skkn bồi dưỡng kĩ năng tập đọc nhạc cho học sinh tiểu học

Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

I. Phần mở đầu
1.1 Lý do chọn đề tài
Âm nhạc là món ăn tinh thần không thể thiếu được của tuổi thơ, giúp cho
cảm xúc các em thêm sâu sắc tâm hồn thêm trong sáng, ước mơ thêm bay bổng.
Những cảm xúc đó hằng ngày theo sát, nhắc nhở các em thực hiện năm điều Bác
Hồ dạy, phấn đấu trở thành con người toàn diện, có ích cho đất nước sau này.
Có rất nhiều phương pháp truyền đạt khi dạy hát, dạy tập đọc nhạc, dạy kể
chuyện âm nhạc và cũng tùy thuộc vào mỗi giáo viên có mỗi phương pháp
truyền đạt khác nhau cùng với kinh nghiệm của mỗi người.
Riêng đối với nội dung dạy “Tập đọc nhạc’’ có rất nhiều giáo viên nghĩ
rằng chỉ đàn lên là học sinh đọc được, sai chỗ nào thì dừng lại sửa. Với tôi cách
nghĩ đó nên áp dụng cho phương pháp dạy hát thì phù hợp hơn. Khi nghe giáo
viên đàn bài hát có sẵn lời ca thì các em hát theo được, còn đọc nhạc mà chỉ
nghe thôi thì chỉ có học sinh giỏi mới thực hiện được, phải cho các em được
quan sát trực tiếp vào bảng phụ, chỉ từng nốt nhạc cụ thể cho các em thấy được
nốt nằm ở vị trí đó là nốt gì để các em nắm được. Các em nắm được nốt rồi thì
mới kết hợp cho nghe đàn và được nghe nhiều lần. Để giúp các em đọc được và
thực hành tốt phải thực hiện một lúc cả 3 giác quan như: mắt nhìn - tai nghe miệng đọc kết hợp gõ phách, qua đó giúp các em phaùt trieån tai nghe và phaùt
trieån giọng. Vì vậy giáo viên phải có những phương pháp, kinh nghiệm tối ưu
để truyền đạt, với tôi trên lớp tôi luôn dạy hết mình, luôn quan tâm, theo sát học
sinh trong tiết dạy của mình, luôn áp dụng phương pháp nhẹ nhàng, thích hợp
tùy vào từng đối tượng học sinh, cùng với mong muốn đưa Tập đọc nhạc thực
sự gần gũi với các em đồng thời đem lại hiệu quả cao khi giảng dạy nội dung
này.
Tôi mong muốn được chia sẽ với tất cả đồng nghiệp nhằm học hỏi, trao đổi
và rút kinh nghiệm để ngày càng có những phương pháp dạy tập đọc nhạc hiệu
quả hơn nữa, thông qua đề tài: “Bồi dưỡng kĩ năng tập đọc nhạc cho học sinh
Tiểu học”
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

- Học sinh hiểu bản chất của Tập đọc nhạc là quá trình khám phá ra giai
điệu bản nhạc.
- Học sinh nắm vững tên nốt nhạc, có kĩ năng giải mã về cao độ và trường
độ của nốt nhạc để đọc đúng giai điệu, biết đọc bài Tập đọc nhạc kết hợp gõ
phách hoặc đánh nhịp.

Hồ Thị Lương

-1-

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

- Giúp học sinh phát triển tai nghe, cảm thụ về âm thanh, tư duy sáng tạo,
hỗ trợ việc học hát và phát triển năng khiếu âm nhạc của các em.
- Tạo tâm lý thoải mái, hứng thú, ý thức học tập tốt mỗi khi học Tập đọc
nhạc, đồng thời kích thích tiềm năng nghệ thuật, kỹ năng sáng tạo, phát triển khả
năng cảm thụ âm nhạc. Giúp học sinh có kiến thức cơ bản, vững chắc về âm
nhạc, làm nền tảng cho các em học tốt hơn chương trình âm nhạc ở các lớp sau.
I.3. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh khối 4, khối 5 trường Tiểu học Lý Tự Trọng , huyện Krông Ana,
tỉnh Đăklăk
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Phân môn Tập đọc nhạc của học sinh khối 4 và khối 5
I.5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp quan sát sư phạm
- Phương pháp trải nghiệm thực tế
- Phương pháp phân tích tổng hợp

