đề cương ôn tập lịch sử học kỳ i lớp 10

1 | P a g e TRƯỜNG THPTĐỀ
CHUN
NGUYỄN
BỈNH
KHIÊMQUẢNG
CƯƠNG
ƠN
TẬP
LÞch
sư NAM
10 NĂM 2015-2016

Bài 3 CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG ĐÔNG
1. §iỊu kiƯn tù nhiªn vµ sù ph¸t triĨn cđa c¸c ngµnh kinh tÕ.
a §iỊu kiƯn tù nhiªn:
- Thn lỵi : ®Êt ®ai phï sa mµu mì, gÇn ngn níc tíi, thn lỵi cho s¶n xt vµ sinh
sèng.
- Khã kh¨n: DƠ bÞ lò lơt, g©y mÊt mïa, ¶nh hëng ®Õn ®êi sèng cđa nh©n d©n.
- Do thủ lỵi,..ngêi ta ®· sèng qn tơ thµnh nh÷ng trung t©m qn c lín vµ g¾n bã víi
nhau trong tỉ chøc c«ng x·.Nhê ®ã nhµ níc sím h×nh thµnh.nhu cÇu s¶n xt vµ trÞ thủ,
lµm
b. Sù ph¸t triĨn cđa c¸c ngµnh kinh tÕ.
- NghỊ n«ng nghiƯp tíi níc lµ gèc, ngoµi ra cßn ch¨n nu«i vµ lµm thđ c«ng nghiƯp.
2. Sù h×nh thµnh c¸c qc gia cỉ ®¹i
- C¬ së h×nh thµnh: Sù ph¸t triĨn cđa s¶n xt dÉn tíi sù ph©n ho¸ giai cÊp, tõ ®ã nhµ n íc
ra ®êi
- C¸c qc gia cỉ ®¹i ®Çu tiªn xt hiƯn ë Ai CËp, Lìng Hµ, Ên §é, Trung Qc,…vµo
kho¶ng thiªn niªn kû thø IV- III TCN
3. X· héi cã giai cÊp ®Çu tiªn.
- N«ng d©n c«ng x·: ChiÕm sè ®«ng trong x· héi, ë hä võa tån t¹i “c¸i cò”, võa lµ
thµnh viªn cđa x· héi cã giai cÊp. Hä tù nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh, nép th cho

nhµ níc vµ lµm c¸c nghÜa vơ kh¸c.
- Q téc: Gåm c¸c quan l¹i ë ®Þa ph¬ng, c¸c thđ lÜnh qu©n sù vµ nh÷ng ngêi phơ tr¸ch lƠ
nghi t«n gi¸o. Hä sèng sung síng dùa vµo sù bãc lét n«ng d©n.
- N« lƯ: Chđ u lµ tï binh vµ thµnh viªn c«ng x· bÞ m¾c nỵ hc bÞ ph¹m téi. Hä ph¶i
lµm c¸c viƯc nỈng nhäc vµ hÇu h¹ q téc. Cïng víi n«ng d©n c«ng x· hä lµ tÇng líp bÞ
bãc lét trong x· héi.
4. ChÕ ®é chuyªn chÕ cỉ ®¹i:
- Qu¸ tr×nh h×nh thµnh nhµ níc lµ tõ c¸c liªn minh bé l¹c, do nhu cÇu trÞ thủ vµ x©y
dùng c¸c c«ng tr×nh thủ lỵi nªn qun hµnh tËp trung vµo tay nhµ vua t¹o nªn chÕ ®é
qu©n chđ chuyªn chÕ
- ChÕ ®é nhµ níc do vua ®øng ®Çu, cã qun lùc tèi cao vµ mét bé m¸y quan liªu gióp
viƯc thõa hµnh,… th× ®ỵc gäi lµ chÕ ®é chuyªn chÕ cỉ ®¹i.
5. V¨n ho¸ cỉ ®¹i ph¬ng §«ng.
a. Sù ra ®êi cđa lÞch vµ thiªn v¨n häc
- Thiªn v¨n häc vµ lÞch lµ 2 ngµnh khoa häc ra ®êi sím nhÊt, g¾n liỊn víi nhu cÇu s¶n
xt n«ng nghiƯp
- ViƯc tÝnh lÞch chØ ®óng t¬ng ®èi, nhng n«ng lÞch th× cã ngay t¸c dơng ®èi víi viƯc gieo
trång.
b. Ch÷ viÕt
- Nguyªn nh©n ra ®êi cđa ch÷ viÕt: do nhu cÇu trao ®ỉi, lu gi÷ kinh nghiƯm mµ ch÷ viÕt
sím h×nh thµnh tõ thiªn niªn kû IV TCN.
- Ban ®Çu lµ ch÷ tỵng h×nh, sau ®ã lµ tỵng ý, tỵng thanh
- T¸c dơng cđa ch÷ viÕt: §©y lµ ph¸t minh quan träng nhÊt, nhê nã mµ chóng ta hiĨu ®ỵc
phÇn nµo lÞch sư thÕ giíi cỉ ®¹i.
c.To¸n häc
-Nguyªn nh©n ra ®êi: Do nhu cÇu tÝnh l¹i rỵng ®¸t, nhu cÇu x©y dùng, tÝnh to¸n,…mµ
to¸n häc ra ®êi.
- Thµnh tùu: C¸c c«ng thøc s¬ ®¼ng vỊ h×nh häc, c¸c bµi to¸n ®¬n gi¶n vỊ sè häc,.. ph¸t
minh ra sè 0 cđa c d©n Ên §é,…
- T¸c dơng: Phơc vơ cc sèng lóc bÊy giê vµ ®Ĩ l¹i kinh nghiƯm q cho giai

®o¹n sau.
1 Võ Ngọc Mãnh-SK14


2 d.Kiến
| P a g e trúc
TRNG THPT CHUYấN NGUYN BNH KHIấM- QUNG NAM

- Do uy quyền của các vua mà hàng loạt các công trình kiến trúc đã ra đời: Kim tự tháp Ai
Cập, vờn treo Ba-bi-lon, Vạn lý trờng thành,
- Các công trình này thờng đồ sộ thể hiện cho uy quyền của vua chuyên chế.
- Ngày nay còn tồn tại một số công trình nh Kim tự tháp Ai Cập, Vạn lý trờng
thành, Cổng I-sơ- ta thành Ba-bi-lon, Những công trình này là những kì tích về
sức lao động và tài năng sáng tạo của con ngời
Mt s cõu hi:
1.Hóy trỡnh by vai trũ ca nụng dõn cụng xó trong xó hi c i phng ụng.
Nụng dõn cụng xó l b phn ụng o nht, cú vai trũ to ln trong sn xut. H nhn rung t
ca cụng xó canh tỏc, song phi np mt phn sn phm thu hoch c v lm khụng cụng
cho quý tc.
Trong quỏ trỡnh phõn hoỏ xó hi, ng u giai cp thng tr l nhng ụng vua chuyờn ch v i
ng ụng o quý tc, quan li, ch rung t v tng lp tng l. ú l tng lp cú nhiu ca ci
v quyn th, gi chc v tụn giỏo hoc qun lớ b mỏy nh nc, a phng... H sng giu
sang bng s búc lt, bng lc do nh nc cp v do chc v em li.
2.Em hiu th no l ch chuyờn ch c i phng ụng ?
Ch chuyờn ch c i phng ụng l : L mt trong hai mụ hỡnh nh nc ca xó hi loi
ngi thi c i, trong ú vua ng u nh nc, cú quyn lc ti cao v mt b mỏy quan liờu
giỳp vic tha hnh. Cỏc nc phng ụng c i nh Ai Cp, cỏc quc gia Lng H, n
, Trung Quc l in hỡnh cựa ch chuyờn ch c i.]
3. Ti sao c dõn trờn lu vc cỏc dũng sụng ln chõu , chõu Phi cú th sm phỏt trin
thnh xó hi cú giai cp v nh nc ? c im kinh t ca cỏc vựng ny l gỡ ?

