Nghiên cứu khả năng cạnh tranh đấu thầu xây lắp bằng phương pháp phân tích định lượng cho công ty cổ phần xây dựng constrexim số 1

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đ tài Lu n v n này là s n ph m nghiên c u c a
riêng cá nhân tôi. Các s li u và k t qu trong Lu n v n là hoàn toàn đúng v i
th c t và ch a đ

c ai công b trong t t c các công trình nào tr

c các trích d n đã đ

c đây. T t

c ghi rõ ngu n g c.

Hà N i, ngày tháng n m 2014
Tác gi lu n v n

TR

NG TH DI U CHI


L IC M

N

Lu n v n Th c s chuyên ngành Qu n lý Xây d ng v i đ tài: “Nghiên
c u kh n ng c nh tranh đ u th u xây l p b ng ph
đ nh l

ng pháp phân tích

ng cho Công ty c ph n xây d ng Constrexim S 1” đ

thành v i s giúp đ c a Phòng
trình - Tr

ng

ào t o

i h c và Sau

c hoàn

i h c, Khoa Công

i h c Th y l i, cùng các th y cô giáo, b n bè, đ ng nghi p

và gia đình.
H c viên xin g i l i cám n sâu s c đ n PGS.TS Ngô Th Thanh Vân
đã tr c ti p h

ng d n, giúp đ t n tình và cung c p các ki n th c khoa h c

c n thi t trong quá trình th c hi n lu n v n. Xin chân thành c m n các th y,
cô giáo thu c khoa Công trình, phòng ào t o

i h c và Sau

i h c tr

ng

i h c Th y L i đã t o m i đi u ki n thu n l i cho h c viên hoàn thành t t
lu n v n th c s c a mình.
V i th i gian và trình đ còn h n ch , lu n v n không th tránh kh i
nh ng thi u sót và r t mong nh n đ

ch

ng d n và đóng góp ý ki n c a các

th y cô giáo, c a đ ng nghi p.
Hà N i, ngày tháng n m 2014
Tác gi lu n v n

TR

NG TH DI U CHI


M CL C
U ...........................................................................................................1 

M
CH

NG 1: C

NH L

S

LÝ LU N V

PH

NG PHÁP PHÂN TÍCH
U TH U........................4 

NG KH N NG C NH TRANH

1.1 Vai trò c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây d ng ................................ 4 
1.1.1. Khái ni m đ u th u ................................................................................. 4 
1.1.2. Ý ngh a c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây d ng ........................... 7 
1.2 C s lý lu n v c nh tranh đ u th u ....................................................... 10 
1.2.1. Khái ni m v c nh tranh đ u th u ........................................................ 10 
1.2.2. Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t th tr

ng............................. 12 

1.2.3. Phân lo i c nh tranh đ u th u ............................................................. 15 
1.2.4. Các ch tiêu c b n th hi n và đánh giá n ng l c c nh tranh trong đ u
th u xây l p ..................................................................................................... 16 
1.3. Chi n l

c c nh tranh c a Doanh nghi p ................................................ 21 
c c nh tranh ..................................................... 21 

1.3.1. Khái ni m v chi n l
1.3.2. N i dung chi n l

c c nh tranh t ng quát c a Doanh nghi p............. 22 

1.4. C s lý lu n v các ph

ng pháp đ nh l

ng kh n ng c nh tranh đ u

th u .................................................................................................................. 23 
1.4.1. Ph

ng pháp ch tiêu t ng h p đ ra quy t đ nh tranh th u................ 23 

1.4.2. Ph

ng pháp k v ng toán h c đ xác đ nh xác xu t trúng th u......... 27 

K T LU N CH
CH

NG 1.............................................................................. 30 

NG 2: HO T

L P C A CÔNG TY C

NG C NH TRANH TRONG
PH N CONSTREXIM S

U TH U XÂY

1 ...........................31 

2.1. Khái quát v Công ty C ph n Constrexim S 1 .................................... 31 
2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n c a Công ty c ph n Constrexim S 1
......................................................................................................................... 31 


2.1.2. Nh ng đ c đi m kinh t k thu t c a Công ty c ph n Constrexim S 1
......................................................................................................................... 34 
2.2

ánh giá kh n ng c nh tranh trong đ u th u xây l p c a Công ty c

ph n Constrexim S 1 ..................................................................................... 40 
2.2.1. Uy tín, kinh nghi m nhà th u ................................................................ 40 
2.2.2. K thu t, ch t l

ng xây d ng công trình ............................................ 40 

2.2.3. Ti n đ thi công..................................................................................... 42 
2.2.4. Giá d th u............................................................................................ 43 
2.3. C s chính sách và các v n b n liên quan............................................. 44 
2.4. Nh ng ho t đ ng công ty đã th c hi n ................................................... 45 
2.4.1. Nh ng thách th c và ph
2.4.2. Th c hi n các b

ng th c d th u Công ty tham gia ............. 45 

c c a qui trình d th u............................................ 46 

2.5 Phân tích ma tr n SWOT c a Công ty..................................................... 54 
NG 2.............................................................................. 61 

K T LU N CH
CH
L
C

NG 3. ÁP D NG CÁC PH
NG

NG PHÁP PHÂN TÍCH

NH

ÁNH GIÁ KH N NG TH NG TH U C A CÔNG TY

PH N CONSTREXIM S

3.1. Các đ nh h

1 .................................................................62 

ng trong c nh tranh đ u th u xây l p ................................. 62 

3.1.1. D a vào k t qu phân tích th c tr ng v c nh tranh c a Công ty c
ph n Constrexim S 1 ..................................................................................... 62 
3.1.2. D a vào m c tiêu phát tri n c a Doanh nghi p đ n n m 2020 ........... 62 

3.1.3. Nh ng đ nh h

ng trong c nh tranh đ u th u c a Công ty Constrexim

S 1 .................................................................................................................. 63 
3.2. V n d ng ph

ng pháp ch tiêu t ng h p đ d đoán kh n ng th ng th u

khi tham gia d th u gói th u s 12 c a d án xây d ng tr s Vietcombank
V nh Phúc........................................................................................................ 66 
3.2.1. Gi i thi u t ng quan v gói th u........................................................... 66 


