Giải pháp tăng cường quản lý thu thuế Doanh nghiệp đối với kinh tế cá thể tại chi cục thuế Ba Đình

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
L I NểI

U

cho nh n

OBO
OK S
.CO
M

Thu l kho ng chuy n giao thu nh p b t bu c t cỏc t ch c v cỏ nhõn
c theo m c v th i gian

qu ngõn sỏch nh n

c phỏp lu t qui nh nh m t o l p

c.V thu l kho ng chuy n giao thu nh p b t bu c n n

c c t ch c v c nhừn ch u thu luụn c g ng b ng m i cỏch trỏnh thu v
tr n thu .V y cho nờn m b o vi c th c thi cỏc lu t thu m i

c hi u

qu th vi c qu n lý thu thu l v n h t s c quan tr ng.
Ngy 1/1/1999 nh n

c ta b t u a vo th c thi 2 lu t thu m i l

VAT v lu t thu TNDN nh m thay th v kh c ph c nh ng m t h n ch ,thi u
sút c a 2 lu t thu c l :lu t thu doanh thu v lu t thu l i t c.T ú n nay
nh n

c cng cú thờm nhi u i m i trong cụng tỏc qu n lý thu i v i 2 lu t

thu m i ny.Tuy nhiờn i v i cỏc h kinh t cỏ th thu c di n ch u thu
TNDN hi n nay do khụng ỏp d ng s sỏch k toỏn, hoỏ n, ch ng t c quan
thu ph i c n c vo i u tra kh o sỏt h i n h nh
nh TNCT.Do ú th y ngay
lý thu h n n a.

n nh doanh s xỏc

õy c n ph i cú bi n phỏp t ng c

ng qu n

Chớnh vỡ th em ch n ti sau:
Gi i phỏp t ng c

ng qu n lý thu thu Doanh nghi p i v i kinh

KIL

t cỏ th t i chi c c thu Ba ỡnh

1

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

CH

NG I

THU THU NH P DOANH NHGI P - QU N LÝ THU THU TNDN
KINH T CÁ TH

KIL
OBO
OKS
.CO
M

IV IH

I . THU VÀ THU THU NH P DOANH NGHI P
1 . Khái ni m và đ c đi m c a thu :
1.1 Khái ni m:

Có r t nhi u các quan đi m nhìn nh n thu d

i nhi u hình th c khác

nhau, nh ng đ ng trên góc đ tài chính, có th xem xét thu d
sau:

i khái ni m nh

Thu là m t trong nh ng bi n pháp tài chính b t bu c nh ng phi
hình s c a Nhà n

c nh m đ ng viên m t s b ph n thu nh p t lao đ ng,

t c a c i, t v n, t các chi tiêu hàng hố và d ch v , t tài s n c a các th
nhân và pháp nhân nh m t p trung vào tay Nhà n
chi phí cho b máy nhà n
đ ng viên qua thu đ
1.2

c và các nhu c u chung c a xã h i. Các kho n

c th ch hố b ng lu t.

c đi m c a thu

-Thu là m t bi n pháp tài chính c a Nhà n
c

c đ trang tr i các kho n

c mang tính quy n l c, tính

ng ch , tính pháp lý cao nh ng s b t bu c này là phi hình s .
- Thu tuy là bi n pháp tài chính c a Nhà n

s b t bu c đó ln ln đ

c mang tính b t bu c, song

c xác l p trên n n t ng kinh t -xã h i c a ng

i làm

nhi m v đóng thu , do đó thu bao gi c ng ch a đ ng các y u t kinh t -xã
h i.

- Thu là m t kho n đóng góp khơng mang tính ch t hồn tr tr c ti p.
Nghiã là kho n đóng góp c a cơng dân b ng hình th c thu khơng đòi h i ph i
hồn tr đúng b ng s l
là m t kho n vay m

ng và kho n thu mà nhà n

n. Nó s đ

c ch đ u t c a Ngân sách nhà n

c thu t cơng dân đó nh

c hồn tr l i cho ng

i n p thu thơng qua

c cho vi c s n xu t và cung c p hàng hố

cơng c ng.

2



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

2. Thu thu nh p doanh nghi p

KIL
OBO
OKS
.CO
M

2.1 . Khỏi ni m v c i m c a thu thu nh p doanh nghi p
a / Khỏi ni m :

Thu thu nh p doanh nghi p (TNDN) l lo i thu tr c thu

c tớnh trờn

l i nhu n c a doanh nghi p trong k kinh doanh. L i nhu n lam` c n c tớnh
thu TNDN l t ng l i nhu n kinh t v l i nhu n thụng th

ng. Thu su t

c

ỏp d ng tớnh thu TNDN cú th l thu su t t l c nh, thu su t lu ti n
hay thu su t lu thoỏi trờn t ng i t

b/

ng ch u thu khỏc nhau.

c i m c a thu TNDN
Trong n n kinh t th tr

tri n nh l

n

ng

nhi u n

c, c bi t l

cỏc n

c ang phỏt

c ta s t n t i c a thu TNDN l t t y u khỏch quan b i cỏc

c i m sau:

- Thu TNDN

c coi l m t s c thu kh u tr ỏnh vo nh ng ng

i cú

thu nh p t v n gúp vo cụng ty. Do v y s c thu ny gúp ph n i u ti t thu
nh p gi a cỏc t ng l p dõn c trong xó h i.

- Thu TNDN khụng xỏc nh rừ rng v c th ai l ng
gõy ph n ng i v i c s n p thu . Nh ng ng

i ch u thu nờn ớt

i ch s h u v n

cụng ty

khụng bi t rừ s thu nh p c a mỡnh gi m bao nhiờu khi ph i n p thu TNDN
- Thu TNDN t o ngu n thu quan tr ng trong thu nh p ngõn sỏch Nh
n

c

2.2 . Tỏc ng c a thu TNDN

Cú nhi u y u t quy t nh n s tỏc ng c a thu TNDN, trong ú cú
3 y u t c b n l :
-

co dón c a c u:

ch u nhi u thu h n,

ng c u cng d c thỡ ng

ng c u cng ph ng thỡ ng

i tiờu dựng cng ph i

i s n xu t cng ph i ch u

nhi u thu h n.

3



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
dãn c a cung: Ng

-

c l i v i c u, đ

xu t càng ph i ch u thu nhi u h n và đ

ng cung càng d c thì ng

is n

ng cung càng ph ng thì ng

i tiêu

- Th tr

KIL
OBO
OKS
.CO
M

dùng càng ch u nhi u thu h n.

ng có c nh tranh hay khơng: N u cung v n hồn tồn co giãn

trong dài h n và n n kinh t có c nh tranh thì thu TNDN s do cơng nhân và
ng
t

i tiêu dùng ch u, nh ng trong ng n h n cung v n trong khu v c cơng ty là
ng đ i n đ nh do đó thu TNDN s do các c đơng trong cơng ty gánh ch u.
Nh v y thu TNDN tác đ ng t i giá c , s n l

ng và c ti n l

ng, tác

đ ng t i s phân b thu nh p, tác đ ng t i s l a ch n gi a v n c ph n v i v n
vay trong khu v c doanh nghi p, tác đ ng t i vi c di chuy n v n gi a khu v c
cơng ty v i khu v c phi cơng ty và cu i cùng là tác đ ng đ n c ng
các c đơng, cơng nhân và ng

i s n xu t,

i tiêu dùng. Trong n n kinh t m , thu TNDN

có tác đ ng t i v trí c a các t ch c kinh doanh đa qu c gia. N u m t qu c qia
đánh thu TNDN cao h n các qu c gia khác, có th s khơng có cơng ty nào
ch n đ t c s kinh doanh t i n

c ngồi. Do v y, khi xác đ nh thu t doanh

nghi p ph i chú ý t i tính tồn c u c a n n kinh t .
3 . Nh ng n i dung c b n c a lu t thu TNDN
3.1.
a.

