MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆUQUẢ VIỆC DẠY BUỔI 2 CHO HỌC SINH LỚP 3 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC BÁNTRÚ CAO BÁ QUÁT

SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Như chúng ta đã biết, giáo dục tiểu học là bậc học nền tảng, là cơ sở ban đầu
của hệ thống giáo dục phổ thông. Mục đích của giáo dục tiểu học là nhằm hình
thành cho học sinh những kiến thức ban đầu, rất quan trọng cho sự hình thành và
phát triển nhân cách sau này, chuẩn bị cho các em về các mặt đạo đức, trí tuệ, thẩm
mĩ, thể chất…để tiếp tục học lên bậc trung học.
Đối với học sinh tiểu học, người ta thường nói đến mối quan hệ giữa học và
chơi, chơi và học. Vì vậy, ngoài việc học tập, nhu cầu chơi là vô cùng cần thiết với
các em. Học để mà vui chơi, vui chơi để tiếp thu kiến thức để học tập, học – chơi
được đan xen một cách hài hòa.
Để thực hiện mục tiêu trên thì việc tổ chức dạy 2 buổi/ngày ở các trường
tiểu học là một yêu cầu cần thiết. Thực hiện sự chỉ đạo của ngành về việc khuyến
khích tổ chức dạy 2 buổi ở trường tiểu học, trường Tiểu học Cao Bá Quát đã tổ
chức 2 buổi/ngày có bán trú từ năm học 1997. Đây là trường Tiểu học Bán trú đầu
tiên của huyện Trảng Bom ( trước đây là huyện Thống Nhất). Ngoài nhiệm vụ
chung như các trường tiểu học một buổi/ngày, nhà trường còn phải tổ chức cho học
sinh ăn, nghỉ trưa tại trường và tổ chức cho học sinh học tập buổi 2 sao cho có hiệu
quả. Đây là yêu cầu lớn đặt ra đối với tập thể sư phạm nhà trường. Vậy làm thế nào
để nâng cao chất lượng giảng dạy ở buổi 2 của trường bán trú mà vẫn đảm bảo
được phương châm của giáo dục tiểu học “Học nhẹ nhàng – tự nhiên – hứng thú –
hiệu quả” ? Đó là những trăn trở của giáo viên trong mỗi giờ lên lớp và cũng là
mối quan tâm hàng đầu của lãnh đạo nhà trường.
Chính vì vậy, để tránh những áp lực nặng nề của việc học buổi 2 ở trường
bán trú, theo tôi, giáo viên có thể vận dụng linh hoạt một số hình thức của hoạt
động ngoài giờ lên lớp vào dạy các tiết dạy buổi 2 của mình. Đó là lí do và cũng là
nhiệm vụ trọng tâm của đề tài “MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ VIỆC DẠY BUỔI 2 CHO HỌC SINH LỚP 3 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC BÁN
TRÚ CAO BÁ QUÁT” mà tôi lựa chọn.
II. THỰC TRẠNG VIỆC GIẢNG DẠY BUỔI 2 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC

BÁN TRÚ CAO BÁ QUÁT HIỆN NAY
1. Thuận lợi :
- Được sự quan tâm sâu sát và chỉ đạo kịp thời của Sở Giáo dục & Đào tạo
Đồng Nai, Phòng Giáo dục & Đào tạo huyện Trảng Bom.
- Ban Giám hiệu luôn quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ giáo viên trong mọi
lĩnh vực công tác.
- Các ban ngành, đoàn thể trong nhà trường phối hợp hoạt động một cách
nhịp nhàng, đoàn kết hỗ trợ lẫn nhau trong công tác.
- Cơ sở vật chất nhà trường khá khang trang, sạch đẹp, thuận lợi cho việc
dạy và học.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

1


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

- Giáo viên được điều chỉnh chương trình dạy học nên rất linh hoạt, mềm
dẻo trong việc lập kế hoạch bộ môn sát với đối tượng học sinh.
- Bản thân tác giả đề tài có kinh nghiệm nhiều năm giảng dạy lớp 3.
- Đa số học sinh có hoàn cảnh sống tốt, ổn định; phụ huynh học sinh quan
tâm đến việc học của con em mình.
2. Khó khăn :
- Trường 2 buổi/ngày, giáo viên phải đi cả ngày nên rất hạn hẹp về thời gian
đầu tư nghiên cứu tư liệu cho các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Trình độ học sinh trong lớp không đồng đều, có em học rất giỏi nhưng có
em lại học yếu nên giáo viên rất vất vả trong công tác giảng dạy.
III. NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
A. Cơ sở lí luận :
Trẻ em là tương lai của đất nước, là những con người không những thông

minh hoạt bát mà còn phải có tâm hồn trong sáng, lành mạnh, một cơ thể cường
tráng. Việc giáo dục HS phát triển toàn diện là xu thế tất yếu của toàn xã hội, là
vấn đề chung của toàn cầu. Vì vậy việc tổ chức dạy 2 buổi/ngày góp phần không
nhỏ vào việc giáo dục phát triển toàn diện cho HS.
Việc tổ chức dạy 2 buổi/ngày tạo điều kiện thuận lợi cho GV và HS có nhiều
cơ hội thể hiện được mọi vấn đề. GV có nhiều cơ hội giáo dục kiến thức và rèn kĩ
năng sống cho HS còn HS lại thuận lợi trong việc tiếp nhận cái hay cái đẹp, các
hành vi chuẩn mực trong cuộc sống, tăng thêm mối quan hệ gần gũi với bạn, với
thầy, rất tốt cho việc giao tiếp sau này. Các em phát huy tối đa trí tuệ, trao đổi, bàn
bạc bộc lộ ý kiến của mình thông qua việc học nhóm. Các em có nhiều thời gian tổ
chức các hoạt động ngoại khóa, vui chơi, giải trí, đi dã ngoại,… học hỏi được
nhiều điều mới lạ về thế giới xung quanh. Ngoài ra, việc dạy 2 buổi/ngày đã góp
phần tạo nên một trào lưu học tập thật phong phú đa dạng, đáp ứng được nhu cầu
của xã hội hiện nay.
B. Cơ sở thực tiễn của đề tài:
Trên thực tế, hiện nay ở các thị trấn, thị xã, thành phố, nhu cầu học bán trú 2
buổi/ngày là nhu cầu có thật. Hàng năm, trường Cao Bá Quát đã được cha mẹ học
sinh hết sức tín nhiệm và đăng kí cho con nhập học với số lượng rất đông. Chính vì
thế, việc tìm kiếm giải pháp để nâng cao chất lượng buổi 2, đáp ứng được kì vọng
của phụ huynh là điều hết sức cần thiết.
Căn cứ công văn số 7632/BGD&ĐT-GDTH ngày 29/8/2005 về việc hướng
dẫn dạy học 2buổi/ngày do Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học kí; căn cứ công văn
chỉ đạo hướng dẫn thực hiện dạy 2 buổi/ngày của bộ phận Tiểu học Phòng Giáo
dục – Đào tạo huyện Trảng Bom, nhà trường đã lập kế hoạch giảng dạy riêng cho
buổi 2 phù hợp với đặc thù của trường trên tinh thần vận dụng linh hoạt, sáng tạo
sự chỉ đạo của các cấp, các ngành.

