Chế định Chính phủ trong Hiến pháp năm 2013 Tiến sĩ luật học Dương Thị Thanh Mai

c san Hin phỏp nc CHXHCN Vit Nam (2013) Bc tin mi trong lch s lp hin Vit Nam

DNG TH THANH MAI

1. Nhng ni dung c bn v nhng
i m mi ch yu v ch nh Chớnh ph
v cỏc quy nh liờn quan trong Hin phỏp
nm 2013
Trong Hin phỏp nm 2013, v trớ v tờn
Chng Chớnh ph khụng thay i so vi
Hin phỏp nm 1992 nhng v ni dung, õy
l chng cú nhng i mi ỏng ghi nhn.
Cú th khỏi quỏt s i mi quan trng v
ni bt nht ca ch nh Chớnh ph trong
Hin phỏp nm 2013 l ó xỏc lp v trớ ca
Chớnh ph l c quan thc hin quyn hnh
phỏp, ó hin nh khỏi quỏt v khỏ y
cỏc nhim v, quyn hn ca Chớnh ph
m bo Chớnh ph ch ng, sỏng to
trong vic khi xng, hoch nh v iu
hnh chớnh sỏch quc gia, t chc thi hnh
Hin phỏp, phỏp lut. ng thi Hin phỏp
ó hon thin mt bc c ch kim soỏt
vic thc hin quyn hnh phỏp ca Chớnh
ph t phớa cỏc c quan thc hin quyn lp
phỏp, quyn t phỏp cng nh c ch giỏm
sỏt, phn bin ca nhõn dõn v cỏc t chc
chớnh tr- xó hi i vi hot ng ca
Chớnh ph. C th:
1.1. V trớ ca Chớnh ph
V trớ ca Chớnh ph c xỏc nh ti

iu 94 Hin phỏp nm 2013 nh sau:
Chớnh ph l c quan hnh chớnh nh nc
cao nht ca nc Cng ho xó hi ch
ngha Vit Nam, thc hin quyn hnh phỏp,
46

*

l c quan chp hnh ca Quc hi. im
mi b sung so vi cỏc bn Hin phỏp trc
ú l Hin phỏp nm 2013 xỏc lp rừ v trớ
ca Chớnh ph l c quan thc hin quyn
hnh phỏp trong t chc b mỏy thc hin
quyn lc nh nc.
Nu nh ti Hin phỏp nm 1946, v trớ
duy nht ca Chớnh ph c xỏc nh ti
iu th 43: Chớnh ph l c quan hnh
chớnh cao nht ca ton quc thỡ t Hin
phỏp nm 1959 n Hin phỏp nm 1992,
Chớnh ph luụn c xỏc nh cú v trớ kộp
- l c quan chp hnh ca Quc hi v l c
quan hnh chớnh nh nc cao nht, trong ú
v trớ l c quan chp hnh ca Quc hi
luụn c t v trớ hng u. Trong ln
sa i Hin phỏp nm 2001, mc dự
nguyờn tc quyn lc nh nc l thng
nht. Cú s phõn cụng, phi hp gia cỏc c
quan nh nc trong vic thc hin cỏc
quyn lp phỏp, quyn hnh phỏp v quyn
t phỏp ó c hin nh nhng trong bn

Hin phỏp nm 1992 (sa i, b sung nm
2001) vn khụng cú quy nh no xỏc nh
rừ c quan no thc hin quyn hnh phỏp,
c quan no thc hin quyn t phỏp v v
trớ ca Chớnh ph khụng thay i so vi Hin
phỏp nm 1992. S thiu rừ rng, rnh mch
v phõn cụng nhim v, quyn hn ca tng
* Tin s lut hc
B t phỏp

Tạp chí luật học - đặc san 9/2014


Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

c quan khi thc hin cỏc quyn lp phỏp,
hnh phỏp, t phỏp ó lm nh hng n
vic t chc v hiu lc, hiu qu hot ng
ca cỏc c quan ny v ca c b mỏy nh
nc trong thc t. Mt khỏc, yu t kim
soỏt cha c khng nh trong nguyờn
tc t chc thc hin quyn lc nh nc
dn n thc trng cha lm sỏng t v tớnh
c lp tng i ca mi quyn, v s ch
c ln nhau gia cỏc nhỏnh quyn lc; vn
kim tra, giỏm sỏt quyn lc, bo m
quyn lc khụng b tha hoỏ v b lm dng.(1)
n Hin phỏp nm 2013, v trớ ca
Chớnh ph c xỏc nh theo phng thc
3 trong 1, theo ú v trớ Chớnh ph l c

quan hnh chớnh nh nc cao nht, thc
hin quyn hnh phỏp c xp lờn trc.
Vic Hin phỏp nm 2013 ln u tiờn xỏc
nh rừ Chớnh ph thc hin quyn hnh
phỏp cựng vi quy nh Quc hi thc hin
quyn lp phỏp v to ỏn nhõn dõn thc hin
quyn t phỏp l bc tin quan trng trong
vic to c s hin nh nhm c th hoỏ c
ch phõn cụng, phi hp v kim soỏt thc
hin quyn lc nh nc trong Nh nc
phỏp quyn, gúp phn khc phc mt trong
nhng bt cp ln ca Hin phỏp nm 1992.
õy l iu kin tiờn quyt nhõn dõn ngi ch ca tt c quyn lc nh nc, cú
c s kim soỏt v ỏnh giỏ hiu lc, hiu
qu ca mi c quan nh nc trong vic
thc hin quyn lc c nhõn dõn giao phú
thụng qua Hin phỏp.
1.2. V nhim v, quyn hn ca Chớnh ph
1.2.1. Nhim v, quyn hn ca Chớnh
ph c quy nh theo hng khỏi quỏt,
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

hp lớ hn, phự hp vi v trớ ca Chớnh ph
trong t chc thc hin quyn lc nh nc
Bỏo cỏo ca Chớnh ph v vic tng kt
thc tin thi hnh Hin phỏp nm 1992
xut cn lm rừ ni hm ca quyn hnh
phỏp v c th hoỏ cỏc nhim v ca Chớnh
ph thc hin quyn hnh phỏp; b sung,
iu chnh mt cỏch hi ho cỏc nhim v ú

vi cỏc nhim v khỏc ó c ghi nhn
thc hin vai trũ ca Chớnh ph l c quan
chp hnh ca Quc hi, c quan hnh chớnh
nh nc cao nht ó c xỏc nh trong
Hin phỏp nm 1992 v cỏc bn Hin phỏp
nm 1959, Hin phỏp nm 1980.
Theo Bỏo cỏo ca Chớnh ph gúp ý D
tho sa i Hin phỏp nm 1992,( 2 ) chc
nng hnh phỏp ca Chớnh ph c thc thi
bng cỏc hot ng ch yu sau: 1) xut
chớnh sỏch v d tho lut Quc hi thụng
qua; 2) Ban hnh cỏc k hoch, chớnh sỏch
c th v vn bn di lut (lp quy) cỏc
c quan hnh chớnh nh nc thc thi cỏc
ch trng, chớnh sỏch v lut ó c Quc
hi thụng qua; 3) Ch o v mụ, hng dn,
iu hnh v giỏm sỏt vic thc hin k
hoch, chớnh sỏch, ch trng; 4) Thit lp
trt t cụng (trt t hnh chớnh) trờn c s
cỏc quy nh ca lut; phỏt hin, iu tra, x
lớ vi phm theo thm quyn hoc yờu cu to
ỏn xột x theo trỡnh t, th tc t phỏp.
Chc nng hnh chớnh nh nc c
thc thi qua cỏc loi hot ng ch yu sau:
1) Trc tip thi hnh cỏc ch trng, chớnh
sỏch v phỏp lut ó c cỏc c quan nh
nc cú thm quyn ban hnh; 2) Thit lp,
duy trỡ trt t hnh chớnh trong cỏc l nh vc
47

