Sáng kiến kinh nghiệm một số biện pháp hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình

A : ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LỜI MỞ ĐẦU:
Ngành học mầm non có một vị trí hết sức quan trọng trong hệ thống giáo
dục. Nó là ngành học mở đầu trong hệ thống giáo dục quốc dân. ở đó hình thành
những cơ sở ban đầu nhân cách con người mới . Chuẩn bị những tiền đề cần thiết
cho trẻ vào phổ thông; như Bác Hồ đã nói: “Giáo dục mầm non tốt sẽ mở đầu
cho một nền giáo dục tốt”.
Vì vậy việc cải tiến phương pháp giáo dục giảng dạy nâng cao chất lượng
nhận biết cho trẻ là một vấn đề hết sức cần thiết đối với mỗi giáo viên, mỗi đơn
vị trường Mầm Non. Làm tốt được điều đó thì các môn học trong trường Mầm
non đóng một vai trò then chốt, trong đó không thể thiếu được môn “ Hoạt động
tạo hình”.
Với mục đích chung của giáo dục mầm non thì hoạt động giáo dục tạo hình
là một bộ phận của văn học tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng,
kỷ sảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ ấn
tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của một
nhân cách con người.
Môn học tạo hình là môn học nghệ thuật đặc biệt quan trọng không thể
thiếu được đối với trẻ mầm non . Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ cảm
nhận được cái hay, cái đẹp trong cuộc sống hàng ngày và nó còn giúp trẻ phát
triển đôi bàn tay khéo léo, tính kiên trì và trí tưởng tượng sáng tạo, lòng ham mê
nghệ thuật biết tạo ra cái đẹp, những sản phẩm đẹp từ đó giúp trẻ phát triển toàn
diện, đặc biệt là phát triền thẩm mỹ.
Hoạt động tạo hình là môn học nghệ thuật, bởi vì trẻ còn nhỏ, khả năng
nhận thức còn hạn chế, các thao tác còn khó khăn và vụng về. Trẻ phảiđược cảm
nhận từ bên ngoài hoặc tranh mẫu để trẻ thực hiện.

1


Ngay từ tuổi nhà trẻ, trẻ cũng đã được làm quen với những thao tác đơn

giản như vẽ những đường nét tạo con giun, cuộn len hoặc nặn đũa, các
loại quả dài, tròn…
Sang đến tuổi mẫu giáo các thao tác lại phức tạp dần, trẻ biết vẽ một con vật,
một bông hoa, một bức tranh, biết nặn các con vật hay xé dán về cảnh vật thiên
nhiên, không những thế mà còn biết vận dụng sự sáng tạo những chi tiết phụ để
đưa vào bài sao cho đẹp và hấp dẫn, sản phẩm của trẻ thêm sinh động.
Từ những vấn đề đó, bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp bốn năm đứng
lớp, mới về trường nhưng tôi vẫn tìm tòi tham khảo phương pháp giảng dạy và
đã đúc rút cho mình những kinh nghiệm thực tế, phải làm thế nào có phương
pháp truyền thụ kiến thức tốt nhất để giúp trẻ học tốt các môn học nói chung và
môn tạo hình nói riêng. Đó là lý do mà tôi chọn đề tài này để nghiên cứu: “Một
số biện pháp hướng dẫn trẻ hoạt động tạo hình”.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.Thực trạng:
Trường Mầm non Quang Lộc luôn luôn là một trường đạt danh hiệu tiên
tiến cấp huyện. Năm học 2010 – 2011 hiện trường có 5 lớp mẫu giáo, 3 nhóm
trẻ.
+ Khối mẫu giáo:

2 lớp: 5 – 6 tuổi.
2 lớp: 4 – 5 tuổi.
1 lớp: 3 – 4 tuổi.

+ Khối nhà trẻ được chia làm 3 nhóm:
1 nhóm: 24 – 36 tháng.
1 nhóm: 18 – 24 tháng.
1 nhóm: 12 – 18 tháng.

2

a. Thuận lợi.
- Đảng uỷ và các cấp chính quyền, ban giám hiệu nhà trường cũng như sự
ủng hộ của các bậc phụ huynh, luôn quan tâm động viên, đó là cơ sở
nguồn lực lớn để thúc đẩy bản thân tôi luôn cố gắng thực hiện chăm sóc giáo
dục trẻ.
- Trường lớp mới xây xong cao dáo sạch sẽ thoáng mát, sân chơi rộng rãi
có khuôn viên vui chơi hoạt động của trẻ (Có đồ chơi ngoài trời cho trẻ hoạt
động)
- Đội ngũ giáo viên trẻ khoẻ,nhiệt tình với công việc, yêu nghề, mến trẻ.
- Bản thân đã nắm bắt được nội dung phương pháp mầm non mới, cũng
như hàng năm đã được tiếp thu chuyên đề.
- Thường xuyên được ban giám hiệu nhà trường cùng giáo viên thăm lớp
dự giờ góp ý, đồng thời bản thân cũng rút ra được kinh nghiệm học hỏi đồng
nghiệp để nâng cao chất lượng môn học.
b. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên, với lớp tôi phụ trách 5 – 6 tuổi cũng còn có
những khó khăn đó là.
Số trẻ đến lớp 20 cháu nhưng số nữ nhiều hơn số nam, nhận thức của trẻ
không đồng đều. Bố mẹ các cháu đa số là nông nghiệp thu nhập thấp, kinh tế khó
khăn nên chưa có điều kiện để quan tâm đến việc phát triển năng khiếu thẩm mỹ
cho trẻ.
c. Kết quả hiệu quả của thực trạng:
Tôi được phân công dạy lớp 5 – 6 tuổi với số cháu là 20 cháu ở bán trú tại
khu trung tâm. Vì trẻ được ăn uống tại trường nên việc chăm sóc giáo dục trẻ có
nhiều thuận lợi.

