THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM – THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN TTCK VIỆT NAM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

------

Đề tài: THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM –
THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN TTCK
VIỆT NAM

LỚP CAO HỌC ĐÊM 1 - KHOÁ 20
GVHD: PGS.TS NGUYỄN ĐĂNG DỜN
NHÓM THỰC HIỆN: NHÓM 6

THÁNG 02 NĂM 2012


 Nhận xét của Giảng viên:
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................


DANH SÁCH NHÓM THỰC HIỆN

STT

HỌ TÊN

NGÀY SINH

GIỚI
TÍNH

1

Bùi Anh

Chính

18/10/1987

Nam

2

Nguyễn Tuấn

Đạt

14/10/1981

Nam

3

Nguyễn Thị Thanh

Hảo

09/04/1987

Nữ

4

Nguyễn Thị

Hoa

09/02/1987

Nữ

5

Bùi Thị Thanh

Hương

11/07/1987

Nữ

6

Phạm Thị Trà

Mi

08/12/1987

Nữ

7

Nguyễn Trần Quỳnh

Tiên

25/12/1987

Nữ

8

Mai Thị Thanh

Vị

12/12/1987

Nữ

9

Lê Thị

Hồng

18/05/1977

Nữ

GHI
CHÚ


MỤC LỤC
CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
1. Tổng quan về chứng khoán và thị trường chứng khoán .............................................................1
1.1 Khái niệm chứng khoán và thị trường chứng khoán................................................................... 1
1.2 Cơ cấu thị trường chứng khoán:.................................................................................................. 3

1.2.1 Phân loại theo sự luân chuyển các nguồn vốn: ..........................................................................3
1.2.2 Phân loại theo phương thức hoạt động của thị trường: .............................................................3
1.2.3 Phân loại theo hàng hóa trên thị trường: ...................................................................................4
1.3 Các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán ...........................................................................4
1.3.1 Nhà phát hành ...........................................................................................................................4
1.3.2 Nhà đầu tư: ................................................................................................................................4
1.3.3 Các tổ chức có liên quan đến TTCK: .........................................................................................4
1.3.3.1 Uỷ ban chứng khoán Nhà nước:......................................................................................... 4
1.3.3.2 Sở giao dịch chứng khoán: ................................................................................................4
2. Cơ chế hoạt động của thị trường chứng khoán ...........................................................................4
2.1 Khung pháp lý của thị trường chứng khoán: ..............................................................................4
2.2 Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán ....................................................................5
2.2.1 Nguyên tắc trung gian: ......................................................................................................... 5
2.2.2 Nguyên tắc đấu giá: .............................................................................................................5
2.2.3 Nguyên tắc công khai: .........................................................................................................5
2.2.4 Nguyên tắc tự do cạnh tranh ................................................................................................5
2.3 Phát hành và niêm yết trên thị trường chứng khoán ................................................................... 5
2.3.1 Khái niệm về phát hành chứng khoán ........................................................................................5
2.3.2 Phương thức phát hành chứng khoán ........................................................................................5
2.3.3 Niêm yết chứng khoán: .............................................................................................................. 6
2.3.3.1 Khái niệm: ..............................................................................................................................6
2.3.3.2 Quy trình niêm yết chứng khoán tại sàn HNX .........................................................................6


2.3.3.3 Quy trình niêm yết chứng khoán tại sàn HOSE .......................................................................6
2.3.3.4 Quy trình giao dịch chứng khoán niêm yết tại Trung tâm giao dịch chứng khoán ...................6
2.3.4 So sánh điều kiện niêm yết cổ phiếu tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và sở GDCK TPHCM
3. Các định chế tài chính...................................................................................................................8
3.1 Các định chế tài chính tham gia trên thị trường chứng khoán ....................................................... 8
3.2 Vai trò của các định chế tài chính trên thị trường chứng khoán ....................................................8

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TTCK VIỆT NAM
2.1. Sự ra đời và phát triển của TTCK Việt Nam ................................................................................12
2.1.1. Cơ sở pháp lý ra đời: ................................................................................................................12
2.1.2. Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh ..................................................................................13
2.1.3. Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội ............................................................................................17
2.2.Kết quả hoạt động ........................................................................................................................18
2.2.1.Một số thành tựu đạt được .........................................................................................................18
2.2.1.1.Về khung pháp lý, thể chế chính sách .....................................................................................18
2.2.1.4.Về hệ thống các tổ chức kinh doanh, dịch vụ chứng khoán: ....................................................20
2.2.1.5.Về tổ chức thị trường ..............................................................................................................20
2.2.1.6.Về hoạt động quản lý, giám sát thị trường ...............................................................................20
2.2.2.Hạn chế và nguyên nhân ............................................................................................................21
2.2.2.1.Hành lang pháp lý chưa theo kịp với đà phát triển của thị trường ............................................21
2.2.2.2.Chưa kiểm soát được nguồn cung của thị trường ....................................................................21
2.2.2.3.Chất lượng trong hoạt động TTCK còn nhiều hạn chế ............................................................24
2.2.2.5.Chưa thực sự hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài ..........................................................................30
2.2.2.6.Đội làm giá chứng khoán hoạt động rầm rộ ............................................................................30
2.2.2.7. Phân tích những nguyên nhân tác động đến TTCK Việt Nam trong thời gian qua. .................31
CHƯƠNG 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY SỰ PHÁT TRIỂN
CỦA TTCK VIỆT NAM
3.1.Định hướng phát triển TTCK Việt Nam đến năm 2015 theo đề án của Chính Phủ. .......................34
3.1.1.Mục tiêu của đề án ....................................................................................................................34
3.1.2.Giải pháp thực hiện ...................................................................................................................34

7


3.1.2.1.Giải pháp dài hạn ....................................................................................................................34

3.1.2.2.Giải pháp trước mắt ...............................................................................................................35
3.2.Các giải pháp Đề xuất .................................................................................................................38
3.2.1.Giải pháp từ các công ty chứng khoán .......................................................................................38
3.2.1.1.Nâng cao năng lực về tài chính ...............................................................................................38
3.2.1.2.Hoàn thiện hệ thống công nghệ ...............................................................................................38
3.2.1.3.Nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự .....................................................................................39
3.2.2.Giải pháp từ nhà các nhà đầu tư .................................................................................................39
3.2.3.Giải pháp từ UBCKNN .............................................................................................................40
3.2.3.1.Đa dạng hóa và nâng cao chất lượng các loại hàng hóa, dịch vụ để đáp nhu cầu của thị trường. 40
3.2.3.2.Tạo được sự liên thông giữa TTCK Việt Nam và Thế Giới .....................................................43
3.2.3.3.Phát triển hệ thống điều hành giám sát của UBCK ..................................................................44
3.2.4.Giải pháp từ Chính Phủ ............................................................................................................47


