Siêu âm bàng quang - Chẩn đoán hình ảnh

siªu ©m bµng quang
BS NguyÔn Kh«i ViÖt
Khoa C§HA B¹ch Mai







gi¶i phÉu
Kü thuËt siªu ©m
BÊt th­êng bÈm sinh
Mét sè bÖnh lý


I. giải phẫu
-Là cấu trúc hình trứng nằm trong tiểu khung,
hình dạng thay đổi theo mức độ căng.
-Lỗ niệu quản và lỗ niệu đạo nằm ở ba góc
của tam giác bàng quang.
-Lỗ niệu quản đôi khi có thể nhận ra khi nó lồi
vào bàng quang


II. Kỹ thuật siêu âm

Đánh giá tốt khi căng trung bình, nếu đầy quá sẽ gây
khó chịu cho bn.
Quét theo mặt phẳng ngang và đứng dọc.
Chú ý các vùng mù:
Thành bên nơi chùm tia gần song song với thành
Đáy BQ nằm sau xương mu
Thành trước BQ nơi hay có giả ảnh dội
chếch đầu dò
chỉnh lại gain, dùng đầu dò TS cao
đầu dò xuyên trực tràng, âm đạo


Bµng quang b×nh th­êng

Thµnh tr­íc bµng quang b×nh th­êng (®Çu
dß ph¼ng, tÇn sè cao)


Thành bàng quang dày 3 mm tối đa khi BQ căng đầy, có 3 lớp, đo bề
dày từ lớp tăng âm bề mặt cho tới lớp tăng âm bên ngoàI cùng (lớp
mỡ và mô xơ liên kết)

Lỗ niệu quản được nhận ra là phần hơ i lồi ở đáy bàng
quang (các mũi tên).

Cắt đầu dò 7,5 Mhz thấy chi tiết thành BQ bề dày lớ p
niêm mạc-cơ đo đượ c 1,25 mm


III. Bất thường bẩm sinh

Liên quan tới sự phát triển
của BQ




Vô sinh: hiếm gặp, phần lớn trẻ
không có BQ vẫn ra đời được, thư
ờng kèm nhiều dị tật khác. SA:
không tìm thấy BQ
Bàng quang đôi: có 3 týp
Týp 1: một nếp gấp phúc mạc,
hoàn toàn hay không ngăn chia 2
BQ
Týp 2: có vách ngăn chia BQ, có
thể nhiều vách
Týp 3: có một dải cơ nằm ngang
chia BQ thành 2 phần không đều


IV. C¸c bÖnh lý





C¸c tæn th­¬ng d¹ng nang phèi hîp víi
thµnh bµng quang
Dµy thµnh khu tró
Dµy thµnh lan to¶

Các tổn thương dạng nang phối hợp với
thành BQ:
Thoát vị niệu quản: thường ở tam giác, nhưng
có thể lạc chỗ. Kích thước thay đổi theo nhu
động NQ
Túi thừa niệu rốn (BQ): thành mỏng lồi ra ngoàI
BQ. Thay đổi kích thước khi BQ đầy hoặc sau đI
đái
Nang niệu rốn (rất hiếm): nang giữa BQ và rốn
Nang ống Muller: không thông với BQ


Tói thõa bµng quang. Cæ tói thõa béc
lé râ, th«ng víi bµng quang

Nang èng Muller. Mét nang lín ë phÝa sau bµng quang, kh«ng
cã ®­êng th«ng víi bµng qu ang.




Các tổn thương gây dày thành BQ khu trú
U tân sinh

Ung thư biểu mô TB chuyển tiếp, TB vảy, tuyến
Ung thư liên kết: gặp ở trẻ em

Nhiễm trùng/viêm




Bệnh sán máng (cấp)
Lao (cấp)
Viêm BQ, viêm BQ mảng trắng,

Bệnh nội khoa:




Dùng cyclôphosphamid: gây dày thành thể giả u
Lạc nội mạc tử cung
ThoáI hoá dạng tinh bột

Chấn thương: máu tụ




Các tổn thương gây dày thành BQ lan toả
U tân sinh

Ung thư biểu mô TB chuyển tiếp, TB vảy

Nhiễm trùng/viêm




Bệnh sán máng (mạn)
Lao (mạn)
Viêm BQ

Bệnh nội khoa:



Viêm bàng quang kẽ
Bàng quang thần kinh

Chấn thương: máu tụ



Dµy thµnh BQ thø ph¸t do u
lµnh tÝnh ph× ®¹i tiÒn liÖt
tuyÕn


-Thường từ thận
rơi xuống
-SA: ổ tăng âm

kèm bóng cản
rõ, di chuyển
-Sỏi lớn: phù lỗ
NQ và thành
BQ dày
-Sỏi BQ treo
Sỏi bàng quang



U bµng quang




Gåm u lµnh vµ ¸c, ®¹i ®a sè lµ ung th­
(kho¶ng 4% TS ung th­), tuæi 50-69,
nam/n÷=3/1
Ph©n lo¹i m« häc:
• UT biÓu m«: cã nguån gèc th­îng b×, chiÕm
kho¶ng 95%




UT tÕ bµo chuyÓn tiÕp: 90%
UT tÕ bµo v¶y:5%
UT biÓu m« tuyÕn

• UT trung m«: kh«ng cã NG th­îng b×

-Dày thành BQ
với góc tiếp
xúc nhọn
-Vôi hoá: nốt
hoặc đường ở
trung tâm hay
ngoại vi ( gặp
0,5%).
Carcinoma tế bào chuyển tiếp ở bàng
quang có vôi hoá: Khối đặc dạng
polyp kèm ổ tăng âm trên bề mặt tức
vôi hoá



Lymphoma: dµy thµnh bq, líp niªm m¹c
phñ trªn cßn nguyªn vÑn
Th­êng xuÊt ph¸t tõ c¸c nang nhá lympho
d­íi niªm m¹c


Ung th­ biÓu m« tuyÕn d¹ng th©m nhiÔm
toµn bé thµnh bµng quang g©y ø n­íc
thËn


Viêm bàng quang

Viêm một phần hoặc toàn bộ thành BQ
gây nên do nhiều bệnh nguyên: nhiễm
trùng-NK (VK, virut, nấm.), không do vi
trùng (kích thích cơ học, nhiễm độc)
Có thể viêm cấp hoặc mạn. Viêm mạn:
dung tích BQ giảm, tăng AL lòng BQ,
trào ngược BQ-NQ.
LS: đái rắt, buốt, đái máu


Viêm bàng quang tuyến : dày thành
đáy BQ tạo hình giả khối

Trường hợp khó chẩn đoán PB với u
ác tính phải nội soi BQ+sinh
thiết
Viêm bàng quang mô kẽ : thành BQ
dày chu vi. Có ống Foley ở trung
tâm


Viêm bàng quang sinh hơi khí trong
thành và trong lòng BQ. Thường ở BN
ĐTĐ, bn có triệu chứng viêm BQ, đôi
khi tiểu bọt khí, thường E.coli

Nhiễm sán máng ở BQ dày thành bàng
quang không đều, thường có vôi, giai
đoạn muộn BQ xơ hoá và nhỏ dần