- Phương pháp thực hành\
- Khảo sát trình độ học sinh
II. Phần nội dung
II.1. Cơ sở lý luận
Hiện nay trên Thế Giới có rất nhiều công trình nghiên cứu về vai trò của âm nhạc
đối với đời sống của con người và sự tác động của âm nhạc tới sự hình thành và phát
triển nhân cách sống đăc biệt là lứa tuổi tiểu học.
M. Gorki nhận xét: “Âm nhạc có tác động kì diệu đến tận đáy lòng, nó khám phá ra
các phẩm chất cao quí của con người. Chính vì vậy, người lớn cần đặc biệt quan tâm
đến việc giáo dục âm nhạc cho trẻ càng sớm càng tốt”.
Ở Việt Nam cũng có một số nhà sư phạm nghiên cứu về một số phương pháp
giảng dạy âm nhạc trong các trường phổ thông. Như Giáo sư Dương Viết Á chuyên
nghiên cứu các làn điệu dân ca để vào các trường học phổ thông,Nhạc sĩ Hoàng Long
là chủ biên của sách nghệ thuật 1,2,3,NXB Giáo dục Hà Nội 2001-2003.Đồng thời
cũng là chủ biên của cuốn sách Hỏi đáp về phương pháp dạy học 1,2,3 và Nghệ thuật
4,5NXB Giáo dục, Hà Nội, 2004.
Việc lựa chọn các phương pháp dạy học không còn là vấn đề mới mẻ,nhưng dạy
như thế nào, phối hợp các phương pháp dạy học ra sao để học sinh học mà không bị
nhàm chán, không bị gò bó hay ép buộc, làm cho học sinh cảm thấy thích thú, hào
Hồ Thị Lương

-2-

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

hứng, phấn khởi sau mỗi giờ học nhạc thì bản thân tôi qua nhiều năm trực tiếp giảng
dạy âm nhạc cũng đã ứng dụng một số phương pháp dạy học nhằm bồi dưỡng kỹ năng

học Tập đọc nhạc cho học sinh. Từ đó giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, hứng thú với các bài
Tập đọc nhạc, đọc đúng cao độ, tiết tấu các nốt nhạc.

II.2. Thực trạng
a. Thuận lợi – khó khăn
* Thuận lợi
- Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Âm nhạc, phong trào học Âm nhạc
ngày càng sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng học và môn học đã được chú ý.
Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ thuật, môn học có đóng góp
rất lớn đến việc giáo dục trẻ, môn học góp phần không nhỏ vào việc hình thành nhân
cách và phát triển toàn diện cho học sinh. Vì vậy không ít giáo viên, học sinh, các bậc
phụ huynh đã coi trọng và đầu tư cho môn học.
Để giảng dạy môn Âm nhạc trong chương trình đào tạo được thành công, điều này
phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như : Tài liệu, phương tiện, đồ dùng trực quan.
Trường Tiểu học Lý Tự Trọng được trang bị một số đồ dùng cần thiết cho việc
giảng dạy Âm nhạc và học như : Bộ đồ dùng dạy học từ lớp 1 đến lớp 5, sách tham
khảo, một số tranh ảnh, đàn Organ, thanh phách, bảng phụ các bài Tập đọc nhạc…
phương tiện dạy học được nhà nước và các cấp lãnh đạo quan tâm, đầu tư nên việc dạy
học ngày càng được cải thiện đem lại hiệu quả rõ rệt.
* Khó khăn
Tuy nhiên việc vận dụng các dụng cụ hỗ trợ cho việc dạy và học của giáo viên chưa
linh hoạt, một số đồ dùng được trang bị chưa hợp lí không sử dụng được. Bên cạnh đó
do quan niệm của một số giáo viên, phụ huynh về môn học còn hạn chế, chưa coi
trọng môn học, chưa quan tâm mua sắm đồ dùng học tập cho học sinh, ...

Lứa tuổi các em còn quá nhỏ để hiểu rõ về nhịp, phách, tiết tấu, một số em gõ
đệm chưa chuẩn, một số em chưa nhớ vị trí các nốt nhạc, nhiều em không có
năng khiếu về nghe và cảm thụ âm nhạc. Đặc bieät là bản thân các em, nhiều em
chưa nhớ hết các nốt nhạc, vì vậy giáo viên phải mất khá nhiều thời gian để dạy
cái căn bản nhất về kiến thức lớp 3, đó là cho các em nắm được tên nốt và vị trí

nốt ở trên khuông nhạc
Hồ Thị Lương

-3-

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

b. Thành công – hạn chế
* Thành công
Đa số học sinh đều háo hức tham gia các hoạt động giáo dục âm nhạc và đã
biết phân biệt rõ các hình nốt nhạc, trường độ các nốt, đọc tương đối đúng tên
gọi và cao độ các nốt nhạc. Đọc tương đối tốt các bài Tập đọc nhạc có trong
chương trình.
* Hạn chế
Ở độ tuổi này các em còn hiếu động nên chưa tập trung chú ý khi giáo viên
hướng dẫn. Khi đọc bài Tập đọc nhạc trước lớp các em còn thiếu tự tin dẫn đến
đọc chưa chính xác cao độ, đọc sai tên nốt nhạc
c. Mặt mạnh - mặt yếu
* Mặt mạnh
Đa số các em nắm chắc kiến thức môn học, kết quả học tập của học sinh
khối 4 và khối 5 trong thời gian qua có nhiều chiều hướng tích cực, chất lượng
nâng cao, tất cả các em đều hoàn thành môn học. Âm nhạc giúp các em có tinh
thần thoải mái để hứng thú học các môn học khác.
* Mặt yếu
Khả năng ghi nhớ của các em chưa tốt, có khi tiết học này nhớ, tiết sau đã
quên. Việc cảm nhận về cao độ, tiết tấu đối với học sinh tiểu học còn hạn chế
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động