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DNNN

: Doanh nghiệp nhà nước

CPH

: Cổ phần hóa

CK

: Chứng khoán

TTCK

: Thị trường chứng khoán

NHNN

: Ngân hàng Nhà nước

NHTM

: Ngân hàng thương mại

SGDCK

: Sở Giao dịch chứng khoán

CTCK

: Công ty chứng khoán

UBCKNN

: Uỷ ban chứng khoán Nhà nước

TTLKCK

: Trung tâm lưu ký chứng khoán

UPCoM

: Thị trường giao dịch cổ phiếu của CTĐC chưa niêm yết

TPCP

: Trái phiếu Chính phủ

GDP

: Gross Domestic Product - Tổng sản phẩm nội địa

TTBĐS

: Thị trường bất động sản

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 1


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG CỦA THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
1. Tổng quan về chứng khoán và thị trường chứng khoán
1.1 Khái niệm chứng khoán và thị trường chứng khoán


Khái niệm chứng khoán

Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản
hoặc phần vốn góp tại tổ chức phát hành.
Chứng khoán là chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử xác nhận quyền và lợi ích
hợp pháp của người sở hữu chứng khoán đối với tài sản hoặc vốn của tổ chức phát hành
Chứng khoán là thuật ngữ để chỉ các loại chứng từ có giá trị trung hạn và dài hạn được phát hành
hoặc lưu thông hợp pháp trong nền kinh tế


Khái niệm thị trường chứng khoán:

Thị trường chứng khoán là một bộ phận quan trọng của Thị trường vốn (gồm thị trường tín dụng
dài hạn, thị trường cầm cố và thị trường chứng khoán), hoạt động của nó nhằm huy động những
nguồn vốn tiết kiệm nhỏ trong xã hội tập trung thành nguồn vốn lớn tài trợ cho doanh nghiệp, các tổ
chức kinh tế và Chính phủ để phát triển sản xuất, tăng trưởng kinh tế hay cho các dự án đầu tư.
Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các giao dịch mua bán, trao đổi các loại CK. Hàng hóa của
TTCK là một loại hàng hóa đặc biệt, là quyền sở hữu về tư bản. Loại hàng hóa này cũng có giá trị và giá
sử dụng

-

Đặc điểm của Thị trường chứng khoán:

Được đặc trưng bởi hình thức tài chính trực tiếp, người cần vốn và người cung cấp vốn đều trực
tiếp tham gia thị trường;

-

Là thị trường gần với Thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Mọi người đều tự do tham gia vào thị
trường. Không có sự áp đặt giá cả trên thị trường chứng khoán, mà giá cả ở đây được hình thành
dựa trên quan hệ cung – cầu;

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 2


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

-

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

Về cơ bản là một thị trường liên tục, sau khi các chứng khoán được phát hành trên thị trường sơ
cấp, nó có thể được mua đi bán lại nhiều lần trên thị trường thứ cấp. Thị trường chứng khoán
đảm bảo cho các nhà đầu tư có thể chuyển chứng khoán của họ thành tiền mặt bất cứ lúc nào họ
muốn.


Tác động của TTCK:
-

Tích cực:


Giúp Chính phủ thực hiện tốt chính sách tiền tệ



Huy động nguồn vốn cho nền kinh tế



Đa dạng hóa hình thức huy động vốn



TTCK là nơi quảng cáo về bản thân doanh nghiệp, giúp các tập đoàn ra mắt
công chúng

-



Tiêu cực


Tạo điều kiện cho các hoạt động đầu cơ thị trường



Hoạt động mua bán nội gián



Hoạt động thao túng thị trường



Phao tin đồn không chính xác hay thông tin lệch lạc



Mua bán cổ phiếu ngầm

Vai trò và chức năng của TTCK:
-

Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế

-

Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng

-

Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán

-

Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp

-

Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các chính sách vĩ mô

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 3


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

1.2 Cơ cấu thị trường chứng khoán:
1.2.1 Phân loại theo sự luân chuyển các nguồn vốn:


Thị trường sơ cấp: là thị trường mua bán các CK mới phát hành. Trên thị trường này, vốn từ
nhà đầu tư sẽ được chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà đầu tư mua các CK mới
phát hành.



Thị trường thứ cấp: là nơi giao dịch các CK đã được phát hành trên thị trường sơ cấp, đảm
bảo tính thanh khoản cho các CK đã phát hành.

1.2.2 Phân loại theo phương thức hoạt động của thị trường:


Thị trường tập trung (SGDCK, thị trường giao dịch CK): là thị trường chính

thức mà ở đó việc giao dịch các loại CK đã niêm yết được tập trung tại một điểm gọi là sàn
giao dịch


Thị trường phi tập trung (Thị trường OTC - Over The Counter): là thị trường không có địa

điểm giao dịch cụ thể, các giao dịch (cả sơ cấp lẫn thứ cấp) được tiến hành qua mạng lưới
các công ty môi giới CK trên khắp cả nước bằng hệ thống điện thoại và máy tính nối mạng.

1.2.3 Phân loại theo hàng hóa trên thị trường:


Thị trường cổ phiếu: là thị trường giao dịch, mua bán các loại cổ phiếu bao gồm cổ phiếu
thường và cổ phiếu ưu đãi



Thị trường trái phiếu: là thị trường giao dịch, mua bán các loại trái phiếu đã được phát hành,
các trái phiếu này bao gồm các trái phiếu công ty, trái phiếu đô thị và trái phiếu chính phủ.



Thị trường các công cụ chứng khoán phái sinh: là thị trường phát hành và mua đi bán lại các
chứng từ tài chính khác như: quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp đồng quyền chọn…

1.3 Các chủ thể tham gia thị trường chứng khoán
1.3.1 Nhà phát hành: Là các tổ chức thực hiện huy động vốn thông qua TTCK, cung cấp hàng hóa
Cho TTCK.


Chính phủ và chính quyền địa phương là nhà phát hành các trái phiếu chính phủ và trái phiếu
địa phương;

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 4

Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn



Công ty là nhà phát hành các cổ phiếu và trái phiếu công ty;



Các tổ chức tài chính là nhà phát hành các công cụ tài chính như các trái phiếu, chứng chỉ thụ
hưởng… phục vụ cho hoạt động của họ.