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

2

SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

Nhìn chung, vì dạy 2 buổi/ngày nên nhà trường phải có cách thức phù hợp
để học sinh không thấy mệt mỏi, phải làm sao cho các em vừa học-vừa chơi mà
vẫn đạt hiệu quả cao trong việc tiếp thu và vận dụng kiến thức trong cuộc sống
hàng ngày.
Ở những năm đầu, việc dạy buổi 2 của nhà trường chủ yếu thực hiện dưới
hình thức ôn tập kiến thức cũ. Đối với môn Toán và Tiếng Việt, giáo viên ra bài
tập từ dễ đến khó cho học sinh sửa vào vở. Còn những môn học khác, giáo viên
chủ yếu cho học sinh ngồi tại chỗ trong lớp học, trả lời những câu hỏi của GV hoặc
thực hiện những yêu cầu mà giáo viên đưa ra. Giáo viên chưa chú trọng vào việc
phát triển năng khiếu, rèn kĩ năng sống cho học sinh. Chính vì vậy học sinh chưa
có cơ hội phát triển toàn diện, chưa thật sự hứng thú và thích học, các em bị gò bó
trong 4 bức tường quá lâu dẫn đến mệt mỏi, căng thẳng chỉ vì suốt ngày chỉ “ học
và học” nên hiệu quả giáo dục chưa cao.
Là một giáo viên chủ nhiệm lớp 3, bản thân tôi đã cố gắng suy nghĩ, tìm tòi
các biện pháp, từng bước áp dụng cho lớp của mình nhằm đưa đến kết quả tốt nhất
cho quá trình giảng dạy ở buổi 2. Tôi nhận thấy, nếu chúng ta biết vận dụng linh
hoạt, sáng tạo các hình thức của hoạt động ngoài giờ lên lớp vào dạy các tiết của
buổi 2 thì hiệu quả giảng dạy sẽ tăng lên rất nhiều.
Để thực hiện được điều này, giáo viên cần đầu tư công sức rất nhiều và phải
có đủ lượng thời gian cần thiết cho các hoạt động. Chính vì vậy, giáo viên trước
hết cần phải có một kế hoạch dạy học hết sức linh hoạt. Với quỹ thời gian không
đổi, dựa trên kế hoạch chung của nhà trường, giáo viên lên kế hoạch dạy học cụ thể
từng tuần, từng tháng cho lớp mình.
Thời lượng dạy buổi 2 gồm 3 tiết/ngày x 5 ngày, có kế hoạch dạy học riêng.
Dưới đây là kế hoạch dạy buổi 2 áp dụng chung cho khối 3 của toàn trường :
Môn học

Số tiết trong tuần
Ghi chú
Tiếng Việt
2
Toán
2
Đạo đức
1
Tự nhiên – Xã hội
1
Âm nhạc
1
Có GV dạy chuyên
Mĩ thuật
0
Thủ công
1
Có GV dạy chuyên
Thể dục
1
Có GV dạy chuyên
Tiếng Anh
4
Có GV dạy chuyên
Tin học
2
Có GV dạy chuyên
Hoạt động tập thể
2
TỔNG CỘNG

15

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

3


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

Tuy nhiên, để thực hiện dạy học buổi 2 theo hướng mới, giáo viên cần điều
chỉnh kế hoạch dạy học riêng cho lớp mình. ( Ta có thể tăng tiết hoặc giảm tiết tùy
theo nội dung bài dạy. VD: Tuần này ta có thể dạy 3 tiết Toán nhưng tuần sau chỉ
dạy 1 tiết hoặc tuần này ta không dạy Đạo đức để tuần sau dạy gộp 2 tiết Đạo
đức,… )
Việc tiếp theo, giáo viên phải phân loại học sinh theo đối tượng, có danh
sách từng nhóm đối tượng để theo dõi, phải xếp chỗ ngồi theo từng nhóm. Sau mỗi
tháng, giáo viên tổng kết đánh giá. Nếu học sinh nào tiến bộ rồi thì sẽ chuyển sang
nhóm khác. (Tất nhiên, việc này phải làm thật khéo, chỉ giáo viên biết, tránh gây
tâm lí mặc cảm, tự ti cho các em)
Giáo viên cũng cần phối kết hợp tốt với các đoàn thể trong trường để tổ chức
các tiết dạy cho hiệu quả. Nhà trường cần trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, điều kiện
dạy học ( máy chiếu, các đồ dùng dạy học, kinh phí hỗ trợ phục vụ giảng dạy,…)
Tôi đã từng bước vận dụng và dạy học buổi 2 cho lớp mình theo hướng đa
dạng hóa hình thức dạy học, tăng cường các hoạt động nhóm, các hình thức sinh
hoạt tập thể, các phương pháp trực quan… Kết quả đạt được rất khả quan, được tổ,
nhóm ủng hộ và nhà trường chỉ đạo nhân rộng, từng bước áp dụng cho các lớp
khác.
B. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài :
1. Định hướng chung:
Đề tài chủ yếu đi sâu vào giới thiệu 3 nhóm giải pháp cho việc nâng cao chất

lượng dạy học buổi 2 ở trường bán trú. Phương châm của cả 3 nhóm là dùng hình
thức của hoạt động ngoài giờ lên lớp để thực hiện. Dạy theo quan điểm “học mà
chơi, chơi mà học”. Tuy nhiên không phải giờ nào, bài nào giáo viên cũng tổ chức
cho học sinh trò chơi học tập mà cần phải linh hoạt trong việc tổ chức thiết kế bài
dạy. Có thể dạy lí thuyết kết hợp với thực hành, trong đó thực hành là chủ yếu.
Giáo viên cần phải chú trọng đến việc phân loại đối tượng học sinh, ra lượng bài
cho phù hợp với năng lực sở trường của từng em. Ngoài việc bổ sung kiến thức
Toán, Tiếng Việt, giáo viên kết hợp bổ sung kiến thức về đời sống xã hội, tự nhiên
và kết hợp rèn kĩ năng sống, giáo dục đạo đức cho học sinh. Kết hợp các hoạt
động ở lớp và hoạt động chung theo kế hoạch của nhà trường.
2. Nội dung và biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài :
2.1 Nhóm các giải pháp để củng cố và nâng cao kiến thức cơ bản của
môn Toán và Tiếng Việt
a/ Mục tiêu của giải pháp :
Mục tiêu của nhóm này là để bổ trợ và nâng cao kiến thức cơ bản của môn
Toán và Tiếng Việt phù hợp với năng lực tiếp thu từng đối tượng học sinh, tạo
hứng thú cho học sinh khi tham gia học tập.
b/ Cách thức tiến hành :
 Môn Toán : Có thể tiến hành theo hai giải pháp
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

4


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

 Giải pháp 1 : Dạy học theo đối tượng học sinh
Để giúp HS bổ sung và nâng cao về kiến thức đồng thời cũng để phát hiện
năng khiếu của chính các em, giáo viên phải cá thể hóa học sinh trong từng tiết dạy
như chia nhóm thực hành hoạt động theo đối tượng Giỏi – Khá – TB – Yếu và điều

