha
đợc đầu t đúng mức với tiềm năng của nó.Theo em nếu đợc quan tâm đầu t thích
đáng hơn nữa từ việc quảng bá hình ảnh dulịch Sóc Sơn đến cung cấp những sản
phẩm du lịch đặc thù làm cho du khách thực sự cảm thấy thích thú để lại ấn tợng
sâu sắc và mong muốn khám phá thì Sóc Sơn sẽ là một trong những đIểm đến
hấp dẫn du khách đặc biệt khi tham gia một tour du lịch cuối tuần.
Vì vậy em quyết định chọn đề tài:
Mt s gii phỏp nhm phỏt trin du lịch cuối tuần ở Huyện Sóc Sơn”
2. Mơc ®Ých nghiên cứu:
-

Đa ra cơ sở lý luận về du lịch cuối tuần

-

Tìm hiểu thực trạng khai thác du lịch cuối tuần ở huyện Sóc Sơn

1


-

Đa ra một số giảI pháp phát triển du lịch cuối tuần cho huyện Sóc

Sơn.
3. Phơng pháp nghiên cứu:
luận văn.

Tổng hợp và phân tích thông tin, t liệu từ sách, báo, tạp chí, internet,

Báo cáo một số số liệu cơ bản của Huyện và quy hoạch phát triển
một số lĩnh vực chủ yếu và các báo cáo khác về du lịch của Huyện.
-

Phỏng vấn trực tiếp , sử dụng bảng hỏi, phiếu đIều tra.

4. Đối tợng và phạm vi nghiên cứu:
-

Đối tợng: khai thác tiềm năng du lịch cuối tuần

-

Phạm vi: chủ yếu ở huyện Sóc Sơn

5. Kết cấu đề tài:
Ngoài lời mở đầu, kết luận, đề tài gồm 3 chơng:
Chơng I: Cơ sở lý luận về du lịch cuối tuần
Chơng II: Thực trạng khai thác du lịch cuối tuần ở huyện Sóc Sơn
Chơng III: Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch cuối tuần ở Huyện
Sóc Sơn

2


Chơng I: Cơ
1.

sở lý luận về du lịch cuối tuần

Khái quát chung về du lịch cuối tuần

Các loại hình du lịch
Hoạt động du lịch rất phong phú và đa dạng , tuy nhiên có thể chia thành
một số loại hình du lịch theo các tiêu chí sau:
Theo nhu cầu của khách du lịch:
-

Du lịch chữa bệnh

-

Du lịch nghỉ ngơi, giải trí

-

Du lịch thể thao

-

Du lịch văn hóa

-

Du lịch công vụ

-

Du lịch tôn giáo

-

Du lịch thăm hỏi

Theo phạm vi lÃnh thổ
-

Du lịch trong nớc (nội địa)

-

Du lịch quốc tế

Theo vị trí địa lý của các cơ sở du lÞch:
-

Du lÞch nghØ biĨn

-

Du lÞch nghØ nói

∗ Theo viƯc sư dụng các phơng tiện giao thông
-

Du lịch xe đạp

-

Du lịch ô tô

-

Du lịch máy bay

-

Du lịch tầu hỏa

Theo thời gian của cuộc hành trình
Du lịch ngắn ngày: thờng vào cuối tuần, đặc biệt ở những nớc có
chế độ làm việc 5 ngày/tuần. Loại hình du lịch này thờng kéo dài đến 3 ngày và
lu trú từ 1đến 3 đêm hoặc du lịch trong ngày, ngắn hơn du lịch cuối tuần thờng
kéo dài 1 đến 2 ngày .
-

Du lịch dài ngày

Theo lứa tuổi
-

Du lịch thanh niên: tuổi từ 17 ®Õn 35
3


-

Du lịch thiếu niên: dới 17

-

Du lịch gia đình

Theo hình thức tổ chức
-

Du lịch có tổ chức

-

Du lịch cá nhân

Khái niệm về du lịch cuối tuần
Với sự phân chia các loại hình du lịch trên, nếu dựa vào thời gian của cuộc
hành trình ngời ta có thể chia thành du lịch ngắn ngày và du lịch dài ngày
Du lịch ngắn ngày gồm du lịch trong ngày và du lịch cuối tuần trong đó
du lịch ngắn ngày thờng đợc tổ chức vào dịp nghỉ cuối tuần nên đợc gọi là du
lịch cuối tuần. Nh vậy, du lịch cuối tuần là một dạng hoạt động của loại hình du
lịch ngắn ngày.
Nguồn gốc của loại hình này xuất phát từ thú vui của tầng lớp quý tộc
Châu Âu vào thế kỉ XVIII- XIX. Thời kì này một số nớc Châu Âu đà tiến hành
công nghiệp hóa, đô thị hóa mạnh mẽ. Các gia đình quý tộc, t sản thành phố đua
nhau xây dung các khu nghỉ trong các trang trại ở nông thôn để nghỉ cuối tuần
tại đây.
Hiện nay với chế độ làm việc 5ngày/ tuần đà cho phép ngời lao động Việt
Nam có thời gian nghỉ ngơi cuối tuần vào thứ bẩy và chủ nhật. Do đó, du lịch
cuối tuần thực chất là những hoạt động vui chơi giải trí, nghỉ ngơi vào những
ngày nghỉ thờng chỉ kéo dài 1- 2 ngày.
Cho đến nay, du lịch cuối tuần ngày càng trở nên phổ biến và trở thành
một nhu cầu thiết yếu đối với ngời dân, đặc biệt ở các thành phố lớn, các khu đô

thị, khu công nghiệp và các khu đông dân c bởi ở những nơi này quá trình đô thị
hóa và CNH- HĐH đang diễn ra nhanh chóng kéo theo nó là sự ô nhiễm , sức ép
dân số và nhịp sống công nghiệp gây căng thẳng thần kinh làm xuất hiện nhu
cầu nghỉ ngơi và đi du lịch ngày càng nhiều. Do vậy, nền văn minh công nghiệp
là nhân tố hình thành nhu cầu du lịch cuối tuần.
Du lịch cuối tuần là hoạt động nhằm nghỉ ngơi, giải trí , phục hồi thể lực,
tinh thần cho con ngời làm cho cuộc sống thêm phong phú đa dạng, con ngời
thoát khỏi công việc lao động hàng ngày và thậm chí làm giàu tinh thần cho
chính mình. Khách đi du lịch thờng tìm đến những nơi có không khí trong lành,
không gian thoáng đÃng để thả hồn mình vào cỏ cây , hoa lá , chim muông đó
là môi trờng đối lập với nơi họ đang sống. ĐIều này thực sự đem lại cho con ngời nhiều điều thú vị.
Trong hoạt động du lịch cuối tuần, do có sự hạn chế về mặt thời gian dẫn
đến sự hạn chế về địa bàn du lịch nên hoạt động này thờng đợc tổ chức ở các
vùng ngoại ô thành phố, những nơI có danh lam thắng cảnh đẹp Và trong khi
đi nghỉ, khách cũng sử dụng các tài nguyên du lịch những dịch vụ và hàng hóa
nh các loại hình du lịch khác.
4


Với tất cả những yếu tố đà đợc xem xét ở trên, du lịch cuối tuần có thể đợc
hiểu theo khái niệm sau:
Du lịch cuối tuần là một hoạt động của dân c các đô thị, thành phố
vào những ngày nghỉ cuối tuần diễn ra ở vùng ngoại ô hoặc phụ cận, nơI có
đIều kiện dễ hòa nhập nhất với thiên nhiên, nhằm nghỉ ngơi, giải trí , phục
hồi sức khỏe, kèm theo việc tiêu thụ những giá trị về tự nhiên, kinh tế và văn
hóa
(Theo Tổng cục Du lịch Việt Nam)
Vai trò và ý nghĩa của du lịch cuối tuần
Du lịch nói chung và du lịch cuối tuần nói riêng đóng vai trò rất quan
trọng trong đời sống kinh tế- xà hội của đất nớc, thể hiện ở:

-

Bảo vệ và tăng cờng sức khoẻ cho nhân dân

Du lịch và nghỉ ngơi tích cực sẽ có tác dụng hạn chế bệnh tật, kéo dài tuổi
thọ, nâng cao năng suất lao động của con ngời. Các công trình nghiên cứu về
sinh học khẳng định nhờ vào chế độ nghỉ ngơi và du lịch tối u, bệnh tật củadân
c trung bình giảm 30%, bệnh đờng hô hấp giảm 40%, bệnh thần kinh giảm 30%,
bệnh tiêu hoá giảm 30% (Nguồn: Báo Sức khoẻ và đời sống )
trực tiếp)

