Xây dựng hệ thống webquest các chủ đề tích hợp trong dạy học hóa học 12 trung học phổ thông
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (7.14 MB, 166 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
BÀNG ĐỨC SÂM
XÂY DỰNG HỆ THỐNG WEBQUEST CÁC CHỦ ĐỀ
TÍCH HỢP TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC 12 THPT
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
VINH – 2015
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
BÀNG ĐỨC SÂM
XÂY DỰNG HỆ THỐNG WEBQUEST CÁC
CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP
TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC 12 THPT
Chuyên ngành: Lí luận và Phương pháp dạy học bộ môn hóa học
Mã số: 60.14.01.11
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
TS. LÊ DANH BÌNH
VINH – 2015
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:
- Thầy giáo TS. Lê Danh Bình, Bộ môn Lí luận và phương pháp dạy học Hoá
học - Khoa Hóa trường Đại học Vinh, đã giao đề tài, tận tình hướng dẫn và tạo mọi điều
kiện thuận lợi nhất cho tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
- Thầy giáo PGS.TS Trần Trung Ninh và PGS.TS. Nguyễn Xuân Dũng đã
dành nhiều thời gian đọc và viết nhận xét cho luận văn.
- Phòng đào tạo Sau đại học, Ban chủ nhiệm khoa Hoá học, cùng các thầy giáo,
cô giáo thuộc Bộ môn Lí luận và phương pháp dạy học hoá học khoa Hoá học trường
ĐH Vinh đã giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin cảm ơn tất cả những người thân trong gia đình, trường THPT Lê
Văn Linh- Thọ Xuân – Thanh Hóa, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này.
TpVinh, ngày 25 tháng 10 năm 2015
Tác giả
Bàng Đức Sâm
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................................1
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu..............................................................................................1
3. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................................2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................................2
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................................2
6. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................2
7. Giả thuyết khoa học.........................................................................................................2
Chương 1.............................................................................................................................4
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI...........................................................4
1.1. Xu hướng đổi mới giáo dục phổ thông........................................................................4
1.1.1. Xu hướng đổi mới giáo dục trên thế giới..................................................................4
1.1.2. Xu hướng đổi mới giáo dục ở Việt Nam..................................................................5
1.1.2.1. Mục tiêu tổng quát.................................................................................................5
1.1.2.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................................5
1.1.3. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học trong giáo dục THPT theo hướng tiếp
cận năng lực.........................................................................................................................6
1.2. Giáo dục và công nghệ.................................................................................................6
1.2.1. Bản chất của công nghệ trong giáo dục....................................................................6
1.2.2. Công nghệ giáo dục trong kỉ nguyên thông tin........................................................7
1.2.3. Vai trò của CNTT&TT trong dạy học......................................................................7
1.2.3.1.Máy tính trở thành bảng phụ hỗ trợ giảng dạy.......................................................7
1.2.3.2. CNTT là người bạn đồng hành của học sinh.........................................................7
1.2.3.3. CNTT là "trợ lí không lương" của quản lí giáo dục..............................................8
1.3. Dạy học tích hợp..........................................................................................................8
1.3.1. Khái niệm tích hợp....................................................................................................8
1.3.2. Quan niệm về dạy học tích hợp................................................................................8
1.3.2.1. Dạy học giải quyết vấn đề .....................................................................................8
1.3.2.2. Dạy học định hướng hoạt động............................................................................10
1.3.3. Các đặc điểm của dạy học tích hợp........................................................................11
1.3.3.1. Lấy người học làm trung tâm...............................................................................11
1.3.3.2. Định hướng đầu ra................................................................................................11
1.3.3.3. Dạy và học các năng lực thực hiện......................................................................12
1.3.4. Các hình thức tích hợp............................................................................................13
1.3.4.1. Tích hợp trong nội môn.......................................................................................13
1.3.4.2. Tích hợp đa môn..................................................................................................13
1.3.4.3. Tích hợp liên môn................................................................................................14
1.3.4.4. Tích hợp xuyên môn............................................................................................14
1.3.5. Thực tiễn dạy học tích hợp......................................................................................14
1.3.6. Tác dụng của dạy học tích hợp...............................................................................15
1.3.6.1. Chương trình dạy học truyền thống.....................................................................16
1.3.6.2. Quan điểm dạy học tích hợp................................................................................16
1.3.7. Thuận lợi, khó khăn về dạy học tích hợp...............................................................16
1.3.7.1. Thuận lợi..............................................................................................................16
1.3.7.2. Khó khăn..............................................................................................................17
1.3.8. Ý kiến của một số chuyên gia về dạy học tích hợp ở PT hiện nay........................18
1.4. Giới thiệu WebQuest..................................................................................................19
1.4.1. Khái niệm WebQuest..............................................................................................19
1.4.2. Lịch sử phát triển.....................................................................................................20
1.4.3. Cấu trúc WebQuest( Elemenst of WebQuest ).......................................................20
1.4.3.1. Giới thiệu (Introduction)......................................................................................21
1.4.3.2. Nhiệm vụ (Task)..................................................................................................21
Bảng 1.1 : Các loại nhiệm vụ trong WebQuest................................................................22
1.4.3.3. Quá trình (Process)...............................................................................................24
1.4.3.4. Đánh giá (Evaluation)..........................................................................................24
1.4.3.5. Kết luận (Conclusion)..........................................................................................24
Bảng 1.2 : Tóm tắt cấu trúc WebQuest.............................................................................24
1.4.4. Ứng dụng của WebQuest........................................................................................25
1.4.4.1. Mục đích sử dụng WebQuest...............................................................................25
Bảng 1.3. Phân loại tư duy của Bloom theo mục tiêu giáo dục.......................................25
1.4.4.2. Lợi ích khi sử dụng WebQuest............................................................................26
1.4.4.3. Những tiêu chí của bài WebQuest.......................................................................26
1.5. Cách thiết kế WebQuest.............................................................................................27