chỉnh kiến thức cho phù hợp với trình độ của từng nhóm.
Đối với nhóm đối tượng học sinh TB – Yếu, giáo viên cần ôn lại lí thuyết
lồng ghép vào trong quá trình các em làm bài, dùng hình ảnh minh họa sát với thực
tế để các em dễ hiểu hơn. Khi giao bài tập cho nhóm đối tượng này, giáo viên cần
giao lượng bài phù hợp vừa sức của các em.
Đối với HS khá giỏi, đa số các em đã nắm chắc kiến thức mới trong buổi
học chính (buổi sáng). Vì thế, trong buổi 2, ngoài việc ôn lại kiến thức cơ bản của
buổi sáng, ta nên chú trọng bồi dưỡng năng lực cho các em qua các dạng bài tập
phát triển tư duy sáng tạo. Đó là những bài tập không điển hình hoặc những bài tập
điển hình “biến dạng” chứa đựng nhiều kiến thức nâng cao. Điều lưu ý là khi ra
những bài tập nâng cao cho đối tượng học sinh này, giáo viên cần ra những bài tập
với nội dung khó tăng dần, có thể tham khảo những bài tập trong Sách Toán nâng
cao lớp 3, Tự luyện Violympic Toán 3, … để tránh tình trạng bài tập đưa ra là “quá
tải” với các em.
Ví dụ : Bài tập củng cố kiến thức cho bài Chu vi hình chữ nhật
Ở dạng này, buổi sáng giáo viên đã dạy kiến thức trong sách giáo khoa
nhưng học sinh TB – Yếu thường chưa hiểu sâu vấn đề, vận dụng quy tắc chưa
thành thạo, thậm chí học trước quên sau nên tiết học buổi 2 là thời gian tốt nhất
cho các em củng cố lại kiến thức mà các em còn mơ hồ.
Vì vậy, khi dạy buổi 2 của bài này, giáo viên thường ra bài tập tương tự như
bài tập của tiết buổi sáng để học sinh TB – Yếu thực hành củng cố, giúp các em
nắm chắc kiến thức hơn.
Bài tập tương tự có dạng như:
Bài 1. Tính chu vi hình chữ nhật có :
a/ Chiều dài 12cm; chiều rộng 7cm
b/ Chiều dài 32cm; chiều rộng 9cm
Bài 2. Một miếng bìa hình chữ nhật có chiều dài 42cm, chiều rộng 30cm.
Tính chu vi miếng bìa đó.
Khi học sinh làm bài tập này, giáo viên cần yêu cầu học sinh nhắc lại quy tắc
rồi vận dụng quy tắc vào làm bài. Như vậy học sinh sẽ nắm vững kiến thức và vận

dụng thành thạo lí thuyết vào bài làm hơn.
Đối với nhóm đối tượng học sinh Khá – Giỏi, giáo viên ra các dạng bài tập
nâng cao để bồi dưỡng năng khiếu của các em, đặc biệt là hướng dẫn kĩ năng phân
tích, suy luận để giải quyết một bài toán.
Bài tập cho HS Khá – Giỏi có dạng như:

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

5


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

Bài 1. Một hình chữ nhật có chiều dài bằng 124cm, chiều rộng kém 3 lần
chiều dài. Tính chu vi hình chữ nhật đó.
Bài 2. Tính chiều dài hình chữ nhật, biết chu vi hình chữ nhật là 246cm và
chiều rộng là 49cm.
Minh họa cho bài 2:
Bước 1: Hướng dẫn tóm tắt
Bước 2: Hướng dẫn cách phân tích đề (suy luận ngược)

Bước 3: Hướng dẫn trình bày bài giải
Muốn tính được chiều dài hình chữ nhật, trước tiên học sinh phải đi tính nửa
chu vi hình chữ nhật ( nửa chu vi chính là tổng của 1 lần chiều dài với 1 lần chiều
rộng ).
Khi dạy các bài khác của môn Toán , tôi cũng tiến hành đối với từng đối
tượng tương tự như trên.
Nếu như trước đây giáo viên chỉ sử dụng đơn thuần các bài tập trong sách
giáo khoa, không đa dạng hóa và phân loại hệ thống bài tập thì tiết học chỉ có tính
chất dạy lại bài cũ, không phân loại rõ đối tượng, đặc biệt, không phát huy được tư

duy sáng tạo với nhóm đối tượng học sinh Khá-Giỏi. Khi áp dụng dạy học theo đối
tượng học sinh, tôi nhận thấy học sinh tích cực tham gia vào tiết học, học sinh Khá
- Giỏi có cơ hội phát triển tư duy sáng tạo và kĩ năng phân tích, suy luận toán học.
Còn học sinh TB-Yếu thì có nhiều thời gian luyện tập cho thành thạo với các dạng
bài cơ bản, từ đó giúp các em tự tin hơn vào khả năng học toán của mình.
 Giải pháp 2 : Dạy lồng ghép với tổ chức trò chơi
Trong một tiết dạy buổi 2, để kích thích tinh thần ham học, tạo cho không
khí lớp học vui tươi, thoải mái, tránh sự mệt mỏi và nhàm chán, tôi thường sử dụng
một số trò chơi lồng ghép vào trong tiết học.
* Một số trò chơi thường sử dụng trong dạy học buổi 2 của môn Toán
- Trò chơi “Tạo số” : (15 phút) ( Phụ lục 1 )

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

6


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

Trò chơi này thường được áp dụng vào dạy những bài củng cố về cấu tạo số
có nhiều chữ số. Mục đích của trò chơi giúp học sinh củng cố cách lập số, đọc số
và hiểu giá trị của các chữ số ở mỗi hàng.
Ví dụ : Khi dạy bài Các số có bốn chữ số, giáo viên cho học sinh tiến hành
trò chơi.
Cách chơi : Mỗi lượt chơi tổ chức 2 nhóm, mỗi nhóm có 4 em. Lượt 1, giáo
viên phát cho mỗi nhóm những thẻ ghi các chữ số từ 0 đến 9. Khi giáo viên phát
lệnh “Tạo số có bốn chữ số” thì các học sinh của nhóm đó sẽ đứng theo hàng để
tạo ra một số có bốn chữ số, 1 học sinh nhóm 1 sẽ đọc số của nhóm 2 vừa tạo được
và ngược lại. Lượt 2, giáo viên phát ra các thẻ ghi giá trị của các chữ số ở mỗi
hàng, HS tiến hành chơi như lượt thứ nhất. Cứ như thế cho đến hết thời gian chơi.

Sau mỗi lượt, học sinh dưới lớp nhận xét về cách ghép số, đọc số của từng nhóm
-Trò chơi “Cướp cờ” : ( 20 phút ) Trò chơi này thường được sử dụng vào
dạy những bài củng cố về nhận diện hình, xem đồng hồ, nhận diện số,… Mục đích
của trò chơi này là bồi dưỡng tính tích cực, khả năng phán đoán nhạy bén, linh
hoạt của các em. Thông qua trò chơi, giúp học sinh nắm vững hơn kiến thức đã
học.
Ví dụ : Khi dạy tiết toán buổi 2 của tuần 24 ( Ôn tập về nhận dạng các chữ
số La Mã), GV sẽ tiến hành cho học sinh chơi trò chơi này tại sân trường.
Chuẩn bị : 22 lá cờ có ghi các số La Mã từ I đến XXII ; 3 chiếc xô.
Tổ chức chơi : Tổ chức 2 đội chơi, mỗi đội 11 người. Xô đựng cờ để ở
khoảng giữa hai đội. Lần lượt mỗi đội 1 học sinh lên tham gia cướp cờ. Mỗi lần
khi giáo viên ra hiệu lệnh cướp một số nào đó thì mỗi học sinh của 2 đội sẽ lên
thực hiện cướp lá cờ có ghi chữ số La Mã vừa được nêu. Ví dụ giáo viên hô : “
Cướp cờ số bảy”, học sinh sẽ chạy lên cướp lá cờ có viết VII. Học sinh nào cướp
được cờ, đem về chỗ giơ lên cho cả lớp đọc số ghi trong lá cờ xem bạn cướp được
lá cờ có đúng theo hiệu lệnh của giáo viên hay không. Nếu đúng, các em sẽ bỏ lá
cờ vào xô của hàng mình. Kết thúc trò chơi, đội nào cướp được nhiều cờ là đội đó
thắng.
 Môn Tiếng Việt : Ta cũng tiến hành theo hai giải pháp
 Giải pháp 1: Dạy học theo đối tượng học sinh
Đối với học sinh TB – yếu, cũng như môn Toán, ở buổi 2, chúng ta nên cho
học sinh những bài tập nhằm củng cố và khắc sâu kiến thức ở buổi 1. Chẳng hạn,
khi dạy phân môn Tập đọc, giáo viên chỉ yêu cầu các em luyện đọc đúng lại bài và
trả lời các câu hỏi, bài tập trong sách giáo khoa mà buổi sáng các em đã được tìm
hiểu. Dạy phân môn Chính tả, những bài có âm vần, dấu thanh, từ, tiếng… khó thì
buổi chiều giáo viên cho học sinh luyện viết lại các dạng âm vần, dấu thanh, từ,
tiếng đó hoặc cho học sinh làm các bài tập điền vào chỗ trống đơn giản. Đối với
phân môn Luyện từ và câu, ta cho các em làm các bài tập để củng cố khắc sâu
nghĩa của từ và kiểu câu đã học buổi sáng…
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