Tạo nhiều việc làm cho ngời lao động (lao động gián tiếp, lao động

Theo số liệu thống kê gần đây, trên thế giới cứ 10,7 ngời lao động thì có 1
ngời làm trong ngành Du lịch. §èi víi du lÞch ViƯt Nam (1995 – 2010) cø 1 lao
động trực tiếp trong ngành Du lịch sẽ tạo ra 2,2 lao động gián tiếp. Điều này có ý
nghĩa lín khi hiƯn nay níc ta cã mét lỵng lín lao động cha có việc làm.
-

Làm thay đổi bộ mặt của nơi có hoạt động du lịch

Việc phát triển du lịch trong đó có du lịch cuối tuần chủ yếu khai thác các
tàI nguyên du lịch ở những vùng nông thôn, miền núi Để khai thác đ a những
tài nguyên này vào sử dụng trong du lịch đòi hỏi phải có đầu t về mọi mặt nh
giao thông, bu đIện y tế, văn hoắ, xà hội Do vậy việc phát triển du lịch làm
thay đổi bộ mặt kinh tế xà hội ở những vùng đó, mà cũng vì vậy góp phần giảm
sự tập trung dân c, căng thẳng ở các trung tâm thành phố.
Du lịch tạo điêù kiện cho con ngời đợc tiếp xúc, gần gũi hiểu biết
lẫn nhau về văn hoá, phong tục, tập quán, tín ngỡng tạo nên phẩm chất tốt đẹp và
phát triển hài hoà con ngời.

-

Bảo vệ môi trờng sinh thái

Du lịch cuối tuần có vai trò quan trọng nh vậy là vì hoạt động du lịch cuối
tuần đòi hỏi gần gũi với môi trờng thiên nhiên. Chính vì vậy, muốn phát triển các
điểm du lịch cuối tuần cần giáo dục ý thức con ngời trong việc bảo vệ thiên
nhiên, đồng thời phải có kế hoạch sử dụng hợp lí và khôi phục môi trờng tự
nhiên thông qua các biện pháp nh trồng rừng, bảo vệ các nguồn nớc và các lu
5


vực nớc, xây dựng các công viên để tạo ra các điểm du lịch hấp dẫn thu hút du
khách.
Tất cả những việc làm này sẽ góp phần bảo vệ môi trờng tạo nên một môi
trờng sinh thái bền vững cho sự sống.
-

Là hoạt động bổ ích giáo dục đối với tầng lớp thanh thiếu niên

Quả thật du lịch cuối tuần đang là hoạt động thu hút đợc thanh thiếu niên
học sinh- sinh viên qua đó có thể kết hợp hoạt động này với việc giáo dục cho
họ, thu hút họ vào những hoạt động xà hội bổ ích, giúp họ sử dụng thời gian rỗi
một cách hợp lí hơn. Từ đó góp phần giảm đi những tệ nạn xấu đối với thanh
thiếu niên, cho gia đình và xà hội.
Du lịch cuối tuần mang tính nhịp đIều rõ rệt. Vì nó chỉ thu hút
khách vào những ngày cuối tuần. ở những nớc làm việc 5 ngày/tuần, số ngày
nghỉ cuối tuần chiếm 80% số ngày nghỉ cả năm, còn thời gian nghỉ dài ngày chỉ
chiếm 15 20% mà thôi. Mặt khác, chi phí cho chuyến đi cuối tuần của ngời
dân trong 1 năm ở nhiều nớc trên thế giới thờng lớn gấp chục lần so với chi phí

cho chuyến đi dài ngày. Du lịch cuối tuần tuy chỉ là hoạt động du lịch ngắn ngày
nhng trong cấu trúc của toàn ngành Du lịch ở nhiều nớc thì du lịch cuối tuần thờng chiếm tỉ trọng khá lớn. Chính vì vậy mà ý nghĩa của nó càng lớn trong đời
sống xà hội và kinh tế của đất nớc và việc cần nghiên cứu loại hình du lịch cuối
tuần là điều quan trọng.
Các đối tợng đi du lịch cuối tuần
Theo lứa tuổi
-

Thanh thiếu niên: có thể tổ chức đi theo đoàn hoặc cá nhân.

-

Ngời có tuổi

Ngời trung niên: ngời đang đi làm, có khả năng chi trả, có nhu cầu
du lịch nghỉ ngơi, giải trí
Gia đình: đi nghỉ cả gia đình.

2.

Các nhân tố hình thành nhu cầu du lịch cuối tuần

Sự phát triển của nền kinh tế và đIều kiện kinh tế xà hội của dân c
Sự phát triển của nền kinh tế xà hội đóng vai trò tối quan trọng làm xuất
hiện nhu cầu du lịch và biến những nhu cầu đó thành hiện thực. Thực tế cho thấy
ở các nớc có nền kinh tế phát triển, nhu cầu nghỉ ngơi và du lịch rất đa dạng, ngợc lại ë c¸c níc cã nỊn kinh tÕ chËm ph¸t triĨn nhu cầu nghỉ ngơi du lịch còn
hạn chế.
Sự phát triển của du lịch bị chi phối bởi nền sản xuất xà hội. Để nhu cầu
du lịch của con ngời đợc đáp ứng đòi hỏi phải có cơ sở hạ tầng tơng ứng nh
mạng lới đờng sá, phơng tiện giao thông, khách sạn, nhà hàng Nền sản xuất xÃ

hội phát triển tạo đIều kiện cho các nhân tố khác ra đời nhu cầu nghỉ ngơi, giải
trí, mức sống, mức thu nhập, thời gian rỗi rÃi.
6


Trong nền sản xuất nói chung, hoạt động của một số ngành nh công
nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải, bu chính viễn thông đóng vai trò quan
trọng để phát triển du lịch. Cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật đem đến những
tiến bộ, công nghệ mới thúc đẩy quá trình CNH HĐH là tiền đề cho sự phát
triển du lịch, ngành nông nghiệp phát triển đáp ứng nhu cầu ăn uống cho du
khách thậm chí đáp ứng nhu cầu tham quan tìm hiểu thởng thức văn hoá ẩm thực
tại nơI du lịch. Mạng lới giao thông góp phần ngày càng hoàn thiện là yếu tố cho
sự phát triển nhanh chãng cđa du lÞch bëi nã gióp con ngêi đi tới mọi nơi mình
muốn một cách nhanh chóng thuận tiện. Giúp du khách có thêm nhiều thời gian
nghỉ ngơi du lịch. Bu chính viến thông hiện nay ở nớc ta đà và đang đợc đánh giá
cao trọng khu vực không chỉ giúp các nhà kinh doanh du lịch mà còn giúp du
khách cập nhật thông tin, đặt tour dễ dàng
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thì dân c và đIều kiện kinh tế xà hội
của dân c có tác động quan trọng với hoạt động du lịch. Bởi dân c là lực lợng sản
xuất quan trọng của xà hội, bên cạnh lao động tạo ra của cải vật chất cho xà hội
thì dân c còn có nhu cầu nghỉ ngơi, theo Mc. INTOSH dân số hôm nay xác định
thị trờng du lịch. Tuy nhiên không chỉ có số dân mà chính đặc điểm kinh tế xÃ
hội của ngời dân nh độ tuổi, thu nhập, giáo dục, nghề nghiệp mới là những yếu
tố có liên quan mật thiết tới du lịch. Điều kiện sống của nhân dân là yếu tố quan
trọng để phát triển du lịch bởi đời sống nhân dân cao nghĩa là thu nhập tăng thì
nhu cầu và khả năng chi trả cao cho du lịch cũng tăng lên.
Thời gian rỗi
Du lịch không thể phát triển đợc nếu con ngời không có thời gian rỗi. Thời
gian rỗi là đIều kiện cần thiết cho con ngời tham gia vào các hoạt động du lịch.
Thông thờng quỹ thời gian đợc chia làm 2 phần: Thời gian làm việc và

thời gian ngoài giờ làm việc.
Thời gian rỗi là 1 phần thời gian ngoàI giờ làm việc và trong đó diễn ra
các hoạt động nhằm phục hồi và phát triển thể lực, trí tuệ và tinh thần của con
ngời. Chính vì thế, xu hớng hiện nay là giảm bớt thời gian làm việc, tăng thời
gian nhàn rỗi đây là điều kiện thuận lợi để con ngời đợc nghỉ ngơi, thúc đẩy du
lịch phát triển trong đó có du lịch cuối tuần.
Quá trình đô thị hoá và sức ép môi trờng
Quá trình đô thị hoá hình thành nên lối sống thành thị. Bên cạnh những
đóng góp to lớn trong việc cải thiện điều kiện sống cho nhân dân cả về phơng
diện vật chất và tinh thần thì đô thị hoá dẫn tới sự thay đổi về đIều kiện tự nhiên
môi trờng tự nhiên xung quanh con ngời làm ảnh hởng xấu tới sức khoẻ con
ngời.
Để giảm bớt tác hại của quá trình đô thị hoá và sức ép môi trờng , con ngời tìm đến với du lịch . Ngoài những chuyến đi dài ngày, vào những ngày nghỉ
cuối tuần họ có nhu cầu thay đổi không khí và sống thoải mái giữa thiên nhiên.

