Một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông thị xã phônsavặn, tỉnh xiêng khoảng nước cộng hòa dân chủ nhân dân lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

SỤ ĐA VIÊNG SỤ PHĂN THOONG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THỊ XÃ PHÔNSAVẶN, TỈNH XIÊNG KHOẢNG
NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An, 9/2015
1


2


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

SỤ ĐA VIÊNG SỤ PHĂN THOONG

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
THỊ XÃ PHÔNSAVẶN, TỈNH XIÊNG KHOẢNG
NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

MÃ SỐ: 60.14.01.14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Ngô Đình Phương

Nghệ An, 9/2015
3


LỜI CẢM ƠN
Nhân dịp luận văn được bảo vệ,tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành
tới PGS.TS. Ngô Đình Phương, người đã định hướng đề tài và tận tình giúp đỡ,
động viên tôi trong suốt quá trình hoàn thành luận văn.
Xin cảm ơn các thầy cô giáo Trường Đại học Vinh vì sự giúp đỡ nhiệt
tình trong suốt quá trình học tập và có những đóng góp quý báu giúp tôi hoàn
chỉnh luận văn.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến lãnh đạo trường THPT thị xã
PhônSạVẳn, tỉnh Xiêng Khoảng, Nước CHDCND Lào và gia đình đã động viên,
tạo mọi điều kiện cho tôi trong quá trình theo học chương trình cao học tại
Trường Đại học Vinh cũng như để hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
Tôi rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy cô, Ban ngành và đồng
nghiệp để kết quả nghiên cứu của luận văn được triển khai thực sự hiệu quả
trong thực tế.
Xin chân thành cám ơn!
Nghệ An, tháng 8 năm 2015
Học viên

Sụ Đa Viêng Sụ Phăn Thoong

i

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CHDCND Lào

Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

CNXH

Chu nghĩa xã hội

GD&TT

Giáo dục và Thể thao

NDCM

Nhân dân cách mạng

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Ủy ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

KT-XH

Kinh tế - xã hội

ii


MỤC LỤC
Trang
Ảnh hưởng đến việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT có nhiều yếu
tố khách quan và chủ quan. Nắm vững các yếu tố ảnh hưởng đến việc nâng cao
chất lượng đội ngũ giáo viên là một trong những cơ sở cho việc đề xuất các giải
pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THPT.......................................33
1.4.3.1. Kế hoạch chiến lược phát triển đội ngũ giáo viên THPT.......................33
Các trường THPT khi xây dựng Kế hoạch chiến lược phát triển đều đặc biệt
quan tâm đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý. Cùng với
xác định số lượng giáo viên, cán bộ quản lý cần phải tuyển mới, bổ nhiệm (theo
cơ cấu về độ tuổi, giới tính, trình độ), việc phát triển đội ngũ còn đặt ra các yêu
cầu về chất lượng đối với giáo viên, cán bộ quản lý. Vì thế, khi đề xuất các giải
pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên cần căn cứ vào Kế hoạch chiến lược
phát triển của trường THPT................................................................................33
- Ban Giám hiệu Nhà trường: 9 người.................................................................41

Tổng cộng là 167 người......................................................................................41
Phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống là một trong những yếu tố cấu thành nhân
cách của người Giáo viên. Không có phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống đúng
đắn thì dù có năng lực chuyên môn giỏi đến đâu thì cũng rất khó hoàn thành tốt
nhiệm vụ của Nhà giáo, Nhà khoa học và Nhà quản lý......................................44
Số liệu từ bảng 2.6 cho thấy, có tới 83,8% số người được hỏi đánh giá ở mức độ
Tốt; 13.9% số người được hỏi đánh giá ở mức độ Khá về phẩm chất chính trị,
đạo đức, lối sống của đội ngũ giáo viên. Không có ý kiến nào đánh giá ở mức độ
Chưa đáp ứng. Số ý kiến đánh giá ở mức độ Trung bình, chủ yếu liên quan đến
tác phong làm việc khoa học của đội ngũ giáo viên............................................44
Như vậy, đa số giáo viên của Trung học Phổ thông Thị xã Phônsavặn đều đáp
ứng tốt các yêu cầu về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống............................45
2.3.3. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông thị
xã Phônsavặn.......................................................................................................45
- Ban Giám hiệu Nhà trường: 9 người.................................................................93

iii


DANH MỤC SƠ ĐỒ BẢNG BIỂU
Sơ đồ 1: Mối liên hệ ba chức năng của giáo dục........Error: Reference source not
found
Sơ đồ 2: Mối quan hệ giữa kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội......Error: Reference
source not found
Bảng 2.1: Số trường, lớp, học sinh, cán bộ giáo viên THPT trên địa bàn thị xã
Phôn sa vặn ( 2014-2015):................................Error: Reference source not found
Bảng 2.2: Bảng thống kê cơ sở vật chất các trường THPT trong toàn Thị xã
năm 2014-2015:................................................Error: Reference source not found
Bảng 2.3: Kết quả xếp loại học lực, đạo đức của các trường THPT trên địa bàn
TX Phôn SaVăn................................................Error: Reference source not found