3

Chất lượng môn “ Hoạt động tạo hình đầu năm 2010– 2011 như sau”:
Bảng 1
Số trẻ đạt loại

Số trẻ đạt loại

Số trẻ đạt loại

Số trẻ đạt loại

giỏi

khá

trung bình
Số
Tỷ lệ
lượng
9
45%

yếu kém
Số
Tỷ lệ
lượng
4
20%

Tổng
số trẻ

Số

Tỷ lệ

lượng
20
2
10%
* Nguyên nhân:

Số
lượng
5

Tỷ lệ
25%

Với kết quả đầu năm học tôi thấy số trẻ chưa đạt chiếm tỷ lệ cao vì thế tôi
đã tìm ra những nguyên nhân sau:
Đầu năm học cô chưa nắm được tâm sinh lý của trẻ,việc phối hợp giữa gia
đình và giáo viên chủ nhiệm còn hạn chế.
Do số trẻ cá biệt chưa thích học môn tạo hình,chưa tập chung chú ý vào sự
hướng dẫn của cô,chưa có nề nếp thói quen trong học tập.
Một phần do sự chuẩn bị và đầu tư cho tiết dạy chưa chu đáo,tranh
mẫu,vật mẫu chưa đẹp, các phần chuyển tiếp chưa lô gích, lồng ghép các môn
học khác chưa phù hợp để thu hút trẻ vào giờ học.
Từ kết quả thực trạng trên tôi luôn băn khoăn làm thế nào để tìm ra nhữnh
hình thức và phương pháp hay, mới lạ kích thích tính tò mò và sự tập trung chú ý
của trẻ vào tiết học,có như vậy thì giờ dạy mới đạt kết quả cao.

B : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
Từ những thực trạng trên,tôi đã nghiên cứu,tìm tòi học hỏi ở tài liệu,đồng
nghiệp về các “ Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình” để tìm ra những biện
pháp tối ưu nhất,giúp trẻ hứng thú tham gia tích cực vào hạt động tạo hình. Đặc

4


biệt là đối với trẻ không có năng khiếu về tạo hình thường không thích tham gia
vào hoạt động tạo hình chính vì vậy tôi đã mạnh dạn đưa ra một số giải pháp để
tổ chức có hiệu quả môn “Hoạt động tạo hình” như sau:
1. Phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.
2. Xây dựng nề nếp trong học tập và trong giờ học trên lớp.
3. Sử dụng nguyên vật liệu tạo hình.
4. Tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với môi trường xung quanh.
5. Những điều cần lưu ý khi đánh giá sản phẩm của trẻ.
6. Phát triển trực quan và cách sử dụng đồ dùng trực quan.
7. Dạy trẻ mọi lúc, mọi nơi và lồng ghép các môn học khác.
8. Đi sâu bồi dưỡng đối tượng yếu kém và có năng khiếu tạo hình.
9. Thay đổi hình thức sáng tạo trong từng tiết học.
II. CÁC PHƯƠNG PHÁP TỔ THỰC HIỆN:
Trẻ ở lứa tuổi này rất là hiếu động, nhưng trẻ thích nhẹ nhàng, thích được
xem cái hay cái đẹp,hấp dẫn với trẻ. Chính vì thế để thu hút được sự tập trung
chú ý của trẻ vào tiết học thì cô cần kết hợp các phương pháp tổ chức khác
nhau:
* Biện pháp 1: Phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường.
Việc phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường vô cùng quan trọng vì việc
kết hợp giữa gia đình và nhà trường đặc biệt là với cô giáo chủ nhiệm sẽ đi đến

sự thống nhất về mục đích chung về nội dung hình thức hoạt động đến trẻ, mang
lại hiệu quả trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và môn học tạo hình
nói riêng.
Qua thực tế cho thấy nhiều phụ huynh vẫn cho rằng cho con đến trường

5


Mầm Non chỉ là để múa hát chơi hoặc nhận biết chữ cái,vẫn chưa nghĩ
đến trẻ được làm quen tất cả các môn học. Đặc biệt môn học tạo hình phụ huynh
vẫn chưa nghĩ tới khả năng về phát triển thẩm mỹ cho trẻ.
Để khắc phục điều này tôi đã luôn tuyên truyền và giải thích cho phụ
huynh hiểu được tầm quan trọng của các môn học ở trường mầm non, trong đó
có môn học “Hoạt động tạo hình”. Thông qua hoạt động tạo hình phát triển ở trẻ
trí tưởng tượng,óc thẩm mỹ và sự sáng tạo,khéo léo của đôi bàn tay,qua đó trẻ
cảm nhận được cái đẹp của sự vật hiện tượng và trẻ thích miêu tả lại sự vật hiện
tượng đó.
Để đạt được hiệu quả, vào các giờ đón trả trẻ tôi tranh thủ trao đổi với
phụ huynh trước ngày học hoặc sau giờ học đề tài, để các bậc phụ huynh cũng
bồi dưỡng thêm tạo điều kiện giúp trẻ ôn luyện để khắc sâu kiến thức khi vào tiết
học trẻ học tốt hơn.
Ví dụ: Trước ngày dạy đề tài: “ Vẽ con gà”. Tôi trao đổi với bậc phụ
huynh về cho trẻ quan sát con gà và hỏi trẻ các bộ phận của con gà. Trẻ được
quan sát đàn gà ở nhà mình, đến lớp vào giờ học trẻ được trao đổi cùng cô,trẻ
được xem tranh vẽ về đàn gà,từ đó trẻ hình dung,trẻ tưởng tượng trẻ sẽ vẻ được
đàn gà có đầy đủ các loại gà và trẻ có thể sáng tạo thêm là trẻ đang cho gà ăn
hoặc bố,mẹ đang cho gà ăn….nét ngây thơ hồn nhiên của trẻ được thể hiện ở đàn
gà mà trẻ tưởng tượng ra khi trẻ vẽ.
Để đạt được hiệu quả tốt hơn nữa,tôi huy động sự ủng hộ của các bậc phụ
huynh về các nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để giúp trẻ tham gia hoạt động