1.5.1. Chọn và giới thiệu chủ đề.......................................................................................27
1.5.2. Tìm nguồn thông tin................................................................................................27
1.5.3. Xác định mục tiêu...................................................................................................28
1.5.4. Xây dựng nhiệm vụ.................................................................................................28
1.5.5. Thiết kế quá trình....................................................................................................28
1.5.6. Thiết kế đánh giá.....................................................................................................28
1.5.7. Trình bày trên trang Web........................................................................................28
1.5.8. Thực hiện WebQuest...............................................................................................29
1.5.9. Đánh giá, sửa chữa, cải tiến....................................................................................29
1.6. Thực trạng về dạy học các nội dung tích hợp trong môn Hóa học hiện nay ở trường
phổ thông bằng phương pháp WebQuest..........................................................................29
1.6.1. Mục đích và phương pháp điều tra.........................................................................29
1.6.1.1. Mục đích điều tra.................................................................................................29
1.6.1.2. Phương pháp điều tra...........................................................................................29
1.6.2. Thái độ của HS........................................................................................................29
1.6.3. Thái độ của GV.......................................................................................................29
Bảng 1.4: Thăm dò ý kiến giáo viên về vấn đề dạy và học tích hợp theo phương pháp
WebQuest với giáo viên đang giảng dạy tại các trường THPT Thọ Xuân – Thanh Hóa 31
Bảng 1.5: Thăm dò ý kiến học sinh về vấn đề học tích hợp theo phương pháp WebQuest
với học sinh tại các trường THPT Thọ Xuân – Thanh Hóa.............................................31
KẾT LUẬN CHƯƠNG I.................................................................................................32
Chương 2...........................................................................................................................33
XÂY DỰNG HỆ THỐNG WEBQUEST CÁC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP TRONG DẠY
HỌC HÓA HỌC LỚP 12 THPT......................................................................................33
2.1. Các chủ đề tích hợp trong chương trình hóa học 12 THPT được xây dựng bằng hệ
thống Webquest.................................................................................................................33
2.1.1. Các chủ đề tích hợp.................................................................................................33
2.1.1.1. Chủ đề 1: Cacbohidrat..........................................................................................33
2.1.1.2. Chủ đề 2: Amin,aminoaxit và protein..................................................................33
2.1.1.3. Chủ đề 3: Polime và vật liệu polime....................................................................34
2.1.1.4. Chủ đề 4: Hóa học và vấn đề môi trường............................................................35
2.1.1.5. Chủ đề 5: Đại cương về kim loại.........................................................................35
2.1.1.6. Chủ đề 6: Kim loại kiềm, kiềm thổ, nhôm..........................................................36
2.1.1.7. Chủ đề 7: Sắt và một số kim loại quan trọng......................................................37
2.1.2. Một số địa chỉ tích hợp trong chương trình Hóa học 12........................................37
Bảng 2.1: Một số địa chỉ tích hợp trong chương trình Hóa học 12.................................38
2.2. Các yêu cầu cơ bản đối với việc xây dựng và sử dụng Webquest trong dạy học hóa
học lớp 12 THPT...............................................................................................................52
2.2.1. Yêu cầu về nội dung Webquest..............................................................................52
2.2.2. Yêu cầu về môi trường học.....................................................................................52
2.2.2.1. Yêu cầu về giáo viên............................................................................................52
Bảng 2.2: Mô hình giáo dục trong thời đại thông tin......................................................52
2.2.2.2. Yêu cầu về học sinh.............................................................................................54
2.2.2.3. Yêu cầu về cơ sở vật chất....................................................................................54
2.2.3. Đặc điểm của một Webquest..................................................................................55
2.2.3.1. Chủ đề...................................................................................................................55
2.2.3.2. Nhiệm vụ của một Webquest...............................................................................55
2.2.3.3. Tài nguyên của một Webquest.............................................................................56
2.2.3.4. Cách thức làm việc...............................................................................................56
2.2.3.5. Trình bày và sử dụng............................................................................................56
2.3. Khả năng ứng dụng của WebQuest trong dạy học Hóa học lớp 12 THPT...............57
2.3.1. Trong điều kiện CNTT thuận lợi............................................................................57
2.3.2. Trong điều kiện CNTT không thuận lợi.................................................................57
2.4. Quy trình thiết kế WebQuest hỗ trợ dạy học Hóa học 12 THPT..............................58
2.4.1. Chọn và giới thiệu chủ đề.......................................................................................58
2.4.2. Tìm nguồn tài liệu học tập......................................................................................59
2.4.3. Xác định mục đích..................................................................................................59
2.4.4. Xác định nhiệm vụ..................................................................................................59
2.4.5. Thiết kế tiến trình....................................................................................................59
2.4.6. Trình bày trang Web...............................................................................................60
2.4.7. Thực hiện WebQuest...............................................................................................60
2.4.8. Đánh giá, sửa chữa..................................................................................................60
2.5. Xây dựng Webquest hỗ trợ dạy học Hóa học lớp 12 THPT bằng Google site.........60
2.5.1. Giới thiệu công cụ tạo web Google Sites...............................................................60
2.5.2. Các tính năng của Google Sites..............................................................................61
2.5.3. Các bước tạo Webquest với Google site.................................................................61
2.6. Một số phần mềm tạo trang WebQuest khác.............................................................67
2.6.1. Microsoft Word với xây dựng Webquest...............................................................67
2.6.2. eXe Learning...........................................................................................................71
2.6.3. Microsoft ProntPage................................................................................................72
2.6.4. Zunal Webquest maker...........................................................................................73
2.6.5. QuestGarden............................................................................................................73
2.7. Sử dụng WebQuest trong dạy học Hóa học 12 THPT..............................................74
2.7.1. Một số nội dung trong chương trình Hóa học 12 THPT có khả năng ứng dụng
WebQuest..........................................................................................................................74
2.7.2. Những phương pháp thường kết hợp với Webquest trong dạy học Hóa học 12
THPT.................................................................................................................................74
