BÀI THU HOẠCH THỰC TẾ CHUYÊN NGÀNH CHÍNH TRỊ HỌC

Bài thu hoạch thực tế chuyên môn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
KHOA GDCT
---------BÀI THU HOẠCH THỰC TẾ CHUYÊN MÔN NĂM HỌC 2014 -2015
CHUYÊN NGÀNH CHÍNH TRỊ HỌC
Đề tài: NGHĨA TRANG LIỆT SĨ QUỐC GIA TRƯỜNG SƠN
TẤM GƯƠNG CHO THẾ HỆ TRẺ VỀ LÒNG YÊU NƯỚC

Giáo viên hướng dẫn:

PGS.Ts. Nguyễn Thái Sơn
Ths. Trần Cao Nguyên

Sinh viên thực hiện:

Nguyễn Chí Công

MSSV:

1255023798

Lớp:

53B – Chính Trị học

Vinh, tháng 1/2015
1

Bài thu hoạch thực tế chuyên môn

A.LỜI MỞ ĐẦU
Đầu tiên tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban lãnh đạo nhà
trường, các thầy cô giáo trong khoa GDCT đã tổ chức một chuyến đi thực tế vô
cùng ý nghĩa đối với những sinh viên như chúng tôi. Tôi cũng muốn gửi lời cảm
ơn đến thầy giáo PGS.TS Nguyễn Thái Sơn, thầy giáo Th.S Trần Cao Nguyên
đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình cho chúng tôi trong suốt chuyến hành
trình.
Trên chặng đường hàng trăm km của chuyến đi thực tế miền Trung xuất
phát từ thành phố Vinh vào tới thành phố Đà Nẵng, tôi là một trong 44 sinh viên
khoa GDCT trường Đại học Vinh có mặt trong đoàn. Chuyến đi này thực sự là
một chuyến đi thú vị và bổ ích, năm ngày là một chuyến đi không quá dài và
cũng không phải là khoảng thời gian quá ngắn, cùng với sự hướng dẫn tận tình
của thầy cô, được nghe các anh/chị hướng dẫn viên thuyết minh về các khu di
tích văn hóa lịch sử đã mang lại cho tôi nhiều trải nghiệm sâu sắc, tôi cảm thấy
mình dần trưởng thành hơn trong suy nghĩ và thêm yêu đất nước mình.
Đây là lần đầu tiên tôi được đi tham quan nhiều di tích văn hóa lịch sử
như thế nên không tránh khỏi cảm giác bồi hồi và xúc động xen lẫn tự hào. Bên
cạnh đó, chuyến đi cũng là một cơ hội để thắt chặt tình cảm thầy trò, bạn bè trở
nên thân thiết và hiểu nhau hơn.
Thông qua việc tiếp xúc với các di tích văn hóa lịch sử, sinh viên có cái
nhìn trực tiếp để đánh giá, tiếp thu kho văn hóa nhân loại. Từ chuyến đi thực tế,
chúng tôi còn được mở rộng tầm mắt, hiểu rõ hơn về những kiến thức mình đã
được học về lịch sử dân tộc đã trải qua bao thăng trầm, biến cố trong hai cuộc
kháng chiến chống ngoại xâm, về triều Nguyễn…, được tự do học hỏi để có
thêm kiến thức phục vụ cho công tác sau này.
2

Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
Với hành trình 5 ngày đó, chúng tôi đã đi qua rất nhiều di tích lịch sử, ở
mỗi địa danh, tôi đã có những cảm nhận riêng khác nhau, nhưng dường như ở
bất kì nơi nào, ở nơi đâu ta cũng thấy tự hào, tự cường về một thời oanh liệt của
lịch sử dân tộc Việt Nam. Đặc biệt Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc gia Trường Sơn
- Hàng ngàn ngôi mộ của các anh hùng đã ngã xuống hi sinh cho chúng tôi thế
hệ hôm nay được độc lập – tự do sống trong hòa bình.