7


Chính nhu cầu này làm xuất hiện và thúc đẩy quá trình phát triển của loại hình
du lịch cuối tuần.

3.

Các điều kiện cần thiết để phát triển du lịch cuối tuần

Tài nguyên du lịch
Tài nguyên du lịch là một trong những yếu tố cơ bản tạo nên sản phẩm du
lịch. Số lợng tài nguyên, chất lợng của chúng và mức độ kết hợp các loại tài
nguyên trên lÃnh thổ có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành và phát triển
của 1 vùng du lịch hay một quốc gia. Tài nguyên du lịch bao gồm cảnh quan

thiên nhiên và cảnh quan nhân văn có thể sử dụng cho phục vụ du lịch và thoả
mÃn nhu cầu nghỉ ngơi của con ngời.
Du lịch cuối tuần phục vụ rất nhiều đối tợng khác nhau mà mỗi thành
phần này có sở thích du lịch khác nhau trong những ngày nghỉ cuối tuần từ chữa
bệnh đến bồi dỡng sức khoẻ, vui chơi, giải trí, tham quan Vì vậy du lịch cuối
tuần cũng đòi hỏi nguồn tài nguyền phong phú và đa dạng, môi trờng tự nhiên
khóang đạt, có cảnh quan đẹp, có nơi vui chơi giải trí Nh vậy, nguồn tài
nguyên phù hợp hơn cả cho phát triển du lịch cuối tuần là tài nguyên du lịch tự
nhiên.
3.1.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên

Địa hình
Địa hình hiện tại của bề mặt trái đất là sản phẩm của quá trình địa chất lâu
dài . Đối với hoạt động du lịch, điều quan trọng nhất là đặc điểm hình thái địa
hình . Chính là các dấu hiệu bên ngoài của địa hình và các dạng đặc biệt của địa
hình có sức hấp dẫn khai thác cho du lịch.
Các đơn vị hình thái chính của địa hình là núi, đồi, đồng bằng, khách du
lịch thờng thích những nơi có phong cảnh đẹp, đa dạng và những vùng đồi núi.
Đối với du lịch cuối tuần có thể thích hợp ở cả những nơi có địa hình bằng
phẳng, bÃi cỏ rộng thuận tiện cho việc cắm trại hay các hoạt động thể thao, vui
chơi khác.
Địa hình vùng đồi thờng tạo ra không gian thoáng đÃng mát mẻ. Do sự
phân cách địa hình nên có tác động mạnh đến tâm lí khách du lịch dà ngoại,
thích hợp với các loại hình cắm trại, tham quan.
Địa hình miền núi có ý nghĩa lớn đối với du lịch đặc biệt là các khu vực
thuận lợi cho việc tổ chức du lịch thể thao, nghỉ dỡng. địa hình vùng núi cùng
với khí hậu và hệ động thực vật tạo nên tài nguyên du lịch tổng hợp có khả năng
tổ chức loại hình du lịch ngắn ngày cũng nh dàI ngày.
Ngoài ra các kiểu địa hình đặc biệt nh địa hình đá vôi và địa hình bờ biển
có giá trị lớn đối với du lịch. Một trong những kiểu địa hình đá vôi đợc du khách

quan tâm nhất là hệ thống các hang động KARST và các kiểu địa hình ven bờ
biển, sông hồ có ý nghĩa quan trọng đối với du lịch. Với kiểu địa hình này có thể
khai thác với nhiều mục đích khác nhau nh tham quan du lịch chuyên ®Ò, nghØ
8


ngơi an dỡng, tắm biển, thể thao dới nớc Trên phạm vi thế giới, loại hình du
lịch khách thờng quan tâm nhất là du lịch nghỉ biển.
Khí hậu:
Khí hậu là thành phần quan trọng của môi trờng tự nhiên đối với hoạt
động du lịch. Trong các chỉ tiêu khí hậu, đáng chú ý là chỉ tiêu về nhiệt độ và độ
ẩm không khí. Ngoài ra còn có các yếu tố khác nh gió, ma, thành phần lí hoá của
không khí, áp suất khí quyển, ánh nắng mặt trời và các hiện tợng thời tiết đặc
biệt khác.
Hoạt động du lịch chịu ảnh hởng nhiều bởi tính mùa vụ mà nhân tố chính
tác động đến tính mùa vụ là khí hậu.
Mùa du lịch cả năm thích hợp với du lịch chữa bệnh bằng nớc khoáng
hoặc du lịch trên núi. Còn với các loại hình du lịch khác thì phụ thuộc vào khÝ
hËu rÊt lín. VÝ dơ mïa hÌ cã thĨ ph¸t triển những loại hình du lịch nh: du lịch
biển, du lịch núi, đồi, đồng bằng Khả năng du lịch ngoài trời về mùa hè rất
phong phú và đa dạng mà du lịch cuối tuần rất thích hợp với loại hoạt động du
lịch ngoài trời.
Khi con ngời phải sống trong bầu không khí ngột ngạt, ô nhiễm của công
việc và môi trờng rất cần đi đến những nơi có khí hậu mát mẻ trong lành. Do vậy
hoạt động du lịch cuối tuần sẽ càng có khả năng thu hút khách hơn.
Tài nguyên nớc
Đối với hoạt động du lịch, thuỷ văn đợc xem nh một dạng tài nguyên quan
trọng. Nhiều loại hình du lịch gắn bó với đối tợng nớc nh thể thao nớc, nghỉ
biển
Nớc là nguồn cung cấp cần thiết cho đời sống con ngời nói chung và

khách du lịch nói riêng để uống, sinh hoạt hàng ngày.
Trong các nguồn tài nguyên nớc cần phải nói đến nguồn tài nguyên nớc
khoáng có giá trị an dỡng và chữa bệnh, thuận lợi cho phát triển du lịch chữa
bệnh.
Đối với du lịch cuối tuần, các vùng ven sông hồ, các bÃi biển gần thành
phố là nguồn tài nguyên có sức hấp dẫn mạnh mẽ. Những ao hồ có cá thả sẽ là
điều kiện để phát triển loại hình câu cá- thú vui thích hợp với nhiều lứa tuổi.
Động thực vật
Động thực vật là tài nguyên có ảnh hởng lớn đến hoạt động của ngành du
lịch
Thực vật có chức năng làm sạch không khí, cản gió, tăng độ ẩm, giảm
tiếng ồn, điều hoà nhiệt độ trong khu vực. Việc phát triển và bảo vệ các khu rừng
phòng hộ, các quần thể thực vật ven sông hồ ở các vùng đồng bằng và thung
lũng có giá trị khá lớn với loại hình du lịch cuối tuần.

9


Thực vật gắn liền với môi trờng sống tự nhiên của động vật. Tài nguyên
động thực vật có ý nghĩa lớn đối với du lịch tham quan tìm hiểu, khám phá thiên
nhiên và nhất là du lịch săn bắn, thể thao.
3.1.2. Tài nguyên du lịch nhân văn
Tài nguyên du lịch nhân văn là tài nguyên do con ngời sáng tạo ra bao
gồm các di tích lịch sử văn hoá, các lễ hội truyền thống, nghề thủ công truyền
thống và các cơ sở văn hoá nghệ thuật.
Di tích lịch sử văn hoá: là tài sản quý giá của mỗi địa phơng, chứa
đựng tất cả những gì thuộc về truyền thống tốt đẹp, tinh hoa văn hoá nghệ thuật
của quốc gia. Tham gia các di tích này giúp con ngời hiểu biết thêm về lịch sử
hào hùng của dân tộc cũng nh truyền thống văn hoá đặc sắc của cha ông.
Các lễ hội truyền thống: đây là hình thức sinh hoạt văn hoá tổng

