SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: XÂY DỰNG TẬP THỂ LỚP TỰ QUẢN

Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẮC NINH
TRƯỜNG THPT THUẬN THÀNH SỐ 1

-----------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: XÂY DỰNG TẬP THỂ LỚP TỰ QUẢN
Họ và tên: Nguyễn Hữu Sơn

Bắc Ninh, tháng 05 năm 2015

1


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Bối cảnh của đề tài
Trước thực tế chất lượng giáo dục nhân cách học sinh còn chưa được như
mong đợi và giáo viên chủ nhiệm (GVCN) gặp nhiều khó khăn trong việc quản lí
giáo dục học sinh, với vai trò là giáo viên giảng dạy và kiêm nhiệm vai trò chủ
nhiệm lớp tôi luôn trăn trở với công tác quản lý và giáo dục học sinh trong tập thể

lớp chủ nhiệm.
II. Lý do chọn đề tài
Công tác chủ nhiệm ở trường THPT nói chúng, chủ nhiệm lớp 10 nói riêng,
việc xây dựng, tổ chức lớp có khả năng tự quản là hết sức cần thiết và quan trọng
nhằm xây dựng một môi trường giáo dục có trật tự, kỉ cương, xứng đáng là nơi đào
tạo những con người có văn hóa, có nếp sống văn minh.
Ngoài ra còn có ý nghĩa hết sức quan trọng trong giáo dục tự quản là nó ảnh
hưởng trực tiếp đến phẩm chất đạo đức và ảnh hưởng đến kết quả học tập của học
sinh.
Qua thực tế 4 năm công tác chủ nhiệm, tôi thấy đại đa số những lớp có kết
quả học tập tốt đều là những lớp có ý thực tổ chức nề nếp tốt, có sự đồng thuận cao
trong bộ máy hoạt động của lớp. Bên cạnh đó, tập thể các lớp có tinh thân tự quản
cao sẽ góp phần xây dựng nề nếp tự quản tốt trong nhà trường. Vì vậy để xây dựng
được tập thể lớp vững mạnh đòi hỏi GVCN phải xây dựng môi trường lớp có lề lối,
có khuôn mẫu nhằm hướng cho các em một ý thức xây dựng cho mình một nề nếp
trong học tập, trong sinh hoạt tập thể một cách hợp lí nhằm nâng cao ý thức, sức
khỏe phục vụ tốt cho học tập. Đây là vấn đề có ý nghĩa hết sức thiết thực đối với
việc quản lý và giáo dục nhân cách học sinh và là mối quan tâm của hầu hết các
thầy cô và những người làm giáo dục. Vì vậy bản thân tôi muốn nêu lên vấn
đề:”Xây dựng tập thể lớp tự quản” nhằm góp một kinh nghiệm nhỏ trong nhiệm vụ
giáo dục của nhà trường.
III. Mục đích nghiên cứu
Vì GVCN không thể ôm đồm làm thay mọi việc của học sinh và không phải
lúc nào chủ nhiệm cũng có mặt trên lớp để chỉ đạo những công việc thường ngày
của lớp. Mặt khác, sự quá nhiệt tình của GVCN lúc nào cũng hiện diện ở lớp sẽ
khiến chọ học sinh nảy sinh tâm lí ỷ lại, trông chờ ở GVCN, thiếu trách nhiệm với
bản thân và với tập thể, làm lu mờ vị trí, vai trò của chính các em ngay tại ngôi nhà
mà các em là chủ nhân đang sống gắn bó. Cần phải làm cho học sinh nhận thức
2

Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

được rằng tập thể lớp chính là ngôi nhà nhỏ của các em. Chính các em chứ không
ai khác là người có trách nhiệm gắn bó xây dựng, tô điểm ngôi nhà thân thương
của mình, làm cho nó ngày càng đàng hoàng hơn, đẹp lên trong mắt mọi người.
Trong quá trình ấy, GVCN chỉ là người đóng vai trò cố vấn, điều khiển từ xa. Vì
vậy không có con đường nào khác, GVCN phải hướng tới “Xây dựng lớp học tự
quản”.
IV. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Trong phạm vi bài sáng kiến kinh nghiệm này, tôi nghiên cứu áp dụng cho
học sinh lớp chủ nhiệm của mình là 10A5.
V. Phương pháp nghiên cứu
1. Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu
Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu là một phương pháp nghiên cứ
khoa học rộng rãi và cần thiết. Mục đích của phương pháp nhằm thu thập tài liệu,
tổng hợp các nguồn thông tin hiện có đã được công nhận trên sách bảo và tạp chí,
thực tế kinh nghiệ bản thân làm công tác chủ nhiệm...giúp bổ trợ cho việc giải
quyết các mục tiêu nghiên cứu.
2. Phương pháp phỏng vấn
Đây là phương pháp được sử dụng rộng rãi trong các công trình nghiên cứ
khoa học về tâm lí, giáo dục sư phạm...nhằm có thêm những nguồn kiến thức, các
suy nghĩ và ý tưởng để có được tầm nhìn rộng hơn. Từ đó tôi hình thành được các
giả thiết khoa học.
Trong đề tài này, để giải quyết các vấn đề cơ sở lý luận khoa học và thực
tiễn của việc lựa chọn các biện pháp giáo dục theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự

quản”. Thông qua phỏng vấn các giáo viên làm công tác chủ nhiệm tại trường
THPT Thuận Thành số 1, cũng như kinh nghiệm của các giáo viên khác đặc biệt là
giáo viên bộ môn đang trực tiếp giảng dạy tại lớp 10A5, từ đó chọn phương pháp
giáo dục phù hợp nhất cho lớp chủ nhiệm.
3. Phương pháp quan sát sư phạm
Với đặc trưng của đề tài này, nhiệm vụ của GVCN là làm cố vấn, nên quan sát
sư phạm cũng là phương pháp nghiên cức khoa học được sử dụng rộng rãi. Đặc
điểm nổi bật của phương pháp này là nghiên cứu tiếp cận trực tiếp với thức tế
khách quan. Trong nghiên cứu khoa học quan sát sư phạm được thể hiện ở những
nhóm chính sau:
3


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

- Quan sát sư phạm trực tiếp: Nhà nghiên cứ tiếp cận trực tiếp hiện tượng
bằng giác quan của mình.
- Quan sát sư phạm bằng máy: Nhà nghiên cứu tiếp cận hiện tượng thông qua
phương tiện kĩ thuật (quay phim, chụp ảnh...).
- Khảo sát đo đạc.
Đối với đề tài này tôi sử dụng phương pháp quan sát sư phạm trực tiếp và
phương pháp tổng hợp các số liệu giúp cho việc nhận xét, đánh giá kết quả của học
ính từng kì, cuối năm học một cách chính xác hơn.
4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Với mục đích của đề tài tôi đã tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm định
tính khoa học, tính thực tiễn và tính hiệu quả của phương pháp giáo dục đạo đức

theo hướng “Xây dựng tập thể lớp tự quản” bằng các biện pháp cụ thể:
-

Thiết lập, cơ cấu bộ máy tự quản
Bồi dưỡng đội tự quản lớp
Lập sơ đồ tổ chức lớp học.
Phân công nhiệm vụ cho học sinh.
Kiểm tra và đánh giá kết quả thực hiện.
Định hướng kĩ năng cần có của GVCN.