3


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn

B.NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: HÀNH TRÌNH DI TÍCH – ĐỊA DANH
Ngày 27/12 và cũng là ngày đầu tiên của chuyến đi, khoảng 6h 30 phút
chúng tôi đã có mặt đầy đủ ở cổng trường Đại học Vinh. 6h 50 phút sáng chúng
tôi bắt đầu lên xe, tại đây xe đã đón các thầy sẽ đi cùng chúng tôi trong suốt
chuyến hành trình. 7h phút chúng tôi bắt đầu rời khỏi thành phố Vinh, trải qua
một chặng đường khá dài để đến điểm dừng chân đầu tiên là khu mộ của Đại
tướng Võ Nguyên Giáp ở tỉnh Quảng Bình. Tất cả các thành viên trong đoàn
viếng mộ Đại tướng ai cũng kính cẩn nghiêng mình thể hiện sự biết ơn, tôn kính
đối với vị anh hùng dân tộc.
1.1 QUẢNG TRỊ
Rời Quảng Bình theo đường Trường Sơn huyền thoại, đoàn chúng tôi trở
về mảnh đất Quảng Trị kiên cường và anh dũng. Xế chiều, đoàn xe chúng tôi đã
có mặt tại Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn. Nghĩa trang liệt sĩ quốc
giaTrường Sơn không chỉ là nơi an nghỉ của các anh hùng liệt sỹ mà còn là một
biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tinh thần, ý chí
đấu tranh giành độc lập và khát vọng hòa bình của nhân dân ta. Đến đó, sao tôi

cảm thấy mình nhỏ bé quá, nhỏ bé trước sự hy sinh lớn lao của các anh hùng liệt
sĩ. Trên mộ của các anh, các chị có thể có tên, cũng có thể chưa biết tên nhưng
các anh đã thành danh, trở thành tên chung và niềm tự hào đất nước. Sự mất mát
lớn lao của các anh, các chị đã làm nên hạnh phúc của hàng triệu, triệu gia đình
và cao hơn cả là đã làm cho đất nước, cho dân tộc được tự do, hạnh phúc.Trời
cũng về tối, trời lại mưa và lạnh, đoàn chúng tôi lên xe để vào với thành phố
Huế mộng mơ. Khoảng 18h chúng tôi đã có mặt tại thành phố Huế, chúng tôi
4


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
nhận hành lý và tư trang cá nhân để trở về phòng khách sạn, chúng tôi có 15
phút để vệ sinh cá nhân để sau đó đi ăn cơm tối cùng đoàn, sau khi ăn cơm
xong, dường như ai cũng khá mệt mỏi sau một ngày đi xe đường dài nên đã trở
về phòng nghỉ ngơi, lấy sức lực, tinh thần cho chuyến tham quan ngày mai.
1.2 HUẾ
Ngày thứ hai (28/12), đối với tôi đây cũng là ngày khó khăn nhất trong
chuyến đi bởi thời gian gấp gáp, nhiều điểm dừng chân. Thầy cũng nhắc nhở
chúng tôi rằng “Hôm nay chúng ta phải ghé rất nhiều nơi nên phải nhớ chú ý
sức khỏe và ra xe đúng giờ.” Buổi sáng chúng tôi được đi tới chùa Thiên Mụ,
Đại Nội Huế, điểm dừng chân đầu tiên cho ngày hôm nay là chùa Thiên Mụ.
Ngôi chùa tọa lạc trên đồi Hà Khê, bên tả ngạn sông Hương, thuộc xã Hương
Long, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đến với Thiên Mụ, đứng trước vẻ
đẹp thiên nhiên, trước công trình đời xưa để lại, nhìn ngọn tháp Phước Duyênngọn tháp hùng vĩ đứng soi mình trên dòng sông Hương duyên dáng làm lòng
tôi lắng lại như để cảm nhận những giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật của ngôi
chùa này.
Sau gần hai tiếng đồng hồ tham quan, chúng tôi lên xe di chuyển đến Đại
Nội Huế. Nằm ở bờ Bắc dòng sông Hương thơ mộng, Kinh thành Huế được xây
dựng trên một mặt bằng diện tích hơn 500ha, bao gồm Hoàng Thành và Tử Cấm
Thành, được gọi chung là Đại Nội. Nghe anh hướng dẫn viên và quan sát mô