2.7.2.1. Phương pháp dạy học dự án.................................................................................74
2.7.2.2. Phương pháp làm việc nhóm...............................................................................75
2.7.2.3. Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề................................................................76
2.7.2.4. Phương pháp dạy học kết hợp (Blended Learning).............................................77
2.7.3. Tiến trình thực hiện dạy học với WebQuest trong dạy học Hóa học 12 THPT....78
2.7.3.1. Nhập đề.................................................................................................................78
2.7.3.2. Xác định nhiệm vụ...............................................................................................78
2.7.3.3. Hướng dẫn nguồn thông tin:................................................................................78
2.7.3.4. Thực hiện:.............................................................................................................78
2.7.3.5. Trình bày:.............................................................................................................78
2.7.3.6. Đánh giá:..............................................................................................................79
Chủ đề 1: Cacbohidrat......................................................................................................79
1. Giới thiệu.......................................................................................................................79
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................79
3. Tiến trình.......................................................................................................................81
4. Đánh giá.........................................................................................................................82
5. Kết luận.........................................................................................................................83
Chủ đề 2: Amin,aminoaxit và protein..............................................................................84
1. Giới thiệu.......................................................................................................................84
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................84
3. Tiến trình.......................................................................................................................85
4. Đánh giá.........................................................................................................................87
5. Kết luận.........................................................................................................................88
Chủ đề 3: Polime và vật liệu polime................................................................................89
1. Giới thiệu.......................................................................................................................89
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................89
3. Tiến trình.......................................................................................................................89
4. Đánh giá.........................................................................................................................90
5. Kết luận.........................................................................................................................92
Chủ đề 4: Hóa học và vấn đề môi trường.........................................................................94
1. Giới thiệu.......................................................................................................................94
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................95
3. Tiến trình.......................................................................................................................95
4. Đánh giá.........................................................................................................................96
5. Kết luận.........................................................................................................................98
KẾT LUẬN CHUƠNG 2................................................................................................100
Chương 3.........................................................................................................................101
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM..........................................................................................101
3.1. Mục đích thực nghiệm.............................................................................................101
3.2. Đối tượng thực nghiệm............................................................................................101
Bảng 3.1: Các lớp được chọn làm TN và ĐC................................................................101
3.3. Nội dung thực nghiệm..............................................................................................101
3.3.1. Thời gian thực nghiệm..........................................................................................102
3.3.2. Diễn biến cụ thể trong quá trình thực nghiệm......................................................102
3.4. Cách tiến hành thực nghiệm sư phạm......................................................................104
3.5. Kết quả thực nghiệm sư phạm.................................................................................104
3.5.1.Yêu cầu chung về sử lý kết quả TNSP..................................................................104
3.5.2. Kết quả TNSP........................................................................................................105
Bảng 3.2. Bảng thống kê điểm bài kiểm tra của các lớp...............................................105
Bảng 3.3 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy lớp 12A và 12B............106
Hình 3.4. Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của HS lớp 12A và 12B..................106
Bảng 3.5. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy lớp12C và 12D............106
.........................................................................................................................................107
Bảng 3.7. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy lớp 12E và 12G...........107
Bảng 3.9. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy của tổng các lớp..........108
qua bài kiểm tra lần 1 (Chương cacbohidrat).................................................................108
Bảng 3.11. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy của tổng các lớp........110
qua bài kiểm tra lần bài kiểm tra số 2( Hóa học và vấn đề môi trường)........................110
Bảng 3.13. Bảng phân loại theo học lực của HS............................................................110
.........................................................................................................................................111
Bảng 3.15. Bảng tổng hợp các tham số.........................................................................111
3.6. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm sư phạm...................................................112
3.6.1. Qua phân tích số liệu:............................................................................................113
3.6.2. Ý kiến của GV và HS............................................................................................113
3.6.2.1. Đối với GV.........................................................................................................113
3.6.2.2. Đối với HS..........................................................................................................113
Bảng 3.16 : Ý kiến phản hồi của học sinh......................................................................114
3.6.3. Những thành công đạt được..................................................................................114
3.6.4. Những khó khăn....................................................................................................114
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3...............................................................................................116
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................................................117
1. Những kết luận của đề tài............................................................................................117
2. Những đóng góp của đề tài.........................................................................................117
3. Hạn chế của đề tài.......................................................................................................118