3.2.2. Xác đ nh danh m c các ch tiêu nh h

ng đ n kh n ng th ng th u

c a Công ty...................................................................................................... 67 
3.2.3. Xây d ng thang đi m đánh giá ............................................................. 71 
3.2.4. Xác đ nh t m quan tr ng (tr ng s ) c a t ng ch tiêu......................... 76 
3.2.5.Tính toán ch tiêu t ng h p cho gói th u c th .................................... 83 
3.2.6. ánh giá kh n ng th ng th u và ra quy t đ nh .................................. 85 
3.3. V n d ng ph

ng pháp k v ng toán h c đ xác đ nh xác xu t trúng

th u. ................................................................................................................. 86 
K T LU N CH

NG 3.............................................................................. 90 

K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................91 
DANH M C TÀI LI U THAM KH O......................................................93 


DANH M C HÌNH V
Hình 1.1 : S đ quy t đ nh d th u ............................................................... 28
Hình 1.2 S đ t ch c c a công ty c ph n Constrexim S 1 ...................... 35
Hình 3.1: ánh giá ch tiêu t ng h p không đ n v đo .................................. 84


DANH M C B NG BI U
B ng 1.1. Thang đi m các ch tiêu so sánh..................................................... 24
B ng 2.1 Th ng kê trình đ nhân s c a Công ty........................................... 37
B ng 2.2: Th ng kê s l ng công nhân k thu t .......................................... 38
B ng 2.3: Báo cáo tài chính c a Công ty CPXD Constrexim s 1................. 39
B ng 2.4 : Xác đ nh s l ng v t li u............................................................. 48
B ng 2.5 : Nhu c u lao đ ng cho gói th u ...................................................... 48
B ng 2.6 : Nhu c u máy thi công cho gói th u ............................................... 49
B ng 2.7. Tính toán chi phí v t li u ................................................................ 49
B ng 2.8: Tính toán chi phí nhân công ........................................................... 50
B ng 2.9 Tính toán chi phí s d ng máy ....................................................... 51
B ng 2.10 Tính toán ti n l ng và ph c p cho b ph n gián ti p c a Công
tr ng .............................................................................................................. 51
B ng 2.11: B ng Ma tr n SWOT.................................................................... 55
B ng 3.1: H th ng ch tiêu đánh giá n ng l c c nh tranh c a Doanh nghi p ..... 68
B ng 3.2 Di n gi i công th c tính các ch tiêu đánh giá ................................ 69
B ng 3.3 T ng h p các ch tiêu không đ n v đo ........................................... 72
B ng 3.4 : i m đánh giá t ng ch tiêu không đ n v đo ............................... 74

B ng 3.5 T ng đi m đánh giá t ng ch tiêu t ng nhóm không đ n v đo ..... 76
B ng 3.6 : T ng h p k t qu cho đi m c a các chuyên gia............................ 83
B ng 3.7 : i m tr ng s t ng h p c a các Doanh nghi p ............................ 84
B ng 3.8 : i m đánh giá t ng h p x p h ng n ng l c c nh tranh................ 85
B ng 3.9 Th ng kê s l n tham d th u v i t l gi m giá d th u trúng th u
và giá gói th u t ng ng................................................................................ 87
B ng 3.10 Th ng kê t n su t xu t hi n v i t l gi m t ng ng c a Công ty
Constrexim S 1 .............................................................................................. 87
B ng 3.11 Xác xu t đánh b i đ i th v i t l gi m t ng ng c a Công ty
Constrexim S 1 .............................................................................................. 88
B ng 3.12 Xác su t th ng th u v i t l gi m t ng ng c a Công ty
Constrexim S 1 ............................................................................................... 88


DANH M C CÁC T

TXD:

VI T T T

u t xây d ng

CTXD:

Công trình xây d ng

CLCTXD:

Ch t l

XDCT:

Xây d ng công trình

QLCL CTXD:

Qu n lý ch t l

CLCT:

Ch t l

QLNN:

Qu n lý Nhà n

CQQLNN:

C quan Qu n lý Nhà n

HMCT:

H ng m c công trình

TVGS:

T v n giám sát

C T:

Ch đ u t

QLDA:

Qu n lý d án

NN:

Nhà n

Q :

Quy t đ nh

H XD:

Ho t đ ng xây d ng

TVQLCP:

T v n qu n lý chi phí

TW:

Trung

ng

CLSP:

Ch t l

ng s n ph m

QLCP:

Qu n lý chi phí

QLCP T:

Qu n lý chi phí đ u t

ng công trình xây d ng

ng công trình xây d ng

ng công trình
c

c

c


1

M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài
M t quy lu t kh c nghi t nh t c a th tr

ng đó là c nh tr nh, mà đ u

th u là m t hình th c t ch c c nh tranh. Theo đó b t kì m t doanh nghi p
nào tham gia l nh v c xây d ng n u không ti p c n k p v i gu ng quay c a
nó thì t t y u s b đánh b t ra kh i th tr
Th tr

ng xây d ng

ng xây d ng.

Vi t Nam, quy ch đ u th u ngày càng hoàn

thi n đi u này bu c các doanh nghi p xây d ng mu n t n t i hay đ ng ngh a
v i vi c giành th ng l i trong đ u th u, thì ph i t hoàn thi n mình. C th
các doanh nghi p xây d ng ph i đáp ng các tiêu chu n c b n: tiêu chu n v
tài chính, giá c , tiêu chu n v ti n đ thi công. B i v y, nhà th u nào có kh
n ng đ m b o toàn di n các tiêu chu n trên, kh n ng trúng th u c a nhà th u
đó s cao h n các nhà th u khác.
t n t i và phát tri n trong n n kinh t th tr

ng v i s c nh tranh

vô cùng kh c li t đó thì đòi h i Doanh nghi p đ a ra quy t đ nh chu n xác là
có nên hay không tham gia d th u trong chi n l

