Đề tài Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1
1.Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 9
2.Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 11
3.Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................. 11
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài .................................................................... 12
5. Giả thuyết khoa học .................................................................................... 12
6. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 12
7. Phương pháp nghiên cứu............................................................................. 13
8. Những đóng góp mới của đề tài .................................................................. 14
9. Kế hoạch nghiên cứu và tổ chức nghiên cứu .............................................. 14
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN NGHIỆP
VỤ SƢ PHẠM CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GIÁO DỤC THỂ
CHẤT TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM HÀ TÂY ............................... 15
1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................... 15
1.1.1. Những công trình nghiên cứu trong nước ............................................. 16
1.1.2 Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài .......................................... 17
1.2 Hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm trong quá trình đào tạo giáo viên
ở các trường Cao đẳng Sư phạm ..................................................................... 19
1.2.1 Khái niệm nghiệp vụ sư phạm .............................................................. 19
1.2.2 Vai trò của hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm trong quá trình đào
tạo giáo viên ở các trường sư phạm ................................................................ 20
1.2.3 Nội dung của hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm......................... 23
1.2.3.1 Giao tiếp sư phạm ............................................................................... 23
1.2.3.2 Trình bày bảng .................................................................................... 24
1.2.3.3 Diễn đạt bằng lời ................................................................................. 25
1.2.3.4 Xử lý tình huống sư phạm .................................................................. 26

Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

1.2.3.5 Soạn giáo án ....................................................................................... 26
1.2.3.6 Tập giảng ............................................................................................ 27
1.2.3.7 Chế tạo đồ dùng học tập ..................................................................... 27
1.2.3.8 Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm ........................................................... 27
1.2.3.9 Tổ chức Đoàn, Đội và hoạt động ngoại khóa .................................... 28
1.2.3.10 Thực tập sư phạm ............................................................................ 28
1.2.4 Các hình thức rèn luyện nghiệp vụ sư phạm.......................................... 29
1.2.4.1 Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên..................................... 29
1.2.4.2 Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm tập trung ............................................ 30
1.2.4.3 Hội thi nghiệp vụ sư phạm các cấp .................................................... 30
1.2.4.4 Thực tập sư phạm ................................................................................ 30
1.3 Một số khái niệm chương trình, các cách tiếp cận và nguyên tắc khi xây
dựng chương trình ........................................................................................... 33
1.3.1 Một số khái niệm chương trình .............................................................. 33
1.3.1.1 Chương trình giáo dục........................................................................ 33
1.3.1.2 Chương trình đào tạo........................................................................... 34
1.3.1.3 Chương trình giảng dạy....................................................................... 36
1.3.2 Các cách tiếp cận xây dựng chương trình .............................................. 37
1.3.2.1 Cách tiếp cận nội dung ........................................................................ 38
1.3.2.2 Cách tiếp cận mục tiêu ........................................................................ 38
1.3.2.3 Cách tiếp cận phát triển ....................................................................... 39
1.3.2.4 Cách tiếp cận tích hợp ......................................................................... 40
1.3.3 Nguyên tắc xây dựng chương trình ........................................................ 40
1.3.3.1 Đảm bảo mục tiêu đào tạo.................................................................. 40
1.3.3.2 Đảm bảo chất lượng đào tạo .............................................................. 43
1.3.3.3 Đảm bảo tính khoa học, tính cập nhật và tính khả thi. ..................... 43

1.3.3.4 Đảm bảo hiệu quả của chương trình .................................................. 44
1.3.3.5 Đảm bảo tính sư phạm của chương trình ............................................ 45


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

1.3.4 Các bước xây dựng chương trình dạy học ............................................ 46
1.4 Đặc trưng rèn luyện nghiệp vụ sư phạm trong đào tạo giáo viên Thể dục
thể thao ............................................................................................................ 49
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN NGHIỆP VỤ
SƢ PHẠM CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GIÁO DỤC THỂ
CHẤT TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM HÀ TÂY ............................... 50
2.1 Thực trạng các yếu tố liên quan đảm bảo chất lượng đào tạo giáo viên Thể
dục của trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây ..................................................... 51
2.1.1 Khái quát về trường cao đẳng sư phạm Hà Tây..................................... 51
2.1.2 Đội ngũ giảng viên Thể dục khoa Giáo dục Thể chất – Nhạc – Họa
trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .................................................................. 52
2.1.3 Cơ sở vật chất phục vụ đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất Khoa
Giáo dục thể chất – Nhạc – Họa trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .............. 53
2.2. Thực trạng kết quả rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây ....................... 55
2.3 Thực trạng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây với các nội dung
rèn luyện nghiệp vụ sư phạm .......................................................................... 58
2.3.1. Trình độ thể thao của sinh viên trước khi nhập trường......................... 58
2.3.2 Động cơ nghề nghiệp của sinh viên. ...................................................... 59
2.3.3 Nhận thức của sinh viên khoa Giáo dục thể chất đối với hoạt động rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm ................................................................................ 59
2.3.3.1 Nhận thức của sinh viên về tầm quan trọng của hoạt động rèn luyện

nghiệp vụ sư phạm .......................................................................................... 59
2.3.3.2 Nhận thức của sinh viên về nội dung rèn luyện nghiệp vụ sư phạm .. 61
2.3.3.3 Nhận thức của sinh viên về hình thức hoạt động nghiệp vụ sư phạm 63
2.3.3.4 Nhận thức của sinh viên về phương pháp đánh giá hoạt động rèn luyện
nghiệp vụ sư phạm .......................................................................................... 64


