Đô thị châu âu thời trung thế kỉ thời phục hưng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA QUY HOẠCH
MÔN HỌC: LỊCH SỬ ĐÔ THỊ

THUYẾT TRÌNH:
ĐÔ THỊ CHÂU ÂU
THỜI TRUNG THẾ KỶ: THỜI PHỤC HƯNG

GVHD: Thầy PHAN NHỰT LINH
Nhóm 12:

ĐÔ THỊ CHÂU ÂU THỜI KỲ PHỤC HƯNG……………………………………………….


GIỚI THIỆU CHUNG
Đầu thế kỷ XV, chế độ phong
kiến ở Châu Âu đang trên đà suy
thoái, ngày càng bộc lộ những
hạn chế không phù hợp với
những yếu tố mới nảy sinh.
Châu Âu bước vào giai đoạn
chuyển tiếp kinh tế - xã hội với
nhiều biến đổi lớn.
Sau các cuộc phát kiến địa lí,
kinh tế Châu Âu phát triển
nhanh chóng. Của cải cướp bóc
được từ các Châu Mỹ, Châu Phi
và Châu Á được chuyển về Châu
Âu phục vụ giai cấp quý tộc,
thương lưu, thương nhân.

Bản đồ Châu Âu 1400

GIỚI THIỆU CHUNG…………………………………………………………………..…….


Đầu năm 1419, ở Tây Âu xuất hiện hình thức kinh doanh tư bản chủ
nghĩa. Từ đó các giai cấp mới được hình thành. Những chủ xưởng, chủ đồn
điền, chủ thương mại và ngân hàng…. Hợp thành giai cấp tư sản. những
người làm thuê bị bóc lột thành giai cấp vô sản.
Giai cấp tư sản mạnh lên đã thay thế mô hình xã hội phong kiến do giáo
hội Kito mang nặng quan điểm lỗi thời. cuộc đấu tranh này, trước hết thể
hiện qua phong trào văn hóa Phục hưng.

Những phát kiến địa lý

Hoạt động thương mại
sầm uất ở miền Nam Âu


Italia là nơi đã khai sinh ra trào lưu văn hóa Phục hưng. Vào những năm cuối
của thời kỳ trung thế kỷ, trong khi cả Anh và Pháp vẫn còn trong chế độ phong kiến
quân chủ thì Italia đã là một nhà nước bao gồm tập hợp các thành bang.
Nhờ vào vị trí địa lí thuận lợi là
nằm giữa Tây Âu và Byzantine nên
thương mại ở Italia rất phát triển.
Nhờ các hoạt động phát triển
công nghiệp dệt và đẩy mạnh việc
xuất khẩu hàng hóa: do đó mà các
thành phố ở Italia có điều kiện phát
triển nhanh chóng.

Đặc điểm chung trong các đô thị
ở Italia là các thành phố thường bị
chi phối bởi các gia tộc lớn – những
gia tộc đã trở nên giàu có và hùng
mạnh không phải do sở hữu nhiều đất
đai như trước mà nhờ các hoạt động
buôn bán, thương mại.


Florence là thành phố phát
triển mạnh nhất, đây cũng được coi
là nơi khai sinh của trào lưu văn hóa
Phục hưng. Nơi đây các thương gia
và các chủ ngân hàng thường thông
qua việc bảo trợ cho các hoạt động
nghệ thuật, thuê các nghệ sĩ sáng tác
các tác phẩm hội họa, điêu khắc nổi
tiếng, thuê các kiến trúc sư thiết kế
cho họ các công trình lớn để qua đó
thể hiện thanh thế và quyền lực của
mình.
Đây chính là những tác phẩm
mang tính cách mạng, góp phần vào
sự hình thành và phát triển mạnh mẽ
của trào lưu văn hóa Phục hưng.
Phong trào nghệ thuật mới này ra
đời trong sự kích thích của các gia
đình thế gia vọng tộc ở Italia và sự
cổ súy của các giáo hoàng ở Roma.

