làng nghề truyền thống ở hương trà hà tĩnh

Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
PHệN THặẽ NHT

GIẽI THIU
1. Tờnh cỏỳp thióỳt cuớa õóử taỡi .
Nghóử thuớ cọng truyóửn thọỳng ồớ nổồùc ta coù lởch sổớ hỗnh thaỡnh vaỡ phaùt
trióứn tổỡ lỏu õồỡi, vồùi nhióửu nghóử õaợ nọứi tióỳng trong nổồùc vaỡ trón thóỳ giồùi.
Ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng coù nguọửn gọỳc khai sinh tổỡ nọng nghióỷp, vồùi
nhổợng ngổồỡi thồỹ thuớ cọng vọỳn xuỏỳt thỏn tổỡ nọng dỏn. Caùc ngaỡnh nghóử ra
õồỡi trổồùc hóỳt õóửu nhũm muỷc õờch phuỷc vuỷ nhu cỏửu sinh hoaỷt tổỷ cung, tổỷ
cỏỳp vaỡ ngổồỡi thồỹ khọng thoaùt ly khoới cọng vióỷc õọửng ruọỹng, caỡy cỏỳy cuớa
mỗnh. Do nhu cỏửu xaợ họỹi ngaỡy caỡng tng, ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng ồớ mọỹt
sọỳ vuỡng õaợ phaùt trióứn vaỡ hỗnh thaỡnh nón caùc laỡng chuyón, goỹi laỡ laỡng nghóử
(phọỳ nghóử). Sổỷ ra õồỡi cuớa caùc laỡng nghóử õaợ õaùnh dỏỳu bổồùc phaùt trióứn quan
troỹng cuớa ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng nổồùc ta.
Khọi phuỷc vaỡ phaùt trióứn ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng laỡ mọỹt trong
nhổợng nọỹi dung quan troỹng trong tióỳn trỗnh cọng nghióỷp hoaù, hióỷn õaỷi hoaù
nọng nghióỷp, nọng thọn. Phaùt trióứn ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng coù khaớ nng
thu huùt õổồỹc nhióửu lao õọỹng dọi dổ trong nọng thọn, laỡm giaớm luọửng di cổ
ọử aỷt tổỡ nọng thọn vaỡo thaỡnh phọỳ. Bón caỷnh õoù, phaùt trióứn ngaỡnh nghóử
truyóửn thọỳng coỡn coù yù nghộa õỷc bióỷt quan troỹng, õoù laỡ laỡm dởch chuyóứn cồ
cỏỳu kinh tóỳ nọng nghióỷp, nọng thọn theo hổồùng tng tyớ troỹng kinh tóỳ cọng
nghióỷp vaỡ dởch vuỷ, taỷo tióửn õóử thuùc õỏứy saớn xuỏỳt nọng nghióỷp phaùt trióứn,
thổỷc hióỷn muỷc tióu xoaù õoùi giaớm ngheỡo, tổỡng bổồùc cọng nghióỷp hoaù, hióỷn
õaỷi hoaù nọng nghióỷp, nọng thọn. ỏy laỡ nhióỷm vuỷ khọng chố coù yù nghộa
kinh tóỳ maỡ coỡn coù yù nghộa chờnh trở - xaợ họỹi to lồùn trong sổỷ nghióỷp xỏy
dổỷng vaỡ phaùt trióứn õỏỳt nổồùc theo õởnh hổồùng XHCN. GS.TS. Nguyóựn Huy
Oaùnh (trong baỡi vióỳt Phaùt trióứn laỡng nghóử truyóửn thọỳng vồùi sổỷ nghióỷp cọng
nghióỷp hoaù, hióỷn õaỷi hoaù nọng thọn õng trón Taỷp chờ Nghión cổùu Kinh tóỳ
thaùng 10/1998) õaợ khúng õởnh: Vióỷc phaùt trióứn laỡng nghóử laỡ mọỹt nọỹi dung
quan troỹng trong cọng cuọỹc cọng nghióỷp hoaù, hióỷn õaỷi hoaù nọng nghióỷp,

nọng thọn. Noù khọng chố laỡ vióỷc cuớa baớn thỏn caùc laỡng nghóử maỡ laỡ sổỷ
nghióỷp chung trón con õổồỡng cọng nghióỷp hoaù, hióỷn õaỷi hoaù õỏỳt nổồùc ta.
Trang 1


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
Tuy nhiãn, sỉû phạt triãøn ca cạc ngnh nghãư, lng nghãư truưn
thäúng â tri qua nhỉỵng bỉåïc thàng tráưm. Cọ nhiãưu lng nghãư täưn tải v
phạt triãøn khạ mảnh, âäưng thåìi cn måí räüng lan to sang cạc vng lán cáûn
tảo thnh cạc củm lng nghãư. Vê dủ nhỉ åí huûn Thanh Oai, Hoi Âỉïc
(H Táy), huûn An Nhån (Bçnh Âënh). Bãn cảnh âọ, cng cọ nhỉỵng lng
nghãư phạt triãøn cáưm chỉìng, khäng äøn âënh, gàûp nhiãưu khọ khàn, tháûm chê
cọ nhỉỵng lng nghãư â v âang bë mai mäüt hồûc máút hàón âi. Vç váûy, viãûc
nghiãn cỉïu v tçm cạc gii phạp phạt triãøn cho ngnh nghãư truưn thäúng l
mäüt u cáưu cáúp thiãút âäúi våïi kinh tãú näng nghiãûp, näng thän nỉåïc ta hiãûn
nay.
Thỉìa Thiãn Hú l mäüt tènh thüc miãưn Trung ca Viãût Nam våïi
máût âäü dán säú lao âäüng trong vng näng thän khạ cao, bçnh qn rüng
âáút âáưu ngỉåìi tháúp nhỉng lải cọ ráút nhiãưu ngnh nghãư truưn thäúng. Âạng
chụ nháút l huûn Hỉång Tr våïi nhỉỵng lng nghãư truưn thäúng näøi
tiãúng nhỉ: lng bụn Hỉång Ton, lng nọn Hỉång Så, lng gảch ngọi
Hỉång Vinh...
Vç thãú, ngnh nghãư truưn thäúng cọ vai tr hãút sỉïc to låïn âäúi våïi
viãûc phạt triãøn kinh tãú näng nghiãûp, näng thän åí huûn Hỉång Tr.
Nhỉng váún âãư âàût ra l lm thãú no âãø phạt huy hãút tiãưm nàng ca ngnh
nghãư truưn thäúng åí âëa phỉång? Âáy l u cáưu mang tênh cáúp thiãút v
láu di cáưn âỉåüc nghiãn cỉïu âãø vảch ra nhỉỵng càn cỉï l lûn v thỉûc tiãùn
xạc âạng, tçm ra nhỉỵng gii phạp phạt triãøn âụng âàõn cho loải hçnh kinh tãú
ny.
Xút phạt tỉì nhỉỵng váún âãư nãu trãn, täi â chn âãư ti “Thỉûc trảng

v gii phạp phạt triãøn mäüt säú ngnh nghãư truưn thäúng åí huûn Hỉång
Tr - Thỉìa Thiãn Hú” lm näüi dung nghiãn cỉïu cho bạo cạo thỉûc táûp
cúi khoạ ca mçnh.
2. Mủc âêch nghiãn cỉïu .

2.1.

Mủc tiãu chung.

Mủc âêch nghiãn cỉïu ca âãư ti l nhàòm lm r vë trê, vai tr v
thỉûc trảng phạt triãøn mäüt säú lng nghãư truưn thäúng åí huûn Hỉång Tr
Trang 2


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
tốnh Thổỡa Thión Huóỳ hióỷn nay. Tổỡ õoù, õóử xuỏỳt mọỹt sọỳ giaới phaùp nhũm thuùc
õỏứy sổỷ phaùt trióứn caùc laỡng nghóử truyóửn thọỳng trong quaù trỗnh cọng nghióỷp
hoaù, hióỷn õaỷi hoaù ồớ huyóỷn Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ.

2.2.

Muỷc tióu cuỷ thóứ.

- Hóỷ thọỳng hoaù lyù luỏỷn vóử laỡng nghóử truyóửn thọỳng, laỡm roợ vai troỡ
cuớa noù trong sổỷ nghióỷp phaùt trióứn nọng nghióỷp, nọng thọn ồớ huyóỷn Hổồng
Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ.
- Phỏn tờch, õaùnh giaù õuùng thổỷc traỷng phaùt trióứn laỡng nghóử truyóửn
thọỳng ồớ huyóỷn Hổồng Traỡ tốnh Thổỡa Thión Huóỳ .
- óử xuỏỳt mọỹt sọỳ giaới phaùp nhũm khọi phuỷc vaỡ phaùt trióứn mọỹt sọỳ
laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ huyóỷn Hổồng Traỡ tốnh Thổỡa Thión Huóỳ.

3. ọỳi tổồỹn g vaỡ phaỷm vi nghión cổùu .
- óử taỡi tỏỷp trung nghión cổùu cồ sồớ lyù luỏỷn vaỡ thổỷc tióựn coù lión quan
trổỷc tióỳp tồùi vióỷc phaùt trióứn laỡng nghóử truyóửn thọỳng.
- Phỏn tờch, õaùnh giaù vaỡ õóử xuỏỳt mọỹt sọỳ giaới phaùp õóứ khọi phuỷc vaỡ
phaùt trióứn laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ huyóỷn Hổồng Traỡ tốnh Thổỡa Thión
Huóỳ.
- ởa baỡn nghión cổùu laỡ mọỹt sọỳ laỡng nghóử coù caùc ngaỡnh nghóử truyóửn
thọỳng trón õởa baỡn huyóỷn Hổồng Traỡ, cuỷ thóứ: nghóử laỡm buùn ồớ Hổồng
Toaỡn, nghóử mọỹc gia duỷng ồớ Hổồng Họử, nghóử laỡm gaỷch ngoùi vaỡ nghóử reỡn ồớ
Hổồng Vinh ...
- Sọỳ lióỷu nghión cổùu õổồỹc sổớ duỷng trong hai nm 2002 - 2003.
4. Phổồng phaùp nghión cổùu .
Trong quaù trỗnh nghión cổùu õóử taỡi chuùng tọi sổớ duỷng mọỹt sọỳ phổồng
phaùp nghión cổùu sau:
- Phổồng phaùp duy vỏỷt bióỷn chổùng: ỏy laỡ phổồng phaùp nghión cổùu
chung nhỏỳt õóứ õaùnh giaù sổỷ vỏỷt, hióỷn tổồỹng trong sổỷ vỏỷn õọỹng phaùt trióứn,
Trang 3


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
mọỳi tổồng quan, tờnh toaỡn dióỷn vaỡ lởch sổớ cuỷ thóứ.
- Phổồng phaùp õióửu tra, tọứng hồỹp vaỡ phỏn tờch õóứ thu thỏỷp sọỳ lióỷu vaỡ
xổớ lyù thọng tin tổỡ thổỷc tióựn.
- Phổồng phaùp toaùn hoỹc, hóỷ thọỳng, phỏn tờch so saùnh õóứ xaùc õởnh xu
hổồùng bióỳn õọỹng caùc vỏỳn õóử nghión cổùu.