tạo hình đạt hiệu quả.
Tôi dùng hình thức này không những trẻ khắc sâu kiến thức mà còn làm
cho các bậc phụ huynh hiểu rõ tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ của ngành
học mầm non và đồng thời làm cho các bậc phụ huynh phấn khởi với sự hiểu

6


biết của con em mình.
Biện pháp 2: Xây dựng nề nếp trong học tập và trong giờ học trên
lớp.
Nề nếp của trẻ là bước đầu của một tiết học,nếu chúng ta không đưa trẻ vào
nề nếp thì giờ học không đạt kết quả cao. Khi trẻ có nề nếp tốt cùng với sự
hướng dẫn khoa học của cô,ngay ban đầu trẻ đã say mê với giờ học,luôn thể hiện
cảm xúc,trí tưởng tượng cho hoạt động nghệ thuật.
Tôi đã rèn luyện nề nếp bằng cách: Xếp xen kẽ cháu mạnh dạn với cháu nhút
nhát, cháu nam với cháu nữ,chia tổ,đặt tên cho tổ “Tổ hoa cúc,tổ hoa hồng,tổ hoa
sen” và bầu ra tổ trưởng để quán xuyến,nhắc nhở thành viên của mình. Tôi luôn
động viên trẻ trong tiết học,uốn nắn tác phong ngồi học cho trẻ,trẻ ngồi đúng tư
thế,không nói chuyện,không nói leo,nói phải xin phép cô,nói rõ ràng,mạch lạc,đủ
câu…
Với biện pháp trên trẻ có đủ thói quen tốt trong việc xây dựng nề nếp học tập.
*Biện pháp 3: Sử dụng nguyên vật liệu tạo hình.
Khi thực hiện hoạt động tạo hình,nguyên vật liệu không thể thiếu được.
Nguyên vật liệu là những loại đồ dùng,dụng cụ dễ kiếm. Có thể trẻ tự
kiếm như : vỏ cây,phế liệu hư,vỏ hộp,thùng cát tông,quần áo cũ,vải vụn…
Sự đa dạng của nguyên vật liệu tạo hình để lựa chọn, để khuyến khích khả
năng sáng tạo của trẻ.Hoạt động tạo hình phải thể hiện qua các hình thức như:
Cắt,dán,vẽ , nặn…
Ví dụ: Tiết vẽ “Phương tiện giao thông”.

Các cháu ở lớp tôi xa đường sắt, bố mẹ ít cho con đi chơi,cho nên trẻ
không thể hình dung được tàu hoả như thế nào.
Để giúp trẻ hiểu được tôi đã tìm nguyên vật liệu để tạo ra một đoàn tàu:

7


Đó là tôi lấy môi múc xà phòng ômô làm từng toa tàu,còn lấy một lọ nước
gội đầu làm đầu tàu,cứ môi múc nọ nối môi múc kia tạo thành 7 – 8
toa,nếu để úp thì tạo thành một đoàn tàu chở khách,nếu để ngửa thì tạo thành
một đoàn tàu chở hàng rôi tôi lấy những nắp chai nhựa làm bánh,lấy que dừa làm
trục, khi làm xong tôi giới thiệu cho trẻ hiểu và tưởng tượng ra đoàn tàu.Hoặc
với tiết thực
hiện “Xé dán thuyền trên biển”
Để thu hút trẻ tôi cũng làm bằng hình thức giới thiệu và dẫn dắt trẻ như
đoàn tàu: Tôi đã dùng lọ nước compho cắt ngắn để làm thuyền rồi cắt cánh buồm
gắn vào để tạo thành một chiếc thuyền buồm và tôi dùng lọ nước dầu gội đầu
Rove,cắt một 1/3 mặt trên làm canô. Sau đó tôi bỏ vào chậu nước để giới thiệu
đặc trưng cho biển, cách giới thiệu như trên trẻ rất thích và tò mò muốn biết về
cách làm để tạo ra thuyền buồm và canô. Khi trẻ thực hiện,tôi luôn hướng cho trẻ
xé và dán bằng nhiều hình thức sáng tạo như xé dán ông mặt trời khi bình minh
lên, mặt trời lặn sau dãy núi, hay xé dán mặt biển có nhiều sóng
vỗ mênh mông.
Chính vì vậy khi trẻ thực hiện trên tiết là một bước vô cùng quan
trọng,đảm bảo được tính khoa học trong sản phẩm của trẻ và khi trẻ thấy mình
đã làm ra những sản phẩm đẹp được cô khen thì lần sau trẻ sẽ hứng thú và ham
học hơn.
Để đảm bảo khi sử dụng nguyên vật kiệu tạo hình tôi cần cân nhắc những
điểm sau:
+ Phải an toàn ( không nhọn, không có cạnh sắc, không độc hại…)