Từ Florence, trào lưu văn hóa Phục hưng không chỉ lan ra các thành phố trên toàn nước
Italia mà còn lan rộng khắp Châu Âu.
- Phía bắc Châu Âu ( Phục hưng phương bắc) bao gồm các nước: Anh, Pháp, Đức, Hà Lan.
- Bán đảo Iberia: Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.
- Đông và Nam Âu: Hungary, Ba Lan


Hình: Sự truyền bá
Văn hóa Phục Hưng


A. Cơ sở hình thành nền văn minh:
Vị trí địa lí:
- Bán đảo Ý dài và hẹp
vươn ra Địa Trung Hải,
với dãy Alpes về phía Bắc
ngăn cách với Châu Âu,
phía bắc giáp các nước:
Pháp, Thụy Sĩ, Áo,
Slovenia. Bán đảo Ý trong
trên bản đồ như một chiếc
ủng, bao bọc ba mặt là
biển, phía Nam bán đảo là
đảo Sicillia, phía Tây
là đảo
Corsica và đảo
Sardinia.
- Bán đảo Ý có những điều kiện thuận lợi để hình thành và phát triển một nền
văn minh: những đồng bằng phì nhiêu bên sông Po, Trung Ý và đảo Sicilia cùng

với khí hậu ấm áp mưa nhiều; bán đảo Ý cũng là nơi có lượng khoán sản phong
phú như đồng, chì, sắt, v.v.; giao thông biển rất thuận lợi cho việc buôn bán, giao
lưu với các nền văn minh khác trong vùng.


Phân tích và đánh giá:
Italia là nơi có hoàn cảnh đặc biệt, thuận lợi nhất để phong trào văn hóa phục hưng
phát triển sớm nhất châu âu vì:
• Chế độ phong kiến chưa bao giờ vững vàng ở đất nước này;
• Đây là quê hương của nghệ thuật Hy – La cổ đại rực rỡ nhất;
• Là nơi giao lưu, giao thoa, truyền bá tư tưởng dễ dàng, nhanh chóng do phát
minh ra máy in sớm;
• Là nơi xuất hiện và hội tụ các nhà khoa học, nghệ thuật…. lừng danh ở trong
nước và từ các nước khác đến;
• Là nơi tiếp đã tiếp nhận và che chở để các nghệ sĩ, các kiến trúc sư được chủ
động sáng tác….


B. Các giai đoạn lịch sử chính:
Timeline


Michelangelo
(1475-1564)
Nhà điêu khắc và
kiến trúc

Leonardo DaVinci
(1452-1519)
Nhà nghệ thuật,

KHKT,quân sự chính
trị.

FilippoBrunellesch
(1377-1446)
Kiến trúc sư

Raffael
Nghệ thuật họa
hội

Dante alighieri
Nhà thơ

Những nghệ nhân
Phục Hưng tiêu biểu

“Thần khúc” của Dante

Linh mục Martin Luther


1419 - Tây Âu xuất hiện hình thức kinh doanh Tư bản chủ nghĩa. Các đô thị ở Italia
là nơi phát triển mạnh nhất. Đầu tiên là Bắc Italia, sau đó đến miền Nam
B. CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CHÍNH………………….………………………………..…….


1450- Johannn Gutenberg phát minh ra máy in đầu tiên. Việc in sách trở nên dễ dàng hơn
B. CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CHÍNH………………….………………………………..…….

1453 – Thành Constantinopolis thất thủ, con đường giao thương Đông-Tây
tạm thời bị Đế quốc Ottoman bịt kín
B. CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CHÍNH………………….………………………………..…….


1457- Viện Hàn lâm Platon được thành lập
B. CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CHÍNH………………….………………………………..…….


Những cuộc phát kiến Địa lý thế kỷ XV - XVI
B. CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CHÍNH………………….………………………………..…….


1494 – Pháp tấn công Italia. 1498 – Thành Milan bị Pháp chiếm, từ đây
Pháp đón nhận phong trào Phục Hưng của Italia
B. CÁC GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ CHÍNH………………….………………………………..…….


C. Nền văn minh và các đặc điểm đô thị:
Đô thị thời kỳ Phục Hưng Italia:
- Triết lý, tôn giáo, thể chế: Với chủ trương trong xã hội phải có "nhà nước lý
tưởng, con người lý tưởng và đô thị lý tưởng", nhiều nghệ sĩ, kiến trúc sư cũng đã
trình bày những phương án riêng thể hiện quan điểm riêng của mình về một đô thị lý
tưởng.
Những thể chế chính trị độc đáo của
Italia hậu kỳ Trung Đại khiến cho một số
người lập luận rằng điều kiện xã hội khác
thường của nó cho phép sự nảy nở văn hóa
hiếm có. Italia không tồn tại một thực thể

chính trị thống nhất ở thời kỳ này. Thay
vào đó, nó chia thành nhiều lãnh địa, thị
quốc lớn nhỏ: Vương quốc Naples thống trị
phương Nam, Cộng hòa Florence và Lãnh
địa
Giáo
Hoàng ở
trung
tâm, Milan và Genova lần lượt ở phía bắc
và phía tây, Venezia ở phía đông.