Lấy kết quả từ việc thi đua của các tổ trong tuần. So sánh các kết quả ban đầu
sau thực nghiệm dể đánh giá mức độ và khẳng định được tính hiệu quả của phương
pháp.
5. Phương pháp kiểm tra sư phạm
Sau khi tổ chức thực nghiệm các kết quả được thu thập thống kê và đưa ra kết
quả đánh giá cụ thể cho từng học sinh trong lớp:
- Tổng điểm thi đua tuần – xếp loại
- Tổng điểm thi đua tháng – xếp loại
- Tổng điểm học kì, cả năm – xếp loại
(Theo quy định thi đua được đề ra trong phương hướng của lớp từ đầu năm
học).
VI. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu
1. Thời gian nghiên cứu: Đề tài được tiến hành từ tháng 9 năm 2014 đến
tháng 4 năm 2015
4


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

2. Địa điểm nghiên cứu: Lớp 10A5 – Trường THPT Thuận Thành số 1 năm
học 2014 - 2015
VII. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu
Hiện nay song song với việc dạy học văn hóa theo hướng hiện đại, tăng
cường tính chủ động, sáng tạo, phát huy tính tích cực của học sinh thì việc đổi mới
giáo dục nhân cách học sinh theo hương đó cũng được đặt ra cấp thiết. Trong việc
giáo dục nhân cách hoc sinh, giáo viên chủ nhiệm đóng vai trò hết sức quan trọng.
Vì vậy đổi mới công tác chủ nhiệm được đặt ra đối với giáo viên phân công đảm
nhận công việc này. Và xây dựng lớp học tự quản được xem là khâu độ phá trong
nội dung đổi mới công tác giáo viên chủ nhiệm , công tác giáo dục nhân cách của
học sinh.
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận
Dựa trên cơ sở thực tiến quy chế đánh giá, xếp loại học sinh THCS và THPT
của Bộ giáo dục và đào tạo, ban hành theo thông tư số 58/2011/TT-BGDĐT ngày
12/12/2011.
Tài liệu tập huận về công tác GVCN trong trường THCS, THPT của
BGDĐT in ấn tháng 6 năm 2011.
Trên cơ sở nhu cầu thực hiện công tác chủ nhiệm mà trách nhiệm đặt ra đối
với từng giáo viên là rất cấp thiết.
Tôi thiết nghĩ, xây dựng lớp học tự quản trước hết để đáp ứng mục tiêu đào
tạo thời đại mới: Chúng ra đề biết con người là chủ tương lai của thế kỉ 21 trong sự
hòa nhập với cộng đồng thế giới khổng thể là con người thụ động, ngoan ngoãn
đơn giản, chỉ biết vâng lời rập khuôn một cách máy móc, mà thực sự phải là còn
người biết làm chủ mình, phù hợp nhất với lợi ích của cộng đồng. Một thế hệ
người tương lai như vậy sẽ không thể hình thành nếu chúng ta không tạo cơ hội để
họ tập dượt, rèn luyện tính tự giác, tự quản, năng động, sáng tạo ngay từ khi còn

ngồi trên ghế nhà trường phổ thông. Chính điều đó sau này giúp các em ra đời tiếp
cận với môi trường xã hội rộng lớn một cách dễ dàng, đầy tự tin, chủ động.
Thứ hai, trong giảng dạy chuyên môn chúng ta đang sôi nổi và thực hiện có
hiệu quả phương pháp giáo dục tích cực – lấy học sinh làm trung tâm. Vậy không
lẽ trong công tác chủ nhiệm chúng ta lại để tồn tại mãi cách giáo dục thụ động,
máy móc – thầy cô là trung tâm của tất cả, còn trò vẫn cứ là đối tượng thực thi
5


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

nhiệm vụ của thầy cô một cách vô điều kiện. Cần phải đối mới, phải coi việc giáo
dục lấy học sinh làm trung tâm là phương pháp tiến bộ và hiệu quả thiết thực nhất.
Phải biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục, tự ý thức, tự quản lý lấy
mình, tổ, lớp mình. Chỉ có như thế nhân cách học sinh mới được xác lập một cách
bền vững. Chất lượng giáo dục của chúng ta mới không bị tụt hậu, mới đáp ứng
được những yêu cầu ngày càng nâng cao cả cuộc sóng hiện đại.
Thứ ba, để thõa mãn nhu cầu tâm lí của tuổi vị thành niên. Học sinh THPT
trong độ tuổi mới lớn, rất thích hoạt động, ham hiểu biết, muốn thể hiện mình. Các
em không chỉ ao ước khám phá bí mật thế giới xung quanh, mà còn muốn khám
phá bản thân mình. Hàng ngày, không em nào không nảy sinh ý thức muốn tự
khẳng định mình, chứng tỏ mình và cũng muốn tập thể công nhận mình. Xây dựng
lớp học tự quản không những thỏa mãn tâm lí này của các em mà còn tạo điều kiện
cho các em được trải nghiệm, chia sẻ và nuôi dưỡng, rèn luyện phát triển theo
hướng tích cực.
II. Thực trạng của vấn đề