Ti lu vc cỏc dũng sụng ln chõu v chõu Phi cú nhiu iu kin thun li nh : t ai
mu m, gn ngun nc ti, khớ hu núng m, thun li cho sn xut nụng nghip v sinh
sng. Bờn cnh ú cng cú nhiu khú khn nh : gn cỏc dũng sụng nờn d b l lt do ú t ra
yờu cu tr thu cỏc dũng sụng, cụng tỏc tr thu v xõy dng cỏc cụng trỡnh thu li khin cho c
dõn sng qun t thnh nhng trung tõm qun c ln v gn bú trong t chc cụng xó. Nh ú
nh nc sm hỡnh thnh.
c im kinh t ca cỏc vựng ny : Ngh nụng l chớnh, bờn cnh ú cũn cú chn nuụi, lm th
cụng nghip v trao i hng hoỏ l nhng ngnh b tr cho nụng nghip.
Xó hi c i phng ụng gm nhng tng lp no ? Hóy gii thớch vỡ sao õy li hỡnh thnh
cỏc tng lp xó hi ú.
Xó hi cú giai cp v nh nc c hỡnh thnh t liờn minh b lc, tc l nhiu b lc cú quan
h thõn thuc vi nhau, liờn kt vi nhau do nhu cu tr thu v xõy dng cỏc cụng trỡnh thu li.
Nh nc c lp ra iu hnh v qun lớ xó hi. C cu b mỏy nh nc ú mang tớnh cht
cựa mt nh nc chuyờn ch trung ng tp quyn. ng u nh nc l vua.
2 Vừ Ngc Mónh-SK14


3
| Pcai
a g tr
e TRNG
THPT
CHUYấN
BNH
QUNG
NAMv

nụng dõn
cụng
xó v NGUYN

nụ l, vua
óKHIấMda vo
quý tc

tụn giỏo, bt mi ngi phi
phc tựng. Vua t coi mỡnh l ngi i din ca thn thỏnh di trn gian, ngi ch ti cao
ca t nc, t quyt nh mi chớnh sỏch v cụng vic. Vua tr thnh vua chuyờn ch m ngi
Ai Cp gi l Pharaụn (cỏi nh ln), ngi Lng H gi l Enxi (ngi ng u), Trung Quc
gi l Thiờn t (con Tri)...
Giỳp vic cho nh vua l mt b mỏy hnh chớnh quan liờu gm ton quý tc, ng u l Vidia
(Ai Cp) hoc Tha tng (Trung Quc). B mỏy ny lm cỏc vic thu thu, xõy dng cỏc cụng
trỡnh cụng cng nh n thỏp, cung in, ng sỏ v ch huy quõn i. Nh th, ch nh
nc ca xó hi cú giai cp u tiờn phng ụng, trong ú vua l ngi ng u, cú quyn
lc ti cao, gi l ch chuyờn ch c i.
4.Tại sao chỉ bằng công cụ chủ yếu bằng gỗ và đá, c dân trên lu vực các dòng sông lớn ở
châu á, châu Phi đã sớm xây dựng nhà nớc của mình?
Do điều kiện tự nhiên thuận lợi, sản xuất phát triển mà không cần đợi đến khi xuất hiện công cụ
bằng sắt, trong xã hội đã xuất hiện của cải d thừa dẫn đén sự phân hoá xã hội kẻ giàu, ngời
nghèo, tầng lớp quí tộc và bình dân . Trên cơ sở đó nhà nớc đã ra đời.
5. Nhà nớc phơng Đông hình thành nh thế nào? Thế nào là chế độ chuyên chế cổ đại? Thế
nào là vua chuyên chế? Vua dựa vào đâu để trở thành chuyên chế?
- Quá trình hình thành nhà nớc là từ các liên minh bộ lạc, do nhu cầu trị thuỷ và xây dựng các
công trình thuỷ lợi các liên minh bộ lạc liên kết với nhau -> Nhà nớc ra đời để điều hành, quản
lý xã hội. Quyền hành tập trung vào tay nhà vua tạo nên chế độ quân chủ chuyên chế.
- Vua dựa vào bộ máy quí tộc và tôn giáo để bắt mọi ngời phải phục tùng,vua trở thành vua
chuyên chế.
- Chế độ nhà nớc do vua đứng đầu, có quyền lực tối cao(tự coi mình là thần thánh dới trần gian,
ngời chủ tối cao của đất nớc, tự quyết định mọi chính sách và công việc) và giúp việc cho vua là
một bộ máy quan liêu ,..thì đợc gọi là chế độ chuyên chế cổ đại.
Bài 4 Các quốc gia cổ đại phơng Tây Hy Lạp Và Rô ma

1.Thiên nhiên và đời sống của con ngời
-Hy Lạp Rô -ma nằm ở ven biển Địa Trung Hải, nhiều đảo, đát canh tác ít và khô cứng, đã tạo ra
những thuận lợi và khó khăn:
+ Thuận lợi : Có biển, nhiều hải cảng, giao thông trên biển dễ dàng, nghề hàng hải sớm phát triển.
+ Khó khăn: đất ít và xấu, nên chỉ thích hợp loại cây lu niên, do đó thiếu lơng thực luôn phải
nhập.
- Việc công cụ bằng sắt ra đời có ý nghĩa: diện tích trồng trọt tăng,sản xuất thủ công và kinh tế
hàng hoá tiền tệ phát triển.
Nh vậy cuộc sống ban đầu của c dân Địa Trung Hải là: Sớm biết buôn bán, đi biển và trồng
trọt.
2.Thị quốc Địa Trung Hải
-Nguyên nhân ra đời của thị quốc: tình trạng đất đai phân tán nhỏ và đặc điểm của c dân sống
bằng nghề thủ công và thơng nghiệp nên đã hình thành các thị quốc
- Tổ chức của thị quốc: Về dơn vị hành chính là một nớc, trong nớc thành thị là chủ yếu. Thành
thị có lâu đài, phố xá, sân vận
động và bến cảng.
- Tính chất dân chủ của thị quốc: Quyền lực không nằm trong tay quí tộc mà nằm trong tay Đại
hội công dân, Hội đồng 500,.. mọi công dân đều đợc phát biểu và biểu quyết những công việc lớn
của quốc gia.
3 Vừ Ngc Mónh-SK14


