uứng dụng kỹ thuật và thủ thuật trong dạy học phân môn thường thức mĩ thuật ở lớp 8

A – ĐẶT VẤN ĐỀ:
Thưởng thức nghệ thuật, sáng tạo nghệ thuật và bồi dưỡng năng
khiếu vẽ là nhu cầu lớn của lứa tuổi học trò. Hàng năm, ngành giáo dục
đều tổ chức thi học sinh giỏi môn Mỹ thuật nhằm phát huy tinh thần
học tập hoàn thiện Đức - Trí - Thể - Mỹ và phát hiện năng khiếu thực
sự, từ đó có kế hoạch bồi dưỡng, hy vọng các em sau này sẽ trở thành
hoạ sĩ, nhà điêu khắc, nhà kiến trúc sư trong tương lai. Để đạt được
điều đó, ngoài năng khiếu bẩm sinh, sự say mê học tập của các em, lòng
nhiệt tình cũng như kinh nghiệm, kiến thức vững vàng của người thầy
giáo, chúng ta cần phải biết vận dụng linh hoạt các kỹ thuật và thủ thuật
trong dạy học.
Đổi mới phương pháp dạy học và ứng dụng các kỹ thuật trong
dạy học là nhiệm vụ cấp thiết đang đặt ra cho ngành giáo dục hiện nay.
Nghị quyết Đại hội đại biểu lần IX của Đảng đã chỉ rõ: “Đổi mới
phương pháp dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào
tạo của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khoá, làm
chủ kiến thức, tránh nhồi nhét, học vẹt, học chay”. Đất nước ta đang
chuyển mình mang tầm vóc lịch sử, đang từng bước hội nhập với khu
vực và quốc tế. Hơn bao giờ hết cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật
đang diễn ra mạnh mẽ thì yêu cầu xây dựng một chiến lược con người
trong công cuộc đổi mới giáo dục và đào tạo đã và đang đ ược toàn
Đảng, toàn dân quan tâm. Công nghệ thông tin là ph ương tiện được
ứng dụng trong rất nhiều ngành nghề khác nhau. Công nghệ thông tin
hỗ trợ đắc lực cho việc áp dụng các kỹ thuật trong dạy học hiện nay.
Ngược lại, phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học của giáo viên
cũng lại chịu sự tác động qua lại của các phương tiện dạy học hiện đại.
Chương trình học ở Trung học cơ sở về khoa học tự nhiên và
khoa học xã hội, rồi kinh nghiệm sống của học sinh đảm bảo cho các
em tiếp thu được kiến thức mĩ thuật. Đồng thời kiến thức mĩ thuật sẽ
giúp các em học các môn văn, sử hấp dẫn hơn. Cách nhìn, cách tư duy

của môn mĩ thuật sẽ tạo điều kiện cho các em học các môn khoa học tự
nhiên, khoa học xã hội có hiệu quả hơn.
Mỗi kỹ thuật dạy học đều có những ưu điểm và hạn chế riêng;
không thể có một kỹ thuật dạy nào tối ưu cho mọi trường hợp. Thêm
vào đó, việc thực hiện có hiệu quả mỗi kỹ thuật dạy luôn đòi hỏi người
dạy và người học phải có những phẩm chất, kỹ năng nhất định và những
điều kiện cần thiết để đảm bảo thực hiện. Vì vậy, vấn đề không phải là
cách dạy nào tốt hơn, mà là cách dạy, cách ứng dụng kỹ thuật nào phù
hợp hơn. Vì vậy, tiêu chí hàng đầu trong việc lựa chọn kỹ thuật dạy
chính là cách học. Tuy nhiên, cách học không chỉ do những đặc điểm cá
nhân của người học quy định, mà còn do tính chất và đặc điểm của nội
dung học tập, mục đích học tập, cũng như điều kiện học tập quy định.
Đồng thời, việc lựa chọn các kỹ thuật dạy còn phụ thuộc vào quan điểm
và mục đích dạy học, cũng như trình độ và kỹ năng sử dụng các phương
pháp dạy của người dạy. Vì vậy, để đạt được hiệu quả trong giảng dạy
thi người giáo viên phải biết sử dụng các kỹ thuật dạy học một cách
linh hoạt, không bị gò bó, phát huy hết năng lực tự học và sáng tạo của
học sinh, tạo cho giờ học vui tươi.
Thấy được vai trò và hiệu quả của các thủ thuật và kỹ thuật trong
dạy học, tôi đã nghiên cứu tài liệu và ứng dụng vào các tiết dạy học mĩ
thuật đặc biệt là phân môn thường thức mĩ thuật. Các kỹ thuật dạy học
được ứng dụng trong bài giảng tạo cho bài giảng sôi nổi hơn hẳn, các
em học sinh tham gia các hoat động học một cách tích cực hơn. Vì vậy
tôi đã nghiên cứu và lựa chon đề tài: “Ứng dụng kỹ thuật và thủ thuật
trong dạy học phân môn thường thức mĩ thuật ở lớp 8” góp phần cho
việc ứng dụng các kỹ thuật và phương pháp dạy học tích cực trong giai
đoạn hiện nay.
B-GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. Cơ sở lý luận:

Từ mục tiêu, chương trình dạy học Mỹ thuật (và các môn học
khác nói chung) cho thấy đối tượng nghiên cứu của môn học là rất đa
dạng, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau: Kiến trúc, hội họa, điêu khắc ...
Mặc dù vậy nhưng các phương tiện và kỹ thuật dạy học lại có tác dụng
tốt với việc phát huy tính tích cực và tương tác của học sinh, bởi vì
khác với lời nói (thông tin đến với học sinh chậm, chủ yếu theo con
đường thính giác một cách từ từ theo trình tự và ý nghĩa của từng từ,
câu nói), mỗi phương tiện dạy học thường huy động đồng thời nhiều
giác quan của học sinh, tạo nên một hình ảnh tương đối trọn vẹn về một
đối tượng nhận thức. Nhất là với sự trợ giúp của máy tính và các
phương tiện nghe nhìn khác, cho phép học sinh có thể quan sát được,
tương tác được với nhiều đối tượng mà trong thực tế không thể quan sát
hay tương tác trực tiếp được (với những đối tượng quá to, quá bé, quá
xa, điều kiện nguy hiểm, những quá trình diễn ra quá nhanh, quá chậm,
không thể quan sát được trong điều kiện thực của nó, ..
Các kỹ thuật dạy học và phương tiện nghe nhìn đa phương tiện,
máy tính điện tử, ... được sử dụng kết hợp sẽ cho phép rút ngắn thời
gian trình bày mà vẫn làm cho bài giảng sinh động, trực quan, hấp dẫn
đối với học sinh tạo nên hiệu quả cho các phương pháp và các kỹ thuật
dạy học. Mặt khác, cũng cần kết hợp sử dụng các phương tiện dạy học
truyền thống như tranh vẽ, mô hình vật chất, máy chiếu bản trong, ...
cũng như các đồ dùng dạy học do giáo viên và học sinh tự xây dựng cho
phù hợp với hoàn cảnh của từng bài. Để hiểu bản chất của các kỹ thuật và
thủ thuật trong dạy học trước hết chúng ta cần hiểu bản chất của hình thức làm
việc theo nhóm là tạo điều kiện cho mọi học sinh đều được tham gia vào quá
trình học tập một cách tự giác bằng khả năng của mình. Kĩ thuật dạy học này
xây dựng cho học sinh tinh thần tập thể, ý thức cộng đồng với công việc chung,

đồng thời hình thành cho học sinh phương pháp làm việc khoa học ( Tự lập kế
học và làm việc theo kế hoạch) Đối với môn học mĩ thuật, phương pháp làm
việc theo nhóm thường được thực hiện khi học thường thức mĩ thuật, bày mẫu
và lựa chọn mẫu vẽ, trong trò chơi ghép hình, vẽ màu.. để học sinh có điều kiện
bộc lộ ý kiến, tăng khả năng hợp tác và khả năng làm việc cá nhân. Phương
pháp dạy học theo hình thức làm việc theo nhóm có rất nhiều cách tổ chức thực
hiện khác nhau.
Sử dụng các kỹ thuật dạy học sẽ giúp các em chia sẻ băn khoăn, kinh
nghiệm của bản thân, cùng nhau xây dựng nhận thức mới, khuyến khích các em
phát hiện tự giải quyết vấn đề thông qua các tình huống do giáo viên đưa ra. Từ
đó các em có cơ hội nói ra những điều đang nghĩ, bài học trở thành quá trình
học hỏi lẫn nhau chứ không phải là cách tiếp thu kiến thức thụ động từ giáo
viên.
II. Thực trạng về vấn đê nghiên cứu:
Tuy chúng ta có đổi mới phương pháp dạy và học nhưng chưa đi
vào thực chất, có chiều sâu, thiếu triệt để, thiếu thực tế chỉ mới dừng lại
ở việc cải tiến phương pháp dạy học truyền thống bằng cách tăng cường
các câu hỏi tái hiện, sử dụng các phương tiên dạy học hiện đại như một
hình thức thay cho phấn trắng, bảng đen và chủ yếu cũng thể hiện ở các
tiết hội giảng, thao giảng có người dự giờ. Chưa phát huy hết các
phương tiện dạy học và các phương pháp dạy học mới. Sau đó thì đâu
lại vào đấy, trở về với kiểu dạy học truyền thống “Thầy đọc trò ghi”,
“Thầy nói, trò chép”. Trong nhiều phút đồng hồ, không nghe thầy
giảng, cũng không nghe đối thoại giữa thầy và trò. Phương pháp giảng
dạy truyền thống theo lối truyền thụ một chiều đã ăn sâu vào tiềm thức
của đội ngũ giáo viên chúng ta, như một quán tính, một thói quen khó


sửa.