Trên cơ sở phân tích lí luận và thực trạng công tác giáo dục đạo đức cho học
sinh nói chung và của lớp 10A5 nói riêng, phần lớn giáo viên chủ nhiệm thường
vấp phải nhiều khó khăn như: Tính tự giác của học sinh còn thấp, tinh thần tự học
chưa cao, lười phát biểu, chưa mạnh dạn, tự tin; chưa chủ động để làm tốt những
công việc nhỏ như đi sớm trực nhật, đến xây dựng nề nếp, học tập, văn hóa, văn
nghệ, thể dục thể thao...Để lớp hoạt động tốt, đa phần GVCN siết chặt nội quy và
tăng cường các biện pháp trách phạt, theo dõi và quản lý sát sao tình hình lớp. Lâu
dần các em sẽ nhận thấy việc phấn đấu trong học tập và xây dựng tập thể nề nếp là
một áp lực vì sợ trách phạt và dễ nhàm chán hơn là ý thức tự giác, tự quản vì tập
thể. Vậy nên việc xây dựng đề tài nghiên cức với mục đích lựa chọn phương pháp
giáo dục tích cực “Xây dựng tập thể lớp tự quản” nhằm phát huy tính tự giác, tự
nguyện, ý thức trách nhiệm của học sinh và đem lại hiệu quả cao trong công tác
chủ nhiệm của giáo viên qua ứng dụng kiểm nghiệm thực tiễn đối với học sinh lớp
chủ nhiệm 10A5 năm học 2014 – 2015.
III. Các biện pháp tiến hành để giải quyết vấn đề
Thực chất của xây dưng lớp tự quản là quá trình từng bước chuyển hóa tâm
huyết, nhiệt tình của thầy cô thành ý thức tự quản tự giác đầy trách nhiệm và thích
thú của học sinh, cũng có nghĩa là biến lớp học của những cá nhân học sinh thành
một tập thể học sinh biết tự quản dưới sự quản lí, chỉ đạo của GVCN. Mỗi học sinh
trong lớp là một chủ thể có tính tự giác cao. Ban cán sự lớp triển khai và tổng kết
6


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

các hoạt động trong tuần, tháng, GVCN đóng vai trò tham mưu khi cần thiết. Để

làm tốt, GVCN cần tiến hành các khâu then chốt:
1. Thiết lập, cơ cấu bộ máy tự quản
Ban chấp hành chi đoàn ->lớp trưởng->các lớp phó->các tổ trưởng->các cán
sự bộ môn.
Hình thành đội ngũ cán bộ tự quản trên cơ sở cơ cấu tổ chức lớp đã được
thiết lập (các tổ chức có thể là cố định, có thể là tạm thời những cần thiết) để đạt
được kết quả hoạt động chugn, mục tiêu của tập thể. Lựa chọn đội ngũ cán bộ tự
quản theo quan điểm: Chọn đúng người, giao đúng việc dựa trên sự lựa chọn dân
chủ, bình đẳng, khuyến khích sự ứng cử với những cương lĩnh, kế hoạch hành
động phù hợp với từng vị trí.
Đảm bảo có sự phân công trách nhiệm rõ ràng, cụ thể cho từng vị trí, vai trò
trách nhiệm.
- Đảm bảo mỗi em nhận thức được vị trí, trách nhiệm (nội dung công việc
phải thực hiện) của mình trong cả vai trò độc lập và vai trò phối hợp theo
quan hệ dọc, ngang với những vị trí khác trong tập thể trên cơ sở thực hiện
các nhiệm vụ có mối quan hệ phụ thuộc tích cực.
- Đảm bảo mỗi em được bồi dưỡng phương pháp lập kế hoạch, tổ chức công
việc, ghi chép...thông qua hướng dẫn của GVCN, phát huy tối đa sự chủ
động, sáng tạo của từng em và thường xuyên rút kinh nghiệm qua thực tiễn
công việc.
- Đảm bảo luân phiên vai trò tự quả của học sinh sao cho nhiều học sinh có sơ
hội thể hiện khả năng và rèn luyện kĩ năng quản lí, gương mẫu đối với các
bạn, đồng thời qua đó học sinh nào cũng được trải nghiệm đầy đủ các vị thể.
Đây cũng chính là một biện pháp hình thành, giáo dục kỉ luật đối với học
sinh.
Sau đây là ví dụ phân công trách nhiệm cho từng vị trí trong bộ máy tự quản
- Lớp trưởng là người chịu sự điều hành quản lí trực tiếp của giáo viên chủ
nhiệm lớp. Chịu trách nhiệm trước GVCN điều hành, quản lý toàn bộ các
hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể:
+ Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy

định của nhà trường.
+ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy
định, nội quy về học tập và sinh hoạt của nhà trường. Xây dựng và thực hiện
nề nếp tự quản trong học sinh.
7


Sáng kiến kinh nghiệm

-

-

-

-

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

+ Tổ chức, động viên giúp đỡ những học sinh khó khăn trong học tập, rèn
luyện và đời sống.
+ Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập rèn luyên, bình xét
học bổng, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân học sinh
trong lớp, tổng hợp kết quả thi đua và điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần,
tháng.
Lớp phó học tập: Theo dõi nề nếp học tập chung, đôn đốc, nhắc nhở việc
thực hiện sinh hoạt 5 phút đầu giờ của cán sự bộ môn và tổng hợp để đánh
giá hoạt động học tập vào tiết sinh hoạt cuối tuần, tháng.

Lớp phó lao động: Phân công, theo dõi, đôn đốc công tác lao dộng, vệ sinh
lớp và khu vực, tổng hợp để đánh giá và tiết sinh hoạt cuối tuần, tháng.
Lớp phó văn thể: Theo dõi, đôn đốc các hoạt động văn nghệ, tập các bài hát
truyền thống cho lớp và tiết sinh hoạt và tổng hợp đánh giá và cuối tuần,
tháng.
Tổ trưởng: Điều hành các hoạt động của tổ theo sự phân công của lớp
trưởng, lớp phó. Theo dõi, ghi chép điểm thi đua của các thành viên trong tổ
thông qua phiếu điểm, tổng hợp, báo các kết quả cho lớp trưởng vào thứ 7
hàng tuần để xếp loại thi đua.
Tổ phó: Kết hợp với tổ trưởng đôn đốc các hoạt dộng của tổ, điều hành tổ
khi tổ trưởng đi vắng.
Các cán sự chức năng
+ Cán sự bộ môn: Liên hệ với giáo viên bộ môn, đề đạt nguyện vọng của
lớp, xin ý kiến giáo viên bộ môn...nhằm giúp lớp học bộ môn có hiệu quả.
+ Cán sự tài chính chịu trách nhiệm thu, giữ quỹ lớp, quản lí chi tiêu các
hoạt động chung của lớp, phối hợp với ban cán sự lớp trong việc cơ cấu giải
thưởng và chuẩn bị phần thưởng cho các thành phần được khen thưởng ở
cuối tháng.
2. Bồi dưỡng đội tự quản lớp