hợp hết sức đa dạng phong phú là một kiểu sinh hoạt tập thể của nhân dân sau
thời gian lao động mệt nhọc hoặc là một dịp để con ngời hớng về một sự kiện
lịch sử trọng đại, ngỡng mộ tổ tiên, ôn lại truyền thống, nêu lên những ớc mơ,
khát vọng của mình. Lễ hội cũng là nơi lu giữ nhiều nét đẹp văn hoá từ nhiều thế
hệ.
Nghề thủ công truyền thống: mỗi loại sản phẩm thủ công mang
những nét riêng của tong địa phơng. Đó là sự kết tinh của bàn tay và khối óc con
ngời.
Bảo tàng : nơi lu giữ các chứng tích lịch sử, tham quan bảo tàng sẽ
giúp du khách hiểu thêm những gì diễn ra trong lịch sử và từ đó hớng về tơng lai.
Tài nguyên nhân văn có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống tâm linh mỗi ngời
dân Việt Nam. Hàng năm, nớc ta đón một lợng du khách khá lớn tham quan tìm
hiểu tài nguyên nhân văn kết hợp tài nguyên tự nhiên. Đây là điều kiện thuận lợi
để thu hút khách.
Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng nói chung có vai trò đặc biệt đối với việc đẩy mạnh du lịch.
Bao gồm: mạng lới và phơng tiện giao thông, thông tin liên lạc và hệ thông cung
cấp điện nớc.
Mạng lới và phơng tiện giao thông
Đây là nhân tố quan trọng hàng đầu vì du lịch gắn với sự di chuyển của
con ngời trên một khoảng cách nhất định. Nó phụ thuộc vào mạng lới đờng sá và
phơng tiện giao thông.
Đặc điểm của du lịch cuối tuần là hạn chế về thời gian do đó điều này
càng có ý nghĩa quyết định. Với mạng lới và phơng tiện giao thông thông xuyên
suốt và đa dạng sẽ giảm bớt thời gian đi lại và tăng thời gian nghỉ ngơi giải trí
cho du khách.
10

Thông tin liên lạc:
Là một phần rất quan trọng trong cơ sở hạ tầng của hoạt động du lịch. là
điều kiện cần thiết để đảm bảo giao lu cho khách du lịch trong nớc và quốc tế .
Nhu cầu thông tin liên lạc là những nhu cầu trao đổi những dòng thông tin khác
nhau của xà hội, đợc thoả mÃn bằng nhiều loại hình thông tin khác nhau.
Trong đời sèng kinh tÕ x· héi nãi chung vµ ngµnh du lịch nói riêng không
thể thiếu các phơng tiện thông tin liên lạc. Nó đảm nhiệm việc vận chuyển tin
tức một cách nhanh chóng và kịp thời góp phần thực hiện các mối giao lu giữa
các vùng, các nớc.
Hệ thống cung cấp điện và cấp thoát nớc
Đây là phơng tiện hàng đầu trong việc đảm bảo điều kiện sinh hoạt bình
thờng cho du khách. Các sản phẩm của nó phục vụ trực tiếp cho việc nghỉ ngơi ,
giải trí của du khách.
Cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch
Cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo
ra và thực hiện sản phẩm du lịch cũng nh quyết định mức độ khai thác các tiềm
năng du lịch nhằm thoả mÃn các nhu cầu của khách du lịch. Chính vì vậy, nên sự
phát triển của ngành du lịch gắn liền với việc xây dựng và hoàn thiện cơ sở vật
chất kĩ thuật.
Việc đánh giá cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch căn cứ vào 3 tiêu chuẩn chủ
yếu:
-

Đảm bảo những điều kiện tốt nhất cho nghỉ ngơi du lịch

Đạt hiệu quả kinh tế tối u trong quá trình xây dựng và khai thác cơ
sở vật chất kĩ thuật.
-

Thuận tiện cho du khách từ các nơi đến.

Nhằm sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch cần chú ý các
thành phần chủ yếu sau:
Cơ sở lu trú: là thành phần quan trọng và đặc trng nhất trong toàn
bộ cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch , thờng đợc xây dựng gần những nơi có tài
nguyên du lịch hoặc các đô thị, đầu mối giao thông.
-

Cơ sở ăn uống: đáp ứng nhu cầu cơ bản nhất của con ngời

-

Dịch vụ mua sắm và bán hàng lu niệm

-

Cơ sở vui chơi giải trí

+ Các cơ sở thể thao
+ Các công trình phục vụ thông tin văn hoá: phòng chiếu phim, nhà hát,
-

Cơ sở y tế

11


Các dịch vụ bổ sung khác: Trạm xăng dầu, thiết bị cấp cứu, xởng
sửa chữa, phòng rửa tráng phim.
Các công trình này đợc xây dựng thờng là để phục vụ nhân dân địa phơng

là chủ yếu còn đối với du lịch chúng có vai trò thứ yếu nhng tại các điểm du lịch
chúng góp phần làm tăng tính đồng bộ cđa hƯ thèng dÞch vơ du lÞch.

12


Chơng II:
Thực trạng khai thác du lịch
cuối tuần ở huyện Sóc Sơn
1. Giới thiệu khái quát về huyện Sóc Sơn
Huyện Sóc Sơn nằm ở phía Bắc của thủ đô Hà Nội, giáp ranh với 4 tỉnh:
Thái Nguyên, Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc. Sóc Sơn có nhiều tiềm năng và
điều kiện thuận lợi để phát triển nhanh kinh tế xà hội.Chiếm 1/3 diện tích đất
tự nhiện toàn Hà Nội. Đồng thời Sóc Sơn đợc biết đến nh là đầu mối giao thông
quan trọng ở phía Bắc thủ đô và cũng là nơi có tiềm năng và điều kiện để phát
triển du lịch , dịch vụ nh hệ thống các di tích lịch sử , văn hoá , cách mạng của
Huyện
Mang trong mình tiềm năng lớn trên đà và đang tạo điều kiện cho Sóc Sơn
trở thành một trung tâm du lịch một khu nghỉ cuối tuần , gắn kết liên hoàn với
khu Đại Lải- Xuân Hoà và khu du lịch Tam Đảo, tạo ra vùng du lịch văn hoá và
sinh tháI hấp dẫn du khách.
Tuy nhiên, hiện nay công tác quản lí hoạt động du lịch tại Sóc Sơn còn
yếu. Phòng Văn hóa Huyện hầu nh không thu thập các số liệu liên quan đến
khách du lịch và các dịch vụ du lịch nên gây không ít khó khăn trong quá trình
nghiên cứu và quản lí phát triển hoạt động du lịch tại đây.
2. Tài nguyên du lịch cuối tuần ở Sóc Sơn
2.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên
(Nguồn: Báo cáo một số số liệu cơ bản của huyện Sóc Sơn gửi lên Sở Du
lịch Hà Nội).
Sóc Sơn thực sự có thế mạnh về nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên, đây là

yếu tố rất thuận lợi để phát triển đa dạng nhiều loại hình du lịch trong vùng đặc
biệt là du lịch cuối tuần.
Địa hình:
Sóc Sơn là khu vùc duy nhÊt cđa thµnh phè Hµ Néi lµ vùng bán sơn địa
mang tính chất chuyển tiếp giữa các núi hùng vĩ vùng Tây Bắc và đồng bằng
châu thổ Sông Hồng. Cấu trúc địa hình ở đây không phức tạp, độ cao nghiêng
theo hớng Tây Bắc- Đông Nam với độ dốc trung bình là 25 độ. Càng lên cao thì
độ dốc càng lớn. Địa hình cao nhất là núi Đền có độ cao 300m là nơi có khí hậu
trong lành, mát mẻ lại cha bị bàn tay con ngời khai thác nhiều nên có ý nghĩa lớn
đối với hoạt động du lịch nghỉ dỡng và du lịch cuối tuần.
Nằm ở khu vực cách trung tâm thủ đô 40km về phía Bắc, kề bên sân bay
Quốc tế Nội Bài, khu chế xuất Sóc Sơn và ngay sát tuyến đờng cao tốc Hà NộiNội Bài đi qua là khu di tích đền Sóc, ngoài ra tại đây còn có 9 hồ nớc khác nhau
( diện tích mặt nớc khoảng 300ha), 1200ha rừng thông Do vậy, Sóc Sơn là một
13


khu vực lí tởng để phát triển loại hình du lịch nghỉ ngơi cuối tuần cho ngời dân
thành phố và các khu vực xung quanh.
Khí hậu:
Sóc Sơn có khí hËu chung víi khÝ hËu thµnh phè Hµ Néi, mang sắc thái
của khí nhiệt đới ẩm gió mùa. Tuy nhiên, do yếu tố địa hình đà tạo cho các thềm
chân núi có nhiệt độ thấp hơn vùng kế cận 4 5 0 C và mùa đông ấm áp hơn do
có núi che chắn.
Nhiệt độ bình quân: 23,5 0 C
Lợng ma bình quân:1680 mm/năm
Độ ẩm trung bình trong năm: 85% (có ngày đạt tới 100%)
Hớng gió chủ đạo: gió Đông Nam vào mùa hè và gió Đông Bắc vào mùa
đông
Ma là hiện tợng thời tiết gây trở ngại đối với du lịch đặc biệt là du lịch
cuối tuần vì hoạt động này thờng diễn ra trong khoảng thời gian ngắn. Vì vậy, tại