+ Phải rẻ tiền ( những nguyên vật liệu mua có tại địa phương)
+ Phải rể kiếm: Ví dụ như vỏ ốc, hạt na, bưởi, lá khô…
+ Dể bảo quản cất giữ
8


+ Dễ cầm: (phù hợp với tầm tay của trẻ)
+ Dễ cung cấp kiến thức,phù hợp nội dung.
+ Dễ sữa chữa.
* Biện pháp 4: Tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với môi trường xung
quanh.
Thế giới xung quanh của trẻ rất đa dạng và phong phú,đầy bí ẩn và mới lạ
mang lại cho trẻ sự hấp dẫn cao. Đối với lứa tuổi mẫu giáo trí tưởng
tượng và óc sáng tạo của trẻ còn đang bị hạn chế nên thực hiện một tiết tạo hình
vẫn còn vất vả. Vì thế tôi đã thường xuyên cho trẻ đi dạo,đi thăm quan để tăng
cường và củng cố kiến thức,trí tưởng tượng cho trẻ,trong khi đi có gì mới lạ tôi
phải giới thiệu và giải thích tỉ mỉ cho trẻ hiểu,điều đó khắc sâu thêm trí nhớ và
khi đến giờ học tạo hình tôi lại gợi mở cho trẻ trả lời những gì mà trẻ đã được
tận mắt nhìn thấy vào buổi đi dạo.
Ví dụ: Trước khi cho trẻ vẽ “ Vườn cây ăn quả”
Tôi cho trẻ đi thăm quan vườn cây ăn quả có cây: Cam,bưởi,khế,đu đủ,hồng
xiêm,na…v. v…Trẻ nhận biết được màu sắc,hình dáng của các loại quả thông
qua việc quan soát,trò chuyện trao đổi cùng cô và bạn.
Đặc biệt trong khi trẻ quan sát trẻ nhận biết so sánh được đặc điểm và màu
sắc của các loại cây quả khác nhau,như quả cam thì tròn,khi xanh có màu
xanh,khi chín có màu đỏ da cam,quả bưởi tròn có màu xanh vàng,quả khế có
cạnh có màu xanh khi chín có màu vàng,quả hồng xiêm dài tròn có màu xám
nâu,quả Na tròn màu xanh có các mắt na….. Từ đó hình thành ở trẻ các biểu
tượng cây quả khác nhau và trẻ có thể mô phỏng lại được các biểu tượng một
cách chính xác hơn.

9


Đối với phương pháp này,chúng ta không thể dùng tràn lan mà phải cụ
thể theo mục đích,yêu cầu của từng tiết học từng đề tài,từng chủ đề để giúp trẻ
thể hiện sáng tạo trong sản phẩm tạo hình.
* Biện pháp 5: Những điều cần lưu ý khi đánh giá sản phẩm của trẻ.
Việc đánh giá nhận xét sản phẩm của trẻ có tác dụng lớn đến việc khuyến
khích trẻ thực hiện lần sau tốt hơn,có hứng thú hơn. Hơn nữa trẻ ở tuổi này thích
khen nhiều hơn chê. Bởi vậy mọi sản phẩm của trẻ đều được trưng bày để trẻ tự
nhận xét trước theo sự gợi ý của cô,như thế sẽ giúp trẻ củng cố lại hiểu biết của
mình và rút ra những gì đã làm được và chưa làm được để lần sau trẻ phát huy
tốt hơn. Khi cô nhận xét nên khuyến khích trẻ đã làm được và động viên trẻ chưa
làm được nhất là phải tôn trọng sản phẩm của trẻ,không được dồn phá sản phẩm
của trẻ trước mặt trẻ sẽ làm trẻ mất lòng tin và sự hứng thú trong hoạt động tạo
hình. Đối với trẻ không có năng khiếu bẩm sinh thì sản phẩm đẹp trong hoạt
động tạo hình là rất khó. Vì thế cô phải nhẹ nhàng động viên khuyến khích trẻ có
niềm tin vào khả năng thực hiện lần sau.
* Biện pháp 6: Phương pháp trực quan và cách sử dụng đồ dùng trực
quan.
Để một giờ học đạt kết quả tốt,yếu tố quan trọng là sự chuẩn bị bài soạn
đồ dùng,vật mẫu,vật thật,phải đẹp,chính xác,hấp dẫn phù hợp với nội dung bài
dạy.
+ Đối với thể loại mẫu: Đồ dùng trực quan của cô phải chính xác dõ dàng
dễ nhìn dễ thấy. Cô làm mẫu phải chính xác,trong lời nói lúc thực hiện phải rõ
ràng từng thao tác,đường nét. Để giúp trẻ bắt trước tái tạo lại một cách chính
xác.
Ví dụ: Vẽ con gà trống (mẫu)

