Một số giải pháp đổi mới quản lí công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập ở các trường THPT huyện hậu lộc, tỉnh thanh hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
-------o0o-----

TRỊNH VĂN HƯNG

TRỊNH VĂN HƯNG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ
CÔNG TÁC KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN HẬU LỘC, TỈNH THANH HÓA
MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI CÔNG TÁC KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ
HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG thcs VÙNG CAO HUYỆN
NHƯ THANH – TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGÔ ĐÌNH PHƯƠNG


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến lãnh đạo Nhà
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
trường, Phòng sau đại TRƯỜNG
học trường ĐẠI

Đại học
Vinh,
các giáo sư, phó giáo sư,
HỌC
VINH
tiến sĩ, các thầy cô đã tham gia quả lý, giảng dạy, cung cấp tài liệu, hướng
dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ đáp
ứng yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ mới.

TRỊNH VĂN HƯNG

Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS NGÔ ĐÌNH PHƯƠNG
đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp thạc sĩ
chuyên ngành Quản lý giáo dục.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đến các đồng chí lãnh đạo, chuyên
viên Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Thanh Hóa, cán bộ quản lý các trường
THPT huyện MỘT
Hậu Lộc
Thanh
Hóa;
giaMỚI
đình,QUẢN
bạn bè,LÝ
đồng nghiệp đã
SỐtỉnh
GIẢI
PHÁP
ĐỔI

KIỂM

TRA
ĐÁNH
QUẢ
cungCÔNG
cấp tài TÁC
liệu, động
viên,
khích
lệ, tạoGIÁ
điềuKẾT
kiện và
giúpHỌC
đỡ vềTẬP
mọi mặt
Ở CÁC
THPT
HẬU
trong
quáTRƯỜNG
trình học tập,
nghiênHUYỆN
cứu và làm
luậnLỘC
văn. TỈNH THANH HÓA
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn không tránh khỏi thiếu sót.
Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của Hội đồng chấm luận văn
thạc sĩ Khoa học Giáo dục, Trường Đại học Vinh, của các thầy giáo, cô giáo
và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Nghệ An,

tháng
5 năm 2015
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
GIÁO
DỤC
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ
Tác giả
MÃ SỐ: 60.14.01.14

Trịnh Văn Hưng


1

MỤC LỤC
Trang

Mục lục
Lời cảm ơn
Danh mục các chữ viết tắt bằng tiếng Việt
Một số thuật ngữ bằng tiếng Anh
Danh mục các sơ đồ, bảng
MỞ ĐẦU
1 Lý do chọn đề tài
2 Mục đích nghiên cứu
3 Nhiệm vụ nghiên cứu
4 Giả thuyết khoa học
5 Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
6 Phương pháp nghiên cứu
7 Những đóng góp của đề tài

8 Cấu trúc luận văn
Chương 1- CƠ SỞ LÝ LUÂN CỦA ĐỔI MỚI QUẢN LÝ KIỂM

1
3
3
3
3
4
4
5

TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP Ở CÁC
TRƯ ỜNG TPHT
1.1.Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.2 Khái niệm cơ bản trong kiểm tra, đánh giá KQHT
1.3 Mục đích đánh giá trong giáo dục
1.4 Những chức năng và yêu cầu sư phạm trong việc kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập
1.1.5 Nội dung đánh giá kết quả học tập
1.1.6 Hình thức kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
1.1.7 Các nguyên tắc, phương pháp và kĩ thuật đánh giá
KQHT
1.1.7 Vai trò của KTĐG KQHT trong quá trình dạy học
1.2 Cơ sở lí luận của quản lý hoạt động đổi mới kiểm tra
đánh giá kết quả học tập
1.2.1 Bản chất của quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá
KQHT
1.2.2 Nội dung đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập

1.2.3 Quản lý hoạt động đổi mới kiểm tra, đánh giá KQHT
1.2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý hoạt
động đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
Kết luận chương 1

6
7
14
15
17
18
21
22
25
25
32
32
37
38


2

Chương 2- THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐỔI MỚI QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC
TẬP Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN HẬU LỘC
TỈNH THANH HÓA
2.1 Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội
2.2 Vài nét về thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của

41
42

học sinh ở các trường THPT trên địa bàn Huyện Hậu Lộc
tỉnh Thanh Hóa.
2.2.1 Tình hình giáo dục THPT
2.2.2 Thống kê chất lượng giáo dục khối các trường THPT
2.2.3 Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của các

42
43
50

trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc tỉnh Thanh
Hóa.
2.2.4 Tình hình đội ngũ CB,GV và công tác đổi mới quản lý
hoạt động kiểm tra đánh giá KQHT ở các trường

56

THPT huyện Hậu Lộc
2.3 Đánh giá chung về thực trạng đổi mới quản lý hoạt động

65

kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ở các trường THPT trên
địa bàn huyện Hậu Lộc tỉnh Thanh Hóa
2.3.1 Những kết quả đạt được
2.3.2 Những hạn chế cần khắc phục
2.4.3 Nguyên nhân của những hạn chế

Kết luận chương 2
Chương 3- MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI QUẢN LÝ HOẠT

65
66
69
71

ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG THPT HUYỆN
HẬU LỘC TỈNH THANH HÓA
3.1 Những nguyên tắc đề xuất các giải pháp
3.2 Các giải pháp cụ thể
3.2.1 Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức về ý nghĩa, yêu cầu

73
74
74

và định hướng đổi mới kiểm tra đánh giá KQHT nhằm tạo
động lực đổi mới cho giáo viên, hình thành thái độ tích cực
trong học tập và kiểm tra đánh giá ở học sinh, hạn chế tiêu
cực trong thi cử.
3.2.2 Giải pháp 2: Quy hoạch đội ngũ giáo viên đảm bảo về