c c nh tranh đ u th u. Có

ng pháp đ nh tính ho c các ph

ng pháp đ nh l

ng đ

gi i quy t v n đ ra quy t đ nh trên. Tuy nhiên ph

ng pháp đ nh l

ng là

th s d ng các ph

ph

ng pháp đã l

ng hóa đ

cs

nh h

ng c a các nhân t có nh h

đ n kh n ng th ng th u c a doanh nghi p, xem xét đ
h
ph

c t ng quát s

ng
nh

ng c a t t c các nhân t khi đ a ra quy t đ nh tranh th u chính vì th
ng pháp này v a dùng cho vi c ra quy t đ nh tr

chi n l

c khi l p ph

c c nh tranh th u, v a dùng cho vi c ra quy t đ nh tr

ng án và

c khi n p h

s d th u.
Là m t công ty ch u s qu n lý tr c ti p c a T ng công ty c ph n đ u
t xây d ng và th
nhi u kh ng đ nh đ

ng m i Vi t Nam, công ty c ph n Constrexim s 1 đã ít
c v trí c a mình trên th tr

ng xây l p. Trong th i

2

cu c hi n nay trên th tr

ng xây l p c nh tranh r t quy t li t, do đó, làm th

nào đ nâng cao kh n ng th ng th u trên th tr
tr

ng xây l p nói chung và th

ng xây l p dân d ng nói riêng đang là bài toán mà t ng ngày, t ng gi

ban lãnh đ o c a Công ty đang tìm l i gi i đáp.
T

tính c p thi t và h u d ng c a v n đ thì tác gi ch n đ tài

“Nghiên c u kh n ng c nh tranh đ u th u xây l p b ng ph
phân tích đ nh l

ng pháp

ng c a Công ty c ph n xây d ng Constrexim S 1” đ

nghiên c u.
2. M c đích c a đ tài
tài nghiên c u mu n h
Áp d ng phân tích đ nh l

ng đ n m c tiêu sau:
ng kh n ng c nh tranh đ u th u c a công

ty c ph n constrexim s 1 đ đ a ra quy t đ nh đ u th u.
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u
it

ng nghiên c u: Gói th u s 12: Xây d ng nhà chính, các h ng

m c ph tr và h t ng k thu t c a d án xây d ng tr s Vietcombank V nh
Phúc.
Ph m vi nghiên c u: Áp d ng các ph

ng pháp đ nh l

ng kh n ng

th ng th u c a Công ty c ph n constrexim s 1 đ đ a ra chi n l

c c nh

tranh trong quá trình đ u th u gói th u s 12 “Xây d ng nhà chính, các h ng
m c ph tr và h t ng k thu t c a d án xây d ng tr s Vietcombank V nh
Phúc”.
4. N i dung và ph

ng pháp nghiên c u

Ngoài ph n m đ u và k t lu n, n i dung đ tài g m 3 ph n chính bao g m:
- C s lý lu n v chi n l

c c nh tranh và kh n ng th ng th u c a

các Doanh nghi p xây d ng.
- Th c tr ng v ho t đ ng c nh tranh trong đ u th u xây l p c a công
ty c ph n Constrexim S 1.


3

- Áp d ng các ph

ng pháp phân tích đ nh l

ng kh n ng c nh tranh

đ u th u c a Công ty c ph n Constrexim S 1.
Ph

ng pháp nghiên c u

Ph

ng pháp thu th p và x lý d li u th c p.

Ph

ng pháp thu th p, phân tích và x lý d li u s c p:

- S d ng các ph n m m thích h p, các mô hình, các công c th ng kê
ch t l

ng đ x lý và phân tích d li u s c p.
Ph

ng pháp phân tích th ng kê, ph

5. K t qu d ki n đ t đ

ng pháp so sánh.

c

Lu n v n s h th ng hóa m t cách ng n g n lý thuy t v các v n đ c
b n đ u th u và kh n ng th ng th u, t đó áp d ng các ph
tích đ nh l

ng phápphân

ng kh n ng c nh tranh đ u th u đ đ a ra quy t đ nh tham gia

đ u th u c a Công ty c ph n Constrexim S 1.


4

CH

NG 1: C
NH L

S

LÝ LU N V PH

NG PHÁP PHÂN TÍCH

NG KH N NG C NH TRANH

U TH U

1.1 Vai trò c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây d ng
1.1.1. Khái ni m đ u th u
Xu t phát t n n kinh t th tr

ng c nh tranh vi c mua bán di n ra đ u

có s c nh tranh, m nh m , thu t ng “ đ u giá” đ

c chúng ta bi t đ n nhi u

h n. Chúng ta hi u “đ u giá” là hình th c có m t ng
mua t

i bán và nhi u ng

ng ng v i quan đi m c u l n h n cung. Trên c s ng

i

i bán đ a ra

m t m c giá kh i đi m (giá ban đ u), sau đó đ cho ng

i mua c nh tranh

i bán s quy t đ nh giá bán cho ng

i mua nào tr giá

v i nhau tr giá và ng
cao nh t. M t s ng

i l i có s nh m l n và quy đ ng “đ u giá” và “đ u

th u” là m t. Nh ng th c ti n ho t đ ng và hình th c th hi n thì “đ u th u”
l i là hình th c có m t ng
mua s l a ch n ng
mua đ t ra.

i mua và nhi u ng

i bán c nh tranh nhau. Ng

i

i bán nào đáp ng m t cách t t nh t và yêu c u ng

i

có th hi u rõ h n v khái ni m đ u th u, c ng đ nghiên c u

các ph n sau tác gi c n làm rõ m t s khái ni m có liên quan ch t ch v i
khái ni m đ u th u;
“Bên m i th u” là c quan, t ch c có chuyên môn và n ng l c đ th c
hi n các ho t đ ng đ u th u, bao g m: Ch đ u t ho c các t ch c do ch
đ u t quy t đ nh thành l p ho c l a ch n; đ n v d toán tr c ti p s d ng
ngu n v n mua s m th
n