7


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

Đối với học sinh Khá - Giỏi, ngoài việc khắc sâu kiến thức, thời lượng chủ
yếu ta cho học sinh thực hành với các dạng bài tập nhằm phát triển tư duy logic, óc
tưởng tượng và sáng tạo. Chẳng hạn, đối với phân môn Tập đọc, ngoài việc đọc
đúng, giáo viên còn yêu cầu học sinh đọc diễn cảm, đọc thể hiện được tâm trạng
của nhân vật, nội dung tác phẩm cũng như ý đồ của tác giả; giúp các em nêu được
nội dung ý nghĩa bài đọc cũng như đặt lại tên khác cho tác phẩm. Đối với phân
môn Chính tả, ta có thể cho học sinh một bài tập mà trong đó có một số từ, tiếng,
dấu thanh viết sai, yêu cầu các em đọc, sửa lỗi và viết lại cho đúng… Đối với phân
môn Tập làm văn, ở buổi 2, ta cũng có thể cho học sinh viết lại một đoạn văn theo
đề bài yêu cầu của buổi sáng nhưng cần gợi ý để các em biết cách sử dụng các
hình ảnh so sánh, nhân hóa…, biết phát huy trí tưởng tượng, sử dụng nhiều ngôn từ
đẹp đẽ, trong sáng và súc tích, hấp dẫn hơn mà vẫn đáp ứng được yêu cầu đề bài…
Ví dụ : Bài tập củng cố cho các bài Ôn về từ chỉ đặc điểm; Ôn tập câu Ai,
thế nào? (Luyện từ và câu, tuần 14) đã dạy ở buổi sáng.
Buổi chiều, đối với nhóm đối tượng học sinh TB – yếu, giáo viên ra bài tập
tương tự để củng cố lại khái niệm về từ chỉ đặc điểm.
Bài tập có dạng như yêu cầu tìm từ chỉ đặc điểm của sự vật trong đoạn thơ
sau :
Bông đào nho nhỏ
Hoa gạo rực đỏ
Cánh đào hồng tươi
Bông gạo trắng tinh
Hễ thấy hoa cười
Gió thổi rung rinh

Đúng là Tết đến.
Bông bay lả tả.
Giáo viên cho học sinh nhắc lại khái niệm về từ chỉ đặc điểm, sau đó các em
tìm từ chỉ đặc điểm dưới sự dẫn dắt của giáo viên : Bông đào như thế nào ? (nho
nhỏ) Cánh đào như thế nào? (hồng tươi) Hoa gạo như thế nào? (rực đỏ) Bông gạo
như thế nào? (trắng tinh). Như vậy với giờ học buổi chiều, đối tượng học sinh
trung bình – yếu đã nắm chắc kiến thức của bài học.
Đối với nhóm đối tượng học sinh Khá – Giỏi, các em đã nắm chắc khái niệm
ở buổi sáng, giáo viên ra các bài tập nâng cao hơn để kích thích sự sáng tạo của các
em.
Bài tập có dạng như :
Tìm các từ chỉ đặc điểm thích hợp điền vào ô trống :
Em bé ………………………………………………….
Bệnh nhân ……………………………………………..
Con cáo ………………………………………………..
Con rùa ………………………………………………...
Hoa huệ ………………………………………………..
Với đề bài như trên, học sinh có thể tìm nhiều từ chỉ đặc điểm cho một sự
vật (Em bé: xinh đẹp, mũm mĩm, dễ thương, kháu khỉnh,…. ). Như vậy, bài tập trên

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

8


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

sẽ giúp cho học sinh mở rộng được vốn từ, làm cho vốn từ của các em ngày càng
phong phú hơn.
 Giải pháp 2 : Dạy lồng ghép với tổ chức trò chơi

* Một số trò chơi thường sử dụng trong dạy học buổi 2 của môn Tiếng
Việt :
-Trò chơi “Truyền điện”( 5-7 phút) : Trò chơi này thường dùng để ôn tập
các bài học thuộc lòng. Mục đích của trò chơi này nhằm rèn luyện trí nhớ, tác
phong nhanh nhẹn, linh hoạt.
Cách chơi : Sau phần hướng dẫn và lệnh của giáo viên, học sinh thứ nhất
đọc thuộc lòng một khổ thơ ( vài câu, một đoạn,…), chỉ định học sinh 2 đọc nối
tiếp, sau khi học sinh này đọc đúng vài câu hoặc một đoạn tiếp theo thì được quyền
chỉ định học sinh 3 đọc… Cứ như thế cho đến hết thời gian chơi. Lưu ý: Nếu học
sinh được chỉ định mà không đọc được thì em chỉ định hồi nãy được quyền chỉ
định bạn khác đọc.
Khi vận dụng hai cách trên vào dạy học, tôi thấy học sinh đã tỏ ra hứng thú
học hơn vì các em đã được “Học mà chơi, chơi mà học”, được tiếp cận với những
nội dung bài học mới phù hợp với trình độ năng lực của mình, chất lượng học sinh
đã tăng lên rõ rệt.
2.2 Nhóm giải pháp để nâng cao kiến thức về Tự nhiên và xã hội.
a/ Mục tiêu của giải pháp :
Mục đích của nhóm giải pháp này là giúp học sinh củng cố và nâng cao kiến
thức về đời sống xã hội, tự nhiên, về thế giới xung quanh ta .
b/ Cách thức tiến hành : Ta có thể tiến hành theo 3 giải pháp
 Giải pháp 1 : Ta áp dụng hình thức cho học sinh xem phim
Đối với những bài ôn tập về chủ đề Động vật; Tôm, cua; Cá…, với hình
thức xem phim, học sinh sẽ hiểu rõ thêm từng loài về tên gọi, hình dạng, kích
thước, cấu tạo, đặc điểm từng bộ phận của chúng. Ngoài ra các em còn hiểu biết
thêm về đời sống, môi trường sống, thức ăn của từng loài động vật mà các em chưa
từng được biết. Từ đó các em có kĩ năng chăm sóc và bảo vệ các loài động vật.
Ví dụ : Khi dạy ôn tập bài Động vật, giáo viên có thể áp dụng hình thức trên
như sau : ( Phụ lục 2 )
Bước 1 : GV nêu mục đích của việc xem phim và nêu yêu cầu của học sinh
khi xem phim

Bước 2 : GV chiếu lần lượt từng đoạn phim cho HS xem kết hợp đặt câu hỏi
kiểm tra sự quan sát, hiểu biết của các em về những động vật các em vừa xem
(hoặc HS có thể tự đặt câu hỏi cho nhau )
Bước 3: Kết thúc xem phim, GV cho HS hệ thống lại kiến thức vừa học
bằng cách trả lời các câu hỏi như: Các em vừa được xem những con vật nào ?
Chúng có đặc điểm gì giống nhau và khác nhau ? Những con nào ăn cỏ, những
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