hình sa bàn Đại Nội Huế tôi được biết nơi đây chính là trung tâm hành chính,
chính trị của triều đình nhà Nguyễn và là nơi sinh hoạt của nhà vua và hoàng
gia. Công trình Đại Nội Huế là biểu hiện của sự kết tinh về thẩm mỹ nghệ thuật,
ý thức, về sự giao cảm giữa thiên nhiên, môi trường và con người.
Đây là lần đầu tiên tôi đặt chân đến cố đô Huế, tôi thực sự rất yêu thích
nơi này và bị cuốn hút bởi những họa tiết hoa văn tại các khu lăng tẩm nơi đây,
bởi những con người mến khách và những món ăn rất Huế như cơm hến, cháo
5


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
hến hay các món chè… Mong sẽ có một ngày không xa tôi lại được đến thăm
thành phố Huế mộng mơ một lần nữa. Sáng hôm nay, chúng tôi được đi dưới
cơn mưa của thành phố Huế, người ta nói rằng, Huế luôn đón du khách bằng
những cơn mưa như những giọt nước mắt, và mưa cũng là đặc trưng của thành
phố Huế. Sau khi ăn cơm trưa xong chúng tôi trở về khách sạn nghỉ ngơi. Theo
dự kiến thì chiều hôm đó chúng tôi sẽ được đi thăm khu mộ vua Khải Định và
vua Tự Đức nhưng do mưa quá lớn nên chúng tôi phải ở khách sạn, và được đi
tham quan một số địa điểm gần khách sạn.
1.3 ĐÀ NẴNG
Ngày hôm sau chúng tôi nhận được thông báo của cán bộ lớp là phải dậy
sớm chuẩn bị tư trang cá nhân để lên đường đến với thành phố Đà Nẵng phồn
hoa, nhộn nhịp. Đúng 6h sáng, tất cả chúng tôi đã có mạt trên xe, sau gần 4 xe
tiếng lăn bánh, qua mảnh đất dài và thiêng liêng của tỉnh Thừa Thiên – Huế,
chúng tôi đã vượt qua đèo Hải Vân để đến với thành phố Đà Nẵng, qua hầm đèo
chúng tôi đã được nghe thầy giáo Nguyễn Thái Sơn giới thiệu vài nét về hầm
đèo, đây là công trình dài khoảng 6000km, được Nhật Bản cùng xây dựng, hai
bên hầm có các cửa thoát hiểm và có thêm một đường hầm chạy song song
nhằm mục đích khi gặp sự cố, đây là con đèo chăn cách tỉnh Thừa Thiên – Huế
và thành phố Đà Nẵng . Và cuối cùng chúng tôi cũng đã đến thành phố Đà

Nẵng, đến núi Ngũ Hành Sơn, Ngũ Hành Sơn hay còn gọi là núi Non Nước,
nằm cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 8 km về phía Đông Nam, nay
thuộc phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng, Việt Nam.
Trong hệ thống năm ngọn núi ở đây, chúng tôi đã được đi thăm Thủy Sơn, đây
là ngọn núi lớn nhất, có nhiều hang động rất đẹp. Thực sự leo lên những bậc tam
cấp đầu tiên, chân tôi đã bắt đầu hơi mỏi nhưng mà được sự đốc thúc của thầy,
tôi đã cố gắng nhanh chóng để theo kịp đoàn, đến nơi tôi được vào thăm những
hang động huyền ảo như động Huyền Không, hang thiên đường hay hang âm
6