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

2.3.4 Thái độ (hứng thú) của sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể chất
trường CĐSP Hà Tây đối với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm ........ 64
2.3.4.1 Thái độ của sinh viên đối với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm .......65
2.3.4.2 Thái độ của sinh viên đối với nội dung hoạt động rèn luyện nghiệp vụ
sư phạm ........................................................................................................... 66
2.3.5 Hành vi (mức độ hoạt động) của sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể
chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây đối với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ
sư phạm ........................................................................................................... 69
2.3.5.1 Mức độ hoạt động của sinh viên đối với hoạt động rèn luyện nghiệp
vụ sư phạm ...................................................................................................... 69
2.3.5.2 Mức độ hoạt động của sinh viên đối với từng nội dung hoạt động rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm ................................................................................ 70
2.4 Thực trạng chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây.............. 75
CHƢƠNG 3: CẢI TIẾN CHƢƠNG TRÌNH RÈN LUYỆN NGHIỆP VỤ
SƢ PHẠM CHO SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GIÁO DỤC THỂ
CHẤT TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM HÀ TÂY ............................... 78
3.1 Nguyên tắc cải tiến chương trình ............................................................. 79
3.1.1 Đảm bảo mục tiêu đào tạo...................................................................... 79
3.1.2 Đảm bảo chất lượng đào tạo .................................................................. 79

3.1.3 Đảm bảo tính khoa học, cập nhật và khả thi ......................................... 80
3.1.4 Đảm bảo hiệu quả của chương trình ..................................................... 80
3.1.5 Đảm bảo tính sư phạm của chương trình .............................................. 80
3.2 Xây dựng chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên
chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây.............. 81
3.2.1 Chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên ngành
Giáo dục thể chất năm thứ 2 ........................................................................... 87


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

3.2.2 Chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên ngành
Giáo dục thể chất năm thứ 3 ........................................................................... 90
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................... 93
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Bảng 2.1: Đội ngũ giảng viên Thể dục khoa Giáo dục thể chất – Nhạc – Họa
trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .................................................................. 45
Bảng 2.2: Cơ sở vật chất phục vụ đào tạo chuyên ngành Giáo dục thể chất khoa
Giáo dục thể chất – Nhạc – Họa trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .................. 46
Bảng 2.3 Kết quả rèn luyện nghiệp vụ sư phạm K28; K29 chuyên ngành Giáo
dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .............................................. 55

Bảng 2.4 Kết quả rèn luyện nghiệp vụ sư phạm K30; K31 chuyên ngành Giáo
dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .............................................. 55
Bảng 2.5 Nguyên nhân ảnh hưởng tới kết quả rèn nghiệp vụ sư phạm của sinh
viên chuyên ngành Giáo dục thể chất ............................................................. 56
Bảng 2.6 Nhận thức của sinh viên về tầm quan trọng của hoạt động rèn luyện
nghiệp vụ sư phạm (n=86) .............................................................................. 60
Bảng 2.7 Nhận thức của sinh viên về tầm quan trọng của từng nội dung Rrèn
luyện nghiệp vụ sư phạm ................................................................................ 61
Bảng 2.8 Kết quả phỏng vấn về hình thức tổ chức hoạt động rèn luyện nghiệp
vụ sư phạm ...................................................................................................... 63
Bảng 2.9 Nhận thức của sinh viên về phương pháp đánh giá hoạt động rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm ................................................................................ 64
Bảng 2.10 Thái độ của sinh viên với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
......................................................................................................................... 65
Bảng 2.11 Thái độ của sinh viên đối với từng nội dung rèn luyện nghiệp vụ sư
phạm ................................................................................................................ 67
Bảng 2.12 Mức độ hoạt động của sinh viên đối với hoạt động rèn luyện
nghiệp vụ sư phạm .......................................................................................... 69
Bảng 2.13 Mức độ hoạt động của sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất
đối với từng nội dung rèn luyện nghiệp vụ sư phạm ...................................... 71


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Bảng 2.14 Thực trạng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
chuyên ngành giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây với các nội
dung rèn luyện nghiệp vụ sư phạm. ............................................................... 73
Bảng 2.15 Hiệu quả hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
K30; K31 ......................................................................................................... 75

Bảng 2.16 Những hạn chế trong chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư
phạm của sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư
phạm Hà Tây ........................................................................................ 76
Bảng 3.1 Kết quả phỏng vấn lựa chọn các biện pháp cải tiến chương trình rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất ......... 84
Bảng 3.2 Kết quả phỏng vấn lựa chọn các nội dung trong chương trình rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm cho từng năm học .................................................. 85


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1 Nhận thức về tầm quan trọng của sinh viên về tầm quan trọng
từng nội dung hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm .................................. 62
Biểu đồ 2.2 Thái độ của sinh viên đối với từng nội dung rèn luyện nghiệp vụ
sư phạm ........................................................................................................... 68
Biểu đồ 2.3 Thực trạng rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây .......................... 74


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

PHẦN MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Trong những năm qua, công tác đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm
đã tạo ra được một đội ngũ đông đảo tới hàng vạn giáo viên họ đã đóng góp
công sức to lớn vào sự nghiệp phát triển giáo dục ở nước ta. Trước yêu cầu

công nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước đã và đang đặt ra
những nhiệm vụ mới cho các trường sư phạm là phải đào tạo ra một đội ngũ
giáo viên có chất lượng cao giỏi về chuyên môn, vững vàng về nghiệp vụ sư
phạm, năng động và sáng tạo. Đây là một công việc hết sức quan trọng đòi
hỏi phải có sự tham gia của toàn ngành giáo dục, của các trường sư phạm
trong đó đặc biệt là các nhà nghiên cứu, các nhà giáo dục đang trực tiếp giảng
dạy ở các trường sư phạm.
Đặc thù cơ bản trong đào tạo “nghề” cho đội ngũ giáo viên tương lai là
đào tạo kiến thức chuyên môn, kiến thức và kỹ năng sư phạm. Hoạt động cơ
bản của lao động sư phạm có đặc điểm là luôn có sự tương tác giữa con người
với con người (quan hệ thầy trò). Đặc điểm này cho thấy nhân cách nhà giáo,
năng lực giao tiếp xã hội là những thành phần quan trọng trong chất lượng
giáo viên. Vì lẽ đó, cùng với hoạt động đào tạo rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
trở thành một hoạt động mang tính nghề nhằm nâng cao năng lực giao tiếp,
năng lực truyền thụ cho sinh viên.
Giáo dục thể chất là một lĩnh vực không thể thiếu trong sự nghiệp giáo
dục và đào tạo. Cùng với giáo dục chung, giáo dục thể chất góp phần thực
hiện mục tiêu “nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” nhằm
giúp cho thế hệ trẻ “Phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong
phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức” thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Công cuộc đổi mới giáo dục đặt ra những yêu cầu mới về công
tác Giáo dục thể chất trường học cần cải tiến nội dung giảng dạy Thể dục thể


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

thao nội khóa, ngoại khóa…đẩy mạnh công tác Thể thao trường học tạo điều
kiện nâng cao chất lượng Giáo dục thể chất.
Hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm có vai trò hết sức quan trọng

trong quá trình đào tạo giáo viên nói chung và giáo viên Thể dục nói riêng
Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm là quá trình thực tế hóa hoạt động đào tạo của
các nhà trường sư phạm, tạo điều kiện để sinh viên sớm được làm quen với
yêu cầu của nhà trường phổ thông, được thực hành kiến thức và kỹ năng đã
thu nhận trong quá trình học tập. Bên cạnh đó, thông qua hoạt động rèn luyện
nghiệp vụ sư phạm, giáo viên và nhà trường trang bị cho sinh viên năng lực
chuẩn đoán nhu cầu và đặc điểm của đối tượng giáo dục: năng lực thiết kế kế
hoạch dạy học; năng lực tổ chức thực hiện kế hoạch dạy học; năng lực giám
sát và đánh giá hoạt động dạy học; năng lực giải quyết những vấn đề nảy sinh.
Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm giúp cho sinh viên có điều kiện vận dụng, kiểm
nghiệm lại những kiến thức đã được tích lũy trong nhà trường sư phạm vào
thực tế giáo dục, rút ngắn được khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành từ đó
nâng cao năng lực sư phạm cho sinh viên. Qua quá trình rèn luyện nghiệp vụ
sư phạm giúp các em sinh viên hình thành nên động cơ nghề nghiệp, tình cảm
nghề nghiệp, gắn bó với nghề…đồng thời sẽ có những phương hướng phấn
đấu riêng cho bản thân mình trong tương lai.
Với sự thay đổi nhanh chóng những yêu cầu của các trường phổ thông
với sản phẩm giáo dục ở các trường sư phạm đòi hỏi các trường sư phạm phải
thường xuyên cải tiến nội dung, chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
đáp ứng những yêu cầu thực tiễn đặt ra ở trường phổ thông.
Những năm qua hoạt động cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư
phạm cho sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất ở trường cao đẳng sư
phạm Hà Tây diễn ra còn chậm, chưa đáp ứng được những yêu cầu của thực
tiễn. Các em sinh viên còn gặp nhiều khó khăn, bỡ ngỡ khi xuống trường phổ


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

thông qua đó cho thấy hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm ở trường Cao

đẳng sư phạm Hà Tây chưa mang lại kết quả như mong đợi. Do đó, vấn đề
cấp bách là phải cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh
viên chuyên ngành giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây nhằm
nâng cao chất lượng đào tạo, rút gắn khoảng cách giữa trường sư phạm với
trường phổ thông, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra ở các trường phổ thông.
Trong nước, đã có nhiều công trình nghiên cứu vấn đề có liên quan đến
hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm như: Tác giả Trần Thị Kim Loan với
đề tài: “Hứng thú với hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
trường Cao đẳng sư phạm Quảng Ninh”; tác giả Nguyễn Thị Hiền với đề tài:
“Thiết kế chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm thường xuyên cho sinh
viên trường Cao đẳng sư phạm Vĩnh Phúc”; tác giả Đặng Thị Nhung: “Tìm
hiểu những yếu tố ảnh hưởng tới kết quả thực tập sư phạm cho sinh viên năm
thứ 3 trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây”; tác giả Trần Mạnh Hùng với đề tài:
“Xây dựng quy trình và tiêu chuẩn đánh giá rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho
sinh viên chuyên ngành Giáo dục Thể chất trường Đại học sư phạm Hà
Nội”…Tuy nhiên, vấn đề cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
cho sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm còn
ít được quan tâm nghiên cứu. Xuất phát từ những lý do trên, tôi nghiên cứu đề
tài: “Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên
chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây”
2. Mục đích nghiên cứu
Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây góp phần
nâng cao chất lượng RLNVSP đáp ứng yêu cầu thực tiễn ở trường THCS.
3.Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên chuyên ngành
Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây.
3.2 Đối tượng nghiên cứu:
Chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên chuyên ngành
Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây.
4. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài nghiên cứu thực trạng hoạt động RLNVSP, thực trạng chương
trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể
chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây – Xuân Mai – Hà Nội
Qua nghiên cứu thực trạng đề tài đề xuất một số biện pháp cải tiến
chương trình RLNVSP cho sinh viên chuyên ngành GDTC năm thứ 2 và năm
thứ 3 trường CĐSP Hà Tây.
Đề tài sử dụng kết quả rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên
chuyên ngành GDTC trường CĐSP Hà Tây đã tốt nghiệp trong 2 năm gần
đây là khóa K28; K29 và nghiên cứu sinh viên 2 khóa đang học tập tại trường
là sinh viên năm thứ 2 (K31); sinh viên năm thứ 3(K30) chuyên ngành GDTC
trường CĐSP Hà Tây
5. Giả thuyết khoa học
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới kết quả rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, nếu
hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm được thực hiện theo một chương trình
phù hợp giữa mục đích, nội dung và kế hoạch đào tạo trong từng năm học
đảm bảo phù hợp với trình độ của sinh viên qua từng giai đoạn thì sẽ nâng cao
được hiệu quả của hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu của đề tài cần giải quyết những nhiệm vụ sau:


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Nhiệm vụ 1: Xây dựng cơ sở lý luận hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư
phạm của sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm
Hà Tây.
Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu thực trạng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư
phạm của sinh viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm
Hà Tây.
Nhiệm vụ 3: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh
viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để giải quyết những nhiệm vụ nghiên cứu đề ra, tôi sử dụng các phương
pháp nghiên cứu sau:
7.1 Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu có liên quan
Phương pháp này được sử dụng thường xuyên trong quá trình nghiên
cứu, phương pháp cho phép tổng hợp hóa, hệ thống hóa, khái quát hóa những
công trình, kiến thức có liên quan tới lĩnh vực nghiên cứu của đề tài.
7.2 Phương pháp quan sát sư phạm
Phương pháp này áp dụng trong trực tiếp quan sát quá trình thực tập của
sinh viên chuyên ngành GDTC trong giờ học rèn luyện nghiệp vụ sư phạm,
trong các hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm tại trường, quá trình thực
tập tại các trường THCS để nhận biết thực trạng chung của sinh viên trong
quá trình rèn luyện từ đó rút ra những nhận xét phục vụ công tác nghiên cứu

7.3 Phương pháp phỏng vấn sư phạm
Phương pháp này được sử dụng trong quá trình tìm hiểu, thu thập các số
liệu về thực trạng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên.


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Phỏng vấn lấy ý kiến các chuyên gia về tính khả thi của các nội dung,
biện pháp dự kiến trong xây dựng cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ
sư phạm.
Phỏng vấn các cán bộ quản lý, giảng viên giàu kinh nghiệm về những
biện pháp cải tiến nâng cao hiệu quả hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm.
Kết quả phỏng vấn là những đánh giá chính xác về những ưu điểm, hạn chế
của chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm hiện hành từ đó làm căn cứ để đề
xuất các biện pháp cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh
viên chuyên ngành GDTC trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây góp phần nâng cao
hiệu quả hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên.
7.4 Phương pháp toán học thống kê
Phương pháp này sử dụng để xử lý các số liệu thu thập trong thực
nghiệm sư phạm, trong phân tích, đánh giá những thông tin cần tìm hiểu.
8. Những đóng góp mới của đề tài
Đánh giá được thực trạng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của
sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây.
Đề xuất cải tiến chương trình trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho
sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây
phù hợp với thực tiễn và yêu cầu ở các trường phổ thông THCS.
9. Kế hoạch nghiên cứu và tổ chức nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu được chia làm 4 giai đoạn
* Giai đoạn 1: Từ tháng 8 năm 2010 đến tháng 11 năm 2010
Lựa chọn đề tài, phân tích và tổng hợp tài liệu, viết đề cương nghiên cứu
và bảo vệ đề cương
* Giai đoạn 2: Từ tháng 11 năm 2010 đến tháng 2 năm 2011


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Tìm hiểu cơ sở lý luận hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh
viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây
Nghiên cứu thực trạng hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh
viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây
Xây dựng phiếu phỏng vấn
Tổ chức phỏng vấn các đối tượng nghiên cứu
* Giai đoạn 3: Từ tháng 3 năm 2011 đến 7 năm 2011
Xây dựng chương trình cải tiến rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh
viên chuyên ngành Giáo dục thể chất trường cao đẳng sư phạm Hà Tây
* Giai đoạn 4: Từ tháng 8 năm 2011 đến tháng 11 năm 2011
Hoàn chỉnh đề tài và báo cáo trước hội đồng khoa học

CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN HOẠT ĐỘNG RÈN LUYỆN NGHIỆP
VỤ SƢ PHẠM CỦA SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH GIÁO DỤC THỂ
CHẤT TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM HÀ TÂY
1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

1.1.1 Những công trình nghiên cứu trong nước
Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên các trường sư phạm hiện
đang là yêu cầu cấp bách đối với các trường sư phạm vì giáo dục nghiệp vụ sư
phạm là yêu cầu chính của nhà trường sư phạm, mọi hoạt động của nhà
trường sư phạm đều xoay quanh hoạt động này.
Năm 1987, giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn chủ trì đề tài nghiên cứu: “Hệ
thống đào tạo giáo viên phổ thông trung học theo hình thức học có hướng dẫn
kết hợp với thực tập dài hạn tại trường phổ thông”, đã biên soạn một số tài

liệu hướng dẫn sinh viên hệ đào tạo này thực hành giảng dạy.
Từ khi Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp (nay là Bộ Giáo dục và
Đào tạo) phát triển rộng rãi chủ trương đổi mới quy trình đào tạo, trong đó có
vấn đề rèn luyện nghiệp vụ sư phạm, các hoạt động thực hành, thực tập mới
được chú ý nhiều hơn. Một số trường đã coi trọng công tác thực hành, thực
tập sư phạm và cho đó là “đòn bẩy” chất lượng đào tạo.
Vấn đề “Thực tập sư phạm -1991” của tác giả Nguyễn Đình Chỉnh [10].
Trong tài liệu này, tác giả đã giải quyết các vấn đề cơ bản về tổ chức thực tập
sư phạm. Tác giả đã đề cập đến nhiều vấn đề cơ bản trong việc tổ chức thực
tập sư phạm, song những vấn đề trên chủ yếu cũng chỉ mới đưa ra những vấn
đề bao quát mang tính lý luận chưa đi vào giải quyết những mặt cần thiết
trong việc thực tập sư phạm và những nội dung cần phải rèn luyện để chuẩn
bị cho công tác thực tập sư phạm.
Năm 1995, luận án “Xây dựng quy trình luyện tập kỹ năng giảng dạy
cơ bản trong các hình thức thực hành, thực tập sư phạm” của tác giả Trần
Anh Tuấn [66], với số liệu điều tra rất nhiều sinh viên ở nhiều khoa, chuyên
ngành khác nhau và trên một số đông giáo viên hướng dẫn thực tập sư phạm ở
các trường sư phạm và các trường phổ thông. Đề tài đã đưa ra một quy trình
rèn luyện các kỹ năng dạy học cơ bản thông qua hoạt động thực tập sư phạm.


