Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường tiểu học huyện trảng bàng, tỉnh tây ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

HUỲNH THANH HẢI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN TRẢNG BÀNG, TỈNH TÂY NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 5/2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

HUỲNH THANH HẢI

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN TRẢNG BÀNG, TỈNH TÂY NINH

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM MINH HÙNG

Nghệ An, 5/2015

LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận
được sự giúp đỡ nhiệt tình của các cơ quan, tổ chức và các cá nhân. Tôi xin
gửi lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ
tôi.
Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban giám hiệu,
Phòng đào tạo sau đại học trường Đại học Vinh và toàn thể các GS.TS,
PGS.TS, TS, ThS là thầy giáo, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị cho
tôi hệ thống tri thức rất quý báu về khoa học quản lý giáo dục, phương pháp
nghiên cứu khoa học mang tầm vĩ mô.
Xin trân trọng cảm ơn các cơ quan ban ngành có liên quan; Ban lãnh
đạo, bộ phận chuyên môn Tiểu học, các bộ phận có liên quan của Phòng Giáo
dục và Đào Tạo Trảng Bàng; Ban giám hiệu của 36 trường tiểu học trong
huyện, bạn bè đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuân lợi
cho tôi trong thời gian học tập, nghiên cứu, thu thập thông tin và số liệu để
hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Phạm Minh
Hùng, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Vinh đã nhiệt tình, tận tâm, trực tiếp
chỉ bảo, hướng dẫn khoa học và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và
hoàn thành luận văn này.
Mặc dù, bản thân đã có nhiều cố gắng nhưng trong luận văn này cũng
khó tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi rất mong nhận được sự góp ý,
bổ sung của quý thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và toàn thể bạn đọc.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tây Ninh, tháng 4 năm 2015
Tác giả luận văn
Huỳnh Thanh Hải

MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục ký hiệu các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
NỘI DUNG.......................................................................................................6
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC..............6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề..........................................................................6
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài...............................................................10
1.3. Người cán bộ quản lý trường Tiểu học.....................................................14
1.4. Một số vấn đề về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường
Tiểu học...........................................................................................................24
Chương 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN
TRẢNG BÀNG, TỈNH TÂY NINH.............................................................41
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình phát triển kinh tế - xã hội và
giáo dục Tiểu học của huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh...............................41
2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học huyện
Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh..............................................................................46
2.3. Thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh...................................................................51
2.4. Nguyên nhân của thực trạng.....................................................................61
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN TRẢNG
BÀNG, TỈNH TÂY NINH............................................................................63

3.1. Các nguyên tắc xây dựng giải pháp..........................................................63
3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu
học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh............................................................63


3.3. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất...............89
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................95
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................98
PHỤ LỤC NGHIÊN CỨU..........................................................................102


BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BCH TW .................................................................Ban chấp hành Trung ương
CBQL .........................................................................................Cán bộ quản lý
CNH, HĐH.........................................................Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
GD-ĐT ....................................................................................Giáo dục đào tạo
GS ..........................................................................................................Giáo sư
HĐND ..................................................................................Hội đồng nhân dân
HS .........................................................................................................Học sinh
HSG ...............................................................................................Học sinh giỏi
HT ...................................................................................................Hiệu trưởng
HU .......................................................................................................Huyện ủy
KT-XH .......................................................................................Kinh tế - xã hội
NXB ..............................................................................................Nhà xuất bản
PGS ..................................................................................................Phó giáo sư
PHT ...........................................................................................Phó hiệu trưởng
QLGD ......................................................................................Quản lý giáo dục
TCCB .........................................................................................Tổ chức cán bộ
TĐKT ................................................................................Thi đua khen thương
TH .........................................................................................................Tiểu học

ThS ..........................................................................................................Thạc sĩ
TS ............................................................................................................Tiến sĩ
TTCM ............................................................................Tổ trưởng chuyên môn
UBND ......................................................................................Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG SỐ CỦA ĐỀ TÀI
Trang
Bảng 2.1. Quy mô về trường, lớp, học sinh trường TH huyện Trảng Bàng,
tỉnh Tây ninh, giai đoạn 2011 -2015

42

Bảng 2.2. Tổng hợp xếp loại giáo dục từ năm học 2010-2011 đến
2013-2014
Bảng 2.3. Tổng hợp xếp loại giáo dục học kỳ 1 năm học 2014-2015