9


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

con vật nào ăn thịt ?, … Giáo viên nêu thêm những câu hỏi để học sinh nói về ích
lợi của động vật, cách chăm sóc và bảo vệ những loài động vật, nhất là những loài
vật có nguy cơ bị tuyệt chủng. Cuối cùng, giáo viên kết luận, giáo dục bảo vệ môi
trường.
 Giải pháp 2 : Hình thức quan sát thực nghiệm
Đối với những bài ôn tập về chủ đề Thực vật, Bầu trời và mặt đất, giáo
viên tổ chức cho các em học tập ngoài vườn trường để các em tự khám phá các loại
cây trong vườn. Hoặc giáo viên tổ chức cho học sinh ra sân trường để quan sát mặt
trời, bầu trời ban ngày (tránh lúc nắng to),… Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, các
em sẽ tự tìm hiểu để nhận biết được tên, hình dạng, kích thước, cấu tạo bộ phận
(rễ, thân, lá, hoa, quả ) của từng loại cây, cây thân cứng, cây thân mềm, cây sống
trên cạn, cây sống dưới nước, tác dụng của mỗi loại cây … Các em còn biết thêm
được bầu trời ban ngày như thế nào, tác dụng của nắng, …
Với hình thức học tập này, học sinh đã được tận mắt, tận tay khám phá, tự
chiếm lĩnh những điều mới lạ để hiểu biết hơn về thế giới xung quanh nên tiết học
đã sinh động hơn, học sinh học tập hứng thú hơn.
 Giải pháp 3 : Tổ chức các trò chơi học tập

Để kiểm tra kiến thức về đời sống tự nhiên của học sinh đồng thời tạo thêm
sự sinh động, hứng thú học tập, giáo viên có thể áp dụng các trò chơi học tập vào
tất cả các tiết dạy trong môn này. Các trò chơi thường hay sử dụng khi dạy môn
này là : Hát bài hát có tên con vật ( tên loài cây, loài hoa, loại quả,… ), Đố bạn con
gì ?, Bắt chước tiếng con vật, …
Ví dụ 1 : Trò chơi “Hát bài hát có tên con vật” trong tiết ôn tập về chủ đề
Động vật. ( 20 phút )
Cách chơi: GV chia HS thành 3 đội chơi, 3 đội rút thăm xem đội nào hát
trước. Mỗi đội phải hát được một đoạn (trong một bài hát) có nêu tên con vật nào
đó. Đội 1 hát xong chỉ định đội 2 hát, đội 2 hát xong chỉ định đội 3,… trò chơi cứ
thế diễn ra. Nếu sau một phút mà đội nào không hát được một đoạn có nêu tên con
vật thì đội đó sẽ thua. Nếu sau một thời gian quy định mà ba đội không tìm ra được
đội thắng cuộc thì ba đội sẽ hòa.
Ví dụ 2 : Trò chơi “Chung sức” : Trò chơi này củng cố được tất cả các mảng
kiến thức đã học.
Cách chơi : Giáo viên tổ chức cho học sinh chơi nhiều lượt. Mỗi lượt 2 học
sinh đứng đấu lưng vào nhau, 1 em nhìn lên bảng, 1 em quay mặt xuống lớp học,
tất cả học sinh dưới lớp làm giám giảo. Phía trên bảng là các biểu tượng chứa tên
các sự vật hiện tượng. Từng tên sự vật hiện được lật ra, học sinh quay mặt phía
bảng có nhiệm vụ gợi ý, hay miêu tả thế nào đó để học sinh quay mặt xuống dưới
nói tên được sự vật hiện tượng ấy. Nếu nói đúng giám khảo thưởng tràng pháo tay,
nếu sai thì phải nhảy lò cò xuống chỗ ngồi. Cứ như vậy cho đến hết thời gian chơi.

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

10


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

Trước đây, khi dạy môn này ở buổi 2, giáo viên chỉ cho học sinh ôn lại kiến
thức của buổi chính bằng hình thức hỏi - đáp những câu hỏi nằm trong phạm vi
sách giáo khoa hoặc cho học sinh làm bài tập trong vở bài tập. Với cách dạy trên,
học sinh học tập khá mệt mỏi, hiệu quả giáo dục chưa cao. Với những hình thức tổ
chức dạy học mới này, học sinh tham gia vào hoạt động rất hào hứng, tích cực.
Chính vì vậy, sự hiểu biết về đời sống của học sinh ngày một phát triển.
2.3 Nhóm giải pháp để hình thành kĩ năng sống
Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lí - xã hội cơ bản giúp cá nhân tồn tại và
thích ứng với cuộc sống, giúp cá nhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách
thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại. Kĩ năng sống đơn giản là tất cả điều
cần thiết học sinh phải biết để có khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra
hàng ngày trong cuộc sống.
Ở học sinh tiểu học, kĩ năng sống của các em còn đơn giản. Đó là các kĩ
năng giao tiếp bằng ngôn ngữ, kĩ năng giao tiếp không lời, kĩ năng thuyết trình và
nói được những câu đơn giản trước đám đông, kĩ năng từ chối, kĩ năng hợp tác, kĩ
năng tổ chức và làm việc theo nhóm, kĩ năng chăm sóc bản thân, kĩ năng tự phục
vụ…
a/ Mục tiêu của giải pháp :
Dạy buổi 2, ngoài việc ôn tập củng cố và nâng cao kiến thức về Toán, Tiếng
Việt, đời sống xã hội tự nhiên thì việc rèn kĩ năng sống cho các em cũng hết sức
quan trọng. Đây là vấn đề mà hiện nay xã hội đang quan tâm. Bởi nhẽ phần lớn
học sinh hiện nay thường phụ thuộc vào sự chăm sóc của cha mẹ nên rất nghèo kĩ
năng sống, không biết áp dụng kiến thức đã học vào thực tiễn cuộc sống một cách
linh hoạt.Các em có thể rất giỏi về sử dụng các thiết bị điện tử… nhưng vẫn chưa
biết quét nhà, chưa biết nấu nước, chưa biết cảnh giác và tự bảo vệ mình khi gặp kẻ
xấu, chưa mạnh dạn trước đám đông,… Chính vì vậy giáo dục cho học sinh kĩ
năng sống là một nhiệm vụ hết sức quan trọng đối với giáo viên.
Bên cạnh việc thực hiện trong quá trình giảng dạy ở buổi 1, có nhiều giải
pháp để rèn kĩ năng sống cho học sinh trong buổi 2 như: rèn kĩ năng sống thông
qua các tiết ôn tập của môn học; rèn kĩ năng sống thông qua tổ chức các tiết sinh

hoạt tập thể và trong các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, …
b/ Cách thức tiến hành : Ta có thể tiến hành theo hai giải pháp
 Giải pháp 1 : Rèn kĩ năng sống thông qua việc lồng ghép vào trong các
bài ôn tập trên lớp.
- Phối hợp với ôn tập kiến thức trong các tiết học ở buổi 2, dựa vào nội dung
bài dạy giáo viên có thể tổ chức các hình thức hoạt động như: sắm vai xử lí tình
huống, phân vai dựng hoạt cảnh, bày tỏ thái độ, xử lí những tình huống toán học
trong thực tế,… để từ đó hình thành cho các em một hay nhiều kĩ năng nào đó, góp
phần hoàn thiện nhân cách cũng như giúp cho học sinh có thêm những kinh
nghiệm trong cuộc sống.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

11


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

* Đối với môn Tiếng Việt : Thông qua các bài Tập đọc giáo dục cho các em
hoàn thiện nhân cách đạo đức, thông qua môn Tập làm văn và Luyện từ và câu,
giáo dục cho các em kĩ năng giao tiếp, ứng xử qua từng lời ăn tiếng nói….
Ví dụ : Khi dạy bài tập làm văn kể chuyện ( dạng văn nói ), giáo viên thường
tổ chức cho các em kể theo nhóm với hình thức lần lượt từng em kể, các em khác
lắng nghe bổ sung ý kiến cho bạn, sau đó vài học sinh lên kể trước lớp. Với hình
thức trên, ngoài việc giúp các em nâng cao hiệu quả học tập, giáo viên còn rèn cho
các em kĩ năng làm việc hợp tác, kĩ năng giao tiếp mạnh dạn, tự tin.
* Đối với môn Toán : chủ yếu giáo dục cho học sinh kĩ năng sống khoa học;
biết tiết kiệm, biết quý trọng thời giờ; kĩ năng giao tiếp, ứng xử; kĩ năng tính toán
phù hợp, có khả năng tư duy logic, biết vận dụng đo lường vào thực tế, …Để hình
thành kĩ năng này, giáo viên có thể tổ chức trò chơi cho học sinh ngay trong từng
tiết học hoặc thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp.