* Nguyên nhân của thành công
Trong quá trình vận dụng đề tài tôi đã thu được một số thành công
nhất định . Đa số các em yêu thích môn học, các em đã biết đọc, viết đúng
các bài Tập đọc nhạc. Sử dụng hiệu quả đồ dung dạy học.
* Nguyên nhân của hạn chế
Về CSVC của trường chưa thật đầy đủ, chưa có phòng chức năng riêng
để học Âm nhạc nên trong giờ học còn nhiều hạn chế như : không sử dụng
hết các nhạc cụ, chưa có không gian tham gia một số trò chơi âm nhạc...
Do môn học đòi hỏi phải có năng khiếu nên một số em còn đọc sai cao
độ, chưa đọc đúng tên nốt nhạc, chưa biết gõ đệm chính xác theo nhịp,
phách, tiết tấu.
Điều kiện giảng dạy của giáo viên còn hạn chế, các tài liệu tham khảo,
phục vụ dạy Tập đọc nhạc như tranh trò chơi âm nhạc còn ít, chưa phong
phú.
Trường có một số em là học sinh đồng bào, các em tiếp thu chậm và
còn rụt rè, nhút nhát.
Hồ Thị Lương

-4-

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

Ý thức học tập và khả năng tiếp thu của một số học sinh chưa cao.
Một số phụ huynh chưa quan tâm, nhắc nhở con em mình học tập,
cũng như chuẩn bị đồ dùng học tập môn Âm nhạc chưa đầy đủ.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra
Đối với học sinh Tiểu học tâm lý các em chưa ổn định, trí tuệ các em

phát triển chưa hoàn chỉnh nên các em học dễ thuộc nhưng nhanh quên,
mỗi tiết học âm nhạc thời lượng chỉ có 35 đến 40 phút mà phân môn Tập
đọc nhạc chỉ có thời gian khoảng 20 phút để học một bài Tập đọc nhạc nên
ít có thời gian để kiểm tra, chỉnh sửa cho từng học sinh. Hơn nữa ở lớp 3
các em chỉ có một tiết học để làm quen với các nốt nhạc nên lên lớp 4 các
em chưa nhớ hết vị trí các nốt nhạc trên khuông. Vậy, làm thế nào để giúp
học sinh đọc tốt các bài Tập đọc nhạc, nhớ vị trí, tên gọi, hình nốt, trường
độ các nốt nhạc là điều trăn trở của tôi mỗi khi đến lớp.
Để các em học tập tốt hơn. Mỗi giáo viên cần có tâm với nghề, phải tự
học, tự tìm tòi, nghiên cứu các phương pháp dạy học phù hợp đối với từng
nhóm đối tượng học sinh. Căn cứ vào tài liệu hướng dẫn môn học, vào
chuẩn kiến thức kỹ năng để kết hợp nhiều phương pháp trong một tiết học,
tổ chức các trò chơi âm nhạc giúp các em hứng thú học tập, giúp các em
mạnh dạn, tự tin hơn trước tập thể và trong quá trình học tập chắc chắn các
em sẽ hứng thú học tập và đạt kết quả cao hơn.
II.3. Giải pháp, biện pháp
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp
Để thực hiện đề tài bản thân tôi xác định mục tiêu của đề tài này là
giúp học sinh xác định đúng vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc, phân biệt
đúng hình các nốt nhạc, ghi nhớ trường độ của mỗi hình nốt nhạc, đọc
đúng cao độ các bài Tập đọc nhạc trong chương trình Tập đọc nhạc Tiểu
học.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp
1. Luyện tập cao độ
Đối với học sinh tiểu học, đây là một phần tương đối khó. Muốn vậy thì
không phải chờ đến lớp 4 khi có phần tập đọc nhạc trong bài học mới vội vàng
cho học sinh tập đọc cao độ của bài theo đàn. Điều đó không thể mang lại kết
quả khả quan được. Với tôi, ngay từ lớp 1 tôi đã cho các em thường xuyên nghe
giai điệu của bài hát, làm quen với chuỗi âm thanh đi lên, đi xuống, đi ngang
qua các trò chơi như: Nghe giai điệu đoán tên bài hát, nhận biết chuỗi âm thanh

đi lên, đi xuống, đi ngang… giúp các em ý thức được phần giai điệu của các bài
Hồ Thị Lương