it
it

ng và ph m vi áp d ng thu TNDN :

ng áp d ng thu thu nh p doanh nghi p :

- Các t ch c s n xu t-kinh doanh hàng hố và d ch v bao g m các doanh
nghi p Nhà n

c, cơng ty trách nhi m h u h n, cơng ty c ph n, doanh nghi p

có v n đ u t n

c ngồi và bên n

doanh theo lu t đ u t n
ch c n

c ngồi tham gia h p đ ng h p tác kinh

c ngồi t i Vi t Nam , các cơng ty n

c ngồi kinh doanh

Vi t Nam khơng theo lu t đ u t n

c ngồi và t
c ngồi t i

Vi t Nam, các t ch c chính tr , chính tr -xã h i, xã h i ngh nghi p, đ n v v
trang nhân dân, các đ n v hành chính s nghi p có t ch c kinh doanh hàng
hố, d ch v , cac h p tác xã, t h p tác, doanh nghi p t nhân,…
- Các cá nhân trong n

c s n xu t, kinh doanh hàng hố, d ch v bao g m:

các cá nhân và nhóm cá nhân kinh doanh, h cá th , cá nhân hành ngh đ c l p,
4



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
cá nhân cho th tài s n, các h gia đình, cá nhân nơng dân tr ng tr t, ch n ni,
ni tr ng thu s n có đ di u ki n v giá tr s n ph m hàng hố và thu nh p

KIL
OBO
OKS
.CO
M

ròng trong m t n m,…
- Các cơng ty n

c ngồi ho t đ ng kinh doanh thơng qua c s th

ng trú

t i Vi t Nam nh m tr s đi u hành, có đ a đi m xây d ng, cung c p d ch v
t v n, mơi gi i đ i lý,…
- Các cá nhân n

c ngồi kinh doanh t i Vi t Nam ho c có thu nh p phát

sinh t i Vi t Nam nh cho th tài s n, cho vay v n, chuy n giao cơng ngh , góp
v n c ph n, mua c phi u, trái phi u,…
b.

it

ng khơng thu c di n n p thu TNDN bao g m:

- H p tác xã, t h p tác, t ch c kinh t t p th khác có thu nh p t ho t
đ ng tr ng tr t, ch n ni, ni tr ng thu s n

- H gia đình, cá nhân nơng dân s n xu t nơng nghi p có giá tr s n l

ng

hàng hố t 90 tri u đ ng/ n m và thu nh p t 36 tri u đ ng/ n m tr xu ng.
3.2. C n c tính thu và thu su t

C n c tính thu TNDN quy đ nh t i

i u 6 Lu t thu TNDN là thu nh p

ch u thu và thu su t.

A . Thu nh p ch u thu

Thu nh p ch u thu ( tính theo d

ng l ch ho c theo n m tài chính) bao

g m thu nh p ch u thu c a ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, d ch v , k c thu
nh p ch u thu t ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, d ch v

n

c ngồi và thu

nh p ch u thu khác.

Theo quy đ nh t i

i u 7 Lu t thu TNDN thu nh p ch u thu đ

c

xác đ nh nh sau:

Thu nh p
ch u thu

= doanh thu đ tính

thu nh p ch u thu

_ Chi phí
h p lý

+ thu nh p
khác

5



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
a / Doanh thu đ tính thu nh p ch u thu bao g m: tồn b ti n bán hàng, ti n
cung ng d ch v ( khơng có thu GTGT), các kho n tr giá, ph thu, ph tr i mà
ch

ng.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c s kinh doanh đ

- Ti n bán hàng, ti n cung ng d ch v là tồn b ti n bán s n ph m, hàng
hố, cung ng, d ch v sau khi tr kho n gi m giá hàng bán, hàng hố b tr l i,
đ

c khách hàng ch p nh n thanh tốn khơng phân bi t đã thu hay ch a thu

đ

c ti n.

- Các kho n phí thu thêm ngồi giá bán, tr giá, ph thu.
- Giá tr s n ph m hàng hố đem bi u t ng, trao đ i ho c tiêu dùng n i b
nh đi n s n xu t ra đ

thành ph m đ s a ch a

c tiêu dùng trong các nhà máy s n xu t đi n, xi m ng
xí nghi p s n xu t xi m ng,…

- N u c s kinh doanh n p thu GTGT theo ph

ng pháp tr c ti p trên

GTGT thì doanh thu đ tính thu nh p ch u thu là doanh thu bán hàng có thu
t c là giá bên mua th c thanh tốn có c thu GTGT.
M t s tr
đ nh nh sau:
-

ng h p c th , doanh thu đ tính thu nh p ch u thu đ

i v i hàng hố bán theo ph

c xác

ng th c tr góp là doanh thu bán hàng

hố tính theo giá bán tr m t l n, khơng bao g m lãi tr ch m.
-

i v i hàng hố, d ch v dùng đ trao đ i, bi u t ng, doanh thu đ tính

thu nh p ch u thu theo giá bán c a s n ph m, hàng hố, d ch v cùng lo i t
đ

ng trên th tr
-

ng

ng t i th i đi m trao đ i bi u t ng.

i v i s n ph m t dùng, doanh thu tính thu nh p ch u thu là chi phí

đ s n xu t ra s n ph m đó.
-

i v i gia cơng hàng hố, doanh thu đ tính thu nh p ch u thu là ti n

thu v gia cơng bao g m c ti n cơng, nhiên li u, đ ng l c, v t li u ph và c chi
phí khác ph c v cho vi c gia cơng hàng hố.
-

i v i ho t đ ng cho th tài s n, doanh thu đ tính thu nh p ch u thu

là s ti n thu t ng k theo h p đ ng th.

6



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
i v i ho t ng thuờ tớn d ng, doanh thu tớnh thu nh p ch u thu l

-

lói ti n vay ph i thu trong k tớnh thu .
i v i ho t ng kinh doanh b o hi m, doanh thu tớnh thu nh p ch u

KIL
OBO
OKS

.CO
M

-

thu l s ti n ph i thu v phớ b o hi m, thu hoa h ng tỏi b o hi m.
Trong tr

ng h p c s s n xu t, kinh doanh, d ch v co doanh thu b ng

ngo i t , thỡ ph i quy i ngo i t ra ng Vi t Nam theo t giỏ mua, bỏn th c t
bỡnh quõn trờn th tr
n

ng ngo i t liờn ngõn hng do ngõn hng Ngõn hng Nh

c cụng b t i th i i m thu ngo i t .

b / Cỏc kho n chi phớ h p lý

c tr khi tớnh thu nh p ch u thu

Th nh t, chi phớ kh u hao TSC : M i TSC
kinh doanh c a doanh nghi p thỡ

dựng vo ho t ng s n xu t,

c trớch kh u hao tớnh vo chi phớ xỏc

nh thu nh p ch u thu TNDN. Vi c qu n lý, s d ng v trớch kh u hao TSC

c th c hi n theo Quy t nh s 166/1999/Q _BTC ngy 30 thỏng 12 n m

1999 c a B ti chớnh thay th Quy t nh 1062/TC?Q _CSTC vo ngy 14
thỏng 11 n m 1996.

Theo ch kh u hao ny, m i TSC
kh u hao theo ph

ng phỏp kh u hao

c a doanh nghi p

c trớch

ng th ng.

M c trớch kh u hao n m = nguyờn giỏ TSC
Th i gian s d ng

Th hai, chi phớ nguyờn li u, nhiờn li u, v t li u, n ng l

ng, hng hoỏ s d ng

vo s n xu t, kinh doanh, d ch v liờn quan t i doanh thu v thu nh p ch u thu
trong k
-

c tớnh theo nh m c tiờu hao v t t h p lý v giỏ v t t .

nh m c tiờu hao v t t do giỏm c ho c t ng giỏm c xõy d ng v

duy t trờn c s nh m c tiờu hao chu n do c p cú th m quy n ban hnh v tỡnh
hỡnh c th c a doanh nghi p.
- Giỏ v t t :
7



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
+

i v i v t t nh p kh u: giá v t t là giá nh p kh u, thu nh p kh u,

các kho n ph thu khác (khơng có thu GTGT d ch v hàng hố nh p kh u).