4
P a gchất
e TRNG
THPT
BNH KHIấMQUNG
- |Bản
của nền
dânCHUYấN

chủ cổNGUYN
đại ở Hy-Lạp,
Rô- ma:
ĐóNAM
là nền dân chủ chủ nô, dựa vào sự bóc
lột thậm tệ của chủ nô đối với nô lệ.
3.Văn hoá cổ đại Hy Lạp và Rô- ma.
a.Lịch và chữ viết.
-Lịch : c dân cổ đại ĐTH đã tính đợc lịch một năm có 365 ngày và 1/4 nên họ định ra một tháng
lần lợt có 30 và 31 ngày, riêng tháng hai có 28 ngày. Dù cha thật chính xác nhng cũng rất gần với
hiểu biết ngày nay.
- Chữ viết: Phát minh ra hệ thống chữ cái A,B,C,.. lúc đầu có 20 chữ, sau thêm 6 chữ nữa để trở
thành hệ thống chữ cái hoàn chỉnh nh ngày nay.
-ý nghĩa của việc phát minh ra chữ viết: Đây là cống hiến lớn lao của c dân ĐTH cho nền văn
minh nhân loại.
b.Sự ra đời của khoa học
Chủ yếu các lĩnh vực: toán, lý, sử, địa.
- Khoa học đến Hy Lạp Rô-ma mới thực sự trở thành khoa họcvì có độ chính xác của khoa học,
đạt tới trình độ khái quát thành định lý, lý thuyết và nó thực hiện bởi các nhà khoa học có tên tuổi,
đặt nền móng cho ngành khoa học đó.
c.Văn học
- Chủ yếu là kịch(kịch kèm theo hát).
- Một số nhà viết kịch tiêu biểu nh Sô phốc, Ê-sin,..
-Giá trị của các vở kịch: Ca ngợi cái đẹp, cái thiện và có tính nhân đạo sâu sắc.
d. Nghệ thuật
- Nghệ thuật tạc tợng thần và xây đền thờ thần đạt đến đỉnh cao.

Mt s cõu hi:
1.Trỡnh by ý ngha ca vic xut hin cụng c bng st i vi vựng a Trung Hi.
Nh cụng c bng st, din tớch canh tỏc tng hn, vic trng trt ó cú kt qu. Thc ra, ch

nhng vựng t mm v tt mi cú th trng lỳa (lỳa mỡ, lỳa mch). t ai õy thun tin hn
cho vic trng cỏc loi cõy lu niờn, cú giỏ tr cao nh : nho, ụ liu. cam, chanh... Con ngi phi
gian kh khai phỏ tng mnh t, phi lao ng khú nhc mi bo m c mt phn lng
thc. Vỡ th, cỏc nc ny vn phi mua lỳa mỡ, lỳa mch ca ngi Ai Cp, Tõy ...
Nhiu th gii, khộo tay ó xut hin. H lm ra nhng sn phm ni ting nh gm. vi
cỏc loi bỡnh, chum, bỏt bng gm trỏng men trang trớ hoa vn cú mu sc v hỡnh v p.
Hot ng thng mi phỏt t ó thỳc y vic m rng lu thụng tin t. Cỏc th quc u cú
ng tin riờng ca mỡnh. ng tin ờnariux ca Rụ-ma, ng tin cú hỡnh chim cỳ ca A-ten
l nhng ng tin thuc loi c nht trờn th gii.
Nh th nn kinh t ca cỏc nh nc vựng a Trung Hi phỏt trin mau l. Hi Lp v Rụ-ma
sm tr thnh cỏc quc gia giu mnh.
ó cú nhiu xng th cụng chuyờn sn xut mt mót hng cú cht lng cao. Nhiu xng th
cụng cú quy mụ khỏ ln : cú xng t 10 - 15 ngi lm, li cú xng ln s dng t 10 n 100
nhõn cụng, c bit m bc t-tớch cú ti 2000 lao ng.
S phỏt trin ca th cụng nghip lm cho sn xut hng hoỏ tng nhanh, quan h thng mi
c m rng. Ngi Hi Lp v Rụ-ma em cỏc sn phm ca mỡnh nh ru nho, du ụ liu,
m ngh, dựng kim loi, gm... i bỏn mi min ven a Trung Hi. Sn phm mua v l
4 Vừ Ngc Mónh-SK14


5
| P mỡ,
a g esỳc
TRNG
THPT
NGUYN
BNH
QUNG
lỳa
vt, lụng

thỳCHUYấN
t vựng
Hc Hi.
AiKHIấMCp...,
t la,NAM
hng

liu, xa x phm t cỏc nc
phng ụng. Trong xó hi chim nụ vựng ny, nụ l l th hng hoỏ quan trng bc nht.
Nhiu ni nh ờ-lt, Pi-rờ... tr thnh trung tõm buụn bỏn nụ l ln ca th gii c i.
Hng hoỏ c chuyờn ch trờn nhng chic thuyn ln cú bum v nhiu mỏi chốo ca cỏc nh
buụn giu. Mt chic tu ch ru nho ca Rụ-ma di ti 40m, cha c 7000 n 8000 vũ (tc
trng ti t 350 n 400 tn) b m t thi y ó c cỏc nh kho c hc tỡm thy vo nm
1967 vựng bin phớa nam nc Phỏp.
Bài 8 Sự hình thành và phát triển các vơng quốc Đông Nam á
1. Sự ra đời của các vơng quốc cổ ở Đông Nam á
-Đông Nam á có điều kiện tự nhiên u đãi-gió mùa, thuận lợi cho sự phát triển của cây lúa nớc và
nhiều loại cây trồng khác.
* Điều kiện ra đời các vơng quốc cổ ở Đông Nam á:
-Đầu Công nguyên, c dân Đông Nam á đã biết sử dụng sử dụng đồ sắt. Nông nghiệp vẫn là ngành
sản xuất chính, nghề thủ công truyền thống phát triển nh dệt, làm gốm, đúc đồng và rèn sắt.
- Việc buôn bán đờng biển rất phát đạt, một số thành thị hải cảng đã ra đời nh óc Eo (An
Giang, Việt Nam) Ta-kô-la ( Mã Lai)
-Do sự ảnh hởng của văn hoá ấn Độ với việc các nớc phát triển văn hoá cổ của mình.
Đó chính là điều kiện ra đời các vơng quốc cổ ở Đông Nam á .
*Sự hình thành các vơng quốc cổ:
Khoảng 10 thế kỉ sau công nguyên hàng loạt các vơng quốc nhỏ hình thành: Cham-pa ở Trung Bộ
Việt Nam. Phù Nam hạ lu sông Mê Công, các vơng quốc ở hạ lu sông Mê Nam và đảo In-đô-nêxia.
2. Sự hình thành và phát triển của các quốc gia phong kiến Đông Nam á
-Từ thế kỉ VII đến X, ở Đông Nam á đã hình thành một số quốc gia phong kiến dân tộc nh Vơng