ng xuyên; đ n v mua s m t p trung; c quan nhà

c có th m quy n ho c t ch c tr c thu c do c quan nhà n

c có th m

quy n l a ch n;
“Ch đ u t ” là t ch c s h u v n ho c t ch c đ

c giao thay m t

ch s h u v n, t ch c vay v n tr c ti p qu n lý quá trình th c hi n d án;
“Nhà th u” là t ch c kinh t có đ t cách pháp nhân tham gia đ u
th u. Trong tr

ng h p đ u th u tuy n ch n t v n, nhà th u có th là cá

5
nhân. Nhà th u là nhà xây d ng trong đ u th u xây l p, là nhà cung c p trong
đ u th u mua s m hàng hoá; là nhà t v n trong đ u th u tuy n ch n t v n,
là nhà đ u t trong đ u th u l a ch n đ i tác đ u t . Nhà th u trong n

c là

nhà th u có t cách pháp nhân Vi t Nam và ho t đ ng h p pháp t i Vi t
Nam( đi u 3, Quy ch đ u th u, trang 11);
“Gói th u” là m t ph n ho c toàn b d án, d toán mua s m; gói th u
có th g m nh ng n i dung mua s m gi ng nhau thu c nhi u d án ho c là
kh i l

ng mua s m m t l n, kh i l

mua s m th

ng mua s m cho m t th i k đ i v i

ng xuyên, mua s m t p trung ( i u 4, Lu t đ u th u s

43/2013/QH13);
“Giá gói th u” là giá tr c a gói th u đ

c phê duy t trong k ho ch l a

ch n nhà th u;
“Giá d th u” là giá do nhà th u ghi trong đ n d th u, báo giá, bao

g m toàn b các chi phí đ th c hi n gói th u theo yêu c u c a h s m i
th u, h s yêu c u;
“Gía đánh giá” là giá d th u sau khi đã đ

c s a l i, hi u ch nh sai

l ch theo yêu c u c a h s m i th u, tr đi giá tr gi m giá (n u có), công
v i các y u t đ quy đ i trên cùng m t m t b ng cho c vòng đ i s d ng
c a hàng hoá, công trình. Giá đánh giá dùng đ x p h ng h s d th u đ i
v i các gói th u mua s m hàng hoá, xây l p và gói th u h n h p áp d ng hình
th c đ u th u r ng rãi ho c đ u th u h n ch ;
“Giá đ ngh trúng th u” là giá d th u c a nhà th u đ
th u sau khi đã đ

c đ ngh trúng

c s a l i, hi u ch nh sai l ch theo yêu c u c a h s m i

th u, h s yêu c u tr đi giá tr gi m giá (n u có);
“Giá trúng th u” là giá đ
ch n nhà th u;

c ghi trong quy t đ nh phê duy t k t qu l a


6
“Xây l p” g m nh ng công vi c thu c quá trình xây d ng và l p đ t
công trình, h ng m c công trình;
Nói đ n đ u th u là nói đ n m t quá trình l a ch n t c là vi c đ u th u
ph i tuân th theo trình t , th t c nh t đ nh. i u này ch t o ta cho đ u th u

m t s khác bi t h n so v i các hình th c khác th
thong th

ng g p trong mua bán

u th u” là quá trình l a ch n nhà th u đ ký k t và th c

ng. “

hi n h p đ ng cung c p d ch v t v n, d ch v phi t v n, mua s m hàng
hoá, xây l p, l a ch n nhà đ u t đ ký k t và th c hi n h p đ ng d án đ u
t theo hình th c đ i tác công t , d án đ u t có s d ng đ t trên c s b o
đ m c nh tranh, công b ng, minh b ch và hi u qu kinh t ;
ng trên ph
n

ng di n c a ch đ u t (C T), c a nhà th u, c a nhà

c, có th hi u đ u th u nh sau:
Trên ph

ng di n c a C T:

u th u là môt ph

trong ho t đ ng xây d ng nh m l c ch n ng

ng th c qu n lý

i nh n th u (kh o sát, thi t k ,

thi công, xây l p, mua s m máy móc thi t b …) đáp ng yêu c u kinh t - k
thu t đ t ra cho vi c xây d ng công trình;
Trên ph

ng di n nhà th u:

u th u là m t hình th c c nh tranh trong

s n xu t kinh doanh mà thông qua đó nhà th u giành c h i nh n đ

c gói

th u kh o sát thi t k , cung c p máy móc thi t b và thi công xây l p công
trình nh m đ t đ
Trên ph

c m c tiêu kinh doanh c a Doanh nghi p;
ng di n qu n lý nhà n

c:

u th u là m t ph

qu n lý th c hi n d án đ u t mà thong qua đó l c ch n đ
ng đ

ng th c

c nhà th u đáp

c các yêu c u bên m i th u trên c s c nh tranh gi a cac nhà th u;
T nh ng ti p c n trên có th rút ra khái ni m chung nh sau:

u th u

xây l p là cu c c nh tranh công khai, công b ng, minh b ch gi a các nhà th u
v i cùng m t đi u ki n đ nh m giành đ
m c tiêu đ nh tr

c các gói th u xây l p, tho mãn

c c a nhà th u, đáp ng yêu c u c a C T;


7
Hi n nay theo lu t đ u th u thì vi c l a ch n nhà th u xây l p ch y u
thông qua đ u th u r ng rãi, đ u th u h n ch và ch đ nh th u.
1.1.2. Ý ngh a c a đ u th u đ i v i doanh nghi p xây d ng
u th u không ph i m t th t c mang tính hình th c mà trên th c t là
m t quy trình t ch c s n xu t kinh doanh ph bi n trong xây d ng công
trình.