1.3.2 Nhà đầu tư: Nhà đầu tư có thể được chia thành 2 loại:


Nhà đầu tư cá nhân: là người có vốn nhàn rỗi tạm thời, tham gia mua bán trên TTCK với
mục đích kiếm lời.



Nhà đầu tư có tổ chức: là các định chế đầu tư thường xuyên mua bán CK với số lượng lớn
trên thị trường.

1.3.3 Các tổ chức có liên quan đến TTCK:
1.3.3.1 Uỷ ban chứng khoán Nhà nước:
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước: là cơ quan trực thuộc Bộ Tài chính Việt Nam, thực hiện chức
năng tham mưu, giúp Bộ trưởng Bộ Tài chính quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng

khoán; trực tiếp quản lý, giám sát hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán; quản lý các
hoạt động dịch vụ thuộc lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán theo quy định của pháp
luật.
1.3.3.2 Sở giao dịch chứng khoán:
Sở giao dịch chứng khoán: là một cơ quan thực hiện chức năng quản lý, điều hành các hoạt động
diễn ra trên thị trường giao dịch tập trung nhằm tạo điều kiện để các giao dịch công bằng, minh bạch
và đúng pháp luật.


Đặc điểm:

-

SGDCK không tham gia vào mua bán mà chỉ là nơi giao dịch.

-

SGDCK không có trách nhiệm ấn định hoặc can thiệp vào giá cả chứng khoán.

-

SGDCK là nơi gặp gỡ của các nhà môi giới chứng khoán để thương lượng, đấu giá, mua

bán

chứng khoán, là nơi phục vụ cho các giao dịch mua bán chứng khoán một cách có tổ chức và
tuân theo pháp luật quy định

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 5


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn



Các hoạt động của SGDCK:

-

Cung cấp dịch vụ, giúp các công ty cổ phần đăng ký chứng khoán của họ trên thị trường để
các chứng khoán này đủ điều kiện giao dịch.

-

Tổ chức giao dịch chứng khoán cho các nhà kinh doanh và những người môi giới, giúp thực
hiện mua bán chứng khoán theo lệnh của khách hàng thuận lợi, nhanh chóng.

-

Cung cấp rộng rãi nguồn thông tin của các công ty phát hành theo luật công bố thông tin cho
nhà đầu tư, các công ty chứng khoán trên những phương tiện thông tin.

-

Thực hiện việc kiểm tra, giám sát các hoạt động giao dịch chứng khoán.



Hình thức sở hữu của SGDCK:

-

Là một tổ chức vận hành theo nguyên tắc thành viên.

-

Là công ty cổ phần: do các công ty thành viên, các ngân hàng và các tổ chức không phải là
thành viên sở hữu. Thông thường thành viên của SGDCK là các công ty chứng khoán.

-

Là một tổ chức thuộc sở hữu nhà nước.
1.3.3.3 Tổ chức lưu ký và thanh toán bù trừ chứng khoán: Là tổ chức nhận lưu giữ các chứng

khoán và tiến hành các nghiệp vụ thanh toán bù trừ cho các giao dịch CK.
1.3.3.4 Các tổ chức khác: Công ty dịch vụ máy tính CK, các tổ chức tài trợ chứng khoán,
công ty đánh giá hệ số tín nhiệm, các quỹ,…..
2. Cơ chế hoạt động của thị trường chứng khoán
2.1 Khung pháp lý của thị trường chứng khoán:
Các văn bản pháp lý liên quan
- Luật chứng khoán số 70/2006/QH 11 ngày 29/06/2006 và Luật chứng khoán sửa đổi số
62/2010/QH12 ngày 24/11/2010
- Các nghị định, thông tư và các văn bản khác có liên quan

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 6


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

2.2 Nguyên tắc hoạt động của thị trường chứng khoán
2.2.1 Nguyên tắc trung gian: Mọi hoạt động giao dịch, mua bán CK trên TTCK đều được thực hiện
thông qua các trung gian môi giới. Các nhà môi giới thực hiện giao dịch theo lệnh của khách hàng và
hưởng hoa hồng. Ngoài ra, các nhà môi giới còn cung cấp các dịch vụ hay thông tin và tư vấn cho
nhà đầu tư…
2.2.2 Nguyên tắc đấu giá: Có hai hình thức đấu giá là đấu giá trực tiếp và tự động.


Đấu giá trực tiếp: là công việc các nhà môi giới gặp nhau trên sàn giao dịch và trực tiếp đấu
giá.



Đấu giá tự động: là việc các lệnh giao dịch từ các nhà môi giới được nhập vào hệ thống máy
chủ của SGDCK. Hệ thống máy chủ sẽ xác định mức giá sao cho tại mức giá này, CK giao
dịch với khối lương cao nhất.

2.2.3 Nguyên tắc công khai: SGDCK công bố các thông tin về giao dịch CK trên thị trường. Các tổ
chức niêm yết công bố thông tin tài chính định kỳ, các sự kiện bất thường, tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu
của các cổ đông lớn và người điều hành
2.2.4 Nguyên tắc tự do cạnh tranh: Mọi chủ thể tham gia trong thị trường chứng khoán để phải
cạnh tranh tự do với nhau, nhà nước nghiêm cấm mọi hành vi thao túng, làm giá thị trường
2.3 Phát hành và niêm yết trên thị trường chứng khoán

2.3.1 Khái niệm về phát hành chứng khoán
-

Việc chào bán lần đầu tiên CK mới gọi là phát hành CK. Nếu đợt phát hành dẫn đến việc đưa
một loại CK của một tổ chức lần đầu tiên ra công chúng thì gọi là phát hành lần đầu ra công
chúng (IPO).

-

Nếu việc phát hành đó là việc phát hành bổ sung bởi tổ chức đã có CK cùng loại lưu thông trên
thị trường thì gọi là đợt phát hành CK bổ sung.