quốc Cam-pu- chia của ngời Khơ me, các vơng quốc của ngời Môn và ngời Miến ở hạ lu sông Mê
Nam, ngời In-đô-nê-xi a ở đảo Xu-ma-tơ-ra và Gia va
-Từ khoảng nửa sau thế kỉ X đến nửa đầu thế kỉ XVIII là thời kì phát triển nhất của các quốc gia
phong kiến Đông Nam á.:
+ In-đô-nê xi-a thống nhất và phát triển hùng mạnh dới vơng triều Mô-giô-pa-hít (1213-1527)
+ Trên bán đảo Đông Dơng ngoài quốc gia Đại Việt, Chăm pa, vơng quốc Cam -pu-chia từ thế kỉ
IX củng bớc vào thời kì Ăng co huy hoàng.
+ Trên lu vực sông I-ra-oa-đi từ giữa thế kỉ XI, mở đầu hình thành và phát trển của vơng quốc
Mi-an-ma.
+ Thế kỉ XIV thống nhất lập vơng quốc Thái.
+ Giữa thế kỉ XIV vơng quốc Lan Xang thành lập.
-Biểu hiện sự phát triển thịnh đạt:
+ Kinh tế, cung cấp một khối lợng lớn lúa gạo, sản phẩm thủ công (vải, đồ sứ, chế phẩm kim
khí..), nhất là sản vật thiên nhiên, nhiều lái buôn nhiều nớc trên thế giới đến buôn bán.
+ Chính trị, tổ chức bộ máy chặt chẽ, kiện toàn từ trung ơng đến địa phơng.
+ Văn hoá, các dân tộc Đông Nam á xây dựng đợc một nền văn hoá riêng của mình với những
nét độc đáo.
Mt s cõu hi:
1.S phỏt trin thnh t ca cỏc quc gia phong kin ụng Nam th k X - XVIII c
biu hin nh th no ?
S phỏt trin thnh t ca cỏc quc gia phong kin ụng Nam th k X - XVIII :
5 Vừ Ngc Mónh-SK14


6
| P a g etrịTRƯỜNG
THPT CHUYÊN NGUYỄN BỈNH KHIÊM- QUẢNG NAM
-Chính
:

+ Hệ thống chính trị ở các nước Đông Nam Á giai đoạn này được củng cố vững chắc và hoàn
thiện. Nhà nước Đại Việt vừa tiếp thu vừa sáng tạo từ mô hình Trung Hoa để hoàn thiện bộ máy
quân chủ đạt đến đỉnh cao dưới thời Lê sơ. Các nhà nước chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ
cũng được tăng cường, củng cố, đặc biệt là tín ngưỡng Vua - Thần của người Cam-pu-chia thời
Ăng-co... giúp hợp nhất vương quyển và thần quyền của vua... Bộ máy nhà nước A-út-thay-a
cũng được hoàn thiện thông qua các cuộc cải cách ở thế kỉ XV.
+ Mở rộng lãnh thổ, xây dựng các đế quốc lớn, hùng mạnh ở khu vực : Đại Việt, A-út-thay-a, Pagan, Mô-giô-pa-hit, Ăng-co.
- Kinh tế :
+ Kinh tế nông nghiệp được phát triển mạnh ở khắp các quốc gia Đông Nam Á từ đồng bằng
sông Hồng, I-ra-oa-đi, Chao Phray-a, Mê Công... nhiều nước đã tiến hình xuất khẩu gạo như Aút-thay-a, Pê-gu...
+ Phát triển hoạt động sản xuất thủ công nghiệp, đáng lưu ý là các sản phẩm gồm sứ và tơ lụa của
Đại Việt và A-út-thay-a.
+ Đông Nam Á có vai trò lớn trong hệ thống thương mại quốc tế, nơi cung cấp nhiều loại hàng
hoá, lâm thổ sản, hương liệu, gia vị... cho thị trường quốc tế.
-Thành tựu trên lĩnh vực kỹ thuật :
+ Trên cơ sở tiếp thu các yếu tố văn hoá bên ngoài (của Ấn Độ, Trung Hoa, Hồi giáo), cư dân
Đông Nam Á đã sáng tạo trên nền tảng văn hoá bản địa truyền thống để tạo nên những thành tựu
văn hoá rực rỡ.
+ Cư dân Đông Nam Á đã để lại những thành tựu chữ viết, văn học, nghệ thuật, các cồng trình
kiến trúc tôn giáo, điêu khắc... như chữ viết của người Khơ-me, Cham-pa, Lào,
Thái Lan, đền tháp Ăng-co, quần thể kiến trúc Pa-gan, các thành phố cổ A-út-thay-a, Su-khôthay, Hoàng thành Thăng Long...
2.Điều kiện tự nhiên của Đông Nam Á có những thuận lợi và khó khăn gì đối với sự phát
triển kinh tế và lịch sử của khu vực ?
Điều kiện tự nhiên của Đông Nam Á tác động đối với sự phát triển kinh tế và lịch sử của khu vực
-Thuận lợi:
+ Vị trí địa lí: là giao điểm của con đường giao thông quốc tế, từ Bắc xuống Nam, từ Đông sang
Tây. Là cầu nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, lục địa Á - Âu và ÚC -> thuận lợi cho
việc phát triển các mối quan hệ, giao lưu buôn bán quốc tế, Đông Nam Á là khu vực có tầm quan
trọng hàng đầu trên thế giới.
+ Hệ thống sông ngòi dày đạc : sông Mê Công, sông Hồng, sông Mô Nam, sông I-ra- oa-đi... tạo

nên những vùng đồng bằng châu thổ màu mỡ phì nhiêu, lưu lượng nước lớn, hàm lượng phù sa
6 Võ Ngọc Mãnh-SK14


7
| P a gõy
e TRNG
QUNG
NAMtrin
cao...
l iu THPT
kin CHUYấN
thun liNGUYN
cho sBNH
qunKHIấMc, sinh
t, phỏt

nụng nghip ca c dõn ụng

Nam t thi c xa.
+ Khớ hu giú mựa : khớ hu núng, m, ma nhiu lm cho h ng thc vt ụng Nam rt
phong phỳ v a dng. Nhit cao, m ln l iu kin cho cõy ci quanh nm xanh tt, phỏt
trin nụng nghip. Ngi ụng Nam t xa xa ó bit trng lỳa v cỏc loi cõy n qu.
+ Bin : va l ng giao thụng quan trng, va l ngun cung cp ti nguyờn bin nh hi sn,
khoỏng sn..l iu kin phỏt trin cỏc ngnh kinh t bin nh khai thỏc du m, ỏnh bt,
nuụi trng thu sn, giao thụng bin v du lch bin.
+ Ti nguyờn thiờn nhiờn : H sinh vt ụng Nam tng i phong phỳ, l quờ hng ca
nhiu loi ng thc vt quý him. Ngoi ra, ti nguyờn khoỏng sn giu cú cng l ngun cung
cp nguyờn liu, nhiờn liu cho cỏc ngnh cụng nghip.
- Khú khn :