-5-

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

hát qua các trò chơi như: Hát thay lời ca bằng các nguyên âm a, o, i, e, u… theo
giai điệu một bài hát nào đó. Chính những trò chơi đã lôi cuốn các em vào tiết
học và những âm thanh của giai điệu các bài hát đã thấm dần vào tâm hồn các
em một cách từ từ nhưng chắc chắn. Tiếp tục đến lớp 2 và lớp 3 khả năng nghe
và phân biệt âm thanh đối với các em đã trở thành kĩ năng hết sức thuần thục,
nhuần nhuyễn. Và khi ấy, tôi cho các em làm quen với các tên nốt nhạc qua các
câu truyện kể và qua trò chơi "gọi tên nốt" hay "bảy anh em nhà nốt nhạc" …
Qua trò chơi tên nốt nhạc đã trở nên thân thiết, gần gũi với các em như những
người bạn. Có những em sau khi tham gia trò chơi trong tiết học xong thì khi ra
ngoài các em đã gọi đùa nhau bằng chính tên nốt nhạc mà em đó vừa đóng vai.
Qua đó ta có thể thấy bài học qua trò chơi ấy đã được khắc sâu vào tâm trí của
học sinh.
Khi tiến hành luyện cao độ cho những bài tập đọc nhạc cụ thể, tôi thay đổi
hình thức của thang âm độ cao giúp học sinh hứng thú hơn khi luyện tập thay vì
với hình thức truyền thống như:

Thay bằng:
SI
LA
SON

PHA
MI
RÊ
ĐÔ

Hoặc:

Hồ Thị Lương

-6-

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

ĐÔ học sinh đã được chuẩn bị kĩ
Bằng sự bồi dưỡng lâu dài và thường xuyên,
SI
năng đọc cao độ của nốt nhạc khá thuần thục và chuẩn xác.
LA
2. Luyện tập tiết tấu
Tuy phần tiết tấu tương SON
đối đơn giản hơn phần luyện cao độ nhưng không
phải vì vậy mà học sinh dễ dàng thực hiện. Bởi độ dài của các hình nốt nhạc
PHA
không phải được đo bằng
cm như trong toán học mà được tính bằng độ dài vang
MI
lên của âm thanh. Đối với học sinh tiểu học thì đó là sự trừu tượng khó nắm bắt.

RÊ các trò chơi tôi đã lấy chính những mô hình nốt nhạc như hình
Vậy nên trong
nốt trắng,
ĐÔ hình nốt đen, hình nốt móc đơn, hình nốt móc kép làm phần thưởng
cho những nhóm hay những cá nhân vừa trả lời đúng. Chính những phần thưởng
ý nghĩa đó đã kích thích các em tích cực, năng động tham gia vào tiết học và
cũng qua đó các em dễ dàng nhớ tên các hình nốt nhạc để rồi sau đó việc nắm
bắt độ dài của mỗi hình nốt trở nên đơn giản hơn.
Khi giới thiệu về độ dài hình nốt tôi mô hình hoá cho học sinh dễ nhận ra.
Ví dụ:
Tôi dùng đàn mô phỏng độ dài của âm thanh bằng các bước chân
Ví dụ: Nốt trắng: hai bước
Nốt đen: một bước
Nốt móc đơn: Nửa bước chân
Với cách cụ thể hoá như trên sẽ giúp học sinh dễ dàng phân biệt được sự
khác nhau về độ dài các hình nốt nhạc. Qua đó tôi tích cực giúp các em thực
hành, luyện tập nhiều lần. Ngoài ra tôi còn cho các em luyện tập tiết tấu thông
qua các trò chơi như: "Nghe tiết tấu đoán câu hát trong bài" hoặc "Nghe tiết tấu
đoán tên bài hát". Trong chương trình âm nhạc của tiểu học có rất nhiều bài hát
cùng chung tiết tấu giống nhau như bài: Em yêu hoà bình và Bầu trời xanh; bài:
Múa vui và Hoa lá mùa xuân… , thông qua trò chơi học sinh được thực hành,
luyện tập một cách thường xuyên và qua đó học sinh sẽ nắm bắt, thực hành các
bài tập tiết tấu một cách chính xác.
3. Đọc nốt nhạc trên khuông nhạc

Hồ Thị Lương

-7-

Trường TH Lý tự trọng

Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

Đây là phần khó nhất trong bài bởi vì chính phần này sẽ đánh giá kĩ năng
thực hành của học sinh được tổng hợp từ hai phần trên. Ở lứa tuổi tiểu học sự
kết hợp cùng lúc vừa nhớ tên nốt, độ cao, vị trí và hình tiết tấu của nốt nhạc đó
là điều không hề đơn giản đối với các em. Nên tôi phải có sự chuẩn bị để rèn
luyện cho các em từ những lớp dưới. Cũng thông qua trò chơi giúp các em nhớ
nốt trên khuông như trò chơi: "Khuông nhạc bàn tay" . Có thể có hai cách thực
hiện trò chơi này như:
- Tôi chỉ các vị trí nốt tương ứng trên bàn tay, học sinh nói tên nốt.
- Tôi nói tên nốt, học sinh chỉ trên bàn tay của mình.
Ngoài ra còn có thể tổ chức cho học sinh tham gia trò chơi: "Gắn nốt nhạc
trên khuông"…
VD: Tôi chọn 2 nhóm, mỗi nhóm 7 học sinh. Mỗi nhóm được rút thăm một
đề bài và yêu cầu các nhóm nối tiếp nhau gắn các nốt nhạc có trong thăm lên
khuông nhạc. Nhóm nào gắn nhanh, đúng thì được thưởng một nốt nhạc xinh.
Ban giám khảo là đại diện một số học sinh của lớp
VD: Trò chơi “ Lời chào nốt nhạc”
Khi bước vào lớp Tôi chào học sinh: Rê, Pha, La, Đô
( Hoặc: Đồ Rê Mi Pha Sol La Si Đô)
Học sinh sẽ chào lại: Đồ, Mi, Sol, Si
( Hoặc: Đô Si La Sol Pha Mi Rê Đồ)
Thông qua các trò chơi thì việc nhớ tên nốt đối với học sinh trở nên dễ
dàng hơn, dễ khắc sâu vào trí nhớ của các em hơn. Đó cũng chính là sự thành
công trong việc thực hiện phương châm: "Học mà chơi, chơi mà học"
Hay tạo điều kiện để các bạn học khá giỏi giúp đỡ các bạn yếu hơn ghi nhớ
vị trí các nốt nhạc cũng là một biện pháp hiệu quả
4. Thực hành đọc bài tập đọc nhạc:

Với sự chuẩn bị chu đáo từ những lớp học dưới và với những kĩ năng đã
được trang bị trong suốt ba năm học lớp 1, lớp 2 và lớp 3 thì đến khi trực tiếp
thực hành bài tập đọc nhạc đầu tiên ở lớp 4 các em hào hứng tham gia và dễ
dàng đọc chính xác bài tập đọc nhạc mà Tôi không cần phải vất vả hướng dẫn và
làm mẫu. Tuy vậy nhiệm vụ của tôi lại trở nên khó khăn hơn bởi giáo viên
không chỉ giúp học sinh thực hành bài tập đọc nhạc một cách nhuần nhuyễn,
thuần thục mà còn phải duy trì hứng thú của học sinh trong khi tham gia tập đọc
nhạc. Muốn vậy thì trong khi tổ chức cho học sinh tập đọc nhạc, Tôi lồng ghép
các trò chơi thích hợp để giúp học sinh tích cực, chủ động khi tham gia giờ học
như trò chơi: Em tập lái ô tô khi học bài tập đọc nhạc số 7 (chương trình lớp 5),
Hồ Thị Lương

-8-

Trường TH Lý tự trọng


Bi dng k nng hc Tp c nhc cho hc sinh Tiu hc

trũ chi ghộp hỡnh nh phự hp ni dung bi tp c nhc khi cho hc sinh hc
bi tp c nhc s 5, s 7, s 8 (chng trỡnh lp 4)
Dy Tp c nhc l dy cỏch c (thụng qua bi c) ch khụng phi ch
dy bi c theo kiu truyn khu, phi cho hc sinh thc hin 3 k nng (Nhỡn nghe c).
Vỡ th, dy tp c nhc buc phi cú bng ph bi tp c nhc cỏc em
c quan sỏt trc tip, Tụi ch tng nt nhc c th cho cỏc em thy c nt
nm v trớ ú l nt gỡ cỏc em nm c. Khi nm c nt ri thỡ Tụi kt
hp cho cỏc em nghe n nghe cao chớnh xỏc v c nghe nhiu ln
(c nhỡn - c nghe).
Bờn cnh ú Tụi dy cỏch c s giỳp cho cỏc em khụng ch c ỳng mt
bi Tp c nhc m cũn vn dng c cỏc bi khỏc tng t.

Tụi luụn quan tõm, theo sỏt hc sinh trong tit dy ca mỡnh, ỏp dng
phng phỏp nh nhng, thớch hp tựy vo tng i tng hc sinh giỳp cỏc em
hiu bi, nm vng kin thc, thc hnh c.
Trờn lp tụi luụn dy ht mỡnh, xem em no c cha c thỡ dựng
Khuụng nhc bn tay HS nh li tờn gi v v trớ cỏc nt nhc, v kim tra
em ú cỏc tit k tip n khi em nm c thỡ thụi .
Ngoi phng phỏp v kinh nghim truyn t thỡ vic chun b bi trc
khi lờn lp l vụ cựng quan trng, giỳp Tụi t tin, dy tt, tit hc t hiu qu.
dy mt tit tp c nhc lp 4 tụi chun b tht k:
Th nht: S dng n phớm in t
Th 2: t hp õm cho bi TN.a s cỏc bi u vit ging ụ trng
Hp õm ẹụ trng: C
Hp õm Pha trng: F
Hp õm Son by:
G7
Th 3: n thnh tho bi TN sau ú va n va xng õm, ri tp
ỏnh nhp vi ln.
Th 4: n v ủoùc phn luyn tp cao (SGK)
Th 5: c kt hp goừ tit tu:
Vớ d:
Nt moực n: c l n (Goừ1 cỏi nhanh)
Nt en: c l en (Goừ 1 cỏi)
Nt trng: c l trng (Goừ 2 cỏi)
Hoaởc:
Nt múc n: c l rinh (Goừ 1 cỏi nhanh)
Nt en: c l tựng (Goừ 1 cỏi)
H Th Lng