4. Kiến nghị và đề xuất :.................................................................................................119
5. Hướng phát triển đề tài................................................................................................119
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................120
PHỤ LỤC........................................................................................................................123
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................................1
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu..............................................................................................1
3. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................................2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................................2
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................................2
6. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................2
7. Giả thuyết khoa học.........................................................................................................2
Chương 1.............................................................................................................................4
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI...........................................................4
1.1. Xu hướng đổi mới giáo dục phổ thông........................................................................4
1.1.1. Xu hướng đổi mới giáo dục trên thế giới..................................................................4
1.1.2. Xu hướng đổi mới giáo dục ở Việt Nam..................................................................5
1.1.2.1. Mục tiêu tổng quát.................................................................................................5
1.1.2.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................................5
1.1.3. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học trong giáo dục THPT theo hướng tiếp
cận năng lực.........................................................................................................................6
1.2. Giáo dục và công nghệ.................................................................................................6
1.2.1. Bản chất của công nghệ trong giáo dục....................................................................6
1.2.2. Công nghệ giáo dục trong kỉ nguyên thông tin........................................................7
1.2.3. Vai trò của CNTT&TT trong dạy học......................................................................7
1.2.3.1.Máy tính trở thành bảng phụ hỗ trợ giảng dạy.......................................................7
1.2.3.2. CNTT là người bạn đồng hành của học sinh.........................................................7
1.2.3.3. CNTT là "trợ lí không lương" của quản lí giáo dục..............................................8
1.3. Dạy học tích hợp..........................................................................................................8
1.3.1. Khái niệm tích hợp....................................................................................................8
1.3.2. Quan niệm về dạy học tích hợp................................................................................8
1.3.2.1. Dạy học giải quyết vấn đề .....................................................................................8
1.3.2.2. Dạy học định hướng hoạt động............................................................................10
1.3.3. Các đặc điểm của dạy học tích hợp........................................................................11
1.3.3.1. Lấy người học làm trung tâm...............................................................................11
1.3.3.2. Định hướng đầu ra................................................................................................11
1.3.3.3. Dạy và học các năng lực thực hiện......................................................................12
1.3.4. Các hình thức tích hợp............................................................................................13
1.3.4.1. Tích hợp trong nội môn.......................................................................................13
1.3.4.2. Tích hợp đa môn..................................................................................................13
1.3.4.3. Tích hợp liên môn................................................................................................14
1.3.4.4. Tích hợp xuyên môn............................................................................................14
1.3.5. Thực tiễn dạy học tích hợp......................................................................................14
1.3.6. Tác dụng của dạy học tích hợp...............................................................................15
1.3.6.1. Chương trình dạy học truyền thống.....................................................................16
1.3.6.2. Quan điểm dạy học tích hợp................................................................................16
1.3.7. Thuận lợi, khó khăn về dạy học tích hợp...............................................................16
1.3.7.1. Thuận lợi..............................................................................................................16
1.3.7.2. Khó khăn..............................................................................................................17
1.3.8. Ý kiến của một số chuyên gia về dạy học tích hợp ở PT hiện nay........................18
1.4. Giới thiệu WebQuest..................................................................................................19
1.4.1. Khái niệm WebQuest..............................................................................................19
1.4.2. Lịch sử phát triển.....................................................................................................20
1.4.3. Cấu trúc WebQuest( Elemenst of WebQuest ).......................................................20
1.4.3.1. Giới thiệu (Introduction)......................................................................................21
1.4.3.2. Nhiệm vụ (Task)..................................................................................................21
Bảng 1.1 : Các loại nhiệm vụ trong WebQuest................................................................22
1.4.3.3. Quá trình (Process)...............................................................................................24
1.4.3.4. Đánh giá (Evaluation)..........................................................................................24
1.4.3.5. Kết luận (Conclusion)..........................................................................................24
Bảng 1.2 : Tóm tắt cấu trúc WebQuest.............................................................................24
1.4.4. Ứng dụng của WebQuest........................................................................................25
1.4.4.1. Mục đích sử dụng WebQuest...............................................................................25
Bảng 1.3. Phân loại tư duy của Bloom theo mục tiêu giáo dục.......................................25
1.4.4.2. Lợi ích khi sử dụng WebQuest............................................................................26
1.4.4.3. Những tiêu chí của bài WebQuest.......................................................................26
1.5. Cách thiết kế WebQuest.............................................................................................27
1.5.1. Chọn và giới thiệu chủ đề.......................................................................................27
1.5.2. Tìm nguồn thông tin................................................................................................27
1.5.3. Xác định mục tiêu...................................................................................................28
1.5.4. Xây dựng nhiệm vụ.................................................................................................28
1.5.5. Thiết kế quá trình....................................................................................................28
1.5.6. Thiết kế đánh giá.....................................................................................................28
1.5.7. Trình bày trên trang Web........................................................................................28
1.5.8. Thực hiện WebQuest...............................................................................................29
1.5.9. Đánh giá, sửa chữa, cải tiến....................................................................................29