+ a hỡnh b chia ct mnh > khụng cú nhng ng bng ln, khú khn cho giao thụng ng
b.
+ S phc tp ca giú mựa ó gõy ra nhiu thiờn tai nh bóo lt, hn hỏn, sng mui v ma ỏ.
+ V trớ a lớ l trung tõm ca ng giao thụng quc t cng khin cho ụng Nam ngay t rt
sm ó b cỏc nc bờn ngoi nhúm ngú, xõm lc.
Bài 9 Vơng quốc Cam-pu-chia và vơng quốc lào
1. Vơng quốc Cam-pu-chia
-ở Cam pu-chia tộc ngời chủ yếu là Khơ me.
- Địa bàn sinh sống ban đầu là phía bắc nớc Cam-pu-chia ngày nay trên cao nguyên Cò Rạt và
mạn trung lu sống Mê Công; đến thế kỉ VI Vơng quốc ngời Cam-pu chia đợc thành lập.
-Thời kì Ăng-co (802- 1432) là thời kì phát triên nhất của vơng quốc Cam pu-chia, họ quần c ở
bắc Biển hồ, kinh đô là Ăng-co đợc xây dựng ở tây bắc Biển hồ.
-Biểu hiện phát triển thịnh đạt:
+Về kinh tế : nông nghiệp, ng nghiệp, thủ công nghiệp đề phát triển.
+Xây dựng nhiều công trình kiến trúc lớn .
+Ăng co còn chinh phục các nớc láng giềng, trở thành cờng quốc trong khu vực.
-Văn hoá: Sáng tạo ra chữ viết riêng của mình trên cơ sở chữ Phạm của ấn Độ. Văn học dân gian
và văn học viết với nhng câu truyện có giá trị nghệ thuật .
- Kiến trúc, nổi tiếng nhất là quần thể kiến trúc Ăng co.
2. Vơng quốc Lào
-C dân cổ chính là ngời Lào Thơng chủ nhân của nền văn hoá đồ đá, đồ đồng.
-Đến thế kỉ XIII nhóm ngời nói tiếng Thái di c đến sống hoà hợp với ngời Lào Thơng gọi là Lào
Lùm. Tổ chức xã hội sơ khai của ngời Lào là các mờng cổ.
-Năm 1353 Pha Ngừn thống nhất các mờng Lào lên ngôi đặt tên nớc là Lan Xang (triệu voi)
-Thời kì thịnh vợng nhất là cuối thế kỉ XVII đầu thế kỉ XVIII, dới triều vua Xu-li-nha Vông-xa.
-Những biểu hiện phát triển:
+ Tổ chức bộ máy chặt chẽ hơn: chia đất nớc thành các mờng, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội
do nhà vua chỉ huy.
+ Buôn bán trao đổi với cả ngời châu Âu. Lào còn là trung tâm phật giáo.
+ Giữ quan hệ hoà hiếu với Cam-pu-chia và Đại Việt, kiên quyết chống quân xâm lợc Miến Điện.

-Văn hoá:
7 Vừ Ngc Mónh-SK14


8
P a g eLào
TRNG
THPT
BNH
KHIấM+ | Ngời
sáng tạo
ra CHUYấN
chữ viếtNGUYN
riêng của
minh
trênQUNG
cơ sở NAM
chữ viết của Cam-pu-chia và Mi-an-ma.
+ Đời sống văn hoá của ngời Lào rất phong phú hồn nhiên.
- Kiến trúc: Xây dựng một số công trình kiến trúc Phật giáo điển hình là That Luông ở Viên Chăn.
-Nền văn hoá truyền thống: Cam-pu-chia và Lào đều chịu ảnh hởng của văn hoá ấn Độ trên các
lĩnh vực chữ viết, tôn giáo, văn học , kiến trúc.
song tiếp thu mỗi nớc đều đem lồng nội dung của mình vào, xây dựng nền văn hoá đậm đà bản
sắc dân tộc.

Mt s cõu hi:
1.Lp bng niờn biu tin trỡnh phỏt trin ca lch s Vng
quc Cam-pu-chia.
Bng niờn biu tin trỡnh phỏt trin ca lch s Vng quc Campu-chia :

2.Hóy nờu nhng nột tiờu
biu ca vn hoỏ Campu-chia v vn hoỏ Lo
Nhng nột tiờu biu ca
vn hoỏ Cam-pu-chia v
vn hoỏ Lo :
- Vn hoỏ Cam-pu-chia :

Thi gian

Ni dung lch s

Th k VI - VIII

Thi kỡ hỡnh thnh v bc u phỏt trin ca
nh nc Cam-pu-chia s kỡ, cũn cú tờn gi l
Bha-va-pu-ra. Khu vc ban u ca vng
quc ny trung lu sụng Mờ Cụng.

Th k IX - XV

L thi kỡ ng-co, giai on phỏt trin ca
Cam-pu-chia.

Th k XVI XIX
-

Giai on suy yu v khng hong ca Campu-chia.

+ Sỏng to ra nhng ch
vit ca riờng mỡnh trờn c

s ch Phn ca n .
Vn hc dõn gian v vn
hc vit vi nhng cõu
chuyn cú giỏ tr ngh
thut.
+ Kin trỳc ni ting nht
l qun th kin trỳc ngco.

Vn hoỏ Lo :

+ Ngi Lo sỏng to ra ch vit riờng ca mỡnh trờn c s ch vit ca Cam-pu-chia v Mi-anma.
+ i sng vn hoỏ ca ngi Lo rt phong phỳ, hn nhiờn. Ngi Lo cú rt nhiu l hi.
+ Kin trỳc : xõy dng mt s cụng trỡnh kin trỳc Pht giỏo in hỡnh l thỏp Tht Lung
Viờng Chn.
> Nộn vn hoỏ truyn thng Cam-pu-chia vo Lo u chu nh hng ca vn hoỏ n trn
cỏc lnh vc ch vit, tụn giỏo, vn hc, kin trỳc. Mi nc u lng vo ú ni dung ca mỡnh,
xõy dng nn vn hoỏ m bỏn sc dõn tc.
8 Vừ Ngc Mónh-SK14


9
| Pi 10
a gTHỜ
e TRƯỜNG
THPT THÀ
CHUN
KHIÊMBà
I KỲ HÌNH
NH NGUYỄN
VÀ PHÁBỈNH

T TRIỂ
NCỦQUẢNG
A CHẾNAM
ĐỘ PHONG KIẾN Ở TÂY ÂU

1.Sù h×nh thµnh c¸c v¬ng qc phong kiÕn ë T©y ¢u
-ThÕ kØ III, ®Õ qc R«-ma l©m vµo khđng ho¶ng, n« lƯ nỉi dËy ®Êu tranh s¶n xt sót kÐm, x·
héi rèi ren.
- Ci thÕ kØ V, ®Õ qc R«-ma bÞ ngêi GiÐc –man x©m chiÕm, n¨m 476 ®Õ qc R« ma bÞ diƯt
vong, thêi ®¹i phong kiÕn ch©u ¢u h×nh thµnh ë ch©u ¢u.
-Nh÷ng viƯc lµm cđa ngêi GiÐc –man:
+Thđ tiªu bé m¸y nhµ níc cò, thµnh lËp nªn nhiỊu v¬ng qc míi
+ChiÕm rng ®Êt cđa chđ n« R«-ma cò råi chia cho nhau .
+Tõ bá c¸c t«n gi¸o nguyªn thủ cđa m×nh vµ tiÕp thu Ki-t« gi¸o, x©y dùng nhµ thê vµ t×m c¸ch
chiÕm rng cđa n«ng d©n.- C¸c giai cÊp míi h×nh thµnh: l·nh chóa phong kiÕn, n«ng n« ,quan
hƯ s¶n xt phong kiÕn ë ch©u ¢u b¾t ®Çu h×nh thµnh .
2. X· héi phong kiÕn T©y ¢u
-Gi÷a thÕ kØ IX c¸c l·nh ®Þa phong kiÕn T©y ¢u ra ®êi, ®©y lµ ®¬n vÞ chÝnh trÞ kinh tÕ c¬ b¶n
trong thêi k× phong kiÕn ph©n qun.
- C¸c giai cÊp trong x· héi:
+N«ng n« lµ ngêi s¶n xt chÝnh trong c¸c l·nh ®Þa. Hä bÞ g¾n chỈt vµ lƯ thc vµo l·nh chóa.
+L·nh chóa cã cc sèng nhµn rçi, xa hoa, sung síng b»ng viƯc bãc lét t« th vµ søc lao ®éng
cđa n«ng n«.
- L·nh ®Þa lµ mét c¬ së kinh tÕ ®ãng kÝn, mang tÝnh chÊt tù nhiªn, tù cung, tù cÊp, tù tóc
-L·nh ®Þa lµ mét ®¬n vÞ chÝnh trÞ ®éc lËp cã qu©n ®éi, toµ ¸n, ph¸p lt riªng, chÕ ®é th kho¸
riªng, tiỊn tƯ riªng…
3.Sù xt hiƯn thµnh thÞ trung ®¹i
-Nguyªn nh©n thµnh thÞ ra ®êi:
+ T©y ¢u ®· xt hiƯn nh÷ng tiỊn ®Ị cđa nỊn kinh tÕ hµng ho¸.
+ ThÞ trêng bu«n b¸n tù do.