78


3

số lượng, cơ cấu, chất lượng đáp ứng yêu cầu đổi mới kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập.
3.2.3 Giải pháp 3: Chỉ đạo dạy học và kiểm tra đánh giá

81

theo chuẩn kiến thức, kĩ năng trong chương trình giáo dục
phổ thông.
3.2.4 Giải pháp 4: Bồi dưỡng kĩ năng đánh giá cho giáo

83

viên và rèn luyện kĩ năng tự đánh giá cho học sinh.
3.2.5 Giải pháp 5: Xây dựng kế hoạch và đổi mới qui trình

91

đánh giá hạnh kiểm bảo đảm tính khách quan, chính xác,
công bằng của quá trình kiểm tra, đánh giá kết quả học tập.
3.2.6 Giải pháp 6: Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin

103

phục vụ đổi mới kiểm tra đánh giá, đổi mới hệ thống thông
tin quản lý và công tác thi đua khen thưởng.
3.2.7 Giải pháp 7: Xây dựng môi trường văn hóa chất lượng

106

giáo dục trong nhà trường và phối hợp chặt chẽ các lực

lượng giáo dục tham gia hỗ trợ hoạt động đổi mới kiểm tra,
đánh giá.
3.3 Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

MỘT SỐ CHỮ VIẾT TẮT BẰNG TIẾNG VIỆT
Viết tắt
GD&ĐT
GV
GVCN
HS

Viết đầy đủ
giáo dục và đào tạo
giáo viên
giáo viên chủ nhiệm
học sinh

KQHT

kết quả học tập

KTĐG

kiểm tra, đánh giá

108
109

112


4

PHHS

phụ huynh học sinh

QLGD

quản lí giáo dục

THPT

trung học phổ thông

THCS

Trung học cơ sở

KT-XH

Kinh tế -xã hội

CSVC-TBDH
QLT-ĐGCL
HĐDH
HĐNGLL
HĐHN

ĐH&CĐ
NXB
CNH-HĐH

Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học
Quản lý thi- Đánh giá chất lượng
Hoạt động dạy học
Hoạt động ngoài giờ lên lớp
Hoạt động hướng nghiệp
Đại học và Cao đẳng
Nhà xuất bản
Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa

PHỤ LỤC
Phiếu số 1:
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
( Dành cho HT, tổ trưởng chuyên môn các trường THPT Huyện Hậu Lộc)
Nhằm giúp cho công tác kiểm tra đánh hoạt động dạy học ở các trường
THPT Huyện Hậu Lộc được tốt hơn, xin anh (chị) vui lòng cho biết một số ý kiến
sau:
(Hãy đánh dấu X vào ô phù hợp hoặc trả lời câu hỏi).
1. Anh (chị) có hài lòng với kết quả của công tác kiển tra đánh giá kết quả học tập
hiện nay ở trường anh (chị) không?
- Bằng lòng

- Không bằng lòng

- Còn nhiều băn khoăn

- Xin anh (chị) cho biết lý do tại sao?

.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................


5

2. Theo anh (chị) người hiệu trưởng và tổ trưởng có vai trò gì trong việc kiểm tra
đánh giá kết quả học tập ở các trường THPT.
- Rất quan trọng

- Quan trọng

- Bình thường

3. Theo anh (chị) công tác kiêm tra đánh giá ở trường THPT gồm những vấn đề gì?
Trong đó vấn đề nào là quan trọng nhất? Vì sao?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
4. Xin anh (chị) cho biết để hiệu quả của công tác kiêm tra đánh giá đạt kết quả, thì
người hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn cần có những năng lực gì?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................
5. Xin anh (chị) cho biết ý kiến của mình về những nguyên nhân tồn tại, yếu kém
trong công tác kiểm tra, đánh giá ở các trường THPT hiện nay (xác định mức độ
của các nguyên nhân bằng cách đánh dấu X vào cột các mức độ).
ĐÁNH GIÁ
STT

1
2
3
4
5

6

NGUYÊN NHÂN TỒN TẠI, YẾU KÉM

Bản thân chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm
tra, đánh giá một cách thường xuyên liên tục.
Kiểm tra, đánh giá có liên quan đến tình cảm
đồng nghiệp, nên còn nương nhẹ
Kiểm tra, đánh giá còn chưa được tiến hành
thường xuyên, liên tục
Do hạn chế về năng lực, trình độ, chuyên môn
nghiệp vụ sư phạm
Thời gian và công việc quản lý vất vả, làm hạn
chế việc tự học tập và cập nhật thông tin mới về
giáo dục.
Bộ máy quản lý chưa tương xứng với nhiệm vụ
trong tình hình mới

Rất
đồng
ý

Đồng

ý

Không
đồng ý


6

7
8

9
10
11
12

Xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá chưa cụ
thể
Công tác phối hợp giữa các lực lượng tham gia
kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy còn hạn
chế
Công tác bồi dưỡng giáo viên hiệu quả chưa cao.
Chưa động viên khuyến khích kịp thời những cá
nhân tiên tiến điển hình của nhà trường
Công tác tổ chức cán bộ còn bất cập để sẩy ra
tình trạng thừa, thiếu GV cục bộ ở các trường
Đầu tư tăng cường CSVC, trang TBDH còn quá
thấp

ý kiến khác của anh (chị), xin nêu cụ thể:

.....................................................................................................................................
...........................................................................................................................
................................................................................................................................
6. Đồng chí đã được đi học các lớp nghiệp vụ QLGD dưới hình thức nào?
- Bồi dưỡng ngắn hạn