Ví dụ : Khi dạy bài Tiền Việt Nam, giáo viên có thể tổ chức trò chơi “Em đi
chợ”. ( Phụ lục 3 )
Cách tiến hành :
Bước 1 : GV chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm có một bạn làm ban giám
khảo. Giáo viên phát cho mỗi nhóm một số đồ vật cùng với những đồ vật mà giáo
viên đã dặn học sinh chuẩn bị mang theo, một số loại tiền có mệnh giá trong phạm
vi đã và đang học, một chiếc bàn để bày hàng bán. Mỗi nhóm sẽ bày bán những
gian hàng khác nhau : nhóm bán đồ dùng học tập, bình hoa,… ; nhóm bán các loại
bánh kẹo, trái cây; nhóm bán các loại đồ chơi…những mặt hàng này đều có niêm
yết giá.
Bước 2 : Học sinh tham gia trò chơi, đóng vai người bán và người mua.
Giáo viên đi theo dõi các em chơi để cuối cùng có lời nhận xét chung.
Bước 3 : Giáo viên tập trung lớp, ban giám khảo đánh giá quá trình mua bán
của các bạn. Giáo viên nhận xét về cuộc chơi của các em. Từ đó giáo dục cho các
em khi mua hàng phải chọn những thứ thật cần thiết mới mua, tránh lãng phí tiền,
biết mua những mặt hàng còn hạn sử dụng, … Người mua hàng và người bán hàng
phải tính toán, kiểm tiền cẩn thận. Đặc biệt, giáo viên cần giáo dục các em cách
giao tiếp giữa người bán hàng với người mua hàng (xưng hô phải lịch sự, nói năng
nhỏ nhẹ, thân thiện, gây cảm tình tốt giữa người mua và người bán).
Thông qua trò chơi này, ngoài việc củng cố kiến thức về tiền Việt Nam, giáo
viên còn rèn cho các em kĩ năng tính toán trong thực tiễn cuộc sống, biết chi tiêu
khoa học để các em vận dụng vào đời sống hàng ngày của mình. Hơn nữa thông
qua trò chơi còn rèn cho các em kĩ năng giao tiếp trong cuộc sống.
* Đối với môn Tự nhiên và Xã hội :
Ở môn học này, cần giáo dục cho học sinh kĩ năng tự chăm sóc sức khỏe bản
thân, ứng xử hợp lí trong đời sống để phòng chống một số bệnh tật và tai nạn ; biết
loại bỏ những trò chơi nguy hiểm thay vào đó là những trò chơi dân gian lành
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

12

SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

mạnh; biết yêu thương, quan tâm, chăm sóc những người thân trong gia đình bằng
khả năng và điều kiện của mình, tránh lối sống dựa dẫm, ỷ lại vào người khác ; biết
yêu thiên nhiên, trường học, quê hương; biết chăm sóc và bảo vệ vật nuôi, cây
trồng…
Với môn học này, giáo viên giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua
hoạt động trò chơi, đi tham quan, sưu tầm tranh ảnh vật thật, trồng và chăm sóc các
cây trong vườn trường, vệ sinh trường lớp, vẽ tranh cổ động, …
Ví dụ : Khi dạy về chủ đề Vệ sinh môi trường, giáo viên cho học sinh hiểu
được môi trường không những tạo ra vẻ mĩ quan mà nó còn có tầm quan trọng đối
với đời sống sức khỏe con người. Sống trong môi trường trong lành, con người sẽ
được khỏe mạnh còn sống trong môi trường bị ô nhiễm con người sẽ bị mắc những
bệnh về được hô hấp, tiêu hóa, thần kinh,….
Để tăng hiệu quả giáo dục, sau mỗi bài học tôi thường cho học sinh thực
hành vận dụng.( Phụ lục 4 )
Cách thực hiện :
Bước 1 : Liên hệ thực tế: Cho học sinh quan sát và nhận xét về cảnh quan sư
phạm xung quanh lớp và trường mình, cần phải làm thêm điều gì để có được một
môi trường theo ý muốn.
Bước 2 : Giáo viên chia nhóm, cho học sinh lao động vệ sinh lớp học, làm
các việc quét mạng nhện, lau chùi bàn ghế; nhổ cỏ, nhặt rác xung quanh lớp học;
trồng thêm một số cây cảnh, chăm sóc các cây đã có sẵn (tưới, bắt sâu, nhổ cỏ);
trang trí lớp học, bảng sản phẩm,… Trong quá trình lao động, nhóm nào làm xong
trước sẽ giúp đỡ nhóm chưa xong để hoàn thành công việc.
Bước 3 : Giáo viên tập trung lớp và cho học sinh phát biểu cảm tưởng sau
khi đã làm xong vệ sinh trường lớp. Từ đó, các em nhận ra được lợi ích, ý nghĩa
của việc mình làm và tầm quan trọng của môi trường đối với đời sống con người.

Thông qua việc thực hành lao động, học sinh không chỉ được giáo dục lối
sống sạch sẽ, thân thiện với môi trường mà còn được rèn kĩ năng phối hợp nhóm
để vận dụng vào cuộc sống lao động sau này.
* Đối với môn Đạo đức :
Ở môn này, kĩ năng sống của các em chủ yếu là ứng xử, giao tiếp, thói quen
hành vi đúng, kĩ năng phân tích lựa chọn và giải quyết vấn đề hợp lí… Vì vậy, giáo
viên thường cho các em xử lí tình huống hoặc cho các em thực hành vận dụng để
phân biệt, nhận định đâu là hành vi đúng, đâu là hành vi sai. Từ đó các em có thói
quen vận dụng hành vi đúng vào cuộc sống của mình, biết tránh hoặc sửa chữa
những hành vi sai trái, không đúng với chuẩn mực đạo đức.
Ví dụ : Khi dạy ôn tập bài Tự làm lấy việc của mình, giáo viên cho học
sinh thực hành tự bao bìa sách vở của mình ngay tại lớp, từ đó giáo dục cho học
sinh kĩ năng tự phục vụ bản thân, không dựa dẫm ỷ lại vào người khác.

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

13


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

* Đối với những môn học có GV dạy chuyên, GV phải biết phối kết hợp với
GV bộ môn trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua sổ bàn giao
học tập, qua các buổi sinh hoạt chuyên môn tổ khối.
 Giải pháp 2 : Rèn kĩ năng sống thông qua việc lồng ghép vào trong các
tiết sinh hoạt tập thể, sinh hoạt Sao nhi đồng, những buổi ngoại khóa, những hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp của nhà trường.
- Trong những tiết sinh hoạt tập thể, giáo viên có thể lồng ghép vào giảng
dạy Nha học đường, An toàn giao thông.
+ Đối với Nha học đường, ngoài việc hướng dẫn bằng lí thuyết, giáo viên