2.3.2 Phương thức phát hành chứng khoán
2.3.2.1 Phát hành riêng lẻ (Private Placement)
Phát hành riêng lẻ: là việc công ty phát hành chào bán CK của mình trong phạm vi một số người
nhất định như công ty bảo hiểm, quỹ hưu trí... với điều kiện hạn chế không phát hành rộng rãi ra

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 7


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

công chúng. Các ngân hàng đầu tư cũng có thể tham gia vào việc phát hành riêng lẻ với tư cách nhà
phân phối để hưởng phí phát hành.
2.3.2.2 Phát hành chứng khoán ra công chúng
Phát hành chứng khoán ra công chúng: là việc phát hành trong đó CK có thể chuyển nhượng được

bán rộng rãi ra công chúng cho một số lượng lớn người đầu tư.
2.3.3 Niêm yết chứng khoán:
2.3.3.1 Khái niệm:
Niêm yết chứng khoán: là việc đưa các CK có đủ tiêu chuẩn vào đăng ký và giao dịch tại thị trường
giao dịch tập trung (Trung tâm Giao dịch CK, SGDCK).
2.3.3.2 Quy trình niêm yết chứng khoán tại sàn HNX1
-

Bước 1: Nộp hồ sơ đăng ký niêm yết cho Sở GDCKHN

-

Bước 2: Sở GDCKHN kiểm tra sơ bộ hồ sơ và Công bố thông tin về việc nhận hồ sơ

-

Bước 3: Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đăng ký niêm yết,
SGDCKHN có công văn trả lời tổ chức đăng ký niêm yết, hoặc yêu cầu sửa đổi, bổ sung hồ
sơ.

-

Bước 4: Sau khi nhận được bộ hồ sơ hợp lệ, Hội đồng thẩm định niêm yết của SGDCKHN
tiến hành thẩm định hồ sơ

-

Bước 5: Trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ, SGDCKHN quyết
định chấp thuận hoặc không chấp thuận niêm yết

-

Bước 6: Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ khi cấp quyết định chấp thuận đăng ký niêm
yết:

-

Bước 7: Trong vòng 90 ngày kể từ khi cấp Quyết định chấp thuận niêm yết, tổ chức đăng ký
niêm yết hoàn tất thủ tục để đưa chứng khoán lên giao dịch tại Sở.

2.3.3.3 Quy trình niêm yết chứng khoán tại sàn HOSE2
1
2

Bước 1: Thông qua việc niêm yết cổ phiếu

Nguồn: Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội - Wesbsite
Nguồn: Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 8


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

-

Bước 2: Kiểm toán báo cáo tài chính

-

Bước 3: Lựa chọn tổ chức tư vấn

-

Bước 4: Nộp hồ sơ đăng ký niêm yết

-

Bước 5: Hoàn tất thủ tục đăng ký giao dịch với SGDCK

2.3.3.3 Quy trình giao dịch chứng khoán niêm yết tại Trung tâm giao dịch chứng khoán3
Gồm 5 bước:
Bước 1: Nhà đầu tư đến mở tài khoản và đặt lệnh mua hay bán chứng khoán tại một công ty chứng
khoán.
Bước 2: Công ty chứng khoán chuyển lệnh đó cho đại diện của công ty tại Trung tâm giao dịch
chứng khoán để nhập vào hệ thống giao dịch của Trung tâm.
Bước 3: Trung tâm giao dịch chứng khoán thực hiện ghép lệnh và thông báo kết quả giao dịch cho
công ty chứng khoán.
Bước 4: Công ty chứng khoán thông báo kết quả giao dịch cho nhà đầu tư.
Bước 5: Nhà đầu tư nhận được chứng khoán (nếu là người mua) hoặc tiền (nếu là người bán) trên tài
khoản của mình tại công ty chứng khoán sau 3 ngày làm việc kể từ ngày mua bán nếu quy định về
thời gian thực hiện thanh toán bù trừ chứng khoán là T +3
2.3.3.4 Quy trình giao dịch chứng khoán chưa niêm yết
2.3.4 So sánh điều kiện niêm yết cổ phiếu tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội và sở GDCK
TPHCM:

Đối tượng4

3
4

HOSE

HNX

Là công ty cổ phần có vốn điều

Là công ty cổ phần có vốn điều

lệ đã góp tại thời điểm đăng ký

lệ đã góp tại thời điểm đăng ký

niêm yết từ 80 tỷ đồng Việt

niêm yết từ 10 tỷ đồng Việt

Nam trở lên tính theo giá trị ghi

Nam trở lên tính theo giá trị ghi

Nguồn: Quy định về giao dịch chứng khoán niêm yết của Trung tâm giao dịch chứng khoán
Nếu có thay đổi vốn điều lệ thị Bộ tài chính sẽ quyết định sau khi xin ý kiến của Thủ tướng

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 9


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

trên sổ kế toán

trên sổ kế toán
Hoạt động kinh doanh của năm
liền trước năm đăng ký niêm

Thời gian hoạt động

Hoạt động kinh doanh hai

yết phải có lãi, không có các

năm liền trước năm đăng ký

khoản nợ phải trả quá hạn

niêm yết phải có lãi và không

trên một năm, hoàn thành các

có lỗ luỹ kế tính đến năm

nghĩa vụ tài chính với Nhà

đăng ký niêm yết

nước và có tình hình tài chính
lành mạnh tính đến thời điểm
đăng ký niêm yết

Cổ phiếu có quyền biểu quyết

Tối thiểu 20% cổ phiếu có

Cổ phiếu có quyền biểu quyết

quyền biểu quyết của công ty

của công ty do ít nhất 100 cổ

do ít nhất 100 cổ đông nắm giữ

đông nắm giữ

Cổ đông là thành viên Hội đồng
quản trị, Ban kiểm soát, Giám
đốc hoặc Tổng Giám đốc, Phó
Giám đốc hoặc Phó Tổng Giám
đốc và Kế toán trưởng của công
ty phải cam kết nắm giữ 100%
Cổ đông nội bộ5

số cổ phiếu do mình sở hữu

trong thời gian 6 tháng kể từ
ngày niêm yết và 50% số cổ
phiếu này trong thời gian 6
tháng tiếp theo, không tính số
cổ phiếu thuộc sở hữu Nhà
nước do các cá nhân trên đại

Cổ đông là thành viên Hội đồng
quản trị, Ban Kiểm soát, Giám
đốc hoặc Tổng giám đốc, Phó
Giám đốc hoặc Phó Tổng giám
đốc và Kế toán trưởng của công
ty phải cam kết nắm giữ 100%
số cổ phiếu do mình sở hữu
trong thời gian 6 tháng kể từ
ngày niêm yết và 50% số cổ
phiếu này trong thời gian 6
tháng tiếp theo,