- Bồi dưỡng dài hạn

- Bồi dưỡng phục vụ các vụ việc cụ thể

Nếu được học các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ QLGD đồng chí muốn được bồi
dưỡng những nội dung gì?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................
7. Đồng chí đánh giá các mức độ thực hiện các biện pháp kiểm tra, đánh giá hoạt
động dạy học ở nơi mình công tác như thế nào?
STT

CÁC BIỆN PHÁP KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG DẠY

CÁC MỨC ĐỘ
Đã làm
tốt

1

Bồi dưỡng nâng cao nhận thức về vai
trò và ý nghĩa của kiểm tra, đánh giá

hoạt động dạy học

Đạt yêu
cầu

Chưa đạt
yêu cầu


7

2
3

4
5

Kế hoạch hoá các hoạt động kiểm tra,
đánh giá hoạt động dạy học
Xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn,
thang đo trong kiểm tra, đánh giá
hoạt động dạy học.
Xây dựng quy trình kiểm tra, đánh
giá.
Xây dựng lực lượng kiểm tra, đánh
giá.
Xin chân thành cảm ơn về sự hợp tác của đồng chí !

Phiếu số 2:

PHỤ LỤC
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN


8

( Dành cho giáo viên các trường THPT Huyện Hậu Lộc)
1. Để nâng cao công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học ở các trường THPT
trên địa bàn huyện. Xin anh (chị) cho biết ý kiến của mình về các nội dung sau
đây. (đánh dấu X vào ô trống nếu tán thành):
1. Chuẩn bị tốt giáo án trước khi lên lớp.

2. Chấp hành nghiêm giờ giấc, thời gian, kỷ luật lao động.

3. Xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học, giáo dục một cách khoa
học, chính xác, phù hợp với mọi đối tượng HS

4. Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ giáo viên theo quy định.

5. Sử dụng đồ dùng dạy học thường xuyên, chủ động làm thêm đồ dùng
phục vụ cho dạy học

6. Thường xuyên tham gia dự giờ, thăm lớp để học tập kinh nghiệm của
đồng nghiệp

7. Thực hiện tốt các quy định về kiểm tra, chấm chữa bài cho HS.

8. Làm tốt các quy định, yêu cầu của công tác chủ nhiệm lớp, gương
mẫu trước học sinh


2. Anh (chị) có hài lòng với kết quả công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học
hiện nay của hiệu trưởng trường anh (chị) không?
- Rất hài lòng

- Hài lòng

- Không hài lòng

- Còn nhiều băn khoăn

- Xin anh (chị) cho biết lý do tại sao?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................
3. Theo anh (chị), người hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn cần thiết là người
có chuyên môn giỏi, có nghiệp vụ về kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học?
- Rất cần thiết

- Cần thiết

- Không cần thiết

4. Theo anh (chị) người hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn có vai trò như thế
nào trong việc quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học ở trường
THPT?


9

- Rất quan trọng


- Quan trọng

- Không quan trọng

5. Anh (chị) cho biết những nguyên nhân làm hạn chế khả năng và kết quả thực
hiện công tác kiêm tra đánh giá hoạt động dạy học ở các trường THPT Huyện Hậu
Lộc.
ĐÁNH GIÁ
STT

1

NGUYÊN NHÂN TỒN TẠI, YẾU KÉM

Rất
đồng
ý

Đồng
ý

Không
đồng ý

Điều kiện thực thi nhiệm vụ chưa đáp ứng được
yêu cầu.
Bản thân chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm
tra đánh giá một cách thường xuyên liên tục.
Kiểm tra, đánh giá có liên quan đến tình cảm

đồng nghiệp
Kiểm tra, đánh giá còn chưa được tiến hành
thường xuyên, liên tục.
Do hạn chế về năng lực, trình độ, chuyên môn
nghiệp vụ sư phạm.
Thời gian và công việc quản lý vất vả, làm hạn
chế việc tự học tập và cập nhật thông tin mới về
giáo dục.
Bộ máy quản lý chưa tương xứng với nhiệm vụ
trong tình hình mới.

2
3
4
5
6

7

6. Theo anh (chị) những yếu tố nào làm ảnh hưởng đến chất lượng học tập của học
sinh.
ĐÁNH GIÁ
STT
1

NHỮNG YẾU TỐ CƠ BẢN
Chất lượng phụ thuộc vào yếu tố
người thầy

Rất đồng

ý

Đồng ý

Không
đồng ý


10

2
3
4
5
6

Chất lượng phụ thuộc cách thức quản
lý của các cấp
Chất lượng phụ thuộc vào sự quan
tâm của gia đình, cộng đồng
Chất lượng phụ thuộc vào phương
pháp, hình thức KTĐG của thầy
Chất lượng phụ thuộc vào nhu cầu
người học
Chất lượng phụ thuộc vào truyền
thống nhà trường

7. Theo anh (chị) những biện pháp cần thiết để nâng cao hiệu quả của công tác
kiểm tra, đánh giá KQHT ở các trường THPT Huyện Hậu Lộc.
STT

NHỮNG BIỆN PHÁP

CÁC MỨC ĐỘ
Rất cần
thiết

1
2

3
4

5

6

7

8

Bồi dưỡng nghiệp vụ QLGD.
Bồi dưỡng về kỹ năng, nghiệp vụ
kiểm tra, đánh giá giá hoạt động dạy
học cho các nhà QL trường học.
Tăng cường CSVC và thiết bị dạy học
theo phương pháp mới.
Tổ chức tham quan học tập mô hình
của một số trường điểm trong và ngoài
huyện.

Biên soạn chương trình, SGK, sách
tham khảo tốt, để GV có thể tiếp cận
PP mới một cách nhanh nhất.
Tăng cường tổ chức các chuyên đề về
sử dụng đồ dùng thí nghiệm, máy
chiếu (công nghệ dạy học vào nhà
trường).
Kiểm tra, đánh giá định kỳ theo kế
hoạch để GV chủ động trong việc
chuẩn bị tốt các giờ lên lớp.
Có chế độ, chính sách hợp lý với các
cá nhân tiên tiến, điển hình để GV yên

Cần thiết

Không
cần thiết


11

tâm giảng dạy.