Đặc san Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam (2013) – Bước tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

của đời sống kinh tế-xã hội thông qua việc
ban hành các văn bản hành chính nhằm bảo
vệ lợi ích công cộng và xử lí các hành vi vi
phạm trật tự hành chính đó; 3) Thực thi
quyền của chủ sở hữu nhà nước trong các
doanh nghiệp có sở hữu vốn nhà nước; 4)
Đồng thời với việc xã hội hoá dịch vụ công,
các cơ quan hành chính chỉ tập trung cung
cấp, thực hiện các dịch vụ hành chính công
hoặc các dịch vụ công mà khu vực tư nhân
không muốn làm, chưa thể làm hoặc không
được làm theo chính sách, pháp luật do cơ
quan có thẩm quyền ban hành.
Như vậy, về bản chất và phương thức
thực hiện, chức năng hành pháp (bao gồm
hai bộ phận quan trọng là hoạch định chính
sách và điều hành chính sách quốc gia)
không thể tách biệt cơ học với chức năng
hành chính nhà nước, bởi vì điều hành chính
sách là quá trình huy động và tổ chức sử
dụng những nguồn lực, phương tiện cần thiết
để thực hiện những mục tiêu mà Chính phủ
đã vạch ra. Trong việc điều hành chính sách,
Chính phủ phải thiết lập cơ cấu tổ chức bộ
máy bao gồm thể chế công vụ, công sở, công
sản, đội ngũ công chức được phân công rõ
ràng, rành mạch về chức năng, quyền hạn và

cơ chế phối hợp hiệu quả nhằm đảm bảo
chất lượng của quá trình điều hành chính
sách. Đó chính là hệ thống hành chính nhà
nước. Hoạt động chấp hành và điều hành của
hệ thống hành chính nhà nước trong quản lí
xã hội theo khuôn khổ pháp luật nhằm làm
cho quyền hành pháp được thực hiện trên
thực tế. Chính phủ - cơ quan thực hiện quyền
hành pháp vừa là chủ thể hoạch định chính
48

sách v mô đồng thời phải trực tiếp ban hành
các quyết định quản lí để tổ chức thực hiện
chính sách quốc gia thông qua quyền lập
quy, do đó quyền lập quy cũng là bộ phận
không thể thiếu của quyền hành pháp. Nội
dung quan trọng khác trong quá trình điều
hành chính sách là hoạt động theo dõi, kiểm
tra quá trình thực hiện chính sách để đảm
bảo cho mọi chủ thể hoạt động đúng với mục
tiêu chính sách đã được thể chế hoá trong
pháp luật. Nếu phát hiện có vi phạm pháp
luật thì Chính phủ có quyền xử lí theo thẩm
quyền hoặc đề nghị cơ quan tư pháp xử lí, từ
đó hình thành thẩm quyền thanh tra, điều tra,
truy tố, thi hành án trong hành pháp và được
giao cho các cơ quan khác nhau thuộc hệ
thống hành chính nhà nước thực thi.(3)
Theo hướng đó, qua quá trình thảo luận
tập thể tại 03 phiên họp chuyên đề về sửa đổi

Hiến pháp năm 1992, Chính phủ đã thống
nhất đề xuất với Uỷ ban Dự thảo sửa đổi Hiến
pháp những đổi mới quan trọng về nhiệm vụ,
quyền hạn của Chính phủ, Thủ tướng Chính
phủ. Phần lớn những đề xuất đó đã được chấp
nhận và được thể hiện tại các điều 96, 98, 99,
100 Hiến pháp năm 2013. Cụ thể:
- Vai trò của Chính phủ là cơ quan chấp
hành của Quốc hội được thể hiện trước tiên
và quan trọng nhất là nhiệm vụ, quyền hạn
của Chính phủ. Theo đó, Chính phủ “tổ chức
thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của
Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban
thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của
Chủ tịch nước” (khoản 1 Điều 96).( 4 ) Khi
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình,
Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội
T¹p chÝ luËt häc - ®Æc san 9/2014


Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

v bỏo cỏo cụng tỏc tr c Quc hi, U ban
thng v Quc hi, Ch tch nc.
Vi v trớ l ngi ng u Chớnh ph,
Th tng Chớnh ph lónh o cụng tỏc ca
Chớnh ph, lónh o hot ng ca h thng
hnh chớnh nh nc cú trỏch nhim bo
m mi vn bn phỏp lut do Chớnh ph v
h thng hnh chớnh nh nc ban hnh theo

thm quyn khụng c trỏi vi Hin phỏp,
lut, phỏp lnh. Vỡ vy, Th tng cú nhim
v, quyn hn: ỡnh ch vic thi hnh hoc
bói b vn bn ca B trng, Th trng
c quan ngang b, U ban nhõn dõn, Ch
tch U ban nhõn dõn tnh, thnh ph trc
thuc trung ng trỏi vi Hin phỏp, lut
v vn bn ca c quan nh nc cp trờn;
ỡnh ch vic thi hnh ngh quyt ca Hi
ng nhõn dõn tnh, thnh ph trc thuc
trung ng trỏi vi Hin phỏp, lut v vn
bn ca c quan nh nc cp trờn, ng
thi ngh U ban thng v Quc hi bói
b (khon 4 iu 98).( 5) V ch trỏch
nhim, Th tng chu trỏch nhim trc
Quc hi v hot ng ca Chớnh ph v
nhng nhim v c giao; bỏo cỏo cụng
tỏc ca Chớnh ph, Th tng Chớnh ph
trc Quc hi, U ban thng v Quc
hi, Ch tch nc.
- Vai trũ ca Chớnh ph trong vic thc
hin quyn hnh phỏp c c th hoỏ qua
cỏc nhim v, quyn hn quy nh ti cỏc
khon 2, 3, 6 v 7 iu 96, bao gm: Nhim
v, quyn hn hoch nh chớnh sỏch quc
gia; trỡnh d ỏn lut, d ỏn ngõn sỏch nh
nc v cỏc d ỏn khỏc trc Quc hi;
trỡnh d ỏn phỏp lnh trc U ban thng
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