diện nắm giữ

5

Không tính cổ phiếu thuộc sở hữu của Nhà nước

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 10

Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

3. Các định chế tài chính
3.1 Các định chế tài chính tham gia trên thị trường chứng khoán
3.1.1 Các ngân hàng thương mại: Là trung gian tài chính hoạt động bằng cách thu hút vốn
thông qua việc nhận tiền gửi tiết kiệm của các tổ chức, cá nhân; phát hành kỳ phiếu và trái phiếu
ngân hàng để huy động vốn trong xã hội. Sau đó NHTM sử dụng nguồn vốn này để cho vay ngắn,
trung và dài hạn, chiết khấu thương phiếu và các chứng từ có giá đối với các đơn vị, cá nhân
3.1.2 Các công ty tài chính: Thực hiện kinh doanh tiền tệ, chủ yếu cho vay ngắn và trung hạn
phục vụ các hoạt động mua bán hàng hóa và dịch vụ. Các công ty tài chính hoạt động bằng nguồn
vốn của mình hoặc phát hành tín phiếu, trái phiếu. Ngoài ra, còn thực hiện dịch vụ như cầm cố hàng
hóa, ngoại tệ, giấy tờ có giá,…; làm tư vấn tài chính cho doanh nghiệp, thực hiện nghiệp vụ mua
bán, chuyển nhượng CK,…
3.1.3 Công ty bảo hiểm: Công ty bảo hiểm là một định chế tài chính trung gian thực hiện việc
huy động vốn bằng cách bán các hợp đồng bảo hiểm, đồng thời sử dụng vốn vào các hoạt động đầu
tư, bù đắp cho người mua bảo hiểm khi có rủi ro xảy ra
3.1.4 Công ty chứng khoán: Thực hiện các hoạt động chủ yếu như mua bán CK, môi giới CK
cho khách hàng để hưởng hoa hồng, phát hành và bảo lãnh CK, tư vấn đầu tư và quản lý quỹ đầu tư.
3.1.5 Công ty đầu tư: Thực hiện các hoạt động chủ yếu như mua bán CK, môi giới CK cho
khách hàng để hưởng hoa hồng, phát hành và bảo lãnh CK, tư vấn đầu tư và quản lý quỹ đầu tư.
3.2 Vai trò của các định chế tài chính trên thị trường chứng khoán
-

Chuyển đổi thời gian đáo hạn của các tài sản tài chính

-

Giảm thiểu rủi ro bằng hình thức đa dạng hoá danh mục đầu tư

-

Giảm chi phí hợp đồng và chi phí xử lý thông tin

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 11


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG CỦA TTCK VIỆT NAM
2.1. Sự ra đời và phát triển của TTCK Việt Nam
2.1.1. Cơ sở pháp lý ra đời:
Xây dựng và phát triển TTCK là một mục tiêu quan trọng được Đảng và Nhà nước rất quan tâm
nhằm xác lập một kênh huy động vốn dài hạn cho mục tiêu đầu tư và phát triển đất nước.
Ngày 29/06/1995, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 361/QĐ-TTg về việc thành lập Ban
chuẩn bị tổ chức TTCK giúp Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo và chuẩn bị điều kiện cần thiết cho việc
xây dựng TTCK Việt Nam. Ngày 28/11/1996, UBCKNN được thành lập theo Nghị định số 75/CP
của Chính phủ, UBCKNN thực hiện chức năng tổ chức và quản lý Nhà nước về CK và TTCK. Ngay
sau đó, UBCKNN đã xây dựng bộ máy tổ chức tương đối hoàn chỉnh và bắt tay vào xây dựng khung
pháp lý cho tổ chức và hoạt động của TTCK. Kết quả các nỗ lực ban đầu được ghi nhận bằng việc
ngày 10/07/1998 Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định 48/1998/NĐ-CP về CK và TTCK.
Ngày 12/08/2003 Chính phủ ban hành Nghị định số 90/2003-CP thay thế Nghị định số 75/CP đã trao
cho UBCKNN đầy đủ chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của một cơ quan quản lý Nhà nước về
CK và TTCK.

Sau khi được thành lập, UBCKNN đã thực thi các chức năng, nhiệm vụ và đạt được nhiều kết quả,
thể hiện tốt vai trò là cơ quan tổ chức và vận hành TTCK Việt Nam. Tuy nhiên, nhằm tăng cường
hiệu quả nhiệm vụ điều phối hoạt động của các Bộ ngành chức năng trong việc thúc đẩy sự phát
triển của TTCK, ngày 19/02/2004 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 66/2004/NĐ-CP chuyển
UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính. Việc chuyển UBCKNN trực thuộc Bộ Tài chính là một bước đi
hợp lý trong quá trình phát triển TTCK ở Việt Nam, sẽ tạo thêm sự đồng bộ và gắn kết đảm bảo yếu
tố an toàn cho hoạt động của TTCK và các thị trường tài chính khác.
Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (TTGDCK TP.HCM) được thành lập theo Quyết định
số 127/1998/QĐ-TTg ngày 11-7-1998 và chính thức đi vào hoạt động thực hiện phiên giao dịch đầu
tiên vào ngày 28-7-2000. Sau khi TTGDCK TP. Hồ Chí Minh đi vào hoạt động được khoảng 6 năm,
đến năm 2005, TTGDCK Hà Nội cũng được đưa vào hoạt động. Đến nay, các TTGDCK này đã
được chuyển đổi thành các Sở Giao dịch Chứng khoán: Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí
Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX). Kể từ những ngày đầu mới đưa vào
hoạt động với chỉ vài công ty niêm yết đến nay quy mô thị trường đã gia tăng vượt bậc.

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 12


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

2.1.2. Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh
TTGDCK TP.HCM chính thức đi vào hoạt động ngày 20/07/2000 và thực hiện phiên giao dịch CK
đầu tiên vào ngày 28/07/2000 đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội
của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Sự ra đời của TTGDCK TP.HCM có ý nghĩa rất lớn trong việc
tạo thêm một kênh huy động vốn dài hạn phục vụ nhu cầu CNH – HĐH đất nước, là một sản phẩm
của nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường. TTGDCK TP.HCM được Chính phủ giao một số

chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn quản lý điều hành hệ thống giao dịch CK niêm yết tập trung tại
Việt Nam. Đó là tổ chức, quản lý và điều hành việc mua - bán CK, quản lý điều hành hệ thống giao
dịch, thực hiện hoạt động quản lý niêm yết, công bố thông tin, giám sát giao dịch, hoạt động đăng
ký, lưu ký và thanh toán bù trừ CK và một số hoạt động khác.
Tháng 8/2007 Trung tâm giao dịch chứng khoán TP HCM được chuyển đổi thành Sở giao dịch
chứng khoán TP HCM
Chỉ số VN-Index là ký hiệu của chỉ số chứng khoán Việt Nam. VN-Index đã khởi đầu với 100 điểm
vào ngày 28/07/2000 với chỉ 2 loại chứng khoán REE và SAM được niêm yết. Từ đó đến nay,
TTCK Việt Nam trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm.
Với sự lạ lẫm và mới mẽ, nhưng chỉ chưa đầy 1 năm sau vào khoảng tháng 6/2001, VN-Index đã
tăng lên tới đỉnh tại 571 điểm, để rồi sau đó bước vào 1 thời kỳ suy thoái kéo dài hơn 2 năm sau,
giảm xuống còn 130,9 điểm. Vào những tháng cuối cùng của năm 2003, VNI-Index đã mở ra 1 đợt
tăng mạnh lên 279,7 điểm vào ngày 1/4/2004. Từ đỉnh ngắn hạn 279,7 điểm, VN-Index đã rơi trở về
mức 213,7 điểm vào ngày 9/8/2004.
Tháng 9/2005, VN-Index đã vượt qua đỉnh ngắn hạn cũ 279,7 điểm để rồi đạt tới 1 đỉnh ngắn hạn
mới 322,5 điểm vào ngày 3/11/2005. Sau thời gian này 19
TTCK đã có thời gian bức phá mạnh mẽ cho đến ngày 25/04/2006, VN-Index đã đóng cửa tại 632,69
điểm, vượt qua đỉnh 571 điểm của năm 2001. Từ ngày 26/04/2006, VN-Index đi vào 1 đợt điều
chỉnhs sâu là không thể tránh khỏi với thời gian gần 3 tháng đến ngày 2/8/2006 đóng cửa tại 399,8
điểm. Đầu tháng 11/2006, với hiệu ứng thông tin Việt Nam chính thức gia nhập WTO, VN-Index đã
tăng liên tục trong 5 tháng để đạt tới đỉnh tăng trưởng kỷ lục, đóng cửa tại 1.170,67 điểm vào ngày
12/3/2007, một cái đỉnh sẽ còn được nhắc tới rất nhiều.
Kể từ mốc 1.170 điểm, VN-Index rơi xuống mức điểm 905,5 và sau đó mở ra 1 đợt tăng mới vào
tháng 5/2007. Đợt tăng đã dừng lại tại 1.113,19 điểm vào ngày 03/10/2007.

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 13

Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

Tuy nhiên, thị trường sau một đợt phục hồi đã nhanh chóng điều chỉnh giảm vào 2 tháng cuối năm.
Trong giai đoạn này, thị trường thỉnh thoảng cũng có các đợt phục hồi giả với sự tăng lên mạnh mẽ
của tất cả các yếu tố. Nhưng sự phục hồi này không duy trì được lâu, thậm chí giảm sau 1 phiên tăng
điểm. Chính điều này đã dẫn tới việc các nhà đầu tư bị đọng vốn. Trong khi nguồn cầu có xu hướng
cạn kiệt, thì nguồn cung vẫn tiếp tục gia tăng. Tương quan cung cầu mất cân bằng khiến thị trường
ngày càng tuột dốc cả về giá lẫn khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch. Vn-index giảm xuống
dưới ngưỡng điểm 1.000 điểm và chỉ xoay quanh mốc 900 điểm vào những ngày cuối năm 2007, với
lượng chứng khoán chuyển nhượng rất hạn chế.
Trong năm 2008, lượng cung chứng khoán tiếp tục được bổ sung đáng kể thông qua việc Chính phủ
đẩy mạnh cổ hoá DNNN, đặc biệt là các DN quy mô lớn, kinh doanh hiệu quả và việc bán bớt CP
Nhà nước trong các DN đã CPH, chưa kể hàng loạt ngân hàng, Công ty chứng khoán, doanh
nghiệp... phát hành trái phiếu, cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, dẫn đến tình trạng TTCK có nguy cơ
thừa "hàng". Bên cạnh đó hiệu ứng từ thông thư 03 về việc hạn chế cho vay đầu tư chứng khoán
không những làm giảm nguồn cung tiền đổ vào TTCK mà còn tác động rất xấu đến tâm lý nhà đầu
tư cả trong và ngoài nước. Chỉ trong vòng 6 tháng đầu năm 2008 Vn-Index đã mất đi gần 60% số
điểm, còn lại 370 điểm. Nhằm mục đích ngăn chặn đà suy giảm của thị trường, các cơ quan điều
hành bắt đầu đưa ra những chủ trương 20
và biện pháp hỗ trợ như: UBCKNN thu hẹp biên độ giao dịch; SCIC tham gia mua vào cổ phiếu;
NHTM được vận động ngừng giải chấp; Tổ chức niêm yết được khuyến khích mua vào cổ phiếu
quỹ. Tuy nhiên, phần lớn các biện pháp này chỉ phát huy hiệu quả trong ngắn hạn, thị trường tiếp tục
sụt giảm, cơn bão giải chấp cổ phiếu không ngừng tác động tới tâm lý các nhà đầu tư.
Từ tháng 06 đến đầu tháng 09/2008 TTCK đã có sự phục hồi trong ngắn hạn nhờ vai trò dẫn dắt của
một số cổ phiếu blue-chip như STB, FPT, DPM…và đặc biệt là SSI với sức cầu hỗ trợ từ đối tác
nước ngoài, chứng khoán đã có được những phiên tăng điểm mạnh trong giai đoạn này. Vn-index
liên tiếp vượt qua các ngưỡng cản tâm lý quan trọng và thường xuyên có được những chuỗi tăng
điểm kéo dài, khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch ở mức 16,9 triệu CP&CCQ, tương đương

599,18 tỷ đồng/phiên. Vn-index tăng được 168,55 điểm, tương đương 45,52%, đạt khoảng 538 điểm.
Từ tháng 09 tới tháng 12/2008 Thị trường trở lại chu kỳ giảm do tác động của khủng hoảng kinh tế
toàn cầu Đây là thời kỳ Vn-index rơi vào xu hướng giảm mạnh, thậm chí đã phá vỡ đáy thiết lập
được trong giai đoạn đầu của năm 2008. Tổng kết cả giai đoạn này, Vn-index mất 223,48 điểm,

