SKKN boi duong hs nang khieu am nhac

một số kinh nghiệm để phát hiện và bồi dỡng học sinh
năng khiếu về âm nhạc của tiểu học
---------------------
a. đặt vấn đề:
Mục tiêu nền giáo dục của chúng ta là giáo dục con ngời toàn diện có đủ
kiến thức, lòng say mê, để đáp ứng với yêu cầu công nghiệp hoá hiện đại hoá
đất nớc. Trong giai đoạn hiện nay ở trờng tiểu học chú trọng dạy đủ 9 môn
trong đó có môn âm nhạc. Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện
thực khách quan bằng những hình tợng âm thanh có sức biểu cảm phong phú
âm nhạc là nghệ thuật thời gian.
Đây là một môn học nhằm cung cấp những kiến thức ban đầu nhng hầu
hết quan trọng nhất là về âm nhạc cho học sinh, bên cạnh đó còn bồi dỡng lòng
say mê, yêu thích môn học này, hứng cho các em những tình cảm trong sáng,
có đạo đức lối sống lành mạnh, yêu cuộc sống yêu quê hơng. Vậy ta cần phát
hiện và bồi dỡng nhân tài.
Muốn đạt đợc những yêu cầu trên. Bản thân ngời giáo viên dạy bộ môn
năng khiếu nói chung và bộ môn âm nhạc nói riêng phải cho học sinh hiểu đợc
khái niệm và âm nhạc. Từ đó giáo viên cho học sinh làm quen với các âm thanh
của các nốt. Dựa trên những nốt nhạc đó các nhạc sỹ đã sáng tác nên những
giai điệu ấy chính là những tác phẩm và những tác phẩm yêu cầu học sinh, yêu
cầu chúng ta phải biết đọc nhạc, đúng cao độ, trờng độ hát gọn tiếng đúng
chữ, đúng nhạc. Từ những yêu cầu trên bản thân tôi tự thấy từ trớc tới nay từ lớp
1 đến lớp 5 cha có một đội ngũ học sinh có năng khiếu thực sự quả là khó là ng-
ời giáo viên dạy bộ môn hát nhạc luôn trăn trở và đã đặt ra những giải pháp để
giải quyết những yêu cầu một cái có hiệu quả.
b. giải quyết vấn đề.
1. Thực trạng về phát hiện học sinh có năng khiếu âm nhạc.
Muốn có nguồn nhân lực thì phải bồi dỡng ngay từ cấp học đầu tiên một
nền tảng về âm nhạc là không ngoài nằm trong bộ môn khoa học để phát triển
những con ngời toàn diện không những thế mà đào tạo nhân tài cho đất nớc để
có nh những nhạc sỹ Trịnh Công Sơn, Hoàng Vân, Mộng Lân.v.v Và những

tác phẩm nổi tiếng của họ không những là niềm tự hào của dân tộc mà là một vũ
khí lợi hại đóng góp một phần không nhỏ trong sự đấu tranh của kẻ thù, nhân
tài tỏng âm nhạc không phải tự phát mà phải tự rèn luyện học hỏi mới có. Muốn
đạt đợc thành quả tốt ta phải quan tâm xây dựng từ bậc tiểu học, nhằm phát hiện
và bồi dỡng học sinh có năng khiếu.
1
i. cơ sở lý luận:
Để đáp ứng với thời kỳ đổi mới của đất nớcnâng cao dân trí đào tạo
nhân lực bồi dỡng nhân tài
ở tiểu học sự hớng dẫn của giáo viên rất cần thiết để đa học sinh vào thế
giới âm nhạc phát triển tài năng lứa tuổi học sinh tiểu học.
Để tạo đợc sự say mê kích thích sự tò mò của học sinh bao gồm hai yếu
tố cơ bản đó là kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành.
1 Về lý thuyết:
Trang bị cho học sinh một số kiến thức về năng khiếu trong chơng trình
ngoài ra học sinh nắm đợc các âm thanh cao thấp âm thanh đi lên, đi xuống đi
ngang, nắm đợc các ký hiệu hình nốt mà giáo viên giới thiệu thêm nhằm giáo
dục thẫm mỹ giáo dục văn hoá âm nhạc, cho môn học cần đợc đảm bảo
Làm cho học sinh yêu thích âm nhạc, cảm thụ đợc cái hay cái đẹp của
âm thanh qua các bài hát bài nhạc mà các em đợc trực tiếp học.
Cung cấp cho học sinh những kiến thức âm nhạc cơ bản cần thiết những
kỹ năng âm nhạc tối thiểu ban đầu.
Nhằm giáo dục học sinh những tình cảm trong sáng lối sống lành mạnh
nâng cao đời sống tinh thần cho trẻ.
2 Về thực hành:
Đây là nhiệm vụ chính yếu của những em có năng khiếu thực sự về môn
âm nhạc.
Học sinh biết nghe chuẩn,đọc nhạc chính xác,biết thực hành các tiết tấu
tốt thể hiện đợc giọng hát của mình.
Giúp các em có tính mạnh dạn,tự tin trớc tập thể từ đó nâng cao chất lợng