Bảng 2.4. Cơ cấu độ tuổi của đội ngũ Trường THPT Thị xã Phônsavặn......Error:
Reference source not found
Bảng2.5. Cơ cấu giới tính của đội ngũ giáo viên Trường THPT Thị xã
Phônsavặn.........................................................Error: Reference source not found
Bảng 2.6. Tỉ lệ đánh giá về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của........Error:
Reference source not found
đội ngũ giáo viên Trung học Phổ thông Thị xã Phônsavặn (n=167).............Error:
Reference source not found
Bảng 2.7: Thực trạng công tác lập kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên của
trường Trung học Phổ thông Thị xã Phônsavặn.........Error: Reference source not
found
Bảng 2.8: Số lượng, cơ cấu đội ngũ giáo viên trường Trung học Phổ thông Thị
xã Phônsavặn.................................................... Error: Reference source not found
Bảng 2.9: Thực trạng phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống của giáo viên Trung
học Phổ thông Thị xã Phônsavặn năm 2014 - 2015....Error: Reference source not
found

iv


Bảng 2.10: Thực trạng kiến thức của giáo viên Trung học Phổ thông Thị xã
Phônsavặn.........................................................Error: Reference source not found
Bảng 2.11: Thực trạng công tác tuyển dụng đội ngũ giáo viên THPT Thị xã
Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng........................ Error: Reference source not found
Bảng 2.12: Thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên THPT..........Error:
Reference source not found
Bảng 3.1: Kết quả thăm dò các giải pháp quản lý......Error: Reference source not
found

v

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Về mặt lý luận
Giáo dục đóng vai trò chủ yếu trong việc giữ gìn, phát triển và truyền bá
văn minh của nhân loại. Trong thời đại ngày nay khoa học công nghệ phát triển
ngày càng nhanh và bước sang giai đoạn mới, giai đoạn mà tri thức của con
người và thông tin trở thành những yếu tố hàng đầu, đây cũng là nguồn tài
nguyên có giá trị nhất, giai đoạn mà trí tuệ của con người trở thành nền móng,
động lực chính cho sự phát triển, tăng trưởng kinh tế và tiến bộ của xã hội.
Trong bối cảnh đó, giáo dục trở thành nhân tố quyết định nhất đối với sự phát
triển nhanh và bền vững của mỗi Quốc gia, mỗi dân tộc. Chính vì vậy, Chính
phủ và nhân dân các nước đã đánh giá cao vai trò của giáo dục.
Tận dụng những thời cơ, vận hội mới và vượt lên trên những thách thức,
khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ lịch sử là công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước nhằm xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, Đảng và Chính
phủ Nước CHDCND Lào đã chọn giáo dục, khoa học và công nghệ là khâu đột
phá của thời kỳ mới, hướng tới chiến lược phát triển giáo dục thời kỳ công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước chính là sự “phát huy yếu tố con người”,
“phát triển nguồn nhân lực”.
Khẳng định vai trò và vị trí hết sức quan trọng của giáo dục trong việc
quyết định tương lai của dân tộc, Hiến pháp nước CHDCND Lào cũng đã ghi rõ:
“ Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu”.
Để góp phần giải quyết từng bước những bất cập và mất cân đối, đồng
thời để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả Giáo dục thì quy hoạch phát triển
giáo dục mà cụ thể là quy hoạch phát triển giáo dục THPT càng trở nên quan
trọng, thiết thực và cấp bách đối với việc phát triển giáo dục tại Tỉnh Xiêng
Khoảng Nước CHDCND Lào phục vụ cho mục tiêu phát triển Kinh tế - xã hội
thời kỳ Công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Chính phủ Lào.

1


1.2. Về mặt thực tiễn
Thực hiện mục tiêu “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
tài” cho đất nước trong những năm qua, giáo dục và đào tạo đã đạt được những
thành tựu rất quan trọng về nhiều mặt. Ngành giáo dục và đào tạo đã “tập trung
đổi mới nội dung, phương pháp, xây dựng và từng bước nâng cao chất lượng đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”, tuy nhiên về thiếu sót, khuyết điểm
“Chất lượng hiệu quả còn thấp so với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước...”, “Đội ngũ giáo viên thiếu, chất lượng chưa đáp ứng yêu
cầu của đổi mới giáo dục”.
Là giáo viên bậc THPT, tôi nhận thức được tầm quan trọng của công tác
phát triển đội ngũ giáo viên giảng dạy trong sự nghiệp đổi mới giáo dục hiện
nay. Bằng tâm huyết và sự trăn trở về công tác phát triển đội ngũ giáo viên
giảng dạy ở các trường THPT trên toàn tỉnh nói chung và ở thị xã Phônsavặn nói
riêng, chúng tôi quyết định chọn đề tài: “Một số giải pháp phát triển đội ngũ
giáo viên trung học phổ thông thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước
CHDCND Lào” với mong muốn đóng góp một số kiến thức, nhằm góp phần
phát triển đội ngũ giáo viên THPT của tỉnh nhà, phù hợp với nhu cầu phát triển
của sự nghiệp giáo dục, thể hiện rõ vai trò của giáo dục - đào tạo đáp ứng yêu
cầu phát triển kinh tế - xã hội.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài nhằm xác định một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo
viên đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và đảm bảo về chất lượng ở các trường
trung học phổ thông thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào,
góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục - đào tạo của địa phương.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu

Công tác phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông.