Bên cạnh đó, nền giáo dục của chúng ta chỉ chú ý đến việc cung cấp
cho người học về khối lượng kiến thức nên dễ dẫn đến cách dạy và học
nhồi nhét thụ động, ít quan tâm đến cảm nhận, suy nghĩ, không bồi
dưỡng được những năng lực độc lập, chủ động sáng tạo, biết tìm tòi
những tri thức mới của người học. Đó là những năng lực rất cần thiết
trong

một

nền

kinh

tế

trí

thức

và

xã

hội

tri

thức.

Ngoài ra, cách thức kiểm tra, đánh giá như hiện nay thật sự là một rào

cản cho việc đổi mới phương pháp dạy và học. Thi thế nào thì dạy và
học như thế ấy. Việc đánh giá học sinh chỉ nhằm kiểm tra sự ghi nhớ,
thuộc bài mà không chú trọng đến khả năng sáng tạo, ý thức tự giác
trong học tập, năng lực tự học, tự nghiên cứu, phát triển tư duy sáng
tạo, rèn luyện kỹ năng thực hành, tạo điều kiện cho người học tham gia
nghiên cứu, thực nghiệm ứng dụng. Hơn nữa, quy chế hiện hành đánh
giá kết quả học tập của học sinh chỉ dùng lại ở mức “đạt” và “chưa đạt”
thì không kích thích được học sinh trong quá trình hoc tập.
Được sự chỉ đạo của nghành giáo dục, của ban giám hiệu nhà
trường, tổ chuyên môn Mĩ thuật... đội ngũ giáo viên Mĩ thuật tích cực
tham gia dự giờ và dạy hội giảng, chuyên đề về đổi mới phương pháp
dạy học cấp trường, cấp cụm, cấp tỉnh. Qua mỗi giờ dạy đều được đánh
giá nhận xét rút kinh nghiệm và tìm ra những ưu điểm và hạn chế khi áp
dụng đổi mới phương pháp trong giờ dạy.
Thực tế bản thân tôi đã được dự một số tiết dạy bộ môn thường thức mĩ
thuật tôi nhận thấy việc áp dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong
từng tiết dạy còn rất nhiều hạn chế cần được khắc phục để nâng cao
chất lượng môn học. Nhận thức được điều đó tôi đã dự giờ và phát hiện


ra những hạn chế mà giáo viên thường mắc phải và đưa ra giải pháp
khắc phục những hạn chế đó.
Thường thức mĩ thuật nhằm trang bị, cung cấp cho học sinh một số hiểu
biết về nghệ thuật tạo hình thông qua một số kiến thức sơ lược thông
qua một số tác phẩm. Các giai đoạn phát triển của mĩ thuật Việt Nam và
thế giới, bố cục, vẽ hình của các tác phẩm, qua đó góp phần hình thành
ở học sinh khả năng cảm thụ cái đẹp trong nghệ thuật tạo hình được thể
hiện qua đường nét, hình mảng, hình khối ,đậm nhạt, không gian ánh
sáng, màu sắc, bố cục. Nhằm phát triển toàn diện nhân cách học sinh.
Thực trạng trước khi đổi mới sách giáo khoa và phương pháp dạy

học thường thức mĩ thuật vẫn là cách dạy thụ động, áp đặt “Thầy dạy,
trò chép” thầy đưa thông tin trò tiếp nhận (thông tin một chiều). Cách
học đó dẫn học sinh đến cách học thụ động, kém hiệu quả. Hơn nữa mỗi
bài dạy dài, lượng kiến thức nhiều. Muốn học sinh tiếp thu đủ lượng
kiến thức và tiết học trở nên vui vẻ nhẹ nhàng thì đó là một điều đang
đặt ra cho những giáo viên dạy mĩ thuật.. Hơn nữa đồ dùng dạy học mĩ
thuật trong các nhà trường dang thiếu nhiều, để một giờ thường thức mĩ
thuật thành công thì giáo viên phải bỏ rất nhiều công để làm đồ dùng
dạy học sưu tầm tài liệu dạy học. Còn học sinh thì sao, thường thức mĩ
thuật là một môn học khó, lượng kiến thức nhiều và rộng về mĩ thuật
Việt Nam, về mĩ thuật thế giới. Học những bài này yêu cầu học sinh
phải có thời gian để tham khảo sách giáo khoa, tài liệu. Nhưng do thời
gian học các môn học khác chiếm nhiều thời gian nên hiệu quả của môn
thường thức mĩ thuật cũng bị ảnh hưởng không ít.
Vì vậy đổi mới phương pháp dạy học để hình thành và phát triển
kĩ năng là phải khắc phục được lối truyền thụ một chiều, rèn luyện
thành nếp tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, tạo cho giờ học