43
44

Bảng 2.4. Tổng hợp xếp loại hạnh kiểm từ năm học 2010-2011 đến
2013-2014

44

Bảng 2.5. Quy mô về trường kiên cố hóa, trường chuẩn quốc gia

45

Bảng 2.6. Tổng hợp kết quả đánh giá Chuẩn HT theo Tiêu chuẩn 1

46

Bảng 2.7. Tổng hợp kết quả đánh giá Chuẩn HT theo Tiêu chuẩn 2

46

Bảng 2.8. Tổng hợp kết quả đánh giá Chuẩn HT theo Tiêu chuẩn 3

47

Bảng 2.9. Tổng hợp kết quả đánh giá Chuẩn HT theo Tiêu chuẩn 4

48

Bảng 2.10. Tổng hợp kết quả đánh giá CBQL theo chuẩn

49

Bảng 3.1. Đánh giá sự cần thiết của các giải pháp đề xuất (n= 50)

90

Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất (n= 50)

91


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự hội nhập và giao lưu quốc tế đã khẳng định vị trí, vai trò quan trọng
của GD-ĐT trong thời kỳ mới; GD-ĐT là nhân tố quyết định sự thành công
quá trình CNH, HĐH đất nước.
Mục tiêu phát triển giáo dục đã xác định: Ưu tiên nâng cao chất lượng
đào tạo nhân lực, CBQL, phát triển đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu vừa
tăng qui mô vừa nâng cao chất lượng hiệu quả, đổi mới QLGD tạo cơ sở pháp
lý và phát huy nội lực phát triển giáo dục.
Mục tiêu, nhiệm vụ phát triển đất nước 5 năm 2011-2015 trong Nghị
quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng cộng sản Việt Nam nêu
rõ: “Phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn
nhân lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc CNH, HĐH, hội nhập kinh tế quốc
tế của đất nước. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội
ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi…” [14; tr.4].
Chiến lược phát triển giáo dục 2011-2020 ban hành theo Quyết định số
711/QĐ-TTg, ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá tình hình
giáo dục Việt Nam giai đoạn 2001-2010 về đội ngũ nhà giáo và đội ngũ
CBQL giáo dục: “Một bộ phận nhà giáo và CBQL chưa đáp ứng được yêu
cầu, nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới. Đội ngũ nhà giáo vừa thừa, vừa
thiếu cục bộ, vừa không đồng bộ về cơ cấu chuyên môn. Tỷ lệ nhà giáo có
trình độ sau đại học trong GD đại học còn thấp; Vẫn còn một bộ phận nhỏ nhà
giáo và CBQL giáo dục có biểu hiện thiếu trách nhiệm và tâm huyết với nghề,
vi phạm đạo đức và lối sống, ảnh hưởng không tốt tới uy tín nhà giáo trong xã
hội. Năng lực của một bộ phận nhà giáo và CBQL giáo dục còn thấp. Các chế
độ chính sách đối với nhà giáo và CBQL giáo dục, đặc biệt là chính sách


2

lương và phụ cấp theo lương, chưa thỏa đáng, chưa thu hút được người giỏi
vào ngành giáo dục, chưa tạo được động lực phấn đấu vươn lên trong hoạt
động nghề nghiệp. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo chưa đáp
ứng được các yêu cầu đổi mới giáo dục” [9; tr.4].
Để thực hiện đổi mới giáo dục phổ thông, ngoài việc đổi mới chương
trình, sách giáo khoa, trang thiết bị dạy học,... Trong đó, vấn đề nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên và CBQL giáo dục là một trong các yếu tố quyết định
cho sự thành công của giáo dục. Phát triển đội ngũ CBQL đủ về số lượng,
đồng bộ về cơ cấu, nâng cao chất lượng là nhân tố quyết định đến chất lượng
và hiệu quả giáo dục.
Trước những yêu cầu ngày càng cao của xã hội, cần phải nâng cao năng
lực cho CBQL để giúp họ có thể thực hiện tốt các nhiệm vụ quản lý được giao
ở nhà trường.
Mục tiêu của giáo dục tiểu học: “Giáo dục tiểu học nhằm giúp học sinh
hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học
trung học cơ sở” [35; tr.7]
Hiện nay, chất lượng đội ngũ CBQL ở các trường TH của huyện Trảng
Bàng vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, yếu kém, chưa ngang tầm với yêu cầu
đổi mới giáo dục bậc Tiểu học do ngành giáo dục đặt ra, chưa đáp ứng yêu
cầu trong tình hình KT-XH trong thời kỳ mới. Một số lãnh đạo cấp ủy, chính
quyền địa phương chưa quan tâm, chưa thấy được vị trí, vai trò của đội ngũ
này. Do đó, việc đề bạt, xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL vẫn còn tùy
tiện, theo kinh nghiệm, chưa có cơ sở khoa học. Chính vì vậy, chưa phát huy
được vai trò của đội ngũ CBQL trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhằm
nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục.