các điểm du lịch lợng ma càng thấp càng thuận lợi. Mùa ma ở Sóc Sơn thờng kéo
dàI từ tháng 5 đến tháng 10, ma trong mùa thờng là ma rào, ma giông trong thời
gian ngắn , do đó ít ảnh hởng đến hoạt động du lịch cuối tuần.
Nhìn chung, khí hậu Sóc Sơn rất thuận lợi cho việc khai thác du lịch cuối
tuần đặc biệt là vào mùa h¹.
∗ Níc
Trong khu vùc hiƯn cha cã hƯ thèng cÊp và thoát nớc của thành phố.
Nguồn nớc sử dụng cho ăn uống và sinh hoạt của dân c trong khu vùc chđ u
dùa vµo níc giÕng vµ níc ma.
HƯ thèng thuỷ lợi không đồng bộ, nhỏ, phân tán. Nớc sạch phục vụ cho
sinh hoạt , sản xuất công nghiệp, đô thị, và du lịch cực kì thiếu do nớc mặt của
sông Cầu , sông Cà Lồ bị ô nhiễm không dùng đợc.
Sóc Sơn có diện tích mặt nớc hồ nhân tạo khá lớn (9 hồ 300ha) song để
phục vụ cho phát triển du lịch thì việc khai thác tiềm năng du lịch chủ yếu ở hồ
Đồng Đẽn và Đồng Quan.
Mặt khác, một vấn đề cần đợc quan tâm đối với hoạt động du lịch ở các hồ
trong khu vực là mực nớc trong hồ. Các hồ này đợc xây dựng trớc hết cho mục
đích thuỷ lợi, trong năm mức níc trong hå cã sù thay ®ỉi ®Ĩ ®iỊu tiÕt thuỷ lợi
nên có nhiều thời kì ma ít mà hồ phải xả nớc phục vụ việc chống hạn cho sản
xuất, phun nớc dập tắt các đám cháy rừng làm mức nớc hồ xuống thấp. Nh
vậy, cần có sự liên kết giữa việc phát triển du lịch với công tác thuỷ lợi để tạo sự
hài hoà cho cả 2 bên.

14


Sinh vật:
Đối với du lịch cuối tuần thảm thực vật và động vật có ý nghĩa rất quan
trọng. Nơi có hệ động thực vật phong phú sẽ tạo nên môi trờng trong lành làm
tăng vẻ đẹp của thiên nhiên và tạo nên sức hấp dẫn riêng đối với du khách.

Sóc Sơn mang trong mình nét hấp dẫn riêng khác với các vùng khác bởi hệ
thống rừng có vào đây du khách mới thấy hết phong cảnh sơn thuỷ hữu tình của
những đồi thông xanh mớt xen vào đó là hệ thống hồ , đập thơ mộng hơn nữa độ
dốc ®åi nói kh«ng lín (81,6% diƯn tÝch ®Êt cã ®é cao cha đến 200m so với mực
nớc biển). Đây là điều kiện rất thuận lợi cho những chuyến picnic ngắn ngày của
du khách.
2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn
Nói đến Sóc Sơn không một ngời dân đất Việt nào lại không nghĩ ngay
đến huyền thoại Thánh Gióng cỡi ngựa sắt bay về trời bởi đây là biểu trng cho
tinh thần yêu nớc chống giặc ngoại xâm. Lịch sử văn hiến lâu đời để lại cho Sóc
Sơn một kho tàng tài nguyên nhân văn đặc sắc. Nguồn tài nguyên này bao gồm
các di tích lịch sử , văn hoá, lễ hội cổ truyền
Di tích lịch sử văn hoá
Trải qua mấy ngàn năm lịch sử trên mảnh đất huyền thoại Thánh Gióng,
huyện Sóc Sơn lu giữ nhiều di tích lịch sử văn hoá. Tính đến tháng 6/2000,
Sóc Sơn có 12 di tích đợc xếp hạng:
STT

Tên di tích

Địa chỉ

Năm xếp hạng

1

Đền Sóc Sơn

XÃ Vệ Linh

1962

2

Đền Thanh Nhàn

XÃ Thanh Xuân

1990

3

Đền Thuỵ Hơng

XÃ Phú Cờng

1990

4

Đền Hơng Gia

XÃ Phú Cờng

1990

5

Đình chùa Phù Xá Đoài

XÃ Phù Ninh

1991

6

Đình chùa Đức Hậu

XÃ Đức Hoà

1994

7

Đền Thắng Trí

XÃ Minh Trí

1994

8

Đền Sọ

XÃ Phù Lỗ

1997

9

Đình thợng Xuân Lai

XÃ Xuân Thu

1997

10

Chùa Đại Bi

XÃ Xuân Thu

1997

11

Đình Hạ Xuân Lai

XÃ Xuân Thu

1997

12

Đình Hiền Lơng

XÃ Hiền Linh

1998

(Nguồn: Ban Quản lí Di tích và Danh thắng Hà Nội)

15


Các di tích và danh thắng ở Sóc Sơn nhìn chung đợc bảo tồn nhng do vốn
hạn hẹp và nhận thức cha đầy đủ nên cha đợc nâng cấp thoả đáng và phát sinh
nhiều vấn đề nh vệ sinh môI trêng khu vùc di tÝch, viƯc b¶o vƯ di tÝch của ngời
dân. Duy chỉ có khu di tích lịch sử đền Sóc Sơn là một quần thể gồm các đền
miếu thờ Thánh Gióng, thờ Phật, các vị thần đợc quan tâm tu tạo khá thờng
xuyên.
Hiện nay, ở các di tích đang có sự gia tăng các hàng quán của dân địa phơng ( bán hơng hoa, đồ ăn thức uống, đổi tiền lẻ, quà lu niệm) đà lấn vào khu
vực vành đai bảovệ của di tích gây ảnh hởng đến chất lợng di tích mất mĩ quan
gây tâm lí không tốt cho du khách.
Phần lớn các di tích trong vùng đều đợc xây đựng ở những nơi có cảnh
quan đẹp, liền kề với các đIểm tài nguyên tự nhiên nên có thể kết hợp thăm quan
ngắm cảnh với các hoạt động vui chơi giải trí khác nh cắm trại, đốt lửa trại
Bên cạnh khu di tích đền Sóc, ẩn hiện trên triền núi khuất sau những rặng
thông xanh mớt có một ngôi chùa mới đợc trùng tu tôn tạo mang tên NON
NƯớC. Sở dĩ gọi là chùa Non Nớc bởi mọi cảnh vật quanh chùa gắn với non
xanh nớc biếc , từ vị trí của chùa có thể nhìn ra rất xa mà chiêm ngỡng vẻ đẹp
nên thơ nơI đây. Mặc dù chùa đang tích cực đợc hoàn thiện song cũng đà có rất
nhiều du khách tò mò khám phá về một mảnh đất đợc coi là khá linh thiêng này,
mảnh đất hội tụ giá trị tâm linh hớng về Phật về sự tĩnh tại thanh thản của tâm
hồn nơi có bức tợng PhậT THíCH CA MÂU NI bằng đồng ®en, nỈng 30 tÊn,
cao 6.5m lín nhÊt ViƯt Nam.
∗ LƠ hội
Khách du lịch đến với lễ hội là đến với các di tích thắng cảnh nh đình,
chùa, miếu vì hầu hết các lễ hội đều diễn ra ở nơi có di tích lịch sử . Lễ hội cũng
là nơI du khách có thể thởng thức và tham gia các trò chơi dân gian, là dịp thể

hiện lòng thành kính tởng nhớ công đức của các vị anh hùng dân tộc bằng hình
thức dâng hơng, tế lễ..
Lễ hội ở Sóc Sơn diễn ra vào ngày 6-7-8 tháng giêng trong đó lễ hội chính
vào ngày mồng 6 . Hàng năm vào ngày này du khách hội tụ về đây rất đông đúc
để tham gia lƠ héi.
LƠ héi diƠn ra víi sù liªn kết 7 xà trong vùng, mỗi xà đợc phân công rớc
một thứ tợng trng cho những vật thiêng liên quan đến huyền thoại Thánh Gióng
nh rớc dò hoa tre, rớc voi, rớc ngà voi, rớc cỏ voi, rớc cầu húc, rớc cơI trầu, rớc
nữ tớng. Sau khi tế dâng lên Thánh Gióng và các vị thần linh có tổ chức cớp
lộc
Đến khoảng 10/3 âm lịch kết thúc các hội, đền giống nh các lễ hội ở Cổ
Loa, đền Hùng
Lễ hội còn tổ chức rất nhiều trò chơi dân gian thú vị gây hứng thú sâu sắc
cho du khách nh cờ ngêi, cíp dß hoa tre…