-9-

Trng TH Lý t trng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

Nốt trắng: Đọc là tùng (Gõ 2 cái).
Thứ 6: Sử dụng bảng phụ TĐN, quan sát, đánh dấu chỗ chia câu, số ơ
nhịp cho hợp lý, để dạy các em đọc từng câu hoặc vài ơ nhịp một, phân chia làm
sao để các em dễ đọc.
Thứ 7: Soạn bài đầy đủ, chính xác, chi tiết, phân bố thời gian các hoạt
động sao cho hợp lý, cân đối
Thứ 8: Chuẩn bị thêm trò chơi hoặc đố vui, để giờ học thêm sinh động,
phát huy tích cực cho học sinh.
Thứ 9: Sưu tầm các bài hát có trong bài (Trích) TĐN để kết thúc phần đọc
nhạc, giáo viên hát cho học sinh nghe một đoạn họăc cả bài hát đó, nếu học sinh
thuộc thì cho học sinh hát. Hoặc chỉ đònh 1-2 học sinh thuộc bài hát đó hát cho
cả lớp cùng nghe, làm cho tiết học sơi nổi hơn, thêm phần hiệu quả. Kích thích
niềm say mê học tập đọc nhạc hơn, khơng chỉ học tập đọc nhạc mà các em biết
về bài hát.
Chẳng hạn dạy bài: TĐN số 5: Hoa bé ngoan (tiết 20)
(Trích)
Nhạc và lời: Hồng Văn Yến

-Tơi chuẩn bị lời hai của bài tập đọc nhạc này là:
Em được mẹ thương nhất, em được cơ giáo u.
Khi mà em ngoan nhất, sẽ là hoa bé ngoan.
Và tơi sưu tầm cả bài hát này rồi viết thêm hợp âm để đệm cho các em hát.

Hồ Thị Lương

- 10 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

Bài TĐN số 8: Bầu trời xanh (Trích )
Nhạc và lời: Nguyễn Văn Quỳ

Tôi chuẩn bị 02 caâu haùt ñaàu baøi hát Bầu trời xanh là:

Hồ Thị Lương

- 11 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

Và viết hợp âm cho bản nhạc để đệm cho học sinh hát và viết thêm
các hợp âm cho 02 câu của bài tập đọc nhạc trên (5 hợp giống trên: Am- A7Dm- G- C).
Thứ 10: Chuaån bị đồ dùng dạy học:
-Đàn phím điện tử.
- Một trong các nhạc cụ gõ như:

Song loan.

Hồ Thị Lương

- 12 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

Thanh phách.

Mõ

5. Ghép lời ca
Phần ghép lời ca vào giai điệu bài tập đọc nhạc đã học luôn mang lại niềm
vui thích cho học sinh khi tham gia giờ học có phần tập đọc nhạc. Đây cũng là
phần hoàn thiện toàn bộ bài tập đọc nhạc nên khi hát lời ca có nhiều học sinh
phấn khích nên đã hát với âm lượng lớn gần như gào thét. Như vậy sẽ mất đi sự
hài hoà khi phối hợp tập đọc nhạc và hát lời ca. Tôi đã vận dụng sáng tạo các
hình thức ghép lời ca như:
Nửa lớp đọc tên nốt, nửa lớp hát lời ca.
Các bạn nữ đọc tên nốt, các bạn nam hát lời ca và đổi ngược lại.
Nửa lớp hát lời ca, nửa lớp còn lại gõ đệm theo các cách đã học…
Với các hình thức học như trên sẽ làm cho tiết học thêm sinh động, học
sinh sẽ tích cực tham gia và kết quả giờ học sẽ cao hơn.
Hồ Thị Lương

- 13 -

Trường TH Lý tự trọng

Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

6.Giáo dục tình cảm thẩm mĩ
Qua mỗi giờ học nhạc học sinh không chỉ được trang bị những kiến thức,
kĩ năng của một phân môn nghệ thuật mà thông qua mỗi bài học Tôi đã Giáo
dục các em tính thẩm mĩ, năng động, tự tin, hòa nhã với bạn bè. Khơi gợi lên
trong tâm hồn các em tình yêu quê hương, đất nước, yêu con người. Dạy các em
biết yêu lao động, vâng lời cha mẹ, thầy cô. Hình thành cho trẻ một tâm hồn
nhạy cảm, yêu cái đẹp. Giúp các em cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong âm
nhạc và trong đời sống để qua đó giúp các em hoàn thiện nhân cách của mình.
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp
Giáo viên phải nắm vững về chuyên môn, có kỹ năng sư phạm tốt, sáng
tạo, đổi mới trong tổ chức các hoạt động học tập.
Chuẩn bị kỹ bài dạy trước khi đến lớp. Tìm hiểu và nắm được trình độ tiếp
thu của từng học sinh để giao nhiệm vụ và có những hình thức, phương pháp
dạy học phù hợp để đảm bảo tất cả học sinh đều tích cực tham gia học tập với ý
thực tự giác, chủ động, tích cực.
Cơ sở vật chất phục vụ môn học phải tương đối đầy đủ như: phòng học
rộng rãi để học sinh tham gia trò chơi, đàn ócgan, thanh phách, mõ, trống, các
nốt nhạc đồ chơi.... tạo không khí vui tươi, sôi động khi học sinh thực hành.
Có sự phối hợp của giáo viên chủ nhiệm, phụ huynh học sinh, ý thức tụ
học của học sinh.
Giáo viên chuyển việc truyền thụ của học sinh thành việc hướng dẫn học
sinh tự học. Lớp học diễn ra với nhiều hình thức như: Làm việc theo cặp, làm
việc cá nhân, làm việc theo nhóm...Học sinh được học trong môi trường thoải
mái, không bị gò bó, luôn được gần gũi với thầy cô, bạn bè, được sự giúp đỡ của
các bạn trong lớp, phù hợp với tâm sinh lý của các em. Tạo môi trường học thân
thiện, an toàn.
d. Mối quan hệ giữa giải pháp, biện pháp