u th u là m t “m t xích” quan tr ng góp ph n nâng cao hi u qu ,

gi m lãng phí, th t thoát, tiêu c c đ i v i các d án đ u t xây d ng. Hi u
qu c a hính th c này đã đ

c th c t kh ng đ nh không ch các ch th tham

gia đ u th u mà còn mang l i nhi u l i ích c a n n kinh t qu c dân;
u th u xây d ng là m t hình th c c nh tranh trong xây d ng, nh m
l a ch n nhà th u đáp ng các yêu c u kinh t k thu t đ t ra cho vi c xây
d ng công trình c a ch đ u t .
i v i ch đ u t :
Thông qua đ u th u ch đ u t s tìm đ

c nhà th u có kh n ng đáp

ng cao nh t các yêu c u đ ra c a HSMT. B i vì trong đ u th u di n ra s
c nh tranh gay g t gi a các nhà th u. Ch đ u t ch l a ch n nhà th u nào
đáp ng đ
l

c yêu c u, có giá d th u h p lý, đ m b o ti n đ thi công và ch t

ng công trình;
V i hình th c đ u th u, hi u qu qu n lý v n đ u t đ

tình tr ng th t thoát lãng phí v n đ u t
hi n d án s đ

c t ng c

ng,

m i khâu c a các quá trình th c

c kh c ph c và gi m nhi u;

u th u giúp Ch đ u t gi i quy t tình tr ng ph thu c vào m t nhà
th u duy nh t, giúp nâng cao trình đ và n ng l c đ i ng cán b kinh t và
k thu t c a chính các ch đ u t .
i v i các nhà th u:
u th u xây l p t o môi tr

ng đ m b o tính c nh tranh, công b ng,

minh b ch gi a các nhà th u xây d ng;


8
u th u s phát huy đ

c tính ch đ ng, n ng đ ng trong vi c tìm

ki m các c h i tham gia d th u và ký k t h p đ ng (khi trúng th u), t o
công n vi c làm cho ng

i lao đ ng, phát tri n s n xu t, nâng cao l i nhu n.

Công vi c này đòi h i các nhà th u s ph i tích c c tìm ki m các thông tin
liên quan đ n các d án, các thông tin v đ i th c nh tranh gây d ng m i
quan h các t ch c kinh t trong và ngoài n

c, tìm cách t ng c

ng uy tín

c a mình;

u th u đòi h i các nhà th u ph i không ng ng nâng cao trình đ v
m i m t nh : T ch c qu n lý, đào t o đ i ng cán b , đ u t nâng cao n ng
l c máy móc, thi t b , m r ng m ng l
cao n ng l c c a mình trong đ u th u.
th u s tích lu đ

i thông tin… Nh v y nhà th u nâng
ng th i thông qua đ u th u, nhà

c nhi u kinh nghi m c nh tranh, ti p thu đ

c nh ng ki n

th c v khoa h c công ngh tiên ti n hi n đ i, có đi u ki n đ kh ng đ nh
mình
n

hi n t i và trong t

ng lai, có c h i c nh tranh trên th tr

c và qu c t . Vì v y mà n ng l c nhà th u ngày đ
i v i nhà n

ng trong

c nâng cao.

c:

Thông qua đ u th u, các c quan qu n lý nhà n

c đ thông tin th c t

và c s khoa h c đ đánh giá đúng n ng l c th c s c a Nhà th u. Ho t
đ ng đ u th u nâng cao hi u qu s d ng và ti t ki m đ
N

c ngân sách Nhà

c;
u th u góp ph n nâng cao hi u qu công tác qu n lý c a Nhà n

c

v đ u t và xây d ng, h n ch và lo i tr tình tr ng th t thoát, lãng phí v n
đ u t và các hi n t

ng tiêu c c khác trong xây d ng c b n;

Trong đi u ki n c nh tranh kh c li t c a th tr
nh n đ

ng vi c đ u th u đ

c h p đ ng và đ c bi t h p đ ng có giá cao, đ thi công có l i nhu n

đ i v i các doanh nghi p là r t khó kh n. Do c nh tranh, nên doanh nghi p
ph i tìm m i cách đ th ng th u. Khi tham gia đ u t xây d ng công trình

9
doanh nghi p ph i t p trung nhân l c, thi t b và ch t xám đ l p h s d
th u: đ ng th i cho th y có doanh nghi p ph i chi phí đ n hàng tr m tri u
đ ng cho đ u th u m t d án.
Khi tham gia tranh th u, doanh nghi p s đ ng tr

c 2 tình th là :

Tham gia tranh th u s ph i chi phí m t kho n ti n nh mua h s d
th u, chi phí l p h s d th u, ti p th và ngo i giao… N u th ng th u s gi i
quy t đ

c vi c làm và có th thu đ

c m t kho n l i nhu n. Ng

c l i, s

m t toàn b chi phí đã b ra trong giai đo n làm h s d th u;
Không tham gia tranh th u;
ng tr

c v n đ đó, doanh nghi p ph i t nh toán đ quy t đ nh có

tham gia tranh th u hay không. Có th áp d ng lý thuy t xác su t đ quy t
đ nh có hay không tham gia đ u th u. Có th áp d ng vào k t qu E c a hai
quy t đ nh sau:
Khi có d th u: E0 = (L.A%)+ [-B(100%-A%)]
Khi không d th u: E0 = 0

So sánh n u E0 > E (E0>0) thì nên ch n ph
ng

ng án tham gia d th u và

c l i.
Nh đã trình bày

trên, do s c nh tranh trong đ u th u xây d ng ngày

càng cao nên kh n ng nh n th c đ

c h p đ ng xây d ng r t th p. Vì v y,

các doanh nghi p ngành càng ph i đ u t nhi u cho công tác đ u th u.
th ng l i trong c nh tranh các doanh nghiêph cangf ph i có chi n l

cđ u

th u phù h p v i t ng hoàn c nh, t ng th i đi m, t ng công trình và phù h p
v i kh n ng c a chính b n thân doanh nghi p. Chi n l

c đ u th u không

nh ng làm cho các nhà nghiên c u quan tâm mà còn là v n đ hàng đ u c a
các t ch c xây d ng;
Chi n l
l

c đ u th u có th bao g m m t s chi n l

c v Marketing, chi n l

c sau đây: chi n

c v công ngh và t ch c xây d ng, chi n l

c


10

v giá xây d ng, chi n l

c liên k t trong đ u th u, chi n l

c thay đ i thi t

k công trình.
1.2 C s lý lu n v c nh tranh đ u th u
1.2.1. Khái ni m v c nh tranh đ u th u
1.2.1.1. Khái ni m c nh tranh doanh nghi p
C nh tranh là y u t luôn g n li n v i n n kinh t th tr

ng, tu t ng

cách hi u và cách ti p c n mà có nhi u quan đi m v c nh tranh;
C nh tranh có ngh a là “c g ng giành ph n h n, ph n th ng v mình
gi a nh ng ng

i, nh ng t ch c ho t đ ng nh m nh ng l i ích nh nhau”;

