bài giảng chuẩn mực sử dụng từ

I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả.
1. Ví
dụ:
?
Các từ in đậm dùng sai như thế nào? Hãy sửa
sai a.
cho
từ số
đó?người sau một thời gian dùi
Một
vùi đầu vào
làm ăn, nay đã khấm khá.
b. Em bé bập
tập tẹ
bẹ biết nói.
2. Nhận xét:
? Nguyên nhân sai của việc dùng từ này?
- Do lẫn lận giữa các phụ âm đầu: v-d, b-t…


1. Ví
dụ:
?
Các từ in đậm dùng sai như thế nào? Hãy sửa
sai cho từ đó?
c. Đó là những khoảnh
khoảng khắc
khắc sung sướng nhất
trong đời em.

2. Nhận xét:
? Nguyên nhân sai của việc dùng từ này?
- Do liên tưởng hình thức ngữ âm sai nên
phát âm sai.


II. Sử dụng từ đúng nghĩa.
1. Ví
dụ:
?
Hãy phát hiện lỗi sai của các từ in đậm? Sửa lại cho
đúng?
a. Đất nước ta ngày càngsáng
tươi sủa.
đẹp.
b. Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục
sâu cả
sắc để chúng ta vận dụng trong thực tế.
ngữ cao
c. Con người phải biết
có lương tâm.
2. Nhận xét: ? Nguyên nhân sai của việc dùng từ này?
- Do không nắm vững khái niệm của từ.


III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
1. Ví
dụ:
?
Hãy chữa các từ ngữ, câu văn sau cho đúng ngữ

a. Nước sơn làm đồ vật thêm hào quang.
pháp?
2. Nhận xét:

? Câu văn này sai chổ nào? Vì sao?

- Hào quang là danh từ không thể đặt ở vị trí
cụm tính từ.
* Chữa đúng: Nước sơn làm đồ vật thêm hào nhoáng.


III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
1. Ví
dụ:
?
Hãy Chữa câu văn sau cho đúng ngữ pháp?
b. Ăn mặc của chị thật là giản dị.
* Chữa đúng: Cách ăn mặc của chị thật giản dị.
2. Nhận xét: ? Lí giải vì sao em chữa như vậy?
- Vì ăn mặc là động từ nếu ở vị trí chủ
ngữ thì trước nó phải thêm từ: cách


III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
1. Ví
dụ:
?
So sánh cách dùng từ của hai câu văn sau?
C1. Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy
thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tuỵ

Động, Trần Hiệp phải bêu đầu…
C2.

Bọn giặc đã chết rất thảm hại: máu chảy
thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở
Tuỵ Động, Trần Hiệp phải bêu đầu…
2. Nhận xét: Dùng quan hệ từ không thích hợp.


III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp.
1. Ví
dụ:
?
Hãy chữa câu văn sau cho đúng ngữ pháp?
d. Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không
phải là sự giả tạo phồn vinh.
2. Nhận xét: ? Vì sao sai?
- Vì như vậy là không phù hợp với trật tự từ
Tiếng Việt : DT luôn đi trước ĐT.
* Cách chữa: Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ
không phải là sự phồn vinh giả tạo.


IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách.
1. Ví dụ: ? Trao đổi với bạn câu này sai như thế nào?
a. Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghi lãnh đạo sang xâm
lược nước ta.
2. Nhận xét: ? Cho biết sắc thái biểu cảm của từ lãnh
đạo là gì?
- Tôn trọng, đề cao.

* Cách chữa: Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghi cầm đầu
sang xâm lược nước ta.


IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách.
1. Ví dụ: ? Trao đổi với bạn câu này sai như thế nào?
b. Con hổ dùng cái vuốt nhon hoắt cấu vào
người, vào mặt viên. Nhưng viên vẫn rán sức
quần nhau với chú hổ.
2. Nhận xét: ? Từ chú hổ có hợp phong cách khi nó
đang muốn ăn thịt Viên hay không?
*Cách chữa: Con hổ dùng cái vuốt nhon hoắt cấu vào
người, vào mặt viên. Nhưng viên vẫn rán sức quần
nhau với nó.


V. Khụng lm dng t da phng, t Hỏn Vit.
Chú giống con bọ hung
Một đơn vị bộ đội trên đường hành quân, đến
Quảng Bình, vào nghỉ tại nhà một ông cụ. Cụ già
thăm hỏi từng chiến sĩ và chăm chú nhìn vào một
chiến sĩ da ngăm đen, rồi nói một cách rất tự nhiên:
- Chú này giống con bọ hung.
Người chiến sĩ là dân Bắc Bộ, không hiểu tiếng địa
phương, lấy làm bối rối.
Sau đó mới hiểu ý nghĩa của câu nói ấy là : Chú
này giống con của bố ghê .


V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt

V. Không lạm dụng từ địa phương,
từ Hán Việt:
1. Ví dụ:
2. Lưu ý: Chỉ dùng với những mục đích
nghệ thuật như:
-Tạo màu sắc địa phương.
-Tạo lời văn trang trọng, cổ kính, tao nhã.

VD1: Huynh
Anh em
đệ nào phải người xa,

Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.

Việc sử dụng
từ Hán Việt
nhận
xétthân vui vầy.
Huynh
Anh em
đệ hòa
thuận,
hai
trong
những
về câu
ví
dụgì
sau
đây

Lạm
dụng
từ Hán Việt, làm
nói
này?
cóvăn
hợp
lí tự nhiên
câu
thiếu
không?
Yêu nhau như
Emthể
cóchân tay,

VD2:Nhà ga ở mô rứa eng?( nhà
ga ở đâu vậy anh)?
Sử dụng quá nhiều từ
địa phương gây khó
hiểu.


CỦNG CỐ
SỬ DỤNG TỪ

Đúng âm, đúng
Chính tả.

Đúng nghĩa

Đúng sắc thái
Không lạm
Đúng tính chất
biểu cảm, hợp tình dụng từ địa
ngữ pháp
Huông giao tiếp. phương, HV.


- Khắc sâu về chuẩn mực sử dụng từ, rèn
kĩ năng nói, viết dùng từ chuẩn mực.
- Đọc lại các bài làm và sửa từ sai cho
đúng.
- Soạn bài : Ôn tập văn bản biểu cảm.