9

10

Có kế hoạch định kỳ trưng cầu ý kiến
của GV về kiểm tra, đánh giá giá hoạt
động dạy học.

Chỉ đạo cơ sở sát thực tế, kịp thời,
chính xác.
Xin chân thành cảm ơn về sự hợp tác của đồng chí !

PHỤ LỤC
Phiếu số 3:
PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN
( Dành cho lãnh đạo, cán bộ chuyên viên Sở giáo dục )
Nhằm giúp cho công tác kiểm tra đánh hoạt động dạy học được tốt hơn, xin
đồng chí vui lòng cho biết một số ý kiến sau:
1. Theo anh (chị) hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn trường THPT có vai trò
như thế nào trong việc kiểm tra, đánh giá KQHT.
- Rất quan trọng

- Quan trọng

- Không quan trọng

2. Xin anh (chị) đánh giá công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học, đánh giá
KQHT của hiệu trưởng và tổ trưởng tổ chuyên môn ở các trường THPT Huyện
Hậu Lộc theo 3 mức độ sau:
STT

1

2

CÁC BIỆN PHÁP KIỂM TRA,
ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG DẠY

Bồi dưỡng nâng cao nhận thức về vai
trò và ý nghĩa của kiểm tra, đánh giá
hoạt động dạy học
Kế hoạch hoá các hoạt động kiểm tra,
đánh giá hoạt động dạy học.

CÁC MỨC ĐỘ
Đã làm
tốt

Đạt yêu
cầu

Chưa đạt
yêu cầu


12

3

4
5

Xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn,
thang đo trong kiểm tra, đánh giá
hoạt động dạy học.
Xây dựng quy trình kiểm tra, đánh
giá.
Xây dựng lực lượng kiểm tra, đánh

giá.

3. Anh (chị) cho biết những nguyên nhân làm hạn chế khả năng và kết quả thực
hiện công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học các trường THPT Huyện Hậu
Lộc.
ĐÁNH GIÁ
STT

NGUYÊN NHÂN TỒN TẠI, YẾU KÉM
Rất
đồng
ý

1
2
3
4
5
6

7

Đồng
ý

Không
đồng ý

Điều kiện thực thi nhiệm vụ chưa đáp ứng được
yêu cầu.

Bản thân chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ đánh
giá một cách thường xuyên liên tục.
Kiểm tra, đánh giá có liên quan đến tình cảm
đồng nghiệp
Kiểm tra, đánh giá còn chưa được tiến hành
thường xuyên, liên tục
Do hạn chế về năng lực, trình độ, chuyên môn
nghiệp vụ sư phạm
Thời gian và công việc quản lý vất vả, làm hạn
chế việc tự học tập và cập nhật thông tin mới về
giáo dục.
Bộ máy quản lý chưa tương xứng với nhiệm vụ
trong tình hình mới

4. Sở giáo dục hay bản thân đồng chí là cán bộ đã có biện pháp gì để giúp hiệu
trưởng các trường THPT quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động dạy học
được tốt hơn?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................


13

5. Theo anh (chị) hiệu trưởng ở các trường THPT Huyện Hậu Lộc cần có biện
pháp gì để đánh giá một cách khách quan công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động
dạy học?
.....................................................................................................................................
.....................................................................................................................................
......................................................................................................................

6. Đồng chí đánh giá như thế nào về kết quả thực hiện các tiêu chí kiểm tra, đánh
giá giá hoạt động dạy học ở ở các trường THPT, (bằng cách đánh dấu X vào ô cột
phù hợp).
STT`

CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ HOẠT
ĐỘNG DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG

CÁC MỨC ĐỘ
Rất tốt

1

Ngày giờ công

2

Giáo án - sổ sách

3

Thao giảng (dự giờ)

4

Chất lượng học tập của HS

5

Chủ nhiệm và công tác khác

6

Sáng kiến kinh nghiệm

Chưa
Đạt yêu
đạt yêu
cầu
cầu

Xin chân thành cảm ơn về sự hợp tác của đồng chí !


14

MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trên thế giới, từ giữa thập niên 80 của thế kỉ XX đã có một cuộc cách mạng
về KTĐG với những thay đổi căn bản về triết lí, quan điểm, phương pháp và các
hoạt động cụ thể. Những thay đổi trên thể hiện quan điểm mới: coi người học
(learner) và quá trình học tập (learning) là trung tâm của toàn bộ hoạt động GD.
Đất nước ta bước vào thế kỷ XXI với nhiều thời cơ và vận hội mới, nhưng cũng
đứng trước những thách thức to lớn. Đó là tác động của xu thế toàn cầu hoá và hội
nhập quốc tế trên nhiều lĩnh vực như: Kinh tế, chính trị, văn hóa...Đòi hỏi đội ngũ
các nhà quản lý phải hoạch định được chiến lược phát triển KT - XH đúng đắn,
phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, của đất nước và phù hợp với xu
thế phát triển của thời đại. Trong đó giáo dục được coi là chìa khoá của sự thành
công và sự phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững, ổn định và lâu dài. Do
vậy cải cách, đổi mới nền giáo dục là một tất yếu lịch sử, một quy luật của sự vận