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 14


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

tương đương 41,45%. Khối lượng giao dịch trung bình đạt 15,82 triệu CP&CCQ, tương đương
497,58 tỷ đồng/phiên. Đáy mới thiết lập trong giai đoạn này là 286,85 điểm vào ngày 10/12/2008.
Bước vào năm 2009 TTCK Việt Nam tiếp tục xuống mạnh. Chỉ số Vn-Index đến ngày 24/02/2009
còn lại 235.5 điểm. Đây có thể được xem là đấy thấp nhất kể từ năm 2005.
Với thông tin Chính Phủ đưa ra gói kích thích kinh tế bằng việc bù lãi suất 4% cho Doanh nghiệp.
TTCK tập trung của Việt Nam phản ứng rất tích cực với tin này, giao dịch trở nên rất sôi động, mở
đầu cho một loạt các phiên tăng điểm của TTCK. Bắt đầu từ ngày 11/03/2009, sau gần 8 tháng VNIndex leo thẳng từ đáy 235 điểm lên đỉnh 624 điểm vào 22/10/2009, tăng 393 điểm tương ứng tăng
165,5% so với đáy.
Cuối tháng 10/2009, những nội dung thảo luận về các chính sách điều tiết vĩ mô tại kỳ họp thứ 6,
Quốc hội khóa XII đã tác động lên thị trường chứng khoán theo từng phiên giao dịch. Cùng với
quyết định tăng lãi suất cơ bản, điều chỉnh tỷ giá ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước cho phù hợp với
diễn biến chung của nền kinh tế đã bị thị trường hấp thụ một cách thái quá, khiến VN-Index quay
đầu về mốc 434 điểm vào phiên giao dịch ngày 17/12/2009. Trong những ngày còn lại của năm 2009
thị trường đã có những phiên phục hồi liên tục khá ấn tượng, kết thúc 31/12/2009 đạt 494,77 điểm.
Năm 2009 là năm báo chí trong lĩnh vực chứng khoán nhắc đến hai từ “kỷ lục” nhiều nhất. Đầu năm
liên tiếp các kỷ lục xác lập đáy của VN-Index được phá. Giữa năm các kỷ lục về tính thanh khoản

liên tục thay đổi theo đà tăng tưởng chừng không có điểm dừng của VN-Index. Cứ “sóng” sau khối
lượng và giá trị giao dịch lại cao hơn “sóng” trước.

Năm 2010 chỉ số VN-Index cuối năm đạt 480.93 điểm giảm 2.04% so với đầu năm, 423.89 điểm là
mức đáy năm của VN-Index được xác lập ngày 25/08/2010, 549.51 điểm là mức đỉnh của VN-Index
trong năm 2010, được xác lập ngày 6/05/2010. Đây là năm đầu tiên mà chỉ số VN-Index đầu năm và
cuối năm không có sự thay đổi nhiều. Tuy nhiên diển biến của TTCK trong năm là hết sức khó
lường và ẩn chứa nhiều rủi ro tiềm ẩn cho nhà đầu tư. Đặc biệt năm 2010 xảy ra nhiều điều bất ngờ
đi ngược lại với quy luật của TTCK Việt Nam trong quá khứ.
Thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2011 tiếp tục chứng kiến đà lao dốc không phanh của cả hai
chỉ số chính. Năm 2011 là một năm khá khó khăn của nền kinh tế Viêt Nam theo đó thị trường
chứng khoán, cũng phản ánh rõ điều này với xu hướng giảm điểm là xu hướng chính và chủ đạo.
Trong cả năm, thị trường chỉ có được hiếm hoi hai đợt hồi phục ngắn vào cuối tháng 5 và khoảng

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 15


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

giữa tháng 8, toàn bộ khoảng thời gian còn lại thị trường chủ yếu đi xuống trong sự chán nản và mệt
mỏi của các nhà đầu tư. Chốt phiên ngày 30/12/2011, VN Index đóng cửa ở 351, , như vậy so với
đầu năm 2011 sàn Hồ Chí Minh đã giảm mạnh 27,46%. Không chỉ chịu áp lực giảm về mặt điểm số,
diễn biến giao dịch trên thị trường càng ngày càng theo hướng trầm lắng và ảm đạm hơn, thể hiện
qua sự khô kiệt của tính thanh khoản, so với con số của năm 2010 thì giá trị trung bình mỗi phiên
giao dịch của mỗi sàn đều sụt giảm mạnh đến xấp xỉ 60%.
Thị trường chứng khoán đầu năm 2012 cũng xập xình đi ngang, không có dấu hiệu lạc quan hơn.

Bảng 1:Tình hình niêm yết chứng khoán trên HOSE năm (2007-2011)
Năm

2007

2008

2009

2010

2011

SL CK niêm

125

158

205

279

355

3,882

5,948

10,536

13,212

13,972

38,820

59,480

105,360

132,120

148,113

yết
KL CK niêm
yết (Triệu
CK)
Giá trị niêm
yết (Tỷ đồng)
Nguồn: Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM
Biểu đồ 1: Chỉ số VN-Index giai đoạn (2000 – đầu 2012)

Biến động VNI-INDEX từ 2000 đến 2012
1400
1200

Giá trị

1000
800
600
400

02/20/2012

10/14/2011

06/16/2011

02/11/2011

10/06/2010

06/07/2010

01/27/2010

09/29/2009

06/01/2009

01/21/2009

09/23/2008

05/23/2008

01/10/2008

09/11/2007

05/14/2007

12/29/2006

08/31/2006

05/04/2006

12/26/2005

08/26/2005

04/27/2005

12/20/2004

08/19/2004

04/20/2004

12/11/2003

08/12/2003

04/10/2003

11/27/2002

07/30/2002

03/27/2002

09/14/2001

02/23/2001

0

07/28/2000

200

Ngày

Nguồn: Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 16


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

2.1.3. Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
Ngày 05/08/2003, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt chiến lược phát triển TTCK Việt Nam đến

năm 2010. Theo đó, TTGDCK Hà Nội được xác định là thị trường giao dịch cổ phiếu đăng ký giao
dịch, chuẩn bị điều kiện để sau năm 2010 chuyển thành thị trường giao dịch CK phi tập trung (OTC)
của Việt Nam. Ngày 08/03/2005, TTGDCK Hà Nội đã chính thức khai trương hoạt động tại TP.Hà
Nội, đánh dấu thêm một bước tiến mới của TTCK Việt Nam.