- Nguyên tắc, hình thức tổ chức và cư trú: Đa số các phương án về đô thị có
hình dáng hình học với mạng đường tán xạ kết hợp với ô cờ và nhiều quan điểm
mới mẻ như: phải phù hợp với cơ năng của cuộc sống, phải liên kết với môi
trường tự nhiên xung quanh… nhưng nhìn chung các phương án còn phiến diện.
Một số phương án chỉ chú ý khía cạnh phòng thủ hoặc thẩm mỹ mà không nhìn
nhận một cách toàn diện đô thị như là một phạm trù kinh tế xã hội.
- Đặc điểm kinh tế xã hội: Châu Âu ven Địa Trung Hải bấy giờ là trung tâm
thương mại thế giới, các đô thị có đủ vật lực và tài lực để mở rộng xây dựng đô
thị trong nhiều lĩnh vực. Bộ mặt của đô thị thời kỳ Phục hưng đã thay đổi rất
mạnh mẽ, số lượng và chất lượng kiến trúc tăng lên, hình thức kiến trúc và trang
trí kiến trúc phong phú. Tuy nhiên, do điều kiện đặc thù của một giai đoạn
chuyển tiếp nên thành tựu lớn nhất của văn minh xây dựng đô thị thời kỳ Phục
hưng chỉ dừng lại ở việc xây dựng quảng trường và các phương án đô thị không
tưởng mà không xây dựng được một tổng thể đô thị thực sự nào.


Quảng trường Văn nghệ Phục hưng có quy mô lớn với các chức năng xã hội,
văn hoá, tinh thần là chính. Do áp dụng các nghiên cứu về toán học, hình học và

học tập phương thức xây dựng đô thị và kiến trúc Hy-La, các quảng trường thời
kỳ Phục hưng có hình dáng hình học, chú ý đến các hiệu quả phối cảnh nhằm
mang lại hình ảnh không gian hài hòa và có tính thẩm mỹ cao.

Quảng trường Saint Peter


Quảng trường Capitol


Đặc điểm chung của các đô thị thời kì phục hưng Italia
- Các nguyên tắc thường dùng trong đô thị thời kì Phục hưng Italia:
+ Nguyên tắc bố cục hình học và đối xứng
+ Nguyên tắc tạo hình ảnh phối cảnh hoành tráng: hình thức này chủ yếu
áp dụng cho việc tạo không gian hoành tráng ở các khu trung tâm đô thị và
không gian tôn giáo, tín ngưỡng và chính trị.
+ Nguyên tắc thống nhất, trật tự và hài hòa: Hình thức này áp dụng chủ
yếu cho bố cục tạo dáng các công trình kiến trúc như bổ theo nhịp điệu, tiết
điệu, vi biến…


- Về hình thái quy hoạch đô thị Phục Hưng Italia:
Hình thái đô thị được phản ánh qua đường bao mặt bằng và hình thức bên
trong của mặt bằng. Đô thị Phục Hưng Italia thường xuất hiện các hình thái
quy hoạch sau:
Hình tròn:
Đây được coi là mô hình lý tưởng của sự quan tâm các nhà thiết kế lúc đó.
Đường bao thành phố có dạng hình tròn đều, thêm một đường tròn thứ hai
đồng tâm bên trong, quảng trường cũng có dạng hình tròn.

Đô thị Milan thế kỷ XVI


Hình vuông:
Hình vuông không phải là hình được các nhà nghiên cứu lý thuyết đô thị phục
hưng ưa dùng trong việc xác định đường bao đô thị, một phần vì nhược điểm khó
phòng thủ của mặt tường thành theo đường thẳng, phần khác có thể do đặc tính
đơn giản của hình vuông không hấp dẫn các nhà nghiên cứu Phục Hưng – những
người say sưa tìm kiếm vẻ đẹp của những biến thể hình học phức tạp

Mặt bằng thành phố hình vuông
Albrach Duver

Mặt bằng thành phố hình vuông với hệ
thống pháo đài ở bốn góc Pietrocattane


Phối cảnh thành phố Christianopolis của Andrea