động và phát triển kinh tế- xã hội để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, sự nghiệp giáo dục và đào tạo nước ta phải
đổi mới căn bản, toàn diện và mạnh mẽ. Đặc biệt là thực hiện tốt chương trình
hành động của Chính phủ, của ngành Giáo dục thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW
hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về “Đổi mới căn bản,
toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa
trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế;
đổi mới phương pháp giáo dục và đổi mới đánh giá thi cử. Trong những nội dung
đó, đổi mới phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của
học sinh giữ vai trò đặc biệt quan trọng. Về tầm quan trọng của kiểm tra, đánh giá
trong quá trình dạy học, nhà giáo dục G.K. Miller đã nói: “Thay đổi chương trình
hoặc phương pháp giảng dạy mà không thay đổi hệ thống đánh giá thì chưa chắc
đã thay đổi được chất lượng dạy học. Nhưng khi thay đổi hệ thống đánh giá mà
không thay đổi chương trình giảng dạy thì lại có thể tạo nên sự thay đổi theo chiều
hướng tốt của chất lượng dạy học”.
Theo GS. Dương Thiệu Tống, trong vấn đề giảng dạy và học tập ở bất kì cấp
học nào cũng đều có bốn vấn đề cần phải đặc biệt quan tâm, đó là: mục tiêu giảng
dạy, cấu trúc của nội dung kiến thức, phương pháp giảng dạy và học tập, đánh giá
giảng dạy và học tập [46]. Giữa mục tiêu, nội dung, phưong pháp và kiểm tra đánh


15

giá có mối quan hệ mật thiết với nhau. Đánh giá một cách chính xác và đáng tin
cậy kết quả học tập mới có thể xác định mục tiêu đề ra có đạt được hay không và
đạt đến mức độ nào, đồng thời xác định được tính thích hợp của nội dung và hiệu
quả của phương pháp giảng dạy, trên cơ sở đó mới tiến hành đổi mới phương pháp
dạy học để nâng cao chất lượng giáo dục. Vì vậy, đổi mới trong giáo dục rất coi
trọng đổi mới kiểm tra đánh giá, nếu không đổi mới kiểm tra đánh giá thì quá trình
đổi mới giáo dục phổ thông và đổi mới phương pháp dạy học sẽ trở nên hình thức

và không đạt hiệu quả.
Thực tiễn dạy học và giáo dục hiện nay ở nước ta, việc kiểm tra đánh giá
KQHT của học sinh vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế, đó là: kiểm tra đánh giá
chưa toàn diện, không đúng, không đủ mục tiêu môn học, chưa chú trọng đến sự
cân đối hợp lí kiểm tra đánh giá ba phương diện mục tiêu kiến thức, kĩ năng, thái
độ; kiểm tra đánh giá chú trọng kiểm tra tri thức tái hiện mà chưa coi trọng việc
phát huy tính sáng tạo và năng lực thực hành của học sinh; kiểm tra đánh giá
chưa khách quan, chính xác, không căn cứ theo chuẩn kiến thức, kĩ năng. Việc
kiểm tra đánh giá phụ thuộc vào chủ quan của giáo viên nên không phản ánh
đúng năng lực thực tế của học sinh; kiểm tra đánh giá chưa đa dạng về hình thức,
kết quả kiểm tra đánh giá không góp phần điều chỉnh nội dung, phương pháp
giảng dạy của giáo viên, kém tác dụng trong việc điều chỉnh động cơ, mục tiêu
học tập nên chưa khắc phục được thói quen học tập thụ động của học sinh. Vì
vậy, để nâng cao chất lượng dạy và học hiện nay, ngoài việc đổi mới về mục tiêu,
nội dung và phương pháp dạy học, việc đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập
của học sinh là một vấn đề hết sức cấp thiết.
Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ
quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan tâm học sinh vận dụng
được cái gì qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, nhất định phải thực hiện thành
công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối "truyền thụ một chiều" sang dạy
cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và
phẩm chất; đồng thời phải chuyển cách đánh giá kết quả giáo dục từ nặng về kiểm
tra trí nhớ sang kiểm tra, đánh giá năng lực vận dụng kiến thức giải quyết vấn đề,
coi trọng cả kiểm tra đánh giá kết quả học tập với kiểm tra đánh giá trong quá trình
học tập để có thể tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của các hoạt động
dạy học và giáo dục.


16

Trước bối cảnh đó và để chuẩn bị quá trình đổi mới chương trình, sách
giáo khoa giáo dục phổ thông sau năm 2015, cần thiết phải đổi mới đồng bộ
phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục.
Với những lý do trên, việc chọn nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp đổi mới
quản lý công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập học sinh ở các trường
THPT huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa” làm luận văn tốt nghiệp Cao học Quản
lý giáo dục là cần thiết nhằm đề xuất những giải pháp khả thi trong công tác quản
lý hoạt động đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường
THPT nói chung và các trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc nói riêng, để
việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập trở thành động lực thúc đẩy đổi mới phương
pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy học, góp phần tích cực vào sự nghiệp đổi
mới giáo dục của Tỉnh Thanh Hóa.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Đề xuất một số giải pháp đổi mới quản lý đối với hoạt động đổi kiểm tra đánh
giá kết quả học tập của học sinh nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở các
trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
3.1 Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý đối với hoạt động kiểm tra đánh
giá kết quả học tập của học sinh THPT
3.2 Đối tượng: Các giải pháp quản lý hiệu quả hoạt động đổi mới kiểm tra
đánh giá kết quả học tập ở các trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc, tỉnh
Thanh Hóa.
3.3 Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu công tác quản lí của các trường THPT trên địa bàn huyện Hậu
Lộc, tỉnh Thanh Hóa về hoạt động đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập.
- Trong khuôn khổ của luận văn, khái niệm đánh giá kết quả học tập mà đề tài
thực hiện chính là đánh giá kết quả học tập bộ môn, thể hiện ở đánh giá kết quả
học lực của học sinh, chủ yếu diễn ra trong quá trình dạy học.