2


3.2. Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT huyện thị xã Phônsavặn, tỉnh
Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu nghiên cứu và đề xuất được một số giải pháp có cơ sở khoa học, hợp
lý, khả thi và áp dụng một cách sáng tạo, thì sẽ phát triển được đội ngũ giáo viên
THPT thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu và đảm bảo về chất lượng.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT
thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
- Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và thực trạng một số
giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng
Khoảng, nước CHDCND Lào.
- Đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT thị xã
Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, khái
quát các văn kiện của Đảng các cấp, các chỉ thị của Chính phủ, của Bộ Giáo dục
và Thể thao, các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
- Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Khảo sát, điều tra, thu
thập số liệu của thực tiễn liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Phương pháp chuyên
gia, điều tra xã hội học.
- Phương pháp thống kê : Để xử lý số liệu điều tra, thăm dò tính khả thi.
7. Những đóng góp của đề tài

- Phân tích làm rõ cơ sở lý luận của một số giải pháp phát triển đội ngũ
giáo viên THPT.
- Điều tra, khảo sát thực trạng của công tác phát triển đội ngũ giáo viên
THPT thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
3


- Đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT thị xã
Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn có nội dung gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên Trung học Phổ thông.
Chương 2: Thực trạng công tác đội ngũ giáo viên Trung học Phổ thông
Thị xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.
Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên Trung học Phổ
thông xã Phônsavặn, tỉnh Xiêng Khoảng, nước CHDCND Lào.

4


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG.
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Trong thời gian qua, nhiều nhà nghiên cứu đã quan tâm đến việc tìm ra
các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên THPT. Từ đó, họ đã đề
xuất nhiều giải pháp có hiệu quả.
Các nhà nghiên cứu quản lý giáo dục Xô Viết trong những công trình

nghiên cứu của mình đã cho rằng “Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trường
phụ thuộc rất nhiều vào công việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt
động của đội ngũ giáo viên”
V.A Xukhômlinxki đã tổng kết những thành công cũng như thất bại của
26 năm kinh nghiệm thực tiễn làm công tác quản lý chuyên môn nghiệp vụ của
một hiệu trưởng, cùng với nhiều tác giả khác, ông đã nhấn mạnh đến sự phân
công hợp lý, sự phối hợp chặt chẽ, sự thống nhất quản lý giữa hiệu trưởng và
phó hiệu trưởng để đạt được mục tiêu trong hoạt động chuyên môn nghiệp vụ đề
ra. Vai trò lãnh đạo, quản lý một cách toàn diện của một hiệu trưởng đã được
các tác giả đánh giá cao. Tuy nhiên, trong thực tế còn có vai trò quan trọng của
các phó hiệu trưởng, các tổ trưởng chuyên môn, các tổ chức, đoàn thể tham gia
quản lý các hoạt động chuyên môn của nhà trường. Vậy, làm thế nào để công tác
xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên đạt hiệu quả cao nhất, huy động được
tối đa sức mạnh của mỗi giáo viên ? Đó là vấn đề mà các tác giả đặt ra trong
công trình nghiên cứu của mình. Nói chung, các tác giả đều chú trọng đến việc
phân công hợp lý và các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng
Các nhà nghiên cứu cũng đã thống nhất cho rằng: Một trong những giải
pháp hữu hiệu nhất để phát triển đội ngũ giáo viên là phải bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên, phát huy được tính sáng tạo trong lao động của họ và tạo khả năng
ngày càng hoàn thiện tay nghề sư phạm, phải biết lựa chọn giáo viên bằng nhiều
5


nguồn khác nhau và bồi dưỡng họ trở thành những giáo viên tốt theo tiêu chuẩn
nhất định, bằng những biện pháp khác nhau.
Một số giải pháp để nâng cao chất lượng mà tác giả quan tâm là tổ chức
hội thảo chuyên môn, qua đó có điều kiện trao đổi những kinh nghiệm về
chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao trình độ của mình. Tuy nhiên nội dung hội
thảo chuyên môn cần phải chuẩn bị kỹ, phù hợp và có tác dụng thiết thực đến
dạy học. Việc tổ chức hội thảo phải sinh động, thu hút được nhiều giáo viên

tham gia thảo luận, trao đổi thể hiện rõ quan điểm của mình. Những vấn đề đưa
ra hội thảo phải mang tính thực tiễn cao, phải là những vẫn đề mà được nhiều
giáo viên quan tâm và có tác dụng thiết thực đối với nhiệm vụ dạy học của họ.
V.A Xukhômlinxki và Xvecxlerơ còn nhấn mạnh đến biện pháp dự giờ,
phân tích bài giảng, sinh hoạt tổ nhóm chuyên môn.
Xvecxlerơ cho rằng, việc dự giờ và phân tích bài giảng là đòn bẩy quan
trọng nhất trong công tác quản lý chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. Việc
phân tích bài giảng mục đích là phân tích cho giáo viên thấy và khắc phục các
thiếu sót, đồng thời phát huy mặt mạnh nhằm nâng cao chất lượng bài giảng.
Trong cuốn “Vấn đề quản lý và lãnh đạo nhà trường”, V.A Xukhômlinxki
đã nêu rất cụ thể cách tiến hành dự giờ và phân tích bài giảng giúp cho thực hiện
tốt và có hiệu quả giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ.
1.1.2. Các nghiên cứu ở CHDCND Lào
Ở CHDCND Lào, các nhà nghiên cứu cũng đã rất quan tâm đến vấn đề
phát triển đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Hầu hết
các tác giả đều khẳng định, chất lượng của đội ngũ giáo viên là điều kiện quyết
định chất lượng, hiệu quả giáo dục. Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
phải thực hiện chính sách khuyến khích vật chất và tinh thần đối với giáo viên;
phải tiếp tục đầu tư nâng cấp các trường sư phạm, xây dựng một số trường đại
học sư phạm trọng điểm, phải đổi mới công tác đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, phải sử dụng giáo viên đúng năng lực...