v Quc hi (khon 2 iu 96); nhim v,
quyn hn iu hnh chớnh sỏch, phỏp lut,
qun lớ thng nht cỏc l nh vc ca i sng
xó hi (khon 3 iu 96); bo v quyn v
li ớch ca Nh nc v xó hi, quyn con
ngi, quyn cụng dõn; bo m trt t, an
ton xó hi (khon 6 iu 96); t chc m
phỏn, kớ iu c quc t nhõn danh Nh
nc theo u quyn ca Ch tch nc;
quyt nh vic kớ, gia nhp, phờ duyt hoc
chm dt hiu lc iu c quc t nhõn
danh Chớnh ph, tr iu c quc t trỡnh
Quc hi phờ chun quy nh ti khon 14
iu 70; bo v li ớch ca Nh nc, li
ớch chớnh ỏng ca t chc v cụng dõn
Vit Nam nc ngoi (khon 7 iu 96).
ng thi, ln u tiờn Hin phỏp nm
2013 hin nh quyn lp quy c lp ca
Chớnh ph, Th tng Chớnh ph v cỏc b
trng - thnh viờn Chớnh ph trong vic
quyt nh chớnh sỏch theo thm quyn
(khon 2 iu 96) v ban hnh vn bn
phỏp lut thc hin nhim v, quyn hn
ca mỡnh; kim tra vic thi hnh cỏc vn
bn ú v x lớ cỏc vn bn trỏi phỏp lut
theo quy nh ca lut (iu 100).
- thc thi quyn hnh phỏp, Chớnh
ph vi v trớ l c quan hnh chớnh nh
nc cao nht cú trỏch nhim thng nht
qun lớ nn hnh chớnh quc gia vi cỏc

nhim v, quyn hn quy nh ti khon 4,
khon 5 iu 96 v cỏc iu khon khỏc liờn
quan, bao gm: Trỡnh Quc hi quyt nh
thnh lp, bói b b, c quan ngang b;
thnh lp, gii th, nhp, chia, iu chnh a
gii hnh chớnh tnh, thnh ph trc thuc
49


c san Hin phỏp nc CHXHCN Vit Nam (2013) Bc tin mi trong lch s lp hin Vit Nam

trung ng, n v hnh chớnh-kinh t c
bit; trỡnh U ban thng v Quc hi quyt
nh thnh lp, gii th, nhp, chia, iu
chnh a gii n v hnh chớnh di tnh,
thnh ph trc thuc trung ng (khon 4);
thc hin qun lớ v cỏn b, cụng chc, viờn
chc v cụng v trong cỏc c quan nh
nc; t chc cụng tỏc thanh tra, kim tra,
gii quyt khiu ni, t cỏo, phũng, chng
quan liờu, tham nhng trong b mỏy nh
nc; lónh o cụng tỏc ca cỏc b, c quan
ngang b, c quan thuc Chớnh ph, u ban
nhõn dõn cỏc cp; hng dn, kim tra hi
ng nhõn dõn trong vic thc hin vn bn
ca c quan nh nc cp trờn; to iu kin
hi ng nhõn dõn thc hin nhim v,
quyn hn do lut nh (khon 5).
Vn quan trng trong quan h gia
cỏc c quan hnh chớnh nh nc l vic

phõn cp, phõn quyn gia Chớnh ph vi
chớnh quyn a phng v gia cỏc cp
chớnh quyn a phng vi nhau. Hin phỏp
khụng quy nh trc tip v vn ny ti
chng Chớnh ph m ch quy nh ti
Chng IX - Chớnh quyn a phng, cỏc
nguyờn tc phõn nh thm quyn, u quyn
thc hin gia c quan nh nc trung
ng v a phng v gia cỏc cp chớnh
quyn a phng.
1.2.2. Khc phc vic phõn nh khụng
rừ nhim v, quyn hn gia Chớnh ph vi
Quc hi, U ban thng v Quc hi v
Ch tch nc
- Hin phỏp nm 2013 ó phõn nh rừ
hn thm quyn ca Quc hi v Chớnh ph
trong hot ng quyt nh cỏc chớnh sỏch,
50

cỏc vn quan trng ca quc gia. Vớ d:
theo iu 69, Quc hi quyt nh chớnh
sỏch dõn tc, chớnh sỏch tụn giỏo nhng ch
quyt nh chớnh sỏch c bn v ti chớnh,
tin t quc gia, chớnh sỏch c bn v i
ngoi cũn Chớnh ph cú quyn ban hnh cỏc
chớnh sỏch, bin phỏp c th qun lớ, iu
hnh trong cỏc l nh vc trờn ch khụng ch
l c quan chp hnh, thc hin chớnh sỏch
do Quc hi quyt nh nh quy nh ti
Hin phỏp nm 1992; Quc hi ch quyt

nh mc tiờu, ch tiờu, chớnh sỏch, nhim v
c bn phỏt trin kinhh t- xó hi ca t
nc thay vỡ quyt nh k hoch phỏt trin
kinh t- xó hi ca t nc nh quy nh
ti Hin phỏp nm 1992. Hin phỏp nm
2013 cng ó iu chnh thm quyn quyt
nh thnh lp, gii th, nhp, chia, iu
chnh a gii n v hnh chớnh di tnh,
thnh ph trc thuc trung ng t Chớnh
ph sang U ban thng v Quc hi.
- Trong hot ng lp phỏp, Hin phỏp
nm 2013 ó b quy nh v vic Quc hi
quyt nh chng trỡnh xõy dng lut, phỏp
lnh, to iu kin cho Chớnh ph v cỏc ch
th khỏc ch ng, linh hot trong vic
xut xõy dng lut, phỏp lnh ỏp ng nhu
cu ca thc tin. Hin phỏp cng quy nh
rừ hn nhng vn nht thit phi c
iu chnh bng lut do Quc hi ban hnh
nh: Quy nh v t chc v hot ng ca
Quc hi, Ch tch nc, Chớnh ph, to ỏn
nhõn dõn, vin kim sỏt nhõn dõn, Hi ng
bu c quc gia, Kim toỏn nh nc, chớnh
quyn a phng v c quan khỏc do Quc
hi thnh lp (khon 6 iu 70); quy nh
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014


Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

vic thnh lp, gii th, nhp, chia, iu
chnh a gii hnh chớnh phi ly ý kin
nhõn dõn v theo trỡnh t, th tc do lut
nh (khon 2 iu 110); vic thc hin mt
s quyn con ngi, quyn c bn ca cụng
dõn phi do lut quy nh nh vic thc hin
quyn bu c, quyn ng c (iu 27);
quyn biu quyt khi Nh nc t chc
trng cu ý dõn (iu 29 v khon 15 iu
70); vic hn ch quyn con ngi, quyn
cụng dõn ch cú th theo quy nh ca lut v
ch trong cỏc trng hp cn thit vỡ lớ do
quc phũng, an ninh quc gia, trt t, an
ton xó hi, sc kho ca cng ng (khon
2 iu 14); vic bt, giam, gi, vic khỏm
xột ch ca cỏ nhõn phi do lut nh
(iu 20, iu 22). c bit, Hin phỏp quy
nh vic trng cu ý dõn do Quc hi quyt
nh v c ch bo v Hin phỏp do lut
nh (khon 2 iu 119 v khon 4 iu
120). õy l c s hin nh xỏc nh
phm vi ni dung lut do Quc hi ban hnh,
khc phc vic u quyn lp phỏp cho cỏc c
quan khụng cú thm quyn quy nh v
nhng vn ny bng cỏc hỡnh thc vn
bn phỏp lut nh: Phỏp lnh, ngh nh,
thm chớ l bng thụng t ca cỏc b trng.
- Trong hot ng m phỏn, kớ, phờ
chun, chm dt hiu lc iu c quc t,
Hin phỏp nm 2013 phõn nh rừ hn v