16


Để khai thác hiệu quả hơn nữa hoạt động du lịch cuối tuần thiết nghĩ cần
có sự quan tâm nhiều hơn, công phu hơn các lễ hội và tổ chức lễ hội ở những nơi
có phong cảnh đẹp.
3. Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch
3.1. Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành và phát
triển du lịch, nó đảm bảo sự hài lòng của du khách trong quá trình di chuyển.
Giao thông vận tải
Hoạt động du lịch gắn liền với việc di chuyển của con ngời nên giao thông
vận tải là vấn đề then chốt. Đối với du lịch cuối tuần mạng lới phơng tiện giao
thông càng có ý nghĩa quan trọng vì với lợng thời gian ngắn du khách tận dụng
đợc thời gian để vui chơI giải trí th giÃn. Nếu giao thông không thuận tiện, du

khách phải mất nhiều thời gian cho viƯc di chun nh vËy chun ®i khã ®em lại
sự hài lòng hoàn toàn cho khách.
Hiện tại huyện Sóc Sơn chỉ có một tuyến đờng đi từ quốc lộ 3 vào khu vực
đền Sóc. Kết cấu mặt đờng rải đá, bề rộng từ 3-4 m . Ngoài ra , còn có tuyến đờng từ quốc lộ 2 vào khu vực dà chiến phục vụ quốc phòng (xây dựng từ những
năm chiến tranh) hiện đà xuống cấp mặt đờng nhiều chỗ hang, hệ thống chiếu
sáng cha đợc xây dựng. Thực tế những năm vừa qua cho thấy tuyến đờng này
đang trở thành tuyến đờng chính của khu vực. Lợng giao thông đi lại có chiều hớng gia tăng nhất là vào dịp lễ hội khiến mặt đờng ngày càng chật hẹp.
Nh vậy, mạng lới đờng để phục vụ cho đi lại của ngời dân địa phơng và du
khách nói riêng hầu nh cha có , các phơng tiện giao thông cơ giới đi lại rất khó
khăn.
Các tuyến đờng giao thông chđ u:
-

4 tun qc lé:

+ Qc lé 2 qua hun 17km
+ Quèc lé 3 qua huyÖn 17km
+ Quèc lé 18 đang thi công
+ Cao tốc Nội Bài- Hà Nội
-

Tuyến đờng liên tỉnh:

+ Đờng 16 qua huyện 6km
+ Đờng liên xÃ, trục chính của huyện đà đợc trải nhựa 53 km
-

50% số thôn làng trong Huyện đà đợc bê tông hóa đờng trục chính

Với hệ thống đờng hàng không : sân bay Quốc tế Nội Bài ở huyện, tuy

nhiên du lịch huyện cha tận dụng đợc lợi thế này thờng du khách từ sân bay về
thẳng trung tâm thành phố.
17


Phơng tiện giao thông: do đặc điểm của mạng lới giao thông hiện nay nên
phơng tiện đợc sử dụng nhiều nhất tới các điểm du lịch cuối tuần trong khu vực
là ô tô, xe máy và một phơng tiện công céng míi lµ xe bt ( hiƯn cã tun sè
15)
∗ Thông tin liên lạc
Có ý nghĩa quan trọng đối với du lịch, nó đảm bảo sự giao lu cho khách và
trao đổi thông tin giữa các doanh nghiệp du lịch . Trong thời gian qua, Sóc Sơn
đà có rất nhiều cố gắng nâng cấp mạng lới thông tin liên lạc nhng nhìn chung
mạng lới thông tin trong vùng cha đáp ứng đợc nhu cầu về thông tin liên lạc .
Hiện nay khu vực xà Phù Ninh, thị trấn Sóc Sơn đợc cấp nguồn thuê bao đIện
thoại là 5000 số.
Do đặc ®iĨm cđa khu vùc nµy chđ u lµ ®åi nói, làng xóm dân c tha nên
mật độ thuê bao điện thoại rất thấp. Mạng lới thông tin điện thoại còn sơ sài,
chắp vá. Điều này cũng gây ảnh hởng không nhỏ đến sự phát triển của du lịch
cuối tuần nơi đây.
3.2. Cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch
Đóng vai trò hết sức quan trọng trong quá trình thiết lập và thực hiện sản
phẩm du lịch cũng nh quyết định mức độ khai thác tiềm năng du lịch nhằm thoả
mÃn các nhu cầu của khách du lịch. Do mức độ khai thác du lịch cha cao nên tại
các điểm du lịch ở Sóc Sơn số lợng và chất lợng của các cơ sở vật chất kĩ thuật
du lịch còn hạn chế.
Cơ sở lu trú
Nhìn chung cơ sở lu trú của các điểm du lịch ở Sóc Sơn còn rất nhiều hạn
chế, chất lợng cha cao do xây dựng đà lâu, phòng cũ cảI tạo lại. Điều này là một
bớc cản rất lớn khi du khách muốn thực hiện lu trú qua đêm ( Tour Du lịch cuối

tuần 2 ngày).
Cơ sở phục vụ ăn uống
ở hầu hết các đIểm du lịch trong khu vực Sóc Sơn đều có hàng ăn. Tuy
nhiên các món ăn thì cha đợc phong phú, trình độ chế biến cha cao, cha đảm bảo
về chất lợng, các món đặc sản mang hơng vị núi rừng còn hạn chế. Đặc biệt vấn
đề vệ sinh an toàn thực phẩm và đồ uống cha đợc thực sự quan tâm ở đây. (Theo
phiếu điều tra- bảng hỏi du khách)
Chính vì thế khi du lịch cuối tuần ở đây khách du lịch thờng tự chuẩn bị
đồ ăn thức uống nên doanh thu từ hoạt động phục vụ ăn uống tại các khu du lịch
của Huyện rất khiêm tốn.
Dịch vụ thơng mại
Toàn huyện có 2300 hộ kinh doanh thơng mại, 1400 hộ kinh doanh dịch
vụ, 850 nhà hàng , có 14 chợ nằm ở các vùng đông dân c.
18


3.3. Nguồn khách (đối tợng khách du lịch)
Theo phỏng vấn trực tiếp Ban quản lí di tích đền Sóc, đối tợng khách du
lịch chủ yếu đến đây là học sinh- sinh viên, các cặp tình nhân và khách du lịch đi
cùng với gia đình. Do Sóc Sơn là điểm du lịch mới còn nhiều hạn chế về cơ sở
vật chất kĩ thuật du lịch, cơ sở hạ tầng nên ch a thu hút đợc nhiều đối tợng
khách nh các địa danh du lịch khác
Theo bảng hỏi, lợng khách du lịch:
2 ngêi chiÕm 39%
2-7 ngêi chiÕm 16%
7-10 ngêi chiÕm 30%
H¬n 10 ngời chiếm 15%
4. Tổ chức quản lí , hoạt động du lịch ở Sóc Sơn
Việc tổ chức hoạt động quản lí ở Sóc Sơn còn nhiều yếu kém , không có
một mô hình tổ chức , đIều hành thống nhất. Sự không thống nhất này dẫn đến

việc khai thác tài nguyên du lịch lộn xộn, làm tổn hại đến môi trờng du lịch.
Toàn huyện có phòng văn hoá chuyên phụ trách về văn hoá du lịch Huyện, tuy
nhiên việc quản lí không đợc quan tâm thờng xuyên. Mặt khác, khu du lịch Sóc
Sơn không bán vé nên việc quản lí nguồn khách du lịch và các hoạt động du lịch
khác hiƯu qu¶ rÊt thÊp.