3

Do đó, việc nghiên cứu đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội
ngũ CBQL trường TH có khả năng hoàn thành tốt nhiệm vụ của Đảng, Nhà
nước giao phó và đáp ứng yêu cầu của chiến lược phát triển KT-XH đến năm
2020 là vấn đề mang tính cấp thiết.
Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây
Ninh” để nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học huyện Trảng
Bàng, tỉnh Tây Ninh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường
Tiểu học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
4. Giả thuyết khoa học
Có thể nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh nếu đề xuất và thực hiện được các giải
pháp có cơ sở khoa học, có tính khả thi.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ quản lý trường Tiểu học.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ quản lý trường Tiểu học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
5.3. Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản


4

lý trường Tiểu học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây
dựng cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
có các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây
dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu thực
tiễn có các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục;
- Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia;
- Phương pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.
6.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng các phần mềm để xử lý số liệu thu được.
7. Đóng góp của luận văn
7.1. Về mặt lý luận
Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về nâng cao chất lượng
đội ngũ CBQL giáo dục nói chung, đội ngũ CBQL trường tiểu học nói riêng
trong giai đoạn hiện nay.
7.2. Về mặt thực tiễn
Luận văn đã khảo sát toàn diện thực trạng đội ngũ CBQL trường tiểu
học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh. Từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao

5

chất lượng đội ngũ CBQL trường tiểu học huyện Trảng Bàng tỉnh Tây
Ninh.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung luận văn trình bày trong 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ quản lý trường Tiểu học.
- Chương 2: Cơ sở thực tiễn của vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ quản lý trường Tiểu học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
- Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản
lý trường Tiểu học huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.


6

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI
NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Thực tiễn đã chứng minh thế kỷ 21 là thế kỷ trí tuệ mà con người giữ
vai trò quyết định sự phát triển xã hội nói chung và phát triển tri thức nói
riêng.
Sự hội nhập và giao lưu quốc tế đã làm cho nền kinh tế - xã hội của đất
nước ta phát triển nhanh chóng, với xu thế toàn cầu hoá về phát triển con
người, phát triển tri thức với công nghệ cao nhất là công nghệ thông tin đã
hình thành nên nền văn minh trí tuệ, đây cũng đánh dấu bước phát triển xã hội
trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế vừa mở ra thời cơ vừa đặt nước ta và
các nước đang phát triển đứng trước những thách thức lớn của quá trình hợp

tác mang tính cạnh tranh gay gắt trong đó không thể không nói đến sự phát
triển của ngành GD-ĐT.
Có thể nói rằng, Giáo dục Việt Nam đã trải qua hơn 17 năm đổi mới là
một công tác vừa mang tầm chiến lược, vừa là khâu đột phá để nâng cao chất
lượng và hiệu quả giáo dục. Đảng và Nhà nước ta đã nhận rõ tình hình đó đã
đưa ra các Nghị quyết quan trọng về đổi mới giáo dục như Nghị quyết Hội
nghị lần thứ hai của Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam
khoá VIII khẳng định “Giáo dục và Đào tạo và quốc sách hàng đầu”; “Quản
lý giáo dục là khâu đột phá nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo” và đã
thu được những thành quả quan trọng về mở rộng quy mô, đa dạng hóa các
hình thức giáo dục. Trình độ dân trí được nâng cao, chất lượng giáo dục có
những chuyển biến bước đầu.
Một hệ thống giáo dục quốc dân tương đối hoàn chỉnh thống nhất và đa
dạng đã được hình thành. Quy mô giáo dục tăng nhanh bước đầu đáp ứng nhu


