một số phương pháp dạy học toán 6 theo mô hình trường học mới

Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TOÁN 6
THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI
PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thời đại ngày nay, khi mà khoa học công nghệ ngày càng phát triển kéo
rất nhiều thứ thay đổi trong đó có giáo dục. Một xu thế tất yếu của nền giáo dục
nước ta là phải thay đổi hình thức giáo dục để tạo ra một lớp người mới năng động,
tự tin, làm chủ chính mình và biết hợp tác. Trên thế giới việc thay đổi phương thức
giáo dục đã diễn ra từ lâu và mang lại nhiều thành công. Hình thức giáo dục mới này
chuyển từ cách dạy học truyền thống thầy dạy trò nghe, ghi chép thụ động sang hình
thức giáo dục hiện đại trò làm việc trải nghiệm chiếm lĩnh kiến thức, thầy quan sát
giúp đỡ. Nổi bật ở hình thức dạy học này còn là cách tổ chức chỗ ngồi, học sinh
được ngồi theo nhóm, được tự do thảo luận đưa ra ý kiến của mình.
Để đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội trong thời kỳ hội nhập, thì giáo dục
nước ta không ngừng được đổi mới và lần đổi mới này là bước tiến quan trọng trong
cải cách giáo dục. Một trong những sự đổi mới mang tính cách mạng về cách dạy và
học của nước ta chính là đưa mô hình trường học mới vào trường phổ thông.
Bắt đầu từ năm học 2011 – 2012, Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai mô hình
trường học mới đối với cấp tiểu học. Năm học 2014 – 2015, triển khai thí điểm thành
công đối với cấp THCS ở 6 tỉnh. Năm học 2015 – 2016 nhân rộng ra khắp các tỉnh
và thành phố trong cả nước. Trường THCS Đồng Nai là trường đầu tiên thực hiện
giảng dạy theo mô hình trường học mới trong năm học 2015 – 2016 ở huyện Cát
Tiên.
Phương pháp dạy và học theo mô hình trường học mới là: Coi quá trình tự học
của học sinh là trung tâm hoạt động giáo dục, giáo viên là người hướng dẫn, đồng
hành với học sinh, giúp học sinh tự tìm hiểu và lĩnh hội kiến thức. Là hình thức dạy
học đặt học sinh vào môi trường học tập tích cực, trong đó học sinh được tổ chức
thành nhóm học tập một cách thích hợp. Cách học này giúp các em rèn luyện và phát
triển kĩ năng làm việc, kĩ năng giao tiếp, tạo điều kiện cho học sinh học hỏi lẫn nhau,

phát huy vai trò trách nhiệm, tính tích cực xã hội trên cơ sở làm việc hợp tác.
Đối với cấp THCS, việc rèn cho các em các kỹ năng học hợp tác là hết sức cần
thiết, tạo điều kiện để các em có nhiều cơ hội giao lưu, học hỏi lẫn nhau, giúp đỡ lẫn
nhau, góp phần vào việc giáo dục toàn diện nhân cách cho học sinh.
Trong mô hình trường học mới, giáo viên không phải đứng trên bục giảng gắn
liền với phấn trắng bảng đen nữa thì việc chọn lựa các phương pháp, phương tiện hỗ
trợ giảng dạy theo mô hình trường học mới như thế nào? Học sinh có tiếp thu được
kiến thức đầy đủ và hiệu quả hơn cách dạy và học như hiện nay hay không? Đó luôn
là điều trăn trở của các cấp quản lý, giáo viên, phụ huynh, học sinh và của toàn xã
hội. Cũng vì đó, làm cho giáo viên chưa đủ tự tin về cả phương pháp cũng như kĩ
năng để vận dụng vào quá trình dạy học.
Chính vì vậy lớp học theo mô hình trường học mới rất khó khăn trong quá
trình tổ chức dạy học nói chung và môn toán nói riêng. Bởi vì môn toán là môn học
đặc trưng chiếm thời lượng rất nhiều trong tất cả các môn học. Môn toán đòi hỏi tư
duy logic và sự tập trung cao độ. Học sinh gặp nhiều khó khăn trong quá trình trải
nghiệm, thực hành, chiếm lĩnh kiến thức. Xuất phát từ thực tế này và với mong
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 1


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

muốn hoàn thiện các phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy học
môn toán trong mô hình trường học mới, tôi xin trình bày chuyên đề “Một số
phương pháp đặc trưng dạy học môn toán 6 theo mô hình trường học mới”.
II. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu của giải pháp là học sinh lớp 6 mô hình trường học mới
tại trường THCS Đồng Nai – Huyện Cát Tiên.

2. Phạm vi nghiên cứu:
Giải pháp được nghiên cứu đối với môn toán ở lớp 6A1 và 6A4 trường THCS
Đồng Nai - Huyện Cát Tiên.

PHẦN 2: NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận
Theo các kết quả nghiên cứu về đổi mới giáo dục trong mô hình trường học
mới thì phương pháp dạy học là cách dạy hướng tới việc học tập chủ động, chống lại
thói quen học tập thụ động. “Tích cực” trong phương pháp được dùng với nghĩa chủ
động hoạt động, trái nghĩa với bị động, chứ không dùng theo trái nghĩa với tiêu cực.
Mô hình trường học mới đòi hỏi phát huy tính tích cực của cả người dạy và người
học. Thực chất mô hình này đòi hỏi người dạy phải phát huy được tính tích cực,
chủ động của người học.
Mô hình dạy học này thể hiện ở các dấu hiệu đặc trưng như:
- Dạy học thông qua tổ chức các hoạt động của học sinh: Nhân cách của
người học được hình thành và phát triển thông qua các hoạt động chủ động, thông
qua các hành động có ý thức. Trí tuệ của trẻ được phát triển nhờ sự “đối thoại” giữa
chủ thể với đối tượng và môi trường. Học sinh là chủ thể của hoạt động học tập do
giáo viên tổ chức và chỉ đạo, thông qua đó tự lực khám phá những điều mình chưa
biết chứ không phải là thụ động tiếp thu những tri thức đã được sắp đặt sẵn. Học sinh
được đặt vào những tình huống của đời sống thực tế, trực tiếp quan sát, làm thí
nghiệm, thảo luận, giải quyết vấn đề đặt ra theo suy nghĩ cá nhân, từ đó vừa nắm
được kiến thức mới, kĩ năng mới vừa được bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo
của mình.
- Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học: Xem việc rèn luyện
phương pháp học tập cho học sinh không chỉ là một biện pháp nâng cao hiệu quả dạy
học mà còn là một mục tiêu dạy học. Trong phương pháp học thì cốt lõi là phương
pháp tự học. Phương pháp tự học là cầu nối giữa học tập và nghiên cứu khoa học.
Nếu rèn luyện cho học sinh có được phương pháp, kĩ năng, thói quen tự học, biết vận

dụng linh hoạt những điều đã học vào những tình huống mới, biết tự lực phát hiện,
đặt ra và giải quyết những vấn đề gặp phải trong thực tiễn thì sẽ tạo cho các em lòng
ham học, khơi dậy tiềm năng vốn có của các em. Vì vậy, mô hình trường học mới
nhấn mạnh dạy phương pháp học trong quá trình dạy học, cố gắng tạo ra sự chuyển
biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động.
- Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác: Trong học tập,
không phải mọi tri thức, kĩ năng, thái độ đều được hình thành bằng những hoạt động
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 2


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

thuần tuý cá nhân. Lớp học là môi trường giao tiếp thầy- trò, trò - trò, tạo nên mối
quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường đi tới những tri thức mới.
Nhóm học tập là đặc trưng của lớp học trường học mới. Mọi hoạt động học hầu
như diễn ra ở nhóm. Mỗi nhóm học tập có từ 4 đến 6 học sinh, chia thành 2 hoặc 3
cặp đôi. Nhóm trưởng là người nhận nhiệm vụ từ giáo viên, điều hành hoạt động của
nhóm và báo cáo kết quả học tập của nhóm với giáo viên. Nói là hoạt động nhóm
nhưng: Trước hết học sinh phải tự học, thông qua tự trải nghiệm, khám phá, nghiên
cứu tài liệu để có được những hiểu biết cá nhân về việc học tập; Sau nghiên cứu cá
nhân là chia sẻ trong cặp đôi. Học sinh có thể đổi vở để kiểm tra bài làm của bạn; nói
cách nghĩ, cách làm bài cho bạn nghe; tiếp thu góp ý của bạn; điều chỉnh ý kiến, kết
quả của mình. Chia sẻ trong cặp đôi giúp học sinh kiểm tra hiểu biết của bản thân,
tiếp thu góp ý của bạn, bảo vệ chính kiến của mình giúp học sinh tiếp cận vấn đề
theo những góc độ khác nhau.
- Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò: Trong dạy học, việc
đánh giá học sinh không chỉ nhằm mục đích nhận định thực trạng học tập để điều
chỉnh hoạt động học của học trò mà còn đồng thời tạo điều kiện nhận định thực trạng