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
phủ. Lên đến đỉnh Thủy Sơn, tôi có thể phóng tầm mắt nhìn thành phố Đà Nẵng
bên dưới hay quang cảnh bãi biển Non Nước thơ mộng. Thật là một khung cảnh
non nước hữu tình.
Khoảng gần 12h , điểm dừng chân cuối cùng trong ngày là phố cổ Hội
An. Phố cổ Hội An là một đô thị cổ nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, thuộc vùng
đồng bằng ven biển tỉnh Quảng Nam, Việt Nam, cách thành phố Đà Nẵng
khoảng 30 km về phía Nam. Nhờ những yếu tố địa lý và khí hậu thuận lợi, Hội
An từng là một thương cảng quốc tế sầm uất, nơi gặp gỡ của những thuyền buôn
Nhật Bản, Trung Quốc và phương Tây trong suốt thế kỷ XVII và XVIII. Đến
đây thì dòng người đến thăm phố cổ cũng rất đông, chúng tôi phải đi theo từng
nhóm nhỏ để không bị lạc đường. Ở đây có rất nhiều trò chơi dân gian như đập
niêu đất, trò trả thơ, viết thư pháp… hay những món ẩm thực dân gian như cao
lầu, bánh bèo, bánh tráng… thực sự chúng tôi đã được tham quan rất thoải mái
và được ăn nhiều món đặc sản của địa phương. Ra khỏi khu phố cổ tôi cũng đã
tranh thủ mua được một vài món quà lưu niệm xinh xắn. Đến 14h chúng tôi tập
trung ra bến xe Sông Hoài để lên đường về khách sạn. Trên đường về khách sạn
chúng tôi có nghé qua cầu Rồng. Trông qua tấm kính cửa xe, từ xa chúng tôi đã
nhìn thấy chiếc cầu Rồng với lối kiến trúc độc đáo có hình dáng con rồng vươn

mình bay ra biển. Cầu Rồng là công trình dựa theo hình tượng rồng thời nhà Lý,
triều đại trị vì Việt Nam hơn 1.000 năm trước, qua đó gửi gắm ước vọng vươn
lên mạnh mẽ của thành phố trẻ, với tâm thế vươn ra Biển Đông.
1.4 TRỞ VỀ HUẾ
Về tới khách sạn, ai cũng đã thấm mệt vì chuyến đi dài hơn 100km,
nhưng dường như ai cũng muốn chuẩn bị, ăn tối thật nhanh để có nhiều thời gian
hơn đi chơi những cảnh đẹp ở Huế mà chúng tôi đang bỏ sót, đi trên cầu Tràng
Tiền, ngắm sông Hương mộng mơ ở đây, tôi đã nhận thấy sự trong lành và yên
tĩnh của thành phố.
7


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
Huế là nơi đã từng là kinh đô xưa của triều Nguyễn- triều đại cuối cùng
của chế độ phong kiến Việt Nam. Huế là thành phố tràn ngập cây xanh với
không khí thanh bình, yên tĩnh nhưng cũng không kém phần nhộn nhịp, đông
đúc. Huế nổi tiếng không chỉ vì là nơi tập trung những đền đài lăng tẩm của các
Vua triều Nguyễn, nơi có những ngôi chùa, nhà thờ, đền đài nổi danh, nơi có
những con người hiền lành, mến khách, mà Huế còn nổi tiếng vì có một thiên
nhiên tươi đẹp.
Ngày hôm sau chúng tôi được đi tham quan lăng vua Khải Định và vua
Tự Đức. Đến thăm lăng Khải Định, tôi cảm nhận được sự uy nghiêm cùng với
khung cảnh gợi tình của thiên nhiên, hoa cỏ thể hiện tính cách nghiêm khắc, tri
thức uyên bác và tâm hồn lãng mạn của nhà vua.
Đến với lăng Khải Định, ta có thể dễ dàng nhận thấy điểm khác biệt giữa
lăng Khải Định và lăng của các vị vua khác, không những cảm nhận được cái
truyền thống trong nét hiện đại, mà còn thấy được sự phá cách, hài hòa trong
từng đồ án trang trí. Lăng nằm giữa khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, qua sự biến
thiên của thời gian lăng đã ngả màu nhưng nó càng làm cho lăng thêm cổ kính...
Đây thực sự là một công trình có lối kiến trúc độc đáo pha trộn giữa nét hiện đại

của Châu Âu và nét cố điển của Việt Nam.