+ Thđ c«ng nghiƯp diƠn ra qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ .
- Thỵ thđ c«ng ®Õn ng· ba ®ên, bÕn s«ng n¬i cã ®«ng ngêi qua l¹i lËp xëng s¶n xt vµ bu«n b¸n
h×nh thµnh c¸c thµnh thÞ.
-Vai trß thµnh thÞ:
+Ph¸ vì nỊn kinh tÕ t nhiªn, tù cÊp, tù tóc, t¹o ®iỊu kiƯn cho kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triĨn, +Gãp
phÇn tÝch cùc xo¸ bá chÕ ®é ph©n qun… §Ỉc biƯt mang l¹i kh«ng khÝ tù do cho x· héi phong
kiÕn T©y ¢u.
Một số câu hỏi:
1.Khi tràn vào lãnh thổ Rơ-ma, người Giéc-man đã làm gì? Những việc làm đó có tác động
như thế nào đến q trình hình thành quan hệ sản xuất phong kiến ở châu Âu ?
- Khi vào lãnh thổ của đế quốc Rơ-ma, người Giéc-man đã thủ tiêu bộ máy nhà nước cũ, thành
lập các vương quốc mới của họ. Người Giéc-man còn chiếm đất của chủ nơ Rơ-ma cũ rồi chia
cho nhau, trong đó các tướng lĩnh qn sự và q tộc được phần nhiều hơn. Đồng thời, các thủ
lĩnh bộ lạc, các q tộc thị tộc của người Giéc-man cũng tự xưng vua, phong các tước vị như
cơng tước, bá tước, nam tước... tạo nên đẳng cấp q tộc vũ sĩ.
- Người Giéc-man cũng từ bỏ các tơn giáo ngun thuỷ của mình, tiếp thu Ki-tơ giáo. Họ xây
dựng nhà thờ và tìm cách chiếm đoạt ruộng đất của nơng dân. Đồng thời, vua cũng phong tặng
đất đai theo tước vị của các q tộc trong nhà thờ. Tầng lớp q tộc tăng lữ được hình thành.
9 Võ Ngọc Mãnh-SK14


10
| P a gnào
e TRƯỜNG
CHUYÊN
NGUYỄN
KHIÊMNAM
2.Thế
là lãnh THPT
địa phong

kiến
? ĐờiBỈNH
sống
kinhQUẢNG
tế và chính

trị trong các lãnh địa đó như

thế nào ?
Lãnh địa phong kiến :
- Lãnh địa là một khu đất rộng rộng: dó có cả đất trồng trọt. Trong khu đất của lãnh chúa có
những lâu đài, dinh thự, nhà thờ, nhà kho, chuồng trại... có hào sâu, tường cao, tạo thành những
pháo đài kiên cố.
-

Đời sống kinh tế :

+ Nông nô nhận ruộng đất của lãnh chúa cày Gấy và nộp tô, ngoài ra còn dệt vải, may quần áo,
làm giầy dép, đóng đồ đạc, vũ khí... , chi mua một vài hàng nhu yếu phẩm như sắt, tơ lụa, đồ
trang sức.
+ Thủ công nghiệp cũng chỉ hoạt dộng trong lãnh địa, nông nô làm các nghề phụ như dệt vải,
may quần áo, làm công cụ... , lãnh chúa có những xưởng thủ công riêng như xưởng rèn, đồ gốm,
may mặc.
+ Lãnh địa là đơn vị kinh tế tự nhiên, tự cấp, tự túc, việc trao đổi buón bán trong lãnh địa đóng
vai trò thứ yếu.
-

Đời sống chính trị trong lãnh địa :

+ Mỗi lãnh địa là một đơn vị chính trị độc lạp, lãnh chúa được coi là ông vua con, có quân đội,

toà án, pháp luật riêng, chế độ thuế khoá, tiền tệ riêng...
+ Đời sống lãnh chúa :
Lãnh chúa có cuộc sống nhàn rỗi, xa hoa; sung sướng, thời bình chỉ luyện tập cung kiếm, cưỡi
ngựa, dạ hội, tiệc tùng.
Đối với nông nô : bóc lột nặng nề và đối xử hết sức tàn nhẫn.
+ Đời sống nông nô:
Nông nô là người sản xuất chính trong các lãnh địa. Họ bị gắn chặt và lệ thuộc vào lãnh chúa,
nhận ruộng đất vể cày cây và phải nộp tô nặng, ngoài ra họ còn phải nộp nhiều thứ thuế khác.
Song họ vẫn được tự do trong sản xuất, có gia đình riêng, có nông cụ và gia súc.
3.Thành thị trung đại đã được hình thành như thế nào ? Cư dân sống ở đó làm những nghề
gì ?
10 Võ Ngọc Mãnh-SK14


11
a g xuất
e TRƯỜNG
THPTtừ
CHUYÊN
BỈNH
QUẢNG
Do| Psản
phát triển,
thế kỉ NGUYỄN
XI, ở Tây
ÂuKHIÊMđã xuất
hiện NAM
những

tiền đề của nền kinh tế hàng

hoá. Giờ đây, sản phẩm được bán ra thị trường một cách tự do, không bị đóng kín trong lãnh địa.
Trong các ngành thù công nghiệp đã diễn ra quá trình chuyên môn hoá tương đối mạnh mẽ. Một
số thợ giỏi chỉ làm một nghề thủ công riêng biệt như rèn, mộc, làm đồ da, đồ gốm v.v... và sống
bằng việc trao đổi sản phẩm thủ công của mình với những nông nó khác.
Dần dần, để có điều kiện thuận lợi nhất cho hoạt động sản xuất, trao đổi sản phẩm, một số thợ thủ
công đã tìm cách thoát khỏi lãnh địa bằng cách bỏ trốn hoặc dùng tiền chuộc lại thân phận. Họ
đến những nơi có đông naười qua lại như ngã ba đường, bến sông v.v... để lập các xưởng sản xuất
và buôn bán hàng hoá. Từ đó, các thành thị ra đời.
Trong các thành thị, cư dân chủ yếu gốm những thợ thủ công và thương nhân.
4.Trình bày nguồn gốc và vai trò của các thành thị trung đại châu Âu
Nguồn gốc và vai trò của thành thị trung đại Tây Âu :
-

