Nghiên cứu khoa học siêu âm chuẩn đoán gan nhiễm mỡ, rối loạn lipit máu

I. Đặt vấn đề:
Nhiều nước trên thế giới đang phải đối mặt với thách
thức về số lượng người cao tuổi ngày càng gia tăng. Ở
Châu Á và Việt Nam cũng không tránh khỏi quy luật đó.
Ở nước ta kinh tế khoa học kĩ thuật đang phát triển,
người già chiếm một tỉ lệ cao trong xã hội. Và việc chăm
sóc người già ngày càng được chú trọng hơn. Người già
hay mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp, đột quỵ…gây tử
vong. Căn nguyên dẫn đến các bệnh nêu trên chính là do
rối loạn lipid máu. Đóng vai trò rất quan trọng vào sự
chuyển hóa lipip ở máu là gan. Một trong những bệnh
thường gặp là bệnh gan nhiễm mỡ. Gan nhiễm mỡ là khối
lượng mỡ chiếm 10 – 40% khối lượng gan ( Theo Giáo sư
Nguyễn Hữu Mô Trưởng khoa sinh lý bệnh – Học viện
Quân Y nghiên cứu).
Để tìm hiểu mối tương quan giữa các thành phần
lipid với mức độ nhiễm mỡ gan góp phần vào công tác
điều trị. Tại Bệnh viện Y Học Cổ Truyền Vĩnh Phúc,chúng
tôi tiến hành đề tài “ Siêu âm đánh giá gan nhiễm mỡ và
nghiên cứu rối loạn lipid máu ở người cao tuổi”.


Với mục tiêu:
• 1. Xác định tỷ lệ gan nhiễm mỡ , tỷ lệ rối loạn lipid
máu ở người cao tuổi đến khám và điều trị tại bệnh
viện Y Học Cổ Truyền Vĩnh Phúc.
• 2. Mối tương quan giữa gan nhiễm mỡ với thành
phần lipid máu và tuổi.

II. Đối tượng nghiên cứu:
• 300 người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên đến khám và điều
trị tại BV YHCT Vĩnh Phúc. Có làm bilan lipid máu và
siêu âm bụng tổng quát chuẩn đoán từ tháng 5/2015
đến tháng 5/2016.
• Đối tượng loại trừ: Người xơ gan, viêm gan, béo phì,
người uống rượu bia nhiều, tiểu đường, HC Cushing,
người dùng thuốc có ảnh hưởng tới CHLP máu….
• Xét nghiệm làm bilan lipid máu: chọn bệnh nhân có
RLLP máu theo tiêu chuẩn của LCEP, ATPIII ( 5/2011)
• Tiêu chuẩn đánh giá mức độ gan nhiễm mỡ theo “ Siêu
âm bụng tổng quát” của Nguyễn Phước Bảo Quân.


III. Phương tiện nghiên cứu:

Máy siêu âm Hitachi 5500,
đầu dò coverd 3,5mhz.

Máy xét nghiệm hóa sinh X7.
xét nghiệm các chỉ số TG, CHO, DHL-ch,
LDL- ch. Thuốc thử của hang…


IV. Phương pháp nghiên cứu
•
•








Phương pháp cắt ngang mô tả
Phương pháp đánh giá:
Tiêu chuẩn chẩn đoán gan nhiễm mỡ: Dựa trên độ hồi âm và độ hút
âm gia tăng chia gan nhiễm mỡ thành 3 mức độ trên siêu âm ( Theo
siêu âm bụng tổng quát của Nguyễn Phước Bảo Quân).
+ Độ 1: Tăng nhẹ độ hồi âm lan tỏa nhu mô, mức hút âm nhỏ, xác định
được cơ hoành và bờ đường tĩnh mạch trong gan.
+ Độ 2: Lan tỏa độ hồi âm gia tăng và độ hút âm nên khả năng nhìn
thấy bờ các tĩnh mạch trong gan và cơ hoành giảm.
+ Độ 3: Gia tăng độ hồi âm, tăng độ hút âm, không thấy rõ bờ đường
tĩnh mạch gan và cơ hoành.
Gan nhiễm mỡ khu trú: tăng hồi âm hút âm không đồng đều, danh
giới giữa vùng gan nhiễm mỡ và nhu mô gan bình thường không có
hiệu ứng choán chỗ vùng lân cận.


 Định lượng bilan lipid máu: Mẫu máu tĩnh mạch 2ml lấy vào buổi sáng,
khi chưa ăn sáng và cách bữa ăn tối hôm trước 12 giờ cho tất cả đối
tượng nghiên cứu. Định lượng bilan lipid gồm: Cholesterol toàn phần
(CT), Triglyceride (TG), HDL-c và LDL-c theo phương pháp so màu
enzym, phân tích kết quả trên máy sinhhóa tự động hiệu Máy xét
nghiệm hóa sinh X7.


V. Kết quả và bàn luận
• 1. Kết quả:

•

BẢNG 1 : GAN NHIỄM MỠ THEO TUỔI

Độ tuổi
Nhóm

Độ I
Độ II
Độ III
GNMKT
p

60 – 70
n
%

70 – 80
n
%

>80
n

%


BẢNG 2 : GAN NHIỄM MỠ THEO GIỚI TÍNH
Độ tuổi
Nhóm

Độ I
n
%

Tỷ lệ
chung
Nam
Nữ
p
GNMKT: Gan nhiễm mỡ khu trú

Độ II
Độ III GNMKT
n
% n % n
%


BẢNG 3: PHÂN BỐ RLLP MÁU THEO GIỚI
Chỉ Số
Cho
TG
HDL-ch
LDL-ch

Nam
n
%

Nữ
n

Chung
% n
%

p


Bảng 4: Phân bố lipid máu theo tuổi.
Chỉ Số
Cho
TG
HDL-ch
LDL-ch
p

60 - 69
n
%

70 - 79
n
%

>= 80
n

%

Bảng 5: Tương quan Gan nhiễm mỡ và
RLLP máu.
Bilan Lipid máu
Cho
TG
HDL – Cho
LDL – Cho

Độ gan nhiễm mỡ


V. Kết luận


VI. Tài liệu tham khảo
• 1. Bệnh tim mạch người già ( viện não khoa –
NXB y học ) tác giả : PGS PTS Trần Đức Thọ.
• 2.Cẩm nang Siêu Âm ( NXB y học – Dịch giả Lê
Văn Tri 1998).
• 3.Siêu Âm Bụng Tổng Quát ( TS : Nuyễn Phước
Bảo Quân - NXB ĐH Huế).
• 4. Siêu Âm Bụng Tổng Quát ( PGS –TS :Phạm
Minh Thông – NXB y học ).
• 5.Bài giảng chương trình đào tạo Bác sĩ chuyên
khoa nọi tiết đái tháo đường( Hà Nội 2013).