dạy để điều chỉnh hoạt động dạy của thầy. Việc học sinh tham gia đánh giá lẫn nhau
sẽ có tác dụng tích cực để học sinh tự học và điều chỉnh bản thân.
Tóm lại, trong phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới, người
được giáo dục trở thành người tự giáo dục, là nhân vật tự giác, chủ động có ý thức về
sự giáo dục bản thân mình.
2. Cơ sở thực tiễn
Mô hình trường học mới cấp trung học cơ sở được Bộ Giáo dục và Đào tạo
triển khai thực nghiệm đối với lớp 6 từ năm học 2014  2015 và nhân rộng cả nước
trong năm học 2015 - 2016 với mục tiêu là đổi mới đồng bộ các hoạt động sư phạm
trong nhà trường. Khi áp dụng vào thực tế giảng dạy, nó đã phát sinh một số vấn đề
thực tế sau:
- Vấn đề thứ nhất: Tài liệu giảng dạy thay đổi.
Điểm khác biệt đầu tiên trong mô hình trường học mới chính là Sách hướng
dẫn học sẽ thay cho sách giáo khoa hiện hành, học sinh học theo mô hình trường học
mới sử dụng sách Hướng dẫn học được thiết kế dựa trên chương trình giáo dục phổ
thông hiện hành theo định hướng tích hợp. Và là tài liệu “3 trong 1” dùng chung cho
cả giáo viên, học sinh và phụ huynh.
Mỗi bài học trong sách Hướng dẫn học được biên soạn theo chủ đề tích hợp để
có thể tổ chức hoạt động học tích cực, tự lực của học sinh theo các phương pháp và
kĩ thuật dạy học tích cực và chia thành 5 hoạt động: "Khởi động", "Hình thành kiến
thức", "Luyện tập", "Vận dụng", "Tìm tòi, mở rộng".
Trong đó hoạt động học của học sinh trong mỗi bài học cần được thực hiện
một cách linh hoạt ở trong lớp, ngoài lớp, ở nhà và cộng đồng. Các hoạt động học
của học sinh được tổ chức trên lớp, cùng với các hoạt động học ở ngoài lớp học tạo
thành chuỗi hoạt động học theo tiến trình sư phạm của phương pháp dạy học tích cực
được sử dụng.
Hoạt động "Vận dụng" và "Tìm tòi, mở rộng" là các hoạt động chủ yếu giao
cho học sinh thực hiện ở ngoài lớp học, không tổ chức dạy học hoàn toàn trên lớp.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 3


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Vì vậy nội dung các hoạt động này trong tài liệu Hướng dẫn học có thể là cung cấp
thông tin bổ sung; nêu những yêu cầu, định hướng và gợi ý về phương pháp thực
hiện; mô tả sản phẩm học tập phải hoàn thành để học sinh tự phát hiện, lựa chọn tình
huống thực tiễn giúp vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học được trong bài học và tìm
tòi, mở rộng theo sở thích, sở trường, hứng thú của mình. Các hoạt động này hết sức
cần thiết và quan trọng, giúp cho việc phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh,
cần phải tổ chức thực hiện đầy đủ và hiệu quả nhưng không yêu cầu tất cả học sinh
thực hiện như nhau, sản phẩm học tập của mỗi học sinh trong các hoạt động này
cũng không giống nhau.
- Vấn đề thứ hai: Cách dạy và cách học thay đổi.
Như vậy, thực tế thì kiến thức và phương pháp dạy học là không hề thay đổi
chỉ thay đổi hình thức, kĩ thuật dạy học trên lớp. Chính vì vậy mà dẫn đến những
lúng túng, khó khăn cho cả người dạy và người học.
Lớp học được bố trí thành các nhóm, không gian lớp học cũng thay đổi, học
sinh không còn ngồi đối diện với bảng đen và giáo viên nữa. Có nghĩa việc “trình
bày bảng” của giáo viên không còn là vấn đề quan trọng nữa. Sự thay đổi này tạo
nên sự khó thích nghi đối với học sinh, đối với giáo viên không phải chỉ trong thời
gian ngắn có thể làm quen được. Tính chây lười trong học tập, ỷ lại vào việc cung
cấp kiến thức của giáo viên dẫn đến học sinh không hiểu bài, dẫn đến việc phụ
huynh không muốn cho con em theo học chương trình trường học mới.
Có thể hiểu một cách “nôm na” là mỗi nhóm học sinh là một lớp học nhỏ. Như
vậy trong một tiết học trong mô hình trường học mới giáo viên phải dạy cùng lúc
nhiều lớp học (trong một không gian giới hạn là phòng học), mỗi lớp học lại có một
tiến độ học tập khác nhau (trong cùng một chương trình học). Nếu ta ví von “hài
hước” thì người giáo viên trong mô hình trường học mới là siêu nhân, là người có “3

đầu 6 tay” và phải làm việc cật lực mới đáp ứng được một tiết dạy, chưa bàn đến
hoạt động “Vận dụng” và “Tìm tòi, mở rộng”.
Môn toán là môn có những đặc thù riêng, được xem là môn khó học nhất về
kiến thức và là môn cơ bản nhất để rèn luyện kĩ năng học sinh. Trong một tiết học
toán mô hình trường học mới giáo viên phải làm việc gấp nhiều lần so với tiết dạy
hiện hành. Từ đó đòi hỏi sự linh hoạt của người giáo viên cũng phải thay đổi theo.
Tóm lại, với sự thay đổi về cách dạy và cách học theo mô hình trường học mới
đòi hỏi giáo viên phải thích ứng và nhanh chóng hoàn thiện phương pháp, kĩ thuật
dạy học mới có thể đáp ứng được.
- Vấn đề thứ ba: Môi trường giáo dục thân thiện – học sinh tích cực.
Từ năm học 2008 – 2009 ngành giáo dục phát động phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện học sinh tích cực”, “Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm
gương đạo đức, tự học và sáng tạo”. Trường học mới là tín hiệu đáng mừng cho
những ai quan tâm đến môi trường giáo dục thân thiện, là bước tiến của ngành. Học
sinh nhận thấy mình được tôn trọng, tìm được niềm vui, sự tin tưởng, đoàn kết, tình
bạn trong sáng, trân trọng tình thầy trò. Học sinh biết tích cực hoạt động trong học
tập, bước đầu rèn luyện kĩ năng sống đó là: “Học để biết. Học để làm. Học để tự
khẳng định mình. Học để cùng chung sống”. Giáo viên ngoài dạy kiến thức còn giáo
dục tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước cho học sinh.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 4


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Xác định rõ vai trò quan trọng của việc đổi mới phương pháp dạy học trong
mô hình trường học mới trước thực tiễn còn khá nhiều khó khăn như: Sự bỡ ngỡ
trong dạy và học, về cơ sở vật chất phục vụ dạy và học, điều kiện làm việc của thầy,
điều kiện học tập của trò, sự quan tâm của các lực lượng xã hội đối với học sinh.

Trước thực tế đó, là một người trực tiếp tham gia giảng dạy tôi xin mạnh dạn áp
dụng những kinh nghiệm mà bản thân có được qua thực tiễn dạy học từ trước đến
nay vào mô hình trường học mới với mục đích đem lại hiệu quả thiết thực giúp nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường.
II. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG CÁC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN
TOÁN THEO MÔ HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI HIỆN NAY
1. Thực trạng việc lựa chọn phương pháp dạy học môn toán 6 trường học mới
hiện nay
Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã được đặt ra đối với tất cả các cấp học
trong hệ thống giáo dục. Đặc biệt, khi chúng ta tiến hành đổi mới chương trình và
sách giáo khoa thì vấn đề đổi mới phương pháp dạy học đã trở thành một yêu cầu
cấp thiết. Tuy nhiên đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới
đang thử nghiệm chưa được thực hiện một cách đồng bộ ở các trường học, cấp học,
các vùng miền trong cả nước.
Việc sử dụng phối hợp các phương pháp, các kỹ thuật dạy học để phát huy
tính tích cực, sáng tạo của học sinh còn hạn chế. Việc gắn nội dung dạy học với các
tình huống thực tiễn cũng như để giải quyết các chủ đề phức hợp của thực tiễn chưa
được chú trọng.
Kiểu dạy học phổ biến trong nhiều môn học nói chung và môn toán nói riêng
hiện nay vẫn là giáo viên truyền thụ những nội dung được trình bày trong SGK, học
sinh nghe và ghi nhớ một cách thụ động.
Huyện Cát Tiên là một huyện vùng sâu, cuộc sống còn rất nhiều khó khăn,
nhận thức về đổi mới giáo dục trong suy nghĩ của các bậc phụ huynh là sự thay đổi
theo hướng bớt đi môn học nào tốt môn đó, chứ không phải là học sinh phải tự học.
Sự thay đổi đột ngột về cách học, cách dạy và cấu trúc Sách hướng dẫn học đã làm
cho tâm lý của học sinh, phụ huynh và chính cả những người đang trực tiếp giảng
dạy không kịp thích ứng.
Với những tiết dạy thông thường hiện nay, giáo viên có thể đã định hướng và
chọn lựa một số phương pháp cho tiết học. Nếu có thay đổi ngay trong lúc giảng bài
thì sự thay đổi là không lớn. Nhưng với tiết dạy theo mô hình trường học mới giáo

viên sẽ gặp khó khăn và hoàn toàn bỡ ngỡ cho việc lựa chọn phương pháp dạy học
như thế nào để phù hợp trong một tiết dạy với cùng một lúc ở nhiều nhóm học khác
nhau và tiến độ học tập khác nhau. Phấn trắng bảng đen không còn là điều bắt buộc,
thay vào đó chỉ cần một tờ giấy nháp, một chiếc bảng con cũng có thể truyền đạt
kiến thức mong muốn; thay vì nói một lần cho cả lớp nghe thì phải nói nhiều lần cho
nhiều nhóm khác nhau. Một lớp học mà tất cả các học sinh im lặng chăm chú nghe
giảng bài đã biến mất, thay vào đó là một lớp học náo nhiệt những tranh luận, những
“cãi vã nảy lửa” về bài học, những tiếng cười, những câu nói đùa giỡn khen chê đầy
tính thơ ngây, những nét mặt rạng ngời kèm tràn pháo tay và cả những câu hát bất
chợt khi một vấn đề bài học được giải quyết, v.v… Hoàn toàn mới mẻ, hoàn toàn
khác thói quen đứng lớp ngày nào!
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 5