tiếng hát của học sinh.Tác động vào học sinh lam fcho các ngày càng yêu thích
môn học này.
2 - Cơ sổ thực tiễn:
Môn học hát nhạc là môn học nghệ thuật nó đòi hỏc năng lực thực sự,
chính vì thế mà ngời giáo viên luôn phải nhẹ nhàng động viên khen ngợi học
sinh kịp thời tạp cho học sinh nguồn cảm hứng,nhữnh điều thú vị kích thích sự
hăng say của giới trẻ.Vì vậy ngời giáo viên phải áp dụng phơng pháp Học mà
chơi,chơi mà học
Dạy âm nhạc là một cái hay cái đẹp, nhằm phát triển về mọi mặt,về tâm
hồn, tạo ra một thế hệ trẻ có tâm hồn trong sáng xây dựng xã hội văn minh nhờ
có âm nhạc mà các em hớng thiện tốt hơn.Con ngời đã từng dùng âm nhạc để
đấu tranh với kẻ thù,đa con ngời đến gần nhau hơn.
2
Môn hát nhạc là một môn năng khiếu đặc biệt những học sinh không có
năng khiếu sẻ chán nản trong việc tiếp thi không hứng thú.Trong quá trình
giảng dạy và tìm hiểu thực tế học sinh thờng đạt chất lợng môn học này không
cao lắm do những nguyên nhân sau này:
* Khó khăn:
+ Trờng đóng trên địa bàn Thị Trấn học sinh chủ yếu là con gia đình
buôn bán và làm nghề thủ công,làm ruộng nên thời gian kèm cặp con cái có hạn
chế
+ Điều kiện kinh tế gia đình nguồn thu nhập không đồng đều, đời sống
vật chất một số gia đình còn gặp nhiều khó khăn,cho nên việc quan tâm học tập
của con em thiêế đến nơi đến chốn ở lớp cũng nh ở nhà.
+ Trình độ dân trí không đồng đều nên ý thức vai trò giáo dục của một số
bậc phụ huynh cha có.
+ Trong lớp học lực không đồng đều thậm chí cha nhớ tên bài hát giai
điệu ,hát giọng còn ê,a không gọn tiếng
+ Một số học sinh còn lơ là ở bộ môn này các em tập trung chủ yếu vào
môn học chính nh toán ,tiếng việt vv

* Thuận lợi:
+ Do phổ cập đúng độ tuổi nên trình độ học sinh tơng đối đồng đều
+ Đa số phụ huynh đã quan tâm đến việc học bộ môn âm nhạc cho các
em (cung cấp khá đầy đủ về các nhạc cụ âm nhạc nh đàn, bộ gõ và một số tài
liệu phục vụ cho môn học.
iii. cơ sở khoa học
Dựa trên cơ sở hát nhạc 3, 4, 5 ở tiểu học
Sách âm nhạc lớp một năm học 2003 2004
Sách âm nhạc lớp 2 năm học 2004 2005
Sách hớng dẫn, sách bài soạn 2005 2006
Sách bồi dỡng năng khiếu cho học sinh tiểu học
c. giải pháp
A. Phát hiện học sinh có năng khiếu
- Trong giờ học chú ý phát hiện tài năng khiếu về âm nhạc của từng em
- Qua khảo sát để tìm ra những học sinh có năng khiếu
- Lập ra một đội quản ca để lớp học tập
- Phát hiện tai nghe qua việc đọc nhạc, gõ tiết tấu .v.v Đó mới là học
sinh có năng khiếu thực sự vì có những em tài năng về âm nhạc không phải chỉ
hát hay mà cần có tai nghe âm nhạc tốt.
3
Ví dụ: Nghe rõ tiết tấu đoán câu hát
Bài: Chú ếch en:
Kìa chú là chú ếch xon có đôi mắt tròn
Chú ngồi học bài một mình bên hố bom kề vờn xoan
- Giáo viên gõ âm hình tiết tấy của câu hát thứ nhất hoặc câu hát thứ ba
đố học sinh phát hiện là câu hát nào? (Câu 1, 2, 3, 4 đều đúng cả - Vì câu 1 và
câu 2 có âm hình tiết tấu giống nhau, câu 3 câu 4 có âm hình tiết tấu giống
nhau.
- Trong khi hát giáo viên nghe chuẩn để phát hiện ra trong lớp học có
những em có giọng hét hay hoặc giọng hát có triển vọng lấy ra để bồi dỡng