phự hp hn nhim v, quyn hn ca Quc
hi, Ch tch nc, Chớnh ph v Th tng
Chớnh ph. Theo ú, Quc hi ch quyt
nh gia nhp hoc chm dt hiu lc ca 3
loi iu c quc t: 1) iu c quc t
liờn quan n chin tranh, ho bỡnh, ch
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

quyn quc gia; 2) iu c quc t v t
cỏch thnh viờn ca Vit Nam ti cỏc t
chc quc t v khu vc quan trng; 3) iu
c quc t v quyn con ngi, quyn v
ngh a v c bn ca cụng dõn v iu c
quc t khỏc trỏi vi lut, ngh quyt ca
Quc hi (khon 14 iu 70). Ch tch nc
quyt nh m phỏn, kớ tt c cỏc iu c
quc t nhõn danh Nh nc. Trong ú, iu
c quc t quy nh ti khon 14 iu 70
phi c trỡnh Quc hi phờ chun quyt
nh gia nhp hoc chm dt hiu lc, cũn
cỏc iu c quc t khỏc nhõn danh Nh
nc do Ch tch nc quyt nh phờ
chun, gia nhp hoc chm dt hiu lc
(khon 6 iu 88). Chớnh ph cú thm
quyn "t chc m phỏn, kớ iu c quc
t nhõn danh Nh nc theo u quyn ca
Ch tch nc; quyt nh vic kớ, gia nhp,
phờ duyt hoc chm dt hiu lc iu c
quc t nhõn danh Chớnh ph, tr iu c
quc t trỡnh Quc hi phờ chun c quy

nh ti khon 14 iu 70; ng thi Hin
phỏp nm 2013 ó b sung thm quyn ca
Th tng Chớnh ph: Quyt nh v ch o
vic m phỏn, ch o vic kớ, gia nhp iu
c quc t thuc quyn hn ca Chớnh ph;
t chc thc hin iu c quc t m
CHXHCN Vit Nam l thnh viờn. Cỏc quy
nh ny ó gúp phn gim ti cụng vic ca
Quc hi, Chớnh ph trong l nh vc iu c
quc t, ng thi gim bt cỏc th tc u
quyn hnh chớnh gia Ch tch nc, Chớnh
ph vi Th tng Chớnh ph, to iu kin
Th tng Chớnh ph ch ng trong vic
ch o, iu hnh vic m phỏn, kớ, gia
51


Đặc san Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam (2013) – Bước tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

nhập điều ước quốc tế thuộc quyền hạn của
Chính phủ trước khi trình cơ quan có thẩm
quyền phê chuẩn.
1.2.3. Hiến pháp quy định rõ hơn về cơ
cấu, thành phần của Chính phủ, về chế độ
làm việc và trách nhiệm tập thể của Chính
phủ, trách nhiệm cá nhân của các thành viên
của Chính phủ theo hướng nâng cao tính dân
chủ, pháp quyền và trách nhiệm giải trình
Thứ nhất, về cơ cấu, thành phần của
Chính phủ

Khoản 1 Điều 95 Hiến pháp năm 2013
quy định:“Chính phủ gồm Thủ tướng Chính
phủ, các Phó thủ tướng Chính phủ, các bộ
trưởng và thủ trưởng cơ quan ngang bộ".
Như vậy, Hiến pháp đã bỏ cụm từ "các thành
viên khác" so với Hiến pháp năm 1992 đồng
thời bổ sung quy định "cơ cấu, số lượng
thành viên Chính phủ do Quốc hội quy định"
để trên cơ sở đó, Luật tổ chức Chính phủ sẽ
quy định về cơ cấu, số lượng thành viên
Chính phủ nhằm bảo đảm tính ổn định cho
cơ cấu tổ chức của chính phủ.
Thứ hai, về chế độ làm việc và trách
nhiệm tập thể của Chính phủ
- Về chế độ làm việc: Lần đầu tiên, Hiến
pháp quy định chung về chế độ làm việc của
Chính phủ:“Chính phủ làm việc theo chế độ
tập thể, quyết định theo đa số” (khoản 1
Điều 95).(6)
- Về chế độ trách nhiệm tập thể của
Chính phủ: Kế thừa quy định của Hiến pháp
năm 1992 về chế độ trách nhiệm của Chính
phủ, Hiến pháp năm 2013 quy định: “Chính
phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo
cáo công tác trước Quốc hội, Uỷ ban thường
52

vụ Quốc hội, Chủ tịch nước” (Điều 94) đồng
thời bổ sung quy định quan trọng thể hiện rõ
trách nhiệm tập thể của Chính phủ: “Bộ

trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ...
cùng các thành viên khác của Chính phủ
chịu trách nhiệm tập thể về hoạt động của
Chính phủ” (khoản 4 Điều 95).
Thứ ba,về vị trí và chế độ trách nhiệm cá
nhân của từng thành viên Chính phủ
Bên cạnh việc tăng cường chế độ trách
nhiệm tập thể của Chính phủ, chế định Thủ
tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ
quan ngang bộ tiếp tục được hoàn thiện theo
hướng đề cao vị trí, quyền hạn và trách
nhiệm cá nhân tương ứng với vị trí của từng
thành viên Chính phủ, cụ thể:
- Thủ tướng Chính phủ được xác định rõ
là người đứng đầu Chính phủ, lãnh đạo công
tác của Chính phủ (bỏ quy định: “... lãnh
đạo công tác của các thành viên Chính phủ,
uỷ ban nhân dân các cấp...” so với khoản 1
Điều 114 Hiến pháp năm 1992)( 7) đồng thời
Thủ tướng Chính phủ được giao những
nhiệm vụ mới rất quan trọng, thể hiện vị trí
độc lập tương đối của Thủ tướng Chính phủ,
đó là: 1) Lãnh đạo việc xây dựng chính sách
và tổ chức thi hành pháp luật (khoản 1 Điều
98) tương ứng với vị trí của Chính phủ là cơ
quan thực hiện quyền hành pháp; 2) Lãnh
đạo và chịu trách nhiệm về hoạt động của hệ
thống hành chính nhà nước từ trung ương
đến địa phương, bảo đảm tính thống nhất và
thông suốt của nền hành chính quốc gia

(khoản 2 Điều 98) tương ứng với vị trí của
Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước
cao nhất. Cùng với đó là nhiệm vụ, quyền
T¹p chÝ luËt häc - ®Æc san 9/2014


Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

hn ca Th tng Chớnh ph v t chc,
nhõn s ca Chớnh ph v h thng hnh
chớnh nh nc, c th l trỡnh Quc hi phờ
chun ngh b nhim, min nhim cỏc
thnh viờn ca Chớnh ph; trc tip b
nhim, min nhim, cỏch chc th trng v
chc v tng ng ca b, c quan ngang
b; phờ chun vic bu, min nhim v
quyt nh iu ng, cỏch chc ch tch,
phú ch tch u ban nhõn dõn cp tnh
(khon 3 iu 98). Vi cỏc quy nh mi
ny, Th tng Chớnh ph cú quyn hn
tr thnh nhõn t nh hng mc tiờu,
chớnh sỏch quc gia, thỳc y quỏ trỡnh xõy
dng chớnh sỏch v ton b hot ng ca
Chớnh ph ng thi l nhõn t lónh o h
thng hnh chớnh nh nc t trung ng ti
c s trong vic thc hin cỏc chc nng,
thm quyn theo quy nh ca phỏp lut.(8)
- V ch trỏch nhim ca Th tng
Chớnh ph: Khỏc vi Hin phỏp nm 1992,
Hin phỏp nm 2013 quy nh Th tng