10


Trước khi dạy bài này,cô dặn trẻ về nhà quan soát kỹ con gà trống xem có
đặc điểm,cấu tạo như thế nào? Đến tiết học cô đặt ra câu đố trẻ trả lời và cho trẻ
hát bài
“ Con gà trống ” hỏi trẻ con vừa được hát bài hát nói về con gì? ( con gà trống
).Con có nhận xét gì về con gà trống? ( mào đỏ, chân có cựa,đuôi dài với màu
sắc sặc sỡ…), gà gáy như thế nào? ( ò ó o o ) cô cho trẻ làm tiếng kêu của gà
trống và hỏi trẻ gà trống là vật nuôi ở đâu? ( ở trong gia đình), nó có mấy chân? (
2 chân), nó có mấy cánh, ( 2 cánh ).Con gà trống nó ăn gì?( thóc,gạo,cám…)
Cho trẻ quan sát con gà trống thật và đặt câu hỏi trẻ trả lời. Sau đó cô đưa
tranh mẫu cho trẻ quan sát và nhận xét. Nhìn vào tranh mẫu trẻ nói được đầy đủ
rõ ràng từng phần của con gà trống.
Khi vẽ mẫu cô vừa vẽ vừa kết hợp phân tích bằng lời nói nhẹ nhàng,chi
tiết các bộ phận như: Mình to tròn,đầu gà là hình tròn nhỏ,có mỏ nhọn màu
vàng,cổ gà là hai nét xiên,đuôi cong nhiều màu sắc sặc sỡ…
Như vậy trẻ được quan sát,đàm thoại kỹ trẻ sẽ thực hiện bài vẽ của mình
một cách dễ dàng hơn,và tạo nên những đường nét đẹp về con gà trống.
Khi trẻ thực hiện vẽ cô phải có mẫu cho trẻ thực hiện.
+ Đối với thể loại đề tài: Đồ dùng trực quan đa dạng phong phú hơn
nhưng nó phải gần gũi với trẻ,với yêu cầu của đề tài.
Ví dụ: “ Vẽ vườn cây ăn quả” ( đề tài )
Trước khi dạy cho trẻ quan sát vườn cây ăn quả thật,trẻ thấy tận mắt và
khi trẻ vẽ có thể tái hiện được như: trẻ biết cây chuối quả kết thành nải,nải xếp
thành buồng và quả chuối thì có hình cong cong. Hay cây cam: lá tròn to,quả
tròn,khi chín có màu da cam… cô trò chuyện với trẻ về tên cây,đặc điểm cấu tạo
của cây,quả,hình dáng…

11

Khi vào giờ học cho trẻ xem hai – ba tranh: nói về cách vẽ,cách tô
màu,cây,hoa, quả.
Một số trẻ nói về ý định vẽ vườn cây ăn quả của mình: tên loại cây sẽ vẽ,
vẽ những gì về cây đó( thân, lá, hoa, quả ) tô màu gì?
Khi trẻ thực hiện cô mở băng hát các bài “ Lý cây xanh,Em yêu cây xanh”
cho trẻ nghe. Cô đi quan sát,động viên,gợi mở để trẻ có sáng tạo trong bài
vẽ của mình.
Với hình thức như vậy trẻ sẽ mô phỏng lại nhận biết để trẻ vẽ một cách
chính xác hơn.
+ Đối với thể loại theo ý thích: Cô đưa hình ảnh trực quan cho trẻ quan sát
hoặc gợi ý để giúp trẻ hứng thú và tái tạo được hình ảnh,tạo ra sản phẩm tạo hình
nhưng không phụ thuộc vào sự gợi ý của cô.
Ví dụ: Vẽ tiết vẽ theo ý thích, trong chủ đề ngành nghề.
Với chủ đề này cô cho trẻ quan sát các đồ dùng và sản phẩm của các
ngành nghề bằng đồ dùng thật,công việc của các ngành nghề qua hình ảnh minh
hoạ. Cô trò chuyện với trẻ gây hứng thú cho trẻ giúp trẻ tạo ra sản phẩm.
Đối với phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan sẽ giúp trẻ hứng thú
trong giờ học,nhưng việc vận dụng đồ dùng trực quan như thế nào phải phù hợp
với yêu cầu của từng đề tài,từng thể loại,theo từng chủ điểm.
Vì vậy người giáo viên phải linh hoạt,sáng suốt lựa chọn đồ dùng trực
quan cho phù hợp. Trước mỗi đồ dùng trực quan phải có hệ thống câu hỏi để
giúp trẻ ghi nhớ lại hình ảnh và tái tạo trực tiếp ra sản phẩm tạo hình.
* Biện pháp 7: Dạy trẻ mọi lúc mọi nơi và lồng ghép vào các môn học
khác.