ngay.
Ví dụ: Thử hát theo giai điệu bài chú ếch con với một lời ca mới
Mùa xuân đẹp tơi đã sang nắng xuân bừng trên xóm làng
Chúng em cùng nhau đến trờng tay nắm cùng vang
Kìa em là em bé xinh cớ sao lại hay khóc nhè
Ô kìa một cô chích choè đang hót vàng từ ngọn tre
Giáo viên cho học sinh hát bài chú ếch một đến hai lần sau đó hớng dãn
các em 4 câu hát trên. Học sinh tự hát theo giai điệu của bài chú ếch con en
nào hát đúng hay giọng ca đẹp đợc khen ngợi. Giáo viên có thể đệm đàn cho
học sinh hát các em vừa hát vừa gõ đệm theo.
B. Cách tổ chức.
- Tổ chức học nhóm
- Phân học sinh thành hai đối tợng (học sinh có năng khiếu và số học sinh
còn lại).
- Lấy những em hát mẫu biểu diễn thể hiện trớc lớp (đó cũng là một cách
bồi dỡng).
- Nếu câu hỏi nâng cao đối với học sinh có năng khiếu
- Dành thời gian xen kẽ trong các tiết học để hớng dẫn và bồi dỡng theme
cho những em có năng khiếu từ khối 3 đến khối 5.
- Riêng khối 1, khối 2 rèn luyện năng khiếu vào những buổi học tăng buổi.
C. Bồi dỡng học sinh có năng khiếu.
1. Các nguyên tắc chung.
a) Nguyên tắc phát triển: Giáo dục âm nhạc là làm cho tai nghe của học
sinh mỗi ngày đợc nhạy bén hơn nên phải bằng sự thức tỉnh tai nghe âm nhạc
chứ không phải bằng một mớ lý thuyết rờm rà, nặng nề nào khác.
4
b) Nguyên tắc trực quan: Là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất
để bồi dỡng học sinh có năng khiếu âm nhạc nếu giáo viên chỉ dùng lời nói mà
không có chứng minh minh hoạ cụ thể qua giọng hát tiếng đàn, băng đĩa thì học
sinh khó có thể tiếp thu đợc cái trìu tợng của âm thành nh cao độ trờng độ, cần

minh hoạ bằng thủ pháp, biện pháp, trực quan sinh động.
c) Nguyên tắc thực hành.
- Trong quá trình học sinh tiếp thu qua âm thanh cần phải có thời gian
thoả đáng, thực hành ca hát, thực hành tập đọc nhạc, thực hành nghe nhạc và
phân tích nhạc.
- Phải xem thực hành làm đồng tâm
d) Nguyên tắc sáng tạo.
- Cho học sinh hiểu và biết cải biên đó cũng là cách sáng tạo
- ý thức giáo viên phải biết tôn trọng những sáng tạo của học sinh
- Biết khơi gợi những năng khiếu trong các em.
2. Các bớc cụ thể:
* Cho học sinh phải luyện thanh trớc khi hát.
- Giáo viên luyện mẫu theo các âm
- Ví dụ: Đô, rê, mi (âm thấp)
Mị, sòn, la, đố (âm cao)
Son, son, son (âm ngang)
- Giáo viên đánh đàn học sinh nghe và luyện theo đàn các mẫu trên, luân
phiên nhau.
- Luyenẹ cá nhân (nhằm mở khẩu hình)
- Luyện tập thể, nhóm.
* Trong quá trình dạy học sinh có năng khiếu âm nhạc.
- Học sinh cần nắm đợc 4 yêu cầu: Hát đúng cao độ, trờng độ, tiết tấu, lời
ca.
- T thế vào ra đẹp hát diễn cảm các tác phẩm tốt.
- Nhất là học sinh ở lớp 1 bớc đầu luyện cho các em mở khẩu hình, uốn l-
ỡi nhả chữ nhẹ nhàng, lấy hơi đúng chỗ.v.v
- Hát đều giọng hát cá nhân hoà vào tập thể
- Thể hiện một bài hát là phải diễn cảm đúng sắc thái, tình cảm của từng
bài
- Luyện cho các em có một giọng hát mềm mại, căng đầy, không lỡ

giọng, nhả chữ tròn trặn không ê, a trong khi hát giáo viên phải cho học sinh hát
5