Nguồn gốc :

+ Thủ công nghiệp diễn ra quá trình chuyên môn hoá mạnh mẽ, nhiều người bỏ ruộng đất làm
nghề thủ công. Những người thợ thủ công tìm cách tách khỏi lãnh địa bằng cách chuộc thân phận
hoặc bỏ trốn tập trung ở những nơi thuận tiện để sản xuất và mua bán ớ bên ngoài lãnh địa, dẫn
tới thành thị đã ra đời.
+ Lãnh chúa lập nên các thành thị.
+ Thành thị cổ đại được phục hồi.
-

Vai trò:

+ Phá vỡ nền kinh tế tự cấp tự túc, thúc đẩy kinh tế hàng hoá đơn giản phát triển, hình thành thị
trường thống nhất.
+ Tạo ra không khí dân chủ tự do trong các thành thị, mở mang tri thức, tạo tiền đề để cho việc
hình thành các trường đại học.
+ Góp phần tích cực vào việc xoá bỏ chế độ phong kiến phân quyền, xây dựng chế độ phong kiến

tập quyền thống nhất quốc gia.
5. So sánh chế độ phong kiến phương Đông và phương Tây?
1. Sự giống nhau:
*Kinh tế:
Kinh tế nông nghiệp là chính, bên cạnh là kinh tế thủ công nghiệp và buôn bán nhỏ.
Tư liệu sản xuất chính là ruộng đất.
11 Võ Ngọc Mãnh-SK14


12
| P lượng
a g e TRƯỜNG
CHUN
NGUYỄN
Lực
sản xuấtTHPT
chính
là nơng
dân. BỈNH KHIÊM- QUẢNG NAM

Đặc điểm cơ bản là tự cung tự cấp.
*Xã hội:
Tất cả ruộng đất, con người đều là của cải và thuộc quyền sở hữu của nhà vua.
Hai giai cấp cơ bản và cũng chính là mâu thuẫn cơ bản là chủ đất và nơng dân làm th.
Phân chia đẳng cấp là đặc điểm tiêu biểu.
*Chính trị:
Bộ máy nhà nước đứng đầu là vua, giúp vua là quan. Vua, quan là những giai cấp thống trị nhân
dân.
Chế độ chính trị: đi từ phân quyền đến tập quyền, đây là đỉnh tột cùng của chế độ phong kiến.
*Tư tưởng:

Cả hai đều lấy tơn giáo làm cơ sở lí luận cho sự thống trị của mình (Trung Quốc: Khổng giáo, Ấn
Độ: Hồi giáo, châu Âu: Thiên chúa giáo).
2. Sự khác nhau:
*Kinh tế - xã hội:
- Giai cấp thống trị phương Đơng là địa chủ, q tộc, ở phương Tây thế lực thống trị gồm q
tộc, tăng lữ, lãnh chúa. Chúng câu kết với nhau rất chặt và bóc lột nơng nơ tàn bạo và khắc nghiệt
hơn so với phương Đơng.
- Giai cấp bị trị: Nơng dân tá điền (phương Đơng) so với nơng nơ (phương Tây) có phần dễ chịu
và ít khắt khe hơn.
- Mâu thuẫn giữa hai giai cấp cơ bản trong chế độ phong kiến phương tây nặng nề và gay gắt hơn
phương Đơng. Điều này lí giải sự sụp đổ sớm của chế độ phong kiến phương Tây (tồn tại 1o thế
kỉ) và sự tồn tại lâu dài của chế độ PK phương Đơng (hơn 2500 năm).
*Chính trị và tư tưởng.
Chế độ qn chủ phương Đơng xuất hiện sớm hơn ở phương Tây khoảng 1000 năm.
Sự chuyển biến từ chế độ phân quyền sang tập quyền ở phương Đơng (thời Tần Thủy Hồng) và
A-sơ-ka diễn ra sớm. Trong khi đó ở phương tây sự tập quyền diễn ra chậm trễ (thế kỉ XIV) và
nhà vua được sự giúp đỡ của thị dân mới dẹp được sự cát cứ của các lãnh chúa.
Cơ sở lí luận cho chế độ phong kiến phương Đơng và phương tây là các tơn giáo có sẵn từ trước.
tuy nhiên, sự can thiệp của tầng lớp tăng lữ phương tây vào hệ thống chính trị là rõ ràng và chặt
chẽ hơn. Trong khi đó, ở phương Đơng tầng lớp này khơng mang tính cơng khai và rất ít nơi trở
thành giai cấp thống trị.
Bài 11 TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI

1. Nh÷ng cc ph¸t kiÕn ®Þa lÝ
-Nguyªn nh©n ph¸t kiÕn ®Þa lÝ:
+ S¶n xt ph¸t triĨn dÉn ®Õn nhu cÇu vỊ h¬ng liƯu, vµng b¹c, thÞ trêng cao.
+Con ®êng giao lu bu«n qua T©y ¸ vµ §Þa Trung H¶i bÞ ngêi ¶ RËp ®éc chiÕm.
+ Khoa häc –kÜ tht cã nh÷ng bíc tiÕn quan träng nh kÜ tht míi trong ®ãng tµu, sa bµn, h¶i
®å...
- C¸c cc ph¸t kiÕn ®Þa lÝ lín:

+ N¨m 148, B. §i-a-x¬ ®· ®i vßng cùc Nam cđa lơc ®Þa Phi, ®Ỉt tªn mòi H¶o Väng.
+ Va-xc« ®¬ Ga-ma ®Õn ®· ®Õn ®ỵc Ca-cut-ta Ên §é (5-1498).
+ Th¸ng 8-1492, C.C«-l«m-b« ®Õn ®ỵc Cu Ba vµ mét sè ®¶o vïng ¡ng ti lµ ngêi ®Çu tiªn ph¸t
hiƯn ra ch©u MÜ.
12 Võ Ngọc Mãnh-SK14


13
| P a g e TRNG
THPT
NGUYN
BNH
KHIấMQUNG
NAM thế giới bằng đờng biển (1519+ Ma-gien-lan
là ngời
đãCHUYấN
thực hiện
chuyến
đầu
tiên vong
quanh
1521).
-Hệ quả của phát kiến địa lí:
+Đem lại hiểu biết mới về Trái đất, về những con đờng mới, dân tộc mới. Thị trờng thế giới đợc
mở rộng.
+ Thúc đẩy nhanh sự tan rã của quan hệ phong kiến và sự ra đời của hủ nghĩa t bản.
+ Nảy sinh quá trình cớp bóc thuộc địa và buôn bán nô lệ.
2.Sự nảy sinh chủ nghĩa t bản ở châu Âu
-Nguyên nhân:
+Kinh tế châu Âu phát triển nhanh. Tầng lớp quý tộc, thơng nhân Tây Âu ra sức cớp bóc của cải,