Bảng 2:Tình hình niêm yết chứng khoán trên Hnx năm (2007-2011)
Năm

2007

2008

2009

2010

2011

SL CK niêm

115

175

247

364

397

2,666

3,652

5,480

7,656

8,069

26,660

36,520

54,800

76,560

80,694

yết
KL CK niêm
yết (Triệu CK)
Giá trị niêm
yết (Tỷ đồng)
Nguồn: Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội

Biểu đồ 2: Chỉ số Hnx-Index giai đoạn (2006 – 2010)

Nguồn: Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 17


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

Ngày 17/1/2011, Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội (HASTC) trở thành Sở Giao dịch chứng
khoán Hà Nội (HNX), hoạt động theo mô hình công ty TNHH một thành viên thuộc sở hữu Nhà
nước, vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng.
Theo quyết định thành lập của Thủ tướng, Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội kế thừa mọi quyền và
nghĩa vụ của Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội.
Nguồn vốn 1.000 tỷ đồng bao gồm vốn ngân sách cấp trước đây cho HASTC nay được chuyển giao
lại; ngân sách bổ sung trong quá trình hoạt động; lợi nhuận sau thuế và các nguồn khác.
Quy mô thị trường giao dịch cổ phiếu niêm yết tại sở SGDCK Hà Nội tăng trưởng mạnh từ cuối năm
2005 với khối lượng giao dịch chỉ 20 triệu và 264,372 tỷ đồng. Đến cuối năm 2006 đã là 95 triệu và
3.917,384 tỷ đồng. Và quy mô vẫn tiếp tục tăng mạnh qua các năm, cho đến năm 2010, khối lượng
giao dịch đã lên đến 8.755 triệu và giá trị giao dịch lên đến 241.695 tỷ đồng. Nhưng năm 2011, diễn
biến ảm đạm của TTCKVN trong 06 tháng đầu năm 2011 thể hiện rất rõ, HNXIndexcũng đã thiết
lập mức đáy mới trong lịch sử với 69 điểm ngày 25/5/2011 và đến ngày 20/07/2011, SGDCK Hà nội
chỉ đạt khối lượng giao dịch là 3.969 triệu và giá trị giao dịch chỉ đạt 55.204 tỷ. Chốt phiên ngày
30/12/2011, HNX Index đóng cửa ở 58,74 điểm, như vậy so với đầu năm 2011 sàn Hà Nội đã lao
dốc đến hơn 48%.
2.2.Kết quả hoạt động
2.2.1.Một số thành tựu đạt được
Thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức đi vào hoạt động vào năm 2000 với việc vận hành sàn
giao dịch chứng khoán TP.HCM vào ngày 20/7/2000 và sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội vào ngày

8/3/2005.
Đến nay, sau 11 năm đi vào hoạt động và phát triển, hoạt động của TTCK đã đạt được một số kết
quả sau:
2.2.1.1.Về khung pháp lý, thể chế chính sách
Kể từ khi Luật Chứng khoán được Quốc hội ban hành ngày 29/6/2006 và có hiệu lực thi hành kể từ
ngày 01/01/2007, đã tạo lập được khuôn khổ pháp lý cao, đồng bộ và thống nhất cho hoạt động của
TTCK, từng bước loại bỏ những mâu thuẫn, xung đột với các văn bản pháp luật khác có liên quan
(về cơ bản thống nhất với Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư); phù hợp hơn với luật pháp, thông lệ
quốc tế, tạo nền tảng cho TTCKVN khả năng hội nhập với các thị trường vốn quốc tế và khu vực;
tăng cường tính công khai minh bạch cho thị trường và nâng cao khả năng quản lý giám sát thị
trường của cơ quan quản lý nhà nước.

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 18


Thị trường chứng khoán Việt Nam – Thực trạng và định hướng

PGS.TS.Nguyễn Đăng Dờn

2.2.1.2.Về quy mô và hàng hóa của thị trường
Quy mô thị trường có bước tăng trưởng mạnh mẽ, vững chắc, từng bước đóng vai trò là kênh dẫn
vốn trung và dài hạn quan trọng, đóng góp tích cực cho sự nghiệp CNH-HĐH đất nước. Trong suốt
thời kỳ từ 2000-2005, vốn hóa thị trường chỉ đạt trên dưới 1% GDP. Quy mô thị trường đã có bước
nhảy vọt mạnh mẽ lên 22,7% GDP vào năm 2006 và tiếp tục tăng lên mức trên 43% vào năm 2007.
Trước biến động của thị trường tài chính thế giới và những khó khăn của nền kinh tế trong nước, chỉ
số giá chứng khoán đã sụt giảm liên tục trong năm 2008 và làm mức vốn hóa thị trường giảm hơn
50%, xuống còn 18%. Khi nền kinh tế trong nước và thế giới bắt đầu hồi phục nhẹ từ quý II/2009,
chỉ số giá chứng khoán đã bắt đầu tăng trở lại cùng với số lượng các công ty niêm yết trên thị trường

cũng gia tăng nhanh chóng. Giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu tính đến cuối năm 2009 đã đạt
37,71% GDP. Tính đến cuối năm 2010 đạt khoảng gần 38% GDP. Tuy nhiên, năm 2011 có một sự
giảm, giá trị vốn hóa đạt khoảng 36%GDP.

Hoạt động phát hành huy động vốn trên TTCK thực tế chỉ mới phát sinh từ năm 2006 trở lại đây.
Trong năm 2006 có 44 công ty cổ phần thực hiện việc chào bán hơn 203 triệu cổ phiếu và đến năm
2007, hoạt động phát hành mới thực sự bùng nổ, khi có gần 200 đợt phát hành của 192 công ty và 4
ngân hàng thương mại được đăng ký với UBCKNN với tổng lượng vốn huy động lên đến gần
40.000 tỷ VND. Ngoài ra, công tác cổ phần hoá DNNN đã được gắn kết với việc huy động vốn từ
công chúng đầu tư, góp phần thúc đẩy nhanh việc sắp xếp khu vực DNNN theo tiến trình cải cách
nền kinh tế của Chính phủ và huy động vốn cho ngân sách nhà nước. Thực tế, việc gắn kết công tác
cổ phần hóa DNNN với công tác tạo hàng cho TTCK là nhân tố chủ đạo quyết định thành công trong
việc tạo ra một nguồn hàng phong phú, góp phần thúc đẩy tăng trưởng quy mô của thị trường.
Hoạt động phát hành trái phiếu qua Sở giao dịch chứng khoán cũng dần trở thành một kênh huy
động vốn quan trọng cho Chính phủ.
2.2.1.3.Về hệ thống cơ sở nhà đầu tư
Số lượng các nhà đầu tư tham gia TTCK ngày càng đông đảo. Số lượng nhà đầu tư cá nhân và tổ
chức, trong nước và nước ngoài đã gia tăng đáng kể. Từ khoảng gần 3000 tài khoản nhà đầu tư tham
gia khi mới mở cửa thị trường vào năm 2000, tính đến cuối năm 2011 đã có trên 1 triệu tài khoản
giao dịch, trong đó số nhà đầu tư tổ chức trong nước là 2.800, số nhà đầu tư cá nhân trong nước là
trên 980.000, số nhà đầu tư nước ngoài là hơn 14.000 nhà đầu tư, trong đó có khoảng 2000 tài khoản
của tổ chức.

Nhóm SVTH: Nhóm 6 – Cao học Đêm 1 – K20

Trang 19