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

2. Những thuận lợi và khó khăn:
2.1. Thuận lợi:
- Trường THCS Đồng Nai là trường đầu tiên của huyện tham gia giảng dạy thí
điểm theo mô hình trường học mới và được rất nhiều sự quan tâm hỗ trợ của Phòng
Giáo dục và Đào tạo huyện Cát Tiên, của chính quyền địa phương và đặc biệt là sự
quan tâm, giúp đỡ của nhà trường luôn tạo mọi điều kiện để giúp chúng tôi hoàn
thành tốt công tác dạy và học đúng theo tinh thần của trường học mới.
- Cơ sở vật chất trường lớp tương đối khang trang. Lớp học có đầy đủ hệ
thống bóng đèn điện, máy quạt, cửa sổ, cửa chính cung cấp đủ ánh sáng cho các em
học tập. Môi trường học tập sạch sẽ, thân thiện.
- Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, hết lòng vì học sinh thân yêu.
- Đa số học sinh chăm ngoan, có ý thức học tập tốt.

- Tài liệu học tập được thiết kế theo kiểu “3 trong 1”, nhìn vào tài liệu rất
thuận tiện cho cả giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học. Mặc khác tài liệu
học tập cung cấp về được in màu và tranh ảnh rất đẹp nên gây hứng thú học tập của
học sinh.
- Thời gian dạy không nhất thiết phải đúng như qui định mà giáo viên có thể
linh động tùy theo tình hình lớp và bài học.
- Trong sách hướng dẫn cụ thể dễ hiểu. Ở nhà bố mẹ có thể nhìn sách và
hướng dẫn cho các em được.
- Đa số phụ huynh nhiệt tình rất quan tâm đến việc học tập của con em mình,
mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập cho học sinh. Thường xuyên phối kết hợp với giáo
viên trong công tác giảng dạy cũng như trang trí lớp.
- Học sinh được giáo viên quan tâm giúp đỡ cụ thể sâu sát.
2.2. Khó khăn:
- Đây là mô hình trường học kiểu mới cho nên giáo viên vừa trải nghiệm, vừa
rút kinh nghiệm chắc chắn không tránh khỏi bỡ ngỡ, lúng túng với phương pháp
giảng dạy mới.
- Tuy không soạn bài nhưng giáo viên mất rất nhiều thời gian vào việc chuẩn
bị đồ dùng học tập như: phiếu bài tập (cá nhân, nhóm, phiếu thống nhất), … Và góc
học tập môn toán chưa thật sự phong phú, chưa thu hút được học sinh.
- Đây là năm đầu tiên học sinh được tiếp cận với phương pháp học mới nên
các em vẫn còn lúng túng, chưa biết cách tự học.
- Do đặc thù dạy theo mô hình trường học mới là “dạy theo nhóm”, khi phân
chia nhóm giáo viên phải chia đều các đối tượng học sinh chậm tiếp thu chậm nhớ
vào đều các nhóm. Vì thế trong một tiết dạy giáo viên phải đi lại thường xuyên và
giảng giải nhiều cho từng cá nhân học sinh nên rất vất vả trong cả tiết dạy.
- Trong lớp học có nhiều học sinh chưa chăm, không có ý thức tự học, phụ
huynh không quan tâm, các em không ôn bài ở nhà nên đến lớp làm bài chậm, không
hoàn thành được các bài tập như sách yêu cầu.
- Đối với học sinh được phân công làm nhóm trưởng nhiều em năng lực còn
hạn chế nên nhiều lúc không biết bạn mình làm như vậy đúng hay sai dẫn đến đánh

giá còn sai lệch.
- Trong hoạt động luyện tập, đa số các bài tập được sách chỉ định hoạt động cá
nhân. Chính vì vậy mà nhiều em chậm hiểu sẽ phải đưa thẻ “cứu trợ”. Giáo viên phải
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 6


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

đi đến từng nhóm để giảng giải cho từng em rất tốn thời gian và phải nói rất nhiều
lần rất vất vả.
- Vì khả năng đánh giá đúng/sai của một số em chưa tốt, có nhiều bài toán
theo suy nghĩ của các em là đúng nên các em không cần đưa thẻ cứu trợ dẫn đến giáo
viên không kịp thời trợ giúp nên ảnh hưởng đến việc nắm kiến thức ở một số em.
III. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN TOÁN 6 THEO MÔ
HÌNH TRƯỜNG HỌC MỚI
1. Kết hợp quy trình dạy học 5 bước với 10 bước học tập của học sinh
1.1. Quy trình dạy học 5 bước
Trong một tiết dạy học Toán hiện nay, ta thường thiết kế quá trình dạy học
theo phương pháp dạy học tích cực và thường sử dụng hai kiểu cấu trúc chính là:
Nghe giảng lí thuyết -> Theo dõi bài tập mẫu -> Luyện tập hoặc Theo dõi bài tập
mẫu -> Rút ra lí thuyết -> Luyện tập. Tuy nhiên, nếu giáo viên sử dụng không hợp
lí sẽ dẫn đến lối dạy học mang tính áp đặt, bình quân, đồng loạt.
Trong mô hình trường học mới, tài liệu hướng dẫn học môn Toán 6 được thiết
kế theo hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, khuyến khích sử dụng
kiểu dạy học thông qua các hoạt động trải nghiệm, khám phá, phát hiện của học sinh
và thiết kế theo quy trình dạy học 5 bước.
Quy trình dạy học 5 bước

Bước 1: Gợi động cơ, tạo hứng thú

Các hoạt động trong sách

Bước 2: Trải nghiệm

Bước 3: Phân tích, khám phá, rút ra bài học
Bước 4: Thực hành
Bước 5: Vận dụng

1.1.1. Bước 1: Gợi động cơ, tạo hứng thú
Tạo cho học sinh một động cơ, một ham muốn tìm ra con đường đi tới đích,
tìm cách chiếm lĩnh kiến thức mới. Từ đó khêu gợi trí tò mò khoa học, sự hứng thú
khám phá cái mới. Đây chính là một biện pháp quan trọng để phát huy tính tự giác,
chủ động trong học tập của học sinh.
Kết quả cần đạt được trong bước 1:
- Kích thích sự tò mò, khơi dậy hứng thú của học sinh về chủ đề sẽ học; Học
sinh cảm thấy vấn đề nêu lên rất gần gũi với mình.
- Không khí lớp học vui, tò mò, chờ đợi, thích thú.
Cách làm: Đặt câu hỏi; Đố vui; Kể chuyện; Đặt một tình huống; Tổ chức trò
chơi… Có thể thực hiện với toàn lớp, nhóm nhỏ, hoặc cá nhân từng học sinh.
Trong một bài học Toán 6 theo mô hình trường học mới, bước 1 này chính là
hoạt động
. Ở đây ta hiểu “Khởi động” có 2 mục đích cần đạt
khi tổ chức tiết học:
+ Tạo ra các hoạt động vui chơi, giải trí với mục đích vận động thân thể để
học sinh có một tâm lý thoải mái trước khi bước vào một bài học.

