Bài 9 tổng hợp lực vật lý lớp 10

Bài 9 : TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC.
ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức :
-

Phát biểu được: định nghĩa lực, định nghĩa phép tổng hợp lực và phép phân tích lực.
Nắm được quy tắc hình bình hành.
Hiểu được điều kiện cân bằng của một chất điểm.
Hiểu được các khái niệm lực, hợp lực.
Biết cách xác định hợp lực của các lực đồng quy và phân tích 1 lực thành các lực thành
phần có phương xác định.

2. Kỹ năng :
-

Vận dụng được quy tắc hình bình hành để tìm hợp lực của hai lực đồng quy hoặc để
phân tích một lực thành hai lực đồng quy.
Biết giải các bài tập về tổng hợp và phân tích lực.

II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên :
-

Xem lại những kiến thức đã học về lực mà HỌC SINH đã học từ lớp 6 và lớp 8.
Chuẩn bị dụng cụ thí nghiệm về quy tắc hình bình hành.
Thí nghiệm hình 9.4 SÁCH GIÁO KHOA

2.Học sinh :
-

Xem lại khái niệm về lực đã học ở lớp 6, biểu diễn bằng 1 đoạn có hướng học ở lớp 8.
Ôn tập các công thức lượng giác đã học

III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC
 Ôn tập khái niệm lực và cân bằng lực.
Hoạt động của giáo viên

Nêu và phân tích định
nghĩa lực và cách biểu
diễn một lực.

Hoạt động của học
sinh
Ghi nhận khái niệm lực.

Ghi nhận sự cân bằng
của các lực.
Nêu và phân tích điều cân
bằng của các lực.
Nêu và phân tích điều
kiện cân bằng của hai
lực.
Giới thiệu đơn vị lực

 Tìm hiểu qui tắc tổng hợp lực.

Nội dung cơ bản
I. Lực. Cân bằng lực.
Lực là đại lượng véc tơ đặc trưng
cho tác dụng của vật này lên vật

khác mà kết quả là gây ra gia tốc
cho vật hoặc làm cho vật biến
dạng.
Các lực cân bằng là các lực khi tác
dụng đồng thời vào một vật thì
không gây ra gia tốc cho vật.
Hai lực cân bằng là hai lực cùng
tác dụng lên một vật, cùng giá,
cùng độ lớn và ngược chiều.
Đơn vị của lực là niutơn (N).


Hoạt động của giáo viên

Thực hiện thí nghiệm.
Vẽ hình 9.6
Yêu cầu học sinh trả lời
C3
Giới thiệu khái niệm
tổng hợp lực.

Giới thiệu qui tắc hình
bình hành.
Cho ví dụ để học sinh
tìm lực tổng hợp.
Vẽ hình 9.7

Hoạt động của học
sinh

Nội dung cơ bản
II. Tổng hợp lực.
1. Thí nghiệm.
Thực hiện thí nghiệm theo hình
9.5
2. Định nghĩa.
Tổng hợp lực là thay thế các lực
tác dụng đồng thời vào cùng một
vật bằng một lực có tác dụng giống
hệt các lực ấy.
Lực thay thế này gọi là hợp lực.
3. Qui tắc hình bình hành.
Nếu hai lực đồng qui làm thành
hai cạnh của một hình bình hành,
thì đường chéo kể từ điểm đồng
qui biểu diễn hợp lực của chúng.

Quan sát thí nghiệm.
Vẽ hình 9.6
Trả lời C3.
Ghi nhận khái niệm.

Ghi nhận qui tắc.
Ap dụng qui tắc cho
một số trường hợp thầy
cô yêu cầu.
Vẽ hình 9.7







F  F1  F2

 Tìm hiểu điều kiện cân bằng của chất điểm.
Hoạt động của giáo
viên
Giới thiệu điều kiện
cân bằng của chất điểm.

Hoạt động của học
sinh
Ghi nhận điều kiện
cân bằng của chất
điểm

Nội dung cơ bản
III. Điều kiện cân bằng của chất
điểm.
Muốn cho một chất điểm đứng cân
bằng thì hợp lực của các lực tác dụng
lên nó phải bằng không.








F  F1  F2  ...  Fn  0

 Tìm hiểu qui tắc phân tích lực.
Hoạt động của giáo
viên

Hoạt động của học
sinh

Nội dung cơ bản

IV. Phân tích lực.
Đặt vấn đề giải thích lại Giải thích sự cân bằng 1. Định nghĩa.
sự cân bằng của vòng
của vòng O.
Phân tích lực là thay thế một lực
nhẫn O trong thí nghiệm.
bằng hai hay nhiều lực có tác dụng
Nêu và phân tích khái
Ghi nghận phép phân giống hệt như lực đó.
niệm phân tích lực, lực
tích lực.
Các lực thay thế gọi là các lực
thành phần.
thành phần.
2. Phân tích một lực thành hai lực
thành phần trên hai phương cho
Ghi nhận phương

trước.
Giới thiệu cách sử dụng pháp phân tích lực.
qui thắc hình bình hành
để thực hiện phép phân
tích lực.


Cho vài ví dụ cụ thể để
học sinh áp dụng.

Áp dụng qui tắc để
phân tích lực trong một
số trường hợp.

 Vận dụng, củng cố, giao nhiệm vụ về nhà.
Hoạt động của giáo viên
Xét hai trường hợp khi hai lực thành phần
cùng phương, cùng chiều hoặc cùng phương,
ngược chiều.
Nêu câu hỏi và bài tập về nhà.
Yêu cầu học sinh chẩn bị bài sau.

Hoạt động của học sinh
Xác định khoảng giá trị có thể của hợp lực
khi biết độ lớn của các lực thành phần.
Ghi các câu hỏi và bài tập về nhà.
Ghi những chuẩn bị cho bài sau.

IV. RÚT KINH NGHIỆM
…………………………………………………………………………………………………………....

…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....
…………………………………………………………………………………………………………....