12

Bên cạnh những biện pháp trên,để hỗ trợ cho việc rèn luyện kỹ năng tạo
hình,tôi thường tổ chức ở các hoạt động khác như: Vui chơi,lao động,hoạt động
ngoài trời và các môn học khác như: Toán,kể chuyện,thơ,môi trường xung
quanh…v..v.. để giúp trẻ hứng thú rèn luyện kỹ năng tạo hình.
Ví dụ: Giờ hoạt động ngoài trời: “Quan sát các loại hoa” trẻ có thể lấy
phấn vẽ xuống sân, lấy hột hạt xếp thành bông hoa…
hoặc “ Quan sát con trâu” trẻ có thể lấy lá mít làm con trâu.
Hoặc trong bài “Dạy trẻ vẽ một câu truyện mà bé thích” qua việc dạy trẻ
học giờ kể truyện,cô kể cho trẻ nghe: hay diễn cảm,thể hiện rõ cử chỉ,điệu bộ của
từng nhân vật,trẻ hiểu rõ nội dung câu truyện mà trẻ thích,trẻ đã có săn kiến
thức,trẻ nhớ truyện và các hình ảnh của từng nhân vật trong chuyện và được cô
gợi mở lại một số chuyện trẻ tưởng tượng và sẽ vẽ được một câu truyện theo ý
của trẻ.
Trong giờ chơi phân vai theo chủ đề “Mừng sinh nhật búp bê” tôi yêu cầu
trẻ làm ra sản phẩm đẹp để làm quà tặng “búp bê”: Vẽ tranh,làm bông
hoa,vẽ bánh,nặn quả….
Như vậy qua các môn học,qua các hoạt động sẽ làm cho trẻ hứng thú và
rèn luyện thêm kỹ năng hoạt động tạo hình cho trẻ.
* Biện pháp 8: Đi sâu bồi dưỡng đối tượng yếu kém và có năng khiếu
tạo hình.
Ngoài việc giảng dạy trong tiết học,tôi cũng thường xuyên chia đối tượng
giỏi, khá,trung bình,yếu để tập rèn luyện cho trẻ ở mọi lúc,mọi nơi.
Ví dụ: Những trẻ yếu tôi thường hướng dẫn cho trẻ xem tranh và gợi ý
cho trẻ vẽ những bức tranh từ đơn giản đến phức tạp. Đối với trẻ nhút nhát tôi
thường phối hợp với gia đình động viên trẻ vẽ về những bức tranh mà trẻ yêu
thích để tặng ông bà, cha mẹ.
13


Đối với những trẻ khá,giỏi tôi gợi ý,yêu cầu cao hơn để trẻ phát huy khả

năng sáng tạo.
Ví dụ: Trẻ đang vẻ ô tô tôi gợi hỏi “ Con sẽ vẽ ô tô chạy ở đâu?” “Đường
đồng bằng hay miền núi?”
Với biện pháp này tôi rèn luyện cho trẻ phát triển được khả năng tạo hình của
trẻ.
* Biện pháp 9: Thay đổi hình thức sáng tạo trong từng tiết học.
Việc thay đổi hình thức trong từng tiết học là rất quan trọng trong việc
nhằm nâng cao hiệu quả sự truyền đạt với trẻ. Cụ thể đi vào từng tiết dạy.
+ Chẳng hạn dạy trẻ vẽ theo mẫu.
Thể loại vẽ theo mẫu cung cấp biểu tượng kỹ năng mới cho trẻ thông qua
các hoạt động mô tả chính xác hình dạng,kích thước màu sắc,đặc điểm của một
vật thật cụ thể với vật mẫu trẻ phải được quan sát tổng quát đến chi tiết.
Ví dụ: Vẽ con gà mái.
Để giờ học gây sự tập trung chú ý và khắc sâu hình ảnh con gà mái cho
trẻ. Tôi chuẩn bị một trang trại nuôi gà.Trong đó có gà trống,gà mái,gà con…
Vào giờ học tôi giới thiệu cho trẻ thăm quan trại chăn nuôi. Tôi trò chuyện với
trẻ về hình dáng của các con gà,gợi ý cho trẻ so sánh sự giống khác nhau của gà
trống và gà mái để khắc sâu biểu tượng con gà mái cho trẻ.
Sau đó cô giới thiệu hội triển lãm tranh về những chú gà mái rồi cho trẻ
đọc thơ “ Con gà mái” về chỗ ngồi.
“ Con gà mái đẹp làm sao
Đuôi ngắn mà lại rất hiền
Cánh che cho cả một đàn con ngoan
Chân vung tực bội kiếm ăn

14


Cục ta cục tác tiếng càng rễ thương.
Trẻ ngồi ổn định cô đưa tranh vẽ mẫu cho trẻ quan sát và đàm thoại,trẻ

nhìn vào tranh mẫu nhắc cách vẽ các bộ phận của gà mái để khắc sâu hình ảnh
con gà mái.
Khi vẽ cô vừa vẽ vừa nêu cách vẽ bằng lời nói nhẹ nhàng chi tiết các bộ
phận bằng các nét như: Mình gà là hình tròn to,đầu gà hình tròn nhỏ,cổ gà là hai
nét xiên…
Như vậy trẻ dễ nhớ kiến thức tiếp thu của trẻ được khắc sâu,trẻ thực hiện bài vẽ
của mình một cách dễ dàng hơn,tạo nên những đường nét đẹp về con gà mái.
Khi trẻ thực hiện cô giáo gợi mở cho những trẻ còn lúng túng đọng viên
khích lệ trẻ thi đua vẽ đẹp,bố cục tranh hợp lý và tô màu đẹp.
Kết thúc cho trẻ mang tranh treo lên giá để triển lãm tranh,và cho trẻ được
quan sát nhận xét tranh của bạn vẽ,với hình thức như vậy tôi nhận thấy trẻ sảng
khoái thoải mái và rất thích học vẽ.
+ Với tiết dạy trẻ vẽ theo đề tài tôi thay đổi hình thức nhằm thu hút trẻ tập
trung vào giờ học.
Ví dụ: Dạy trẻ vẽ “Hoa mùa xuân” (ĐT) ở tiết này bằng hình thức buổi
hoạt động ngoài trời,trước tiết học một ngày tôi cho trẻ đi dạo thăm quan vườn
hoa. Tôi gợi ý cho trẻ quan sát trò chuyện hỏi trẻ tên loại hoa và đặc điểm của
từng loại hoa.
Khi vào bài tôi chuẩn bị 3 bức tranh với cách vẽ hoa khác nhau. Cô cho trẻ
so sánh nhận xét bố cục sự khác nhau của 3 bức tranh.
Ba bức tranh trên phải được vẽ bằng những bông hoa mà trẻ đã được quan
sát, nhìn vào bức tranh trẻ nhớ và nhận xét đầy đủ chính xác đường nét,bố
cục,màu sắc và sự sáng tạo dáng vẻ của các bông hoa.