Trang 4


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ

PHệN THặẽ HAI

NĩI DUNG NGHIN CặẽU
CHặNG 1
MĩT S VN ệ LYẽ LUN VAè THặC TIN Vệ NGAèN H NGHệ TRUYệN
THN G

1.1. Khaùi nióỷm vóử ngaỡn h nghóử truyóửn thọỳn g vaỡ laỡn g
nghóử truyóửn thọỳn g.
1.1.1.
Khaùi nióỷm vóử ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng.
Ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng theo tổỡ õióứn Tióỳng Vióỷt thỗ ngaỡnh nghóử
coù nghộa laỡ nghóử chuyón nghióỷp, truyóửn thọỳng coù nghộa laỡ õổồỹc truyóửn
tổỡ caùc õồỡi trổồùc. Tổỡ õoù coù thóứ hióứu ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng laỡ nghóử
chuyón nghióỷp õổồỹc truyóửn laỷi tổỡ õồỡi naỡy qua õồỡi khaùc.
ọỳi vồùi nhổợng ngaỡnh nghóử õổồỹc xóỳp vaỡo nghóử thuớ cọng truyóửn
thọỳng thỗ nhỏỳt thióỳt phaới coù caùc yóỳu tọỳ sau:
- aợ hỗnh thaỡnh, tọửn taỷi vaỡ phaùt trióứn lỏu õồỡi ồớ nổồùc ta.
- Saớn xuỏỳt tỏỷp trung, taỷo thaỡnh caùc laỡng nghóử, phọỳ nghóử.
- Coù nhióửu thóỳ hóỷ nghóỷ nhỏn taỡi hoa vaỡ õọỹi nguợ thồỹ laỡnh nghóử.
- Kyợ thuỏỷt vaỡ cọng nghóỷ khaù ọứn õởnh cuớa dỏn tọỹc Vióỷt Nam.
- Sổớ duỷng nguyón lióỷu taỷi chọự, trong nổồùc laỡ chuớ yóỳu.
- Saớn phỏứm mang tờnh truyóửn thọỳng vaỡ õọỹc õaùo cuớa Vióỷt Nam, coù
giaù trở vaỡ chỏỳt lổồỹng cao, vổỡa laỡ haỡng hoaù vổỡa laỡ saớn phỏứm vn hoaù, nghóỷ
thuỏỷt, myợ thuỏỷt thỏỷm chờ trồớ thaỡnh caùc di saớn vn hoaù cuớa dỏn tọỹc, mang
baớn sừc vn hoaù Vióỷt Nam.
- Laỡ nghóử nghióỷp nuọi sọỳng bọỹ phỏỷn dỏn cổ cuớa cọỹng õọửng, õoùng
goùp õaùng kóứ vaỡo ngỏn saùch Nhaỡ nổồùc.
Nghóử thuớ cọng suy cho cuỡng laỡ nghóử chuớ yóỳu saớn xuỏỳt bũng tay,
cọng nghóỷ truyóửn thọỳng, vồùi con mừt vaỡ bọỹ oùc saùng taỷo cuớa nghóỷ nhỏn.

Mọỹt sọỳ cọng trỗnh nghión cổùu gỏửn õỏy vóử ngaỡnh nghóử tióứu thuớ cọng
nghióỷp cuợng nhổ quan õióứm cuớa caùc nhaỡ sổớ hoỹc õóửu cho rũng: Ngaỡnh
nghóử truyóửn thọỳng bao gọửm nhổợng nghóử tióứu thuớ cọng nghióỷp coù tổỡ thồỡi
Phaùp thuọỹc coỡn tọửn taỷi õóỳn ngaỡy nay, kóứ caớ nhổợng nghóử õaợ õổồỹc caới tióỳn,
Trang 5


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
hồûc sỉí dủng mạy mọc hiãûn âải âãø häù tråü sn xút nhỉng váùn tn th
cäng nghãû truưn thäúng...” Nguùn Vàn Âải, Tráưn Vàn Lûn (1997): Tảo
viãûc lm thäng qua khäi phủc v phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng.
NXB näng nghiãûp, H näüi).
Tỉì nhỉỵng quan âiãøm trãn, chụng ta cọ thãø hiãøu ràòng: Ngnh nghãư
truưn thäúng l nhỉỵng ngnh nghãư tiãøu th cäng nghiãûp â xút hiãûn tỉì
láu trong lëch sỉí phạt triãøn kinh tãú ca nỉåïc ta, cn täưn tải âãún ngy nay,
bao gäưm c ngnh nghãư m phỉång phạp âỉåüc ci tiãún hồûc sỉí dủng
nhỉỵng mạy mọc hiãûn âải âãø häù tråü cho sn xút, nhỉng váùn tn th cäng
nghãû truưn thäúng.

1.1.2. Khại niãûm vãư lng nghãư truưn thäúng.
Våïi sỉû ra âåìi v phạt triãøn ca ngnh nghãư truưn thäúng åí näng
thän v nhu cáưu tiãu dng ca x häüi ngy cng tàng â hçnh thnh nãn
cạc lng nghãư. Cng nhỉ cạc ngnh nghãư truưn thäúng, cạc lng nghãư
truưn thäúng cọ lëch sỉí täưn tải v phạt triãøn láu âåìi nhỉng cho tåïi nay khại
niãûm vãư lng nghãư truưn thäúng váùn âang l mäüt trong nhỉỵng váún âãư cn
nhiãưu tranh lûn.
Lng x Viãût Nam l nåi sn sinh ra nghãư th cäng truưn thäúng v
cạc sn pháøm mang âáûm dáúu áún tinh hoa ca nãưn vàn hoạ, vàn minh dán
täüc. Quạ trçnh phạt triãøn ca cạc lng nghãư l quạ trçnh phạt triãøn ca tiãøu
th cäng nghiãûp åí näng thän. Lục âáưu sỉû phạt triãøn âọ tỉì mäüt vi gia âçnh

räưi âãún c h v sau âọ lan ra c lng. Thäng qua lãû lng m cạc lng
nghãư âënh ra nhỉỵng qui ỉåïc riãng cho mçnh, âàûc biãût l nhỉỵng qui ỉåïc vãư
bê quút nghãư nghiãûp.
Cọ ráút nhiãưu quan niãûm khạc nhau vãư lng nghãư truưn thäúng. ÅÍ
âáy chụng täi xin trçnh by mäüt säú quan niãûm sau:

Quan niãûm thỉï nháút: Lng nghãư l nåi m háưu hãút mi ngỉåìi
trong lng âãưu hoảt âäüng cho lng nghãư áúy v láúy âọ lm nghãư säúng ch
úu. Nãúu theo quan âiãøm ny thç hiãûn nay cọ ráút êt lng nghãư nhỉ váûy åí
Viãût Nam v Thỉìa Thiãn Hú.
Trang 6


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú

Quan niãûm thỉï hai: Lng nghãư l lng cäø truưn lm nghãư th
cäng. ÅÍ âáy khäng nháút thiãút táút c lng âãưu lm th cäng. Do u cáưu
chun män hoạ cao â tảo ra nhỉỵng ngỉåìi thåü chun sn xút hng th
cäng truưn thäúng ngay tải lng nghãư hay phäú nghãư åí nåi khạc.
Quan niãûm thỉï ba: Lng nghãư th cäng l trung tám sn xút
hng th cäng, nåi quy tủ cạc nghãû nhán v nhiãưu häü gia âçnh chun tám
lm nghãư truưn thäúng láu âåìi, cọ sỉû liãn kãút, häù tråü trong sn xút, bạn
sn pháøm theo kiãøu phỉåìng häüi, kiãøu hãû thäúng doanh nghiãûp vỉìa v nh.
Quan niãûm thỉï tỉ: Lng nghãư truưn thäúng l mäüt cäüng âäưng dán
cỉ, âỉåüc cỉ trụ giåïi hản trong mäüt âëa bn tải cạc vng näng thän tạch råìi
khi sn xút näng nghiãûp, cng lm mäüt hồûc nhiãưu nghãư th cäng cọ
truưn thäúng láu âåìi âãø sn xút ra mäüt hồûc nhiãưu sn pháøm bạn ra thë
trỉåìng âãø thu låüi.
Quan niãûm thỉï nàm: Lng nghãư truưn thäúng l nhỉỵng lng cọ
tuût âải bäü pháûn dán säú lm nghãư cäø truưn. Nọ âỉåüc hçnh thnh, täưn tải

v phạt triãøn láu âåìi trong lëch sỉí, âỉåüc näúi tiãúp tỉì thãú hãû ny sang thãú hãû
khạc kiãøu cha truưn con näúi hồûc êt nháút cng täưn tải hng chủc nàm.
Trong lng, sn xút mang tênh táûp trung, cọ nhiãưu nghãû nhán ti hoa v
mäüt nhọm ngỉåìi cọ tay nghãư gii lm hảt nhán âãø phạt triãøn nghãư. Sn
pháøm mang tênh âäüc âạo, tinh xo, näøi tiãúng v mang âáûm nẹt vàn hoạ
dán täüc. Thu nháûp tỉì nghãư chiãúm tỉì 60% tråí lãn trong täøng thu nháûp ca
gia âçnh v giạ trë sn xút ca nghãư chiãúm trãn 50% giạ trë sn xút ca
âëa phỉång (thän, lng...)
Tỉì nhỉỵng quan niãûm trãn cọ thãø hiãøu ràòng, nhỉỵng lng nghãư truưn
thäúng phi l nhỉỵng lng nghãư cọ cạc nghãư th cäng truưn thäúng, chụng
âỉåüc hçnh thnh, täưn tải v phạt triãøn láu âåìi, âỉåüc truưn tỉì âåìi ny sang
âåìi khạc, sn xút táûp trung, cọ nhiãưu thãú hãû nghãû nhán ti hoa v âäüi ng
thåü lnh nghãư, sn pháøm mang tênh tiãu biãøu v âäüc âạo. Båíi váûy, lng
nghãư truưn thäúng cọ thãø âỉåüc âënh nghéa nhỉ sau:

Lng nghãư truưn thäúng l lng åí näng thän, cọ mäüt hay nhiãưu
nghãư th cäng truưn thäúng âỉåüc tạch ra khi näng nghiãûp âãø sn xút
kinh doanh v âem lải ngưn thu nháûp chiãúm pháưn ch úu trong nàm.
Trang 7


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ

Nhổợng nghóử thuớ cọng õoù õổồỹc truyóửn tổỡ õồỡi naỡy qua õồỡi khaùc, thổồỡng laỡ
nhióửu thóỳ hóỷ õổồỹc tọửn taỷi vaỡ phaùt trióứn bón trong caùc laỡng nghóử. Saớn phỏứm
laỡm ra theo mọỹt quy trỗnh cọng nghóỷ nhỏỳt õởnh, coù tờnh myợ nghóỷ vaỡ õaợ trồớ
thaỡnh haỡng hoaù trón thở trổồỡng.
1.1.3.Tióu chờ vóử ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng, laỡng nghóử truyóửn thọỳng.
Cho õóỳn nay, Nhaỡ nổồùc vỏựn chổa coù quy õởnh mọỹt caùch chờnh thổùc
tióu chờ vóử ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng, laỡng nghóử truyóửn thọỳng. Cuỷc chóỳ

bióỳn nọng lỏm saớn vaỡ ngaỡnh nghóử nọng thọn ban haỡnh Hổồùng dỏựn quy
hoaỷch phaùt trióứn ngaỡnh nghóử nọng thọn õóỳn nm 2010 keỡm theo cọng
vn sọỳ 757 BNN - CBNLS ngaỡy 22/03/2001 cuớa Bọỹ nọng nghióỷp vaỡ phaùt
trióứn nọng thọn, taỷm õổa ra qui õởnh nhổ sau:
Ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng bao gọửm nhổợng nghóử tióứu thuớ cọng
nghióỷp coù tổỡ trổồùc thồỡi thuọỹc Phaùp coỡn tọửn taỷi õóỳn ngaỡy nay (tổỡ khi hỗnh
thaỡnh õóỳn nay khoaớng 100 nm trồớ lón). Kóứ caớ nhổợng nghóử õaợ õổồỹc caới
tióỳn hoỷc sổớ duỷng maùy moùc hióỷn õaỷi õóứ họự trồỹ saớn xuỏỳt nhổng vỏựn tuỏn
thuớ cọng nghóỷ truyóửn thọỳng.
Laỡng nghóử truyóửn thọỳng: Laỡ nhổợng laỡng (thọn, ỏỳp) ồớ nọng thọn
coù saớn xuỏỳt mọỹt hay nhióửu ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng, õaợ hỗnh thaỡnh tổỡ lỏu
õồỡi (100 nm trồớ lón), saớn phỏứm coù tờnh chỏỳt rióng bióỷt, õổồỹc nhióửu nồi
bióỳt õóỳn. Vóử mỷt õởnh lổồỹng laỡ laỡng coù tổỡ 35-40% sọỳ họỹ trồớ lón coù tham
gia saớn xuỏỳt ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng vaỡ coù thóứ sinh sọỳng bũng chờnh
nguọửn thu nhỏỷp tổỡ ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng (chióỳm trón 50% tọứng thu
nhỏỷp cuớa caùc họỹ) vaỡ giaù trở saớn lổồỹng cuớa ngaỡnh nghóử chióỳm trón 50%
tọứng giaù trở saớn lổồỹng cuớa õởa phổồng. Nhổợng laỡng nghóử truyóửn thọỳng lỏu
õồỡi, nọứi tióỳng trổồùc õỏy õuớ tióu chuỏứn trón nhổng nay phaùt trióứn cỏửm
chổỡng, khọng ọứn õởnh, gỷp nhióửu khoù khn, thỏỷm chờ coù nhổợng laỡng nghóử
õaợ vaỡ õang bở mai mọỹt cuợng õổồỹc coi laỡ laỡng nghóử truyóửn thọỳng.
1.2.Vai troỡ cuớa laỡn g nghóử, ngaỡn h nghóử truyóửn thọỳn g
trong quaù trỗnh cọng nghióỷp hoaù - hióỷn õaỷi hoaù nọng nghióỷp
nọng thọn.
Cọng nghióỷp hoaù - hióỷn õaỷi hoaù laỡ con õổồỡng tỏỳt yóỳu maỡ caùc nổồùc
Trang 8


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
cọ nãưn kinh tãú phạt triãøn âãưu phi tri qua. Âäúi våïi nỉåïc ta, sỉû nghiãûp
cäng nghiãûp hoạ - hiãûn âải hoạ näng nghiãûp, näng thän â âỉåüc Âng v

Nh nỉåïc ta xạc âënh l bäü pháûn quan trng cọ nghéa quút âënh sỉû
thnh cäng trong cäng cüc cäng nghiãûp hoạ, hiãûn âải hoạ âáút nỉåïc. Phạt
triãøn lng nghãư, ngnh nghãư truưn thäúng l bäü pháûn quan trng ca cäng
nghiãûp näng thän v l mäüt gii phạp âãø âáøy nhanh quạ trçnh cäng nghiãûp
hoạ, hiãûn âải hoạ näng nghiãûp, näng thän. Vai tr ca lng nghãư truưn
thäúng, ngnh nghãư truưn thäúng trong tiãún trçnh cäng nghiãûp hoạ, hiãûn âải
hoạ näng nghiãûp, näng thän âỉåüc thãø hiãûn åí cạc màût sau:

a.Phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng l mäüt biãûn phạp hỉỵu hiãûu
gii quút viãûc lm cho ngỉåìi lao âäüng åí näng thän.
Gii quút viãûc lm cho ngỉåìi lao âäüng âang l váún âãư bỉïc xục
hiãûn nay ca ton x häüi, nọ cọ nghéa to låïn c vãư kinh tãú, chênh trë v
x häüi. Âàûc biãût âäúi våïi nhỉỵng vng näng thän, khi dán säú v lao âäüng
tàng nhanh, diãûn têch âáút canh tạc bçnh qn âáưu ngỉåìi tháúp v ngy cng
thu hẻp, t lãû sỉí dủng thåìi gian lao âäüng tháúp chè xáúp xè 74%.
Khạc våïi sn xút näng nghiãûp, cạc kháu trong quạ trçnh sn xút
tỉì kháu âáưu âãún kháu cúi cng l quạ trçnh liãn tủc âi hi cọ lao âäüng
v sỉû tạc âäüng ca con ngỉåìi, hản chãú âỉåüc hiãûn tỉåüng dỉ thỉìa lao âäüng
ngoi thåìi vủ. Lao âäüng trong lénh vỉûc ny khäng âi hi trçnh âäü cao,
cäng viãûc v thu nháûp äøn âënh hån so våïi sn xút näng nghiãûp. Tuy
nhiãn, kh nàng thu hụt v sỉí dủng lao âäüng åí lénh vỉûc ngnh nghãư truưn
thäúng lải phủ thüc nhiãưu vo quy mä sn xút, trçnh âäü trang bë cäng
nghãû v kh nàng cå giåïi hoạ ca tỉìng loải ngnh nghãư truưn thäúng.
Tọm lải, phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng cọ vai tr quan trng
trong váún âãư gii quút viãûc lm åí näng thän, hản chãú âỉåüc viãûc di
chuøn lao âäüng tỉì näng thän ra thnh thë mäüt cạch tỉû phạt, gọp pháưn äøn
âënh âåìi säúng kinh tãú - x häüi åí nỉåïc ta.

b. Phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng thục âáøy sỉû gia tàng thu
nháûp, têch lu v ci thiãûn âåìi säúng dán cỉ näng thän gọp pháưn vo viãûc

phạt triãøn kinh tãú - x häüi ca âáút nỉåïc.
Ngnh nghãư truưn thäúng phạt triãøn â tảo viãûc lm, tàng thu nháûp,
âm bo âåìi säúng váût cháút, tinh tháưn ngy cng tàng lm cho ngỉåìi lao
Trang 9


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
âäüng åí cạc lng nghãư n tám bạm chàût láúy nghãư, khäng råìi b q
hỉång, thỉûc hiãûn phỉång chám "ly näng báút ly hỉång".
Phạt triãøn lng nghãư cn l mäüt gii phạp quan trng âãø gọp pháưn
thỉûc hiãûn cäng nghiãûp hoạ näng thän, phạt triãøn v náng cao mỉïc säúng
váût cháút, tinh tháưn cho ngỉåìi näng dán c âäưng bàòng v miãưn nụi, âáøy
mảnh giao lỉu kinh tãú, vàn hoạ v khoa hc k thût giỉỵa cạc vng lnh
thäø, giỉỵa cạc dán täüc trong cäüng âäưng dán täüc Viãût Nam.

c. Phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng lm dëch chuøn cå cáúu kinh
tãú näng thän theo hỉåïng cäng nghiãûp hoạ, hiãûn âải hoạ.
Sỉû phạt triãøn ca cạc ngnh nghãư truưn thäúng cọ vai tr ráút quan
trng trong quạ trçnh chuøn dëch cå cáúu kinh tãú näng thän theo hỉåïng
cäng nghiãûp hoạ, hiãûn âải hoạ, lm gim t trng ca ngnh näng nghiãûp
tàng t trng ca cạc ngnh cäng nghiãûp v dëch vủ trong cå cáúu GDP
ca x häüi. Âäưng thåìi, ngnh nghãư truưn thäúng phạt triãøn cn âọng vai
tr têch cỉûc trong viãûc thay âäøi táûp quạn sn xút nh, âäüc canh, mang
tênh tỉû cáúp tỉû tục sang sn xút hng hoạ. Khi â phạt triãøn mảnh, ngnh
nghãư truưn thäúng s tảo ra mäüt âäüi ng cọ chun män v k nàng nghãư
nghiãûp cao. Tỉì âọ, chênh nhỉỵng ngỉåìi lao âäüng ny s l nhỉỵng lỉûc lỉåüng
tiãúp cáûn v nàõm bàõt cạc k thût måïi, tri thỉïc måïi v tỉì âọ s tiãún dáưn âãún
viãûc tiãúp cáûn mäüt nãưn sn xút cäng nghiãûp hiãûn âải. Sn pháøm sn xút
ra våïi cháút lỉåüng ngy cng cao v kh nàng cảnh tranh trãn thë trỉåìng
ngy mäüt låïn.

d. Phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng v lng nghãư truưn thäúng
gọp pháưn gçn giỉỵ bn sàõc vàn hoạ dán täüc.
Lëch sỉí phạt triãøn kinh tãú cng nhỉ lëch sỉí phạt triãøn nãưn vàn hoạ
Viãût Nam ln gàõn liãưn våïi lëch sỉí phạt triãøn cạc lng nghãư. Lëch sỉí phạt
triãøn näng thän Viãût Nam â ghi nháûn sỉû hçnh thnh v phạt triãøn ca cạc
ngnh nghãư truưn thäúng l mäüt trong nhỉỵng nhán täú quan trng tảo nãn
nẹt âàûc sàõc ca vàn hoạ lng x. Sn pháøm ca cạc ngnh nghãư truưn
thäúng mang tênh nghãû thût cao, l sỉû kãút tinh, sỉû giao lỉu v phạt triãøn
cạc giạ trë vàn hoạ vàn minh láu âåìi ca dán täüc. Nhỉỵng sn pháøm âọ
khäng chè mang giạ trë hng hoạ âån thưn m cn l nhỉỵng sn pháøm
vàn hoạ, nhỉỵng bo váût tỉåüng trỉng cho nẹt âẻp vàn hoạ truưn thäúng ca
Trang 10


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
dán täüc Viãût Nam.
Bo täưn v phạt triãøn cạc lng nghãư truưn thäúng s lm tàng thãm
sỉïc mảnh cäüi ngưn, gieo vo lng mäùi ngỉåìi dán Viãût Nam tçnh cm,
lng tỉû ho dán täüc âãø tỉì âọ u qu, trán trng v lm tàng thãm giạ trë
truưn thäúng väún cọ ca mäüt dán täüc våïi lëch sỉí 4.000 nàm dỉûng nỉåïc v
giỉỵ nỉåïc. Âiãưu âọ cng cọ nghéa to låïn trong thåìi âải måí cỉía våïi xu thãú
häüi nháûp v ton cáưu hoạ hiãûn nay.
1.3.Mäüt säú váún âãư liãn quan âãún ngn h nghãư truưn
thäún g.
1.3.1. Âàûc âiãøm chung ca ngnh nghãư truưn thäúng åí Viãût Nam.
Ngnh nghãư truưn thäúng åí nỉåïc ta cọ lëch sỉí hçnh thnh v phạt
triãøn tỉì láu âåìi, säú lỉåüng nghãư v lng nghãư ráút låïn, tri räüng khàõp c
nỉåïc. Mäùi nghãư, lng nghãư hay phäú nghãư mang nhỉỵng nẹt riãng ca nọ
nhỉng nhçn chung ngnh nghãư truưn thäúng åí nỉåïc ta âãưu mang nhỉỵng

âàûc âiãøm chung cå bn sau âáy:

Cọ truưn thäúng láu âåìi ca mäüt vng.
Lëch sỉí phạt triãøn nãưn vàn hoạ cng nhỉ lëch sỉí phạt triãøn kinh tãú
nỉåïc ta ln gàõn liãưn våïi lëch sỉí phạt triãøn cạc thän lng v cạc lng nghãư.
Sn pháøm th cäng m nghãû ca cạc lng nghãư khäng chè l nhỉỵng sn
pháøm vàn hoạ hay sn pháøm kinh tãú thưn tu phủc vủ cho nhu cáưu sinh
hoảt hng ngy, m nọ chênh l nhỉỵng tạc pháøm nghãû thût biãøu trỉng cho
nãưn vàn hoạ x häüi, mỉïc âäü phạt triãøn kinh tãú, trçnh âäü dán trê v l sn
pháøm mang tênh nhán vàn ca dán täüc. Cạc lng nghãư khäng chè âån
thưn sn xút ra sn pháøm hng hoạ nhỉ nhỉỵng cäng xỉåíng m âọ l c
mäüt mäi trỉåìng vàn hoạ - kinh tãú - x häüi v cäng nghãû mang tênh truưn
thäúng láu âåìi. Nọ bo lỉu nhỉỵng tinh hoa nghãû thût v k thût truưn tỉì
âåìi ny qua âåìi khạc âỉåüc âục kãút båíi bn tay v khäúi ọc ca cạc thãú hãû
nghãû nhán ti hoa. Nẹt riãng v tênh cháút âäüc âạo cng nhỉ tênh truưn
thäúng láu âåìi â lm cho tãn ca cạc sn pháøm th cäng m nghãû ln âi
km theo tãn ca cạc lng nghãư lm ra nọ, chàóng hản: gäúm Bạt Trng, lủa
H Âäng, nọn Hú, kẻo dỉìa Bãún Tre ...
Ngnh nghãư truưn thäúng åí nỉåïc ta cọ lëch sỉí ra âåìi v phạt triãøn tỉì
Trang 11


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
rỏỳt sồùm. Thồỡi Phuỡng Nguyón (khoaớng Thión nión kyớ thổù III trổồùc Cọng
nguyón), ngổồỡi Vióỷt cọứ õaợ phaùt minh vaỡ saùng chóỳ ra caùc kyợ thuỏỷt chóỳ taùc
õaù, saớn xuỏỳt gọỳm maỡ cho õóỳn ngaỡy nay nhổợng kyợ thuỏỷt õoù vỏựn coỡn õổồỹc
sổớ duỷng rọỹng raợi nhổ: khoan, maỡi õaù, õỷc bióỷt laỡ kyợ thuỏỷt khoan õọửng tỏm
tổỡ 2 phờa vaỡ kyợ thuỏỷt õaùnh boùng õọử trang sổùc bũng õaù. Thồỡi ọng Sồn (tổỡ
gỏửn 3000 nm õóỳn 250 nm trổồùc Cọng nguyón), ngổồỡi Vióỷt ọng Sồn õaợ
nừm vổợng õỷc tờnh, cọng duỷng cuớa hỏửu hóỳt caùc loaỷi hồỹp kim chuớ yóỳu thồỡi

cọứ õaỷi tổỡ õoù phaùt minh ra cọng thổùc õọửng thau, õọửng thanh. Trọỳng õọửng
ọng Sồn laỡ mọỹt trong nhổợng saớn phỏứm õọỹc õaùo nọứi tióỳng cuớa nghóử õuùc
õọửng Vióỷt Nam. Thồỡi kyỡ naỡy, ngổồỡi Vióỷt ọng Sồn õaợ phaùt trióứn vaỡ ọứn
õởnh ờt nhỏỳt laỡ 7 nhoùm nghóử thuớ cọng lồùn nhổ: nghóử luyóỷn kim, nghóử gọỳm,
nghóử thuyớ tinh, nghóử mọỹc vaỡ sồn, nghóử dóỷt vaới, nghóử õan laùt, nghóử chóỳ taùc
õaù.
ọửng bũng Bừc bọỹ õổồỹc xem laỡ caùi nọi nồi saớn sinh ra rỏỳt nhióửu
nghóử thuớ cọng truyóửn thọỳng cuớa Vióỷt Nam. Caùc laỡng nghóử nọứi tióỳng nhỏỳt ồớ
õỏy hỏửu hóỳt õóửu coù tuọứi nghóử rỏỳt cao, tổỡ vaỡi trm nm tồùi haỡng nghỗn nm.
Chúng haỷn, gọỳm Baùt Traỡng coù lởch sổớ hỗnh thaỡnh vaỡ phaùt trióứn õaợ trón 500
nm nay; laỡng nghóử giỏỳy doù Yón Thaùi, giỏỳy sừc Nghộa ọ coù tuọứi nghóử tổỡ
500 õóỳn gỏửn 800 nm.
Traới qua nhióửu thồỡi kyỡ thng trỏửm trong lởch sổớ dổỷng nổồùc vaỡ giổợ
nổồùc cuớa dỏn tọỹc, caùc ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng khọng ngổỡng õổồỹc baớo
tọửn, ra õồỡi vaỡ phaùt trióứn. Nhióửu ngaỡnh nghóử mồùi õaợ vaỡ õang lan toaớ khừp
caùc vuỡng laợnh thọứ cuớa õỏỳt nổồùc tổỡ Bừc tồùi Nam.
Vồùi õỷc õióứm truyóửn thọỳng lỏu õồỡi õoù, ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng
nổồùc ta thổỷc sổỷ goùp phỏửn taỷo nón baớn sừc vn hoaù dỏn tọỹc. Truyóửn thọỳng
vn hoaù ỏỳy õang laỡ nióửm tổỷ haỡo cuớa dỏn tọỹc ta traới qua bao thóỳ hóỷ nọỳi tióỳp
nhau maỡ cho õóỳn nay vỏựn coỡn nguyón giaù trở. ỏy chờnh laỡ nóửn taớng vaỡ laỡ
õọỹng lổỷc cuợng nhổ muỷc tióu phaùt trióứn bóửn vổợng lỏu daỡi cuớa ngaỡnh nghóử
truyóửn thọỳng nổồùc ta.

Chuớ yóỳu laỡm bũng thuớ cọng.
Cọng cuỷ lao õọỹng trong caùc laỡng nghóử chuớ yóỳu laỡ cọng cuỷ thuớ cọng,
cọng nghóỷ saớn xuỏỳt mang tờnh õồn chióỳc. Saớn phỏứm cuớa caùc laỡng nghóử thuớ
Trang 12


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú

cäng truưn thäúng âỉåüc lm ra hon ton dỉûa vo âäi bn tay khẹo lẹo v
bäü ọc sạng tảo ca nhỉỵng nghãû nhán ti hoa. Mäüt säú ngnh nghãư truưn
thäúng chè cáưn cäng củ th cäng, thä så m chênh bn thán ngỉåìi thåü trong
cạc lng nghãư cọ thãø tỉû sn xút ra âỉåüc.
Hiãûn nay, khi m mạy mọc â thay thãú pháưn låïn sỉïc lao âäüng ca
con ngỉåìi, thç nãưn sn xút v sn pháøm khäng nhỉỵng khäng máút âi m
våïi sỉû tråü giụp ca cäng nghãû hiãûn âải v thiãút bë mạy mọc tiãn tiãún, cäng
nghãû truưn thäúng s âỉåüc hiãûn âải hoạ, nãưn sn xút th cäng truưn
thäúng cng phạt triãøn thûn låüi v mảnh m hån. Âng v Nh nỉåïc ta â
âãư ra chiãún lỉåüc cho tiãún trçnh cäng nghiãûp hoạ åí Viãût Nam giai âoản tåïi
m trong âọ “Hiãûn âải hoạ cäng nghãû truưn thäúng v truưn thäúng hoạ
cäng nghãû hiãûn âải” l mäüt trong nhỉỵng näüi dung quan trng.
Vç váûy, nghãư th cäng truưn thäúng våïi sn pháøm tinh xo âỉåüc
lm ra tỉì nhỉỵng “bn tay vng” ca cạc nghãû nhán, thåü th cäng váùn tiãúp
tủc âọng vai tr v vë trê quan trng trong x häüi chụng ta, cng nhỉ mi
mi vãư sau.