C nh tranh gi a các doanh nghi p xây d ng trong đ u th u là s c g ng
giành đ

c quy n th c hi n các d án thông qua g i th u v i đi u ki n thu n

l i và t i u nh t trên c s ngu n n i l c và ngo i l c có kh n ng kh ng
ch đ

c các doanh nghi p nh m m c đ ch t i đa hoá l i ích kinh t - xã h i.
C nh tranh là s thôn tính l n nhau gi a các đ i th c nh tranh nh m

giành l y th tr
D

ng và khách hàng v doanh nghi p c a mình;

i th i k ch ngh a t b n phát tri n v

t b c, C.Mác đã quan ni m

r ng “C nh tranh T b n ch ngh a là s ganh đua, đ u tranh gay g t gi a
nhà t b n nh m giành gi t nh ng đi u ki n thu n l i trong s n xu t và tiêu
th hàng hoá đ đ
Ngày nay d
c a nhà n

c l i nhu n siêu ng ch”;
i s ho t đ ng c a c ch th tr

ng có s qu n lý v mô

c, khái ni m c nh tranh thay đ i đi nh ng v b n ch t nó không

h thay đ i: C nh tranh v n là s đ u tranh gay g t, s ganh đua gi a các t
ch c, các doanh nghi p nh m giành gi t nh ng đi u ki n thu n l i trong s n
xu t và kinh doanh đ đ t đ

c m c tiêu c a t ch c hay doanh nghi p đó;

Nh v y, c nh tranh là quy lu t khách quan c a n n s n xu t hàng hoá
và v n đ ng theo c ch c a th tr
hàng hoá bán ra nhi u h n, s l

ng. S n xu t hàng hoá càng phát tri n,

ng ng

i cung ng càng đông thì c nh tr nh


11

càng gay g t. K t qu c nh tranh s có m t s doanh nghi p b thua cu c và
b g t ra kh i th tr

ng trong khi các doanh nghi p khác thì t n t i và phát

tri n h n n a. C nh tranh s làm cho doanh nghi p n ng đ ng h n, nh y bén

h n trong vi c nghiên c u, nâng cao ch t l

ng s n ph m giá c và các d ch

v sau bán hàng nh m t ng v th c a mình trên th

ng tr

ng, t o uy tín v i

khách hàng và mang l i l i nhu n cho doanh nghi p.
1.2.1.2. C nh tranh gi a các doanh nghi p xây d ng theo ho t đ ng xây
d ng
Theo quy đ nh hi n hành c a Lu t xây d ng thì ho t đ ng xây d ng
bao g m: L p quy ho ch xây d ng, l p d án đ u t xây d ng công trình,
giám sát thi công xây d ng công trình, qu n lý d án đ u t xây d ng công
trình, l a ch n nhà th u trong ho t đ ng xây d ng và các ho t đ ng khác có
liên quan đ n xây d ng công trình;
th c hi n đ

c các ho t đ ng xây d ng, doanh nghi p xây d ng

ph i tham gia c nh tranh trong đ u th u xây d ng. Nh v y có th th y s
khác bi t c b n gi a c nh tranh gi a các doanh nghi p xây d ng nói chung
v i c nh tranh trong đ u th u xây d ng đó là: C nh tranh gi a các doanh
nghi p xây d ng là c nh tranh t ng th v s c m nh c a doanh nghi p, còn
c nh tranh trong đ u th u xây d ng t c là c nh tranh gi a các doanh nghi p
theo lo i s n ph m có th th c hi n t t nh t;
Theo thông l Qu c t và Pháp lu t Vi t Nam thì c nh tranh trong đ u
th u xây d ng có nhi u yêu c u khác nhau gi a các lo i ho t đ ng xây d ng,

s n ph m khác nhau. C th :
C nh tranh trong đ u th u xây l p: đ có th c nh tranh trong đ u th u
xây l p thì doanh nghi p ph i có th c l c c nh tranh t ng th c a doanh
nghi p, t c là ph i có kinh nghi m xây l p gói th u t

ng t , n ng l c v tài

chính (doanh thu, l i nhu n, t ng tài s n, kh n ng tr n …) n ng l c v k


12
thu t (n ng l c nhân s , n ng l c máy móc thi t b …). M t khác trong đ u
th u, nhà th u ph i ch ng minh các đ xu t v gi i pháp t ch c thi công,
qu n lý thi công, ti n đ và qu n lý ti n đ , giá d th u phù h p v i đ xu t,
gi i pháp k thu t và c nh tranh h n các nhà th u khác;
C nh tranh trong đ u th u d ch v t v n: đ có th c nh tranh trong
đ u th u t v n thì doanh nghi p ph i có kinh nghi m, n ng l c v nhân s ,
chuyên gia ch ch t đ th c hi n gói th u. Ngoài ra, các nhà th u ph i đ a ra
gi i pháp và ph

ng pháp lu n đ i v i yêu c u c a gói th u, b trí nhân s ,

gi i pháp t ch c nhân s , chi phí d ch v t v n h p lý;
C nh tranh trong đ u th u mua s m thi t b công trình, thi t b công
ngh : nhà th u c n có kinh nghi m trong mua s m hàng hoá, n ng l c s n
xu t và kinh doanh, c s v t ch t k thu t, trình đ cán b có chuyên môn,
n ng l c tài chính. Bên c nh đó nhà th u c n có kh n ng đáp ng các yêu
c uv s l

ng, ch t l

ng đ i v i hàng hoá theo yêu c u c a gói th u nh

đ c tính, thông s k thu t c a hàng hoá, tiêu chu n s n xu t, tính h p lý và
hi u qu kinh t c a các gi i pháp k thu t, bi n pháp t ch c cung ng, l p
đ t hàng hoá, m c đ đáp ng các yêu c u v b o hành, kh n ng thích ng
v m t đ a lý, tác đ ng đ i v i môi tr