1.6. Thực trạng về dạy học các nội dung tích hợp trong môn Hóa học hiện nay ở trường
phổ thông bằng phương pháp WebQuest..........................................................................29
1.6.1. Mục đích và phương pháp điều tra.........................................................................29
1.6.1.1. Mục đích điều tra.................................................................................................29
1.6.1.2. Phương pháp điều tra...........................................................................................29
1.6.2. Thái độ của HS........................................................................................................29
1.6.3. Thái độ của GV.......................................................................................................29
Bảng 1.4: Thăm dò ý kiến giáo viên về vấn đề dạy và học tích hợp theo phương pháp
WebQuest với giáo viên đang giảng dạy tại các trường THPT Thọ Xuân – Thanh Hóa 31
Bảng 1.5: Thăm dò ý kiến học sinh về vấn đề học tích hợp theo phương pháp WebQuest
với học sinh tại các trường THPT Thọ Xuân – Thanh Hóa.............................................31
KẾT LUẬN CHƯƠNG I.................................................................................................32
Chương 2...........................................................................................................................33
XÂY DỰNG HỆ THỐNG WEBQUEST CÁC CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP TRONG DẠY
HỌC HÓA HỌC LỚP 12 THPT......................................................................................33
2.1. Các chủ đề tích hợp trong chương trình hóa học 12 THPT được xây dựng bằng hệ
thống Webquest.................................................................................................................33
2.1.1. Các chủ đề tích hợp.................................................................................................33
2.1.1.1. Chủ đề 1: Cacbohidrat..........................................................................................33
2.1.1.2. Chủ đề 2: Amin,aminoaxit và protein..................................................................33
2.1.1.3. Chủ đề 3: Polime và vật liệu polime....................................................................34
2.1.1.4. Chủ đề 4: Hóa học và vấn đề môi trường............................................................35
2.1.1.5. Chủ đề 5: Đại cương về kim loại.........................................................................35
2.1.1.6. Chủ đề 6: Kim loại kiềm, kiềm thổ, nhôm..........................................................36
2.1.1.7. Chủ đề 7: Sắt và một số kim loại quan trọng......................................................37
2.1.2. Một số địa chỉ tích hợp trong chương trình Hóa học 12........................................37
Bảng 2.1: Một số địa chỉ tích hợp trong chương trình Hóa học 12.................................38
2.2. Các yêu cầu cơ bản đối với việc xây dựng và sử dụng Webquest trong dạy học hóa
học lớp 12 THPT...............................................................................................................52
2.2.1. Yêu cầu về nội dung Webquest..............................................................................52
2.2.2. Yêu cầu về môi trường học.....................................................................................52
2.2.2.1. Yêu cầu về giáo viên............................................................................................52
Bảng 2.2: Mô hình giáo dục trong thời đại thông tin......................................................52
2.2.2.2. Yêu cầu về học sinh.............................................................................................54
2.2.2.3. Yêu cầu về cơ sở vật chất....................................................................................54
2.2.3. Đặc điểm của một Webquest..................................................................................55
2.2.3.1. Chủ đề...................................................................................................................55
2.2.3.2. Nhiệm vụ của một Webquest...............................................................................55
2.2.3.3. Tài nguyên của một Webquest.............................................................................56
2.2.3.4. Cách thức làm việc...............................................................................................56
2.2.3.5. Trình bày và sử dụng............................................................................................56
2.3. Khả năng ứng dụng của WebQuest trong dạy học Hóa học lớp 12 THPT...............57
2.3.1. Trong điều kiện CNTT thuận lợi............................................................................57
2.3.2. Trong điều kiện CNTT không thuận lợi.................................................................57
2.4. Quy trình thiết kế WebQuest hỗ trợ dạy học Hóa học 12 THPT..............................58
2.4.1. Chọn và giới thiệu chủ đề.......................................................................................58
2.4.2. Tìm nguồn tài liệu học tập......................................................................................59
2.4.3. Xác định mục đích..................................................................................................59
2.4.4. Xác định nhiệm vụ..................................................................................................59
2.4.5. Thiết kế tiến trình....................................................................................................59
2.4.6. Trình bày trang Web...............................................................................................60
2.4.7. Thực hiện WebQuest...............................................................................................60
2.4.8. Đánh giá, sửa chữa..................................................................................................60
2.5. Xây dựng Webquest hỗ trợ dạy học Hóa học lớp 12 THPT bằng Google site.........60
2.5.1. Giới thiệu công cụ tạo web Google Sites...............................................................60
2.5.2. Các tính năng của Google Sites..............................................................................61
2.5.3. Các bước tạo Webquest với Google site.................................................................61
2.6. Một số phần mềm tạo trang WebQuest khác.............................................................67
2.6.1. Microsoft Word với xây dựng Webquest...............................................................67
2.6.2. eXe Learning...........................................................................................................71
2.6.3. Microsoft ProntPage................................................................................................72
2.6.4. Zunal Webquest maker...........................................................................................73
2.6.5. QuestGarden............................................................................................................73
2.7. Sử dụng WebQuest trong dạy học Hóa học 12 THPT..............................................74
2.7.1. Một số nội dung trong chương trình Hóa học 12 THPT có khả năng ứng dụng
WebQuest..........................................................................................................................74
2.7.2. Những phương pháp thường kết hợp với Webquest trong dạy học Hóa học 12
THPT.................................................................................................................................74
2.7.2.1. Phương pháp dạy học dự án.................................................................................74
2.7.2.2. Phương pháp làm việc nhóm...............................................................................75
2.7.2.3. Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề................................................................76
2.7.2.4. Phương pháp dạy học kết hợp (Blended Learning).............................................77
2.7.3. Tiến trình thực hiện dạy học với WebQuest trong dạy học Hóa học 12 THPT....78
2.7.3.1. Nhập đề.................................................................................................................78
2.7.3.2. Xác định nhiệm vụ...............................................................................................78
2.7.3.3. Hướng dẫn nguồn thông tin:................................................................................78
2.7.3.4. Thực hiện:.............................................................................................................78