sôi nổi, không gây ức chế cho học sinh. Để thực hiện được định hướng
đó cần có sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại và nhất là các kỹ
thuật dạy học của giáo viên được ứng dụng trong từng bài sao cho linh
hoạt. Đổi mới dạy học theo hướng này còn đang gặp một số khó khăn,
trở ngại như: cách nghĩ, cách làm của chúng ta hiện nay chưa phù hợp
(quan niệm về mục tiêu, nhiệm vụ dạy học: dạy kiến thức là chính hay
dạy cách học là chính?) Nếu coi trọng đồng thời cả hai thì giải quyết
tâm lý ngại cháy giáo án như thế nào? quan niệm về kỷ luật, trật tự
trong lớp học với việc tổ chức các hoạt động nhóm và thảo luận? Cách
dạy, cách học phổ biến hiện nay (giáo viên ngại sử dụng phương tiện
dạy học hiện đại, hoặc trình độ tin học của giáo viên còn thấp); cách

kiểm tra, đánh giá trong giáo dục; lớp học quá đông; đặc biệt là cơ sở
vật chất chưa đáp ứng mục tiêu, chương trình và nội dung môn học, ...
III- Các biện pháp và tổ chức thực hiện:
Dạy học là một nghệ thuật, nhưng dạy mĩ thuật lại càng phải nghệ
thuật hơn. Do vậy, người giáo viên giảng dạy môn Mĩ thuật luôn giữ vai
trò là một giáo viên và vai trò của một người nghệ sĩ trên sân khấu
để dẫn dắt các em tiếp cận với nghệ thuật. Do vậy trong thời gian dạy
học mĩ thuật tôi luôn tìm và vận dụng phương pháp dạy học môn mĩ
thuật theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học “Người giáo viên
phải có vai trò dẫn dắt khéo léo để biến quá trình dạy học thành quá
trình tự học, tự khám phá và xây dựng kiến thức của mỗi người học”.
Để làm tốt điều đó người giáo viên cần phải nắm vững phương pháp
giảng dạy theo yêu cầu của đổi mới phương pháp nhằm phát huy tính
tích cực độc lập suy nghĩ, sáng tạo của học sinh thông qua việc học sinh
chủ động tham gia vào các hoạt động học tập để lĩnh hội kiến thức, biến


học sinh thành một chủ thể tích cực, chủ động nắm bắt kiến thức một
cách tự nhiên, không gò bó, giáo viên chỉ cần đứng vai trò là người
hướng dẫn…
1. Các giải pháp thực hiện:
Kỹ thuật dạy học là những biện pháp, cách thức hành động của
giáo viên và học sinh trong các tình huống hành động nhỏ nhằm thực
hiện và điều khiển quá trình dạy học. Các kỹ thuật dạy học tích cực là
những kỹ thuật dạy học có ý nghĩa đặc biệt trong việc phát huy sự tham
gia tích cực của học sinh vào quá trình dạy học, kích thích tư duy, sự
sáng tạo và sự cộng tác làm việc của học sinh. Các kỹ thuật dạy học
tích cực được trình bày sau đây có thể được áp dụng thuận lợi trong làm
việc theo nhóm. Tuy nhiên chúng cũng có thể được kết hợp thực hiện
trong các hình thức dạy học toàn lớp nhằm phát huy tính tích cực của

học sinh. Các kỹ thuật được trình bày dưới đây cũng được nhiều tài liệu
gọi là các phương pháp dạy học.
Một số kỹ thuật và thủ thuật dạy học như:
- Lược đồ tư duy
- Hình thức động não viết.
- Hình thức động não công khai.
- Kĩ thuật bể cá.
- Kĩ thuật ổ bi.
- Hình thức tranh luận ủng hộ – phản đối.
- Kĩ thuật tia chớp( Phỏng vấn nhanh)…
Những hình thức làm việc theo nhóm trên hay còn gọi là kĩ thuật dạy
học tích cực, mỗi hình thức có 1 đặc thù riêng, một ưu điểm riêng và
mang lại hiệu quả rất cao trong giảng dạy không chỉ cho môn học mĩ
thuật mà nó phù hợp với rất nhiệu môn học khác nhau… Tuy nhiên áp


dụng phương pháp làm việc theo nhóm trong dạy học mĩ thuật như thế
nào cho hiệu quả là một bài toán khó trong phương pháp dạy học đòi
hỏi người giáo viên cần thường xuyên nghiên cứu và học hỏi. Để đạt
được hiệu quả trong việc áp dụng các kỹ thuật và thủ thuật trong dạy
học cần phải một số lưu ý sau:
Các mục tiêu nêu ra cần cụ thể.
- Nội dung làm việc theo nhóm cần cụ thể, có trọng tâm .
- Cần khuyến khích học sinh tham gia với thái độ đúng đắn.
- Động viên khích lệ những học sinh ít nói, dụt dè cùng tham gia.
- Đối với học sinh kém giáo viên cần có hệ thống những câu hỏi phụ dễ
hiểu để yêu cầu các em trao đổi và nêu ý kiến. Có phương pháp tổ chức
điều hành dạy học theo nhóm.
- Kiến thức của giáo viên phải vững vàng để đáp ứng được nội dung
thảo luận (Đặc biệt đối với phân môn thường thức Mĩ thuật)