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 7


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

+ Tạo ra một tình huống có vấn đề về kiến thức chưa được học, đòi hỏi
người học phải tìm cách giải quyết nó, muốn làm điều đó phải tìm một công cụ
mới.
Ví dụ 1: Tổ chức các hoạt động trò chơi vận động thân thể nhằm tạo ra tình
huống có vấn đề ngay trong trò chơi để dẫn dắt vào bài học mới.
Chẳng hạn trong “§1: Tập hợp. Phần tử của tập hợp” – Sách HDH 6/Tr3

Ví dụ 2: Tổ chức các hoạt động trò chơi nhằm tạo ra tâm lý thoải mái và tình
huống có vấn đề ngay trong hoạt động khởi động.
Chẳng hạn trong “§2: Tập hợp các số tự nhiên” - Sách HDH 6/Tr9

Ví dụ 3: Tạo ra một tình huống có vấn đề về kiến thức chưa được học, đòi hỏi
người học phải tìm cách giải quyết nó, muốn làm điều đó phải tìm một công cụ mới.
Chẳng hạn trong “§4: Số phần tử của một tập hợp. Tập hợp con” - Sách HDH
6/Tr18

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 8


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Chú ý:
- Trong ví dụ 3 bài tập “tìm số tự nhiên x mà x + 5 = 2” là tình huống có vấn

đề rõ ràng và học sinh hoàn toàn bỡ ngỡ vì không có cách nào giải được, giáo viên
cần phải tận dụng tình huống để kích thích sự tò mò, hứng thú của học sinh.
- Khi bài học không có thiết kế trò chơi thì giáo viên có thể thiết kế trò chơi
khác có liên quan bài học để thu hút học sinh.
- Có nhiều bài học không có hoạt động khởi động thì giáo viên tổ chức các
hoạt động (không nhất thiết phải gắn với bài học) nhằm mục đích vui chơi, vận động
thân thể như hát, chơi trò chơi tập thể, …
- Hoạt động với mục đích vận động thân thể thường rất lôi cuốn học sinh, giáo
viên cần chấm dứt hoạt động đúng lúc cần thiết để không làm mất thời gian tiết học.
1.1.2. Bước 2: Trải nghiệm
Để nhận thức được về một đối tượng, một sự việc hay một vấn đề nào đó,
người học phải dựa trên vốn kiến thức, vốn kinh nghiệm đã có từ trước. Nếu học
sinh không có vốn kiến thức cần thiết, hoặc không có những trải nghiệm nhất định
thì không thể hình thành được kiến thức mới. Hơn nữa, trong dạy học môn toán, kiến
thức hình thành trước thường là cơ sở để hình thành, phát triển những kiến thức tiếp
theo. Do đó, trong dạy học, người giáo viên cần phải tìm hiểu vốn kinh nghiệm và
những hiểu biết sẵn có của học sinh trước khi học một kiến thức mới và tổ chức cho
học sinh trải nghiệm. Sự định hướng và tổ chức các hoạt động của giáo viên là quan
trọng, nhưng vốn kiến thức của học sinh, những trải nghiệm của học sinh vẫn là yếu
tố quyết định trong việc hình thành kiến thức mới.
Kết quả cần đạt trong bước 2:
- Huy động vốn hiểu biết, kinh nghiệm có sẵn của học sinh để chuẩn bị học
bài mới.
- Học sinh trải qua tình huống có vấn đề, trong đó chứa đựng những nội dung
kiến thức, những thao tác, kĩ năng để làm nảy sinh kiến thức mới.
Cách làm: Tổ chức các hình thức trải nghiệm gần gũi với học sinh. Nếu là
tình huống diễn tả bằng lời văn, thì câu văn phải đơn giản, gần gũi với học sinh. Có
thể thực hiện với toàn lớp, nhóm nhỏ, hoặc cá nhân từng học sinh.
Trong một bài học Toán 6 theo mô hình trường học mới, bước 2 này chính là
phần chuyển tiếp giữa hoạt động

và
và cả trong
suốt hoạt động
. Ở đây ta hiểu “trải nghiệm” là thông qua những
tình huống phát sinh thực tiễn dẫn đến những nhu cầu mới, kiến thức mới.
Ví dụ 1: - Trong “§1: Tập hợp. Phần tử của tập hợp” thì hoạt động trò chơi
“Thu thập đồ vật” là một hoạt động trải nghiệm cho kiến thức mới về tập hợp.
- Trong “§2: Tập hợp các số tự nhiên” thì trò chơi “1. Đố bạn viết số” và bài
tập “2. Thực hiện các hoạt động” là hoạt động trải nghiệm về tập hợp chỉ có các số
tự nhiên, từ đó đặt ra câu hỏi “Tập hợp đó là gì? Tên gọi? Kí hiệu?”
- Trong “§4: Số phần tử của một tập hợp. Tập hợp con” thì bài toán “tìm số tự
nhiện x biết x + 5 = 2” là một trải nghiệm bài toán thực tế mà không có đáp số, từ đó
đặt ra câu hỏi “vậy những phần tử x này là cái gì? Gọi nó thế nào? Kí hiệu ra sao?”

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 9


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Ví dụ 2: Đối với môn hình học 6 thì hoạt động trải nghiệm thường dễ nhận
biết thông qua các yêu cầu “Thực hiện các hoạt động sau” như: Quan sát và nhận
xét, Đọc và làm theo, em vẽ, em viết, …

1.1.3. Bước 3: Phân tích, khám phá – Rút ra bài học
Là quá trình xem xét, nhìn nhận, tìm hiểu đối tượng, sự việc, phát hiện đặc
điểm, ý nghĩa của chúng, trên cơ sở đó tìm tòi, khám phá ý tưởng mới. Đúc rút thành
bài học, khái niệm, quy tắc lí thuyết hay thực hành mới.
Kết quả cần đạt được ở bước 3:

- Rút ra được kiến thức, khái niệm hay quy tắc lí thuyết, thực hành mới.
- Nếu là một dạng toán mới thì học sinh phải nhận biết được dấu hiệu, đặc
điểm và nêu được các bước giải dạng toán này.
Cách làm: - Dùng các câu hỏi gợi mở, câu hỏi phân tích, đánh giá để giúp
học sinh thực hiện tiến trình phân tích và rút ra bài học.
- Có thể sử dụng các hình thức thảo luận cặp đôi, thảo luận theo nhóm, hoặc
các hình thức sáng tạo khác nhằm kích thích trí tò mò, sự ham thích tìm tòi, khám
phá phát hiện của học sinh...
Trong một bài học Toán 6 theo mô hình trường học mới, bước 3 này chính là
hoạt động
. Ở bước này giáo viên cố gắng nêu ra các câu
hỏi từ bước 2 để học sinh có nhu cầu về tìm hiểu kiến thức mới và tìm hiểu nó.
Đặc trưng để nhận biết ở bước 3 này chính là hoạt động “đọc kĩ nội dung sau”
và các bài tập ngay sau đó.
Ví dụ 1: Trong “§1: Tập hợp. Phần tử của tập hợp” – Sách HDH 6/Tr3
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 10


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Chú ý: - Nên soạn những câu hỏi thích hợp giúp học sinh đi vào tiến trình
phân tích thuận lợi và hiệu quả.
- Vì học sinh học theo tiến độ cá nhân nên giáo viên không phải lo “chạy”
giáo án, do đó cần giành một ít thời gian thích hợp để các em trong nhóm kiểm tra
chéo nhau phần kiến thức mới.
- Khuyến khích học sinh đặt câu hỏi tình huống đối với giáo viên hoặc với bạn
để nâng cao khả năng tìm tòi, khám phá và nắm sâu kiến thức mới hơn.

- Khi gặp
có nghĩa bước 3
(trong tiết đang dạy) đã kết thúc, đây là lúc mà giáo viên cần chốt lại những kiến
thức cần thiết của bài học.
1.1.4. Bước 4: Thực hành
Ở bước này yêu cầu học sinh phải vận dụng những kiến thức vừa tiếp thu
được để giải quyết những nhiệm vụ cụ thể, qua đó giáo viên xem học sinh đã nắm
được kiến thức hay chưa và nắm được ở mức độ nào. Đây là những hoạt động như
trình bày, luyện tập, bài thực hành,… giúp cho các em thực hiện tất cả những hiểu
biết ở trên lớp và biến những kiến thức thành kĩ năng.
Kết quả cần đạt được ở bước 4:
- HS nhớ dạng cơ bản một cách vững chắc; làm được các bài tập áp dụng dạng
cơ bản theo đúng quy trình.
- HS biết chú ý tránh những sai lầm điển hình thường mắc trong quá trình giải
bài toán dạng cơ bản.
Cách làm:
- Thông qua việc giải những bài tập rất cơ bản để học sinh rèn luyện việc nhận
dạng, áp dụng các bước giải và công thức cơ bản. Giáo viên quan sát giúp học sinh
nhận ra khó khăn của mình, nhấn mạnh lại quy tắc, thao tác, cách thực hiện.
- Tiếp tục ra các bài tập với mức độ khó dần lên phù hợp với khả năng của học
sinh. Giáo viên tiếp tục giúp các em giải quyết khó khăn bằng cách liên hệ lại với
các quy tắc, công thức, cách làm, thao tác cơ bản đã rút ra ở trên.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 11


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Trong một bài học Toán 6 theo mô hình trường học mới, bước này là hoạt

động
. Ở bước này giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động
cá nhân rồi đến hoạt động nhóm để các em học tập lẫn nhau, tự sửa lỗi cho nhau,
giúp cho quá trình học tập hiệu quả hơn.
Ví dụ: Trong “§9: Quy tắc dấu ngoặc” – Sách HDH 6/Tr129