2.7.3.5. Trình bày:.............................................................................................................78
2.7.3.6. Đánh giá:..............................................................................................................79
Chủ đề 1: Cacbohidrat......................................................................................................79
1. Giới thiệu.......................................................................................................................79
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................79
3. Tiến trình.......................................................................................................................81
4. Đánh giá.........................................................................................................................82
5. Kết luận.........................................................................................................................83
Chủ đề 2: Amin,aminoaxit và protein..............................................................................84
1. Giới thiệu.......................................................................................................................84
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................84
3. Tiến trình.......................................................................................................................85
4. Đánh giá.........................................................................................................................87
5. Kết luận.........................................................................................................................88
Chủ đề 3: Polime và vật liệu polime................................................................................89
1. Giới thiệu.......................................................................................................................89
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................89
3. Tiến trình.......................................................................................................................89
4. Đánh giá.........................................................................................................................90
5. Kết luận.........................................................................................................................92
Chủ đề 4: Hóa học và vấn đề môi trường.........................................................................94
1. Giới thiệu.......................................................................................................................94
2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................95
3. Tiến trình.......................................................................................................................95
4. Đánh giá.........................................................................................................................96
5. Kết luận.........................................................................................................................98
KẾT LUẬN CHUƠNG 2................................................................................................100
Chương 3.........................................................................................................................101
THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM..........................................................................................101
3.1. Mục đích thực nghiệm.............................................................................................101
3.2. Đối tượng thực nghiệm............................................................................................101
Bảng 3.1: Các lớp được chọn làm TN và ĐC................................................................101
3.3. Nội dung thực nghiệm..............................................................................................101
3.3.1. Thời gian thực nghiệm..........................................................................................102
3.3.2. Diễn biến cụ thể trong quá trình thực nghiệm......................................................102
3.4. Cách tiến hành thực nghiệm sư phạm......................................................................104
3.5. Kết quả thực nghiệm sư phạm.................................................................................104
3.5.1.Yêu cầu chung về sử lý kết quả TNSP..................................................................104
3.5.2. Kết quả TNSP........................................................................................................105
Bảng 3.2. Bảng thống kê điểm bài kiểm tra của các lớp...............................................105
Bảng 3.3 Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy lớp 12A và 12B............106
Hình 3.4. Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của HS lớp 12A và 12B..................106
Bảng 3.5. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy lớp12C và 12D............106
.........................................................................................................................................107
Bảng 3.7. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy lớp 12E và 12G...........107
Bảng 3.9. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy của tổng các lớp..........108
qua bài kiểm tra lần 1 (Chương cacbohidrat).................................................................108
Bảng 3.11. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy của tổng các lớp........110
qua bài kiểm tra lần bài kiểm tra số 2( Hóa học và vấn đề môi trường)........................110
Bảng 3.13. Bảng phân loại theo học lực của HS............................................................110
.........................................................................................................................................111
Bảng 3.15. Bảng tổng hợp các tham số.........................................................................111
3.6. Đánh giá chung về kết quả thực nghiệm sư phạm...................................................112
3.6.1. Qua phân tích số liệu:............................................................................................113
3.6.2. Ý kiến của GV và HS............................................................................................113
3.6.2.1. Đối với GV.........................................................................................................113
3.6.2.2. Đối với HS..........................................................................................................113
Bảng 3.16 : Ý kiến phản hồi của học sinh......................................................................114
3.6.3. Những thành công đạt được..................................................................................114
3.6.4. Những khó khăn....................................................................................................114
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3...............................................................................................116
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................................................117
1. Những kết luận của đề tài............................................................................................117
2. Những đóng góp của đề tài.........................................................................................117
3. Hạn chế của đề tài.......................................................................................................118
4. Kiến nghị và đề xuất :.................................................................................................119
5. Hướng phát triển đề tài................................................................................................119
TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................................120
PHỤ LỤC........................................................................................................................123
KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
Chữ viết tắt
Chữ viết đầy đủ
CNTT
Công nghệ thông tin
ĐC
Đối chứng
ĐH
Đại học
ĐHSP
Đại học Sư phạm
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
ICT
Công nghệ thông tin và truyền thông
KHKT
Khoa học kĩ thuật
KT – XH
Kinh tế xã hội
NXB
Nhà xuất bản
PPDH
Phương pháp dạy học
PPDHHH
Phương pháp dạy học hóa học
SGK
Sách giáo khoa
SGV
Sách giáo viên
THPT
Trung học phổ thông
TN
Thực nghiệm
TNSP
Thực nghiệm Sư phạm
DANH MỤC ẢNH, HÌNH VẼ
Ảnh 1.1. Bernie Dodge - Người đầu tiên tạo ra WebQuest……………………
Ảnh 2.1. Cấu tạo của một số loại đường và tinh bột..........................................