KIL
OBO
OKS
.CO
M

đ i v i v t t mua ngồi: giá v t t là giá tr ghi trên hố đ n c a ng

i

bán hàng (khơng có thu GTGT) c ng thêm các chi phí thu mua nh v n chuy n,
b c x p, b o qu n, chi phí b o hi m, phí hao h t, ti n th kho bãi, phí ch n l c,
tái ch .

+

i v i v t t t ch là giá v t t th c t xu t kho và chi phí phát sinh

trong q trình t ch .
+

i v i v t t th ngồi gia cơng ch bi n là giá v t t th c t xu t kho

đem giao gia cơng cơng c ng v i chi phí gia cơng, chi phí v n chuy n, b c d t
kho c a doanh nghi p đ n n i gia cơng và ng
+

c l i.

i v i cơng c d ng c s d ng cho quy trình kinh doanh nh khn

m u, dàn giáo, cân, giá đ ng, bàn gh , máy tính c m tay,… doanh nghi p c n c
vào th i gian s d ng và giá tr c a d ng c , cơng c đ phân b d n vào các
kho n m c chi phí theo quy đ nh.

+giá tr v t t tiêu hao th c t đ

c h ch tốn vào chi phí v t t h p lý là

giá tr sau khi đã tr ti n đ n bù các cá nhân và t p th gây ra tiêu hao v t t
v

t đ nh m c, các kho n giá tr ph li u thu h i ( n u có) và s ti n gi m giá

hàng mua.

Th ba, chi phí ti n l
ti n l

ng, ti n cơng, ti n n gi a ca, các kho n mang tính ch t

ng, ti n cơng.
-

i v i doanh nghi p Nhà n

th c chi, nh ng khơng v

th m quy n duy t và kh i l
ti n l

c, v ngun t c, ti n l

t q đ n giá ti n l

ng do c quan Nhà n

ng cơng vi c đã hồn thành,

c có

ng th i t c đ t ng

ng ph i th p h n t c đ t ng n ng su t lao đ ng.

+đ i v i các doanh nghi p khác, ti n l

tính ch t ti n cơng,ti n l
ph

ng ph i theo s

ng ph i tr cho ng

ng, ti n cơng và các kho n mang
i lao đ ng đ

c xác đ nh theo

ng pháp sau:

+ N u doanh nghi p đã xây d ng đ
m c lao đ ng và đ

c duy t thì ti n l

c đ n giá ti n l

ng đ

ng trên c s đ nh

c tính vào chi phí h p lý theo s
8

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
th c chi nh ng khơng v

t q đ n giá ti n l

hồn thành nh đ i v i doanh nghi p Nhà n

ng và kh i l

ng cơng vi c đã

c.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

+ N u doanh nghi p đã th c hi n ch đ h p đ ng lao đ ng ho c tho
lao đ ng t p th thì ti n l
đ

ng, ti n cơng và các kho n mang tính ch t l

c xác đ nh theo h p đ ng lao đ ng ho c tho
- Khơng đ
+ ti n l

c tính vào chi phí ti n l

c
ng

c lao đ ng t p th .

ng, ti n cơng các kho n chi phí sau:

ng, ti n cơng c a các sáng l p viên, các cơng ty mà h khơng tr c

ti p tham gia đi u hành s n xu t, kinh doanh, d ch v .
+ ti n l

ng, ti n cơng c a ch doanh nghi p t nhân, ch h cá th s n

xu t, kinh doanh, d ch v .

- Chi phí ti n n gi a ca c a ng

i lao đ ng do giám đ c doanh nghi p

quy t đ nh phù h p v i hi u qu kinh doanh và m c kh ng ch c a Nhà n
n

c ta hi n nay m c kh ng ch đó là khơng v

Nhà n

c quy đ nh đ i v i cơng ch c Nhà n

t q m c l

c,

ng t i thi u do

c.

Th t , chi phí d ch v mua ngồi
- Ti n đi n, n

c, đi n tho i, gi y bút, m c, ti n th ki m tốn, mua b o

hi m tài s n có ch ng t , hố đ n.

- Chi phí th s a ch a l n TSC
đ

nh m khơi ph c n ng l c c a tài s n

c h ch tốn vào chi phí s n xu t, kinh doanh trong n m. N u ch s a ch a

m t l n q l n thì th c hi n phân ph i cho n m sau.
thù, vi c s a ch a có tính chu k thì đ

c tính tr

i v i nh ng TSC

đ c

c chi phí s a ch a l n vào chi

phí s n xu t kinh doanh trên c s d tốn chi phí s a ch a l n c a doanh
nghi p. N u có chênh l ch gi a trích tr

c v i th c chi s ghi t ng, gi m vào chi

phí h p lý t i th i đi m quy t tốn.

- Chi phí mua, s d ng các tài li u k thu t, b ng sáng ch , gi y phép
chuy n giao cơng ngh , nhãn hi u th

ng m i,… khơng thu c TSC

đ

c phân

b d n vào chi phí kinh doanh .
- Ti n th TSC

đ

c h ch tốn vào chi phí kinh doanh theo s ti n th c

tr c n c vào h p đ ng th. Tr

ng h p tr ti n th TSC

m t l n cho nhi u
9



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
n m thì ti n mua đ

c phân b d n vào chi phí kinh doanh theo các n m th

TSC s d ng.
nhà th u.
-

KIL
OBO
OKS
.CO
M

i v i nhà th u, chi phí d ch v mua ngồi bao g m c chi phí tr cho

-

i v i c s kinh doanh n p thu GTGT theo ph

ng pháp kh u tr thì

chi phí d ch v mua ngồi khơng có thu GTGT.

Th n m, chi phí nghiên c u khoa h c, cơng ngh tr ph n kinh phí do Nhà
n

c ho c c quan qu n lý c p trên h tr ; chi sáng ki n c i ti n; chi b o v mơi

tr

ng; chi phí cho giáo d c, đào t o. y t trong n i b doanh nghi p theo s

th c chi nh ng khơng v
Nhà n

c.

t q 1,3 l n so v i các kho n chi có đ nh m c c a

i v i chi h tr giáo d c cho bên ngồi nh : đóng góp vào qu

khuy n h c, giúp đ tr

ng h c sinh tàn t t,h c sinh khơng n i n

ng t a,… tu

theo tình hình s a ch a kinh doanh c a doanh nghi p nh ng ph i có ch ng t
h p pháp. Chi th

ng sáng ki n c i ti n v i đi u ki n mang l i hi u qu kinh

doanh và có c ch qu n lý.

Th sáu, chi b o hi m và b o đ m xã h i nh chi cho lao đ ng n , chi b o h
lao đ ng, b o v c s kinh doanh, trích n p qu b o hi m xã h i, b o hi m y t ,
kinh phí cơng đồn theo quy đ nh, m c trích n p hình thành qu qu n lý c a c
quan c p trên.

Th b y, chi tr ti n vay bao g m: các kho n chi tr lãi ti n vay v n s n xu t,
kinh doanh, d ch v đ i v i ngân hàng, t ch c tín d ng và các t ch c khác theo
quy đ nh. Các kho n chi phí tr lãi ti n vay đ góp v n pháp đ nh, v n đi u l
c a các doanh nghi p có v n đ u t n

c ngồi đ u khơng đ

c tính vào chi phí

h p lý đ xác đ nh thu nh p ch u thu .