- Cần làm rõ các vấn đề đưa ra thảo luận.
- Tóm tắt kết quả làm việc của nhóm, nhận xét không chung chung, trên
tinh thần khích lề động viên học sinh là chính...
Yêu cầu đối với HS:
- Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập cho môn học.
- Biết giác ngộ mục đích học tập, tự giác trong học tập, có ý thức
trách nhiệm về kết quả học tập…
- Có tinh thần đoàn kết, tất cả học sinh đều phải nhiệt tình có
trách nhiệm tham gia vào công việc được giao.
Yêu cầu đối với giáo viên:
- Cần chuẩn bị tốt giáo án và các phiếu học tập.
- Cần có các phương tiện hỗ trợ như: Máy chiếu đa năng, tranh
ảnh và các bài viết liên quan…


- Sắp xếp bố cục lớp học sao cho phù hợp với các hình thức tổ
chức dạy học và các kỹ thuật được ứng dụng.
Mô hình các bước thiết kế bài dạy theo hướng này có thể là:

Lựa chọn bài dạy.

Kỹ thuật dạy học phù
hợp với từng bài.

Xác định mục tiêu
của các kỹ thuật

Mức độ cần đạt được
trong từng phần.

Thiết kế các hoạt
động dạy – học

Lựa chọn thể hiện
thông tin.
Xử lý thông tin.

Kế hoạch nhận xét,
đánh giá.

HS tự đánh giá
Đánh giá của giáo
viên.


Như vậy, về mặt khách quan có thể phân tích nội dung dạy học
theo quan điểm hoạt động làm cơ sở cho việc xác định kỹ thuật dạy học.
Quan điểm hoạt động trong kỹ thuật dạy học có thể được triển khai như
sau:
- Gợi động cơ cho các hoạt động hay hoạt động thành phần/hành
động học tập.
- Dẫn dắt HS chiếm lĩnh tri thức, đặc biệt là tri thức phương pháp
như là phương tiện và kết quả của hoạt động.
- Phân bậc hoạt động/phân tích hoạt động thành các yếu tố thành
phần để làm căn cứ điều khiển quá trình dạy học.
- Cho HS thực hiện và tập luyện những hoạt động và hoạt động
thành phần tương thích với nội dung và mục tiêu dạy học
Sau đây tôi xin được trình bày một kỹ thuật trong dạy học thường thức
mĩ thuật là: “Tranh luận ủng hộ – phản đối”
+ Khái quát về hình thức làm việc theo nhóm“Tranh luận ủng hộ

– phản đối”
- Tranh luận ủng hộ – phản đối (tranh luận chia phe) là một kỹ
thuật dùng trong thảo luận, trong đó đề cập về một chủ đề có chứa đựng
xung đột. Những ý kiến khác nhau và những ý kiến đối lập được đưa ra
tranh luận nhằm mục đích xem xét chủ đề dưới nhiều góc độ khác nhau.
- Mục tiêu của tranh luận không phải là nhằm “đánh bại” ý kiến đối lập
mà nhằm xem xét chủ đề dưới nhiều phương diện khác nhau.
* Cách thực hiện:
- Các thành viên được chia thành hai nhóm theo hai hướng ý kiến
đối lập nhau về một luận điểm cần tranh luận. Việc chia nhóm có thể
theo nguyên tắc ngẫu nhiên hoặc theo nguyện vọng của các thành viên
muốn đứng trong nhóm ủng hộ hay phản đối.


- Một nhóm cần thu thập những lập luận ủng hộ, còn nhóm đối lập
thu thập những luận cứ phản đối đối với luận điểm tranh luận.
- Sau khi các nhóm đã thu thập luận cứ thì bắt đầu thảo luận
thông qua đại diện của hai nhóm. Mỗi nhóm trình bày một lập luận của
mình: Nhóm ủng hộ đưa ra một lập luận ủng hộ, tiếp đó nhóm phản đối
đưa ra một ý kiến phản đối và cứ tiếp tục như vậy. Nếu mỗi nhóm nhỏ
hơn 6 người thì không cần đại diện mà mọi thành viên có thể trình bày
lập luận.
- Sau khi các lập luận đã đưa ra thì tiếp theo là giai đoạn thảo
luận chung và đánh giá, kết luận thảo luận.
+ Áp dụng vào bài Mĩ thuật lớp 8: “Bài 16 – tiết 21: Sơ lược về
mĩ thuật hiện đại phương tây cuối thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX”
Đối với hình thức làm việc theo nhóm trên tôi đã tổ chức cho các em
hoạt động nhóm như sau:
a. Chia lớp làm 4 nhóm (mỗi nhóm khoảng 7 học sinh)
b. Đặt tên nhóm. (các nhóm tự bầu nhóm trưởng, thư kí)