6


Giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là củng cố, đổi mới
hệ thống các trường sư phạm. Sự phát triển về số lượng và chất lượng của đội
ngũ giáo viên một phần phụ thuộc vào quy mô và trình độ đào tạo của hệ thống
các trường sư phạm. Cho rằng, cần phải ưu tiên hàng đầu cho các trường sư
phạm, nhất là những trường sư phạm trọng điểm về cơ sở vật chất, thiết bị giáo

dục, nhất là đội ngũ giáo viên đang trực tiếp giảng dạy …
Để giáo dục phát triển nhanh và nhằm “Phát huy nguồn lực con người,
yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững”, khi bước vào thời kỳ mới,
Đảng và Nhà nước CHDCND Lào xác định: “Mục tiêu chủ yếu là thực hiện giáo
dục toàn diện: đức dục, trí dục, thể dục, mỹ dục ở tất cả các bậc học”.
Ngoài ra, những mục tiêu cụ thể xác định năm 2010 – 2015, Bộ GD&TT
Lào củng cố chương trình và giáo trình hệ thống phổ thông từ 11 năm nâng lên
thành 12 năm, đáp ứng ngân sách cho công tác quản lý trường học, xóa việc thu
các loại phí đối với cấp phổ thông cơ sở nhằm thực hiện chính sách phổ cập giáo
dục tiểu học toàn dân. Giai đoạn từ nay đến năm 2015, CHDCND Lào phấn đấu
đạt mục tiêu tất cả các tỉnh, thành phố đều có trường phổ thông trung học kiểu
mẫu vào năm 2014; hoàn thành việc biên soạn giáo trình và sách giáo khoa cấp
trung học vào năm 2015. Đảm bảo phần lớn thanh, thiếu niên trong độ tuổi ở
thành thị và nông thôn đồng bằng được học hết THPT, trung học chuyên nghiệp
hoặc đào tạo nghề, tạo điều kiện cho mọi người, ở mọi lứa tuổi được học tập
thường xuyên, học tập suốt đời.
Từ các nguyên tắc chung, các tác giả đã nhấn mạnh vai trò của quản lý
chuyên môn trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Bởi do tính chất nghề
nghiệp mà hoạt động chuyên môn của giáo viên có nội dung rất phong phú.
Ngoài giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm lớp, hoạt động chuyên môn còn bao
gồm cả các công việc như tự bồi dưỡng và bồi dưỡng, giáo dục học sinh ngoài
giờ lên lớp, sinh hoạt chuyên môn, nghiên cứu khoa học... hay nói cách khác,
quản lý chuyên môn của giáo viên thực chất là quản lý quá trình lao động sư
phạm của người thầy.
7


Như vậy, vấn đề nâng cao chất lượng của giáo viên từ lâu đã được các nhà
nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm. Qua các công trình nghiên cứu của
họ, chúng ta thấy một điểm chung đó là: Khẳng định vai trò quan trọng của các

giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên trong việc nâng cao chất
lượng dạy học ở các cấp học, bậc học. Đây cũng là một trong những tư tưởng
chiến lược về phát triển giáo dục của Đảng ta.
Đối với tỉnh Xiêng Khoảng, huyên Pẹc, nói chung và thị xã Phôn sa vặn
nói riêng ngoài những văn bản, chỉ thị, quyết định, đề án mang tính chủ trương,
đường lối của Tỉnh uỷ, UBND tỉnh và Sở GD-TT về các giải pháp nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên thì chưa có tác giả nào nghiên cứu về vấn đề "Phát triển
đội ngũ giáo viên". Vậy, làm thế nào để phát triển đội ngũ giáo viên THPT ở thị
xã Phôn sa vặn đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và đảm bảo về chất lượng ?
Đây chính là vấn đề mà chúng tôi quan tâm nghiên cứu trong luận văn này.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Giáo viên và giáo viên trung học phổ thông
1.2.1.1. Giáo viên
Dân số và dân số trong độ tuổi đến trường là các nhân tố ảnh hưởng cơ
bản đến quy mô trường của các cấp học, bậc học trong hệ thống GDQD, đến
mạng lưới trường lớp và các chỉ tiêu điều kiện nhằm đáp ứng cho hoạt động dạy
và học của các nhà trường.
Với tốc độ tăng dân số của nước Lào trong vòng vài chục năm qua từ
4.784.638 dân vào năm 2007 đến 5.200.003 dân số vào năm 2010 và khoảng
6.784.683 dân năm 2014, làm cho nhu cầu học tập của các lứa tuổi tăng lên
nhanh chóng. Dự báo cho kế hoạch tổng thể giáo dục trung học cho thấy học
sinh THCS sẽ tiếp tục tăng nhanh. Phổ cập THCS đã chú ý đến các tỉnh, huyện
và nhóm dân tộc cụ thể, giáo dục THPT phải cung cấp sự lựa chọn cho một số
lượng khách hàng đa dạng, các trường THPT nên chuyển thành các trường
THPT đa dạng hóa và có một cách thức dạy học mới phù hợp hơn với những