4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC
Việc áp dụng các giải pháp quản lý được đề xuất trong đề tài sẽ làm tăng hiệu
quả hoạt động đổi mới quản lí kiểm tra đánh giá kết quả học tập học sinh ở các
trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc – tỉnh Thanh Hóa, góp phần thúc đẩy


17

đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong nhà
trường.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1 Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm tra, đánh giá và quản lý hoạt động đổi
mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh THPT.
5.2 Phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động kiểm tra đánh
giá kết quả học tập của học sinh ở các trường THPT trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa
nói chung và các trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc nói riêng trong giai
đoạn hiện nay.
5.3 Đề xuất một số giải pháp quản lý hoạt động đổi mới kiểm tra đánh giá kết
quả học tập ở các trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
6.1 Phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích - tổng hợp - nghiên cứu các
văn bản pháp quy, các tài liệu khoa học và khái quát hóa hệ thống lý luận có liên
quan đến đề tài.
6.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra bằng phiếu hỏi; Quan sát;
Tổng kết kinh nghiệm giáo dục; Phương pháp chuyên gia; Nghiên cứu các sản
phẩm hoạt động.
Cụ thể là: Phỏng vấn gián tiếp CBQL, GV, HS, PHHS bằng phiếu hỏi; Thảo
luận, phỏng vấn trực tiếp các hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các giáo viên cốt cán;
xin ý kiến các chuyên gia giáo dục; Thu thập và phân tích kết quả các kì kiểm tra
định kì.

6.3 Phương pháp bổ trợ: Sử dụng thống kê toán học nhằm xử lý các kết quả
điều tra nghiên cứu để làm các cứ liệu, các chỉ số đánh giá.

7. NHỮNG ĐÓNG GÓP LUẬN VĂN
7.1 Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hoạt động kiểm tra đánh giá kết quả
học tập và công tác quản lý hoạt động đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học
tập học sinh ở các trường THPT.
7.2 Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động đổi mới kiểm tra
đánh giá KQHT ở các trường THPT trên địa bàn huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa
và nêu được nguyên nhân thành công cũng như những hạn chế cần khắc phục.
7.3 Xây dựng một số giải pháp quản lý hoạt động đổi mới kiểm tra đánh giá
kết quả học tập ở các trường THPT, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý
nhằm nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong nhà trường, đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục phổ thông trong giai đoạn hiện nay.


18

7.4 Sử dụng làm tài liệu tham khảo cho cán bộ quản lý và giáo viên ở các
trường THPT trong việc đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh.
8. CẤU TRÚC LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm ba chương :
Chương 1. Cơ sở khoa học của đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá kết
quả học tập.
Chương 2. Thực trạng hoạt động đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá
kết quả học tập ở các trường THPT huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Chương 3. Một số giải pháp đổi mới quản lý công tác kiểm tra đánh giá kết
quả học tập của học sinh ở các trường THPT huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.
Cuối cùng là phần phụ lục và một số tài liệu tham khảo.

19

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỔI MỚI
QUẢN LÝ CÔNG TÁC KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
Ở CÁC TRƯỜNG THPT

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập ở các nhà trường trung học phổ
thông là một trong những vấn đề đã và đang được các nhà nghiên cứu trong
và ngoài nước quan tâm...
Trong thực tế việc chỉ đạo tốt đổi mới quản lý công tác kiểm tra, đánh
giá kết quả học tập là biện pháp quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy
và học. Trong trường học thì công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập với
mục đích nâng cao chất hoạt động chuyên môn của nhà trường, huy động tốt
nhất sức mạnh, sự nhiệt tình và tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nghề của mỗi
giáo viên. Về tổ chức dự giờ, phân tích bài giảng và sinh hoạt tổ nhóm chuyên
môn là một nhiệm vụ chủ yếu, thiết thực và thường xuyên của quá trình kiểm
tra, đánh giá kết quả học tập trong trường THPT.
Tác giả V.A.Xukhomlinxki đã thấy rõ tầm quan trọng của biện pháp này,
là đòn bẩy quan trọng nhất trong công tác quản lý chuyên môn. Trong cuốn
“Vấn đề quản lý và lãnh đạo nhà trường” V.A Xukhomlinxki đã nêu rất cụ thể
cách tiến hành dự giờ và phân tích bài giảng giúp cho thực hiện tốt và có hiệu quả
giải pháp nâng cao chất lượng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập. việc nghiên cứu về quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá ở các nước đã có
những thành quả lớn lao, đóng góp vào trào lưu cải cách giáo dục hiện đại hiện
nay
1.1.2. Nghiên cứu ở Việt nam

Nghiên cứu về công tác kiểm tra, đánh giá kết quả học tập được nhiều tác
giả quan tâm như: Theo các tác giả: Đặng Vũ Hoạt, Trần Bá Hoành, Hà Thị
Đức...thì có những chức năng sau: chức năng phát hiện - điều chỉnh, chức năng