tài nguyên vàng bạc của các nớc châu Mĩ, châu Phi và châu á.
+ Giai cấp t sản còn tớc đoạt ruộng đất của nông dân biến thành các đồn điền.
-Biểu hiện nảy sinh CNTB:
+ Trong thủ công nghiệp, các công trờng thủ công mọc lên thay thế phờng hội, hình thành quan
hệ chủ với thợ.
+ở trong nông nghiệp, các đồn điền trang trại đợc hình thành, ngời lao động biến thành công
nhân nông nghiệp.
+ Trong thơng nghiệp, các công ty thơng mại lớn thay thế cho các thơng hội.
- Xã hội Tây Âu có sự biến đổi, các giai cấp mới đợc hình thành giai cấp t sản và giai cấp công
nhân.
1. Văn hoá Phục hng
-Nguyên nhân:
+ Giai cấp t sản có thế lực về kinh tế, song cha có địa vị về xã hội tơng ứng.
+Những quan điểm lỗi thời của xã hội phong kiến kìm hãm sự phát triển của giai cấp t sản.
-Phong trào Văn hoá phục hng khôi phục tinh hoa văn hoá xán lạn cổ đại HiLạp-Rô-ma, xây
dựng một nền văn hoá mới, đề cao giá trị chân chính của con ngời, đòi quyền tự do các nhân, coi
trọng khoa học kĩ thuật
- Có những tiến bộ về khoa học-kĩ thuật, sự phát triển về văn học, hội hoạ.
-ý nghĩa:
+ Lên án giáo hội Ki-tô, tấn công vào trật tự phong kiến, đề cao tự do, xây dựng thế giới quan tiến
bộ.
+Đây là cuộc đấu tranh của giai cấp t sản chống lại chế độ phong kiến trên mặt trận văn hoá t tởng.
2. Cải cách tôn giáo và chiến tranh nông dân
a.Cải cách tôn giáo
-Nguyên nhân: Sự phản động, ngăn cản hoạt động của Giáo hội đối với giai cấp t sản đã dẫn đến
sự bùng nổ của phong trào cải cách tôn giáo.
-Nét chính về phong trào: diễn ra khắp các nớc Tây Âu. Đi đầu là Đức, Thuỵ Sĩ sau đó Bỉ, Hà
Lan, Anh. Nổi tiếng nhất là cuộc cải cách của Lu-thơ ở Đức và của Cam-vanh tại Thuỵ Sĩ.
-Đặc điểm:
+ Không thủ tiêu tôn giáo, dùng những biện pháp ôn hoà để quay về giáo lí KI-tô nguyên thuỷ.

+ Đòi thủ tiêu vai trò của Giáo hội, Giáo hoàng, đòi bãi bỏ các thủ tục và nghi lễ phiền toái.
-ý nghĩa:
+ Là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên trên lĩnh vực văn hoá t tởng của giai cấp t sản chống lại
chế độ phong kiến.
+ Cổ vũ và mở đờng cho nền văn hoá châu Âu phát triển cao hơn.
b)Chiến tranh nông dân Đức
-Nguyên nhân:
+ Chế độ phong kiến bảo thủ càn trở sự vơn lên của giai cấp t sản.
+ Nông dân bị áp bứcbóc lột nặng nề, do tiếp thu t tởng cải cách tôn giáo.
-Diễn biến:

13 Vừ Ngc Mónh-SK14


14
| P amùa
g e xuân
TRNG
THPT
CHUYấN
NGUYN
BNH
KHIấMNAMmở đầu cho cuộc chiến tranh nông
+ Từ
1524
cuộc
đấu tranh
đã có
tính
chất QUNG

quyết liệt,
dân thực sự . Lãnh tụ kiệt xuất của phong trào là Tô-mát Muy-xe.
+Phong trào nông dân đã giành thắng lợi bớc đầu, đã đi đến đòi thủ tiêu chế độ phong kiến.
-ý nghĩa:
+Là một sự kiện lịch sử lớn lao, nó biểu hiện tinh thần đấu tranh quyết liệt và khí phách anh hùng
của nông dân Đức đấu tranh chống lại giáo hội phong kiến.
+Báo hiệu sự khủng hoảng suy vong của chế độ phong kiến.

Mt s cõu hi:
1.Vỡ sao cú s xut hin ca phong tro Vn hoỏ Phc hng ?
Nhng nguyờn nhõn cú th xem l chớnh dn n s xut hin ca phong tro vn húa Phc
Hng:
- Trong thi hu k trung i, b mt kinh t Tõy u cú nhiu thay i, quan h sn xut T bn
ch ngha hỡnh thnh cựng vi s tin b ca khoa hc k thut.
- Nhng quan im li thi ca xó hi phong kin, h t tng kht khe ca Giỏo hi Thiờn chỳa
ó kỡm hóm s phỏt trin ca giai cp t sn.
- Giai cp t sn cú th lc v kinh t, song cha cú a v v mt xó hi tng ng v mun xoỏ
b chng ngi phong kin.
- Trong khi ú phong tro ci cỏch tụn giỏo, cuc u tranh ca nụng dõn din ra sụi ni cng l
hu thun cho giai cp t sn chng li phong kin.
2.Hóy nờu tớnh cht ca phong tro Vn hoỏ Phc hng.
- L phong tro ca giai cp t sn nờn ni dung ca nú mang tớnh cht t sn. Trong bi cnh
lỳc ú, phong tro thc s l mt cuc cỏch mng ln vi nhng tỏc ng tớch cc v ton din
lờn i sng xó hi.+ Phong tro mang tớnh cht t sn tin b khi phn ỏnh ni dung chng giỏo
hi v chng phong kin. iu ny phn ỏnh nhu cu ca giai cp t sn i mi v vn hoỏ v
th tiờu s kim soỏt ca giỏo hi i vi t tng.
+ cao giỏ tr con ngi v t do cỏ nhõn.
+ cao tinh thn dõn tc.
- Phong tro Vn hoỏ Phc hng phn ỏnh xu th mi ang lờn ca giai cp t sn, chng li h
t tng ca giai cp phong kin li thi v khng hong. Vỡ th, v c bn nú cú ni dung tớch

cc, tin b, thỳc y s phỏt trin ca vn hoỏ, t tng v khoa hc, k thut.
3.Ti sao vo thi hu kỡ trung i, quan h sn xut t bn ch ngha ó xut hin
Tõy u ?
Vỡ sau cỏc cuc phỏt kin a lớ, kinh t chõu u phỏt trin nhanh. Tng lp quý tc, thng
nhõn Tõy u ra sc cp búc ca ci, ti nguyờn ca cỏc nc chõu M, chõu Phi v chõu .
Giai cp t sn tớch lu c s vn ban u bng s cp búc thc dõn. ng thi, h cũn dựng
bo lc cp ot rung t ca nụng dõn.
14 Vừ Ngc Mónh-SK14


15
| P a gdiễn
e TRƯỜNG
THPT
CHUYÊN
NGUYỄN
KHIÊMỞ Anh
ra phong
trào
“rào đất
cướp BỈNH
ruộng",
biếnQUẢNG
ruộngNAM
đất thành

đồng cỏ nuôi cừu. Hàng
vạn gia đình nông dân mất đất, đi lang thang, buộc phải làm thuê trong các xí nghiệp của giai cấp
tư sản. Ngay thành thị, thợ thủ công cũng bị tước đoạt tư liệu sản xuất, trở thành người đi làm
thuê.

15 Võ Ngọc Mãnh-SK14