Chú ý: - Có thể giao bài tập áp dụng cho cả lớp, cho từng cá nhân, hoặc theo
nhóm, theo cặp đôi, theo bàn, theo tổ HS.
- Các bài tập trong hoạt động luyện tập thường được thiết kế theo theo 3
mức: Thấp, trung bình, nâng cao. Tùy đối tượng học sinh mà giáo viên yêu cầu mức
độ cần đạt được ngay tại lớp hoặc ra thêm bài tập để nâng cao hơn.
1.1.5. Bước 5: Vận dung
Vận dụng điều đã học để giải quyết các tình huống trong thực hành, giải thích
các hiện tượng trong cuộc sống hoặc thay đổi cách làm cũ.
Kết quả cần đạt được ở bước 5:
- Học sinh củng cố, nắm vững các nội dung kiến thức trong bài đã học.
- Học sinh biết vận dụng kiến thức đã học trong hoàn cảnh mới, đặc biệt trong
những tình huống gắn với thực tế đời sống hàng ngày.
- Cảm thấy tự tin khi lĩnh hội và vận dụng kiến thức mới .
Cách làm:
- Học sinh thực hành, vận dụng từng phần, từng đơn vị kiến thức cơ bản của
nội dung bài đã học.
- Giáo viên giúp học sinh thấy được ý nghĩa thực tế của các tri thức toán học,
từ đó khắc sâu kiến thức đã học.
- Khuyến khích học sinh diễn đạt theo ngôn ngữ, cách hiểu của chính các em,
tập phát biểu, tập diễn đạt bước đầu có lí lẽ, có lập luận.
Bước
này
là
hoạt

động
và
. Ở bước này giáo viên yêu cầu học sinh hoạt động
với sự trợ giúp của cộng đồng, cha mẹ, bạn bè, ... tất cả các nguồn học liệu mà các
em có thể tìm được như sách báo, internet, ..
Kết quả của bước này sẽ được các em chia sẻ với nhau và báo cáo với thầy cô
của mình.
Ví dụ: Trong “§2: Ba điểm thẳng hàng” – Sách HDH 6/T1/Tr165

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 12


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Chú ý: - Tuy không yêu cầu các em phải hoàn thành hết tất cả các hoạt động
này, nhưng giáo viên nên khuyến khích và động viên các em để nhằm mục đích rèn
luyện và hình thành dần kĩ năng sống.
1.1.6. Một số lưu ý khi giảng dạy
- Có thể hiểu “Quy trình 5 bước lên lớp” chính là phương pháp dạy học “bàn
tay nặn bột” được áp dụng vào trường hợp giảng dạy cụ thể là môn Toán. Quy trình
dạy học 5 bước và 5 hoạt động trong sách chỉ mang tính tương đối, cho nên kế hoạch
bài dạy cần phải được thiết kế linh hoạt và thực hiện mềm dẻo trong quá trình dạy
học. Ở bước 4 và bước 5 xét trong phạm vi tổ chức một tiết/bài dạy, cũng có thể chia
hai bước này cùng lúc với 3 hoạt động C, D, E.
- Các hoạt động có thể kết hợp với nhau hoặc bớt đi một, hai hoạt động tùy
đặc trưng của bài dạy, nhưng hoạt động có tính chất vui chơi, vận động không nên
bớt đi mà cần sắp xếp thời gian thêm vào trong mỗi tiết dạy. Nếu bài dạy có 2 tiết
dạy liền nhau thì nên có thời gian vui chơi giữa 2 tiết.

- Trong tài liệu hướng dẫn học, ở mỗi bài học, các hoạt động học tập đều được
chỉ dẫn cụ thể và chi tiết, nên cần rèn luyện kĩ năng cho mỗi học sinh, luôn ý thức
được mình phải bắt đầu và kết thúc hoạt động học tập như thế nào, không cần chờ
đến sự nhắc nhở của giáo viên.
1.2. Quy trình 10 bước học tập của học sinh theo mô hình trường học mới
Bước 1. Chúng em làm việc nhóm (nhóm trưởng lấy tài liệu và đồ dùng).
Bước 2. Em đọc tên bài học và viết vào vở.
Bước 3. Em đọc mục tiêu bài học.
Bước 4. Em thực hiện hoạt động cơ bản ( nhớ xem làm việc cá nhân hay theo
nhóm theo lôgô trong tài liệu).
Bước 5. Kết thúc HĐ cơ bản, em tự đánh giá rồi báo cáo những việc đã làm
được với thầy, cô giáo để thầy, cô xác nhận.
Bước 6. Em thực hiện hoạt động thực hành (Làm việc cá nhân rồi chia sẻ với
bạn kề bên, với cả nhóm).
Bước 7. Chúng em đánh giá cùng thầy, cô giáo.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 13


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Bước 8. Em thực hiện Hoạt động ứng dụng (với sự giúp đỡ của gia đình,
người lớn).
Bước 9. Kết thúc bài, em viết vào Bảng đánh giá.
Bước 10. Em đã học xong bài mới em phải ôn lại phần nào?
Sơ đồ quy trình 10 bước học tập

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 14


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

2. Phương pháp dạy học theo nhóm
2.1. Các cách chia nhóm
Trong thực tế thì có nhiều kiểu nhóm khác, tôi nêu ra 11 kiểu điển hình, cách
chia và các hình thức chia các nhóm này. Cách chia như sau:

2.1.1. Nhóm đếm số: Muốn chia lớp thành n nhóm thì chia tổng số học sinh
của lớp cho n để xác định số học sinh trong một nhóm.
Ví dụ: Lớp có 30 học sinh, muốn chia thành 5 nhóm thì yêu cầu học sinh đếm
1,2,3,4;5;6. Yêu cầu những học sinh có số đếm là 1 thì về nhóm 1, những học sinh
có số 2 về nhóm 2 …
Ưu điểm:Tốn ít thời gian, tạo cho học sinh có không khí học tập thoải mái,
phong cách nhanh nhẹn, áp dụng được cho tất cả các môn học.
2.1.2. Nhóm biểu tượng: Biểu tượng có thể là: (con vật, cây cối, hình ảnh, các
bông hoa … ) Muốn chia lớp thành n nhóm thì bạn phải chuẩn bị n biểu tượng .
Ví dụ: Lớp có 30 học sinh, muốn chia thành 5 nhóm theo biểu tượng là con
vật, bạn phải chuẩn bị các con vật như: Chào mào, Vành khuyên, Thỏ ngọc, Sơn ca,
Hoàng yến, Sóc nâu …chẳng hạn. Mỗi con vật phải có 5 biểu tượng. Cho học sinh
chọn các biểu tượng đó, rồi chia nhóm theo biểu tượng từng con vật hoặc nhóm có
đủ 6 con vật.
Ưu điểm: Tốn ít thời gian, tạo cho học sinh có không khí học tập thoải mái,
lớp học sinh động, tạo cơ hội thể hiện sở thích của các em. Lớp học sôi nổi hứng thú
cho tất cả học sinh.
Nhược điểm: GV phải chuẩn bị nhiều, gây tốn kém.
2.1.3. Nhóm mã màu: Hình thức chia như nhóm biểu tượng.
2.1.4. Nhóm cặp đôi: Xếp 2 học sinh vào một cặp .

2.1.5. Nhóm sở thích: Những học sinh có cùng sở thích ngồi cùng một nhóm.
“Những người cùng sở thích thì sự thống nhất sẽ cao hơn.”
2.1.6. Nhóm tương trợ: Xếp những học sinh có trình độ và năng lực khác
nhau (khá giỏi và trung bình- yếu) vào một nhóm, để học sinh khá giỏi có thể hỗ trợ
cho học sinh yếu.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 15


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

2.1.7. Nhóm theo ghép hình: Cắt hình ra thành nhiều mảnh, cho học sinh
nhận mỗi em mỗi mảnh sau đó ghép lại thành hình lúc đầu. Cách này ít khi sử dụng
vì tốn nhiều thời gian cho một tiết học, chỉ thích hợp với các hoạt động ngoại khoá
hay dạy học theo dự án.
2.1.8. Nhóm theo trình độ: Những học sinh cùng năng lực và trình độ sẽ ngồi
một nhóm.
Ưu điểm: Giáo viên có thời gian giúp đỡ, hỗ trợ những nhóm có trình độ yếu và
phát huy tính tự lập cho nhóm khá giỏi.
2.1.9. Nhóm cùng tháng sinh: Nhóm này cũng ít khi sử dụng vì trong lớp đôi
khi cùng tháng nhiều hơn khác tháng, gây mất cân bằng. Chỉ thích hợp khi mình có
tổ chức Vui chơi…
2.1.10. Cách chia nhóm ngẫu nhiên từ một hoạt động cụ thể:
Trong quá trình dạy học, nếu tiết học nào đó mà học sinh nhàm chán, chúng ta
muốn tổ chức cho học sinh một trò chơi “phá băng” từ trò chơi đó ta cũng có thể
chia thành nhóm học tập mới.
Cách làm: Người quản trò hô “đoàn kết –đoàn kết”. Cả lớp đáp “kết mấy – kết
mấy” rồi đưa ra một con số (thường là số thành viên trong một nhóm) rồi kết thành
vòng tròn, từ đó ta chia nhóm tiếp.