cho học sinh thực hành trên mô hình. Sau đó giáo viên kết hợp với y tế học đường
tổ chức cho các em thực hành chải răng. Từ đó rèn cho các em kĩ năng chải răng
đúng cách và có ý thức giữ gìn vệ sinh răng miệng. ( Phụ lục 5 )
+ Đối với An toàn giao thông, giáo viên cho học sinh diễn tiểu phẩm mang
tính giáo dục về ATGT, từ đó hình thành cho các em hình thành cho các em các kĩ
năng sống : kĩ năng phán đoán ( lường trước các mức độ có thể xảy ra để tránh ),
kĩ năng giải quyết vấn đề ( khi gặp những tình huống về giao thông phải biết cách
xử lí cho phù hợp ), kĩ năng phê phán ( lên án những hành vi vi phạm ATGT : đi
hàng đôi hàng 3, đi không đúng phần đường quy định, lạng lách, không đội mũ bảo
hiểm khi ngồi trên mô tô xe máy), kĩ năng lựa chọn những hành vi, những việc làm
đúng để thực hiện văn hóa giao thông…( Phụ lục 6)
- Trong những tiết sinh hoạt Sao nhi đồng, giáo viên cũng có trách nhiệm ra
theo dõi quan sát các em sinh hoạt như thế nào, có biết vâng lời các anh chị phụ
trách Sao hay không, có ý thức kỉ luật tốt trong sinh hoạt không để từ đó có biện
pháp uốn nắn kịp thời. ( Phụ lục 7)
- Thông qua những buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm, giáo
viên giáo dục các em kĩ năng sống của một người công dân tích cực, thể hiện bằng
các việc làm cụ thể của bản thân để thực hiện các chủ điểm giáo dục đó.
Ví dụ : Chủ điểm của tháng 11 là “Kính yêu thầy cô giáo”, qua hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp, bằng các hình thức: thi văn nghệ, trang trí lớp học
xanh-sạch-đẹp, hoa điểm 10,… giúp các em thấy được vai trò của thầy cô giáo, ý
nghĩa của ngày 20/11, qua đó cũng hình thành cho học sinh ý thức “Tôn sư trọng
đạo”. Từ đó giáo dục các em trong cuộc sống phải luôn kính trọng và biết ơn
những người đã dạy bảo mình những điều hay lẽ phải… (Phụ lục 8)
Trong buổi 2, giáo viên sẽ cho học sinh lớp mình tiến hành thực hiện chuẩn
bị các nội dung trên trước khi tham gia chung với nhà trường, từ đó chất lượng các
buổi sinh hoạt tập thể, hoạt động ngoài giờ lên lớp tăng lên thấy rõ.

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

14


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

IV. KẾT QUẢ:
Những giải pháp của đề tài này đã được bắt đầu thực hiện từ năm học 2008 –
2009 với mực độ hạn chế, chính thức áp dụng vào năm học 2009 – 2010. Dưới đây
là số liệu đối chiếu kết quả của các năm học.
 Về kết quả học tập :
Năm học

Sĩ
số

Giỏi
SL %

Khá
SL %

TB
SL %

Yếu
SL %

HỌC 2007- 2008
LỰC

34

8

23,5 12 35,3 13 38,2

1

2008- 2009

34

10 29,4 13 38,2 11 32,4

0

2009- 2010

36

14 38,9 13 36,1

2010- 2011

38

19

2011- 2012

38

9

25

0

15 39,5

4

10,5

0

24 63,2 12 31,6

2

5,2

0

50

Ghi chú

Năm chưa
2,9 thực hiện giải

pháp
Năm
bước
đầu thực hiện
Năm
thực
hiện giải pháp
chính thức
Năm tiếp tục
thực hiện giải
pháp
Năm tiếp tục
thực hiện giải
pháp, có điều
chỉnh bổ sung

- Qua đối chiếu kết quả của các năm, ta thấy, từ khi thực hiện đề tài, kết quả
học tập được nâng lên rõ rệt.Tỉ lệ học sinh giỏi và học sinh khá tăng lên rất nhiều,
tỉ lệ học sinh trung bình đã giảm xuống, không còn tình trạng học sinh yếu, ngồi
nhầm chỗ. Đặc biệt qua kì thi giải toán Violympic trên mạng Internet của năm học
2011 – 2012, lớp 3B do tôi phụ trách có 1 em đã đạt giải nhất cấp Tỉnh, 2 giải nhất
cấp Huyện, 3 giải khuyến khích cấp Huyện.
- 100% HS biết cách tự học, tự đánh giá kết quả học tập của mình, của bạn.
Thông qua hoạt động nhóm, các em biết hợp tác nhau trong học tập, biết ganh đua
một cách lành mạnh.
- Xây dựng được 19 đôi bạn ( 1 giỏi kèm 1 yếu ) giúp đỡ nhau trong học tập.
- 100% HS biết sắp xếp thời gian biểu ở nhà, ở trường một cách hợp lí, khoa
học. Các em biết chuẩn bị trước bài ở nhà, thực hiện nề nếp truy bài đầu giờ, làm
cho phong trào thi đua học tập của lớp ngày một đi lên, dẫn đầu khối Ba trong nhà
trường và thường được tuyên dương trong buổi chào cờ sáng thứ hai đầu tuần.

(Đầu năm học, lớp 3B là lớp yếu trong khối).
 Về kết quả rèn luyện hạnh kiểm :
- Học sinh đã chấp hành tốt nội quy của nhà trường, đi học đều và đúng giờ,
biết giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

15


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

- Các em đã biết hiếu thảo với ông bà cha mẹ, kính trọng, lễ phép với thầy
cô giáo và người lớn tuổi .
- Biết ăn ngủ, học tập theo hướng dẫn của giáo viên và bố mẹ; biết giữ vệ
sinh cá nhân.
- Các em đã biết giữ gìn, bảo vệ tài sản của lớp của trường, tham gia tốt
phong trào xây dựng trường lớp xanh-sạch-đẹp.
- 100% HS biết đoàn kết, giúp đỡ nhau trong lao động, trong các phong trào
thi đua.
Cụ thể :
+ Các em trồng và chăm sóc 18 chậu cây cảnh treo xung quanh hành lang
lớp học, tạo môi trường học tập xanh sạch đẹp.
+ Sưu tầm, trồng và chăm sóc nhiều cây thuốc quý, cây cảnh đẹp ở vườn
thực vật của trường.
+ Các em tự đóng góp, ủng hộ áo trắng, sách vở cho các bạn nghèo trong
lớp, trong trường và Liên Đội bạn với số tiền là 2.500.000 đồng.
+ Các em biết lập kế hoạch, tổ chức, điều hành các buổi hoạt động ngoài giờ
lên lớp một cách cụ thể, khoa học và đã thực hiện thành công các buổi hoạt động
ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm năm học.
+ Thông qua các buổi hoạt động ngoài giờ lên lớp, các em biết tuyên truyền,

phòng tránh các tệ nạn xã hội, tuyên truyền về ATGT, ATTP, và bảo vệ môi
trường bằng các bức tranh sinh động được treo dọc hành lang các lớp học trong
nhà trường.
 Về kĩ năng sống :
- Một số em nhút nhát, chưa tự tin trong học tập, trong giao tiếp nay các em
đã nhanh nhẹn, hoạt bát, giao tiếp mạnh dạn tự tin hơn. ( Tiêu biểu như em Quỳnh
Anh, em Gia Bảo từ một HS hết sức nhút nhát nay đã là nhóm trưởng điều khiển
nhóm hoạt động.)
- Loại trừ được 100% hiện tượng nói tục, chửi thề trong nhà trường, các em
giao tiếp một cách văn minh, lịch sự với bạn bè thầy cô và mọi người.
- Các em đã biết tự chăm sóc bản thân, tự làm lấy công việc của mình, sống
tự lập hơn, không dựa dẫm ỷ lại vào người khác. Cụ thể :
+ Tự gấp mùng, chiếu, chăn , gối mỗi khi ngủ dậy ở trường ( có sự giám sát
của tổ trưởng )
+ Tự rửa tay, đánh răng trước và sau khi ăn.
+ Biết trao đổi với cô giáo mỗi khi các em bị đau ốm, tai nạn,…
- Các em biết nhận định một số biểu hiện trong cuộc sống để phòng tránh
không bị kẻ gian lợi dụng, mua chuộc làm việc xấu.
- Các em có óc thẩm mĩ hơn trong cách ăn mặc, trang trí lớp học cũng như
trình bày sách vở. Cuối năm học qua, lớp đạt giải nhất về trang trí lớp học xanh

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

16


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

sạch đẹp theo tiêu chí xanh sạch đẹp mà sản phẩm đều do các em tự làm, tự trang
trí.