Sự trưởng thành của mỗi tập thể lớp gắn liền với chức năng tự quản của tập
thể đó. Một tập thể học sinh chỉ vững mạnh trước hết chọn ra được lực lượng cốt
cán (gòm đội ngũ cán bộ lớp, bán chấp hành chi đoàn, tổ trưởng...). GVCN cần có
kế hoạch bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tự quản thông qua thực hiện các nhiệm vụ, các
hoạt động. Các biện pháp cụ thể như sau:
Để ban cán sự lớp có thể theo dõi chặt chẽ các mặt hoạt động của học sinh
trong lớp, GVCN cần có sự chuẩ bị cho ban cán sự lớp một số sổ sách với các tiêu
chí cần thiết cho từng chức danh để các em có thể ghi chép những công việc diễn
ra hàng ngày và báo cáo cho GVCN vào cuối tuần.
8

Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

Trong giai đoạn đầu hình thành tập thể GVCN cần thường xuyên đối thoại với đội
ngũ cốt cán. Cứ mỗi cuối tuần, GVCN lại tổ chức một cuộc “đối thoại nóng” với
cán bộ lớp, vừa để nắm được một cách cụ thể, chi tiết hơn tình hình của từng học
sinh trên lớp, đánh giá và rút kinh nghiệm để điều chỉnh kịp thời, vừa tạo cơ hội để
các cán bộ lớp thể hiện tâm tư nguyện vọng.
GVCN là người cố vấn và bồi dưỡng hỗ trợ đội ngũ tự quản, giúp các em
phân tích, đánh giá, khái quát hóa kinh nghiệm hoạt động tự quản, khắc phục khó
khăn, xây dựng và giữ gìn uy tín. GVCN không được khoán trắng cho đội ngũ tự
quản, hoặc biến đội ngũ cán bộ lớp tự quản thành công vụ quản lý lớp, tạo ra sự
đối lập giữa đội ngủ tự quản với các thành viên khác trong tập thể.
Kinh nghiệm thực tế của một số GVCN cho thấy: đã có thể phân cấp cho đội ngũ
cán bộ lớp những trách nhiệm to lớn như:
+ Tổ chức cho lớp tham gia đầy đủ các phong trào của các đoàn thể và nhà
trường tổ chức.
+ Giải quyết những vướng mắc tồn tại, những việc phát sinh khác của lớp,
giữ vững đoàn kết nội bộ trong lớp.
+ Thường xuyên liên hệ phối hợp với giáo viên giảng dạy các môn học đối
với lớp để nắm tình hình học tập, rèn luyện của các bạn trong lớp.
+ Báo cáo kịp thời với giáo viên chủ nhiệm về tình hình chung cũng như
việc bất thường của lớp, đề xuất các giải pháp hợp lý.
Nếu đội ngũ cán bộ lớp đảm nhận được những trách nhiệm này thì có thể
thấy GVCN chỉ giữ vai trò cố vấn, quản lý gián tiếp tập thể lớp mà thôi. GVCN

quản lý thông qua chức năng cố vấn hoạt động tự quản của học sinh. Phát huy sự
tham gia và quyền ra quyết định cho học sinh. Lúc nỳ GVCN không trực tiếp tham
gia điều hành công việc của lớp mà ủy quyền cho đội ngũ cán bộ lớp, tổ tự quản và
tổ chức mọi hoạt động của học sinh.
Ngoài ra các thành viên trong lớp đảm bảo việc ghi chép nhật kí học tập vào
sổ tay cá nhân và được ban cán sự lớp thừa lệnh GVCN kí gửi cho phụ huynh học
sinh cập nhật về thông tin của con em mình hàng tuần, hàng tháng và sau đó có ý
kiến phản hồi lại.
Bằng cách đó GVCN đã đào tạo được kĩ năng quản lý, ý thức tự giác cho
học sinh ngay từ khi các em còn đang học phổ thông và sẽ là hành trang rất hữu ích
cho các em bước vào đời sau này.
9


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

3. Lập sơ đồ tổ chức lớp học
Thực hiện chức năng tổ chức, quản lý GVCN còn phải quan tâm đến việc
lập sơ đồ tổ chức lớp học, mà cụ thể hơn là bố trí và luân chuyển vị trí ngồi học
của các thành viên trong tập thể lớp. Việc phân công chỗ ngồi và luân chuyển vị trí
ngồi học cũng là một công việc rất quan trọng tạo điều kiện thuận lợi cho từng học
sinh trong lớp học tập, trao đổi kiến thức, giúp đỡ những học sinh học yếu, kếm
góp phần xây dựn được một tập thể lớp đoàn kết, thân thiện, gắn bó với nhau, tạo
động lực cho các thành viên tự phấn đấu và cố gắng hoàn thiện mình.
GVCN cần linh hoạt bố trí để: Học sinh học yếu, chậm tiến ngồi trước; học
sinh khá ngồi sau. Học sinh thấp ngồi bàn trước, cao ngồi sau, học sinh mắt yếu

ngồi gần bảng, ban can sự lớp đan xen ngồi ở giữa và sau. Trong một học kì
GVCN cần điều chỉnh đổi luân phiên từ 2 đến 3 lần. Mỗi lần thay đổi là một lần
thiết lập lại sơ đồ lớp để trên bàn giáo viên để giáo viên bộ môn kết hợp tổ chức
hoạt động trong mỗi tiết cho phù hợp. Những em trong ban cán sự lớp ngồi sau có
thể quản lý, theo dõi, nhắc nhở các bạn khác trong các giờ học. Những em học sinh
yếu, kém ngồi đầu sẽ được giáo viên bộ môn quan tâm theo dõi và giúp đỡ kịp
thời, như thế mỗi em có cơ họi để thể hiện mình bằng cách từ bỏ thói quen thụ
động, trông chờ, ỷ lại trong học tập.
4. Phân công nhiệm vụ kiêm nhiệm cho cán bộ lớp
- Lớp trưởng, bí thư chi đoàn:
+ Theo dõi, năm bắt các hoạt động của chi đoàn, lớp để có chỉ đạo chi đoàn
hoàn thành nhiệm vụ do nhà trường và đoàn trường đề ra.
+ Chủ động đề xướng, triển khai các hoạt động có tín xung kích, tình nguyện
trong đoàn viên.
+ Trực, nắm bắt, triển khai những thông báo, kế hoạch, chỉ đạo của đoàn
trường, nhà trường cho chi đoàn.
+ Điều hành quản lý tất cả các hoạt động của lớp và từng thành viên trong
lớp.
+ Tổ chức, động viên, giúp đỡ những bạn có hoàn cảnh khó khăn trong học
tập, sinh hoạt và rèn luyện.
+ Chịu sự điều hành và quản lý trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm.
- Các lớp phó học tập và phó bí thư, ủy viên:
10