Ví dụ: Giả sử lớp có 33 học sinh nhưng ta muốn chia lớp thành 5 nhóm thì ta hô
“đoàn kết đoàn kết” “ kết mấy kết mấy”: “ kết 5 - kết 5” sẽ dư 3 HS, ta có thể bố trí
ba học sinh này vào một nhóm thích hợp…
2.2. Vai trò các thành viên trong nhóm
Nhóm trưởng: Nhiệm vụ tổ chức, điều hành nhóm làm việc đồng thời cùng
các thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao.
Thư kí: Nhiệm vụ ghi chép, tổng hợp ý kiến.
Các thành viên: Trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao.
Nguyên tắc nhóm: Tôn trọng sự tổ chức của nhóm trưởng, ghi chép trung thực
ý kiến chung, báo cáo đầy đủ toàn bộ nội dung đã ghi chép, người nói phải có người
nghe, tôn trọng ý kiến cá nhân, thiểu số phải tuân thủ theo đa số.
Nguyên tắc làm việc nhóm: Cá nhân -> Cặp đôi -> Nhóm -> Kiểm tra chéo.
Lưu ý: Nhóm trưởng và các thành viên trong nhóm cần thay đổi tạo nên sự tự
tin trong khi làm việc nhóm.
3. Phương pháp tổ chức các hoạt động trò chơi
Để các trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và
thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau :
3.1. Thiết kế trò chơi học tập trong môn Toán:
Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn Toán nói chung và môn Toán lớp 6 nói
riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học
cụ thể đưa các trò chơi cho phù hợp. Song muốn tổ chức được trò chơi trong dạy
toán có hiệu quả cao thì đòi hỏi mỗi giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ
mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu cầu sau :
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 6, phù hợp với khả năng
người hướng dẫn và cơ sở vật chất của lớp học.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 16

Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

+ Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú.
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh
3.2. Cấu trúc của Trò chơi học tập:
+ Tên trò chơi
+ Mục đích: Xác định rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến
thức, kỹ năng nào.
+ Đồ dùng, đồ chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong Trò chơi học
tập.
+ Luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định đối với người chơi,
quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi: Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi
+ Nêu cách chơi.
3.3. Cách tổ chức trò chơi
Thời gian tiến hành: thường từ 5 - 7 phút
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi :
+ Nêu tên trò chơi.
+ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ quy định
chơi.
- Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi
- Chơi thật
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu thêm
những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng - phạt: Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận
thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh. Phạt
những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui (như chào các

bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò...)
3.4. Một vài trò chơi điển hình
Trò chơi: Hái hoa dân chủ
(Áp dụng trong những tiết luyện ôn tập)
- Mục đích : Rèn các kỹ năng tính toán, ôn tập kiến thức, kỹ năng giải toán.
- Chuẩn bị : + Một cây cảnh, trên có đính các bông hoa bằng giấy màu trong
có các đề toán.
+ Phần thưởng
+ Đồng hồ
- Cách chơi: + Cho các em chơi trong lớp. Lần lượt từng em lên hái hoa. Em
nào hái được hoa thì đọc to yêu cầu cho cả lớp cùng nghe. Sau đó suy nghĩ trong
vòng 30 giây rồi trình bày câu trả lời trước lớp. Em nào trả lời đúng thì được khen và
được một phần thưởng.
+ Tổng kết chung khen những em chơi tốt .
Trò chơi : Rồng cuốn lên mây
- Mục đích: Kiểm tra kỹ năng tính nhẩm của học sinh.
- Chuẩn bị: Một tờ giấy viết sẵn các bài toán đã học.
- Cách chơi : Một em được chỉ định làm đầu rồng lên bảng.
+ Em cất tiếng hát :
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 17


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

"Rồng cuốn lên mây
Rồng cuốn lên mây
Ai mà tính giỏi về đây với mình"
+ Sau đó em hỏi :

"Người tính giỏi có nhà hay không ?"
- Một em học sinh bất kỳ trả lời :
"Có tôi ! Có tôi !"
- Em làm đầu rồng ra phép tính đó, ví dụ : "- 2 + 3 - 5 bằng bao nhiêu ?"
- Em tính giỏi trả lời (nếu trả lời đúng thì được đi tiếp theo em đầu rồng). Cứ
như thế em làm đầu rồng cứ ra câu hỏi và cuốn đàn lên mây.
4. Các phương pháp thường dùng khi dạy học
4.1. Phương pháp trực quan
Phương pháp trực quan trong dạy học Toán nói chung và dạy học Toán 6 mô
hình trường học mới nói riêng là phương pháp đặc biệt quan trọng, phương pháp này
đòi hỏi nhóm trưởng tổ chức hướng dẫn các bạn hoạt động trực tiếp theo yêu cầu
trong mỗi hoạt động, dựa vào đó nắm bắt được kiến thức kĩ năng.
4.2. Phương pháp gợi mở - vấn đáp
Phương pháp gợi mở vấn đáp là phương pháp dạy học không trực tiếp đưa ra
những kiến thức hoàn chỉnh mà sử dụng một hệ thống câu hỏi để hướng dẫn giúp đỡ
học sinh khi các nhóm không thể hoàn thành được kiến thức cho riêng mình. Giáo
viên giúp học sinh suy nghĩ và lần lượt trả lời từng câu hỏi, từng bước tiến dần đến
kết luận cần thiết, giúp học tìm ra những kiến thức mới.
4.3. Phương pháp giảng giải minh hoạ
Phương pháp giảng giải minh hoạ trong dạy học Toán là phương pháp dùng
lời nói để giải thích tài liệu Toán, kết hợp các phương tiện trực quan để hỗ trợ cho
việc giải thích. Tuy nhiên với phương pháp này giáo viên cần điều hành nhóm
trưởng rút ra kiến thức trong nhóm, nói ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu.
4.4. Phương pháp thực hành luyện tập:
Phương pháp thực hành luyện tập là phương pháp giáo viên tổ chức cho học
sinh luyện tập các kiến thức kĩ năng của học sinh thông qua các hoạt động thực
hành luyện tập. Hoạt động thực hành luyện tập chiếm hơn 50% tổng thời lượng dạy
học ở lớp 6. Vì vậy phương pháp này được sử dụng thường xuyên trong các tiết dạy
như học kiến thức mới, trong các tiết ôn tập, luyện tập. Nhiệm vụ chủ yếu của dạy
học thực hành luyện tập là củng cố kiến thức và kĩ năng cơ bản của chương trình,

rèn luyện các năng lực thực hành, giúp học sinh nhận ra rằng: học không chỉ để biết
mà học còn để làm, để vận dụng.
Tóm lại: Trong dạy học Toán 6 mô hình trường học mới, người giáo viên cần
biết vận dụng linh hoạt và lựa chọn các phương pháp phù hợp từng hoạt động bài
học phù hợp với từng đối tượng học sinh, để hướng dẫn học sinh tự tìm tòi chiếm
lĩnh kiến thức mới, hướng dẫn học sinh thực hành hình thành và rèn luyện kĩ năng,
hướng dẫn học sinh giải Toán, kết hợp việc vận dụng phương pháp dạy học hợp tác
theo nhóm nhỏ, dạy học dự án, hay trò chơi Toán học, nhằm đáp ứng nhu cầu đổi
mới trong dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới.

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 18


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

5. Một số kĩ thuật tổ chức hoạt động học và tiến trình các bước lên lớp
5.1. Kĩ thuật tổ chức hoạt động học theo kí hiệu
Sách hướng dẫn học Toán 6 được thiết kế theo một cấu trúc trình tự, mỗi hoạt
động học đều được kí hiệu cách học:

Trước khi bước vào một tiết học giáo viên yêu cầu nhóm trưởng kiểm tra các
dụng cụ hỗ trợ học tập của các thành viên như giấy nháp, bút, thước kẻ, ...

a. Hoạt động nhóm
: Khi gặp kí hiệu này thì giáo viên yêu cầu học sinh
thực hiện bài tập theo nhóm theo nguyên tắc: Cá nhân -> Cặp đôi -> Nhóm chung.
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng theo nguyên tắc trên mà tùy bài tập, thông
thường thì cả nhóm thảo luận và thống nhất chung luôn, bỏ qua làm việc cá nhân và

cặp đôi. Nếu hoạt động có nhiều bài tập thì nhóm trưởng chia cho các cặp để giải
quyết riêng rồi sau đó thống nhất chung.
Yêu cầu trong hoạt động này là:
- Thư ký nhóm phải ghi kết quả thảo luận chung.
- Nhóm trưởng phải đảm bảo các thành viên trong nhóm hiểu nội dung đang
học.
- Nhóm trưởng đưa bảng báo cáo và các nhóm phải cử người kiểm tra chéo kết
qủa của nhau.
b. Hoạt động cặp đôi
: Khi gặp kí hiệu này thì nhóm trưởng chia cặp (2
hoặc 3 bạn) thảo luận.
Yêu cầu của hoạt động này:
- 2 bạn quay mặt lại với nhau cùng giải quyết bài tập (đổi vai cho nhau).
- Từng cặp phải ghi kết quả chung của mình.
- Nhóm trưởng kiểm tra kết quả lần lượt của các cặp.
- Thư ký nhóm ghi thống nhất kết quả chung của từng nội dung hoạt động.
- Nhóm trưởng đưa bảng báo cáo và các nhóm cử người kiểm tra chéo nhau.