19


Chơng III:
Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch cuối tuần
ở Huyện Sóc Sơn
Du lịch cuối tuần là loại hình du lịch đà trở thành phổ biến tại nhiều nớc
trên thế giới bởi du khách cảm nhận rõ rệt lợi ích của hoạt động này. Theo
nghiên cứu mới đây sau một kì nghỉ cuối tuần , du khách cảm thấy thoải mái, th
giÃn hơn và làm hiệu quả trong 5 tuần sau đó. ở nớc ta trong những năm qua nền
kinh tế đà có nhiều bớc tăng trởng đáng kể và du lịch cuối tuần đà dần trở thành
nhu cầu không thể thiếu đối với ngời dân đặc biệt là các trung tâm đô thị nh Hà
Nội, TP. HCM.
Là khu vực có tiềm năng về tài nguyên du lịch, Sóc Sơn lại có vị trí thuận
lợi ở gần các trung tâm đô thị nh Hà Nội nên đây đợc coi là điểm đến du lịch tơng đối hấp dẫn cho du khách. Tuy nhiên trong những năm gần đây việc phát
triển du lịch mới đợc thực sự quan tâm, Sóc Sơn đà và đang thực hiện kế hoạch
tổng thể phát triển du lịch (2001- 2020). Theo em, trong thời gian này phát triển
du lịch cuối tuần là bớc đi chính xác và hiệu quả nhất và sẽ là tiền đề cho sự phát
triển hơn nữa của du lịch Sóc Sơn.
Điểm du lịch cuối tuần phải có một số tiêu chuẩn đặc trng không giống
nh các điểm du lịch khác. Theo quan điểm hệ thống nhu cầu tâm lí của con ngời,
nơi nghỉ cuối tuần phải có điều kiện:
-

Thoả mÃn nhu cầu tự nhiên của con ngời:

Phải có quy hoạch nơi ăn, ở, vệ sinh hợp lí. Ngoài các bÃi gửi xe an toàn,
khu nghỉ cuối tuần phải có khoảng không gian để cắm trại, có khung lều trại cho
thuê, có cửa hàng bán lơng thực thực phẩm, cho thuê đồ nấu ăn
-

Đảm bảo an toàn cho khách đến nghỉ

Điểm du lịch cuối tuần nên có các cơ quan chức năng để ngăn chăn hiểm
hoạ, có thể đe doạ đến tính mạng và tài sản của du khách nh chết đuối, hoả hoạn,
trộm cắp, xung đột.
Thoả mÃn nhu cầu nghỉ ngơi vui chơi giải trí của khách và trở thành
nơi trao đổi tình cảm tốt đẹp của con ngời: khoảng không gian dới tán lá, thảm
cỏ xanh hay ven bờ nớc phục vụ mục đích vui chơi giải trí nhẹ nhàng là không
thể thiếu đợc với điểm du lịch cuối tuần.
Qua phân tích, đánh giá khả năng và thực trạng phát triển hoạt động du
lịch cuối tuần ở Sóc Sơn cũng nh tình hình khai thác tiềm năng du lịch tại một số
điểm du lịch chính có thể thấy hoạt động du lịch cuối tuần Sóc Sơn đang đợc chú
ý, bắt đầu có sự tăng trởng. Tuy vậy sự phát triển vẫn cha tơng xứng với tiềm
năng và còn bộc lộ những tồn tại về cơ sở hạ tầng , cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch
, về công tác đIều hành, quản lí phát triển du lịch.
20


Sau đây là một số phân tích cụ thể trớc khi đa ra các biện pháp.
3.1. Phân tích SWOT về du lịch huyện Sóc Sơn
3.1.1. S- strengths- đIểm mạnh
-

Vị trí địa lí:

Huyện Sóc Sơn nằm ở phía Bắc của thủ đô Hà Nội, giáp ranh với 4 tỉnh:
Thái Nguyên, Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc. ở mỗi tỉnh đều có những điểm
du lịch hấp dẫn du khách. Điều này rất thuận lợi để thiết lập tour du lịch từ
Huyện.
Sóc Sơn là đầu mối của nhiều đờng giao thông quan trọng ở phía
Bắc thủ đô:
+ Đờng không: sân bay Quốc tế Nội Bài
+ Đờng quốc lộ: liên vùng nối Hà Nội với các tỉnh phía Bắc, Đông Bắc nh
đờng quốc lộ số 2,3,18
+ Đờng sắt: Hà Nội- Thái Nguyên
+ Đờng thuỷ: có 3 sông bao bọc là sông Cầu, sông Công, sông Cà Lồ với
chiều dài 40km
+ Tuyến đờng xe buýt: Hà Nội- Sóc Sơn tuyến số 15
Ngoài ra còn các tuyến đờng khác rất thuận lợi cho huyện Sóc Sơn thiết
lập tour nh Hà Nội- Đông Anh Sóc Sơn tuyến 15,17,46.
lịch gồm:

Sóc Sơn là điểm du lịch có tiềm năng và điều kiện để phát triển du

Hệ thống các di tích lịch sử văn hoá, cách mạng và danh thắng nh:
+ Khu di tích đền Sóc
+ Chùa Non Nớc
+ Chùa Thanh Nhàn
+ Núi Đôi
+ Di tích lịch sử hội nghị Trung GiÃ
+ Hệ thống hồ, đập
+ Hơn 6630ha rừng các loại
+ Các trang trại trồng cây ăn quả

+ Việt phủ thành Chơng: đây là một điểm tham quan du lịch khá thú vị do
t nhân xây dựng, không vì mục đích kinh doanh.
Với các điều kiện về tài nguyên du lịch đà và đang tạo điều kiện cho Sóc
Sơn trở thành trung tâm du lich, khu nghỉ cuối tuần, gắn kết liên hoàn với khu

21


Đại Lải- Xuân Hoà nối với dải vùng khu du lịch Tam Đảo tạo ra vùng du lịch
văn hoá , sinh thái, cuối tuần hấp dẫn.
- Hiện nay tại các điểm du lịch của Huyện không hề lấy vé du lịch do đó
đây cũng là điểm thu hút nhiều hơn khách du lịch.
Sóc Sơn có lực lợng lao động trẻ, số lợng đông đảo, đang từng bớc
đợc đào tạo về trình độ kiến thức chuyên môn tay nghề. Đây là nguồn nhân lực
dồi dào cho sự phát triển du lịch của Huyện.
Nhân dân Sóc Sơn có truyền thống yêu nớc, đoàn kết, cần cù chịu
khó. Huyện có 25 vạn dân đà đợc Đảng và Nhà nớc tuyên dơng là huyện anh
hùng. Đây cũng là một đIểm mạnh cho phát triển du lịch bởi nh vậy khách sẽ
cảm thấy hài lòng, thân thiện khi du lịch nơi đây.
-

Một số chỉ tiêu chính của Huyện đến năm 2010

STT Chỉ tiêu

Năm 2005

Năm 2010

10-10,5%

11-12%

1

Tốc độ tăng trởng bình quân/năm

2

Tốc độ tăng giá trị ngành nông lâm
nghiệp

4-4,5%

4-4,5%

3

Tốc độ tăng giá trị ngành CN- tiểu
thủ CN

19-21%

21-25%

4

Tốc độ tăng giá trị ngành dịch vụ

12-14%

14-20%

5

Tỉ lệ hộ nghèo

1-1,2%

< 1%

6

Giải quuyết việc làm (ngời/năm)

7000-8000

8000-10000

3.1.2. W- weakneses- đIểm yếu
Nguồn lao động ở Sóc Sơn tuy đông đảo về số lợng nhng chất lợng
không cao, tỉ lệ thất nghiệp lớn. Đây là khó khăn lớn đối với sự phát triển hoạt
động du lịch của Huyện.
-

Hầu hết các hoạt động du lịch ở Sóc Sơn còn yếu kém vì:

+ Vớng mắc về cơ chế quản lí
+ Sự yếu kém về hệ thống cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch
nh giao thông, nớc sạch nên cha thu hút các nhà đầu t du lịch

+Không có sản phẩm du lịch đặc thù: hoạt động quảng bá du lịch Sóc Sơn
rất yếu kém, không có điểm nhấn và điểm mới trong du lịch khiến du khách
không thấy lí thú rất dễ chán nản khó có mong muốn trở lại vào lần sau.

3.1.3. O- oppotunities- cơ hội
Nền kinh tế Việt Nam trong những năm qua đà có những bớc tiến lớn, đời
sống kinh tế- xà hội của ngời dân đợc cải thiện một cách đáng kể. Do vậy nhu
cầu đi du lịch, đặc biệt là du lịch cuối tuần của ngời dân ngày càng tăng và trở
22


thành một nhu cầu thiết yếu. Bên cạnh đó là chính sách mở cửa giao lu với các nớc trên thế giới làm cho số lợng ngời nớc ngoài vào Việt Nam sinh sống và làm
việc ngày càng nhiều hơn, số Việt Kiều hớng về Việt Nam để đầu t trong nớc
theo đó cũng nhiều hơn. Đây cũng là nguồn khách tiềm năng cho du lịch cuối
tuần.
Du lịch nói chung và du lịch cuối tuần nói riêng đợc nhà nớc quan tâm,
chú trọng phát triển , coi du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn cho sự phát triển của
đất nớc. Với những lợi ích mà du lịch cuối tuần mang lại về kinh tế xà hội trong
những năm qua nhà nớc ta đà có những chính sách nhằm khuyến khích phát triển
du lịch cuối tuần nh ban hành quyết định một tuần làm việc 5 ngày đối với ngời
lao động tạo cho ngời lao động có thêm thời gian nghỉ ngơi cuối tuần qua đó sẽ
làm việc hiệu quả hơn.