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Năm 1993, luận văn “Tìm hiểu việc bồi dưỡng kỹ năng dạy học cho
sinh viên Đại học Sư phạm qua thực tập tốt nghiệp” của Nguyễn Thị Thúy
[70] là công trình nghiên cứu vấn đề rèn luyện kỹ năng dạy học của sinh viên
Đại học sư phạm Hà Nội thông qua thực tập sư phạm. Coi đây là một hình
thức quan trọng để rèn luyện nghiệp vụ sư phạm nói chung, kỹ năng dạy học
nói riêng cho sinh viên sư phạm.

Một tài liệu được coi là cẩm nang của sinh viên sư phạm là “Hỏi đáp
về thực tập sư phạm” – 1993 của nhiều tác giả do PGS. Bùi Ngọc Hồ chủ
biên [25]. Trong đó tác giả đưa ra một số biện pháp để hoàn thiện việc tổ
chức thực tập sư phạm nói chung. Quy trình, nội dung thực tập sư phạm và
việc sử dụng sổ nhật ký thực tập sư phạm cũng đã được áp dụng từ lâu cho
công tác thực tập sư phạm nhưng trong thực tế, giáo sinh chưa phát huy được
tác dụng của nó.
Tác giả Trần Thị Kim Loan với đề tài: “Hứng thú với hoạt động rèn
luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên trường Cao đẳng sư phạm Quảng
Ninh”; tác giả Nguyễn Thị Hiền với đề tài: “Thiết kế chương trình rèn luyện
nghiệp vụ sư phạm thường xuyên cho sinh viên trường Cao đẳng sư phạm
Vĩnh Phúc”; tác giả Đặng Thị Nhung: “Tìm hiểu những yếu tố ảnh hưởng
tới kết quả thực tập sư phạm cho sinh viên năm thứ 3 trường Cao đẳng sư
phạm Hà Tây”; tác giả Trần Mạnh Hùng với đề tài: “Xây dựng quy trình
và tiêu chuẩn đánh giá rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục Thể chất trường Đại học sư phạm Hà Nội”…Tuy nhiên,
vấn đề “Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên
chuyên ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm ” còn ít được
quan tâm nghiên cứu.
1.1.2 Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

Từ những năm 20 của thế kỉ XX ở Liên Xô các tác giả Gutsev, Ivannốp,
Sôcôlốp…đã quan tâm nghiên cứu vấn đề chuẩn bị cho công tác sinh viên làm
công tác thực hành giảng dạy.
Tuy nhiên, từ những năm 1960 vấn đề này mới trở thành hệ thống lý
luận và kinh nghiệm vững chắc nhờ có công trình nghiên cứu của N.V

Cudơmia, O.A. Apdullina, N.A. Bônđưrép… Nhưng chưa có thể coi vấn đề
nghiên cứu về công tác tổ chức hoạt động rèn luyện tay nghề cho sinh viên là
đã hoàn thiện. Viện sĩ N.I Bônđưrép nhận xét: “Nghề chuyên môn của người
thầy giáo, nghiệp vụ của người thầy giáo còn được nghiên cứu quá ít”.
Vào những năm đầu 70 của thế kỷ XX ở Liên Xô, hàng loạt các công
trình nghiên cứu vấn đề nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ giáo viên được
công bố. Các công trình này đề cập đến phẩm chất, năng lực sư phạm và vai
trò của nó đối với hoạt động giảng dạy và giáo dục của người thầy. Vấn đề kỹ
năng sư phạm nói chung, kỹ năng dạy học và kỹ năng giáo dục nói riêng cũng
được đề cập tới
Tác giả N.I Bônđưrép trong cuốn: “Chuẩn bị cho sinh viên làm công tác
giáo dục ở trường phổ thông” đã nhấn mạnh vai trò kỹ năng sư phạm đối với
nghề thầy giáo và khẳng định kỹ năng sư phạm được hình thành và củng cố
trong hoạt động thực tiễn của người thầy giáo.
Công trình nghiên cứu của O.A Apdullina về “Kỹ năng sư phạm về nội
dung và cấu trúc thực hành sư phạm ở các trường đại học sư phạm trong giai
đoạn hiện nay”. (Trong cuốn những vấn đề đào tạo giáo viên đại học đại
cương cho các giáo viên tương lai do A.I Piscunop chủ biên). Đã đưa ra nhiều
lý luận khoa học có giá trị sâu sắc.
Ở các nước phương Tây, qua một số tài liệu đã có ở nước ta hiện nay đã
đề cập nhiều tới vấn đề kỹ năng và kỹ năng dạy học, cách tiến hành, huấn
luyện các kỹ năng thực hành giảng dạy cho sinh viên ở các trường sư phạm.
Điển hình là cuốn “ Begining teaching” của Barry. K và King. L [6] và “The