8


nhu cầu của nền kinh tế chuyển đổi, chương trình đa dạng hóa để phù hợp với

mọi đối tượng theo yêu cầu của xã hội.
Dân tộc Lào từ xưa đã có truyền thống “tôn sư trọng đạo”, nó đã trở thành
đạo lý của con người Lào. Trong xã hội, người thầy giáo luôn được kính trọng,
vai trò của người thầy giáo đã được xã hội đúc kết “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”,
“không Thầy đố mày làm nên”. Lao động sư phạm của người giáo viên vừa
mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật nhân đạo cao. Để xứng đáng với
sự tôn vinh của xã hội, đồng thời góp phần hoàn thành CNH-HĐH đất nước
trong thời kỳ hội nhập thì đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ giáo viên
trong trường THPT phải là lực lượng chủ yếu quan trọng nhất, quyết định chất
lượng đào tạo, nhằm tạo ra những sản phẩm đặc biệt: đó là những nhân cách
phát triển toàn diện đạt được mục tiêu giáo dục của nhà trường, sản phẩm đó
không được quyền có phế phẩm: “Những con người phát triển toàn diện về đức trí - thể - mỹ”.
Như vậy, giáo viên là những người làm công tác dạy học, giáo dục trong
các cơ sở giáo dục, người trực tiếp biến các chủ trương, các chương trình cải
cách, đổi mới giáo dục thành hiện thực.
1.2.1.2. Giáo viên THPT
Giáo viên THPT là những người làm công tác dạy học, giáo dục trong các
nhà trường THPT, các cơ sở giáo dục ở bậc THPT. Theo quy định tại Nước
CHDCND Lào thì trình độ chuẩn được đào tạo đối với giáo viên THPT là: Có
bằng tốt nghiệp đại học sư phạm, hoặc có bằng tốt nghiệp đại học và có chứng
chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ giáo viên trung học phổ thông
1.2.1.1. Đội ngũ
Có nhiều quan niệm và cách hiểu khác nhau về khái niệm đội ngũ.
Theo Đại từ điển Tiếng Việt thì “đội ngũ” có nghĩa là:
(1). Tổ chức gồm nhiều người tập hợp lại thành một lực lượng.
(2). Tập hợp số đông người cùng chức năng nghề nghiệp.
9

Theo Từ điển Tiếng Việt – NXB Đà Nẵng, 1998: “Đội ngũ là tập hợp
gồm số đông người cùng chức năng, nghề nghiệp, thành một lực lượng” [43].
Ngày nay, khái niệm đội ngũ được dùng cho các tổ chức trong xã hội một
cách rộng rãi như “đội ngũ cán bộ, công chức”, “đội ngũ tri thức”, “đội ngũ y,
bác sĩ”… Các khái niệm tuy khác nhau nhưng đều phản ánh một điều, đó là một
tập hợp người được tổ chức thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều
chức năng, có thể cùng nghề nghịêp hoặc không cùng nghề nghiệp, nhưng đều
cùng có một mục đích nhất định.
Như vậy, có thể nói đội ngũ là một tập thể số đông người, có cùng lý
tưởng, cùng mục đích, làm việc theo sự chỉ huy thống nhất, có kế hoạch, gắn bó
với nhau.
1.2.2.2. Đội ngũ giáo viên THPT
Đội ngũ giáo viên THPT là tập thể những người trực tiếp tham gia giảng
dạy bậc THPT. Là lực lượng chủ yếu để tổ chức quá trình giáo dục trong nhà
trường THPT. Chất lượng đào tạo cao hay thấp phụ thuộc rất nhiều vào đội ngũ
giáo viên. Một đội ngũ giáo viên am hiểu công việc, tâm huyết với nghề nghiệp
có đủ phẩm chất và năng lực thì nó đóng vai trò tích cực vào thành tích chung
của trường. Vì vậy người Hiệu trưởng phải thấy rõ vai trò của đội ngũ giáo viên
để cũng cố và xây dựng lực lượng đó ngày càng vững mạnh.
Đội ngũ giáo viên phát triển vững mạnh phải là đội ngũ nắm vững và thực
hiện tốt đường lối quan điểm giáo dục của Đảng, hết lòng vì học sinh thân yêu.
Luôn trung thành với chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, nhận
thức rõ mục tiêu giáo dục của Đảng.
Đội ngũ giáo viên phát triển vững mạnh phải được đào tạo chuẩn, không
ngừng học tập để trau dồi năng lực phẩm chất, có ý thức tự học, tự bồi dưỡng để
nâng cao phẩm chất và năng lực, tâm huyết với nghề nghiệp, luôn trau dồi năng
lực sư phạm để thực sự là một tập thể giỏi về chuyên môn.