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

+ Đôn đốc các bạn đi học đúng giờ, đầy đủ, đảm bảo học tập nghiêm túc.
+ Điểm danh, ghi sổ đầu bài chính xác, kịp thời, đầy đủ.
+ Lập các biểu mẫu thống kê, báo cáo.
+ Tổ chức và quản lý trực nhật, lao động và các hoạt động do đoàn trường,
nhà trường tổ chức.
+ Động viên, thăm hỏi những học sinh đau ôm, gia đình gặp chuyện không
ma.
- Các cá nhân học sinh giám sát việc thực hiện nhiệm vụ của ban cán sự lớp,
báo cáo với GVCN nếu phát hiện cán bộ lớp làm việc thiếu tinh thần trách
nhiệm, che dấu khuyết điểm của bạn khác.
5. Tổ chức giờ sinh hoạt lớp
Tổ chức có chất lượng giờ sinh hoạt chủ nhiệm hàng tuần và các buổi sinh
hoạt tập thể. Với mô hình lớp tự quản, đây là những cơ hội rất có ý nghĩa để thử
thách và rèn luyện ý thức và khả năng tự quản của các em. Ngoài việc động viên tổ
chức cả lớp tự giác tích cực tham gia sôi nổi buổi sinh hoạt lớp. Với tình thần tự
quản, nội dung sinh hoạt một giờ chủ nhiệm thường diễn ra như sau: Lớp trưởng
mời các tổ trưởng và các lớp phó lần lượt báo cáo, nhận xét, tuyên dương kịp thời,
phê bình đối với các thành viên trong tổ, trong lớp một cách công khai. Trên cơ sở
việc theo dõi thực hiện nội qui, đến tiết sinh hoạt cuối tháng, tổ trưởng và bán cán
sự lớp tiến hành bình bầu hạnh kiểm, thi đua của từng bạn trong lớp. Lớp có phần
thưởng để động viên các bạn có thành tích cao. Trên cơ sở nắm bắt kế hoạch hành
động của đoàntrường hàng tuần/ tháng, ban cán sự lớp tiến hành xây dựng kế
hoạch hành động thích ứng, cụ thể. Những kế hoạch này được thảo luạn dân chủ,
cởi mở, được đông đảo thành viên trong lớp tích cực góp ý kiến, đề xuất nội dung
lẫn giải pháp thực hiện và được biểu quyết nhất trí thông qua. Hễ còn gì băn khoăn
thì cả lớp tìm cách tháo gỡ để đạt được sự đồng thuận cao nhất. Cuối cùng công bố
trọng tâm công việc tuần tới. Giáo viên chủ nhiệm chỉ góp ý và định hướng.
6. Phát động phong trào thi đua
Hòa chung với phong trào thi đua học tập, nề nếp do đoàn trường phát động

vào các dịp lễ lớn như chào mừng 20/11, 8/3, 26/3...GVCN cùng với ban cán sự
lớp phát động phong trào thi đua giữa các tổ như: Thi đua phát biểu xây dựng bài,
thi đua làm việc tốt, thi đua làm đồ dùng học tập, thi đua điểm tốt...Khi phát động
lớp chuẩn bị sổ thi đua để các tổ và các cá nhân đăng kí, tạo sự nghiêm túc và sự
phấn khởi trong học sinh. Sau đợt thi đua, GVCN cùng bàn với ban cán sự lớp tổ
chức khen thưởng, động viên trong giờ sinh hoạt.
7. Kĩ năng GVCN cần có khi xây dựng đội ngũ tự quản
11


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

Cần biết rằng, không thể có ngay số em học sinh có năng lực làm cán bộ lớp.
Muốn xây dựng lớp tự quản, đầu tiên phải lựa chọn, bồi dưỡng được lớp trưởng
xứng đáng là cánh chim đầu đàn của lớp, có phong cách chỉ huy và giao tiếp tốt,
cùng một ban cán sự lớp, tổ gương mẫu có khả năng tổ chức và quan trọng nhất là
có tinh thần trách nhiệm cao. Đối với lớp khá, giỏi để làm được điều này không
khó song đối với lớp trung bình, yếu thì đây là vấn đề không dễ. Để lớp trưởng
cũng như đôi ngũ cán bộ lớp ngày càng có đủ năng lực điều hành, tổ chức đòi hỏi
GVCN phải có kế hoạch lựa chọn khoa học, tổ chức và bồi dưỡng cho những em
này mọt só kĩ năng cần thiết, nhất là thời gian đầu cấp học.
a. Kĩ năng lựa chọn
Qua sự tín nhiêm của tập thể lớp, và sự quan sát, lựa chọn, gợi ý của giáo
viên. Có em có năng lực học tập nhưng không có khả năng điều hành lớp. Phải
chọn những em học sinh có lực học khá, hạnh kiểm tốt, biết diễn đạt mạch lạc một
vấn đề hơn những học sinh khác.

b. Kĩ năng thiết kế công việc
GVCN biết những công việc cần thiết trong năm học, trong tháng, tuần để
thiết kế kế hoạch cho tập thể lớp hoạt động, mà trong đó đội ngũ ban cán sự lớp là
những người có trách nhiệm theo dõi, điều hành dưới sự giám sát, chỉ đạo chặt chẽ
của GVCN.
Với mục tiêu và nhiệm vụ như trên, công tác tự quản chỉ thực sự phát huy
hiệu quả, tác dụng khi học sinh tham gia các hoạt động với tư cách là chủ thể thực
sự. Điều đó có nghĩa là các em phải có đủ khả năng tích cực, chủ động tham gia
vào các công đoạn của việc tổ chức hoạt động. Vì vậy, cần bồi dưỡng cho học sinh
biết cách tổ chức các hoạt động khi các em rất muốn thực hiện nhưng còn lúng
túng, ngỡ ngàng.
- Các giai đoạn thiết kế và tổ chức một hoạt động
Đề xuất ý tưởng ->thiết kế hoạt động ->tổ chức thi công ->rút kinh nghiệm.
+ Giai đoạn đề xuất ý tưởng: Biết dựa vào chương trình, yêu cầu giáo dục
của nhà trường, đoàn trường, lớp trong từng tháng, từ đó đề xuất chủ đề, nội dung,
hình thức hoạt động cho phù hợp với tinh thần, đặc điểm của lớp mình qua từng
tuần trong tháng.
+ Giai đoạn thiết kế hoạt động: Biết lập kế hoạch chương trình hoạt động và
chuẩn bị các điều kiện cho việc tổ chức thành công hoạt động (chuẩn bị về tổ chức
nhân sự, cơ sở vật chất, phương tiện, môi trường, địa điểm, thời gian...)
12