7

cầu học tập của xã hội. Công tác xã hội hóa giáo dục đã đem lại kết quả bước
đầu, chất lượng giáo dục có chuyển biến trên một số mặt.
Tiếp theo, giáo dục Việt Nam đã có sự đổi mới mạnh mẽ và toàn diện
từ mục đích, nội dung, phương pháp, phương tiện dạy học… Các văn bản
pháp lý về giáo dục ra đời đã tạo điều kiện thuận lợi và tăng cường hiệu lực
trong công tác quản lý, thống nhất trong việc chỉ đạo và điều hành hệ thống
giáo dục.
Mặc dù đã đạt được những thành tựu nêu trên, nhưng nhìn chung giáo
dục nước ta còn yếu về chất lượng, mất cân đối về cơ cấu, hiệu quả giáo dục
chưa cao, giáo dục chưa gắn bó chặt chẽ với thực tiễn, đào tạo chưa gắn với
sử dụng, đội ngũ giáo viên còn yếu, cơ sở vật chất còn thiếu, chương trình,
giáo trình, phương pháp giáo dục và công tác quản lý chậm đổi mới, QLGD

còn kém hiệu quả…
Vì vậy, nghiên cứu công tác quản lý, nâng cao chất lượng đội ngũ nói
chung, đội ngũ CBQL nói riêng ở các trường tiểu học là nhiệm vụ quan trọng
và là điều kiện cơ bản để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện nhà trường.
Trong đội ngũ CBQL các trường tiểu học, giáo dục phổ thông có vai
trò rất quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ dạy học và giáo dục, góp
phần nâng cao chất lượng toàn diện, đáp ứng mục tiêu giáo dục. Chính vì vậy,
trong 7 nhóm giải pháp lớn thực hiện chiến lược phát triển giáo dục từ 2001 –
2010 và những năm tiếp theo. Đảng, Nhà nước và ngành giáo dục đã xác định
giải pháp xây dựng đội ngũ nhà giáo là giải pháp trọng tâm, đối với QLGD là
giải pháp có tính chất đột phá.
Trong công tác quản lý nhà trường của người HT, nếu không phát triển
được đội ngũ CBQL đủ mạnh và quản lý đội ngũ này không chặt chẽ, không
khoa học thì sẽ không thực hiện được mục tiêu giáo dục nhà trường.


8

Ngày nay trong sự nghiệp đổi mới của đất nước, quản lý nói chung,
quản lý giáo dục nói riêng luôn thu hút sự quan tâm của các nhà lãnh đạo, các
nhà khoa học và các nhà quản lý.
Quản lý là một chức năng lao động xã hội bắt nguồn từ tính chất xã hội
của lao động. Từ thưở sơ khai của nhân loại, quản lý đã là một vấn đề được
quan tâm. Hoạt động quản lý bắt nguồn từ việc phân công, hợp tác lao động,
chính sự phân công hợp tác lao động ấy đòi hỏi phải có người đứng đầu chỉ
huy, điều hành, kiểm tra, quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và năng suất trong
lao động.
Đây là một hoạt động giúp người đứng đầu đơn vị, trong nhóm, cộng
đồng. Thực hiện tốt mục tiêu trong nhóm, trong đơn vị, cộng đồng đề ra.
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội năm 2011 - 2020 đã chỉ rõ “Phát

triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất
lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển
và ứng dụng khoa học, công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình
tăng trưởng và lợi ích cạnh tranh quan trọng nhất, đảm bảo cho phát triển
nhanh, hiệu quả và bền vững… chú trọng phát hiện, bồi dưỡng, phát huy nhân
tài; đào tạo nhân lực cho phát triển tri thức…”
Trong lịch sử giáo dục, công tác quản lý giáo dục nói chung, công tác
quản lý đội ngũ cán bộ nói riêng đóng một vai trò hết sức quan trọng. Nó
quyết định chất lượng giáo dục đào tạo nên được nhiều người quan tâm và
nghiên cứu.
Vấn đề quản lý giáo dục, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục có vai trò quan trọng trong việc “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và
bồi dưỡng nhân tài”. Đặc biệt có ý nghĩa to lớn trong việc nâng cao chất
lượng giáo dục của các nhà trường.


9

1.1.1. Những nghiên cứu ở ngoài nước
Trên thế giới có rất nhiều các công trình nghiên cứu về quản lý giáo
dục của các tác giả như:
Nhà xã hội học người Mỹ Leonard Nadle đã đưa ra sơ đồ quản lý nguồn nhân
lực để diễn tả mối quan hệ và các nhiệm vụ của công tác quản lý nguồn nhân
lực. Nhà giáo dục học Xô Viết V.A Xukhomlinxki khi tổng kết những kinh
nghiệm quản lý chuyên môn trong vai trò là Hiệu trưởng nhà trường cho rằng:
“Kết quả hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức
đúng đắn các hoạt động dạy học”. Ông cũng khẳng định những thành công
hay thất bại qua kinh nghiệm thực tiễn làm công tác quản lý của một Hiệu
trưởng. Cùng với nhiều tác giả khác ông đã nhấn mạnh đến sự phân công, sự
phối hợp chặt chẽ, sự thống nhất quản lý giữa Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng

để đạt được mục tiêu đề ra.
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước
Ở Việt Nam từ những năm 90 trở về trước đã có những công trình của
nhiều tác giả bàn về lý luận quản lý nhà trường và các hoạt động quản lý nhà
trường như: Phạm Minh Hạc; Đặng Quốc Bảo; Nguyễn Ngọc Quang; Phạm
Viết Vượng; Nguyễn Văn Lê; Hà Sĩ Hồ; Lê Tuấn và những bài giảng về lý
luận quản lý giáo dục của Trường cán bộ quản lý giáo dục TWI...và một số
công trình nghiên cứu có giá trị như: “Giáo trình khoa học quản lý” của
Phạm Trọng Mạnh; “Khoa học tổ chức và quản lý – một số vấn đề lý luận và
thực tiễn”của trung tâm nghiên cứu khoa học tổ chức quản lý. “Bài tập giảng
lý luận đại cương về quản lý”của Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc.
Bên cạnh đó còn có một số bài viết đề cập đến quản lý giáo dục như: “Vấn đề
về kinh tế thị trường, quản lý nhà nước và quyền tự chủ các trường học”của
Trần Thị Bích Liễu- Viện KHGD đăng trên tạp chí Giáo dục số 43 tháng 11
năm 2002; “CBQL GD-ĐT trước yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất


10

nước”của cố Thứ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Lê Vũ Hùng trên tạp chí số
60 tháng 6/2003... Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu về giải pháp nâng cao
chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý nói chung và quản lý trường TH nói riêng.
Nhưng trên địa bàn Tỉnh Tây Ninh nói chung, hay địa bàn Trảng Bàng nói
riêng chưa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu về giải pháp nâng cao chất lượng
đội ngũ CBQL trường TH. Việc nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng đội
ngũ cán bộ quản lý các trường TH ở huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh có ý
nghĩa to lớn về mặt lý luận và thực tiễn để đáp ứng được nhu cầu ngày càng
cao của sự nghiệp GD-ĐT của huyện.
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Cán bộ và cán bộ quản lý trường Tiểu học

1.2.1.1. Cán bộ
Theo Từ điển Tiếng Việt năm 1992 của Viện khoa học xã hội Việt
Nam thì cán bộ có nghĩa là:
Người làm công tác có nghiệp vụ chuyên môn trong cơ quan Nhà nước.
Người làm công tác có chức vụ trong một cơ quan, một tổ chức, phân
biệt với người thường không có chức vụ.
Theo Điều 4 Luật cán bộ công chức năm 2008 quy định:
Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ
chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt
Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh), ở huyện, quận, thị xã, thành
phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là cấp huyện), trong biên chế và hưởng
lương từ ngân sách nhà nước.
1.2.1.2. Cán bộ quản lý
Theo Từ điển Tiếng Việt, cán bộ quản lý là “Người làm công tác có
chức vụ trong một cơ quan, một tổ chức, phân biệt với người không có chức


11

vụ.” [31; tr.152]
CBQL là người chỉ huy, lãnh đạo, tổ chức thực hiện các mục tiêu.
Nhiệm vụ của tổ chức, hay nói cách khác, CBQL là chủ thể quản lý gồm
những người giữ vai trò tác động, ra lệnh, kiểm tra đối tượng quản lý.
CBQL có thể là cấp trưởng hoặc cấp phó của một tổ chức được cơ quan
cấp trên bổ nhiệm bằng quyết định hành chánh nhà nước. Cấp phó giúp việc
cho cấp trưởng, chịu trách nhiệm trước cấp trưởng và trước pháp luật về công
việc được phân công.
Tóm lại: CBQL là chủ thể quản lý, là người có chức vụ trong tổ chức
được cấp trên ra quyết định bổ nhiệm, là người có vai trò dẫn dắt, tác động, ra

lệnh, kiểm tra đối tượng quản lý nhằm thực hiện các mục tiêu của cơ quan,
đơn vị, tổ chức..
1.2.1.3. Cán bộ quản lý trường Tiểu học
Cán bộ quản lý trường TH được hiểu là những người làm công tác quản
lý ở các trường TH, là những người thực hiện điều hành quá trình giáo dục
diễn ra trong nhà trường TH, đây là những chủ thể quản lý bên trong nhà
trường. Cán bộ quản lý trường TH được nói đến trong luận văn này là Hiệu
trưởng và Phó hiệu trưởng.
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
1.2.2.1. Đội ngũ
Đội ngũ được hiểu là tập hợp gồm một số đông người cùng chức năng,
nhiệm vụ hoặc nghề nghiệp, hợp thành lực lượng hoạt động trong một hệ
thống (tổ chức) và cùng chung một mụch đích nhất định.
Có thể hiểu đội ngũ là một tập hợp gắn kết với nhau, cùng chung lý
tưởng, mục đích, ràng buộc nhau về vật chất, tinh thần và hoạt động theo một
nguyên tắc. Ví dụ: “Đội ngũ tri thức”, “Đội ngũ nhà giáo”, “Đội ngũ y bác