8


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn

CHƯƠNG II: NGHĨA TRANG LIỆT SĨ TRƯỜNG SƠN
TẤM GƯƠNG CHO THẾ HỆ TRẺ VỀ LÒNG YÊU NƯỚC
Sau 5 ngày tham quan, ấn tượng để lại trong tôi rất đậm đà, dường như tôi
đã trưởng thành hơn rất nhiều, và điều động lại trong tôi là một cảm xúc sâu
đậm, cảm xúc không thể viết nên lời. Có lẽ rằng, điều tôi ấn tượng nhất vẫn là
khi được đi thăm Thành cổ Quảng Trị và đặc biệt là Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia
Trường Sơn, dường như tôi đã được sống lại những thời kì hào hùng của đất
nước thời kì bom đạn chiến tranh khốc liệt, được cúi đầu trước các anh chị đã hi
sinh vì nền độc lập, để mà tự nhủ bản thân phải làm gì để cho nước nhà ngày
càng giàu mạnh hơn.
Nghĩa trang Trường Sơn và Thành cổ Quảng Trị là hai địa danh đã gắn
liền với tinh thần bất khuất, kiên cường, anh dũng hy sinh của lớp lớp những
người con ưu tú đã hy sinh vì độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc. Đến Thành cổ
hãy bước nhẹ thôi! Bên dưới lớp cỏ xanh tươi hay trong dòng nước ngọt kia còn
máu xương của đồng bào, chiến sĩ-những người đã trở thành một phần của quê
hương Quảng Trị. Nghe chị hướng dẫn viên đọc, tôi cảm nhận được những câu
thơ khóc thương đồng đội vô cùng cảm động của tác giả Phạm Đình Lân trong
bài “Tấc đất Thành Cổ”:
“…Nhẹ bước chân và nói khẽ thôi
Cho đồng đội tôi nằm yên dưới cỏ
Trời cũng tự trong xanh và lộng gió
Dẫu ồn ào đừng lay mạnh hàng cây
Nhẹ bước chân và nói khẽ thôi

Thành Cổ rộng sao đồng đội tôi nằm chật
Mỗi tấc đất là một cuộc đời có thật
Cho hôm nay tôi đến nghẹn ngào…”
9


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
Tôi tin rằng, sự hi sinh lớn lao của chiến sĩ Thành Cổ sẽ mãi mãi được
khắc ghi và hình ảnh những nụ cười bất tử sẽ mãi sống trong tim mọi người.
Đoàn chúng tôi vào thăm Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn-nơi an nghỉ của
hơn 10 nghìn liệt sĩ. Chưa tới nơi nhưng ai cũng bồi hồi đến lạ, bồi hồi vì mình
sắp được tự tay dâng cho các anh hùng liệt sĩ những đóa hoa tươi thắm, những
nén nhang chân tình cầu nguyện cho các anh mỉm cười nơi chín suối.
Theo như dự tính kế hoạch ban đầu, chúng tôi sẽ được nghe thuyết minh
về Nghĩa trang nhưng do có sự thay đổi nên chúng tôi đã đi thẳng vào khu Nghĩa
trang liệt sĩ Trường Sơn trên con đường quanh co, bao quanh là đồi núi và
những cây thông cao vút. Nhìn qua tấm kính của xe phần nào tôi thấy được
những tấm bia lớn có khắc những dòng chữ Khu mộ liệt sĩ tỉnh Hà Tĩnh, tỉnh
Thanh Hóa; Khu mộ liệt sĩ Hà Bắc, Thanh Hóa… và rồi đoàn xe của chúng tôi
cũng đã dừng lại trước tượng đài chính trong Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn.
Theo kiến thức tôi đã tìm hiểu trước chuyến đi thực tế, tôi được biết rằng
đây là nghĩa trang có quy mô lớn nhất Việt Nam, có kiến trúc, bố cục độc đáo,
không giống nhiều nghĩa trang liệt sĩ khác ở Việt Nam. Nghĩa trang liệt sĩ
Trường Sơn là nơi quy tập phần mộ các liệt sĩ của Quân Giải phóng miền Nam
Việt Nam và Quân đội Nhân dân Việt Nam, trên tuyến đường Trường Sơn-còn
được gọi là đường mòn Hồ Chí Minh.
Sau ngày đất nước thống nhất, Trung ương Đảng và Bộ Quốc phòng đã
phê chuẩn dự án xây dựng nghĩa trang liệt sỹ Trường Sơn tại địa bàn tỉnh Quảng
Trị làm nơi tưởng niệm, tôn vinh những người con thân yêu của Tổ Quốc đã anh
dũng hy sinh xương máu của mình trên các nẻo đường Trường Sơn vì sự nghiệp