Th tám, các kho n chi phí h p lý khác ch a k thu , bao g m:
- Trích các kho n d phòng gi m giá hàng t n kho, d phòng cơng n khó
đòi, d phòng gi m giá ch ng khốn theo quy đ nh.
- Chi tr c p thơi vi c cho ng

i lao đ ng

- Chi v tiêu th hàng hố bao g m: chi phí b o qu n, bao gói, v n chuy n,
b c x p, th kho bãi, b o hi m s n ph m hàng hố.
10

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- Chi phí qu ng cáo, ti p th , khuy n m i, ti p tân, khánh ti t, chi phí giao
d ch, đ i ngo i, chi phí h i ngh và các lo i chi phí khác t

t q m c kh ng ch quy đ nh.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

t g n v i k t qu kinh doanh, khơng v

- Chi phí qu n lý kinh doanh do cơng ty n
th

ng trú t i n
- Các tr

th c chi.

c ngồi phân b cho c s

c ta theo t l gi a doanh thu thu đ

chung c a cơng ty n

ng t ph i có ch ng

c

n

c ta v i doanh thu

c ngồi.

ng h p khác, chi phí h p lý ch a k thu đ

c xây d ng theo s

Th chín, các kho n thu , phí và l phí có liên quan t i ho t đ ng s n xu t, kinh
doanh, d ch v ( tr thu TNDN) , mà c s kinh doanh ph i ch u v ngun t c,
ph i tính và n p ngân sách Nhà n
n

cđ uđ

c đ a vào chi phí h p lý. Nh ng

c ta hi n nay t t c các kho n thu mà c s kinh doanh ph i tính ph i ch u

n p vào ngân sách Nhà n
theo ph

c đ u đ a vào chi phí ch tr thu GTGT ph i n p

ng pháp kh u tr . Có ngh a là, thu GTGT ph i n p khơng đ

c h ch

tốn vào chi phí kinh doanh h p lý, thu GTGT đ u vào khơng tính trong chi phí
v t t đ u vào và thu GTGT đ u ra khơng tính trong doanh thu đ tính thu nh p
ch u thu .
c / Khơng đ

c tính vào chi phí h p lý đ xây d ng thu nh p ch u thu các

kho n chi phí sau:

- Kho n trích tr

c và chi phí nh ng th c t khơng chi h t.

- Các kho n chi khơng có ch ng t , hố d n ho c ch ng t khơng h p
pháp

- Các kho n ti n ph t

- Các kho n chi khơng liên quan t i doanh thu và thu nh p ch u thu nh
chi đ u t XDCB, chi ng h , chi t thi n tr m t s tr
quy đ nh

ng h p đ

c Chính ph

- Các kho n chi do ngu n kinh phí khác đài th nh chi s nghi p, chi m
đau, thai s n; chi tr c p khó kh n,…

d / Các kho n thu nh p ch u thu khác bao g m:
11



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Chênh l ch v mua bán ch ng khốn, thu nh p t quy n s h u, s d ng
tài s n; thu nh p t chuy n nh

ng, thanh lý tài s n, thu v lãi ti n g i, lãi cho

KIL
OBO
OKS
.CO
M

vay v n, lãi bán hàng tr ch m; thu v chênh l ch do bán ngo i t ; k t d các
n m các kho n trích tr

c khơng chi ti t; thu các kho n thu khó đòi đã đ

đ p b ng kho n n d phòng nh ng sau đó l i đòi đ
tr khơng xây d ng đ
nh p nh n đ

c; thu các kho n n ph i

c ch n ; các kho n thu nh p đ

kinh doanh c a nh ng n m tr

c bù

c t ho t đ ng s n xu t

c b sót,sau đó m i phát hi n; các kho n thu

c t ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, d ch v

tr b t k m t kho n thu thu nh p nào đã n p

n

n

c ngồi ch a

c ngồi; thu v tiêu th đ

ph li u, ph ph m, q bi u, q t ng mà các t ch c, cá nhân trong và ngồi
n

c t ng cho doanh nghi p,…

Có m t s kho n thu nh p do góp v n c ph n, liên doanh, liên k t kinh
t , tuy khơng tính vào thu nh p ch u thu nh ng ph i tính vào lãi sau thu đ

c ng d n tính thu thu nh p b sung (n u có).
B . Xác đ nh thu su t

Theo v n b n v thu TNDN
v i m i c s kinh doanh trong n
doanh

n

c ta hi n nay, thu su t áp d ng đ i

c và các t ch c, cá nhân n

Vi t Nam khơng theo lu t đ u t n

c ngồi t i Vi t Nam là 32%. Thu

su t thu TNDN áp d ng đ i v i doanh nghi p có v n đ u t n
n

c ngồi kinh
c ngồi và bên

c ngồi tham gia h p đ ng h p tác kinh doanh là 25%. Thu su t thu

TNDN áp d ng đ i v i các t ch c cá nhân, trong n

c và n

c ngồi ti n hành

tìm ki m, th m dò, khai thác d u khí là 50%. Khai thác tài ngun q hi m
khác m c thu su t có th t 32-50%.
a / M t s tr

ng h p c th đ i v i các c s áp d ng m c thu su t 32% đ

c

xây d ng nh sau:

- Áp d ng thu su t 25% trong 3 n m đ u k t ngày b t đ u th c hi n lu t
thu TNDN đ i v i các doanh nghi p khai thác d u m , khống s n, lâm s n và
thu s n; doanh nghi p luy n kim, doanh nghi p c khí; doanh nghi p s n xu t
hố ch t c b n, phân bón, thu c tr sâu, doanh nghi p ch bi n cao su m t

i
12



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
thành m khơ; doanh nghi p s n xu t v t li u xây d ng (tr s n xu t xi m ng);
doanh nghi p xây d ng (tr kh o sát, thi t k ,, t v n, giám sát); doanh nghi p
-

KIL
OBO
OKS
.CO

M

v n t i (tr v n t i hàng khơng, taxi)

i v i d án đàu t m i thu c l nh v c, ngành ngh , đ a bàn u đãi đ u

t : áp d ng m c 25% n u là l nh v c, ngành ngh đ

m c 20% n u d án đ u t thu c l nh v c ngành ngh

c u đãi đ u t , áp d ng
u đãi đ u t , đ ng th i

đ u t vào huy n thu c vùng dân t c thi u s , mi n núi, h i đ o. áp d ng m c
15% n u c s thu c di n m c 20% nói trên nh ng l i đ u t vào vùng núi cao.
Các d án đ u t đ

ch

ng m c thu su t u đãi ph i có đ các đi u ki n sau :

+ Có gi y phép đ ng ký kinh doanh
+ Có gi y ch ng nh n u đãi đ u t

+ Th c hi n đúng ch đ k tốn, hố đ n, đ ng ký thu .
- Áp d ng thu thu nh p b sung đ i v i các c s kinh doanh do l i th
khách quan mà lãi sau thu cao h n 20% v n ch s h u t i th i đi m quy t
tốn. Ph n thu nh p cao h n đó ch u thu su t thu thu nh p b sung 25%. Thu
thu nh p b sung khơng áp d ng đ i v i các tr
doanh đ

đ

ng h p là c s s n xu t kinh

c áp d ng m c thu TNDN 25% trong 3 n m đ u; các d án đ u t

c u tiên; các c s s n xu t thu c di n ch u thu TNDN 32% nh ng xu t

kh u trên 50% s n ph m s n xu t ho c có doanh thu xu t kh u trên 50% t ng
doanh thu.

b / M t s thu nh p, c th v thu su t thu TNDN đ i v i doanh nghi p có v n
đ ut n

c ngồi và bên n

c ngồi tham gia h p đ ng, h p tác kinh doanh :

- Áp d ng thu su t 20% trong th i h n 10 n m đ u kinh doanh đ i v i d
án đ m t trong các tiêu chu n: xu t kh u ít nh t 50% s n ph m, s d ng trên
500 lao đ ng; mơi tr

ng ch bi n nơng, lâm, h i s n, s d ng cơng ngh tiên

ti n, đ u t nghiên c u phát tri n, s d ng v t t có s n có t i Vi t Nam; s n
xu t s n ph m có giá tr n i đ a hố trên 20%.