ng và bi n pháp gi i quy t; kh n ng

cung ng v tài chính, các y u t v đi u ki n th

ng m i, tài chính, th i gian

th c hi n, đào t o chuy n giao công ngh ;
C nh tranh trong đ u th u l a ch n t ng th u: g m có l a ch n t ng th u
xây d ng và t ng th u thi t k . C nh tranh trong đ u th u l a ch n t ng th u thì
nhà th u ph i có n ng l c l n nhi u l nh v c c t v n, thi t k , xây l p.
1.2.2. Vai trò c a c nh tranh trong n n kinh t th tr

ng

Theo C.Mác, c nh tranh là m t trong nh ng quy lu t kinh t c b n c a
s n xu t hàng hoá, là đ c tr ng c b n c a kinh t th tr

ng. C nh tranh có

vai trò to l n, là đ ng l c thúc đ y s phát tri n c a nên kinh t th tr

ng.

13

C nh tranh bu c ch th s n xu t – kinh doanh ph i th

ng xuyên c i ti n k

thu t, áp d ng công ngh m i, nâng cao n ng su t lao đ ng và ch t l

ng s n

ph m, nh y bén, n ng đ ng, t ch c qu n lý hi u qu … đ giành u th so
v i đ i th c nh tranh và đ t đ
th y,
th

c m c đích c nh tranh c a mình. Th c t cho

đâu và khi nào thi u c nh tranh ho c có bi u hi n đ c quy n thì

đó

ng có s trì tr , b o th , kém hi u qu vì không có c ch đào th i cái l c

h u, khuy n khích c i ti n phát tri n;
C nh tranh là m t đ c tr ng c b n c a c ch th tr
c nh tranh thì không có n n kinh t th tr

ng. Không có

ng. N n kinh t th tr

ng khi v n

hành tuân th theo nh ng quy lu t khách quan riêng c a mình, trong đó có
quy lu t c nh tranh. Theo quy lu t này, các doanh nghi p không ng ng c i
ti n máy móc thi t b , công ngh , nâng cao n ng su t lao đ ng và ch t l

ng

s n ph m đ giành u th so v i đ i th c a mình. K t qu là k m nh c v
kh n ng v t ch t và trình đ kinh doanh s là ng

i chi n th ng. C nh tranh

là đ ng l c hay A đam X- mít g i là “ bàn tay vô hình: thúc đ y l c l

ng s n

xu t phát tri n. N u l i nhu n thúc đ y các cá nh n ti n hành s n xu t kinh
doanh thì c nh tranh l i b t bu c và thôi thúc h ph i đi u hành các ho t đ ng
s n xu t kinh doanh m t cách có hi u qu cao nh t;
C nh tranh là đi u b t kh kháng đ i v i m i doanh nghi p trong n n
kinh t th tr

ng. C nh tranh có th đ

c coi là cu c ch y đua kh c li t mà

các doanh nghi p không th tránh kh i mà ph i tìm cách v

n lên đ chi m

u th và chi n th ng. C nh tranh bu c các doanh nghi p luôn tìm cách nâng
cao ch t l

ng s n ph m, d ch v , thay đ i ki u dáng m u mã đáp ng nhu

c u c a khách hàng. C nh tranh kh c li t s làm cho doanh nghi p th hi n
đ

c kh n ng “b n l nh” c a mình trong quá trình kinh doanh. Nó s làm

cho doanh nghi p càng v ng m nh và phát tri n h n n u nó ch u đ
c nh tranh trên th tr

ng;

c áp l c


14

Chính s t n t i khách quan và s

nh h

ng c a c nh tranh đ i v i

n n kinh t nói chung và đ n t ng doanh nghi p nói riêng nên vi c nâng cao
kh n ng c nh tranh doanh nghi p là m t đòi h i t t y u khách quan trong
n n kinh t th tr

ng;

Kinh t th tr

ng là s phát tri n t t y u và Vi t Nam đang xây d ng

m t n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n theo đ nh h
có s qu n lý v mô c a nhà n
đ o. Dù

ng Xã h i ch ngh a

c, l y thành ph n kinh t nhà n

c làm ch

b t k thành ph n kinh t nào thì các doanh nghi p c ng ph i v n

hành theo quy lu t khách quan c a n n kinh t th tr

ng. N u doanh nghi p

n m ngoài quy lu t v n đ ng đó thì t t y u s b lo i b , không th t n t i.
Chính vì v y ch p nh n c nh tranh và tìm cách đ nâng cao kh n ng c nh
tranh c a chính mình là doanh nghi p đang tìm con đ

ng s ng cho mình;

Bên c nh vai trò to l n đó, c nh tranh c ng có nh ng m t h n ch , c nh
tranh có th d n đ n tình tr ng ganh đua quy t li t, “Cá l n nu t cá bé”, làm
gia t ng các th đo n c nh tranh không lành m nh nh làm hàng hoá gi , tr n
l u thu , n c p b n quy n, mua chu c, h i l i, l a đ o, tung tin th t thi t phá
hu uy tín c a đ i th … v a vi ph m pháp lu t v a làm x u đi các m i quan
h xã h i. C nh tranh ch y theo l i nhu n và l i ích riêng s làm các ngu n
tài nguyên b khai thác c n ki t, môi tr

ng sinh thái b ô nhi m, n n kinh t

tr ng thái b t n đ nh vì kh ng ho ng, th t nghi p, làm phát, gia t ng

luôn

s phân hoá giàu – nghèo và nh ng b t công trong xã h i…
V n đ đ t ra không ph i là th tiêu c nh tranh mà ph i đ c nh tranh
di n ra trong đi u ki n bình đ ng và minh b ch c a các ch đ c nh tranh,
phát huy nh ng m t tích c c và h n ch đ n m c t i thi u nh ng tác đ ng
tiêu c c c a c nh tranh. ó là trách nhi m c a Nhà n

c (thông qua lu t pháp

và các công c đi u ti t v mô) và c a t t c các ch th kinh t trong nên kinh
t th tr

ng.