c. Hoạt động chung cả lớp
: Thông thường đến hoạt động này giáo
viên nên ngừng lớp học lại, yêu cầu tất cả học sinh chú ý vào nội dung hoạt động.
Cách tổ chức hoạt động:
- Giáo viên hoặc Chủ tịch HĐTQ mời 1 hoặc 2 bạn đọc nội dung hoạt động
(thường đây là phần kiến thức mới cần ghi nhớ), tất cả học sinh phải chú ý vào nội
dung không làm việc riêng.
- Giáo viên giải thích thêm hoặc đặt thêm câu hỏi để làm rõ nội dung kiến thức.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 19

Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

- Dành một ít thời gian để từng học sinh đọc lại thật kĩ nội dung.
- Cho các em trong cùng nhóm hoặc khác nhóm kiểm tra chéo nhau phần kiến
thức mới (nên khuyến khích đặt câu hỏi liên quan đến kiến thức mới hoặc cho ví dụ).
Chú ý:
- Thông thường hoạt động này là phần nội dung kiến thức mới được ghi trong
khung và diễn ra ngay trong hoạt động B. Hình thành kiến thức. Nếu bài học có bao
nhiêu kiến thức mới cần học thì sẽ có bây nhiêu hoạt động chung cả lớp. Trong sách
thường là 1a, 2a, 3a, … như hình dưới:

- Vì học sinh học theo tiến độ, có nghĩa sẽ có nhóm chưa hoàn thành để đến
hoạt động chung tiếp theo. Do đó giáo viên cần tìm cách đảm bảo tiến độ chung cho
cả lớp để tránh phải trình bày cùng một nội dung kiến thức ở từng nhóm riêng lẻ.
Thực tế, sách thiết kế hoạt động tiếp theo 1b, 1c, 2b, 2c, … như hình:

Thường thì đây là hoạt động cặp đôi hoặc nhóm với những bài tập không khó
như phần luyện tập mà rất đơn giản bám sát kiến thức mới, nên rất dễ để đảm bảo
tiến độ chung các nhóm.

d. Hoạt động cá nhân
: Cá nhân tự làm các bài tập rồi báo cáo kết quả
với thầy/cô giáo. Sự phân hóa khả năng học sinh thể hiện rõ nhất trong hoạt động
này. Lúc này là lúc mà giáo viên phải chú ý đến hai đối tượng là học sinh yếu và khá
giỏi.
Chú ý:
- Mặc dù là hoạt động cá nhân để làm các bài tập nhưng giáo viên nên yêu cầu
nhóm cùng tham gia vào bài tập và đảm bảo tiến độ chung theo cả nhóm. Hiểu “nôm
na” là gắn tiến độ cá nhân là trách nhiệm chung của nhóm.

- Phải rèn được ý thức “Cá nhân tự giác yêu cầu trợ giúp từ bạn, thầy cô”.
- Vì thời gian tiết học hạn chế nên giáo viên không thể trợ giúp hết tất cả học
sinh yếu, nên cần áp dụng chia các cặp hỗ trợ học tập để những em học lực khá giỏi
hướng dẫn cho các bạn yếu hơn hoàn thành bài tập.
- Cũng có thể bỏ qua thiết kế bài tập của sách mà chỉ chọn một vài bài đặc trưng
nhất cho những bạn học yếu hoàn thành, phần còn lại về nhà các em hoàn thành tiếp.
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 20


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

- Chuẩn bị các bài tập khó hơn cho các em học sinh khá giỏi (nếu thật sự cần).
e. Hoạt động báo cáo: Có 3 lần báo cáo kết quả trong một bài học như sau:
Sau hoạt động
sẽ có:

Lúc này là lúc giáo viên chốt lại phần lý thuyết là những kiến thức chính của
bài học. Cần rèn cho học sinh cách trả lời và kiểm tra bằng cách bám vào mục tiêu
bài học. Có nghĩa mục tiêu có bao nhiêu ý thì trả lời bấy nhiêu ý. Để khắc sâu hơn
giáo viên có thể chuẩn bị nội dung này trên máy chiếu để chiếu cho học sinh nắm lại
một lần nữa những vấn đề chính. Phần chốt kiến thức này trong chương trình dạy
hiện hành thường để cuối giờ học, đối với chương trình mới thì chốt kiến thức ngay
để các em nắm và áp dụng vào luyện tập.
Sau hoạt động
sẽ có:
Phần báo cáo này là báo cáo kết quả các bài tập mà các em đã làm được.
Sau hoạt động
sẽ có:

Thường phần này là kiểm tra các hoạt động cho về nhà gồm các hoạt động C,
D, E và ghi nhận xét vào vở bài tập các em hoặc phiếu kiểm tra tiến độ học tập hoặc
nhật ký riêng của giáo viên.
Chú ý:
- Trong một tiết dạy giáo viên cố gắng tổ chức đến hoạt động C. Luyện tập,
không có nghĩa là phải hết hoạt động C. Thực tế, khi giảng dạy chỉ có thể hoàn thành
một phần của hoạt động C, như vậy các bài tập còn lại phải cho học sinh về nhà hoàn
thành tiếp. Nên giáo viên cần lựa chọn bài tập phù hợp cho học sinh luyện tập tại
lớp.
- Giáo viên thường có tâm lý cho bài tập nâng cao trong tiết học, điều này
không nên vì đối tượng khá giỏi đã có những giờ học khác để nâng cao, mà chủ yếu
là rèn các em học sinh yếu kém để bắt kịp tiến độ chung cả lớp, vì các bài toán nâng
cao chiếm quá nhiều thời gian của giáo viên khi giảng giải.
5.2. Thiết kế tiến trình các bước lên lớp trong một tiết
Cho tới nay, chưa có một định hướng chung các bước lên lớp như trong chương
trình giáo dục hiện hành, cho nên mỗi GV khi đứng lớp cần thiết kế cho mình một
tiến trình các bước lên lớp phù hợp với học sinh của mình.
Dưới đây là một gợi ý tiến trình các bước lên lớp:
Tiến trình các bước
Người tổ chức hoạt động
B1. Giới thiệu thành phần tham dự tiết học (nếu có)
Giáo viên bộ môn
B2. Báo cáo tiến độ học tập
HĐTQ. GV nhận xét, đánh giá.
B3. Giới thiệu bài học
HĐTQ hoặc GV
B4. Đọc mục tiêu bài học
HĐTQ
B5. Hoạt động khởi động
HĐTQ

B6. Hoạt động hình thành kiến thức
HĐTQ
1a. Hoạt động chung cả lớp
HĐTQ hoặc GV
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 21


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

1b. Hoạt động cặp đôi -> 1c. Hoạt động HĐTQ. GV kiểm tra song song
nhóm -> Các nhóm báo cáo
và độc lập với các nhóm.
(Các hoạt động 2a -> 2b -> 2c, ....)
B7. Báo cáo kiến thức đã học được
GV. Khuyến khích học sinh
nhận xét bổ sung.
B8. Luyện tập
HĐTQ và GV.
B9. Báo cáo kết quả bài tập các nhóm
HĐTQ và GV.
B10. Kết thúc bài học, nhận xét và dặn dò về nhà. GV
Chú thích các bước:
B1. Thông thường khi thầy/cô vào lớp thì học sinh sẽ phải đứng dậy ngay ngắn
để chào, chỉ là phần chào hỏi đầu giờ trong một tiết học.
Nếu trong tiết học đó, có giáo viên khác dự giờ thăm lớp, dự giờ thanh tra hoặc
có mời phụ huynh dự giờ thì giáo viên trực tiếp giảng dạy giới thiệu trước lớp. Phần
này không nên để học sinh giới thiệu, vì chỉ có giáo viên trực tiếp đứng lớp mới có
quyền đồng ý ai tham dự vào trong tiết dạy của mình.