12

sỹ”... Khi xem xét đội ngũ, người ta thường chú ý tới ba yếu tố tạo thành đó
là: Số lượng, cơ cấu đội ngũ; trình độ đội ngũ; phẩm chất, năng lực đội ngũ.
1.2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý
Đội ngũ cán bộ quản lý có hai loại:
Đội ngũ CBQL của các cấp quản lý giáo dục (từ cơ quan Bộ tới Phòng
Giáo dục các huyện, thị xã và thành phố). Đây là đội ngũ CBQL giáo dục
tham gia hoạch định chính sách vĩ mô về giáo dục và đào tạo hoặc cụ thể hóa
và thực thi chính sách giáo dục đào tạo.
Đội ngũ CBQL trường học: là đội ngũ CBQL điều hành thực hiện quá
trình giáo dục tại các trường học, các cơ sở giáo dục.

Đội ngũ được nói đến trong luận văn này là đội ngũ CBQL trường tiểu
học gồm: Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng
Như vậy, có thể hiểu: Đội ngũ CBQL trường chính là những người
đứng đầu nhà trường hoặc các tổ chức của nhà trường được tập hợp lại thành
một lực lượng.
1.2.2.3. Đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
Theo đó, đội ngũ CBQL ở các trường tiểu học được hiểu là tập hợp
những người làm công tác quản lý ở các trường tiểu học, là những người thực
hiện điều hành quá trình giáo dục diễn ra trong nhà trường tiểu học, đây là
những chủ thể quản lý bên trong nhà trường.
1.2.3. Chất lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
1.2.3.1. Chất lượng
Theo quan điểm triết học, chất lượng được định nghĩa: Chất lượng,
phạm trù triết học biểu thị những thuộc tính bản chất của sự vật, chỉ rõ nó là
cái gì, tính ổn định tương đối của sự vật phân biệt nó đối với sự vật khác.
Chất lượng là đặc tính khách quan của sự vật. Chất lượng biểu hiện ra bên
ngoài qua các thuộc tính. Nó là các liên kết cái thuộc tính của sự vật lại làm


13

một, gắn bó với sự vật và không tách khỏi sự vật. Sự vật trong khi vẫn còn là
bản thân nó thì không thể mất chất lượng của nó. Sự thay đổi chất lượng kéo
theo sự thay đổi của sự vật về căn bản. Chất lượng của sự vật bao giờ cũng
gắn liền với tính quy định về số lượng của nó và không thể tồn tại ngoài tính
quy định ấy. Mỗi sự vật bao giờ cũng là sự thống nhất của chất lượng và số
lượng.
- “Chất lượng là cái làm nên phẩm chất, giá trị của con người, sự vật”, "
Cái làm nên bản chất sự vật, làm cho sự vật này khác với sự vật kia". Hoặc
“Chất lượng là tổng thể những tính chất, thuộc tính cơ bản của sự vật (sự

việc) làm cho sự vật (sự việc) này phân biệt với sự vật (sự việc) khác”.[31;
tr.197]
- Theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) ISO 8402: chất lượng là tập hợp
những đặc tính của một thực thể (đối tượng) tạo cho thực thể (đối tượng) đó
có khả năng thoả mãn nhu cầu đã nêu ra hoặc tiềm ẩn.
Như vậy, vận dụng quan điểm này vào việc đánh giá chất lượng cán bộ
nói chung và đội ngũ CBQL giáo dục nói riêng thì cần phải so sánh kết quả
các hoạt động của cán bộ đó với các chuẩn quy định hay những mục tiêu của
các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của họ.
1.2.3.2. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
Chất lượng được xem xét ở hai mặt phẩm chất và năng lực chung, có
nghĩa phẩm chất và năng lực của đội ngũ được tích hợp từ phẩm chất và năng
lực của từng cá thể: “Chất lượng của đội ngũ CBQL là sự tổng hợp chất lượng
của từng CBQL. Mỗi một cán bộ mạnh, có đủ đức, đủ tài sẽ tạo nên chất
lượng và sức mạnh tổng hợp của toàn đội ngũ”.
Như vậy, để đánh giá được chất lượng chung của đội ngũ CBQL cần
tập trung xem xét các chỉ số biểu đạt các mặt chung trong tiểu mục này; đồng
thời xem xét các chỉ số biểu đạt về năng lực và phẩm chất của từng CBQL.