Ảnh 2.2. Một số hình ảnh về polime.................................................................
Ảnh 2.3. Một số hình ảnh cho thấy nguyên nhân gây ONMT………………………..
Ảnh 2.4. Một số hình ảnh về ô nhiễm môi trường…………………………………….
Hình 3.4. Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của HS lớp 12A và 12B…….
Hình 3.6. Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của HS lớp 12C và 12D…….
Hình 3.8. Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của HS lớp 12E và 12G…….
Hình 3.10. Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của tổng học sinh các lớp
lần 1…………………………………………………………………………….
Hinh.3.12: . Đồ thị đường lũy tích kết quả điểm thi của tổng học sinh các lớp
lần 2…………………………………………………………………………….
20
78
94
95
100
106
107
108
109
110
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Việc đổi mới phương pháp dạy học đã làm cho quá trình dạy học trở thành quá
trình dạy học tích cực với mục tiêu chủ yếu là tích cực hóa quá trình nhận thức, quá
trình tư duy của người học. Cùng với việc ra đời và phổ biến của Internet, ngày nay
việc thu thập và xử lý thông tin trên mạng là một kỹ năng cần thiết trong nghiên cứu
và học tập cũng như trong lao động nghề nghiệp. Việc ứng dụng công nghệ thông
tin và sử dụng Internet trong dạy học ngày càng trở nên quan trọng. Tuy nhiên, việc
học sinh truy cập thông tin một cách tự do trên mạng Internet trong dạy học có những
nhược điểm chủ yếu là:
Tuy nhiên để sử dụng Internet hiệu quả
- Việc tìm kiếm thường kéo dài vì lượng thông tin trên mạng rất lớn
- Dễ bị chệch hướng khỏi bản thân đề tài đang tìm kiếm
- Nhiều tài liệu tìm được với nội dung chuyên môn không chính xác, có thể dẫn đến
"nhiễu thông tin"
- Chi phí thời gian quá lớn để đánh giá và xử lý những thông tin trong dạy và học
- Việc tiếp thu kiến thức qua truy cập thông tin trên mạng có thể chỉ mang tính thụ
động mà thiếu sự đánh giá, phê phán của người học.
Để khắc phục những nhược điểm trên của việc học thông qua tìm kiếm thông tin
trên mạng, người ta đã phát triển phương pháp WebQuest. Hiện nay phương pháp
này đã được ứng dụng và phát triển ở nhiều nước. Ở Việt Nam, những năm qua giáo
dục đã có nhiều cải tiến và đổi mới trong phương pháp dạy học theo hướng tăng cường
vai trò chủ thể của học sinh. Nhằm mục đích tạo hứng thú cho học sinh tự học cũng
như phát huy tính tích cực, chủ động chiếm lĩnh tri thức, và khả năng sáng tạo của các
em. WebQuest được xem như là một trong những phương pháp dạy học tích cực
thỏa mãn được những yêu cầu trên. Tuy nhiên, việc vận dụng phương pháp
WebQuest để tạo nên các chủ đề tích hợp trong dạy học Hóa học với các nội dung
được lồng nghép, tích hợp, dạy học liên môn nhằm giúp cho người học lĩnh hội kiến
thức được chủ động và sáng tạo hơn thì phương pháp WebQuest chưa được phát
triển rộng rãi . Xuất phát từ những lí do, yêu cầu và thực tế nêu trên, chúng tôi lựa
chọn đề tài " Xây dựng hệ thống Webquest các chủ đề tích hợp trong dạy học hóa
học 12 THPT"
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Ở Việt Nam cũng đã có một số tác giả đã nghiên cứu và xây dựng trong các
môn học khác cũng như trong môn hóa học. Tuy nhiên sử dụng trong dạy học để
1
xây dựng các chủ đề tích hợp trong dạy học hóa học 12 bằng phương pháp
WebQuest đến nay vẫn chưa có tác giả nào nghiên cứu.
3. Mục đích nghiên cứu
Thiết kế các các nội dung tích hợp trong dạy học hóa học bằng phương pháp
WebQuest trong chương trình hóa học 12 THPT và sử dụng trong dạy học, góp
phần nâng cao chất lượng dạy học môn hóa học ở trường THPT theo định hướng
đổi mới giáo dục phổ thông sau 2015.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận của đề tài: Nghiên cứu các văn bản của nhà nước về đổi
mới giáo dục, sử dụng các phương pháp trong dạy học tích cực.
- Nghiên cứu cơ sở lí luận quá trình dạy - học, xu hướng đổi mới phương pháp dạy
học trong học hóa học.