15


Khi nhận xét sản phẩm xong. Để tạo sự hứng thú phấn khởi và luôn có
tình cảm đẹp trong cuộc sống con người,tôi cho trẻ đi cắm hoa vào bình.
Bằng hình thức học và chơi trẻ tự hào không những minh hoạ được một

bức tranh đẹp mà còn biết giúp đỡ bố mẹ làm đẹp cho gia đình. Tôi tạo cho trẻ
làm quen với công việc của người lớn.
+ Với tiết vẽ theo ý thích.
Với tiết này cô phải gợi cho trẻ sự hứng thú và tạo cho trẻ nhớ lại các biểu
tượng để trẻ mô phỏng lại các biểu tượng trong chủ đề:
Ví dụ: Với chủ đề: “Tết và mùa xuân”.
Để thực hiện tiết vẽ theo ý thích cô chuẩn bị nhiều bức tranh khác nhau vẽ
về tết và mùa xuân. Sau đó cô giới thiệu cho trẻ đi thăm triển lãm tranh. Cô cho
trẻ đến phòng tranh quan sát và trò chuyện với trẻ về tất cả các bức tranh vẽ về
mùa xuân. Sau đó cô giới thiệu cho trẻ vẽ bức tranh miêu tả về “ Tết và mùa
xuân” để treo triển lãm tranh.
Trong lúc trẻ vẽ cô trò chuyện hỏi trẻ vẽ bức tranh về gì? và hỏi xem ý
tưởng trẻ vẽ như thế nào?
Với hình thức như thế nào? khơi gợi lại các biểu tượng và khắc sâu biểu
tượng cho trẻ. Trẻ hứng thú kích thích sự ham muốn tạo ra cái đẹp về sản phẩm
của mình.
* Với phương pháp “Thay đổi hình thức sáng tạo trong tiết học” tôi đã sử
dụng vào tiết học “Xé dán hình con cá” ( theo mẫu, chủ đề: Động vật sống dưới
nước) như sau:
1. Mục đích yêu cầu.
+ Kiến thức: Trẻ biết xé các nết cong,xiên,bôi keo dán và vẽ thêm các chi
tiết phụ để tạo thành con cá.

16


+ Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng xé dán và bố cục tranh hợp lý.
+ Thái độ: Yêu quý các con vật và thiên nhiên
2. Chuẩn bị.
+ Mô hình vườn ao cá nhà búp bê với một số loại cá quen thuộc mà trẻ biết.

+ Giấy màu,bút chì,vở bé làm quen với tạo hình cho trẻ. Giá treo tranh cho trẻ.
+ Mô hình 2 ao cá với các con cá bằng đồ chơi,12 chiếc cần câu bằng nhựa.
+ Nội dung tích hợp: Một số bài thơ,bài hát.
3. Tổ chức hoạt động.

Hoạt động
Hoạt động của cô
Hoạt động của trẻ
HĐ1:Ôn định - Cô giới thiệu cho trẻ tới thăm quan - Trẻ thực hiện
lớp học

vườn ao cá nhà bạn búp bê.
- Cô trò chuyện với trẻ về tên gọi và đặc - Trẻ trò chuyện cùng
điểm của con cá.

cô

- Cô cho trẻ hát bài cá vàng bơi về chỗ
ngồi.

- Trẻ hát đi nhẹ nhàng
về chỗ ngồi.

- Đến nhà bạn búp bê các con được - Quan sát con cá ạ.
quan sát con gì?
- Vậy các con có muốn tự tay mình tạo
nên các con cá đăng bơi không?
HĐ2:Quan
sát nhận xét
mẫu

- Giờ học hôm nay cô và các con sẽ
cùng nhau : “Xé dán hình con cá” nhé.

- Vâng ạ

* Cô đưa tranh ra và hỏi trẻ:
+ Các con quan sát xem cô có bức tranh

17


gì đây?

- Tranh xé dán con cá

- Cô cho trẻ nhận xét đặc điểm của con
cá.

- Trẻ nêu lên suy nghĩ

- Cô cho trẻ nêu cách xé.

của mình

+ Cô xé mẫu: Cô vừa xé vừa nêu cách
xé cho trẻ quan sát: Cô cằm tờ giấy màu
hình vuông,cô gấp đôi hình vuông sau - Trẻ quan sát và lắng
đó cô cằm phần gấp kín,cô dùng tay nghe cô làm mẫu
phải thực hiện xé nét cong rồi gỡ ra tạo

thành hình thân con cá.Cô thực hiện bôi
keo sau mặt hình thân con cávà thực
hiện dán vào giữa bức tranh rồi cằm bút
HĐ3:Trẻ thực vẽ các chi tiết phụ như mắt cá,vây
hiện

cá,đuôi cá,…v..v…
- Tôi mở băng cho trẻ nghe bài hát : “Cá - Trẻ thực hiện xé dán
vàng bơi”.
- Cô quan sát động viên gợi ý hướng
dẫn trẻ xé dán.