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

+ Giai đoạn tổ chức thi công: Tổ chức điều hành theo kế hoạc đã chuẩn bị,

biết động viên, phối hợp, hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau.
+ Giai đoạn rút kinh nghiệm: Biết cách biểu dương, kiểm điểm, rút ra bài
học thành conng, thất bại để tổ chức tốt các hoạt động tiếp theo.
c. Kĩ năng bồi dưỡng
- Giáo viên cần tin tưởng vào khả năng của học sinh, các em hoàn toàn có
thể tự quản được nếu có tác động đúng cách của chúng ta. Người giáo viên luôn
biết cách tạo cho các em sự tự tin vào khả năng của mình trong hoạt động tập thể.
- Bồi dưỡng khả năng tự quản cho học sinh đòi hỏi phải có quá trình hướng
dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ các em từ thấp đến cao, để các em từ giải quyết công việc từ
đơn giản đến phức tạp. Biện pháp trong giai đoạn đầu là bắt tay chỉ việc, sau đó
các em từng bước tự lực giải quyết những công việc cụ thể trong toàn bộ tiến trình
tổ chức hoạt động có sự theo dõi, uốn nắn của GVCN.
- Chẳng hạn trước hết tập cho các em cách tự quản lớp trong buổi đầu giờ,
tiết vắng giáo viên...Có thể buổi đầu chưa quen, kết quả chưa đạt được những gắn
nội dung sinh hoạt theo chủ đề nào đó thiết thực: Cán sự bộ môn lên giải bài
tập...sau nhiều lần các em sẽ thực hiện được. Từ đó việc tự quản sẽ đi vào nề
nếp,trở thành thói quen. Trong những buổi đầu duy trì phong trào này rất cần sự
quan tâm, theo dõi nhắc nhở của GVCN.
- Gắn các em vào các phong trào (nhất là giữ vai trò nòng cốt trong các hoạt
động ngoài giờ lên lớp) để các em cảm thấy tự tin hơn, mình được thầy và các bạn
tín nhiệm nên cố gắng làm cho thật tốt.
- Muốn phong trào đạt hiệu quả cao trước tiên phải xây dựng hạt nhân trong
phong trào. Tùy theo tình hình, khả năng của lớp mà GVCN lựa chọn lực lượng
nòng cốt để xây dựng phong trào học tập, văn thể...Đa số học sinh khá, giỏi thường
ham thích hoạt động và có năng lực trong công tác, nên GVCN dễ dàng tuyển
chọn.
- Phương hướng chung là tăng dần khả năng tự quản của học sinh đi đôi với
việc giảm dần sự tham gia cụ thể của GVCN trong từng hoạt động cho đến khi các
em có thể chủ động hoàn thành tốt công việc.
- Giáo viên luôn giữ vai trò nòng cốt là người cố vấn, hướng dẫn chứ không

phải là người làm thay.
- Xây dựng uy tín cho cán bộ lớp, GVCN phải công khai chức năng, nhiệm
vụ, quyền hạn của từng cán bộ lớp.
Tóm lại phải thường xuyên trao đổi và hướng dẫn cho các em theo từng
nhiệm vụ mà chúng ta đã phân công, không nên giao khoán cho các em mà có sự
trợ giúp, cũng không nên tham gia quá sâu, để các em độc lập hoạt động và GVCN
sẽ tư vấn cho các em giải quyết các tình huống xảy ra trong quá trình tự quản.
13


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

d. Kĩ năng kiểm tra và đánh giá
- Mỗi em trong ban cán sự và ban thi đua đều có sổ sách ghi chép và hiểu
được nội dung công việc mình phụ trách. Đến tiết sinh hoạt lớp, các em tự giác xếp
thi đua theo tổ, trình bày trước lớp và thầy chủ nhiệm.
- GVCN một mặt nắm bắt đầy đủ thông tin cá nhân của từng học sinh trong
lớp thông qua phiếu điều tra, sổ tay cá nhân.
Mặt khác, phải thật sự nhiệt tình, tâm huyết trong công tác chủ nhiệm,
thường xuyên theo dõi, động viên đội ngũ cán bộ lớp. Tuyên dương các em làm
tốt. Đồng thời tiến hành xử phạt nghiêm minh những học sinh có thái độ coi
thường, không chấp hành lệnh của ban cán sự. Đối với những cán bộ lớp chưa
gương mẫu, thiếu trách nhiệm, GVCN cũng khéo léo, tế nhị, phê bình, uốn nắn
những lệch lạc của các em nhưng không làm các em mất uy tín mất tự tin trong tập
thể lớp, song cũng không vì thế mà nuông chiều, ưu tiên, dành đặc ân cho cán bộ
lớp, làm cho các em ngộ nhận về vai trò, uy danh của mình, sớm nhiễm tính ham

quyền, hách dịch, coi thường người khác.
Những biện pháp cụ thể của lớp
- GVCN lên kế hoạch định hướng cho lớp về quy định thi đua của lớp (trên cơ
sở nội quy của nhà trường) và thời gian thực hiện cho cả năm học.
- Thành phần, đối tượng thực hiện là tập thể lớp 10A5
+ Mỗi cá nhân tự ghi chép tất cả hoạt động trong tuần, tháng của mình vào
sổ tay cá nhân để minh chứng, đói chiếu với điểm theo dõi thi đua của tổ trưởng,
lớp.
+ Hàng tuần các tổ, nhóm, lớp trưởng tổng hợp điểm thi đua của từng thành
viên trong lớp và có nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm để khắc phục kịp thời
những sai phạm.
+ Tổng hợp thi đua, xếp loại học kì, có hình thức khen thưởng và xử phạt cụ
thể để thông báo cho phụ huynh học sinh.
Với những biện pháp trên, mỗi học sinh tự ý thức được những gì mình được
làm và cần phải làm. Đồng thời với sự điều hành của một ban cán sự lớp có năng
lực, làm việc khoa học đã giúp cho công tác chủ nhiệm của giáo viên thuận lợi, dễ
dàng, hiệu quả cao, đáp ứng được mục tiêu đề ra: Giáo dục đạo đức theo hường
“Xây dựng tập thể lớp tự quản”.
IV. Kết quả đạt được