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

process of learning” của Bigss.J.B và Tellfer. R [7] đang được sử dụng như là
các giáo trình thực hành lý luận dạy học trong việc đào tạo giáo viên nói

chung ở Australia.
Từ những năm 1974-1980 rất nhiều trường đại học phương Tây đã sử
dụng cuốn “The studying of teaching” của Michael.J Dunkin và Bruce.J
Biddle[41] trong việc nghiên cứu hoạt động dạy học và đào tạo người thầy
giáo. Cuốn “Advances in Teacher Education” của Lilian.G.Katz và James. D.
Raths[38]. Các tác giả đã đưa ra những cơ sở khoa học trong đào tạo giáo
viên, mô tả vai trò của trường phổ thông trong trong việc đào tạo giáo viên.
Gần đây xuất hiện cuốn “Teaching pratice, hand book” của Roger
Gower, Diane Phillips và Steve Walters [57] là cuốn có giá trị thực tiễn là vấn
đề thực tập của sinh viên. Cuốn sách đã chỉ rõ vai trò của Teaching practice
(thực hành giảng dạy) trong việc đào tạo giáo viên. Đồng thời tác giả đã chỉ ra
các bước của hoạt động dạy học, các định hướng, hướng dẫn của người giáo
viên trong các trường sư phạm.Các tác giả Bary.K; King.L; Roger Gowe;
Diane Phillips là một loạt giáo trình “Lý luận dạy học ứng dụng” đã đề cập
tới quá trình luyện tập nghiệp vụ sư phạm của sinh viên.
Như vậy, có thể khẳng định rằng ở nước ngoài đã rất chú ý tới việc
hình thành các kỹ năng thực hành dạy học cơ bản cho sinh viên . Tuy
nhiên, vấn đề rèn luyện nghiệp vụ cho sinh viên chuyên ngành GDTC còn
ít được quan tâm đề cập tới.
1.2 Hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sƣ phạm trong quá trình đào tạo giáo
viên ở các trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm
1.2.1 Khái niệm nghiệp vụ sư phạm
Theo Từ điển Tiếng Việt thông dụng của Nguyễn Như Ý (Chủ biên)NXB Giáo dục 1997 định nghĩa “Nghiệp vụ là công việc chuyên môn của một
nghề” [41, tr. 710]. Như vậy, ta có thể hiểu nghiệp vụ sư phạm là công việc


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

chuyên môn của nghề dạy học. Cụ thể hơn đó là công việc dạy học và giáo

dục của người giáo viên trong hoạt động nghề nghiệp của họ.
Rèn luyện NVSP là hoạt động cơ bản trong quá trình đào tạo người giáo
viên. Nó có ý nghĩa quyết định trong việc hình thành phẩm chất và năng lực
nghề nghiệp của người sinh viên. Trường sư phạm là trường dạy nghề, là nơi
rèn luyện những kỹ năng nghề nghiệp cơ bản cho sinh viên. Rèn luyện NVSP
là nhiệm vụ thường xuyên của nhà trường sư phạm, mọi hoạt động của nhà
trường đều nhằm mục đích nâng cao nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên.
1.2.2 Vai trò của hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm trong quá trình
đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm
Trong suốt thời gian đào tạo tại trường CĐSP, sinh viên phải thực hiện
nhiều hoạt động khác nhau. Mỗi hoạt động đó có vị trí, vai trò nhất định trong
quá trình đào tạo của nhà trường, trong đó hoạt động RLNVSPTX có vị trí,
vai trò rất quan trọng đối với sinh viên.
Trường CĐSP có chức năng “dạy chữ, dạy nghề, dạy người”. Như vậy
đào tạo nghề là một trong ba chức năng không thể thiếu nhằm khẳng định sự
tồn tại của trường CĐSP. Trong những năm qua, thực hiện đào tạo giáo viên
hệ THCS, các trường CĐSP đã đạt nhiều thành tích đáng kể về nhiều mặt
trong đó có lĩnh vực đào tạo tay nghề. Qua việc tổ chức học tập, nghiên cứu
học phần RLNVSP, các trường CĐSP đã trang bị cho sinh viên những hiểu
biết sâu sắc về quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực
chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội nhất là với lĩnh vực giáo dục đào tạo giúp
sinh viên nắm vững sự đổi mới về chương trình, nội dung, phương pháp giáo
dục phổ thông, cao đẳng, đại học, phương pháp tổ chức quá trình dạy học,
giáo dục học sinh, nắm được phương pháp giải quyết các tình huống xảy ra
trong hoạt động sư phạm, bước đầu làm quen với công tác nghiên cứu khoa
học giáo dục… Tất cả những việc làm đó giúp nâng cao tay nghề cho sinh


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

viên. Có tay nghề thành thạo, vững chắc sinh viên mới có thể thực hiện được
nhiệm vụ dạy chữ, dạy người có hiệu quả.
RLNVSP là một bộ phận nòng cốt trong quá trình rèn luyện tay nghề
của sinh viên, mang tính thường xuyên, liên tục ở mọi lúc, mọi nơi. Sinh viên
phải tranh thủ thời gian, tận dụng mọi điều kiện, hoàn cảnh để có thể đem các
kiến thức lý luận giáo dục áp dụng vào thực tiễn. RLNVSP được xem là chiếc
cầu nối liền lý luận với thực tiễn. Đây là dịp sinh viên đem những hiểu biết
của mình về lý luận áp dụng vào thực tiễn giáo dục nhằm phát triển năng lực
sư phạm của bản thân. Đó cũng là mục đích cao cả của quá trình học tập của
sinh viên, như bác Hồ đã nói: “Lý luận cốt để áp dụng vào công việc thực tế,
lý luận mà không áp dụng vào thực tế là lý luận suông…dù xem được hàng
ngàn, hàng vạn quyển lý luận, nếu không biết mang ra thực hành thì khác nào
một các hòm đựng sách” [10]
RLNVSP góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển năng lực
sư phạm của sinh viên một yếu tố không thể thiếu để tạo ra sự thành công
trong sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ của người thầy. Bởi vì, năng lực sư phạm
không phải hình thành trong một sớm một chiều, không tự lóe sáng mà là kết
quả của sự rèn luyện thường xuyên, liên tục, kiên trì, và có sự hướng dẫn, tổ
chức một cách thống nhất, khoa học. Nhà giáo dục lỗi lạc A.S Makarenko đã
nói “Nếu bạn có những biểu hiện huy hoàng nổi bật trong công tác, trong
hiểu biết và trong thành thực; lúc đó bạn sẽ thấy tất cả học sinh đều hướng về
phía bạn. Trái lại, nếu bạn tỏ ra không có năng lực và tầm thường thì bất cứ
bạn ôn tồn đến đâu, hiền lành đến đâu, bất cứ bạn săn sóc đến sinh hoạt và
nghỉ ngơi của học sinh như thế nào, ngoài việc bị học sinh khinh thị ra, bạn
vĩnh viễn không được cái gì cả”.[193]
RLNVSP là môi trường thuận lợi để sinh viên thể hiện năng lực thực
tiễn của mình. Năng lực này được hình thành trên cơ sở tổng hợp các kĩ
năng, kĩ xảo nghề nghiệp sẽ được rèn luyện trong suốt ba năm đào tạo ở

Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

trường CĐSP. RLNVSPTX là một hoạt động được các trường sư phạm
quan tâm, tạo điều kiện về thời gian, có sự hướng dẫn của giảng viên và sự
đóng góp ý kiến của tập thế giáo sinh với những nội dung, yêu cầu cụ thể,
phù hợp. Chính vì vậy nếu biết tận dụng cơ hội này sinh viên có bước
trưởng thành rõ rệt về tay nghề.
RLNVSP là cầu nối giữa lý luận đào tạo nghề làm thầy với thực tiễn giáo
dục phổ thông. Tổ chức, quản lý tốt việc rèn luyện nghiệp vụ phạm thường
xuyên sẽ góp phần quan trọng trong việc biến các mục tiêu giáo dục thành
hiện thực. Sự hình thành và phát triển tay nghề của giáo sinh không chỉ giới
hạn trong thời gian đào tạo ở trường CĐSP mà đã có tiền đề ngay từ khi giáo
sinh còn học ở trường phổ thông. Hơn nữa sau khi tốt nghiệp CĐSP, tay nghề
của sinh viên sẽ được tiếp tục phát triển mạnh mẽ, vì khi đó họ đã đứng vào vị
trí người thầy. Như vậy xét về mặt lý luận, sự hình thành và phát triển tay
nghề của sinh viên có thể chia làm ba giai đoạn: trước khi vào trường CĐSP,
trong thời gian đào tạo ở trường và sau khi ra trường. Trong đó giai đoạn thứ
nhất có ý nghĩa tiền đề, giai đoạn thứ hai giữ vị trí quyết định và giai đoạn thứ
ba có tính chất củng cố, phát triển.
Cùng với các học phần khác, RLNVSP đã làm cho hệ thống chương
trình đào tạo giáo viên THCS hệ CĐSP trở lên hoàn chỉnh, toàn diện hơn so
với chương trình trước đây. Trong những năm qua, chương trình đào tạo của
các trường CĐSP còn nặng về lý luận, chưa coi trọng đúng mức phần thực
hành. Chính vì vậy học phần RLNVSPTX đưa vào giảng dạy nhằm khác phục
những thiếu sót trước đây về mặt đào tạo nghề.
Nội dung RLNVSP làm cho quy trình đào tạo nghề của trường CĐSP trở
nên tường minh, rõ ràng và có khả năng thực thi. Bởi vì, nội dung chương
trình, giáo trình RLNVSP được sắp xếp một cách phù hợp với logic của

chương trình đào tạo, từ cái chung đến cái riêng, từ đơn giản đến phức tạp, từ
dễ đến khó, từ năm thứ nhất đến năm thứ ba. Đây là học phần mang tính chất


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

thực hành sư phạm đòi hỏi giáo sinh phải hoạt động để hình thành nên các kĩ
năng, kĩ xảo dạy học, giáo dục và tổ chức các hoạt động nội khóa, ngoại khóa
trong và ngoài nhà trường. Học phần này sinh viên càng tích cực bao nhiêu
thì sự phát triển tay nghề, sự nhuần nhuyễn, thuần thục các kĩ năng càng
nhanh, càng vững chắc bấy nhiêu. Những kiến thức lý luận đã được trang bị
dưới sự tổ chức, hướng dẫn của giảng viên, sinh viên tham gia các hoạt động
RLNVSP, từ các hoạt động đó bộc lộ năng lực thực tiễn của mình và được
thực tiễn kiểm nghiệm, đánh giá. Kết quả của RLNVSP được đánh giá bằng
“người thực, việc thực” cho nên giá trị thực tiễn của học phần này rất sâu sắc.
1.2.3 Nội dung của hoạt động rèn luyện nghiệp vụ sư phạm
Hoạt động RLNVSP có nội dung phong phú và hình thức tổ chức đa dạng.
Căn cứ vào mục tiêu, nội dung chương trình và kế hoạch đào tạo giáo viên trung
học cơ sở, căn cứ vào thực tiễn hoạt động RLNVSP của sinh viên ở các trường
cao đẳng thì nội dung RLNVSP bao gồm các nội dung cơ bản sau:
1.2.3.1 Giao tiếp sư phạm
Giao tiếp sư phạm có ý nghĩa rất quan trọng đối với giáo viên nói chung
và giáo viên giảng dạy Thể dục nói riêng . Kỹ năng giao tiếp là sự phối hợp
phức tạp giữa những chuẩn mực hành vi và xã hội (con người, nghề nghiệp)
nhưng lại rất cá nhân giữa sự vận động của cơ thể: ánh mắt, nụ cười, tư thế,
đầu, cổ, tay, chân đồng thời với ngôn ngữ nói, viết của người giáo viên. Sự
phối hợp hài hòa, hợp lý giữa cách vận động để nội dung tâm lý nhất định,
phù hợp với những mục đích, ngôn ngữ và nhiệm vụ giao tiếp cần đạt được
mà giáo viên là chủ thể.