Chớnh ph chu trỏch nhim trc Quc hi
khụng ch v hot ng ca Chớnh ph m
cũn chu trỏch nhim cỏ nhõn v nhng
nhim v c giao; bỏo cỏo trc Quc
hi, U ban thng v Quc hi, Ch tch
nc v cụng tỏc ca Chớnh ph v cụng tỏc
ca Th tng Chớnh ph (khon 2 iu
95). V ch bỏo cỏo trc nhõn dõn, nu
nh Hin phỏp nm 1992 ch quy nh Th
tng Chớnh ph thc hin bỏo cỏo v
nhng vn quan trng m Chớnh ph
phi gii quyt (khon 6 iu 114) thỡ
Hin phỏp nm 2013 ó b sung quy nh
Th tng Chớnh ph ng thi thc hin
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

bỏo cỏo v nhng vn quan trng thuc
thm quyn gii quyt ca cỏ nhõn Th
tng Chớnh ph (khon 6 iu 98).
- B trng, th trng c quan ngang
b c xỏc nh rừ cú hai v trớ: l thnh
viờn Chớnh ph v l ngi ng u b, c
quan ngang b, c giao cỏc nhim v,
quyn hn, cụng c phỏp lớ y hn
tng ng vi hai v trớ ú. C th: B
trng, th trng c quan ngang b lónh
o cụng tỏc ca b, c quan ngang b; chu
trỏch nhim qun lớ nh nc v ngnh, l nh
vc c phõn cụng v cỏc nhim v, quyn
hn mi b sung nh t chc thi hnh v

theo dừi vic thi hnh phỏp lut liờn quan
n ngnh, l nh vc trong phm vi ton quc
(khon 1 iu 99); ban hnh vn bn phỏp
lut thc hin nhim v, quyn hn ca
mỡnh; kim tra vic thi hnh cỏc vn bn ú
v x lớ cỏc vn bn trỏi phỏp lut theo quy
nh ca lut (iu 100).
- V ch trỏch nhim ca B trng,
Th trng c quan ngang b: L ngi do
Th tng Chớnh ph trỡnh Quc hi phờ
chun ngh b nhim, min nhim, cỏch
chc nờn Hin phỏp quy nh rừ B trng,
Th trng c quan ngang b chu trỏch
nhim cỏ nhõn trc Th tng Chớnh ph,
Chớnh ph v Quc hi v ngnh, l nh vc
c phõn cụng ph trỏch; bỏo cỏo cụng tỏc
trc Chớnh ph, Th tng Chớnh ph ng
thi thc hin ch bỏo cỏo trc Nhõn
dõn v nhng vn quan trng thuc trỏch
nhim qun lớ (khon 2 iu 99).
Ngoi ra, Hin phỏp cng quy nh rừ
hn v trớ v trỏch nhim ca Phú th tng
53


Đặc san Hiến pháp nước CHXHCN Việt Nam (2013) – Bước tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

Chính phủ: Phó thủ tướng Chính phủ là
thành viên của Chính phủ, do Thủ tướng
Chính phủ trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị

bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức, giúp Thủ
tướng Chính phủ thực hiện các nhiệm vụ
theo sự phân công của Thủ tướng. Một trong
những bất cập của Hiến pháp năm 1992 là
không quy định rõ chế độ trách nhiệm của
Phó thủ tướng Chính phủ, điều này đã được
Hiến pháp năm 2013 khắc phục bằng quy
định: “Phó thủ tướng Chính phủ chịu trách
nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về nhiệm
vụ được phân công” (khoản 3 Điều 95) đồng
thời cùng các thành viên khác của Chính phủ
chịu trách nhiệm tập thể về hoạt động của
Chính phủ (khoản 4 Điều 95).
Các quy định mới của Hiến pháp đề cao
trách nhiệm cá nhân và vị trí, quyền hạn độc
lập tương đối của Thủ tướng Chính phủ, Bộ
trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, tạo cơ
sở hiến định cho việc đổi mới phương thức
hoạt động của Chính phủ, khắc phục một bất
cập trong thực tiễn thi hành Hiến pháp năm
1992 là bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang
bộ thụ động, chưa thực hiện đầy đủ trách
nhiệm của “tư lệnh ngành”, trong nhiều trường
hợp đẩy trách nhiệm giải quyết công việc lên
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong khi
Thủ tướng đã quá tải trong việc lãnh đạo một
Chính phủ nặng về hành chính sự vụ hơn là
hoạch định chính sách quốc gia.
1.2.4. Hiến pháp năm 2013 đã thiết lập
bước đầu cơ chế kiểm soát quyền lực trong

việc thực hiện quyền hành pháp
Thứ nhất, việc kiểm soát từ phía Quốc
hội (lập pháp) đối với Chính phủ trong việc
54

thực hiện quyền hành pháp được thể hiện ở
các phương diện khác nhau
- Kiểm soát đối với phạm vi hoạt động
của Chính phủ: Hiến pháp phân định rõ hơn
thẩm quyền quyết định chính sách của Quốc
hội và của Chính phủ; xác định ranh giới
giữa quyền lập pháp và quyền lập quy
- Kiểm soát nội dung hoạt động, việc
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Chính
phủ: Quốc hội có thẩm quyền thông qua
hoặc không thông qua các chính sách, dự án
luật do Chính phủ trình (khoản 1 Điều 70);
thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân
theo Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc
hội, xét báo cáo công tác của Chính phủ
(khoản 2 Điều 70); bãi bỏ văn bản của Chính
phủ, Thủ tướng Chính phủ trái với Hiến
pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội (khoản
10 Điều 70); Uỷ ban thường vụ Quốc hội
giám sát hoạt động của Chính phủ, có quyền
đình chỉ việc thi hành và trình Quốc hội bãi
bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính
phủ trái với Hiến pháp, luật, nghị quyết của
Quốc hội; bãi bỏ văn bản của Chính phủ,
Thủ tướng Chính phủ trái Hiến pháp, pháp

lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc
hội...; Quốc hội phê chuẩn, quyết định gia
nhập, chấm dứt hiệu lực các điều ước quốc
tế quy định tại khoản 14 Điều 70 do Chủ tịch
nước hoặc Chính phủ theo uỷ quyền của Chủ
tịch nước tổ chức đàm phán, kí kết…
- Kiểm soát đối với tổ chức thực thi
quyền hành pháp: Quốc hội quy định tổ chức
và hoạt động của Chính phủ và chính quyền
địa phương; quyết định cơ cấu và số lượng
thành viên Chính phủ.
T¹p chÝ luËt häc - ®Æc san 9/2014


Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

i vi h thng hnh chớnh quc gia,
Quc hi quyt nh thnh lp, bói b cỏc b
v cỏc c quan ngang b; thnh lp, gii th,
nhp, chia, tỏch, iu chnh a gii hnh
chớnh tnh, thnh ph trc thuc trung ng,
n v hnh chớnh-kinh t c bit (U ban
thng v Quc hi thnh lp, gii th, nhp,
chia, tỏch, iu chnh n v hnh chớnh di
tnh, thnh ph trc thuc trung ng).
- Kim soỏt i vi cỏ nhõn thc thi
quyn hnh phỏp: Quc hi bu, min
nhim, bói nhim Th tng Chớnh ph;
phờ chun ngh b nhim, min nhim,
cỏch chc Phú th tng Chớnh ph, b

trng v cỏc thnh viờn khỏc ca Chớnh
ph; i biu Quc hi cht vn, b phiu
tớn nhim i vi ngi gi chc v do
Quc hi bu, phờ chun.
Th hai, kim soỏt t phớa to ỏn - c
quan thc hin quyn t phỏp v cỏc thit
ch khỏc
Hin phỏp khụng cú quy nh trc tip
v c ch kim soỏt ca to ỏn t phỏp i
vi hot ng thc hin quyn hnh phỏp.
Bng quy nh v t chc v thm quyn xột
x ca cỏc to ỏn cú th thy c ch lut
nh v kim soỏt t phỏp thụng qua xột x
ca to hnh chớnh i vi quyt nh hnh
chớnh, hnh vi hnh chớnh ca cỏc c quan
hnh chớnh v cỏ nhõn cú thm quyn ca
cỏc c quan ú.
Kim toỏn nh nc l thit ch c lp
ln u tiờn c hin nh cú nhim v,
quyn hn kim toỏn vic qun lớ, s dng
ti chớnh, ti sn cụng ca cỏc c quan hnh
chớnh nh nc.
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

Th ba, kim soỏt (giỏm sỏt) t phớa
ngi dõn v xó hi
- Nhõn dõn trc tip kim soỏt hot ng
ca cỏc c quan hnh chớnh nh nc thụng
qua quyn tip cn thụng tin (iu 25),
quyn biu quyt khi Nh nc trng cu ý

dõn (iu 29), quyn tham gia qun lớ nh
nc, tho lun v kin ngh vi c quan nh
nc (iu 28), quyn khiu ni, t cỏo
(iu 30). Bờn cnh ú, Th tng Chớnh
ph, cỏc b trng thc hin ch bỏo cỏo
trc nhõn dõn thụng qua phng tin thụng
tin i chỳng v nhng vn quan trng
thuc nhim v, quyn hn ca Chớnh ph,
Th tng Chớnh ph.
- Mt trn T quc Vit Nam v cỏc thnh
viờn thc hin giỏm sỏt xó hi v phn bin
xó hi i vi t chc, hot ng ca cỏc c
quan, cỏn b, cụng chc thuc h thng
hnh chớnh nh nc, nht l giỏm sỏt v
phn bin xó hi i vi chớnh sỏch, phỏp
lut v t chc thi hnh chớnh sỏch, phỏp
lut (iu 9); Ch tch Mt trn T quc
Vit Nam v ngi ng u cỏc t chc
chớnh tr- xó hi c mi tham d phiờn
hp ca Chớnh ph khi bn cỏc vn liờn
quan (iu 101).
Nh vy, theo Hin phỏp nm 2013, ni
dung v phng thc kim soỏt ca Quc
hi i vi vic thc hin quyn hnh phỏp
ó bc u c thit lp tng i cht
ch, tuy nhiờn cú th thy õy l c ch
kim soỏt quyn lc nh nc cha cõn
xng v cha trit do cha cú quy nh
v ni dung v phng thc kim soỏt t
55

c san Hin phỏp nc CHXHCN Vit Nam (2013) Bc tin mi trong lch s lp hin Vit Nam

Chớnh ph (hnh phỏp) i vi Quc hi (lp
phỏp)(9) v to ỏn (t phỏp);( 10) thiu thit ch
kim soỏt (phỏn quyt) c lp v tớnh hp
hin trong cỏc quyt nh v hnh vi hnh
phỏp. Vic kim soỏt trc tip t phớa nhõn
dõn i vi c quan nh nc thụng qua vic
thc hin cỏc quyn con ngi, quyn dõn
ch trc tip cha cú c ch bo m, cũn
ph thuc vo ý chớ ca chớnh cỏc c quan
nh nc, vớ d nh cú ban hnh y , kp
thi lut cỏ nhõn, t chc thc hin quyn
ca mỡnh hay khụng.
2. Mt s vn t ra i vi vic hon
thin phỏp lut liờn quan n ch nh
Chớnh ph trong Hin phỏp nm 2013
2.1. Trỏch nhim ca Chớnh ph trong
vic xõy dng, hon thin phỏp lut trin khai
thi hnh Hin phỏp
Th nht, t chc r soỏt, lp danh mc
xut bói b, sa i, b sung hoc ban
hnh mi vn bn quy phm phỏp lut phự
hp vi Hin phỏp
õy l mt trong nhng nhim v quan
trng c Chớnh ph ch o cỏc b, ngnh
v a phng thc hin ngay sau khi Hin
phỏp cú hiu lc. Yờu cu ca vic r soỏt l

phi ton din, ng b cỏc vn bn phỏp
lut (bao gm lut, phỏp lnh v cỏc vn bn
di lut), nu phỏt hin nhng quy nh trỏi
Hin phỏp phi dng thi hnh; xut sa
i, b sung, bói b hoc ban hnh mi vn
bn phỏp lut c th hoỏ nhng quy nh
mi ca Hin phỏp. Hin nay kt qu r soỏt
t 1 ang c tng hp bỏo cỏo Quc
hi ti kỡ hp thỏng 10 - 11/2014.
56

Th hai, ch trỡ v tham gia xõy dng
cỏc d ỏn lut, phỏp lnh trin khai thi hnh
Hin phỏp.
Theo Danh mc cỏc d ỏn lut, phỏp
lnh trỡnh Quc hi, U ban thng v Quc
hi xem xột, thụng qua ban hnh kốm theo
Ngh quyt ca U ban thng v Quc hi
s 718/NQ-UBTVQH13 ngy 02/01/2014 v
k hoch trin khai thi hnh Hin phỏp v
Danh mc cỏc d ỏn lut, phỏp lnh cn sa
i, b sung ban hnh kốm theo Quyt nh
ca Th tng Chớnh ph s 251/Q-TTg
ngy 13/02/2014 v k hoch ca Chớnh ph
t chc trin khai thi hnh Hin phỏp, trong
cỏc nm 2014 - 2016, Chớnh ph trỡnh Quc
hi, U ban thng v Quc hi sa i, b
sung hoc ban hnh mi 82 lut, phỏp lnh
thuc 4 l nh vc: T chc b mỏy nh nc
(14 vn bn); quyn con ngi, quyn c

bn ca cụng dõn (15 vn bn); kinh t, xó
hi, khoa hc, giỏo dc... (43 vn bn) v an
ninh, quc phũng (10 vn bn).
m bo cht lng v tin son
tho, trỡnh cỏc d ỏn lut, phỏp lnh c
giao, Chớnh ph ó thng xuyờn t chc
cỏc phiờn hp chuyờn v phỏp lut
tho lun, cho ý kin v quan im ch o,
mc tiờu, nh hng c bn hoc ni dung
ca mt s d ỏn lut, phỏp lnh trin khai
thi hnh Hin phỏp.
c bit, t vn, tham mu giỳp Chớnh
ph, Th tng Chớnh ph bo m c th
hoỏ thng nht, ng b ni dung, tinh thn
v li vn ca Hin phỏp trong cỏc d ỏn lut,
phỏp lnh trin khai thi hnh Hin phỏp, ngy
11/4/2014, Th tng Chớnh ph ó kớ Quyt
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014


Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

nh s 508/Q-TTg thnh lp Hi ng t
vn thm nh cỏc d ỏn lut, phỏp lnh trc
tip trin khai thi hnh Hin phỏp nc
Cng ho xó hi ch ngh a Vit Nam. Thnh
phn ca Hi ng gm lónh o ca 13 b,
c quan ngang b v i din lónh o ca
U ban phỏp lut, U ban trung ng Mt
trn T quc Vit Nam, Vn phũng trung

ng, Ban tuyờn giỏo trung ng, Ban ni
chớnh trung ng, Vn phũng Quc hi, Vn
phũng Ch tch nc, Trung ng Hi lut
gia Vit Nam, Liờn on lut s Vit Nam,
Phũng thng mi v cụng nghip Vit Nam
v mt s chuyờn gia, nh khoa hc ó tham
gia vo quỏ trỡnh nghiờn cu, xõy dng Hin
phỏp nm 2013. Hi ng ó hot ng hiu
qu trong 06 thỏng qua.
Liờn quan trc tip n ch nh Chớnh
ph, trong nm 2014, Chớnh ph tp trung
vo xõy dng, trỡnh Quc hi cho ý kin v
d ỏn Lut t chc Chớnh ph, Lut t chc
chớnh quyn a phng v Lut ban hnh
vn bn quy phm phỏp lut.
2.2. Xõy dng Lut t chc Chớnh ph trờn
c s sa i ton din Lut t chc Chớnh
ph hin hnh
Nhm c th hoỏ tinh thn v quy nh
ca chng Chớnh ph v cỏc quy nh liờn
quan trong Hin phỏp nm 2013, Lut t
chc Chớnh ph phi hng ti xõy dng
mt Chớnh ph mnh, nng ng, sỏng to,
cú nng lc d bỏo, hoch nh v iu
hnh chớnh sỏch, phỏp lut theo cỏc nguyờn
tc dõn ch, phỏp quyn, ng phú v gii
quyt kp thi cỏc vn mi phỏt sinh, xõy
dng v qun lớ nn hnh chớnh thng nht,
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

thụng sut, trong sch, vng mnh, t chc
tinh gn, hiu lc v hiu qu. Lut cn lm
rừ, c th hn ni hm quyn hnh phỏp, c
bit l vai trũ trung tõm ca Chớnh ph v
vai trũ lónh o ca Th tng Chớnh ph
trong vic xut, xõy dng chớnh sỏch,
phỏp lut, t chc thi hnh phỏp lut, th
hin nh hng chin lc chuyn t xõy
dng sang hon thin th ch v nõng cao
hiu qu thi hnh th ch.
Vic xõy dng Lut t chc Chớnh ph
phi t trong mi quan h cht ch vi
vic xõy dng Lut t chc Quc hi, Lut
t chc To ỏn nhõn dõn ti cao, Lut t
chc Vin kim sỏt nhõn dõn ti cao, Lut
t chc chớnh quyn a phng c th
hoỏ nguyờn tc t chc quyn lc nh nc,
v mi quan h phõn cụng, phi hp v
kim soỏt gia cỏc c quan nh n c trong
vic thc hin quyn lp phỏp, hnh phỏp
v t phỏp; v quan h phõn cp, phõn
quyn gia trung ng v chớnh quyn a
phng m bo tớnh t ch, t chu
trỏch nhim ca chớnh quyn a phng
trong phm vi c phõn cp, phõn quyn;
v s kim tra ca Chớnh ph i vi t
chc v hot ng ca chớnh quyn a
phng m bo tớnh thng nht, thụng
sut ca h thng hnh chớnh nh n c...
S ng b v thng nht gia cỏc lut

trong vic c th hoỏ chớnh xỏc tinh thn
v ni dung ca Hin phỏp l iu kin
tiờn quyt m bo vic tip tc i
mi, ci cỏch lp phỏp, hnh phỏp v t
phỏp i ỳng hng theo cỏc nguyờn tc
phỏp quyn dõn ch.
57


c san Hin phỏp nc CHXHCN Vit Nam (2013) Bc tin mi trong lch s lp hin Vit Nam

2.3. Xõy dng Lut ban hnh vn bn
quy phm phỏp lut (hp nht)
Trờn c s hp nht Lut ban hnh vn
bn quy phm phỏp lut ca hi ng nhõn
dõn v u ban nhõn dõn nm 2004 vi Lut
ban hnh vn bn quy phm phỏp lut nm
2008, D ỏn Lut phi th hin c tinh
thn ci cỏch mnh m t duy lp phỏp v
quy trỡnh lp phỏp nhm to khuụn kh phỏp
lớ vi nhiu i mi v xõy dng v thi hnh
phỏp lut ỏp ng nhm yờu cu ca bi
cnh mi l xõy dng v vn hnh h thng
phỏp lut thng nht, ng b, minh bch,
kh thi, d tip cn, hiu lc v hiu qu trờn
c s Hin phỏp nm 2013 vi trng tõm l
hon thin th ch kinh t th trng nh
hng xó hi ch ngh a, xõy dng Nh nc
phỏp quyn ca nhõn dõn, do nhõn dõn, vỡ
nhõn dõn; phc v c lc cho s nghip

phỏt trin t nc trong thi kỡ cụng nghip
hoỏ, hin i hoỏ v hi nhp quc t sõu rng.
Yờu cu c bn i vi D ỏn Lut l
phi bo m phự hp vi tinh thn v ni
dung ca Hin phỏp mi; c th hoỏ y
cỏc quy nh cú tớnh i mi ca Hin phỏp,
nht l v cụng nhn, tụn trng, bo v v
bo m quyn con ngi, quyn cụng dõn;
bo m tớnh phỏp quyn trong xõy dng, thi
hnh phỏp lut theo nguyờn tc phõn cụng,
phi hp v kim soỏt gia cỏc c quan nh
nc trong thc hin cỏc quyn lp phỏp,
hnh phỏp v t phỏp; tng cng vai trũ
ch ng ca Chớnh ph trong xut, xõy
dng chớnh sỏch v t chc thi hnh Hin
phỏp, phỏp lut; v thm quyn ban hnh
vn bn phỏp lut ca chớnh quyn a
phng phự hp vi nguyờn tc t ch, t
58

chu trỏch nhim trong phm vi phõn cp,
phõn quyn; phỏt huy dõn ch, tng cng
vai trũ giỏm sỏt v phn bin xó hi ca Mt
trn T quc Vit Nam v cỏc t chc thnh
viờn trong xõy dng, thi hnh phỏp lut.
Liờn quan trc tip n chc nng thc
hin quyn hnh phỏp ca Chớnh ph, D ỏn
Lut phi i mi c bn, ton din quy
trỡnh xõy dng, ban hnh vn bn quy phm
phỏp lut, trng tõm l i mi v hon thin