10

Đội ngũ có tổ chức chặt chẽ, có ý thức kỷ luật cao, chấp hành tốt các quy
chế chuyên môn, kỷ cương, kỷ luật của nhà trường. Biết coi trọng kỷ luật, thấy
kỷ luật là sức mạnh của tập thể.
Đội ngũ giáo viên phát triển vững mạnh là mỗi cá nhân luôn luôn có ý
thức tiến thủ, ý thức xây dựng tập thể, phấn đấu trong mọi lĩnh vực. Mỗi thành
viên phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
1.2.3. Phát triển, phát triển đội ngũ giáo viên Trung học Phổ thông
1.2.3.1. Phát triển
Phát triển có thể hiểu theo nhiều nghĩa:
- Theo từ điển Tiếng Việt thì “phát triển” là sự mở mang.
- Theo nghĩa triết học, phát triển là sự vận động, biến đổi của sự vật, hiện
tượng theo chiều hướng đi lên, từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao,
từ đơn giản đến phức tạp. Đó là một quá trình tích luỹ về lượng, dẫn đến sự thay
đổi về chất của sự vật, hiện tượng.
Như vậy, phát triển là sự biến đổi của sự vật, hiện tượng theo chiều hướng
tích cực cả về số lượng và chất lượng.
1.2.3.2. Phát triển đội ngũ giáo viên THPT
Phát triển đội ngũ giáo viên có nghĩa là làm cho đội ngũ giáo viên ngày
càng đủ về số lượng, mạnh về chất lượng và hợp lý về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu
nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Việc phát triển đội ngũ giáo viên đặt ra
yêu cầu phải thực hiện các nội dung như: Kế hoạch hoá đội ngũ giáo viên, tuyển
dụng, lựa chọn giáo viên, định hướng, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp, đề bạt
thuyên chuyển…sao cho đội ngũ đó ngày càng tiến bộ, phát huy được phẩm
chất, năng lực của mình để giảng dạy, giáo dục đạt hiệu quả ngày càng cao.
Tuy nhiên phát triển đội ngũ giáo viên là phát triển tập thể những con
người nhưng là tập thể những con người có học vấn, có nhân cách phát triển ở
trình độ cao. Vì thế trong phát triển đội ngũ giáo viên chúng ta cần chú ý một số
yêu cầu chính sau đây:

11


- Phát triển đội ngũ giáo viên trước hết phải giúp cho đội ngũ giáo viên
phát huy được vai trò chủ động, sáng tạo. Khơi dậy và phát huy cao nhất năng
lực và tiềm năng của đội ngũ, để họ có thể cống hiến được nhiều nhất cho việc
thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra.
- Phát triển đội ngũ giáo viên phải nhằm hướng giáo viên đưa hoạt động
của mình vào phục vụ những lợi ích của tổ chức, cộng đồng và xã hội, đồng thời
phải đảm bảo thoả đáng lợi ích vật chất và tinh thần cho giáo viên.
- Phát triển đội ngũ giáo viên phải nhằm đáp ứng mục tiêu trước mắt và
mục tiêu phát triển lâu dài của tổ chức, đồng thời phải được thực hiện theo một
quy chế, quy định thống nhất trên cơ sở Pháp luật của Nhà nước.
- Phát triển đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt
chuẩn và trên chuẩn đào tạo, chất lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô, vừa
nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển GD-ĐT
của địa phương.
1.2.4. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên
1.2.4.1. Giải pháp
Theo Từ điển Tiếng Việt, giải pháp là: “Phương pháp giải quyết một vấn
đề nào đó”. Như vậy, nói đến giải pháp là nói đến những cách thức tác động
nhằm thay đổi chuyển biến một hệ thống, một quá trình, một trạng thái nhất
định..., nhằm đạt được mục đích hoạt động. Giải pháp càng thích hợp, càng tối
ưu, càng giúp con người nhanh chóng giải quyết những vấn đề đặt ra. Tuy nhiên,
để có được những giải pháp như vậy, cần phải dựa trên những cơ sở lý luận và
thực tiễn đáng tin cậy.
1.2.4.2. Giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên THPT
Giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên là nhằm phát triển đội ngũ đủ về số
lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt chuẩn và trên chuẩn về trình độ đào tạo, mạnh về
chất lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô, vừa nâng cao chất lượng và hiệu

quả giáo dục, đáp ứng yêu cầu đặt ra của địa phương.

12


- Nâng cao nhận thức cho các cấp quản lý và đội ngũ giáo viên đối với
việc phát triển đội ngũ giáo viên.
- Đổi mới công tác xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ, tuyển dụng, bố
trí, sử dụng và thuyên chuyển giáo viên.
- Thường xuyên bồi dưỡng giáo viên nhằm không ngừng nâng cao kiến
thức và kỹ năng sư phạm cho đội ngũ giáo viên.
- Xây dựng hoàn thiện chế độ, chính sách đối với đội ngũ giáo viên
- Thực hiện đánh giá xếp loại, sàng lọc đội ngũ giáo viên theo Chuẩn nghề
nghiệp.
- Tăng cường trang bị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cho các trường học.
1.3. Một số vấn đề người giáo viên Trung học Phổ thông
1.3.1. Vị trí, vai trò và chức năng của người giáo viên trung học phổ thông
1.3.1.1. Vị trí, vai trò của người giáo viên THPT
Bất cứ xã hội nào cũng tạo dựng cho được vị thế xứng đáng cho người
thầy giáo của xã hội mình. Các nhà tư tưởng tiến bộ của mọi thời đại đều ca
ngợi ý nghĩa cao cả và tính ưu việt của nghề dạy học.
Nhà giáo dục người Tiệp Cômenxki đã viết: Chức vụ mà xã hội trao cho
người giáo viên là chức vụ quang vinh mà dưới ánh mặt trời này không có chức
vụ nào cao quí hơn, nhưng cũng đặt ra cho người giáo viên yêu cầu cao về lòng
nhân ái "Anh không thể như một người cha thì cũng không thể là một người
thầy".
Nhà giáo dục Đixtevec nhấn mạnh: Vai trò của người giáo viên là vô cùng
vì đối tượng chăm sóc của người giáo viên không phải là hòn đá mà là con
người", “Không có giáo viên thì thế giới sẽ trở về thời đại dã man".
Nhà giáo dục Usinxki đã đánh giá cao vai trò của người giáo viên: Sự