- Áp d ng m c thu su t 15% trong th i h n 12 n m k t khi kinh doanh
đ i v i các d án đ u t đ m t trong các tiêu chu n : xu t kh u ít nh t 80% s n
13

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ph m, đ u t vào l nh v c luy n kim, hố ch t c b n, c khí ch t o, hố d u,
phân bón, s n xu t linh ki n đi n t , linh ki n ơ tơ xe máy, xây d ng kinh doanh

KIL
OBO
OKS
.CO
M

cơng trình k t c u h t ng, tr ng cây cơng nghi p lâu n m.
-Áp d ng m c thu su t 10% trong th i h n 15 n m k t khi b t đ u ho t
đ ng đ i v i d án kinh doanh: xây d ng k t c u h t ng t i các vùng khó kh n;
đ u t vào mi n núi, h i đ o, vùng sâu, vùng xa, tr ng r ng.
- Áp d ng m c thu su t chuy n thu nh p ra n
nhu n chuy n ra n

c ngồi n u nhà đ u t góp v n t 10 tri u đơla tr lên, 7%

n u s v n góp t 5 tri u đola đ n d
d

i 10 tri u đola, m c 10% n u v n góp

i 5 tri u đơla.

ng ký, kê khai, n p thu và quy t tốn thu

3.3 .
a/

c ngồi m c 5% trên l i

ng ký thu TNDN:

C s kinh doanh đ ng ký thu TNDN cùng v i đ ng ký thu GTGT.
Các t ng cơng ty, các cơng ty khi đ ng ký thu ph i khai rõ các đ n v tr c thu c
h ch tốn đ c l p và các đ n v tr c thu c h ch tốn báo s . Các đ n v h ch
tốn đ c l p thu c t ng cơng ty, cơng ty ph i kê khai, n p thu , quy t tốn thu ,
còn các đ n v h ch tốn báo s thì t ng cơng ty, cơng ty ph i kê khai n p thu ,
quy t tốn thu .

b / Kê khai thu TNDN

C s kinh doanh có trách nhi m kê khai và n p kê khai thu t m n p c
n m theo m u quy đ nh. C n c đ kê khai là k t qu s n xu t, kinh doanh và
d ch v n m tr

c và kh n ng c a n m ti p theo. Có th đ

c đi u ch nh s

thu TNDN t m n p hàng q và c n m khi th c t th c hi n trong n a đ u
n m có s thay đ i d n v thu nh p ch u thu .

i v i c s s n xu t, kinh

doanh ch a th c hi n đ y đ ch đ k tốn, hố đ n ch ng t ; vi c kê khai tính
thu đ

c c n c vào t l thu nh p ch u thu trên doanh thu và thu su t.

v i t ch c, cá nhân n

c ngồi kinh doanh khơng có c s th

i

ng trú t i Vi t

Nam, nh ng có thu nh p thì t ch c cá nhân đó khi chi tr thu nh p cho t ch c,
14



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
cá nhân n

c ngồi ph i có trách nhi m kê khai và kh u tr thu thu quy đ nh

m c s t i.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c / N p thu TNDN

C s s n xu t, kinh doanh t m n p thu hàng q đ y đ , đúng h n theo
thơng báo thu và quy t tốn thu

cu i n m theo quy đ nh. C s kinh doanh

ch a th c hi n đ y đ , đúng ch đ k tốn hố đ n, ch ng t thì t m n p thu
hàng tháng ho c t m n p thu theo th i h n cùng v i thu GTGT. T ch c, cá
nhân

Vi t Nam tr thu nh p cho t ch c, cá nhân n

khơng có c s th
Nhà n

c ngồi kinh doanh

ng trú t i Vi t Nam thì ph i kh u tr thu n p ngân sách

c cùng v i th i đi m chuy n ti n tr cho t ch c, cá nhân n

c ngồi.

i v i c s kinh doanh bn chuy n ph i kê khai và n p thu theo t ng
chuy n hàng tr

c khi chuy n hàng đi cùng v i vi c kê khai, n p thu GTGT.

d / Quy t tốn thu TNDN

C s kinh doanh th c hi n quy t tốn thu và n p các báo cáo tài chính,
báo cáo quy t tốn thu cho c quan thu tr c ti p qu n lý ch m nh t là sau 2
tháng k t ngày k t thúc n m tài chính. Quy t tốn thu ph i th c hi n đ y đ
các ch tiêu: doanh thu tính thu , chi phí h p lý, thu nh p ch u thu , s thu
TNDN ph i n p, s thu TNDN đã n p
nh n đ
đ nh

ct n

n

c ngồi cho các kho n thu nh p

c ngồi, s thu TNDN n p thi u ho c n p th a theo m u quy

ph n ph l c.

Vi c quy t tốn thu c a c s kinh doanh ph i chính xác, trung th c,
đúng th i h n quy đ nh. Vi c ki m tra báo cáo quy t tốn thu do th tr

ng c

quan thu tr c ti p ho c c p trên quy đ nh.

3.4 . Mi n thu , gi m thu , hồn thu TNDN

Mi n gi m thu đ i v i c s s n xu t trong n

các v n b n thu TNDN hi n hành, c s trong n

c m i thành l p, Theo

c m i thành l p đ

c mi n

thu TNDN 2 n m đ u k t khi có thu nh p ch u thu , gi m 50% s thu TNDN

15



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
2 n m ti p theo. C s m i thnh l p thu c l nh v c, ngnh ngh

c u tiờn,

u ói u t cú th i gian mi n thu v gi m thu di h n.
c u t dõy chuy n s n xu t m i, m r ng

KIL
OBO
OKS
.CO
M

C s s n xu t trong n

quy mụ, i m i cụng ngh , c i thi n mụi tr
s n xu t

ng sinh thỏi, nõng cao n ng l c

c mi n thu TNDN i v i ph n thu nh p t ng thờm do u t m i

mang l i c a n m u v gi m 50% cho 2 n m ti p theo. S thu nh p t ng thờm
do u t m i em l i

c xõy d ng b ng chờnh l ch gi a thu nh p ch u thu

c a n m cụng trỡnh m i a vo s d ng so v i thu nh p ch u thu c a n m
tr

c khi u t m i.

Mi n thu i v i ph n thu nh p t cỏc h p ng nghiờn c u khoa h c;
h p ng d ch v k thu t tr c ti p ph c v nụng nghi p; ho t ng s n xu t,
kinh doanh, d ch v i v i ng
t t.

i tn t t; ho t ng d y ngh i v i ng

i tn

Mi n gi m thu i v i h cỏ th m thu nh p n nh trờn m c doanh
thu, n u ngh kinh doanh liờn t c trờn 15 ngy trong thỏng s
thu ph i n p, n u ngh liờn t c c thỏng s
m c thu nh p bỡnh quõn thỏng trong n m d

ch c Nh n

c thỡ

c gi m 50% s

c mi n thu , n u h cỏ th cú

im c l

ng t i thi u c a cụng

c mi n thu .

Mi n gi m thu TNDN i v i doanh nghi p cú v n u t n
v bờn n
n

c ngoi tham gia h p ng, h p tỏc kinh doanh v cỏc nh u t

c ngoi.

Hon thu TNDN i v i cỏc nh u t n


c ngoi dựng thu nh p

c chia tỏi u t . T l hon thu tu thu c vo t ng i t

cỏc m c thu su t khỏc nhau. S thu thu nh p

sau:

c ngoi

Th =

L

ng u t

c hon tr tớnh theo cụng th c

xSxT

100% - S

Trong ú:
Th : S thu

c hon tr
16



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
L : S thu nh p đ

c chia sau khi đã n p thu thu nh p đem tái đ u t

S : thu su t thu TNDN ghi trong gi y phép đ u t

KIL
OBO
OKS
.CO
M

T : T l hồn thu thu nh p
3.5 . X lý vi ph m và khi u n i
a / X lý vi ph m v thu :
it

ng n p thu vi ph m Lu t thu TNDN b x lý nh sau:

- Khơng th c hi n đúng nh ng quy đ nh v ch đ k tốn, hố đ n ch ng
t , kê khai, n p thu , quy t tốn thu thì tu theo tính ch t m c đ n ng hay nh
mà b c nh cáo ho c ph t ti n.