Lao âäüng trong cạc ngnh nghãư truưn thäúng l lao âäüng th
cäng, nhåì vo k thût khẹo lẹo, tinh xo ca thåü th cäng v nghãû nhán;
phỉång thỉïc dảy nghãư ch úu âỉåüc thỉûc hiãûn theo phỉång thỉïc truưn
nghãư.
Háưu hãút cạc ngnh nghãư truưn thäúng täưn tải v phạt triãøn âãưu
phi cọ cạc nghãû nhán lm nng cäút âọng vai tr l ngỉåìi tháưy hỉåïng dáùn
âãø phạt triãøn lng nghãư. Cạc nghãû nhán - våïi k thût khẹo lẹo, tinh xo
ca âäi “bn tay vng”, âáưu ọc tháøm m âáưy tênh sạng tảo ráút quan trng
âäúi våïi sỉû phạt triãøn ca cạc lng nghãư. Cọ thãø nọi, khäng cọ nghãû nhán
thç khäng cọ lng nghãư hay êt nháút cng khäng cọ lng nghãư näøi tiãúng.
Mäùi lng nghãư truưn thäúng (ngnh nghãư truưn thäúng) âãưu cọ mäüt täø
nghãư, chênh l ngỉåìi tháưy âáưu tiãn dảy nghãư, truưn nghãư, âem bê quút
nghãư nghiãûp tỉì nåi khạc vãư truưn cho lng mçnh. Âáy l mäüt âàûc âiãøm

quan trng ca ngnh nghãư truưn thäúng nỉåïc ta. Chênh nọ â tảo nãn
tênh âäüc âạo, tinh tãú v nẹt âàûc sàõc riãng cho sn pháøm ca mäùi lng
nghãư.
Trang 13


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
Vióỷc daỷy nghóử trổồùc õỏy chuớ yóỳu theo phổồng thổùc truyóửn nghóử
trong caùc gia õỗnh tổỡ õồỡi naỡy qua õồỡi khaùc vaỡ chố dổỡng laỷi trong tổỡng laỡng.
Caùc nghóử thổồỡng õổồỹc baớo tọửn trong tổỡng gia õỗnh, ờt õổồỹc phọứ bióỳn ra
ngoaỡi, thỏỷm chờ coù nhổợng bờ quyóỳt nghóử nghióỷp khọng õổồỹc truyóửn cho
con gaùi nhũm giổợ nhổợng kyợ thuỏỷt õọỹc õaùo rióng coù cho gia õỗnh, phổồỡng
họỹi.
Sau hoaỡ bỗnh lỏỷp laỷi, nhióửu cồ sồớ quọỳc doanh, hồỹp taùc xaợ hoaỷt õọỹng
trong lộnh vổỷc ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng ra õồỡi laỡm cho phổồng thổùc daỷy
nghóử, truyóửn nghóử coù nhổợng thay õọứi. Caùc lồùp hoỹc nghóử tỏỷp trung õổồỹc mồớ
ra õaợ laỡm cho bờ quyóỳt nghóử nghióỷp khọng coỡn õổồỹc giổợ bờ mỏỷt nhổ trổồùc
nổợa. Tuy nhión, trong nhổợng nm gỏửn õỏy, nhồỡ sổỷ quan tỏm cuớa aớng ,
Nhaỡ nổồùc nhióửu ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng õổồỹc khọi phuỷc vaỡ phaùt trióứn,
hỗnh thổùc õaỡo taỷo nghóử trong caùc laỡng nghóử theo lọỳi truyóửn nghóử cỏửm tay
chố vióỷc, vổỡa hoỹc vổỡa laỡm vỏựn mang laỷi hióỷu quaớ cao vaỡ õoùng vai troỡ
chuớ õaỷo.

Saớn phỏứm ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng mang tờnh õồn chióỳc, tờnh kyợ
thuỏỷt cao, mang õỏỷm baớn sừc vn hoaù dỏn tọỹc.
Mọựi saớn phỏứm laỡ mọỹt taùc phỏứm vn hoaù nghóỷ thuỏỷt vaỡ vn hoaù tinh
thỏửn kóỳt tinh trong vn hoaù vỏỷt thóứ. Caùc saớn phỏứm cuớa laỡng nghóử truyóửn
thọỳng vổỡa coù giaù trở sổớ duỷng vổỡa coù giaù trở thỏứm myợ cao, nhióửu loaỷi saớn
phỏứm vổỡa phuỷc vuỷ nhu cỏửu tióu duỡng vổỡa laỡ vỏỷt trang trờ trong nhaỡ, dóửn
chuỡa, cọng sồớ... Saớn phỏứm cuớa caùc laỡng nghóử truyóửn thọỳng laỡ kóỳt quaớ cuớa

sổỷ kóỳt hồỹp giổợa phổồng phaùp thuớ cọng tinh xaớo vồùi sổỷ saùng taỷo nghóỷ thuỏỷt
cuớa caùc nghóỷ nhỏn. Sổỷ giao kóỳt naỡy keùo theo nhổợng neùt õỷc thuỡ khaùc nhau
cuớa caùc mỷt haỡng thuớ cọng truyóửn thọỳng:
- Tờnh rióng leớ, tờnh õồn chióỳc maỷnh hồn tờnh õọửng loaỷt;
- Chióửu sỏu nhióửu hồn chióửu rọỹng, mang tờnh trổồỡng phaùi, gia tọỹc,
giổợ bờ quyóỳt trong saùng hồn laỡ sổỷ phọứ cỏỷp, phọứ bióỳn rọỹng raợi;
- ỏửy chỏỳt trờ tuóỷ, tri thổùc lỏu õồỡi;
- Sổớ duỷng haỡng thuớ cọng truyóửn thọỳng õọửng thồỡi phaới thổồớng thổùc
nghóỷ thuỏỷt cuớa noù.

Trang 14


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
Màût khạc, chênh sỉû giao kãút ny â tảo nãn tênh cạ biãût v sàõc thại
riãng ca mäùi lng nghãư. Âiãưu âọ gii thêch tải sao lng nghãư củ thãø ny
khäng cọ sn pháøm bàòng lng nghãư kia, nghãû nhán ny khäng thay thãú
âỉåüc nghãû nhán khạc, màûc d cạc lng áúy, cạc nghãû nhán áúy cng lm
mäüt nghãư v sn xút ra nhỉỵng sn pháøm cng loải. Chàóng hản: cng âäư
gäúm sỉï nhỉng ngỉåìi ta váùn cọ thãø phán biãût âỉåüc âáu l gäúm sỉï Bạt
Trng (H Näüi), âáu l gäúm sỉï Bçnh Dỉång. Hay våïi sỉû häù tråü âàûc biãût
ca cäng nghãû hiãûn âải ngy nay, chụng ta cng khäng thãø tảo ra âỉåüc
nhỉỵng chiãúc träúng âäưng cäø Âäng Sån nhỉ cha äng chụng ta â lm cạch
âáy hng chủc thãú k.
Tháúm âáùm vàn hoạ näng thän, täưn tải v phạt triãøn nhåì vàn hoạ
näng thän, cho nãn lng nghãư phn ạnh nhỉỵng âàûc âiãøm ca vàn hoạ näng
thän. Ngy nay, trong sỉû biãún âäüng v biãún âäøi ca chênh nọ, viãûc kiãøm
âiãøm, nháûn diãûn v nháûn diãûn lải, phạt hiãûn måïi v thãm vãư nhỉỵng âàûc
âiãøm ca vàn hoạ näng thän trong quan hãû våïi lng nghãư l cáưn thiãút v
quan trng. Lng nghãư cọ thãø coi l cáøm nang trong quan hãû “Vàn hoạ

näng thän v lng nghãư”. Lng nghãư cọ êt nháút hai âàûc trỉng xun sút v
bn cháút ca vàn hoạ näng thän âọ l: Tênh cäø truưn (lëch sỉí, láu âåìi,
truưn thäúng) v tênh dán täüc ca vàn hoạ näng thän. Chênh vç thãú, phạt
triãøn lng nghãư cng l mäüt cạch gçn giỉỵ bn sàõc vàn hoạ dán täüc.
Sn pháøm th cäng truưn thäúng Viãût Nam bao giåì cng phn ạnh
sáu sàõc tỉ tỉåíng tçnh cm v quan niãûm tháøm m ca dán täüc Viãût Nam,
bn sàõc vàn hoạ Viãût Nam. Tỉì nhỉỵng con Long, Lán, Quy, Phỉåüng hay
Tng, Cục, Trục, Mai... chảm träø åí cạc âçnh cha, vàn hoa trãn cạc träúng
âäưng, cỉíu âènh; mu men v cạc tiãút hoả trãn âäư gäúm sỉï âãún nhỉỵng nẹt
cháúm phạ trãn cạc bỉïc thãu... táút c âãưu mang vọc dạng dán täüc, q
hỉång, chỉïa âỉûng nh hỉåíng vãư vàn hoạ tinh tháưn, quan niãûm vãư nhán vàn,
tên ngỉåỵng tän giạo ca ngỉåìi Viãût Nam chụng ta. Chênh úu täú ti hoa
âáûm nẹt ny ca hng th cäng truưn thäúng â tảo nãn vë trê quan trng
ca cạc sn pháøm ny trãn thỉång trỉåìng v giao lỉu qúc tãú.
Ngnh nghãư truưn thäúng ráút phong phụ v âa dảng.
ÅÍ nỉåïc ta, nghãư v lng nghãư cọ säú lỉåüng ráút låïn, hçnh thnh v phạt
triãøn khàõp cạc vng lnh thäø ca âáút nỉåïc våïi hng tràm nghãư v hng
Trang 15


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
nghỗn laỡng nghóử lỏu õồỡi nọứi tióỳng. Trong mọựi nghóử laỷi coù haỡng trm loaỷi
saớn phỏứm, vồùi kióứu daùng, mỏựu maợ vaỡ cọng duỷng khaùc nhau. Chúng haỷn nhổ
nghóử reỡn: coù reỡn cọng cuỷ saớn xuỏỳt vaỡ reỡn õọử duỡng sinh hoaỷt, trong cọng cuỷ
saớn xuỏỳt laỷi coù caùc loaỷi khaùc nhau nhổ caỡy, bổỡa, cuọỳc xeớng...
Vồùi õỷc õióứm naỡy thỗ vióỷc phỏn chia ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng laỡ rỏỳt
cỏửn thióỳt trong thổỷc tióựn quaớn lyù saớn xuỏỳt vaỡ trong nghión cổùu õóứ õóử xuỏỳt
caùc chuớ trổồng chờnh saùch hồỹp lyù.
thọỳng:

Coù rỏỳt nhióửu quan õióứm trong caùch phỏn chia ngaỡnh nghóử truyóửn

Theo Pierre Courou - nhaỡ xaợ họỹi hoỹc ngổồỡi Phaùp, nm 1936 ọng
õaợ phỏn chia caùc nghóử thuớ cọng nọng thọn vuỡng õọửng bũng Bừc bọỹ thaỡnh
09 loaỷi ngaỡnh nghóử cồ baớn: 1-Nghóử dóỷt; 2-Nghóử chóỳ bióỳn thổỷc phỏứm; 3Nghóử õan laùt; 4-Nghóử mọỹc; 5-Nghóử saớn xuỏỳt vọi gaỷch; 6-Nghóử laỡm giỏỳy,
õọử vaỡng maợ; 7-Nghóử reỡn, õuùc, chóỳ taùc kim loaỷi; 8-Nghóử laỡm nọng cuỷ; 9Nghóử gọỳm (Dổồng Baù Phổồỹng(2001), Baớo tọửn vaỡ phaùt trióứn caùc laỡng nghóử
trong quaù trỗnh cọng nghióỷp hoaù, Vióỷn Kinh tóỳ hoỹc, Haỡ Nọỹi)
Coỡn theo khaùi nióỷm vóử ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng õaợ õổồỹc trỗnh
baỡy trong phỏửn 1.1 thỗ ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng ồớ nổồùc ta hióỷn nay rỏỳt õa
daỷng vaỡ phong phuù. Caùch phỏn chia naỡy seợ rỏỳt phổùc taỷp vaỡ khoù cho vióỷc
nghión cổùu vaỡ phỏn tờch.
Cuợng coù rỏỳt nhióửu quan õióứm õaợ thọỳng nhỏỳt phỏn chia nghóử thuớ
cọng truyóửn thọỳng thaỡnh caùc nhoùm chờnh nhổ sau:
Caùc ngaỡnh nghóử saớn xuỏỳt caùc mỷt haỡng thuớ cọng myợ nghóỷ nhổ:
gọỳm sổù myợ nghóỷ, sồn maỡi, thóu ren, thaớm, khaớm, chaỷm khừc gọự, chaỷm
khừc õaù, maỷ vaỡng baỷc, dóỷt tồ tũm, thọứ cỏứm, mỏy tre õan caùc loaỷi...
Caùc ngaỡnh nghóử saớn xuỏỳt caùc mỷt haỡng phuỷc vuỷ tióu duỡng thọng
thổồỡng nhổ: dóỷt chióỳu, laỡm noùn, õan maỡnh, rọứ raù, soỹt, bọử, bóỷn thổỡng, chaỷo,
dóỷt vaới, may mỷc...

Trang 16


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
Cạc ngnh nghãư phủc vủ cho sn xút v âåìi säúng nhỉ: nghãư rn,
nãư, mäüc, hn, âục âäưng, gang, sn xút váût liãûu xáy dỉûng, sn xút cäng
củ...
Cạc ngnh nghãư chãú biãún lỉång thỉûc, thỉûc pháøm nhỉ: xay xạt,
lm bụn, bạnh, âỉåìng, máût, lm tỉång, âáûu phủ, náúu rỉåüu, chãú biãún hi
sn cạc loải.

Cạc ngnh nghãư khạc

(Nguùn Vàn Âải, Tráưn Vàn Lûn (1997): Tảo viãûc lm thäng qua
khäi phủc v phạt triãøn ngnh nghãư truưn thäúng. NXB näng nghiãûp, H
näüi).
Ngnh nghãư truưn thäúng åí nỉåïc ta ráút âa dảng v phong phụ. Hiãûn
nay, âãø thûn tiãûn cho viãûc nghiãn cỉïu v phán têch chụng ta cọ thãø phán
chia ngnh nghãư truưn thäúng thnh ba nhọm ngnh chênh nhỉ sau:
Nhọm 1: Nhọm chãú biãún näng, lám, thu sn.
Nhọm 2: Nhọm cäng nghiãûp, th cäng nghiãûp v xáy dỉûng.
Nhọm 3: Nhọm dëch vủ.
Ngoi mang âàûc âiãøm chung ca nghãư v lng nghãư c nỉåïc, lng
nghãư truưn thäúng åí Thỉìa Thiãn Hú l sỉû kãút tinh cạc giạ trë vàn hoạ vàn
minh láu âåìi ca dán täüc. Nhỉỵng giạ trë tinh tháưn låïn lao ca cạc sn
pháøm th cäng truưn thäúng â tråí thnh dáúu áún in âáûm trong tám trê mäùi
ngỉåìi con xỉï Hú. Trong k ỉïc ca nhỉỵng ngỉåìi xa q khäng bao giåì
thiãúu hçnh nh vãư nhỉỵng t ạo di, nhỉỵng chiãúc nọn lạ v nhỉỵng ly rỉåüu
q. Nhỉ váûy, lng nghãư truưn thäúng khäng chè l nhỉỵng âån vë kinh tãú
thỉûc hiãûn mủc tiãu sn xút hng tiãu dng v hng xút kháøu m cn
mang nẹt âàûc sàõc, biãøu trỉng ca nãưn vàn hoạ dán täüc, vàn hoạ cäüng âäưng
lng x Viãût Nam nọi chung v ca xỉï Hú nọi riãng.

1.3.2. Nhỉỵng nhán täú nh hỉåíng tåïi sỉû phạt triãøn ca ngnh nghãư
truưn thäúng.
Sỉû ra âåìi, täưn tải v phạt triãøn ca ngnh nghãư truưn thäúng nỉåïc ta
Trang 17


Lng nghãư truưn thäúng åí Hỉång Tr - Thỉìa Thiãn Hú
chëu nh hỉåíng ca ráút nhiãưu úu täú tỉû nhiãn, kinh tãú - x häüi, trong âọ

cạc úu täú kinh tãú - x häüi cọ nh hỉåíng mảnh m hån c. Trong quạ trçnh
nghiãn cỉïu, chụng täi nháûn tháúy cạc nhán täú ch úu nh hỉåíng tåïi sỉû
phạt triãøn ca ngnh nghãư truưn thäúng åí Viãût Nam nọi chung v Thỉìa
Thiãn Hú nọi riãng bao gäưm:

Trçnh âäü ca nghãû nhán v âäüi ng thåü lnh nghãư.
Âáy l nhán täú quan trng nháút âäúi våïi viãûc täưn tải v phạt triãøn ca
cạc ngnh nghãư truưn thäúng v lng nghãư truưn thäúng. Båíi chênh ti
nàng ca cạc nghãû nhán, våïi âäi “bn tay vng” h â tảo ra nhỉỵng sn
pháøm qu giạ, tinh xo v âäüc âạo - nhỉỵng sn pháøm mang âáûm dáúu áún
vàn hoạ dán täüc. V cng chênh nhỉỵng sn pháøm ny s säúng mi våïi thåìi
gian, gọp pháưn lm v vang thãm cho bn sàõc vàn hoạ dán täüc v cho mäùi
lng nghãư.
Sỉû täưn tải v phạt triãøn ca cạc ngnh nghãư truưn thäúng phủ thüc
ráút nhiãưu vo cạc nghãû nhán. Båíi chênh h ngoi viãûc tảo ra sn pháøm â
âo tảo nãn nhỉỵng ngỉåìi thåü m trỉåïc hãút l con chạu h, räưi âãún nhỉỵng
ngỉåìi trong lng v âỉåüc truưn tỉì âåìi ny qua âåìi khạc. Tuy nhiãn, hiãûn
nay säú lỉåüng nhỉỵng ngỉåìi gii nghãư ngy mäüt êt âi. Trong khi âọ, nhiãưu
kinh nghiãûm nghãư nghiãûp âỉåüc coi l bê máût gia truưn lải chè âỉåüc truưn
cho con chạu trong gia âçnh, dng h. Âiãưu ny â cn tråí khäng nh âãún
viãûc täưn tải v phạt triãøn ca cạc ngnh nghãư truưn thäúng.
Nhỉỵng ngỉåìi thåü c, nhỉỵng nghãû nhán v cạc truưn thäúng täút âẻp
l ti sn qúc gia. Váún âãư âàût ra l lm thãú no âãø giỉỵ gçn v phạt huy giạ
trë ca ti sn âọ trong cå chãú thë trỉåìng mäüt cạch cọ hiãûu qu. Âáy l váún
âãư âàût ra khäng chè cho chênh quưn cạc cáúp âëa phỉång m cn âàût ra
cho cạc chênh sạch ca Âng v Nh nỉåïc.

Nhu cáưu ca ngỉåìi tiãu dng trãn thë trỉåìng.
Báút k ngnh nghãư sn xút no, kãø c ngnh nghãư truưn thäúng,
nãúu mún täưn tải âãưu phi tn theo cạc quy lût kinh tãú nháút âënh, âàûc

biãût l quy lût cung - cáưu. Sỉû täưn tải v phạt triãøn ca ngnh nghãư truưn
thäúng trỉåïc hãút phi xút phạt tỉì nhu cáưu ca thë trỉåìng.
Trang 18


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
Tổỡ nhổợng nm 1986 - 1990, khi mỏỳt thở trổồỡng Lión xọ vaỡ ọng ỏu
thỗ nhióửu ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng cuớa nổồùc ta õaợ lỏm vaỡo khoù khn thỏỷm
chờ coù mọỹt sọỳ ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng õaợ mai mọỹt nhổ: dóỷt õay, thaớm
coùi, maỡnh truùc...
Bón caỷnh õoù, mọỹt sọỳ ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng do khọng õaùp ổùng
kởp thồỡi nhu cỏửu thở trổồỡng vóử mỏựu maợ, kióứu daùng vaỡ sổỷ tióỷn lồỹi trong sổớ
duỷng nón bở caùc saớn phỏứm cọng nghóỷ vồùi ổu thóỳ vổồỹt trọỹi thay thóỳ nhổ:
laỡm noùn, laỡm quaỷt, nỏỳu mỏỷt... Ngổồỹc laỷi, mọỹt sọỳ ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng
maỡ saớn phỏứm cuớa noù õaùp ổùng õổồỹc nhu cỏửu cuớa xaợ họỹi thỗ coù khaớ nng tọửn
taỷi vaỡ phaùt trióứn nhổ: chóỳ bióỳn nọng saớn, nỏỳu rổồỹu, laỡm buùn, laỡm õỏỷu
phuỷ...
Sổỷ tọửn taỷi vaỡ phaùt trióứn cuớa ngaỡnh nghóử saớn xuỏỳt noùi chung, ngaỡnh
nghóử truyóửn thọỳng noùi rióng phaới dổỷa trón cồ sồớ tuỏn thuớ caùc quy luỏỷt kinh
tóỳ thở trổồỡng, maỡ trổồùc hóỳt phaới xuỏỳt phaùt tổỡ nhu cỏửu thở trổồỡng. Vỏỳn õóử õỷt
ra cho caùc laỡng nghóử truyóửn thọỳng laỡ laỡm thóỳ naỡo õóứ nừm bừt kởp thồỡi sổỷ
thay õọứi cuớa thở trổồỡng nhũm phuỷc vuỷ tọỳt hồn nhu cỏửu cuớa ngổồỡi tióu duỡng.