Rèn luyện nghiệp vụ sư phạm được thực hiện tập trung nhất vào trong
chuyên đề “giao tiếp sư phạm”, trong đó phần lý thuyết (lý luận cơ bản về
giao tiếp sư phạm) và phần thực hành (Rrèn luyện về kỹ năng giao tiếp).
Rèn luyện kỹ năng giao tiếp sư phạm được tiến hành bằng cách cho sinh
viên tiếp xúc với các tình huống và lựa chọn phương án để giải quyết tốt nhất


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

hoặc giáo viên hướng dẫn sinh viên tiến hành trắc nghiệm để tự đánh giá về
giao tiếp sư phạm của bản thân.
Khi rèn luyện và sử dụng các phương tiện trong giao tiếp sư phạm sinh
viên được chuẩn bị để tiến hành hoặc theo dõi bạn mình sử dụng phương tiện
ngôn ngữ, phương tiện phi ngôn ngữ hay trang phục …để đánh giá về kỹ năng
giao tiếp theo những tiêu chuẩn nhất định.
Rèn luyện kỹ năng giao tiếp sư phạm sinh viên được rèn luyện từng
bước từ kỹ năng định hướng, kỹ năng nhận biết về dấu hiệu bên ngoài, kỹ
năng điều chỉnh, điều khiển bản thân qua tiếp xúc với các bài tập miêu tả chân
dung học sinh, bài tập nhận biết thông tin qua dấu hiệu bề ngoài hoặc lựa
chọn những phương án tự điều chỉnh thích hợp với các bài tập tình huống.
Mọi tình huống đều phải có sự hướng dẫn của giáo viên, phải có sự chuẩn bị
tích cực từ phía người học. Kỹ năng giao tiếp sư phạm có thế được hình thành
từ nhiều con đường nhưng rèn luyện trong môi trường sư phạm thì qua nghiệp
vụ sư phạm, thực hành, thực tập giảng dạy, làm chủ nhiệm lớp hoặc tiếp xúc
với học sinh là chủ yếu nhất.
Kỹ năng giao tiếp sư phạm có vị trí đặc biệt quan trọng trong đào tạo
giáo viên Thể dục. Đặc thù trong giảng dạy Thể dục là các môn thực hành, sự
tương tác giữa giáo viên với học sinh trong một giờ học, một buổi học rất lớn.
Vì vậy, trong đào tạo giáo viên Thể dục ở các trường Cao đẳng, Đại học cần

xây dựng một đội ngũ giáo viên có kỹ năng giao tiếp sư phạm tốt đáp ứng nhu
cầu trong thực tiễn giảng dạy.
1.2.3.2 Trình bày bảng
Viết bảng là hoạt động thường xuyên của người giáo viên khi đứng trên
bục giảng. Viết bảng là một phương pháp trực quan của giáo viên nhằm thể
hiện nội dung của bài giảng. Trình bày bảng khoa học, hợp lý, sinh động sẽ
đảm bảo hiệu quả, đả bảo chất lượng của giờ học. Vì vậy, kỹ năng trình bày


Đề tài: Cải tiến chương trình rèn luyện nghiệp vụ sư phạm cho sinh viên chuyên
ngành Giáo dục thể chất trường Cao đẳng sư phạm Hà Tây

bảng của sinh viên sư phạm nói chung và sinh viên chuyên ngành GDTC nói
riêng cần được rèn luyện ngay từ khi còn đang học ở các trường sư phạm.
Kỹ năng trình bày bảng thể hiện:
Viết đúng, không thừa, không thiếu, nét chữ rõ ràng, thẳng hàng, viết
nhanh, đẹp.
Làm nổi bật được trọng tâm của bài giảng.
Giữ đúng tác phong sư phạm khi viết nhằm giúp học sinh trong quá trình
vừa học vừa nghe giảng, vừa tri giác bài giảng, tiếp thu nhanh hơn, đầy đủ hơn.
Trình bày bẳng đảm bảo tính khoa học, sư phạm, thẩm mỹ, yêu cầu sinh
viên phải:
Căn cứ vào nội dung cần trình bày mà phân bố bảng cho hợp lý.
Đứng đúng tư thế, khi viết cổ tay chuyển động nhẹ nhàng.
Tập viết thống nhất theo một kiểu chữ: in hoa, in mềm, tránh nghiêng
bên trái, viết thẳng hàng, bố cục bảng cân đối.
Tập viết các đề mục theo nguyên tắc đồng đẳng theo trục dọc. Gạch chân
các đề mục hoặc dùng phấn màu.
Viết bảng là hoạt động rèn luyện thường xuyên của sinh viên sư phạm,
với sinh viên chuyên ngành GDTC hoạt động này cần được quan tâm và tạo

điều kiện hơn do các em ít được thực hành hoạt động viết bảng trong các giờ
học trên lớp, các giờ tự học của bản thân.
1.2.3.3 Diễn đạt bằng lời
Diễn đạt bằng lời là kỹ năng của người giáo viên sử dụng lời nói của
mình để truyền đạt những nội dung giúp học sinh lĩnh hội những tri thức, tư
tưởng, tình cảm…từ đó người học nảy sinh những quá trình, trạng thái tâm lý
nhất định và những thuộc tính nhân cách được hình thành. Người giáo viên có
kỹ năng diễn đạt tốt sẽ giúp cho học sinh dễ dàng “mã hóa” tri thức trong đầu
ra bên ngoài, giúp học sinh lĩnh hội tri thức đó một cách nhanh chóng hơn.