nghiệp dạy học trông bề ngoài thì bình thường nhưng đó là sự nghiệp vĩ đại nhất
của lịch sử loài người.

13


Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước, Đảng, nhà nước ta đã coi
đội ngũ giáo viên là lực lượng cốt cán của sự nghiệp giáo dục, người giáo viên là
chiến sĩ cách mạng trên mặt trận tư tưởng - văn hoá.
Chủ tịch Kay Son Phôm Vi Hạn đã nhấn mạnh: "Người thầy giáo tốt, thầy
giáo xứng đáng là người vẻ vang nhất. Dù tên tuổi không được đăng báo, không
được thưởng huân chương, song những thầy giáo tốt là những anh hùng vô
danh". Luật Giáo dục đã nêu rõ: Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc bảo
đảm chất lượng giáo dục.
Ở nước CHDCND Lào từ xưa đến nay, chỉ có hai nghề được xã hội tôn
vinh là: thầy giáo, thầy thuốc. Trong sự nghiệp đổi mới giáo dục, vị trí, vai trò
của người giáo viên phải được nâng lên một tầm cao mới.
Thế kỷ XXI là thế kỷ của đỉnh cao trí tuệ, với những đặc điểm nổi bật về
sự bùng nổ của tri thức khoa học và công nghệ; là một thế giới phụ thuộc lẫn
nhau; là thế kỷ với những đối mặt của những vấn đề lớn có tính toàn cầu, vượt
ra ngoài phạm vi mỗi quốc gia, của từng khu vực, như dân số, môi trường, ...
Con người là trung tâm của sự phát triển, một xã hội phát triển dựa vào
sức mạnh của tri thức, bắt nguồn từ khai thác tiềm năng của con người, lấy việc
phát huy nguồn lực con người làm nhân tố cơ bản của sự phát triển nhanh chóng
và bền vững. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Việc
đặt con người vào trung tâm của sự phát triển khiến cho giáo dục phải rà soát lại
nhận thức về mục tiêu: Từ chỗ “Học để biết” sang nhấn mạnh “Học để làm”, rồi
“học để cùng chung sống”, “Học để tự khẳng định mình”, có nghĩa là “Khuyến
khích sự phát triển đầy đủ nhất tiềm năng sáng tạo của mỗi con người”. Vì lợi
ích của bản thân và tương lai của dân tộc, giáo dục phải là công cụ vừa cho cá

nhân, vừa cho tập thể nhằm xây dựng nguồn lực con người thành động lực cho
sự phát triển bền vững.
Xu thế đổi mới giáo dục của thế kỷ XXI đang đặt ra những yêu cầu mới
về phẩm chất, năng lực và làm thay đổi vai trò, chức năng của giáo viên.

14


Ngày nay khoa học, kỹ thuật, công nghệ đem lại sự biến đổi nhanh chóng
trong đời sống KT-XH thì giáo viên không chỉ đóng vai trò truyền đạt các tri
thức khoa học mà còn phát triển những cảm xúc, thái độ, hành vi đảm bảo cho
người học làm chủ được và biết ứng dụng hợp lý những tri thức đó.
Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển nhanh và nước ta đang trong
thời kỳ tiến hành CNH-HĐH, người giáo viên phải được đào tạo ở trình độ học
vấn cao, không chỉ về khoa học tự nhiên, kỹ thuật, công nghệ mà còn phải được
đào tạo cả khoa học xã hội và nhân văn, khoa học giáo dục. Người giáo viên
phải có ý thức, nhu cầu khả năng không ngừng trong hoàn thiện, phát huy tính
độc lập, chủ động, sáng tạo trong hoạt động sư phạm cũng như biết phối hợp
nhịp nhàng với tập thể sư phạm nhà trường trong việc thực hiện mục tiêu giáo
dục.
Ngày nay phương pháp dạy học đang chuyển từ kiểu dạy học tập trung
vào vai trò giáo viên sang kiểu dạy học tập trung vào vai trò của học sinh, từ
cách dạy thông báo đồng loạt, học tập thụ động sang cách dạy phân hoá, học tập
tích cực.
Vai trò chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh được phát huy, nhưng
vai trò của giáo viên không hề giảm nhẹ mà trái lại: Kinh nghiệm nghề nghiệp
của mỗi người trong chúng ta cho biết khi tiến hành một tiết dạy theo kiểu
thuyết trình, độc thoại thì bao giờ dễ hơn tiến hành một tiết dạy theo phương
pháp tích cực. Bởi vậy giáo viên phải được đào tạo công phu, có trình độ cao về
chuyên môn nghiệp vụ mới có thể là người đóng vai trò cố vấn, người trọng tài

luôn giữ vai trò chủ đạo trong quá trình sư phạm, trong các hoạt động đa dạng
của học sinh.
1.3.1.2. Chức năng của người giáo viên
a) Chức năng của một nhà sư phạm:
Đây là chức năng cơ bản, thể hiện đầy đủ nhất tính nghề nghiệp của người
giáo viên. Để thực hiện tốt chức năng này người giáo viên thiết kế, tổ chức,