Trỗnh õọỹ cọng nghóỷ.
Trong cồ chóỳ thở trổồỡng, sổỷ tọửn taỷi vaỡ phaùt trióứn cuớa laỡng nghóử phaới
dổỷa vaỡo sổùc sọỳng cuớa chờnh noù. Sổùc sọỳng õoù phaới õổồỹc kióứm nghióỷm vaỡ
thóứ hióỷn qua khaớ nng caỷnh tranh. Nhỏn tọỳ õỏửu tión quyóỳt õởnh khaớ nng
caỷnh tranh cuớa caùc ngaỡnh nghóử saớn xuỏỳt noùi chung, ngaỡnh nghóử truyóửn
thọỳng noùi rióng laỡ trỗnh õọỹ cọng nghóỷ. Nóỳu chuùng ta nghión cổùu kyợ vóử cồ
cỏỳu nóửn kinh tóỳ thở trổồỡng, chuùng ta seợ thỏỳy coù hai vổồng trióửu do ngổồỡi

tióu duỡng vaỡ cọng nghóỷ chia nhau.
Hióỷn nay, trỗnh õọỹ cọng nghóỷ cuớa caùc laỡng nghóử ồớ nổồùc ta rỏỳt khaùc
nhau nhổng nhỗn chung coỡn ồớ mổùc thỏỳp, cọng nghóỷ cọứ truyóửn laỡ phọứ bióỳn.
Haỷn chóỳ cuớa cọng nghóỷ truyóửn thọỳng laỡ quy mọ nhoớ, nng suỏỳt thỏỳp, ờt coù
khaớ nng phọứ bióỳn rọỹng raợi, gỏy ọ nhióựm mọi trổồỡng..., nhổng laỷi coù ổu
õióứm laỡ khaớ nng taỷo vióỷc laỡm rỏỳt lồùn, nhu cỏửu vọỳn thỏỳp, phuỡ hồỹp vồùi trỗnh
õọỹ ngổồỡi lao õọỹng.
Chờnh saùch cuớa Nhaỡ nổồùc.
Trang 19


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
ỏy laỡ nhỏn tọỳ quan troỹng trong quaù trỗnh phaùt trióứn cuớa bỏỳt cổù loaỷi
hỗnh kinh tóỳ naỡo. Bồới muọỳn phaùt trióứn mọỹt caùch hồỹp lyù, hióỷu quaớ vaỡ õuùng
hổồùng thỗ cỏửn phaới coù mọỹt hóỷ thọỳng chờnh saùch õọửng bọỹ, phaùt trióứn laỡng
nghóử, ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng cuợng khọng nũm ngoaỡi vỏỳn õóử naỡy.
Hióỷn nay, mỷc duỡ Nhaỡ nổồùc ta õaợ quan tỏm tồùi vỏỳn õóử phaùt trióứn
kinh tóỳ nọng thọn, õỷc bióỷt laỡ phaùt trióứn caùc ngaỡnh nghóử truyóửn thọỳng
nhũm taỷo vióỷc laỡm tng thu nhỏỷp cho ngổồỡi lao õọỹng ồớ nọng thọn, nhổng
vỏựn chổa coù mọỹt chờnh saùch õọửng bọỹ cho vỏỳn õóử phaùt trióứn ngaỡnh nghóử
truyóửn thọỳng ồớ nọng thọn.

Trang 20


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ

CHặNG 2
TầNH HầNH C BAN CUA HUYN HặNG TRAè
2.1. ióửu kióỷn tổỷ nhión, kinh tóỳ - xaợ họỹi cuớa õởa baỡn

nghión cổùu .

2.1.1. ióửu kióỷn tổỷ nhión.
a. Vở trờ õởa lyù.
Hổồng Traỡ laỡ mọỹt huyóỷn nũm ồớ vở trờ trung õọỹ cuớa tốnh Thổỡa Thión
Huóỳ vaỡ caùch thaỡnh phọỳ Huóỳ 17 km vóử phờa Bừc. Phờa ọng giaùp bióứn
ọng, phờa Tỏy giaùp huyóỷn A Lổồùi vaỡ Hổồng Thuyớ, phờa Nam giaùp huyóỷn
Phuù Vang vaỡ thaỡnh phọỳ Huóỳ, phờa Bừc giaùp huyóỷn Phong ióửn vaỡ Quaớng
ióửn.
Tọứng dióỷn tờch õỏỳt tổỷ nhión cuớa huyóỷn laỡ 520,89 Km 2, gọửm 15 xaợ vaỡ
1 thở trỏỳn. Trong õoù, coù 2 xaợ ven bióứn vồùi 7 km chióửu daỡi bồỡ bióứn vaỡ phaù
Tam Giang taỷo thaỡnh ngổ trổồỡng rọỹng lồùn thuỏỷn lồỹi cho vióỷc õaùnh bừt vaỡ
nuọi trọửng thuyớ haới saớn. Trón õởa baỡn huyóỷn coù quọỳc lọỹ 1A chaỷy ngang
qua vồùi chióửu daỡi 12 km vaỡ õổồỡng sừt Bừc - Nam chaỷy song song vồùi quọỳc
lọỹ 1A, coù ga Vn Xaù thuỏỷn lồỹi cho vióỷc vỏỷn chuyóứn haỡng hoaù.
ởa hỗnh coù rổỡng nuùi, õọửng bũng vaỡ bióứn laỡ õióửu kióỷn õóứ phaùt trióứn
saớn xuỏỳt õa daỷng, chuyóứn õọứi cồ cỏỳu kinh tóỳ nọng nghióỷp nọng thọn theo
hổồùng cọng nghióỷp hoaù, hióỷn õaỷi hoaù. Hổồng Traỡ cuỡng vồùi Hổồng Thuyớ
vaỡ Phuù Vang taỷo thaỡnh mọỹt trong ba cổỷc tam giaùc vóỷ tinh phaùt trióứn kinh
tóỳ - xaợ họỹi cuớa tốnh.

Trang 21


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
Vồùi vở trờ õởa lyù, õởa hỗnh nhổ vỏỷy Hổồng Traỡ rỏỳt thuỏỷn lồỹi trong
vióỷc phaùt trióứn kinh tóỳ - xaợ họỹi vaỡ giao lổu vn hoaù cuợng nhổ phaùt trióứn
kinh tóỳ tuyóỳn haỡnh lang Huóỳ - Tổù Haỷ - ọng Haỡ.

b. ởa hỗnh, thọứ nhổồợng.

Mang nhổợng õỷc õióứm chung vóử õởa hỗnh phổùc taỷp cuớa Thổỡa Thión
Huóỳ cuợng nhổ caùc tốnh mióửn Trung; õỏỳt õai cuớa Hổồng Traỡ bở chia cừt
maỷnh bồới nhióửu hóỷ thọỳng sọng suọỳi vaỡ õọửi nuùi. ởa hỗnh coù hổồùng thỏỳp
dỏửn tổỡ Tỏy sang ọng, phờa Tỏy laỡ õọửi nuùi cao, kóỳ tióỳp laỡ lổu vổỷc sọng
Hổồng, sọng Bọử vaỡ cuọỳi cuỡng laỡ daới õỏỳt caùt ven bióứn. ởa hỗnh õổồỹc phỏn
thaỡnh 3 vuỡng roợ róỷt: vuỡng õọửi nuùi, vuỡng baùn sồn õởa, vuỡng õọửng bũng vaỡ
õỏửm phaù ven bióứn.
Vuỡng õọửng bũng õởa hỗnh tổồng õọỳi bũng phúng, phỏửn lồùn thuọỹc
daỷng voỡm, voỡm hồi cao vaỡ mọỹt sọỳ thuọỹc daỷng voỡm cao. ỏỳt õai vuỡng naỡy
tổồng õọỳi maỡu mồợ, tỏửng õỏỳt daỡy, thaỡnh phỏửn cồ giồùi õaỷi bọỹ phỏỷn laỡ õỏỳt thởt
nheỷ, trung bỗnh vaỡ caùt pha haỡng nm õổồỹc bọửi õừp phuỡ sa bồới sọng Bọử vaỡ
sọng Hổồng. ỏỳt coù khaớ nng tọỳt cho vióỷc saớn xuỏỳt cỏy lổồng thổỷc, thuỏỷn
tióỷn cho vióỷc thióỳt kóỳ õọửng ruọỹng, cồ giồùi hoaù vaỡ thuyớ lồỹi hoaù.
Noùi toùm laỷi, õỏỳt õai cuớa huyóỷn Hổồng Traỡ rỏỳt õa daỷng vồùi õỏửy õuớ
caùc loaỷi õởa hỗnh: õọửi nuùi, õọửng bũng, õỏửm phaù vaỡ bióứn laỡ õióửu kióỷn thuỏỷn
lồỹi cho phaùt trióứn õa daỷng hoaù cồ cỏỳu cỏy trọửng, vỏỷt nuọi. Ngoaỡi ra, coỡn coù
caùc nguọửn taỡi nguyón õa daỷng taỷo khaớ nng phaùt trióứn caùc ngaỡnh cọng
nghióỷp muợi nhoỹn cuớa huyóỷn, õaùp ổùng nguọửn nguyón vỏỷt lióỷu cho caùc nhaỡ
maùy saớn xuỏỳt vỏỷt lióỷu xỏy dổỷng, khai thaùc khoaùng saớn vaỡ ngaỡnh cọng
nghióỷp chóỳ bióỳn nọng - lỏm - haới saớn.

c. Khờ hỏỷu - thuyớ vn.
Khờ hỏỷu.
Khờ hỏỷu thồỡi tióỳt cuớa huyóỷn mang nhổợng tờnh chỏỳt chung thồỡi tióỳt,
khờ hỏỷu cuớa tốnh, nhổng bón caỷnh õoù cuợng mang nhổợng õỷc õióứm rióng
cuớa khờ hỏỷu tióứu vuỡng.
Nhióỷt õọỹ trung bỗnh haỡng nm laỡ 25,3 0C, nhióỷt õọỹ tọỳi cao laỡ 41,8 0C,
Trang 22

Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
nhióỷt õọỹ tọỳi thỏỳp laỡ 10,50C. Sọỳ giồỡ nừng trung bỗnh nm laỡ 1952 giồỡ.
Lổồỹng mổa phỏn bọỳ khọng õóửu trong nm, thồỡi gian mổa bừt õỏửu tổỡ thaùng
8 vaỡ kóỳt thuùc vaỡo cuọỳi thaùng 12 haỡng nm. Lổồỹng mổa tỏỷp trung cao nhỏỳt
tổỡ thaùng 9 õóỳn thaùng 11 haỡng nm, vaỡo nhổợng thaùng naỡy thổồỡng xaớy ra luợ
luỷt vaỡ lổồỹng mổa giai õoaỷn naỡy chióỳm 70 - 75% lổồỹng mổa caớ nm. Sọỳ
ngaỡy mổa bỗnh quỏn haỡng nm laỡ 153 ngaỡy. ọỹ ỏứm tổồng õọỳi bỗnh quỏn laỡ
84,5%. Tờnh chỏỳt cuớa caùc doỡng khọng khờ khaùc nhau trong caùc muỡa õaợ taỷo
nón hai thồỡi kyỡ khọ vaỡ ỏứm khaùc nhau, muỡa ọng õọỹ ỏứm lồùn vaỡ laỡ thồỡi kyỡ
mổa nhióửu nhỏỳt.
Thuyớ vn.
Hóỷ thuyớ vn trón õởa baỡn huyóỷn rỏỳt phong phuù, phỏn bọỳ õóửu trón
khừp vuỡng laợnh thọứ. Sọng Bọử õi qua ranh giồùi phờa Bừc cuớa huyóỷn vồùi
chióửu daỡi 25 km, lổu lổồỹng doỡng chaớy laỡ 4.000 m3/s. Sọng Hổồng õi qua
ranh giồùi phờa Tỏy - Nam, nhaùnh Hổợu Traỷch daỡi 18 km õi qua vuỡng nuùi
cao cuớa huyóỷn rọửi õọứ vaỡo sọng Hổồng, lổu lổồỹng doỡng chaớy trung bỗnh laỡ
6.000 m3/s.
Ngoaỡi ra, trón õởa baỡn huyóỷn coỡn coù raỡo Bỗnh ióửn daỡi 3 km, khe
Cuỡ Mọng daỡi 12 km, khe ỏửy, khe Rổng ... vaỡ 13 họử chổùa nổồùc khaùc. Phaù
Tam Giang õoaỷn nũm giổợa 2 xaợ Haới Dổồng vaỡ Hổồng Phong rọỹng trón
700 ha vaỡ bồỡ bióứn daỡi trón 7 km chaỷy doỹc phờa ọng taỷo thaỡnh ngổ trổồỡng
rọỹng lồùn.

2.1.2. Tỗnh hỗnh kinh tóỳ - xaợ họỹi.
a. Tỗnh hỗnh õỏỳt õai.
Huyóỷn Hổồng Traỡ coù tọứng dióỷn tờch õỏỳt tổỷ nhión laỡ 520,89 km 2, xóỳp
thổù 5 trong 9 huyóỷn cuớa tốnh. ởa giồùi haỡnh chờnh gọửm 15 xaợ vaỡ 1 thở trỏỳn,
mỏỷt õọỹ dỏn sọỳ laỡ 209 ngổồỡi/km2, cao hồn mỏỷt õọỹ dỏn sọỳ cuớa tốnh (207
ngổồỡi/km2).
Tọứng dióỷn tờch õỏỳt nọng nghióỷp cuớa huyóỷn laỡ 8.318,5 ha, chióỳm

15,97% tọứng dióỷn tờch õỏỳt tổỷ nhión vaỡ chióỳm 29,11% tọứng dióỷn tờch õỏỳt
õang sổớ duỷng. Bỗnh quỏn ruọỹng õỏỳt trón õỏửu ngổồỡi õaỷt 1.015 m2/ngổồỡi.
Trang 23


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
ỏỳt nọng nghióỷp ồớ huyóỷn Hổồng Traỡ chuớ yóỳu laỡ õỏỳt trọửng cỏy haỡng
nm, chióỳm 69,84% dióỷn tờch õỏỳt nọng nghióỷp. Cỏy cọng nghióỷp ngừn
ngaỡy õổồỹc chuù troỹng phaùt trióứn, trong õoù cỏy laỷc vỏựn giổợ vai troỡ chuớ õaỷo.
Dióỷn tờch õỏỳt canh taùc ồớ huyóỷn chuớ yóỳu tỏỷp trung ồớ mọỹt sọỳ xaợ õọửng bũng
coù õióửu kióỷn thuỏỷn lồỹi cho saớn xuỏỳt nhổ: Hổồng Họử, Hổồng Vn, Hổồng
Chổợ, Hổồng Vỏn, Hổồng Vinh vaỡ Tổù Haỷ. ỏỳt saớn xuỏỳt luùa, hoa maỡu laỡ
chuớ yóỳu chióỳm 62,81% õỏỳt trọửng cỏy haỡng nm. Hóỷ sọỳ sổớ duỷng õỏỳt cuớa
huyóỷn tổồng õọỳi cao, õaỷt 1,9 lỏửn.
Vióỷc nuọi trọửng thuyớ saớn trong nhổợng nm qua õaợ coù bổồùc phaùt
trióứn nhanh trón vuỡng õỏửm phaù ven bióứn laỡm tng nhanh dióỷn tờch nuọi
trọửng thuyớ saớn, hióỷn huyóỷn coù 167,2 ha chióỳm 2,01% trong tọứng dióỷn tờch
õỏỳt nọng nghióỷp. (Tỗnh hỗnh sổớ duỷng õỏỳt cuớa huyóỷn Hổồng Traỡ õổồỹc mọ
taớ cuỷ thóứ ồớ baớng sau).
Baớn g mọ taớ tỗnh hỗnh sổớ duỷn g õỏỳt cuớa huyóỷn Hổồng Traỡ nm 2003
Nm 2003

Chố tióu
Dióỷn tờch
(ha)
Tọứn g dióỷn tờch õỏỳt tổỷ
nhión
Dióỷn tờch õỏỳt õang sổớ
duỷn g
A ỏỳt nọng nghióỷp

1 ỏỳt trọửng cỏy haỡng nm
2 ỏỳt vổồỡn taỷp
3 ỏỳt trọửng cỏy lỏu nm
4 ỏỳt mỷt nổồùc NTTS
5 ỏỳt trọửng coớ chn nuọi
B ỏỳt lỏm nghióỷp
1 ỏỳt rổỡng tổỷ nhión
2 ỏỳt rổỡng trọửng
3 ỏỳt ổồm cỏy giọỳng
C ỏỳt chuyón duỡn g
1 ỏỳt xỏy dổỷng
2 ỏỳt giao thọng
3 ỏỳt thuyớ lồỹi

Trang 24

Cồ cỏỳu
(%)


Laỡng nghóử truyóửn thọỳng ồớ Hổồng Traỡ - Thổỡa Thión Huóỳ
4 ỏỳt chuyón duỡng khaùc
D ỏỳt ồớ
1 ỏỳt õọ thở
2 ỏỳt nọng thọn
E ỏỳt chổa sổớ duỷn g
1 ỏỳt õọửng bũng
2 ỏỳt õọửi nuùi
3 Mỷt nổồùc
4 ỏỳt khaùc

(Nguọửn: Nión giaùm thọỳng kó huyóỷn Hổồng Traỡ)
ỏỳt lỏm nghióỷp coù rổỡng vồùi dióỷn tờch laỡ 17.040,65 ha, chióỳm
32,71% tọứng dióỷn tờch õỏỳt tổỷ nhión, chuớ yóỳu laỡ rổỡng ngheỡo, rổỡng trung
bỗnh vaỡ phỏn bọỳ chuớ yóỳu ồớ vuỡng nuùi cao. Nhổợng nm gỏửn õỏy cọng taùc
baớo vóỷ, khoanh nuọi, taùi sinh, trọửng rổỡng kóỳt hồỹp vồùi chổồng trỗnh õởnh
canh, õởnh cổ õaợ hỗnh thaỡnh nhióửu mọ hỗnh, kóỳt hồỹp huy õọỹng nhióửu
nguọửn vọỳn lión doanh, vióỷn trồỹ... õaợ trọửng mồùi 6.000 ha rổỡng tỏỷp trung,
trọửng 755 ha cỏy phỏn taùn, õổa dióỷn tờch rổỡng trọửng lón 9.871,55 ha,
chióỳm 57,93% dióỷn tờch õỏỳt lỏm nghióỷp coù rổỡng.
Hổồng Traỡ coù thóứ coi laỡ huyóỷn coù nhióửu tióửm nng vóử õỏỳt õai, quyợ
õỏỳt chổa sổớ duỷng coỡn nhióửu, chióỳm 45,14% õỏỳt tổỷ nhión (23.514,93 ha).
Trong õoù õỏỳt õọửi nuùi, nuùi õaù chổa sổớ duỷng chióỳm phỏửn lồùn vồùi 84,49%
tọứng dióỷn tờch õỏỳt chổa sổớ duỷng.

b. Tỗnh hỗnh dỏn sọỳ - lao õọỹng.
Vóử dỏn sọỳ: Dỏn sọỳ toaỡn huyóỷn Hổồng Traỡ nm 2002 khoaớng
120.500 ngổồỡi, gọửm 5 dỏn tọỹc anh em sinh sọỳng: Kinh, Pakọ, K'Tu, Taỡ ọi,
Vỏn Kióửu, nhổng chuớ yóỳu laỡ ngổồỡi kinh. Tyớ lóỷ tng dỏn sọỳ tổỷ nhión nm
2002 khoaớng 1,6% vồùi xu thóỳ giaớm dỏửn (nm 2000 laỡ 1,7%). Dỏn cổ phỏn
bọỳ khọng õóửu, tỏỷp trung chuớ yóỳu ồớ caùc xaợ õọửng bũng vaỡ ven caùc truỷc
õổồỡng giao thọng. Mỏỷt õọỹ dỏn sọỳ bỗnh quỏn toaỡn huyóỷn laỡ 209 ngổồỡi/km 2,
cao hồn mỏỷt õọỹ dỏn sọỳ bỗnh quỏn toaỡn tốnh (207 ngổồỡi/km 2). Xaợ coù mỏỷt õọỹ
dỏn sọỳ cao nhỏỳt laỡ Hổồng Vinh: 1661 ngổồỡi/km 2, thỏỳp nhỏỳt laỡ Bỗnh ióửn:
32 ngổồỡi/km2.
Trang 25