15
1.2.3. Phân lo i c nh tranh đ u th u
Tu thu c vào m c tiêu nghiên c u và cách ti p c n khác nhau. Nên có
nhi u cách phân lo i khác nhau:
1.2.3.1. Phân lo i theo đ i t
C nh tranh b ng ch t l

ng c a c nh tranh đ u th u:
ng công trình: là s c nh tranh gi a các doanh

nghi p trong vi c đ xu t các gi i pháp t t nh t v khoa h c – công ngh
nh m đáp ng các tiêu chu n do bên m i th u đ a ra.

th ng th u, doanh

nghi p ph i không ng ng đ u t , nghiên c u và ng d ng các thành t u khoa
h c – công ngh nh m n ng cao ch t l

ng công trình. Ch t l

ng công trình

là m t trong nh ng y u t quan trong nh t, nó kh ng đ nh n ng l c thi công,
uy tín c a doanh nghi p. M t khác, ch t l

ng công trình còn góp ph n không

nh trong vi c nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh, hoàn thành các m c
tiêu kinh t - k thu t mà doanh nghi p đã đ ra và th

ng hi u c a doanh

nghi p;
C nh tranh b ng giá d th u: xây d ng đ

c m c giá b th u h p lý là

yêu c u hàng đ u quan tr ng vi c đ m b o tính c nh tranh và đ t hi u qu
kinh doanh cao c a doanh nghi p.

t o ra u th c nh tranh v giá trong

c nh tranh đòi h i doanh nghi p ph i nhanh nh y và linh ho t trong vi c tìm
hi u thông tin v d án, đ i th c nh tranh, m c tiêu cu d án, u th c a các
doanh nghi p khác trong c nh tranh tu theo t ng công trình c th d a vào
m c tiêu c a công ty, ti m l c tài chính, n ng l c thi công t đó xây d ng
chính sách giá khác nhau đ quy t đ nh giá b th u;
C nh tranh b ng ti n đ thi công: ti n đ thi công th hi n n ng l c c a
nhà th u trên các khía c nh nh : trình đ t ch c và qu n lý thi công, kh
n ng k thu t, trang thi t b máy móc và ngu n nhân l c. Nhà th u c nh tranh
v i nhau qua các tiêu chí này đ giành nh ng u th trong đ u th u. Th c
hi n đ y đ các cam k t v ti n đ thi công và đi u ki n quan tr ng đ th ng
th u c ng nh nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.


16
1.2.3.2. Phân lo i theo hình th c c nh tranh trong đ u th u xây d ng
C nh tranh theo chi u r ng (c nh tranh có gi i h n) bao g m các y u t
chính nh : a d ng hoá các công trình xây d ng mà doanh nghi p kinh doanh
trên c s ngu n l c hi n có; c i ti n ph

ng th c thanh toán và các đi u ki n

thi công trong h p đ ng nh n th u; nâng cao n ng l c xây d ng h s d
th u, đ c bi t là ho t đ ng gi i thi u thông tin v doanh nghi p; đ i m i công
tác t ch c thi công; t ng c

ng ho t đ ng tìm ki m thông tin kinh t ; đ y

m nh ho t đ ng marketing, truy n thông…
C nh tranh theo chi u sâu (c nh tranh không có gi i h n) là s đ u t
c a doanh nghi p thông qua vi c nâng c p thi t b thi công, nghiên c u và
ng d ng nh ng ti n b khoa h c – công ngh vào thi công, nâng cao trình đ
chuyên môn cho đ i ng cán b khoa h c và công nhân, viên ch c trong
doanh nghi p. C nh tranh theo chi u sâu th c ch t là s c nh tranh gi a các
doanh nghi p thông qua vi c đ u t nghiên c u nh m nâng cao hàm l

ng

khoa h c - k thu t c a hàng hoá chào bán nói riêng (công trình) và n ng l c
khoa h c c a doanh nghi p nói chung.
1.2.4. Các ch tiêu c b n th hi n và đánh giá n ng l c c nh tranh trong
đ u th u xây l p
N ng l c c nh tranh trong đ u th u xây l p đ
chí nh : n ng l c tài chính, s l

c đánh giá qua các tiêu

ng công trình trúng th u, giá tr công trình

trúng th u, t l th ng th u trong các d án; ch tiêu v l i nhu n c a doanh
nghi p; ch tiêu v ch t l

ng công trình; ch tiêu v kinh nghi m, n ng l c

c a nhà th u c th nh sau:
1.2.4.1. N ng l c tài chính c a doanh nghi p:
N ng l c tài chính là y u t r t quan tr ng đ xem xét “s c kho ”, ti m
l c c a doanh nghi p m nh y u nh th nào. Trong l nh v c xây d ng, đ


17
đánh giá v n ng l c tài chính c a nhà th u ch đ u t th

ng đánh giá thông

qua nh ng ch tiêu c b n nh sau :
H s vay n :
Là h s ph n nh kh n ng t ch v tài chính c a doanh nghi p, h s
này càng cao thì kh n ng t ch v tài chính c a doanh nghi p càng gi m.
Do đó khí kh n ng thanh toán lãi vay th p, doanh nghi p s g p khó kh n
trong huy đ ng v n vay và s không đáp ng đ v n khi nhu c u v n l u
đ ng c a công trình t ng.
H s vay n =

Trong đó:

TTSN
(CT 1.1)
TTS

TTSN: T ng tài s n n
TTS: T ng tài s n

Kh n ng thanh toán lãi vay:
Là h s ph n nh kh n ng thanh toán ti n lãi vay c a doanh nghi p.
N u t l này th p s làm gi m kh n ng tr lãi và l i nhu n c a doanh
nghi p.

ây là m t trong nh ng tiêu chí đ các ngân hàng xem xét khi cung

ng các kho n vay c a doanh nghi p.

Kh n ng thanh toán lãi vay =
Trong đó: LNTT: L i nhu n tr

LNTT + TLV
(CT 1.2)
LTV

c thu

TLV: Ti n lãi vay
LTV: Lãi ti n vay
Kh n ng thanh toán hi n hành :

Kh n ng thanh toán hi n hành =

T S LD
(CT 1.3)

NNH