giải phóng dân tộc. Nghĩa trang được khởi công xây dựng vào ngày 24/10/1975
và hoàn thành vào ngày 10/4/1977. Chỉ huy xây dựng là Bộ tư lệnh sư đoàn 559
với sự tham gia của hơn 40 đơn vị bộ đội chủ lực và bộ đội địa phương. Ngoài

10


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
ra còn có tổ công nhân chuyên khắc chữ vào bia đá xã Hoà Hải, huyện Hòa
Vang, tỉnh Quảng Nam.
Nghĩa trang được xây dựng trên khu vực Bến Tắt, cạnh đường quốc lộ 15,
thuộc địa phận xã Vĩnh Trường, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị; cách thành
phố Đông Hà, tỉnh lỵ của tỉnh Quảng Trị khoảng 38 km về phía Tây Bắc, cách
quốc lộ 1A (đoạn thị trấn huyện lỵ Gio Linh) chừng hơn 20 km về phía Tây Bắc.
Nghĩa trang nằm trên ba quả đồi ở cạnh thượng nguồn sông Bến Hải, ranh
giới phân đôi đất nước thời chiến tranh Việt Nam. Đây là nơi quy tụ 10.333
phần mộ của các liệt sỹ; phần lớn trong số họ là những chàng trai, cô gái đang ở
độ tuổi mười tám đôi mươi, cái tuổi đang xuân thì. Họ tuy sinh thành ở khắp ba
miền đất nước nhưng giữa họ có chung một hướng đi, một con đường ra trận–đó
là đường mòn Hồ Chí Minh. Họ đã chiến đấu, đã hi sinh vì sự nghiệp thống nhất
đất nước.
Nghĩa trang với tổng diện tích 140.000m 2; trong đó, diện tích đất mộ là
23.000m2, khu tượng đài 7.000m2, khu trồng cây xanh 60.000m2, khu hồ cảnh
35.000m2 và mạng đường ô tô rải nhựa trong khuôn viên nghĩa trang 15.000m 2.
Khu trung tâm nằm trên một ngọn đồi cao 32,4m có đài tưởng niệm bằng đá
trắng cao vút uy nghiêm, rỗng ruột và khuyết ba mặt, thể hiện nỗi mất mát vô
cùng. Ở đây có 6 bức phù điêu được chạm khắc bằng đá ghi lại những hình ảnh
các binh chủng của bộ đội Trường Sơn. Phía sau tượng đài có một cây bồ đề
thiêng tự mọc.
Phần đất mộ được phân thành 10 khu vực chính theo địa phương: Hà Nội,

Bình Trị Thiên, Hà Nam Ninh, Hà Sơn Bình, Hải Hưng, Thái Bình, Hà Bắc,
Nghệ Tĩnh, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Vĩnh Phú, Hải Phòng, Cao Bằng, Hoàng
Liên Sơn, Hà Tiên... là nơi liệt sĩ sinh ra và một khu dành cho 68 liệt sĩ khuyết
danh. Từ khu tưởng niệm nhìn ra phía trước là hồ nước. Nghĩa trang nằm ở vào
thế “địa linh” với đồi, núi, sông suối bao quanh.
11