3.1.4. T- threats- hiểm hoạ
Du lịch cuối tuần là hình thức du lịch thu hút đa dạng mọi tầng lớp, mọi
đối tợng khách, đặc biệt là giới trẻ nên không phải hầu hết mọi du khách đều có
ý thức bảo vệ môi trờng cảnh quan tại các điểm du lịch. Phát triển du lịch cuối
tuần nếu không đợc quản lí tốt sẽ tạo một sức ép rất lớn đến môi trờng của khu
vực, làm mất đi vẻ đẹp của cảnh quan thiên nhiên, gây những tác động xấu đến
sinh thái.

Trớc những lợi ích kinh tế trớc mắt, mà hoạt động du lịch mang lại dẫn
đến sự đầu t không theo quy hoạch, khai thác du lịch lộn xộn của ngời dân địa
phơng và có thể gia tăng các tệ nạn xà hội.
Hoạt động du lịch tại đây cũng chịu những tác động bất lợi của đIều kiện
tự nhiên nh thời tiết khô hạn gây thiếu nớc cháy rừng luôn là hiểm hoạ đối với
khu vực này.

3.2. Chiến lợc phát triển du lịch ở Sóc Sơn
3.2.1 Quan điểm và mục tiêu phát triển du lịch cuối tuần của
huyện Sóc Sơn
Quan điểm:
Khai thác tối đa cảnh quan thiên nhiên, mặt nớc tạo không gian du
lịch hấp dẫn, sinh động với nhiều điểm vui chơi, giải trí văn hoá, cuối tuần mà
vẫn bảo tồn đợc thiên nhiên khu vực.
Phát triển du lịch gắn với bảo vệ và phát huy những giá trị văn hoá
truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc.
Phát triển du lịch đảm bảo sự hài hoà với các ngành kinh tế khác
góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế huyện và thành phố Hà Nội.
Phát triển du lịch gắn với nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia trËt tù
an toµn x· héi

23


Mục tiêu:
Đa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn xứng đáng với tiềm
năng vốn có.
-

Triển khai các dự án quy hoạch đà đợc chấp thuận

Tối đa hoá sự đóng góp của du lịch vào nâng cao đời sống nhân
dân, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phơng.

3.2.2.
Quy hoạch và phát triển một số đIểm du lịch đIển
hình ở Sóc Sơn
Dới đây là một số quy hoạch đà đợc phê duyệt và đang triển khai
( Nguồn : Báo cáo một số số liệu cơ bản của Huyện và Quy hoạch phát
triển một số lĩnh vực chủ yếu của UBND huyện Sóc Sơn (7/2004) )
-

Quy hoạch sân bay Nội Bài: 815ha ( xây dựng mới đờng băng số 2)

-

Quy hoạch khu Công nghiệp Nội Bài

Quy hoạch chi tiết khu Du lịch văn hoá và nghỉ ngơi cuối tuần: khu
vực đền Sóc (274,8 ha)
-

Quy hoạch làng môi trờng sinh thái Đình Phú- Minh Phú (450 ha)

-

Quy hoạch rừng phòng hộ, đặc dụng, lâm tròng

Quy hoạch đô thị: chủ yếu là trung tâm vùng Minh Trí ( xây dựng
sân golf rộng 250 ha) và khu công viên lâm viên du lịch

-

Quy hoạch giao thông

Đờng 3A dự kiến là đờng đô thị. Thiết lập tuyến mới: đờng Đông Anh- đô
thị Sóc Sơn- Khu du lịch đền Sóc.
Khai thác lợi thế tiềm năng du lịch, chiến lợc phát triển một số điểm du
lịch điển hình của Huyện:
-

Khu du lịch đền Sóc

-

Khu vui chơi giải trí tổng hợp Minh Trí

-

Khu du lịch Đập Đồng Quan, hồ Đồng Đẽn

-

Khu du lịch núi Đôi

Quy hoạch chi tiết khu du lịch văn hoá nghỉ ngơi cuối tuần khu vực đền
Sóc.( Tổng diện tích quy hoạch: 274,8 ha)
Lí do quy hoạch: Cùng với mức sống, trình độ dân trí ngày càng cao của
đại bộ phận dân c đô thị đòi hỏi phải tổ chức các khu vui chơi giải trí du lịch
cuối tuần để tái hồi phục sức khoẻ lao động, tạo sự cân bằng sinh thái về tâm lí
và môi trờng cho con ngời mà bản thân nơi đô thị còn quá ít đIều kiện, không

gian để tổ chức dịch vụ này.
24


Sóc Sơn là một khu vực lí tởng để phát triển hình thái du lịch dịch vụ nghỉ
ngơi cuối tuần cho ngời dân bởi nơi đây có cảnh quan thiên nhiên khá hấp dẫn về
địa hình, 300 ha mặt nớc với 9 hồ nhân tạo đều tập trung ở phía đông và Đông
Nam dải núi đền.
Đánh giá : Khu vực có đủ đIều kiện để trở thành một khu du lịch nghỉ
ngơi cuối tuần hấp dẫn du khách . Phạm vi quy hoạch khu vực đền Sóc gồm:
-

Khu doanh trại quân đội với cụm khoảng 20 hộ gia đình quân nhân

Một cụm dân c làm lâm nghiệp (10 hộ) tại vị trí ngà 3 đờng đi từ
quốc lộ 3 vào ®Ịn Sãc
-

Khu di tÝch lÞch sư ®Ịn Sãc

-

Hå níc: 3 hồ ( hồ Thanh Trì, hồ đền Sóc , hồ Đồng Đẽn)

Đất đồi rừng chiếm 201,3 ha gồm các chủng loại cây trông nh
thông, keo, tai tợng, bạch đàn. và một số cây ăn quả hiện do các hộ dân làm
lâm nghiệp quản lí theo chính sách giao khoán đất trồng rừng theo quy hoạch
phủ xanh đồi núi trọc của ngành.
Quy hoạch khu vực cụm biệt thực vui chơi hồ Đồng Đẽn
Nằm tại khu vực đầu mối từ đờng cao tèc Hµ Néi – Néi Bµi tíi khu chÕ

xt Sóc Sơn, hàng không Nội Bài.
Tại khu này đợc bố trí các cụm công trình vui chơi giải trí tạo thành một
trung tâm dịch vụ văn hoá , nhóm trại nghỉ qua đêm cao cấp với những bÃI tắm
nhỏ và các trò thể thao mặt nớc nh lớt ván, trợt thác (cao 10-15 m) , sân khí
cầu ven hồ Đồng Đẽn.
Tổ chức 45 biệt thự, nhà vờn độc lập khép kín phía chân núi nhìn ra hồ
Đồng Đẽn và xây dựng 2 khối khách sạn với qui mô nhỏ, nhằm mục đích không
lấn át không gian hồ, tạo đợc sự hoà nhập không gian kiến trúc trong khung cảnh
núi đồi và hồ nớc.
Quy hoạch tổng thể bao quanh hồ Thanh Trì
Gồm các hạng mục công trình nh một khách sạn, 21 biệt thự độc lập, các
nhà lều trại phục vụ cho các nhóm picnic kết hợp với một hệ thống giảI trí gồm:
các bể bơi, sân golf nhỏ Trên khu vực đồi núi phía Tây hồ nớc tổ chức đờng
dây cáp treo dành cho du khách a thích leo núi và tham quan các danh thắng
trong quần thể núi Tam Đảo. Trên trục đờng xung quanh hồ tổ chức các cụm
công trình mang sắc thái dân tộc Việt Nam nhằm thu hút mối quan tâm của du
khách đối với văn hoá truyền thống
Quy hoạch khu trung tâm dịch vụ công cộng
Tổ chức trên trục từ đờng quốc lộ 3 vào đền Sóc , nơi đây đào một hồ nớc
nhằm mục tiêu thoát nớc cho khu vực và đợc kết hợp với hệ thống cây xanh tạo
thành một công viên trung tâm cho toàn bộ khu du lịch. Khu này đợc tổ chức nh
khách sạn, bu điện, siêu thị, ngân hàng, bÃi đỗ xe, các nhà hàng đặc sản víi c¸c
25