Nhóm 1: Nhóm ấn tượng.
Nhóm 2: Nhóm tân ấn tượng.
Nhóm 3: Nhóm hậu ấn tượng.
Nhóm 4: Nhóm lập thể.
c. Giao nhiệm vụ:
- Nhóm 1+2 thảo luận về hội hoạ hàn lâm và hội hoạ ấn tượng.
- Nhóm 3 +4 thảo luận trường phái hội hoạ tân ấn tượng và hậu ấn
tượng.
d. Giới thiệu trực quan cụ thể và câu hỏi thảo luận của từng
nhóm. (Sử dụng máy chiếu đa năng.)
CÂU HỎI THẢO LUẬN CỦA NHÓM 1 + 2


? Hội hoạ ấn tượng ra đời trong hoàn cảnh nào?
? Em hãy so sánh sự khác nhau của hội hoạ hàn lâm và hội hoạ
ấn tượng?
CÂU HỎI THẢO LUẬN CỦA NHÓM 3+4
? Hãy so sánh sự thể hiện khác nhau của hội hoạ hậu ấn tượng và tân ấn
tượng?
? Em hãy kể tên 1 số tác giả, tác phẩm tiêu biểu của trường phái hội hoạ
ấn tượng và tân ấn tượng?
e. Đề xuất thời gian thực hiện( 5 phút)
g. Yêu cầu HS nhắc lại nội dung thảo luận và tiến hành thảo luận
nhóm :
- Yêu cầu thời gian thảo luận trong 5 phút
- Giáo viên bao quát lớp nhắc nhở HS tập trung thảo luận.
h. Yêu cầu trình bày ý kiến thảo luận, nhận xét, phản biện, tranh
luận, bổ sung:
GV yêu cầu đại diện của nhóm lên bảng trình bày ý kiến của nhóm
mình và giới thiệu trực tiếp bằng trực quan, và gợi ý để HS có ý kiến

phỏng vấn và phản biện. Qua mỗi phần giáo viên là trọng tài tổng hợp ý
kiến, nhận xét, bổ xung cho điểm động viên.
NHÓM 1+2 TRÌNH BÀY Ý KIẾN:
Hãy so sánh sự thể hiện khác nhau của hội hoạ hậu ấn tượng và tân ấn
tượng.
*Hội hoạ ấn tượng ra đời trong hoàn cảnh: Người ta lấy tên ấn
tượng từ bức tranh cùng tên “ Ấn tượng mặt trời mọc của hoạ sĩ Mô-nê
trong cuộc triển lãm của các hoạ sĩ trẻ tại Pa-ri năm 1874 để đặt tên cho
trường phái hội hoạ mới.
* Sự khác nhau của hội hoạ hàn lâm và hội hoạ ấn tượng:


- Hội hoạ hàn lâm thể hiện lối vẽ “Khuôn vàng thước ngọc”, chú trọng
nhiều đến đặc điểm, đề tài đến sự tích trong kinh thánh, thường vẽ
trong nhà…
- Hội hoạ ấn tượng đã thay đổi lối vẽ, quan tâm nhiều đến ánh sáng
thực, đưa thiên nhiên vào trong tranh, lối thể hiện phóng khoáng, màu
sắc rực rỡ và đa dạng về đề tài…
- Giaos viên gợi mở để học sinh nhận xét, đặt câu hỏi phỏng vấn và
phản biện ý kiến.
* Nhóm 3 đặt câu hỏi để phỏng vấn cho nhóm 1 và ngược lại (2-3
câu hỏi):
? Dựa vào đặc điểm nào của hội hoạ hàn lâm mà bạn cho rằng
tranh hội hoạ hàn lâm thể hiện khô cứng, không phóng khoáng…Theo
tôi hội hoạ hàn lâm không hề khô cứng mà nó đã đạt đỉnh cao về nghệ
thuật hội hoạ…
* Nhóm 1 đặt ra lời giải thích để bảo vệ ý kiến đúng.
Hội hoạ hàn lâm thường được thể hiện trong nhà, gò bó khi thể hiện
bằng người mẫu cụ thể, hội hoạ ấn tượng đã đưa thiên nhiên vào trong
tranh, chú trọng ánh sáng , nét vẽ phóng khoáng hơn…