- Nghiên cứu chương trình hóa học THPT, nghiên cứu các nội dung tích hợp có
trong chương trình hóa học THPT lớp 12.
- Nghiên cứu vai trò phương pháp WebQuest trong dạy học các chủ đề tích hợp
môn hóa học THPT lớp 12.
- Thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của phương pháp WebQuest trong
dạy học các chủ đề tích hợp.
5. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
5.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học hóa học ở trường THPT
5.2. Đối tượng nghiên cứu: CNTT và truyền thông, dạy học bằng phương pháp
WebQuest trong dạy học các chủ đề tích hợp môn hóa học lớp 12 THPT.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: phân tích, tổng hợp các cơ sở lý luận
liên quan đến đề tài nghiên cứu.
6.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
+ Điều tra, thăm dò lấy ý kiến của giáo viên, học sinh về các chủ đề tích hợp
trong dạy học môn hóa học lớp 12 THPT bằng phương pháp WebQuest.
+ Thực nghiệm sư phạm: Tiến hành thực nghiệm sư phạm bước đầu kiểm
nghiệm tính hiệu quả, khả thi của những đề xuất.
6.3. Phương pháp xử lý thông tin:
Xử lý kết quả thực nghiệm bằng phương pháp thống kê toán học.
7. Giả thuyết khoa học
Nếu thiết kế và sử dụng WebQuest các chủ đề tích hợp trong dạy học hóa
học 12 THPT có hiệu quả thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn hóa
2
học ở trường THPT góp phần vào đổi mới giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện
nay.
8. Đóng góp của đề tài
+ Đề xuất biện pháp dạy học các chủ đề tích hợp trong môn hóa học ở trường
THPT lớp 12 bằng phương pháp WebQuest
+ Thiết kế các chủ đề tích hợp trong môn hóa học và đề xuất cách sử dụng
trong dạy học những chủ đề tích hợp môn hóa học THPT lớp12.
3
Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Xu hướng đổi mới giáo dục phổ thông
1.1.1. Xu hướng đổi mới giáo dục trên thế giới.
Khoa học công nghệ tin học trên thế giới đang trên đà phát triển mạnh mẽ, đó
là nền tảng cho sự phát triển kinh tế tri thức của nhân loại. Với tốc độ và trình độ
đổi mới và ứng dụng tri thức quyết định sự phát triển của mỗi quốc gia. Khoa học công nghệ trở càng thành động lực cơ bản của sự phát triển kinh tế - xã hội. Sự phát
triển của khoa học công nghệ đã làm thay đổi mạnh mẽ nội dung, phương pháp giáo
dục trong các nhà trường, đồng thời đòi hỏi giáo dục phải cung cấp được nguồn
nhân lực có trình độ cao.
Toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế giáo dục vừa là quá trình hợp tác để phát
triển vừa là quá trình đấu tranh của các nước đang phát triển để bảo vệ quyền lợi
quốc gia. Cạnh tranh kinh tế giữa các quốc gia ngày càng trở nên quyết liệt, đòi hỏi
các nước phải đổi mới công nghệ để tăng năng suất lao động, đặt ra vị trí mới của
giáo dục. Các nước đều xem phát triển giáo dục là nhiệm vụ trọng tâm của chiến
lược phát triển kinh tế xã hội, dành cho giáo dục những đầu tư ưu tiên, đẩy mạnh
cải cách giáo dục nhằm giành ưu thế cạnh tranh trên trường quốc tế. Quá trình toàn
cầu hóa cũng chứa đựng nguy cơ chảy máu chất xám ở các nước đang phát triển khi
mà các nhân lực ưu tú có nhiều khả năng bị thu hút sang các nước giàu có. Giáo
dục trong thế kỷ XXI phải thực hiện được sứ mệnh nhân văn hóa tiến trình toàn cầu
hóa, biến toàn cầu hóa thành điều có ý nghĩa đối với từng con người với tất cả các
quốc gia. Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị nguồn nhân lực có
chất lượng của mỗi đất nước và tạo cơ hội học tập cho mỗi người dân. Giáo dục
suốt đời trở thành đòi hỏi và cam kết của mỗi quốc gia. Hệ thống giáo dục, chương
trình và phương pháp giáo dục của các quốc gia tiếp tục được thay đổi nhằm xóa bỏ
mọi ngăn cách trong các nhà trường, cung cấp các tri thức hiện đại, đáp ứng được
yêu cầu mới phát sinh của nền kinh tế. Thời đại cũng đang chứng kiến vị thế nổi bật
của giáo dục đại học và giáo dục phổ thông. Hầu hết các trường đại học và phổ
thông trên thế giới đang tiến hành những cải cách toàn diện để trở thành những
trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học, sản xuất, chuyển giao công nghệ và xuất
khẩu tri thức.
Công nghệ thông tin và truyền thông được ứng dụng trên quy mô rộng lớn ở
mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đặc biệt trong giáo dục. Với việc kết nối mạng,
các công nghệ, tri thức không chỉ tồn tại ở các địa điểm xa xôi, cách trở và khó tiếp
cận hoặc chỉ giới hạn với một số ít người. Giáo dục từ xa đã trở thành một thế mạnh
4