HĐ4:Trưng

- Khuyến khích trẻ có sự sáng tạo. ( như

bày sản phẩm vẽ thêm sóng nước hoặc cây rong,cây - Trẻ thực hiện
rêu……)
* Cô cho trẻ dừng tay đọc bài thơ “
Rong và cá” lên treo sản phẩm của mình
lên giá treo tranh.
- Cô cho trẻ đi xung quanh quan sát và

- Trẻ nêu lên suy nghĩ
của mình

nhận xét bài của bạn.
18

+ Con thích bài nào?
+ Vì sao con thích?
* Cô tổ chức cho trẻ đi “Câu cá”:

- Vâng ạ

Các con vừa học giỏi và ngoan cô sẽ
tặng cho các con một trò chơi các con
có thích không?Đó là trò chơi câu
cá,các con hãy cùng câu cá để thả vào
bể cá lớp mình nhé.
- Cách chơi: Cô có hai ao cá,cô chia lớp
thành hai nhómđể thi xem tổ nào chia
được nhiều cá,trẻ câu được con cá nào
HĐ5:Kết thúc thả vào bể kết hợp đếm xem mình câu
được bao nhiêu con cá.
- Luật chơi: Đội nào câu được nhiều cá
đội đó chiến thắng.Đội thua phải lặc cò
cò.
- Cô nhận xét tuyên dương giáo dục
trẻ.Kết hợp giáo dục trẻ bảo vệ giữ gìn
nguồn nước và tiết kiệm nước.
- Cô cho trẻ làm cá bơi nhẹ nhàng ra
ngoài
Với phương pháp này tôi thấy trẻ tạo ra sản phẩm đạt hiệu quả cao hơn và
trẻ hứng thú,say mê,thích thú được hoạt động tạo hình.

C . KẾT LUẬN
I. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:

19


Qua kết quả ban đầu của năm học 2010 – 2011 với hình thức tổ chức hoạt
động tạo hình cho trẻ ở độ tuổi 5 -6 tuổi. Với sự thay đổi sáng tạo vận dụng
nhiều phương pháp dạy hay,lựa chọn kiến thức đưa vào tiết dạy phù hợp,nắm bắt
được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Tôi thấy các cháu hoạt động tạo hình một
cách hứng thú và trẻ rất chủ động trong mọi tình huống cô đưa ra.
Và kết quả của lớp tôi đạt được là.
Bảng 2
Số trẻ đạt loại

Số trẻ đạt loại

Số trẻ đạt loại

Số trẻ đạt loại

giỏi

khá

trung bình
Số
Tỷ lệ
lượng
4
20%

yếu kém

Số
Tỷ lệ
lượng
0
0

Tổng
số trẻ

Số

20

lượng
5

Tỷ lệ
25%

Số
lượng
11

Tỷ lệ
55%

* Đối chiếu với kết quả ở bảng 1 và bảng 2 cho ta kết quả xếp loại như
sau.

Xếp loại

Tỷ lệ % khi chưa
dạy

Tỷ lệ % theo

Tỷ lệ % tăng hơn

phương pháp đổi

so với phương pháp

mới
cũ
Giỏi
10%
25%
Tăng 15%
Khá
25%
55%
Tăng 30%
Trung bình
45%
20%
Giảm 25%
Yếu, kém
20%
0%
Giảm 20%

Không những với kết quả trên mà còn hình thành ở trẻ phẩm chất đạo đức
tốt, tình cảm đẹp biết yêu thương những người gần gũi với trẻ,trẻ biết làm ra cái
đẹp,yêu quý bảo vệ cái đẹp trong cuộc sống gia đình và xã hội. Mở rộng sự hiểu
biết của trẻ về thiên nhiên cuộc sống con người. Rèn cho trẻ có đôi bàn tay khéo
léo,phát triển ngôn ngữ. Với kết quả đó là niềm vui lớn,luôn động viên tôi yêu
nghề mến trẻ và hoàn thành tốt trong việc chăm sóc và dạy các cháu:

20


II. BÀI HỌC RÚT KINH NGHIỆM:
Qua việc dạy trẻ làm quen với hoạt động tạo hình ở các năm học tôi rút ra
cho mình kinh nghiệm để dạy trẻ học tốt môn tạo hình,trước hết là: Ngay từ khi
vào đầu năm học phải dạy cho trẻ có một nề nếp,thói quen trong giờ học ngoan
thích học.
Bài soạn đầy đủ,chi tiết sáng tạo,khoa học và kết hợp với các môn học
hoặc qua trò chơi vật thật. Tranh mẫu,đồ vật đưa ra cho trẻ quan sát phải
đẹp,đúng đối tượng, đảm bảo an toàn hợp vệ sinh.
Ơ mọi lúc mọi nơi cho trẻ làm quen tiếp xúc với sự vật,hiện tượng,đồ
vật,con vật cần thiết phục vụ cho những giờ học sắp tới.
Ôn luyện cho trẻ những kiến thức mà trẻ đã được học,đặc biệt là những
trẻ cá biệt.
Trao đổi với bậc phụ huynh vào thời gian đón trả trẻ những gì trẻ còn yếu
để cùng kết hợp rèn luyện bồi dưỡng thêm cho cháu.
Trong khi dạy trẻ cô cần nhẹ nhàng gần gũi,yêu thương trẻ và có hình thức
khen thưởng động viên kịp thời.
Tiết dạy phải đảm bảo đúng quy trình một tiết học 25 – 30 phút.
III. ĐỀ XUẤT
Đề nghị với các cấp quan tâm đầu tư kinh phí xây dựng cơ sở vật chất cho
nhà trường

Tôi xin trân thành cảm ơn.
Quang lộc ngày 03 tháng 3 năm 2011
Người viết sáng kiến

Tống Thị Tuyến

21