Sau khi giáo viên giới thiệu xong, thì mời HĐTQ giới thiệu chung tổ chức lớp
học cho đại biểu biết, nếu không có ai dự giờ thì bỏ qua.
B2. Chủ tịch HĐTQ hoặc Phó chủ tịch báo cáo tiến độ học tập chung cả lớp
với giáo viên, bao gồm cả phần bài tập về nhà. Nếu tiến độ đảm bảo để có thể cả lớp
cùng học bài mới thì giáo viên giao nhiệm vụ học tập là bài mới. Trường hợp có
nhóm chưa kịp thì giáo viên phải giao nhiệm vụ học tập theo nhóm. Nên cố gắng xử
lý để hạn chế xảy ra tình trạng lệch tiến độ, bằng cách tận dụng các tiết học phụ kém
và kết hợp với cha mẹ học sinh để giúp các em chưa hoàn thành tiến độ.
B3. Thông thường giáo viên là người dẫn dắt và giới thiệu bài học, nhưng với
mô hình trường học mới nên rèn cho học sinh kỹ năng này.
B4. Chủ tịch HĐTQ mời 1 hoặc 2 bạn đọc mục tiêu cho cả lớp nghe hoặc yêu
cầu các bạn đọc thầm trong 1 hoặc 2 phút.
B5. HĐTQ tổ chức các hoạt động khởi động có sự trợ giúp của giáo viên. Giáo
viên chú ý tình huống có vấn đề trong hoạt động này để chuyển giao nhiệm vụ học
tập bước sau. Đôi khi khởi động chỉ đơn giản là hát một bài tập thể, chơi một trò
chơi vận động nào đó không liên quan đến bài học.
B6. Các hoạt động học tập ở bước này rất quan trọng, GV và HĐTQ cùng tiến
hành tổ chức hoạt động này, thông thường từ tình huống có vấn đề ở bước trên giáo
viên dẫn đắt vào nội dung hình thành kiến thức và chuyển giao nhiệm vụ cho lớp.
Tiến trình thực hiện ở hoạt động này như sau:
Tiến trình hoạt động B6
Phần kiến thức
- HĐTQ yêu cầu các bạn đọc hoạt động “Đọc kĩ nội dung sau”
Phần 1a
- Giáo viên giải thích, cho ví dụ, đặt thêm câu hỏi khắc sâu kiến
thức nếu cần.
- GV chuyển giao nhiệm vụ cho các nhóm
- Các nhóm tổ chức nghiên cứu lại một lần nữa phần kiến thức
mới, các thành viên trong nhóm kiểm tra chéo nhau.
- Nhóm trưởng giao nhiệm vụ học tập tiếp theo cho các cặp.

Phần 1b
- Nhóm trưởng thống nhất kết quả trong nhóm, rồi giao tiếp Phần 1c, 1d, ...
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 22


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

nhiệm vụ tiếp theo (nếu còn).
(Từ 1a, 1b, 1c, ... nếu học sinh có vướng mắc cần trợ giúp thì đưa
bảng trợ giúp, GV hỗ trợ hoặc cử học sinh khác hỗ trợ.)
- Nếu hết hoạt động thì nhóm trưởng đưa bảng báo cáo, GV hoặc
học sinh khác đến kiểm tra, nhận xét với nhóm trưởng và giao
nhiệm vụ học tập tiếp theo.
Lặp lại như trên các phần 2a, 2b, 3a, 3b, ... cho đến hết các hoạt
động B. Hình thành kiến thức.
Chú ý B6:
- Sau mỗi phần hoạt động nhỏ 1; 2; 3; ... các nhóm cần báo cáo kết quả và cho
tiến hành kiểm tra chéo.
- Giáo viên kiểm tra song song và độc lập với học sinh, chủ yếu là theo dõi các
em kiểm tra nhận xét rồi giáo viên bổ sung thêm. Tránh việc gì giáo viên cũng làm
thì không thể rèn được kỹ năng cho các em.
- Cố gắng để các nhóm hoàn thành cùng thời điểm để tiến hành hoạt động
chung cả lớp (1a, 2a, 3a, ...) thì tiết dạy đỡ vất vả hơn.
B7. Bước này GV yêu cầu học sinh tóm tắt các kiến thức mới vừa được học.
Chú ý thêm các nội dung nếu cần và chuyển giao nhiệm vụ C.Luyện tập cho cả lớp.
B8. Trong bước này học sinh sẽ hoàn thành bài tập theo cá nhân, lúc này GV
cần đến từng nhóm kiểm tra trợ giúp cho học sinh.
B10. Khi tiết học gần hết giờ (còn khoảng 2 – 3 phút), Giáo viên nên ngừng lớp

học để các nhóm báo cáo tình hình chung của nhóm.
B10. GV nhận xét thái độ học tập các nhóm, yêu cầu nhóm/học sinh ghi vào
bảng tiến độ học tập và giao nhiệm vụ về nhà.
Chú ý:
- Trên đây chỉ là gợi ý mẫu cho một tiết học, không nhất thiết phải tổ chức các
bước như trên, nhưng nên có một tiến trình thống nhất với học sinh lớp mình giảng
dạy để rèn kỹ năng tổ chức cơ bản cho các em. GV có thể tự linh hoạt các bước của
tiến trình tiết dạy theo cách của mình.
5.3. Kết hợp kiểm tra của thầy và của trò trong giờ học
Hầu hết giáo viên mới giảng dạy mô hình này lo lắng đến kết quả học tập của
học sinh, nên thường can thiệp rất nhiều vào quá trình tự học và “nói rất nhiều” trong
giờ học.
Tinh thần là “đi lại nhiều hơn, quan sát nhiều hơn, lắng nghe nhiều hơn, trợ
giúp khi cần và nói ít thôi”.
Khi kiểm tra kết quả hoạt động học của học sinh, cần:
- GV kiểm tra, đánh giá kết quả độc lập với học sinh và cùng tiến hành song
song. Có nghĩa, việc kiểm tra chéo của học sinh chỉ nhằm mục đích rèn các kĩ năng
cho các em như trình bày, giao tiếp, nhận xét, đánh giá, .... Còn giáo viên kiểm tra là
để theo dõi và đánh giá kết quả, thái độ học tập từ đó điều chỉnh việc dạy và học.
- Rèn luyện kĩ năng kiểm tra, khuyến khích đặt thêm câu hỏi hoặc ví dụ.
- Rèn kĩ năng nhận xét, đánh giá, chuyển giao nhiệm vụ của học sinh đến kiểm
tra và kĩ năng trình bày của học sinh được kiểm tra.
Cách làm đơn giản là GV hãy đứng bên cạnh các em, nghe các em đặt câu hỏi
và câu trả lời, theo dõi kết quả hoạt động, can thiệp khi cần thiết, không nên làm
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 23


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

trước việc của các em. Nếu cảm thấy mọi việc tạm ổn thì nên đến nhóm khác, không
nên đứng chờ tại một nhóm.
5.4. Điều chỉnh thiết kế bài học cho phù hợp với học sinh
Sách Hướng dẫn học là tài liệu “3 trong 1”, là sách có tính định hướng duy
nhất (cho tới nay) để học sinh căn cứ theo đó mà tự học. Nhưng trong một tiết học,
không phải lúc nào cũng có thể bám theo sách, đôi lúc tùy đối tượng học sinh giáo
viên có thể thiết kế lại bài học cho phù hợp, nhưng vẫn phải yêu cầu học sinh hoàn
thành các bài tập trong sách Hướng dẫn học.
Ví dụ: “§21: Luyện tập về ước chung lớn nhất” - Sách HDH 6/T1/Tr81.
Bài này mục tiêu: Luyện tập kĩ năng tìm ƯCLN, tìm ƯC thông qua ƯCLN.
Nhưng trước đó “§20. Ước chung lớn nhất” học trong 2 tiết nên học sinh đã rèn hai
kĩ năng này rồi. Như vậy nếu bám theo sách thì tiết học có thể sẽ nhàm chán. Ta có
thể thiết kế lại yêu cầu bài học đơn gian hơn nhưng vẫn đáp ứng được mục tiêu.
Chẳng hạn:

(viết sai U thay vì Ư, sửa lại)
5.5. Kĩ thuật sử dụng bảng và chốt kiến thức
Theo tinh thần chỉ đạo của công văn “số 6359/BGDĐT-GDTrH v/v đánh giá
kết quả bước đầu triển khai mô hình trường học mới cấp THCS và lưu ý trong quá
trình triển khai tiếp theo” ngày 04 tháng 12 năm 2015:

Như vậy, không nên chép lại toàn bộ nội dung những gì có trong sách, cũng
không nên trình bày bảng theo kiểu viết lại:
Chương …: ……
Tiết ….: Bài …: …..
A.Hoạt động khởi động
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Ví dụ
2. Tính chất/định nghĩa

(trích nguyên văn trong sách)

Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 24


Chuyên đề: Một số phương pháp dạy học Toán 6 theo mô hình trường học mới

Làm như trên là thừa thao tác. Mà tốt nhất tìm cách nào viết những vấn đề
chính mà học sinh cần đạt được trong bài học đó.
Ví dụ 1: Trong “§8: Phép trừ hai số nguyên” – Sách HDH 6/T1/Tr122 như
sau:

Trình bày bảng:

Giải thích ý tưởng:
Quy tắc: “Muốn trừ số nguyên a cho số nguyên b, ta cộng a với số đối của b”
có nghĩa thực hiện phép trừ thông qua phép cộng, như vậy trọng tâm chính của bài
này là giúp học sinh biết chuyển phép trừ thành phép cộng, còn việc thực hiện phép
cộng như thế nào đó là vấn đề của bài trước đó, không phải là trọng tâm của bài này.
Xong khi dạy ta rèn luôn học sinh trình bày thẳng vào đó phép cộng. Như vậy vừa
Thực hiện: Nguyễn Tấn Phong

Trang 25