14

1.2.3.3. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
Chất lượng đội ngũ CBQL trường TH được biểu hiện ở phẩm chất và
năng lực cần có của họ, để họ tiến hành hoạt động quản lý nhằm đạt tới mục
tiêu quản lý đã đề ra.
1.2.4. Giải pháp và giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản
lý trường Tiểu học
1.2.4.1. Giải pháp
Theo tự điển Tiếng Việt, giải pháp là phương pháp giải quyết một vấn

đề cụ thể nào đó.
Từ khái niệm trên ta có thể hiểu: giải pháp chính là cách làm, cách giải
quyết một vấn đề cụ thể nào đó của chủ thể quản lý về những lĩnh vực mà chủ
thể quản lý chịu trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức thực hiện
1.2.4.2. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường
Tiểu học
Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường Tiểu học
là nói đến những cách thức tác động nhằm thay đổi chuyển biến một hệ thống,
một quá trình, một trạng thái nhất định…, tựu trung lại, nhằm đạt được mục
đích hoạt động. Giải pháp càng thích hợp, càng tối ưu, càng giúp con người
nhanh chóng giải quyết những vấn đề đặt ra. Tuy nhiên, để có được những
giải pháp như vậy, cần phải dựa trên những cơ sở lý luận và thực tiễn đáng tin
cậy.
Như vậy: Giải pháp nâng cao chất lượng CBQL trường tiểu học là
những cách thức tác động hướng vào việc tạo ra những biến đổi về chất lượng
trong đội ngũ CBQL trường tiểu học.
1.3. Người cán bộ quản lý trường Tiểu học
1.3.1. Vị trí, vai trò của người cán bộ quản lý trường Tiểu học
Hiệu trưởng nhà trường “là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động


15

của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận”.
Với tư cách pháp nhân đó, họ có các vai trò chủ yếu và cần có các phẩm chất,
năng lực tương xứng với các vai trò của họ như sau:
- Đại diện cho chính quyền về mặt thực thi luật pháp, chính sách giáo
dục nói chung, các quy chế giáo dục và điều lệ trường TH nói riêng. Để đảm
đương vai trò này, đội ngũ CBQL trường TH cần có phẩm chất và năng lực
về pháp luật (hiểu biết và vận dụng đúng đắn luật pháp, chính sách, quy chế

giáo dục và điều lệ trường học vào quản lý các mặt hoạt động của trường
TH).
- Hạt nhân tạo động lực cho bộ máy tổ chức và đội ngũ nhân lực trường
TH thực hiện các hoạt động giáo dục (trong đó tập trung vào điều hành đội
ngũ thực hiện nhiệm vụ dạy học) có hiệu quả hơn. Để đảm đương được vai trò
này CBQL trường TH cần có phẩm chất và năng lực về tổ chức và điều hành
đội ngũ CBQL cấp dưới, giáo viên, nhân viên và học sinh, năng lực chuyên
môn (am hiểu và vận dụng thành thạo các tri thức về tổ chức nhân sự, giáo dục
học, tâm lý học, xã hội học và các tri thức phổ thông) để quản lý các hoạt động
giáo dục và dạy học của trường TH.
- Chủ sự huy động và quản lý tài chính, cơ sở vật chất và thiết bị trường
học. Để đảm đương được vai trò này CBQL trường TH cần có phẩm chất và
năng lực về quản lý kinh tế và năng lực kỹ thuật (hiểu biết về quản lý tài
chính và quản lý cơ sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ, ...) phục vụ cho các
hoạt động giáo dục và dạy học của trường TH.
- Tác nhân thiết lập và phát huy tác dụng của môi trường giáo dục (mối
quan hệ giữa trường TH, gia đình và xã hội; nói rộng hơn là thực hiện hiệu
quả chính sách xã hội hoá giáo dục). Để đảm đương được vai trò này CBQL