14


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

Qua thời gian thực hiện công tác chủ nhiêm theo hướng xây dựng tập thể lớp

tự quản, tôi nhận thấy đây là biện pháp giáo dục mới, có tính kahr thi, khích lệ
được tính tự giác của học sinh và đem lại hiệu quả cao.
Ban cán sự lớp mạnh dạn hơn trong lãnh đạo và quản lí lớp, biết lo lắng cho
phong trào của lớp. Điều hay là các em tự nhận khuyết điểm mỗi khi chưa hoàn
thành nhiệm vụ hoặc có vi phạm nhỏ sửa được ngay, không bao che sai phạm cho
bạn. Tự giác làm việc theo nhiệm vụ của mìnhđược phân cong, các bạn đồng tình,
ủng hộ.
1. Kết quả thực hiện đề tài đối với lớp 10A5 năm học 2014 – 2015
- Thực trạng của lớp
Do các em mới bước chân vào môi trường THPT còn rất nhiều bỡ ngỡ.
GVCN trước hết phải tìm hiểu, nắm bắt tình hình của lớp một cách nhanh chóng
nhất. Dựa vào kết quả khảo sát đầu năm mà nhà trường yêu cầu từ đó giáo viên chủ
nhiệm cần phải phân loại học sinh, tìm hiểu đạo đức, lực học, hoàn cảnh gia đình
của từng em học sinh trong lớp. Xem các em có những thuận lợi và khó khăn gì
đối với quá trình học tập. Xem khả năng của từng em khi học cấp 2 các em có làm
cán bộ lớp hay không? Có năng khiếu gì nổi trội hơn? Nhà xa trường hay gần? Đi
học bằng phương tiện gì? Thích học những môn gì?...Đó là cơ sở rất quan trọng để
người GVCN bước đầu xây dựng nên đội ngũ cán sự lớp giúp việc cho mình để
sao cho có hiệu quả cao nhất.
Một số việc làm và kết quả thu được
DANH SÁCH NHÂN SỰ
STT HỌ VÀ TÊN
CHỨC VỤ
1
NGUYỄN THỊ KHƯƠNG
LỚP TRƯỞNG
LỚP PHÓ HỌC
2
NGUYỄN THỊ LAN HƯƠNG TẬP
3

LÊ THỊ THÚY
BÍ THƯ
4
NGUYỄN XUÂN TUYÊN
TT TỔ 1
5
NGUYỄN THÚY UYÊN
TT TỔ 2
6
PHẠM VĂN DƯƠNG
TT TỔ 3
7
ĐỖ THỊ THÙY LINH
TT TỔ 4
8
NGUYỄN THỊ LÝ
KHÓA CỬA
9
VƯƠNG THỊ MINH THƯ
ĐÓNG CỬA 1
10
NGUYỄN VĂN QUYẾT
ĐÓNG CỬA 2
11
NGUYỄN CÔNG HUY
ĐÓNG CỬA 3
Phân công vị trí ngồi cho học sinh
15

Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

CỬA RA VÀO

BÀN GIÁO VIÊN

(Sơ đồ này sẽ thay đổi tùy theo từng tháng)

LỚP 10A5 - NĂM HỌC
2014-2015
THEO DÕI NỀ NẾP TỔ...
TUẦN:
STT

HỌ VÀ TÊN

Đ.TỐT

Đ.XẤU

MTT

ĐM

1
2

3
4
5
6

16

N.BẬY

ĐÁNH
NHAU

HÚT
THUỐC

VI
PHẠM
K.TRA

ND
KHÁC

ĐIỂM

XẾP
LOẠI


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

7
8
9
10
11
12
Mỗi học sinh trong từng tuần sẽ có 10 điểm nề nếp cho Nếu có một điểm tốt(>=8) cộng thêm 1,5 điểm, một điểm xấu
trước.
(<=4) trừ đi 2 điểm
MTT, ĐM, vi phạm kiểm tra một lần trừ đi 2 điểm. Nói bậy, hút thuốc trừ đi 3 điểm. Đánh nhau trừ 4 điểm. Đi xe đạp điện không đội
mũ BH trừ 3 điểm.
Ý thức kém trừ 3 điểm
Làm việc tốt cộng 2 điểm, làm việc xấu trừ 2,5 điểm.
Những vấn đề nảy sinh sẽ tiếp tục được xem xét.
Xếp loại tuần: >=9 xếp loại tốt, >=8 đến <9 xếp loại khá, >=7 đến <8 xếp loại tb, >=6 đến <7 xếp loại yếu, <6 xếp
loại kém.
Xếp loại học kì: Có nhiều nhất 3 tuần xếp loại khá và nhiều nhất 1 tuần xếp TB còn lại là tốt thì xếp hạnh kiểm
tốt
Có nhiều nhất 3 tuần xếp loại khá và nhiều nhất 2 tuần xếp loại TB còn lại là tốt thì xếp hạnh kiểm khá
Có nhiều nhất 4 tuần xếp loại khá và nhiều nhất 2 tuần xếp loại TB, nhiều nhất 1 tuần xếp loại yếu còn lại là
tốt thì xếp hạnh kiểm TB
Có nhiều nhất 5 tuần xếp loại khá và nhiều nhất 3 tuần xếp loại TB, nhiều nhất 1 tuần xếp loại yếu thì
hạnh kiểm yếu
Còn lại là hạnh kiểm kém
Đánh nhau là trường hợp đặc biệt, do vậy ngoài cách xếp loại như trên thì sau đó còn bị hạ một bậc hạnh
kiểm.

Kết quả kì 1:
Hạnh kiểm
Tốt
Khá
TB
43
7
0
86%
14%

G
1
2%

K
41
82%

Học lực
TB
Yếu
8
1
16%
2%

Kém
0

0%

Các phong trào của nhà trường và đoàn trường ban cán sự lớp đã chủ động
làm việc với các thành viên trong lớp và đạt được một số kết quả đáng ghi nhận
+ Hoàn thành tham gia thi văn nghệ đợt 20/11.
+ Tham gia viết tập san và báo tưởng nhân kỉ niệm những ngày lễ lớn như
20/11, 26/3.
+ Đạt giả nhì “Nữ sinh thanh lịch” do đoàn trường tổ chức.
+ Tham gia thi học sinh giỏi cấp trường và đạt được 7 giải trong đó có 1 giải
nhì, ba giải ba và ba giải khuyến khích
17