- N p ch m ti n thu ho c ti n ph t ghi trong thơng báo thu , l nh thu thu
ho c quy đ nh x ph t thì ngồi vi c ph i n p đ s thu ho c ti n ph t theo lu t
đ nh, m i ngày n p ch m còn ph i n p b ng 0,1% s ti n n p ch m.
- Khai man thu , tr n thu thì ngồi vi c ph i n p đ s thu theo quy đ nh
c a Lu t thu TNDN, tu theo tính ch t, m c đ vi ph m còn b ph t ti n t 1-5
l n s ti n thu gian l n.

- Khơng n p thu , n p ph t theo thơng báo ho c quy t đ nh v thu thì b
x lý nh sau:

+ Trích ti n g i ngân hàng c a đ i t

ng n p thu

+ T m gi hàng hố, tang v t đ đ m b o thu đ ti n thu , ti n ph t.
+ Kê biên tài s n theo quy đ nh c a pháp lu t đ đ m b o thu đ ti n thu ,
ti n ph t còn thi u.
b / Khi u n i

Theo quy đ nh

i u 28 Lu t thu TNDN, đ i t

ng n p thu có quy n

khi u n i v vi c c quan thu ho c các b thu thi hành khơng đúng lu t thu
TNDN.

n khi u n i ph i g i cho c quan thu n i phát hành thơng báo thu ,

l nh thu ho c quy t đ nh x lý, trong th i h n 30 ngày k t ngày nh n đ
l nh thu ho c quy t đ nh x lý. Trong khi ch gi i quy t, đ i t

c

ng n p thu v n

ph i n p đ và đúng th i h n s ti n thu , ti n ph t đã thơng báo. N u đ i t

ng

n p thu khơng đ ng ý v i quy t đ nh gi i quy t khi u n i c a c quan thu

17



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ho c q th i h n 30 ngày k t ngày g i d n mà ch a nh n đ
quy t thì đ i t

c ý ki n gi i

ng n p thu có quy n khi u n i lên c quan thu c p trên ho c

KIL
OBO
OKS
.CO
M

kh i ki n ra tồ án theo đúng quy đ nh c a pháp lu t.
II - T M QUAN TR NG C A THU TNDN
Cùng v i cơng cu c c i cách b

c 1 n m 1990, lu t thu l i t c đã đ

c

ban hành. Tuy nhiên, qua 8 n m th c hi n lu t thu l i t c đã b c l nhi u
nh

c đi m c b n và khơng còn phù h p v i tình hình c a n n kinh t hàng hóa

nhi u thành ph n. Do đó ngày 10/5/1997 lu t thu TNDN đã đ
n

c Qu c h i

c c ng hòa XHCN Vi t Nam khóa IX kì h p th 11 thơng qua và đ

c chính

th c áp d ng t ngày 1/1/1999 đ thay th cho lu t thu l i t c, nh m đ m b o
s phù h p v i u c u c a n n kinh t trong giai đo n m i – giai đo n đ y
m nh cơng cu c CNH, H H đ t n
n

c, m r ng quan h h p tác kinh t v i các

c trong khu v c và th gi i. Hi nay thu TNDN là m t b ph n c u thành

tr ng h th ng thu Vi t Nam, là ngu n l n đ i v i ngân sách nhà n
thu TNDN có s thay đ i c n b n v n i dung, ph

c, lu t

ng pháp tính thu và bi n

pháp hành thu v i thu l i t c. Ph m vi đi u ch nh c a lu t thu này r ng h n
nhi u so v i thu l i t c. i u này th hi n qua nh ng v n đ sau:
1.

i v i ngu n thu c a ngân sách nhà n

c.

Lu t thu TNDN áp d ng đã và s đ m b o t ng c
ngân sách nhà n
1.1

ng cho ngu n thu váo

c m t cách v ng ch c và n đ nh.

i v i thu l i t c.

Lu t thu l i t c ch áp d ng đ i v i các t ch c cá nhân có ho t đ ng s n
xu t kinh doanh và có l i t c ch u thu th c tr ngên lãnh th Vi t Nam.
này có ngh là nhà n
lãi.
n

i u này nh h

c ch thu đ

i u

c thu khi các t ch c cá nhân kinh doanh có

ng r t l n đ n d tốn thu ngân sách c a nhà n

c vì đ t

c ta khi chuy n t n n kinh t bao c p sang n n kinh t hàng hóa nhi u thành

ph n có s đi u ti t qu n lý c a nhà n

c thì có r t nhi u doanh nghi p khơng

theo k p v i s phát tri n c a n n kinh t , đ c bi t là áp d ng nh ng bi n pháp
18



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
qu n lý tiên ti n trong qu n lý kinh t nên h u h t b thua l , r t ít doanh nghi p
có lãi ho c lái ít.

i sâu h n vào các h kinh t cá th thì các h này la m t khu

KIL
OBO
OKS
.CO
M

v c r t n ng đ ng song l i nh bé nên s đóng góp thu l i t c vào ngân sách
khơng đáng k , đi u này lam h i ch ngu n thu vào ngân sách nhà n
1.2.

c.

i v i thu TNDN.

oc tính trên hai c n c : Thu nh p ch u thu và thu su t, đ i t

ng n p

thu c a thu TNDN có ph m vi r ng h n, nó bao g m c t ch c cá nhân, cá
nhân n

c ngồi ho t đ ng theo lu t đ u t n

c ngồi t i Vi t Nam, h gia

đìng, cá nhân nơng dân tr ng tr t, ni tr ng th y s n có giá tr s n ph m hàng
hóa và thu nh p

m t m c nh t đ nh do nhà n

c qui đ nh. Nh v y theo lu t

thu TNDN thì thu nh p ch u thu bao g m thu nh p ch u thu t ho t đ ng s n
xu t kinh doanh
doanh c a ng
nhà n

n

in

c ngồi và thu nh p ch u thu t ho t đ ng s n xu t kinh

c ngồi. Do đó ngu n thu t thu TNDN vàop ngân sách

c l n h n, v ng ch c và n đ nh h n.

C th đ i v i các h kinh t cá th ch a th c hi n ch đ k tốn, hóa
đ n, ch ng t mua bán hnàg hóa, dich v thì c quan thu c n c vào tình hình
kinh doanh c a t ng h án đ nh m c doanh thu đ tính thu nh p ch u thu và tính
thu theo cơng th c.

Doanh thu * T l (%) TN ch u thu * TSTTND
2.

i v i các v n đ kinh t – xã h i

2.1 V v n đ kinh t .

Khuy n khích phát tri n s n xu t kinh doanh đ i v i các c s s n xu t
thu c m i thành ph nn kinh t . Khuy n khích vi c m r ng chun mơn hố h p
tác hóa trong ho t đ ng s n xu t t o đi u ki n thu n l i cho vi c s d ng cơng
ngh k thu t tiên ti n đ nâng cao hi u su t, ch t l

ng h giá thành. Khuy n

khích m r ng ph m vi, quy mơ s n xu t ngành ngh thu c các d án đ u t
theo lu t đ u t n

c ngồi t ng vi c u đãii v thu đ i v i các d án m r ng.
19

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
B o h h p lý n n s n xu t trong n

c, nâng cao hi u qu s n xu t tiêu dùng

hàng n i đ a.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

2.2 V v n đ cơng b ng xã h i.

Thu TNDN có nh ng cách đánh thu phù h p v i t ng lo i hình s n xu t,
t ng cá nhân ... t o ra s cơng b ng xã h i. Chính sách thu t o đi u ki n c nh
tranh lành m nh cho m i đ i t
doanh nghi p trong n

ng đ ng th i gi m d n s khác bi t gi a các

c và các doanh nghi p có v n đ u t n

c ngồi: C th

thơng t 18/2002/BTC quy đ nh là các t ch c cá nh n s n xu t kinh doanh hàng

hố d ch v có thu nh p đ u ph i n p thu TNDN v i thu su t t 10% đ n 50%
tu theo đ i t

ng và ngành ngh kinh doanh, nh ng doanh nghi p nhà n

c

ph i là thành ph n kinh t ch đ o trong vi c th c hi n các nhi m v chính tr
ch y u t đ u t m i nh n đ n giao n p ngân sách. Các thành ph n kinh t
khách nhau, ti n hành kinh doanh d ch v hàng hố khác nhau

nh ng đ a đi m

khác nhau s ph i áp d ng nh ng m c thu su t khác nhau phù h p v i đi u
ki n kinh doanh.