20

củng cố - phát triển và chức năng giáo dục. Nếu kiểm tra, đánh giá đúng thực
lực, đúng chất lượng, đảm bảo tính công khai, công bằng, dân chủ, kịp thời sẽ
có tác dụng tích cực trong việc phát huy tính sáng tạo và nội lực của giáo viên
và học sinh. Đồng thời, đó cũng chính là động lực thúc đẩy tinh thần đội ngũ
GV đoàn kết, học hỏi kinh nghiệm để nâng cao kiến thức chuyên môn, nghiệp
vụ sư phạm. Đáp ứng được yêu cầu của ngành GD - ĐT và nhu cầu xã hội đề ra.
Ngược lại nếu kiểm tra, đánh giá không đúng lúc, không kịp thời, thiếu khách
quan, công bằng thì sẽ mất lòng tin, không khuyến khích được sự nỗ lực phấn
đấu vươn lên như mong đợi.
Như vậy, công tác kiểm tra, đánh giá là vấn đề luôn được quan tâm và
tìm hướng đi cho phù hợp. Các nhà nghiên cứu cho rằng, kiểm tra, đánh giá là
để phát huy tính sáng tạo, kích thích sự cố gắng và tinh thần học hỏi vươn lên,
khắc phục những hạn chế, bồi dưỡng và phát huy năng khiếu, mặt mạnh để
công tác kiểm tra, đánh giá phù hợp với xu thế đổi mới của đất nước, thúc đẩy
xã hội phát triển, hội nhập nền kinh tế toàn cầu, là vấn đề mà ngành giáo dục
Việt Nam nói chung, ngành giáo dục huyện Hậu Lộc nói riêng rất quan tâm
đang tìm hướng đi mới.
Mặc dù các tác giả trong và ngoài nước đã nghiên cứu nhiều chuyên
sâu về đề tài kiểm tra, đánh giá. Song các tác giả đều nghiên cứu trên phạm
vi rộng và chưa phản ánh một cách đầy đủ và toàn diện các giải pháp nâng
cao hiệu quả công tác kiểm tra, đánh giá trong các nhà trường, các công trình
nghiên cứu nêu trên nó còn mang tính chất chung chung, vẫn chưa có công
trình khoa học nào nghiên cứu về công tác kiểm tra, đánh giá ở trường THPT

trên địa bàn Huyện. Đây cũng chính là vấn đề mà chúng tôi quan tâm nghiên
cứu trong luận văn này.
Khái niệm cơ bản trong kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
1.1.2 Kiểm tra và đánh giá
Kiểm tra: Đại từ điển tiếng Việt của Nguyễn Như Ý giải thích KT là xem xét
thực chất, thực tế. Theo Bửu Kế, KT là tra xét, xem xét, là soát xét lại công việc;
KT là xem xét tình hình thực tế để ĐG và nhận xét; KT là cung cấp những dữ kiện,


21

thông tin làm cơ sở cho việc ĐG. Một số nhà khoa học GD cho rằng: KT với nghĩa
là nhằm thu thập số liệu, chứng cứ, xem xét, soát xét lại công việc thực tế để ĐG
và nhận xét.
Từ điển Giáo dục học: “Kiểm tra là bộ phận hợp thành của quá trình hoạt
động dạy-học nhằm nắm được thông tin về trạng thái và kết quả học tập của học
sinh, về những nguyên nhân cơ bản của thực trạng đó để tìm những biện pháp khắc
phục những lổ hổng, đồng thời củng cố và tiếp tục nâng cao hiệu quả của hoạt
động dạy-học”. Theo Black & Wiliam (1998), kiểm tra là thuật ngữ chỉ cách thức
hoặc hoạt động giáo viên sử dụng để thu thập thông tin về biểu hiện kiến thức, kĩ
năng và thái độ của học sinh trong học tập nhằm cung cấp dữ liệu làm cơ sở cho
việc đánh giá.
Đánh giá: Là quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về kết quả
công việc dựa vào sự phân tích những thông tin thu được, đối chiếu với những mục
tiêu, tiêu chuẩn đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải thiện thực
trạng, điều chỉnh nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc. Theo Đại từ điển
tiếng Việt của Nguyễn Như Ý, ĐG là nhận xét, bình phẩm về giá trị.
Khác với nhiều luận điểm trong lý luận giáo dục hiện đại vẫn còn nhiều ý
kiến chưa thống nhất về quan niệm, thuật ngữ "đánh giá" (evaluation) ngay từ đầu
đã được nhìn nhận một cách thấu đáo trên cả mặt bản chất lẫn mặt quá trình.

Xét về bản chất: Đánh giá là những phán xét, những nhận định về giá trị của
đối tượng đánh giá của chủ thể đánh giá dựa trên thông tin về đối tượng đánh giá.
Xét về quá trình: Đánh giá là quá trình thu thập thông tin, chứng cứ về đối
tượng đánh giá và đưa ra những phán xét, nhận định về mức độ đạt được theo các
tiêu chí đã được đưa ra trong các tiêu chuẩn hay kết quả học tập. Đánh giá có thể là
đánh giá định lượng dựa vào các con số hoặc định tính dựa vào các ý kiến và giá
trị. Trong giáo dục, tùy theo từng đối tượng (người học, người dạy, nhà trường –
cơ sở đào tạo, cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục) mà đánh giá hướng vào
những mục đích nhất định. Nhưng một cách tổng quát nhất, đánh giá trong giáo
dục phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Đánh giá phải đảm bảo tính khách quan.
- Đánh giá phải đảm bảo tính toàn diện.
- Đánh giá phải đảm bảo tính hệ thống.
- Đánh giá phải đảm bảo tính phát triển.