=> Các nhóm tập trung ý kiến và đi đến kết luận về hội hoạ hàn lâm và
hội hoạ ấn tượng.
NHÓM 3+4 TRÌNH BÀY Ý KIẾN THẢO LUẬN:
* Từ những năm 60 của thế kỉ XX không chấp nhận lối vẽ kinh
điển đã vẽ người và cảnh thực bên ngoài thay cho việc vẽ người mẫu
trong phòng, các hoạ sĩ rất chú trọng ánh sáng đặc biệt là ánh sáng mặt
trời chiếu vào con người và cảnh vật.
- Các tác phẩm và hoạ sĩ tiêu biểu là: Bữa ăn trên cỏ của hoạ sĩ
Ma Nê, ấn tượng mặt trời mọc của hoạ sĩ Mô Nê…


* Hoạ sĩ tân ấn tượng chưa bằng lòng với sự sáng tạo của hoạ sĩ
ấn tượng họ tiếp tục tìm dấu ấn riêng. Họ thể hiện màu sắc bằng cách
dùng những màu nguyên chất chấm hàng trăm ngàn chấm nhỏ đến khi
đạt được hiệu quả như mong muốn.
- Các tác phẩm và hoạ sĩ tiêu biểu là: Chiều chủ nhật trên đảo
Grăng, Sân khấu, Tắm của hoạ sĩ Xơ ra, Phòng ăn của hoạ sĩ Xi Nhắc…
* Nhóm 2 đặt câu hỏi để phản biện nhóm 4 :
? Bạn giải thích như thế nào khi tôi cho rằng hội hoạ Tân ấn
tượng và Hậu ấn tượng đều giống nhau về đặc điểm.
? Dựa vào đâu mà bạn phân biệt được hội hoạ Tân ấn tượng và
Hậu ấn tượng.
* Nhóm 4 đưa ra ý kiến giải thích câu hỏi của nhóm 2.
VD: tôi cho rằng hội hoạ Tân ấn tượng và Hậu ấn tượng đều
giống nhau ở điểm:
- Đều sử dụng chất liệu sơn dầu, đa dạng về đề tài, đều đưa thiên
nhiên vào trong tranh, rất chú trọng ánh sáng.
- Dựa vào đặc điểm sau tôi có thể phân biệt được hội hoạ Tân ấn
tượng và Hậu ấn tượng đó là khác nhau về phong cách và cách sử dụng
màu (Hội hoạ tân ấn tượng dùng màu nguyên chất chấm nhiều chấm

nhỏ tạo nên hiệu quả tác phẩm, hội hoạ hậu ấn tượng dùng tương phản
ánh sáng mạnh qua các mảng đậm nhạt lớn…) GV Yêu cầu cả lớp chú ý
quan sát nhận xét bổ sung và đặt câu hỏi phỏng vấn thêm nhóm bạn…
- Hai nhóm tập trung ý kiến và kết luận về hội hoạ Tân ấn tượng
và hậu ấn tượng.
y. Nhận xét bổ xung ,tổng kết, đánh giá khen thưởng.
- Yêu cầu các nhóm bình xét kết quả và tìm ra nhóm hoàn thành
xuất sắc .


- GV nhận xét , tổng kết ý kiến thảo luận
2. Kết quả thực hiện:
Từ cách làm trên bài giảng được diễn ra một cách tự nhiên, có
trọng tâm. Giáo viên giữ đúng vai trò chỉ là người hướng dẫn điều
khiển theo phương pháp dạy học tích cực. Thu hút được cả tập thể lớp
tập trung chú ý, tham gia vào hoạt động học một cách tích cực, tạo nên
không khí lớp học sôi nổi. Học sinh hiểu bài, hình thành ở các em tính
đoàn kết, thi đua để vươn lên trong học tập...
Từ những thực trạng trên tôi đã từng bước đổi mới phương pháp,
sử dụng thủ thuật và kĩ thuật trong dạy học, dạy học “Lấy học sinh làm
trung tâm” từ đó đã đạt được những chuyển biền đáng kể trong giờ học
thường thức mĩ thuật. Giờ học có không khí vui tươi, thoải mái hơn ,
được các em học sinh ủng hộ hơn.
Để có kết quả trên tôi đã làm nhiều đồ dùng trực quan, luôn có ý
thức sưu tầm tranh ảnh có liên quan đến nội dung để minh hoạ trong các
giờ dạy. Đồ dùng trực quan phải dùng đúng lúc đúng chỗ để đản bảo
tính khoa học. Một số bài tôi con sử dụng cả băng hình, máy chiếu đa
năng để chiếu cho học sinh xem, áp dụng các phương pháp mới từ các
đợt học chuyên đề, bồi dưỡng. Từ những phương pháp mới, thiết bị dạy
học hiện đại mà đã tạo được hứng thú học tập cho hoc sinh.