3. Tính ch t thu thu nh p doanh nghi p.
Lu t thu l i t c tr

c đây ph m vi đi u ch nh h p ch a đi u ch nh đ i v i

doanh nghi p có v n đ u t

n

c ngồi, l i t c ch u thu c a doanh nghi p

khơng bao g m nh ng thu nh p khác. Lu t thu TNDN ra đ i đã khác ph c
nh ng nh

c đi m đó c a thu l i t c.

3.1 Ph m vi đi u ch nh r ng

Lu t thu này có ph m vi đi u ch nh r ng h n lu t thu l i t c

thu nh p:

Nó bao g m tồn b thu nh p c a t ch c, cá nhân có s n xu t kinh doanh, d ch
v sau khi tr đi các kho n chi phí h p lý trong k tính thu . C th :
-Thu nh p t ho t đ ng s n xu t kinh doanh d ch v b ng doanh thu tr đi
các kho n chi phí h p lý.

-Thu nh p ch u thu khác g m: Thu nh p v chênh l ch mua bán ch ng
khốn, t quy n s h u s d ng tài s n, t chuy n nh

ng thanh lý tài s n, lãi
20



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ti n g i, lãi cho vay v n, lãi bán hàng tr ch m, chênh l ch do bán ngo i t k t
d cu i n m các kho n trích tr

khó đòi,d

phòng gi m giá ch ng khốn t i doanh

KIL

OBO
OKS
.CO
M

phòng cơng n

kho,d

c khơng chi h t d phòng gi m giá hàng t n

nghi p, thu các kho n thu khó đòi đã b

đ p. Kho n d phòng này đòi đ

c thu

v ti n ph t vi ph m h p đ ng kinh t sau khi tr ti n b ph t, thu các kho n n
ph i tr khơng xác đ nh đ

c ch n , các kho n thu nh p b b sót t n m tr

c

nay phát hi n ra các kho n thu nh p liên quan đ n vi c tiêu th hàng hố, cung
c p d ch v khơng tính trong doanh thu nh
th

th

ng gi i phóng nhanh, ti n

ng ph c v trong ngành n u ng d ch v ..., các kho ng thu nh p khác nh

thu nh p v tiêu th ph li u, ph ph m, sau khi tr chi phí thu h i và tiêu th ,
q bi u, q t ng b ng hi n v t.

H n n a, theo lu t thu TNDN thì m i thu nh p t b t k ngu n nào đ u là
thu nh p c a doanh nghi p và khi đã tr đi các chi phí bình qn đ u là thu nh p
ch u thu .

3.2. Các qui đ nh trong lu t thu TNDN d n t i nhi u ch đ chính sách tài
chính khác c a nhà n

c.

Nh ta bi t m i lu t thu m i ra đ i ch nh m khác ph c nh

c đi m c a

lu t thu c và cho phù h p v i đi u ki n kinh t xã h i c a th i đ i. Lu t thu
TNDN đ

c áp d ng t 1/1/1999 ph i đáp ng đ

+ T ng c
+

ng ngu n thu vào ngân sách nhà n

m b o t ng tích lu

đ u t và thu hút v n đ u t n

c 2 u c u c b n:
c.

c s s n xu t kinh doanh, d ch v khuy n khích
c ngồi.

Lu t thu thu nh p doanh nghi p m i còn th c hi n m t s chính sách xã
h i.
T ng c

ng ngu n thu cho ngân sách nhà n

cđ

c th c hi n là ph m vi

đi u ch nh c a lu t thu TNDN r ng h n, bao qt h n.
V v n đ đ m b o t ng tích l y
đ ut đ

c s s n xu t kinh doanh, khuy n khích

c th hi n rõ nh t trong các ch đ mi n thu , gi m thu TNDN. đ i

v i các doanh nghi p m i thành l p đ

c mi n thu trong 2 n m đ u; k t khi
21



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
cú thu nh p ch u thu v gi m 50% s thu thu nh p ph i n p trong th i gian 2
n m ti p theo v n u doanh nghi p m i thnh l p thu c l nh v c, ngnh ngh
c u ói u t ,

nh ng huy n thu c mi n dõn t c thỡ th i h n mi n thu



c t ng lờn, c s s n xu t trong n

KIL
OBO
OKS
.CO
M



c

c u t s n xu t dõy chuy n s n

xu t m i, m r ng qui mụ, i m i cụng ngh , c i thi n mụi tr
nõng cao n ng l c s n xu t

ng sinh thỏi,

c mi n thu TNDN cho ph n thu nh p t ng thờm

c a n m u v gi m 90% thu

TNDN t ng thờm cho u t

m i mang l i c a

2 n m ti p theo. S thu nh p t ng thờm do u t m i mang l i

c xỏc nh

b ng chờnh l ch gi a thu nh p ch u thu c a n m cụng trỡnh u t hon thnh
so v i thu nh p ch u thu c a n m tr
V i v n thu hỳt v n u t n

c khi u t .

c ngoi:

- Mi n thu gi m thu thu nh p doanh nghi p i v i doanh nghi p cú v n
ut n

c ngoi v bờn n

-Cỏc d ỏn

c ngoi tham gia h p tỏc kinh doanh nh sau:

c ỏp d ng m c thu su t 20% trong th i h n 10 n m k t

khi cú ho t ng s n xu t kinh doanh
nh p ch u thu v

c gi m 50% s

-V i cỏc d ỏn

c mi n thu 1n m u k t khi cú thu

thu nh p ph i n p trong 2 n m ti p theo.

c ỏp d ng v i m c thu su t th p h n s

c mi n

thu trong th i h n lõu h n.

-Hon thu thu nh p doanh nghi p cho cỏc nh u t n
nh p

c chia ti u t

-Ng
n

i Vi t Nam nh c

c ngoi t i Vi t Nam

h p

c ngoi dựng thu

ch

n

c ngoi u t v n

c theo lu t u t

c gi m 20% s thu thu nh p ph i n p, tr tr

ng

ng thu su t thu thu nh p l 10%.

-Mi n thu thu nh p doanh nghi p ph n giỏ tr b ng sỏng ch , bớ quy t k
thu t, quy trỡnh cụng ngh , d ch v k thu t c a cỏc nh u t n

c ngoi gúp

v n phỏp nh.

-Mi n thu thu nh p doanh nghi p cho cỏc nh u t n
nh

ng ph n v n gúp cho cỏc doanh nghi p nh n

nh n

c ngoi chuy n

c ho c cỏc doanh nghi p

c n m c ph n chi ph i.
22



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
-Gi m 50% thu TNDN cho các nhà đ u t n

c ngồi chuy n nh

ng

ph n v n góp cho các doanh nghi p Vi t Nam khác nh cơng ty trách nhi m h u

KIL
OBO
OKS
.CO
M

h n, cơng ty c ph n, doanh nghi p t nhân, h p tác xã...