Các biện pháp định hướng cho những giải pháp tiến hành và có mối quan
hệ chặt chẽ với nhau, luôn có sự hỗ trợ lẫn nhau, bám sát vào hoàn cảnh và mức
độ tiếp thu bài của từng đối tượng học sinh. Bởi vậy trong quá trình giảng dạy
giáo viên cần lựa chọn các phương pháp phù hợp để giảng dạy sao cho tiết học
đạt kết quả cao nhất.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Kết quả khảo nghiệm học sinh khối 4 và khối 5 năm học 2014 – 2015, sau
khi tôi áp dụng các giải pháp trên như sau:
Mức độ đạt được của học
Trước
khi
Sau khi thực
Hồ Thị Lương

- 14 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

sinh

thực hiện
hiện
Học sinh xác định đúng vị
45%
85%
trí nốt nhạc trên khuôn
Học sinh biết gõ đệm theo

45%
80%
phách, nhịp, tiết tấu
Học sinh đọc đúng các bài
60%
90%
Tập đọc nhạc
Qua thực tiễn dạy học chương trình sách giáo khoa mới, đối với môn Âm
nhạc tôi nhận thấy các em đã mạnh dạn, tự tin, hứng thú trong khi học hát và đối
với phần tập đọc nhạc các em đã thành công trong việc đọc chính xác cao độ,
tiết tấu và ghép lời ca của bài. Điều đó chứng tỏ rằng học tập đọc nhạc không
chỉ khô khan, nhàm chán, khó khăn mà nó vẫn có những lý thú riêng nhờ sự
động viên, khuyến khích, quan tâm của giáo viên đến từng em học sinh và quan
trọng nhất là sự vận dụng sáng tạo của giáo viên trong quá trình giảng dạy và
bồi dưỡng kĩ năng tập đọc nhạc cho các em.
Qua các bước thực hiện trong tiết dạy như trên, tôi thấy học sinh tiếp thu
bài chủ động, hứng thú và yêu thích môn học. Bước đầu các em đã biết cảm thụ
âm nhạc , góp phần vào hiệu quả chung của nhà trường.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu.
Đa số học sinh đều yêu thích và hứng thú khi học Hoạt động giáo dục Âm
nhạc. Các em yêu thích các nốt nhạc, thích đọc bài Tập đọc nhạc, các em đã xác
định đúng vị trí các nốt nhạc trên khuông nhạc.
Một số em có năng khiếu đã biết tự đọc bài Tập đọc nhạc, giúp đỡ các bạn
trong nhóm hoàn thành nhiệm vụ học tập môn Âm nhạc.
Một số em chưa mạnh dạn, học yếu đã có ý thứ học tập, đã biết đọc các nốt
nhạc và tham gia học tập cùng nhóm
III. Phần kết luận, kiến nghị
III.1. Kết luận
Mục đích của dạy học là học sinh tiếp nhận kiến thức mà giáo viên truyền

đạt một cách nhẹ nhàng, thoải mái, đầy đủ và phong phú. Từ những kiến thức
tiếp thu, học sinh còn có khả năng mở rộng phát triển và vận dụng một cách linh
hoạt để giải quyết những công việc cụ thể sau này. Vì vậy việc chủ động lĩnh hội
kiến thức phải thuộc về học sinh, nhất là học sinh tiểu học - lứa tuổi mà ý thức
học tập chưa được xác định một cách đầy đủ, đúng đắn. Các em học đấy nhưng
Hồ Thị Lương