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

+ Đợt thi khảo sát đạt được kết quả tốt với 24 em học sinh có điểm từ 20
điểm trở lên.
+ Xếp loại nề nếp từng tháng luôn đứng ở vị trí cao trong khối và trong
trường, cuối năm đứng ở vị trí thứ 4.
+ Học sinh cá biệt không có trong lớp, học sinh có học lực không tốt dần
tiến bộ, các em học sinh ngoan, vi phạm nề nếp trong năm học ít không đáng kể
Ban can sự lớp được GVCN giao công việc luôn gắng sức hoàn thành, báo
cáo đầy đủ trong tuần và tháng về những ưu, khuyết điểm của các bạn trong lớp.
Bạn nào học kém, tiếp thu chưa tốt đã được đề đạt ngồi cạnh những bạn học tốt
hơn để có thể học hỏi. Những học sinh không tuân theo sự chỉ đạo của ban cán sự
lớp thì GVCN đã nhắc nhở, phạt kịp thời để uốn nắn hành vi các em thông qua các

nội quy đã được đặt ra từ trước.
PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận
1. Những bài học kinh nghiệm
Công tác chủ nhiệm nói chung và xây dựng đội ngũ để thực hiện công tác tự
quản nói riêng là quá trình xuyên suốt trong công tác giáo dục và đạo tạo của
người giáo viên. Để có đội ngũ cán bộ lớp tự quản tốt, lớp học có ý thức tự quản
cao, GVCN phải biết vận dựng linh hoạt các kĩ năng xây dựng và bồi dưỡng đôi tự
quản lớp. Để làm được điều này, không chỉ đơn thuần thông qua hoạt động học tập
trên lớp, các tiết sinh hoạt cuối tuần mà còn phải thông qua các hoạt động đa dạng
như: hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, công tác xã hội, tình nguyện vệ sinh
môi trường...Đây là dịp để các em thể hiện sư thống nhất giữa trí và đức giữa tình
cảm và lí trí, giữa nhận thức và hành động, giúp các em hiểu, yêu thương, giúp đỡ
nhau hơn và thông qua các hoạt động này các em được giáo dục trong tập thể, bằng
tập thể, hơn thể nữa các em còn khẳng định được mình trong tập thể. Và trên hết,
thái đô, nhân cách, tình cảm của các em đối với xã hội, quê hương, làng xóm, với
cộng đồng... sẽ được hình thành và được sẻ chia.
Do đó GVCN phải nắm vững nguyên tắc giáo dục và có nghệ thuật tổ chức
để thu hút lớp học cùng tham gia một cách tự giác, tự kiểm tra đánh giá hoạt động
của mình một cách trung thực.

18


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

GVCN phải hiểu một cách đúng đắn vai trò, vị trí và nhiệm vụ của hoạt
động tự quản trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh nhằm góp
phần tích cực vào thực hiện nhiệm vụ giáo dục.
GVCN phải biết phối kết hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường cùng
tham gia kế hoạch này.
GVCN cần lập kế hoạch xây dựng lớp học tự quản một cách chi tiết, có tính
khả thi, theo chủ đề năm học, triển khai qua các tuần, tháng sao cho phù hợp với
đặc đểm tình hình của nhà trường và lớp. Kế hoạc được xây dựng cân đối, đều
đặn, thường xuyên trong suốt năm học, không để tồn đọng hay có khi buông lỏng,
giáo viên chủ nhiêm phải chủ động định hướng công việc cần thực hiện, tránh hiện
tượng “vỡ kế hoạch” hay “đầu voi đuôi chuột”.
Cuối năm học, chọn thời điểm thích hợp, giáo viên chủ nhiệm hội ý ban cán
sự lớp, rút kinh nghiệm, thăm dò ý kiến, nguyện vọng của các em để có kế hoạch
cho năm sau.
2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
Việc xây dựng lớp học tự quản có tácđộng lớn trong việc hình thành nhân cách
cho học sinh. Cụ thể:
- Từ việc thực hiện tốt nội qui lớp học, nội qui nhà trường, c ác em sẽ có ý
thức cao trong việc chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chính sách của
Đảng, pháp luật của nhà nước, trở thành một công dân tốt cho xã hội, cho
đất nước.
- Hình thành ý thức làm chủ bản thân, tránh dựa dẫm, thói quen ỷ lại vào
người khác.
- Giúp các em biết phân biệt việc tốt, việc xấu, những việc nên làm trong cuộc
sống. Từ đó các em biết đấu tranh chống những hành vi tiêu cực, sai trái ảnh
hưởng đến cộng đồng và xã hội.
- Giáo dục các em có trách nhiệm đối với bản thân, gia dình, làng xóm và đất
nước.
- Giáo dục các em tinh thân đoàn kết, kĩ năng hợp tác, làm việc theo nhóm có
hiệu quả cao. Giáo dục các em ý thức tự phê và phê để mỗi ngày tiến bộ,

biết vươn lên trong cuộc sống.
3. Những khả năng ứng dụng
Đề tài sáng kiến kinh nghiệm này là tâm huyết của tôi trong nghề dạy học.
Tôi mong rằng nó sẽ giúp các giáo viên đồng nghiệp ít nhiều trong công tác chủ
19


Sáng kiến kinh nghiệm

Nguyễn Hữu Sơn

THPT Thuận Thành số 1

nhiệm, góp phần nhỏ bé đẩy mạnh hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp. Đề tài
sáng kiến kinh nghiệm này không tránh khỏi những khuyết điểm song nó vốn chủ
yếu xuất phát từ thực tiễn và đã được kiểm chứng băng thực tiễn, không nặng tính
giáo điều sách vở nên tôi tin rằng nó có thể ứng dụng rộng rãi trong các lớp THPT.
II. Những kiến nghị
Với tư cách cá nhân của một giáo viên luôn đề cao tinh thần trách nhiệm
trong công việc giảng dạy cũng như chủ nghiệm, thông qua đề tài sáng kiến kinh
nghiệm về công tác chủ nhiệm này, tôi mạnh dạn đề xuất mong muốn của tôi nhằm
mục đích nâng cao hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp nói riêng, của công tác
giáo dục nói chung.
- Với giáo viên cần có những hoạt động bồi dưỡng công tác chủ nhiệm như
bồi dưỡng thường xuyên về chuyên môn. Tổ chức giao lưu trao đổi kinh
nghiệm làm chủ nhiệm lớp của những giáo viên chủ nhiệm giỏi để đưa chất
lượng giáo duc toàn diện ngày càng đi lên đáp ứng yêu cầu đổi mới và
không ngừng nâng cao chất lượng của ngành giáo dục hiện nay.
- Có hình thức khen thưởng kịp thời với những giáo viên chủ nhiệm giỏi,
những giáo viên đưa lớp mình ngày càng tiến bộ trong suốt quá trình năm

học.
- Công tác chủ nhiệm thực sự là một nhiệm vụ rất quan trọng nhưng vất vả
đòi hỏi nhiều công sức, tâm huyết nên cần được chế độ ưu tiên, đãi ngộ hơn
nữa.

20