Ngồi ra, thu TNDN m i còn th c hi n m t s chính sách xã h i:
- C s kinh doanh trong n
khó kh n khác đ

c di chuy n t i mi n núi, h i đ o và vùng có

c mi n thu trong 3 n m đ u, k t khi có thu nh p ch u thu .

- Mi n thu thu nh p cho ph n thu nh p c a các c s kinh doanh trong
n

c nh sau:

+ Ph n thu nh p t vi c th c hi n các h p đ ng nghiên c u khoa h c.
+ Ph n thu nh p t vi c th c hi n các h p đ ng d ch v k thu t tr c ti p
ph c v nơng nghi p.

+ Ph n thu nh p t ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, d ch v c a c s kinh
doanh dành riêng cho lao đ ng là ng
III. KINH T CÁ TH VÀ S

i tàn t t

C N THI T PH I QU N LÝ THU THU

I V I THÀNH PH N KINH T CÁ TH
N n kinh t n

c ta trong th i k ti n lên CNXH đã đ

c đ i h i đ ng l n

th VI ch rõ là: N n kinh t có c c u nhi u thành ph n kinh t XHCN bao g m
khu v c kinh t qu c doanh, kinh t gia đình và các thành ph n kinh t khác g m
kinh t ti u s n xu t hàng hố, kinh t t b n t nhân.

Cho đ n nay đ i h i đ ng tồn qu c ti p t c kh ng đ nh: Thành ph n kinh
t ch y u trong th i k qúa đ

n

c ta là kinh t qu c doanh, kinh t t p th ,

kinh t cá th , kinh t t b n t nhân, kinh t t b n nhà n

c

Trong đó kinh t cá th g m nh ng đ n v kinh t và nh ng ho t đ ng s n
xu t kinh doanh d a vào v n và s c lao đ ng c a t ng h là ch y u. N u nh
thành ph n kinh t qu c doanh chi m vai trò ch đ o n m nh ng b ph n then
ch t, có vai trò chi ph i n n kinh t thì thành ph n kinh t cá th nói riêng và
thành ph n kinh t ngồi qu c doanh nói chung tuy chi m m t t tr ng nh h n
nh ng ngày càng phát tri n và chi m gi m t v trí x ng đáng trong n n kinh t
23



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
qu c dõn. Khu v c kinh t ny khụng nh ng t o ra m t kh i l

ng s n ph m

khụng nh trong t ng s n ph m xó h i m ngu n thu t thnh ph n kinh t ny
m tl cl

c c ng chi m m t t tr ng t

ng i l n v cũn thu hỳt

KIL
OBO
OKS
.CO
M

vo ngõn sỏch nh n

ng lao ng khụng nh ỏp ng cỏc nhu c u xó h i m thnh ph n

kinh t qu c doanh ch a lm

c. Thnh ph n kinh t ngoi qu c doanh t n t i

l m t yờu c u khỏch quan, nú b sung h tr cho thnh ph n kinh t qu c doanh
nh t l khi thnh ph n ny ch a th c s chi m gi

c v trớ ch o c a mỡnh

trong n n kinh t . Ph m vi ho t ng c a thnh ph n kinh t ny r t r ng l n
phỏt tri n

cỏc ngnh ngh c thnh th l n nụng thụn nh ng t p trung nhi u

nh t l vo cỏc ngnh ti u th cụng nghi p, giao thụng v n t i, th

ng nghi p

d ch v , n u ng ... nh m h tr cho thnh ph n kinh t qu c doanh
H at ng c a khu v c kinh t cỏ th l ho t ng t n t i khỏch quan do
nhu c u c a s n xu t, i s ng v xó h i. V ớ quan i m ú ho t ng c a thnh
ph n kinh t ny ngy cng tr nờ quan tr ng trong n n kinh t qu c dõn c hi n
t i v trong t

ng lai.

Túm l i, ngu n thu thu t khu v c kinh t ngoi qu c doang khụng ph i l
nh b i l khu v c kinh t ny ho t ng trờn ph m vi r ng l n, i t

ng kinh

doanh nhi u, quy mụ kinh phớ nh nh ng r t ph c t p khú qu n lý. Do v y cụng
tỏc qu n lý ũi h i ph i t p trung vo qu n lý cỏc i t

ng n p thu , qu n lý

vi c xỏc nh c s tớnh thu , qu n lý vi c thu n p ti n thu .
V i vai trũ quan tr ng nh trờn thỡ vi c t ng c

ng qu n lý thu thu i

v i khu v c kinh t cỏ th l r t casnf thi t vỡ:
-

it

ng n p thu r t l n v ngy cng cú xu h

theo t ng l o thu khỏc nhau m i t

ng t ng lờn nh ng tựy

ng n p thu khỏc nhau.

it

ng n p

thu xỏc nh theo t ng lu t thu . Do ú trờn th c t phõn l ai i t

ng n p

thu l v n h t s c quan tr ng nh ng vụ cựng khú kh n ph c t p b i s i
t

ng n p thu ngy cng t ng lờn. Trong kinh t th tr

doanh uụn luụn bi n ng theo quan h cung c u c a th tr

ng i t

ng kinh

ng. Xu h

ng tr n

thu ngy cng nhi u do cỏc nh kinh doanh ch quan tõm t i l i nhu n c a
mỡnh, vỡ v y, ph i t ng c

ng cụng tỏc qu n lý thu thu i v i cỏc h cỏ th
24



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
đ m b o s thu thu đúng, thu đ t ng thu k p th i, ch ng th t thốt cho ngân
sách nhà n

ng th i, trong qu n lý thu thu c ng còn r t nhi u thi u sót x y ra

KIL
OBO
OKS
.CO
M

-

c.
c

phía cán b thu thu l n h kinh doanh d n đ n k t qu cu i cùng là th t thu
thu , nhà n
t ng c

c b chi m d ng v n gây tác đ ng x u đ n n n kinh t . Vì v y, c n

ng qu n lý thu thu đ i v i khu v c kinh t cá th .

T ng c
là:

ng qu n lý đ i v khu v c kinh t cá th còn có ý ngh a to l n đó

* R ng th cho ngân sách nhà n

c: Trong đi ki n n

c ta hi n nay do

nhu c u chi tiêu cho n n kinh t là r t l n nên hi x y ra tình tr ng thi u h t ngân
sách. Do vây ph i tìm m i cách đ t ng thu cho ngân sách nhà n

c. V i đ

ng

l i đ i m i v kinh t , t o đi u ki n cho các thành ph n kinh t cùng phát tri n,
bình đ ng tr

c pháp lu t thì vi c qu n lý kinh t là r t quan tr ng. Trong khi thu

t thành ph n qu c doanh tuy l n nh ng phát tri n ch a nhanh nên ngu n thu
vào ngân sách t ng ch m. Còn thành ph n kinh t ngồi qu c doanh n i chung
và thành ph n kinh t cá th nói riêng l i phát tri n c v s l
kh n ng thu nh p t ng nhanh thì vi c t ng c

ng l n quy mơ,

ng qu n lý thu thu đ i v i khu

v c này r t c n thi t.
*
viên đ

m b o cơng b ng xã h i: Có cơng b ng xã h i thì m i có th đ ng
c s thu m t cách l n nh t b ng cách huy đ ng m i ngu n thu trong

th i gian ng n nh t. Vì v y tính cơng b ng xã h i càng cao thì đ m b o s thu
thu đ

c càng l n.

Nh ng ý ngh a nêu trên càng kh ng đ nh rõ s c n thi t ph i t ng c
cơng tác qu n lý kinh t cá th . Trong th c t

n

c ta hi n nay thu thu

ng
khu

v c kinh t cá th quan tr ng nh t là thu giá tr gia t ng và thu thu nh p doanh
nghi p.

IV. QUY TRÌNH QU N LÝ THU THU

THU NH P DOANH NGHI P

I V I THÀNH PH N KINH T CÁ TH .

25