Từ chỗ chất lượng đầu năm
Khối

Đạt

Chưa đạt

Khối 6

85%

15%

Khối 7

90%

10%

Khối 8

95%

5%


Đến cuối học kỳ II tỷ lệ học sinh “Đạt” tăng lên đáng kể:

Khối

Đạt

Chưa đạt

Khối 6

100%

0%

Khối 7

100%

0%

Khối 8

100%

0%

Khối 9

100%

0%

Điều đáng chú ý là ở học kỳ I có một số em không chú ý tới phân
môn thường thức mĩ thuật song đến học kỳ II các em rất hăng say học

tập, tự tìm tòi sưu tầm tài liệu.
C. KẾT LUẬN:
+ Giáo viên cần gũi quan tâm tới học sinh, khuyến khích động viên học
sinh kịp thời, nắm bắt tâm lý và chất lượng của học sinh qua bài học để
có cách dạy phù hợp .
+ Để áp dụng các kỹ thuật và thủ thuật dạy học hiện đại thì
phương tiện hỗ trợ đắc lực nhất là máy chiếu đa năng. Vì vậy người
giáo viên phải biết sử dụng máy chiếu cũng như biết soạn thảo giáo án
điện tử một cách thành thạo.


+ Kiên trì, theo dõi từng bước của học sinh để thấy được sự tiến
bộ của các em.
+ Luôn tìm tòi, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp để có
phương pháp dạy phù hợp.
Qua thời gian áp dụng, và thực hiện đổi mới phương pháp và kĩ
năng dạy học phát huy tính tích cực của học sinh theo yêu cầu của đổi
mới phương pháp dạy học môn mĩ thuật tôi đã có được bài học kinh
nghiệm giúp nâng cao chất lượng môn học Mĩ thuật đó là :
Giáo viên cần đọc, nghiên cứu sách giáo khoa, sách giáo viên, tài liệu
tham khảo, chuẩn bị tốt phương tiện dạy học.
Lập kế hoạch giảng dạy và soạn giáo án chi tiết giúp Giáo viên
nắm được mục tiêu bài dạy và phân bố thời gian hợp lí cho từng hoạt
động của tiết dạy.
Giáo viên phải thường xuyên học hỏi chuyên môn nghiệp vụ, nghiên
cứu phương pháp giảng dạy để ứng dụng phương pháp phù hợp với môn
học.
Cần bồi dưỡng cho đội ngũ cốt cán của lớp có năng lực tốt về
chuyên môn và ngôn ngữ hội hoạ để các em chủ động và có kiến thức
khi tham gia vào một số hình thức làm việc theo nhóm đạt hiệu quả.

Khi hoạt động nhóm diễn ra một số học sinh lười suy nghĩ chỉ trông đợi
kết quả làm việc nhóm của bạn đưa ra do vậy giáo viên cần khắc phục
bằng cách đưa yêu cầu cho cả những học sinh trung bình, yếu, kém từ
đó các em có điều kiện được giao lưu cùng các bạn. Lời nhận xét cần
khéo léo, động viên kịp thời những học sinh có tiến bộ. Tham gia đầy
đủ các tiết dạy chuyên đề, dự giờ, rút kinh nghiệm.
NHỮNG KIẾN NGHỊ - ĐỀ XUẤT:


- Cần bồi dưỡng kiến thức tin học cho giáo viên hàng năm để giáo
viên áp dụng những phương tiện dạy học hiện đại trong quá trìng giảng
dạy.

SỞcấp
GIÁO
- Cần
thêm DỤC
các tàiVÀ
liệuĐÀO
thamTẠO
khảo,THANH
tranh trựcHÓA
quan, các đồ
PHÒNG
GIÁO
DỤCdạy
& ĐÀO
TẠO
dùng dạy học để
phục vụ

cho việc
và học
tốt BỈM
hơn. SƠN

Trên đây là một vài kinh nghiệm qua thực tế giảng dạy tôi rút ra.
Tuy đã đạt được một kết quả khả quan song vẫn không tránh khỏi thiếu
sót. Để bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi thêm hoàn chỉnh tôi rất mong
có sự góp ý bổ sung của các bạn đồng nghiệp để đề tài này sẽ đạt kết
quả hơn nữa trong giảng dạy.

Tôi xin chânKINH
thành cảm ơn!
SÁNG KIẾN
NGHIỆM
Bỉm Sơn, ngày 20 tháng 04 năm 2012
“Ứng dụng kỹ thuật
và thủ thuật
Người viết sáng kiến

trong dạy học phân môn thường thức mĩ thuật
ở lớp 8”
PHẠM VĂN TIẾN

Họ tên: PHẠM VĂN TIẾN
Chức vụ: Giáo viên
Môn: Mĩ thuật
Đơn vị: Trường THCS Xi Măng - Bỉm Sơn