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
Các phần mộ được xây kiên cố, có sơ đồ mộ chí, được các quản trang
trông nom, giữ gìn chu đáo. Lối đi được lát đá, gạch hoặc láng xi măng, hoa nở
bốn mùa. Mỗi khu đều có nhà tưởng niệm với kiến trúc phảng phất hình ảnh các
vùng quê của mọi miền đất nước. Xen kẽ các khu mộ là những cánh rừng.
Trong Nghĩa trang còn có Đại hồng chung đặt tại tháp chuông do các tổ
chức và cá nhân phát nguyện đúc và hiến cúng. Trên thân chuông có khắc lời đề
từ của Giáo sư Anh hùng Lao động Vũ Khiêu:
Bát ngát Trường Sơn hồn liệt sĩ
Dạt dào Đông Hải khí anh linh
Ba hồi chiêu mộ rung tâm trí
Muôn dặm non song nặng nghĩa tình.
Quả chuông khá to, mọi người khi đến viếng đều có thể thỉnh lên những
tiếng chuông và gởi gắm tâm nguyện của mình, cầu nguyện cho hương hồn các
chiến sĩ đã hy sinh... được siêu thoát và cầu nguyện đất nước hòa bình, nhân dân
an lạc.
Trời Quảng Trị những ngày tháng cuối năm mưa và lạnh lắm. Thông
thường, nếu không có việc gì thật cần thiết thì thời tiết này, chẳng mấy ai muốn
ra khỏi những chiếc xe ô tô. Thế nhưng, chỉ khi ô tô dừng ở chân đồi lên nghĩa
trang, ai trong chúng tôi cũng đều muốn ra khỏi xe thật nhanh để leo những bậc
thang lên các khu mộ, rồi đầu trần đứng trang nghiêm trước Đài tưởng niệm. Ai
cũng muốn nán lại lâu hơn để bày tỏ tình cảm, sự tri ân với các tấm gương hy

sinh của các anh hùng liệt sĩ.
Thực sự khi đặt chân đến đây, nhìn thấy những anh hùng liệt sĩ đã ngã
xuống, dùng xương máu của mình để đổi lấy độc lập, tự do cho Tổ Quốc, được
tận mắt chứng kiến tất cả những đau thương, mất mát của một thời–thời của đạn
bom, khói lửa; tôi biết không chỉ có mình tôi, mà còn nhiều lắm những bạn sinh
viên đã xúc động mà rơi nước mắt. Mặc dù những sự hi sinh và mất mát đó tôi
12


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
đã được học trên sách vở, trong nhà trường nhưng nếu như không được trực tiếp
đến đây, thực sự tôi cũng chưa khi nào hình dung được những mất mát ấy lại
lớn và đau thương đến thế.
Đất mẹ ơi hãy cho con được khóc
Các anh chị em ơi đau đáu những linh hồn
Hơn hai mươi ngàn chiến sỹ hy sinh trên con đường bi tráng
Mới hơn mười ngàn mộ phần được ấm áp khói hương
Nghĩa trang Trường Sơn
Nơi có hồ nước trong xanh bốn mùa không cạn
Nơi đồng đội nằm đây thành cả một sư đoàn
Nơi máu thắm các anh nhuộm xanh rờn sắc núi
Để bao người phụ nữ ở quê nhà trắng xóa khăn tang !
Hương đã thắp cho bao mộ phần, nước mắt vẫn chưa khô
Xin thành kính trước anh linh bao người con trung hiếu
Hàng triệu người đã về thăm, lặng đi và chợt hiểu
Giá của sự hy sinh quá đỗi lớn lao này...
Mãi mãi vẫn còn đây
Nơi yên nghỉ của các anh giờ quây quần nắng gió
Có núi, có sông, có hoa rừng thắm đỏ
Và vang vọng phía cuối trời có tiếng mẹ ru con

Nghĩa trang Trường Sơn nơi đầu sông Bến Hải
Nhắn gửi với mai sau hãy nhớ về nguồn !