22

Tùy thuộc và đối tượng đánh giá, cấp độ và phạm vi đánh giá mà mỗi loại hình
đánh giá sẽ được tiến hành theo những bước khác nhau, nhưng nhìn chung đánh
giá thường bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Xác định mục đích đánh giá
- Bước 2: Xác định những khái niệm công cụ của nội dung cần đánh giá
- Bước 3: Xác định các phương pháp thu thập thông tin (định tính và định lượng)
- Bước 4: Xây dựng công cụ đo lường.
- Bước 5: Thu thập và xử lý thông tin
- Bước 6: Đưa ra những nhận định về giá trị và đề xuất hướng phát triển hoặc biện
pháp để cải thiện tình hình.
Từ điển Tiếng Việt, 1992 (Hoàng Phê chủ biên) đã đưa ra định nghĩa: đánh giá
là “nhận định giá trị”, có nghĩa là định giá trị cho một đối tượng nào đó theo một

tiêu chuẩn nhất định với một mức độ và phạm vi nhất định.
Theo quan niệm của Jean Marie De Kefele (1989)“Đánh giá có nghĩa là thu
thập một tập hợp thông tin đủ thích hợp, có giá trị và đáng tin cậy; xem xét sự phù
hợp giữa tập hợp thông tin này với một tập hợp tiêu chí phù hợp với các mục tiêu
định ra ban đầu nhằm đưa ra một quyết định” [56]. GS. Trần Bá Hoành đưa ra
định nghĩa“Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về kết
quả của công việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu được, đối chiếu với
những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra, nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để
cải thiện thực trạng, điều chỉnh, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc”.
Định nghĩa chung về đánh giá đã nói trên cũng được áp dụng vào giáo dục.
Theo GS.TS Hoàng Đức Nhuận: “Đánh giá trong giáo dục là quá trình thu thập,
xử lý kịp thời, có hệ thống những thông tin về thực trạng, nguyên nhân của chất
lượng và hiệu quả giáo dục căn cứ vào mục tiêu giáo dục, nhằm làm cơ sở cho
những chủ trương, biện pháp và hoạt động (quyết định) giáo dục tiếp theo”.
Như vậy, quá trình đánh giá trong giáo dục có thể hiểu là quá trình thu thập
thông tin, xác định mức độ đạt được các mục tiêu đưa ra ban đầu nhằm xem xét và
đưa ra quyết định cho các hoạt động giáo dục tiếp theo. Đó là những quyết định
giáo dục có tính chiến lược được thể hiện thành những chủ trương và hoạt động cụ
thể. Tuy nhiên, quá trình đánh giá này chỉ thực sự có hiệu quả khi quá trình thu
thập thông tin có sự đa dạng (gồm cả định tính, định lượng) và được chia sẻ (bao
gồm sự tự đánh giá của học sinh, sự đánh giá lẫn nhau giữa các học sinh và sự
đánh giá của giáo viên).
- Mối quan hệ giữa kiểm tra và đánh giá


23

+ Kiểm tra trong dạy học là rà soát để tìm kiếm thông tin phản hồi xem học
sinh biết gì, biết đến mức độ nào hoặc làm được gì theo mục tiêu học tập. Đánh
giá là đưa ra nhận định tổng hợp về các dữ kiện đo lường được qua các hình thức

kiểm tra trên cơ sở đối chiếu, so sánh với các tiêu chuẩn - mục tiêu. Như vậy, k iểm
tra và đánh giá là hai công đoạn liên hệ mật thiết với nhau, không tách rời được.
Kiểm tra là công cụ, là phương tiện và hình thức chủ yếu, quan trọng nhất của
đánh giá. Thông qua việc sử dụng bộ công cụ đo được xây dựng trên những mục
tiêu và tiêu chí xác định, kiểm tra có vai trò cung cấp thông tin làm cơ sở dữ liệu
cho việc đánh giá. Nếu coi đánh giá là mục đích của một hoạt động thì kiểm tra là
phương tiện quan trọng để thực hiện mục đích, nói cách khác, nếu đánh giá dựa
trên các mục tiêu được xác định thì kiểm tra căn cứ trên các tiêu chí tương ứng với
các mục tiêu, nếu đánh giá nhằm hướng tới một quyết định liên quan tới mục tiêu
thì kiểm tra nhằm so sánh sự phù hợp của sản phẩm với các tiêu chí đã được định
ra. Vì kiểm tra là phương tiện và hình thức của đánh giá nên có loại hình đánh giá
nào thì cũng có loại hình kiểm tra đó.
Trong quá trình thực hiện các hoạt động giáo dục, có thể mô tả vị trí của đánh
giá với các khâu khác bằng một chu trình như sau: Kiểm tra → Đánh giá → Tìm
nguyên nhân → Quyết định → Thực hiện → Kiểm tra → … Như vậy, kiểm tra là
khâu mở đầu của đánh giá, đánh giá là bước tiếp theo của kiểm tra, gắn liền với
kiểm tra. Sau khi đánh giá xong, kết quả đó là cơ sở để xác định nguyên nhân,
quyết định biện pháp, tổ chức thực hiện. Cứ tiếp tục như vậy, một chu trình mới
như thế lại bắt đầu. Do đó, kiểm tra phải luôn gắn liền với đánh giá vì kiểm tra mà
không đánh giá sẽ không không mang lại hiệu quả, ngược lại đánh giá không dựa
trên những số liệu của kiểm tra thì rất dễ mang tính ngẫu nhiên, chủ quan, do đó dễ
dẫn tới những hậu quả không tốt về tâm lí, giáo dục.
Trong nhà trường, việc đánh giá kết quả học tập của học sinh được thực hiện
chủ yếu thông qua việc tổ chức kiểm tra và thi một cách có hệ thống, theo những
quy định chặt chẽ. Vì thế, kiểm tra và đánh giá là hai việc thường đi liền với nhau
tuy rằng không phải mọi việc kiểm tra đều hướng tới mục đích đánh giá.
1.1.1.2 - Mối quan hệ giữa kiểm tra và đánh giá
- Kết quả học tập: Học tập là quá trình tiếp thu kiến thức và rèn luyện kĩ năng
dưới sự dạy bảo, hướng dẫn của giáo viên. Học tập luôn đi đôi và gắn liền với hoạt
động giảng dạy của giáo viên và hợp thành hoạt động dạy - học trong lĩnh vực sư

phạm. Trong nhà trường, mọi hoạt động học tập tất yếu dẫn đến kết quả học tập.