16

trường TH cần phải có phẩm chất và năng lực giao tiếp để vận động cộng
đồng xã hội tham gia xây dựng và quản lý trường TH.
- Nhân tố thiết lập và vận hành hệ thống thông tin và truyền thông giáo
dục trong trường TH. Để đảm đương được vai trò này, CBQL trường TH phải
có phẩm chất và năng lực về kỹ thuật quản lý và khai thác mạng Internet để
phục vụ cho mọi hoạt động của trường TH.
1.3.2. Chức năng, nhiệm vụ của người cán bộ quản lý trường Tiểu học
Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của đội ngũ CBQL trường TH nói một

cách tổng quát là quản lý các mặt hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ và
quyền hạn của trường TH đã quy định trong Luật Giáo dục và trong Điều lệ
Trường tiểu học.
Nói một cách cụ thể thì chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của CBQL
trường TH như sau:
1.3.2.1. Về mặt chức năng quản lý: Thực hiện các chức năng cơ bản
của quản lý quản lý trường TH theo một chu trình quản lý, đó là:
* Xây dựng kế hoạch thực hiện các hoạt động của trường TH
* Tổ chức thực hiện các kế hoạch;
* Chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch;
* Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch.
1.3.2.2. Nhiệm vụ và quyền hạn
* Luật giáo dục qui định: “Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản
lý các hoạt động của nhà trường”.
* Điều lệ trường Tiểu học cũng quy định nhiệm vụ, quyền hạn của
Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng:
- Hiệu trưởng có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
+ Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường.
+ Xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện nhiệm vụ năm học.


17

+ Quản lý giáo viên, nhân viên, học sinh; quản lý chuyên môn; phân
công công tác, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên, nhân
viên, thực hiện công tác thi đua khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên và học
sinh theo quy định của nhà nước, quản lý hồ sơ cán bộ, giáo viên
+ Quản lý và tổ chức giáo dục học sinh, xét duyệt kết quả đánh giá
xếp loại học sinh.
+ Quản lý hành chính, tài chính, tài sản của trường.

+ Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên,
nhân viên, học sinh; Tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của
nhà trường, triển khai chỉ đạo và thực hiện công tác xã hội hóa giáo dục.
+ Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ và được hưởng các chế độ chính sách theo quy định hiện hành
+ Chịu trách nhiệm trước cấp trên về thực hiện toàn bộ các nhiệm
vụ được quy định đối với người Hiệu trưởng.
- Phó hiệu trưởng có các nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
+ Thực hiện và chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng về nhiệm vụ
được hiệu trưởng phân công.
+ Cùng với Hiệu trưởng chịu trách nhiệm trước cấp trên về phần việc
được giao.
+ Thay mặt Hiệu trưởng điều hành hoạt động của nhà trường khi
được uỷ quyền.
+ Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp
vụ và hưởng các chế độ, chính sách theo quy định hiện hành.
Như vậy cán bộ quản lý trường học là người đại diện cho Nhà nước về
mặt pháp lý, có trách nhiệm và thẩm quyền về mặt hành chính và chuyên
môn, chịu trách nhiệm trước các cơ quan quản lý cấp trên ra các quyết định
quản lý, tác động điều khiển các thành tố trong hệ thống nhà trường nhằm


18

thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ GD & ĐT được quy định bằng luật pháp hoặc
bằng các văn bản, thông tin hướng dẫn do các cấp có thẩm quyền ban hành.
Vì vậy, để đạt được mục tiêu của nhà trường, cán bộ quản lý cùng đội
ngũ giáo viên phải là một tập thể sư phạm thống nhất, mà chất lượng là hiệu
quả giáo dục chung được quyết định bởi chất lượng từng thành viên, số
lượng, cơ cấu và chất lượng của đội ngũ.

Để đáp ứng được vị trí, vai trò và thực hiện nhiệm vụ của người cán bộ
quản lý giáo dục nói chung, người cán bộ quản lý trường TH nói riêng phải có
những phẩm chất và năng lực tốt.
1.3.3. Những yêu cầu về năng lực và phẩm chất đối với người cán bộ
quản lý trường Tiểu học (theo Chuẩn Hiệu trưởng trường Tiểu học)
1.3.3.1. Những yêu cầu về phẩm chất
* Phẩm chất chính trị:
- Yêu Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, vì lợi ích dân tộc, vì hạnh
phúc nhân dân, trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam;
- Gương mẫu chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách,
pháp luật của Nhà nước; quy định của ngành, của địa phương và của nhà
trường;
- Tích cực tham gia các hoạt động chính trị - xã hội, thực hiện đầy đủ
nghĩa vụ công dân;
- Tổ chức thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng, quan liêu,
lãng phí; thực hành tiết kiệm.
* Đạo đức nghề nghiệp:
- Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; trung thực, tận tâm
với nghề nghiệp và có trách nhiệm trong quản lý nhà trường;