- 15 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

vui mà học, khi vui thích thì việc học tập sẽ là tự nguyện, không bị gò ép thúc
bách. Khi học như chơi thì việc học sẽ trở nên nhẹ nhàng, thoải mái. Học âm
nhạc trở thành một trong những nhu cầu của trẻ.
Song làm thế nào để học sinh thích học mới là vấn đề cơ bản của dạy học
mà giáo viên cần phải chú ý. Suy cho cùng học sinh tích cực học tập thì dạy học
mới có hiệu quả. Khi sự tích cực học tập của học sinh được thể hiện thì các em
sẽ chú ý lắng nghe, hăng hái trả lời những câu hỏi của giáo viên, nêu lên những
thắc mắc, những gì mình chưa rõ, chưa hiểu và chịu khó tìm tòi cái mới lạ.
Muốn làm được điều này giáo viên phải làm tròn trọng trách của một "kĩ sư tâm
hồn" với đầy đủ trách nhiệm và lương tâm khi tham gia quá trình giáo dục thế hệ
trẻ.
III.2. Kiến nghị
- Để nâng cao chất lượng dạy và học môn âm nhạc ở Tiểu học và nâng cao
chất lượng tiếng hát cũng như bồi dưỡng khả năng âm nhạc cho học sinh. Tôi
mạnh dạn đề xuất một số vấn đề sau:
- Cần đầu tư cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học hiện đại như: Máy nghe, máy

chiếu, ti vi, đầu đĩa, phòng học chức năng…
- Có kế hoạch bồi dưỡng kiến thức âm nhạc và kĩ năng đàn hát thường
xuyên cho đội ngũ giáo viên âm nhạc để họ có điều kiện được tham gia học hỏi,
trao đổi kinh nghiệm để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong nhà
trường.
Những giải pháp trên đã được chứng minh ở một số lớp tại trường
Tiểu học Lý Tự Trọng tôi thấy thực hiện những giải pháp trên là đúng. Vì
thế tôi mạnh dạn thực hiện giảng dạy trong những năm học tới. Vì thời gian
có hạn nên tôi mới tìm ra được một số giải pháp trên, nhưng tôi sẽ cố gắng
hơn nữa để tìm ra một số giải pháp tối ưu hơn, để đóng góp cho nền giáo
dục Âm nhạc trong trường Tiểu học Lý Tự Trọng được tốt hơn và nền giáo
dục Âm nhạc của toàn ngành nói chung giúp học sinh phát triển toàn diện
về “Đức - Trí - Thể - Mĩ”./.
Buôn Trấp, ngày 22 tháng 02 năm 2015
Người viết

Hồ Thị Lương
Hồ Thị Lương

- 16 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN
.........................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................

.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Chủ tịch Hội đồng sáng kiến

Hồ Thị Lương

- 17 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phương pháp giảng dạy Mĩ thuật, Âm nhạc - Nhà xuất bản Giáo dục
Thiết kế bài giảng Âm nhạc lớp 1; 2; 3; 4; 5 - Nhà xuất bản Văn Hoá
Sách giáo khoa Âm nhạc lớp 1; 2; 3; 4; 5 - nhà xuất bản giáo dục.
Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên Tiểu học
Giáo trình Âm nhạc - Nhà xuất bản Đại học sư phạm.

Hồ Thị Lương

- 18 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

MỤC LỤC

I Mở đầu……………………………………………………………...… ….trang 1
Lý do chọn đề tài………………………………………………………...........trang 1
Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài………………………………………….…......trang 1
Đối tượng nghiên cứu………………………………………………….….......trang 2
Phạm vi nghiên cứu…………………………………………………….......…trang 2
Phương pháp nghiên cứu……………………………………………….…......trang 2
II. Nội dung……………………………………………………………….....trang 2
Cơ sở lý luận …………………..………………………………………, ....…trang 2
Thực trạng……………………………………………………………..…...... trang 2
Giải pháp, biện pháp…………………………………………………..….......trang 5
Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu………...........trang 15
III. Kết luận, kiến nghị…….……………………………………………........trang 16
Kết luận………………………………………………………………….......trang 16
Kiến nghị………………………………………………………………….... trang 16
Nhận xét của hội đồng sống kiến………………………………….................trang 17
Tài liệu tham khảo…………………………………………………….…...…trang 18
Mục lục.............................................................................................................trang 19

Hồ Thị Lương

- 19 -

Trường TH Lý tự trọng


Bồi dưỡng kỹ năng học Tập đọc nhạc cho học sinh Tiểu học

MỤC LỤC
....
Trang

I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI……….............................................................. 1
II/ ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH....................................................................2
1.

Thuận lợi:………...................................................................................2

2.

Khó khăn……………………................................................................3

III/ NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN….....................................3
A. Phần khảo sát thực tế trước khi áp dụng đề tài…….…………...........3
a/ Tìm hiểu nội dung tập đọc nhạc lớp .........................................................3
b/ Những khuyết điểm của học sinh khi tập đọc nhạc...................................5
B. Phương pháp dạy tập đọc nhạc đạt hiệu quả............................................5
1/ Các kĩ năng đọc nhạc cơ bản…………………………………….............5
2/ Giáo viên ……………..............................................................................6
3/ Tiến trình lên lớp và các phương pháp ……………………...................13
4/ Học sinh………………………………...................................................24
IV/ KẾT QUẢ…….....................................................................................25
V/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM………………….......................................26
VI/ KẾT LUẬN…………………………………………………….……..27

Hồ Thị Lương

- 20 -

Trường TH Lý tự trọng