15


hướng dẫn, kiểm tra, đánh giá các loại hình hoạt động và giao lưu cho học sinh,
hình thành nhân cách cho các em theo đúng mục tiêu giáo dục.
b) Chức năng của một nhà khoa học:
Dạy học không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức cho học sinh. Để
nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy học đòi hỏi người giáo viên phải không
ngừng nâng cao trình độ chuyên môn của mình, có sự tìm tòi, sáng tạo.
c) Chức năng của một nhà hoạt động xã hội:
Tóm lại, nghề dạy học là nghề giàu tính nhân văn, là nghề khai sáng tâm
hồ, trí tuệ con người. Cho dù xã hội loài người phát triển đến mức độ nào thì
cũng không gì có thể thay thế được vị trí của người giáo viên trong xã hội. Vì
"Giáo dục được một người thầy được cả một xã hội".
1.3.2. Đặc điểm lao động sư phạm của người giáo viên trung học phổ thông
Lao động của người giáo viên là một dạng lao động có tính chất đặc thù,
là một dạng lao động sáng tạo. Điều này thể hiện rõ ở mục đích đối tượng, công
cụ, sản phẩm, môi trường sư phạm.
1.3.2.1. Về mục đích của lao động
Cũng như bất cứ loại hình lao động nào, lao động sư phạm cũng là hoạt
động có mục đích. Mục đích lao động sư phạm của giáo viên cũng có nét đặc
thù: Giáo dục thế hệ trẻ, hình thành nhân cách cho họ theo yêu cầu của xã hội.
Hay nói cách khác: Lao động sư phạm góp phần tạo ra con người, tái sản xuất

sức lao động cho xã hội, chuẩn bị lớp người lao động cho xã hội tương lai. Đây
là loại lao động có hiệu quả nhất.
1.3.2.2. Về đối tượng của lao động sư phạm
Bất kỳ một ngành nghề nào cũng có đối tượng quan hệ trực tiếp của mình.
Một số ngành nghề có đối tượng quan hệ trực tiếp là con người như: bán hàng,
thầy thuốc, nhân viên cảnh sát vv... Đối tượng quan hệ trực tiếp của người giáo
viên cũng là con người. Nhưng đối tượng ở đây không hoàn toàn giống với con
người trong quan hệ với thầy thuốc, chị bán hàng, hay các lĩnh vực khác. Đối
tượng của lao động sư phạm là con người, thế hệ trẻ đang lớn lên. Xã hội tương
16


lai mạnh hay suy, phát triển hay trì trệ tuỳ thuộc rất lớn vào những thực thể đang
phát triển này.
Đối tượng của lao động sư phạm có những đặc điểm:
- Học sinh không chỉ chịu tác động sư phạm của giáo viên, của nhà trường
mà còn chịu ảnh hưởng của các nhân tố khác: Gia đình, bạn bè, các lực lượng xã
hội, các phương tiện thông tin, đại chúng. Các nhân tố này có ảnh hưởng tích
cực hoặc tiêu cực đến học sinh. Vì vậy, chủ thể lao động cần có khả năng phối
hợp, thống nhất các ảnh hưởng và tác động theo hướng tích cực, giúp cho học
sinh có định hướng giá trị đúng đắn.
- Đối tượng của lao động sư phạm vừa có những đặc điểm chung về lứa
tuổi, nhưng lại có những nét tâm lý, tính cách, nhu cầu khác nhau, không phát
triển theo tỉ lệ thuận với những tác động sư phạm mà theo những qui luật của sự
hình thành nhân cách, của tâm lý, nhận thức.
- Trong quá trình giáo dục, học sinh không chỉ là đối tượng tác động của
giáo viên mà còn là chủ thể của các hoạt động sư phạm. Vì vậy, kết quả của lao
động sư phạm không chỉ phụ thuộc vào trình độ, năng lực của giáo viên mà còn
phụ thuộc vào vai trò chủ thể tích cực của học sinh, vào mối quan hệ qua lại
giữa giáo viên – học sinh, vào nhân cách của giáo viên. Vì vậy, để lao động sư

phạm đạt hiệu quả cao giáo viên cần phải có trình độ, năng lực sư phạm, phải
hiểu rõ đối tượng của mình.
1.3.2.3. Về công cụ lao động sư phạm
Công cụ lao động sư phạm có nét đặc thù. Công cụ lao động của giáo viên
không chỉ hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo cần thiết để thực hiện chức năng
của một nhà sư phạm, đó còn là chính đạo đức, nhân cách của người giáo viên.
Người giáo viên thuyết phục, giáo dục học sinh không chỉ bằng trí tuệ, mà còn
bằng cả tâm hồn, tình cảm, đạo đức, nhân cách của mình. "Dùng nhân cách để
giáo dục nhân cách".

17