Khi áp dụng cho các lớp khác trong khối thì cũng đã thu được kết quả rất
đáng khích lệ. Học sinh của các lớp học tập tiến bộ hơn, ngoan ngoãn, tham gia
vào mọi hoạt động tích cực hơn, đặc biệt kĩ năng sống của các em ngày một hoàn
thiện hơn so với những năm học trước.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Từ kết quả của việc vận dụng linh hoạt một số hình thức của hoạt động
ngoài giờ lên lớp vào dạy các tiết dạy buổi 2, tôi rút ra được một số kinh nghiệm
sau:
- Giáo viên cần tạo cho học sinh niềm vui, hứng thú khi học buổi 2. Bất kì
việc gì nếu có hứng thú thì việc thực hiện mới đem lại hiệu quả cao. Để học sinh
có hứng thú khi học buổi 2, giáo viên cần động viên khích lệ bằng những câu nói,
cử chỉ nhẹ nhàng, tuyệt đối không được chê bai các em. Thường xuyên áp dụng
các hình thức trò chơi vào học tập để các em thoải mái, vui tươi, hứng thú học tập
hơn.
- Giáo viên cần được phát huy vai trò chủ động, sáng tạo, tích cực tìm tòi,
vận dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy để giờ học nhẹ nhàng, sinh động và
đạt hiệu quả cao.
- Giáo viên cần chú ý đến đối tượng học sinh khác nhau để vận dụng các
hình thức dạy học khác nhau nhằm đem lại hiệu quả thiết thực.
- Đặc biệt, khi dạy buổi 2, giáo viên cần chú trọng đến việc rèn kĩ năng sống
cho học sinh.
- Một điều kiện hết sức quan trọng là phải có sự ủng hộ, giúp đỡ nhiệt tình
của lãnh đạo nhà trường thì việc dạy buổi 2 mới thu được kết quả như mong muốn.
VI. KẾT LUẬN
Việc dạy 2 buổi/ngày ở Tiểu học là một yêu cầu quan trọng. Nhiệm vụ quan
trọng nhất của buổi 2, ngoài việc giúp các em củng cố, khắc sâu và mở rộng kiến
thức các môn học còn giúp các em có kĩ năng sống để có khả năng thích ứng với
những thay đổi diễn ra trong cuộc sống hàng ngày.
Đề tài “ Nâng cao hiệu quả của việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường
Tiểu học Bán trú Cao Bá Quát” đã phần nào đáp ứng được những yêu cầu trên.

Với việc vận dụng linh hoạt các nhóm giải pháp của đề tài, chúng ta vừa cung cấp
được kiến thức, vừa rèn được kĩ năng sống cho học sinh. Mặt khác, còn tạo được
không khí học tập vui vẻ, nhẹ nhàng, phù hợp với tâm sinh lí học sinh tiểu học.
Việc áp dụng các giải pháp của đề tài bước đầu đã đạt được nhiều kết quả
đáng khích lệ. Đề tài trên đang từng bước được triển khai nhân rộng trong nhà
trường. Từ năm học 2009 – 2010 đến nay, việc áp dụng đề tài này đã giúp cho nhà
trường tiếp tục đạt được nhiều thành tích cao, xứng đáng là lá cờ đầu của bậc Tiểu
học trong huyện.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

17


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

VII. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG:
Chính vì những hiệu quả đã thu được từ những giải pháp trên của đề tài nên
tôi có đề xuất, khuyến nghị như sau :
- Ngành giáo dục cần tăng cường khuyến khích các trường tổ chức dạy học 2
buổi/ngày cho học sinh.
- Ngành giáo dục cần tổ chức các chuyên đề về việc dạy học buổi 2 cho tất
cả các giáo viên được tập huấn nhằm đem lại hiệu quả cao cho việc dạy học và
giáo dục học sinh.
- Những giải pháp trên của đề tài đều có khả năng ứng dụng trong thực tiễn,
dễ thực hiện và dễ đi vào hoạt động giáo dục học sinh nên có thể áp dụng rộng rãi
những giải pháp trên cho tất cả các trường dạy 2 buổi/ngày trong toàn huyện.
Trảng Bom ngày 20 tháng 05 năm 2012
Người viết đề tài

Nhận xét của Hội đồng xét cơ sở

Đạt hay không đạt:...........
Xếp loại:...............(Nếu có)
.....................................................
Ngày .... tháng .... năm 2012
Xác nhận của Hội đồng xét cơ sở
Hiệu trưởng - CTHĐ

Phạm Thị Ngọc Bích

Nhận xét của Hội đồng thẩm định Ngành GD&ĐT
Đạt hay không đạt:...........
Xếp loại:...............(Nếu có)
.....................................................
Ngày .... tháng .... năm 2012
Xác nhận của Hội đồng thẩm định
Trưởng phòng - CTHĐ

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

18


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Giáo dục học Tiểu học 1 – Tác giả : Đặng Vũ Hoạt, Phó Đức Hòa –
NXB Đại học Sư phạm – năm 2004.
2. Các trò chơi học toán lớp 1, 2, 3 – Tác giả : PGS.TS. Đào Thái Lai, PGS.TS. Vũ
Quốc Chung, ThS. Nguyễn Thị Hồng Hà, TS. Phạm Thanh Tâm – NXB Giáo dục
– năm 2008.

3. Hoạt động ngoài giờ lên lớp có nội dung thân thiện với môi trường ( dành cho
giáo viên tiểu học) – Tác giả Ngô Thị Tuyên – NXB Giáo dục Việt Nam- năm
2009.
4. Sách giáo viên, sách giáo khoa lớp 3 ( các môn )
5. Sách Toán nâng cao lớp 3 – Tác giả : Vũ Dương Thụy, Nguyễn Danh Ninh NXB Giáo dục – năm 2006.
6. Tự luyện Violympic Toán 3 – Tác giả : Phạm Ngọc Định, Nguyễn Thị Mỵ, Lê
Thống Nhất - NXB giáo dục Việt Nam.
7. Vở Bài tập nâng cao Từ và Câu lớp 3 – Tác giả : GS.TS. Lê Phương Nga, TS.
Lê Hữu Tỉnh – NXB Đại học Sư phạm – năm 2008.

Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

19


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

PHỤ LỤC 1

Hình ảnh lớp 3B đang chơi trò chơi “Tạo số” trong giờ học toán buổi 2.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

20


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

PHỤ LỤC 2

Hình ảnh học sinh lớp 3B đang xem phim Thế giới động vật vào giờ TN&XH

buổi 2.
PHỤ LỤC 3

Trò chơi “Đi chợ ” trong giờ học toán buổi 2 để rèn kĩ năng sống cho học sinh.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

21


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

PHỤ LỤC 4

Hình ảnh lớp 3B đang vệ sinh, trang trí lớp học.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

22


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

PHỤ LỤC 5

Hình ảnh lớp 3B đang cùng học sinh toàn trường thực hành chải răng.
PHỤ LỤC 6

Học sinh lớp 3B đang diễn tiểu phẩm “Tiếng động trong đêm” trong hội thi
giáo dục ATGT.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

23


SKKN: Nâng cao hiệu quả việc dạy buổi 2 cho học sinh lớp 3 ở trường TH Bán trú Cao Bá Quát

PHỤ LỤC 7

Hình ảnh lớp 3B đang tham gia sinh hoạt Sao nhi đồng.
PHỤ LỤC 8

Tiết mục múa “Trống cơm” do các diễn viên “nhí” lớp 3B trình bày trong hội thi
văn nghệ chào mừng ngày 20-11.
Phạm Thị Ngọc Bích – Trường Tiểu họcBán trú Cao Bá Quát, Trảng Bom

24