giai on phõn tớch v ỏnh giỏ tỏc ng ca
chớnh sỏch phỏp lut, xỏc nh rừ thm
quyn, trỏch nhim n cựng ca Chớnh ph
trong quỏ trỡnh trỡnh d ỏn lut, phỏp lnh
trc khi Quc hi, U ban thng v Quc
hi xem xột, thụng qua d ỏn lut, phỏp
lnh; ng thi m bo s linh hot, n
gin i vi quy trỡnh xõy dng mt s loi
vn bn; b sung, hon thin quy trỡnh rỳt
gn trong vic ban hnh vn bn quy phm
phỏp lut va to s chuyn bin rừ rt v
cht lng, va bo m tớnh kp thi trong
ban hnh vn bn quy phm phỏp lut.
Vic xõy dng D ỏn Lut ban hnh vn
bn quy phm phỏp lut phi bo m s
ng b vi tin trỡnh xõy dng cỏc d ỏn
lut v t chc b mỏy nh nc.
Vi cỏc quy nh mi v v trớ, nhim
v, quyn hn, ch trỏch nhim ca Chớnh
ph, Th tng Chớnh ph, b trng, th
trng c quan ngang b, Hin phỏp nm
2013 l bc tin quan trng trong vic to
c s chớnh tr-phỏp lớ nn tng cho vic tip
tc hon thin phỏp lut v t chc, hot
ng ca Chớnh ph theo hng ngy cng
gn hn v trớ l trung tõm ca b mỏy nh
nc phỏp quyn vi chc nng c bn l
Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

Đặc san Hiến pháp n-ớc CHXHCN Việt Nam (2013) - B-ớc tiến mới trong lịch sử lập hiến Việt Nam

khi ng, xõy dng v iu hnh chớnh
sỏch, phỏp lut quc gia, qun lớ v mụ nn
kinh t th trng, vn hnh linh hot, thng
nht v thụng sut h thng hnh chớnh nh
nc, t chc huy ng v qun lớ hiu qu
cỏc ngun nhõn lc v vt lc ca quc gia
vỡ s phỏt trin bn vng ca t nc v
dõn tc theo mc tiờu dõn giu, nc mnh,
dõn ch, cụng bng, vn minh./.
(1).Xem: Ban chp hnh trung ng ng khúa IX Ban ch o tng kt lớ lun, Bỏo cỏo tng k t mt s
vn lớ lun - thc tin qua 20 nm i mi (1986 2006), Nxb. Chớnh tr quc gia, H Ni, 2005, tr. 117.
(2).Xem: Bỏo cỏo ca Chớnh ph s 135/BC-CP ngy
05/4/2013 gúp ý D tho sa i Hin phỏp nm 1992
(trờn c s 2.473 ý kin ca cỏ nhõn, t chc, c quan
ngh b sung quy nh Chớnh ph l c quan thc
hin quyn hnh phỏp vi nhng nhim v c th).
(3).Xem: PGS.TS. Nguyn Hu Hi, ThS. o Th Thanh
Thu, Vn quyn hnh phỏp trong sa i Hin
phỏp Vit Nam, Tp chớ lớ lun chớnh tr, s 4/2013.
(4). Quy nh ny ó khc phc tớnh thiu kh thi ca
quy nh ti iu 112 Hin phỏp nm 1992 l Ch ớnh
ph bo m vic tụn trng v chp hnh Hin phỏp
v phỏp lut trong cỏc c quan nh nc bi l, b
mỏy nh nc bao g m c cỏc c quan lp phỏp, c
quan hnh phỏp v c quan t phỏp, do vy Chớnh
ph khụng cú quyn (v nguyờn tc) v khụng th
(trờn thc t) bo m vic tụn trng v chp hnh
Hin phỏp, phỏp lut ca tt c cỏc c quan nh nc.

(5). Theo Bỏo cỏo s 135 ca Chớnh ph, quyn hn
bói b ngh quyt ca hi ng nhõn dõn tnh, thnh
ph trc thuc trung ng trỏi vi Hin phỏp, lut v
cỏc vn bn ca c quan nh nc cp trờn nờn chuyn
t y ban thng v Quc hi sang cho Chớnh ph.
xut ny da trờn quan im: Ch ớnh quyn a
phng bao gm c quan i in nhõn dõn (h i
ng nhõn dõn) v c quan hnh ch ớnh nh nc
a phng , l nhng mt xớch ca nn hnh chớnh
quc gia, cú chc nng quan trng nht l t chc
thi hnh Hin phỏp, phỏp lut ti a phng. Do ú,
Ch ớnh ph, c quan hnh chớnh nh nc cao nht

Tạp chí luật học - đặc san 9/2014

phi ch u trỏch nh im v cú quyn hn x lớ cỏc vn
bn phỏp lut do chớnh quyn a phng ban hnh
trỏi Hin phỏp, lut , vn bn ca c quan nh nc
cp trờn m bo s tuõn th, chp hnh nghiờm,
thng nht Hin phỏp, phỏp lut t rong c h thng
hnh chớnh nh nc.
(6). Hin phỏp nm 1980 ch quy nh: Cỏc ngh
quyt, ngh nh v quyt nh ca Hi ng b
trng phi c quỏ na tng s thnh viờn ca Hi
ng b trng biu quyt tỏn thnh (iu 109);
Hin phỏp nm 1992 quy nh khỏi quỏt hn: Nhng
vn quan trng thuc thm quyn ca Chớnh ph
phi c tho lun tp th v quyt nh theo a s
(on 2 iu 115).
(7). Bỏo cỏo ca Ch ớnh ph tng kt thi hnh Hin

phỏp nm 1992 cho thy s chng chộo dn n khú
thi hnh trờn thc t gia quy nh: Chớnh ph lónh
o cụng tỏc ca cỏc b, c quan ngang b, y ban
nhõn dõn cỏc cp... v quy nh: Th tng Ch ớnh
ph lónh o cụng tỏc ca cỏc thnh viờn Chớnh
ph, y ban nhõn dõn cỏc cp....
(8).Xem: Nguyn Phc Th, Trin khai Hin phỏp
2013 - Nhng im mi v Chớnh ph, ngun: http://bao
dientu.chinhphu.vn/Trien-khai-Hien-phap-2013/Trienkhai-Hien-phap-2013-Nhung-diem-moi-ve-Chinh-phu/
193748.vgp
(9). Trong quỏ trỡnh tho lun, gúp ý D tho sa i
Hin phỏp, Ch ớnh ph cú xut c ch nh: Ch
tch nc t mỡnh hoc theo xut ca Chớnh ph
(Th tng Chớnh ph), trc kh i cụng b cú quyn
ngh Quc hi xem xột li d ỏn lut ó c
thụng qua; nu Quc hi vn gi nguyờn ý kin v
thụng qua vi 2/3 s i biu tỏn thnh thỡ Ch tch
nc phi cụng b.
(10). Trong quỏ trỡnh nghiờn cu sa i Hin phỏp
nm 1992, mt s xut liờn quan n cỏc c ch
phi hp v kim soỏt gia hnh phỏp v t phỏp ó
c tho lun v a vo cỏc bỏo cỏo ca Chớnh ph
nh vic chuyn vin kim sỏt thnh vin cụng t theo
Ngh quyt ca B chớnh tr Ban chp hnh trung ng
s 49/NQ-T v chin lc ci cỏch t phỏp n nm
2020; v thnh lp Hi ng t phỏp quc gia nhm
tng cng tớnh c lp ca to ỏn v thm phỏn...

59