13


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
Sau khi đã thắp nén hương lên trước tượng đài chính, chúng tôi tỏa ra theo từng
khu mộ để thắp hương cho các liệt sĩ. Có lẽ cũng giống như tôi, đầu tiên, ai cũng
muốn tìm đến khu mộ của địa phương mình để thắp nén nhang tỏ lòng thành
kính, rồi bắt đầu tỏa ra những khu mộ của các địa phương khác. Tôi chưa bao
giờ quên rằng tôi vẫn là một người con của quê hương Hà Tĩnh, một nơi có
truyền thống đấu tranh anh hùng bất khuất, kiên cường. Đứng trước Khu mộ liệt
sĩ tỉnh Hà Tĩnh, đọc tấm bia có khắc tên những anh hùng liệt sĩ, những đứa con
của mảnh đất Hà Tĩnh đã ngã xuống vì độc lập, vì tự do của Tổ quốc sao làm tôi
xúc động đến thế.
Tôi đứng lặng yên hồi lâu trước từng khu mộ, cảm nhận rõ sự bình yên,
linh thiêng, bao la của không gian nơi đây. Đông, Tây, Nam, Bắc, quay hướng
nào cũng chỉ toàn thấy mộ, cứ san sát cạnh nhau, thẳng hàng tăm tắp, thế mới
thấy sự hi sinh của cha anh to lớn đến chừng nào. Bản thân tôi khi tận tay cắm
lên bát hương cho những người chiến sĩ đã nằm xuống, nhìn những cái tên, quê
quán, ngày tháng năm sinh, ngày tháng nhập ngũ của các anh được khắc lên bia
mộ khóe mắt tôi cay cay, cay không phải bởi khói của những nén nhang mà bởi
vì xúc động trước sự hi sinh của các anh. Sao tôi thấy mình nhỏ bé quá, nhỏ bé
trước những mất mát, những hi sinh, nhỏ bé trước cả một thế hệ anh hùng đã ra
đi để bảo vệ cho nền độc lập.
Nhưng dù sao, những liệt sĩ ấy có lẽ vẫn có thể ngậm cười nơi chín suối,
bởi khi hi sinh, họ còn lưu lại được tên tuổi, quê quán để những người thân,
người quen mỗi lần đến đây, còn biết đến tên tuổi của mình. Ở Nghĩa trang liệt
sĩ Trường Sơn, trong hơn 10 nghìn ngôi mộ, có 68 ngôi mộ liệt sĩ vô danh. Tôi

không khỏi nao lòng khi nghĩ về những hàng bia mộ chỉ đề dòng chữ lặng im
“Liệt sĩ chưa biết tên” ở Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn cũng như ở bao nghĩa
trang liệt sĩ khác.

14


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
Gia đình tôi vốn có truyền thống cách mạng, ông nội và ông ngoại tôi đều
đã từng tham gia vào trận chiến chống Mỹ cứu nước, ba tôi cũng là một người
bộ đội, qua những câu chuyện kể của ông, của ba, của mẹ, hay những bài hát
cách mạng mà từ nhỏ ba tôi đã mở cho tôi nghe, tôi hiểu được phần nào sự khốc
liệt của chiến tranh, những sự hi sinh anh dũng của cha ông ta đi trước. Nhưng
thực sự tôi cũng chưa khi nào hình dung được những mất mát ấy lại lớn và đau
thương đến thế!
Qua chuyến đi lần này, tôi đã thực sự hiểu được phần nào những mất mát
mà thế hệ trước đã phải gánh chịu để cho chúng ta có cuộc sống ấm no, hạnh
phúc như bây giờ. Tôi thầm cảm ơn đến những người đã hi sinh và những người
thân của họ. Qua đó, tôi thấy bản thân mình cần thay đổi, thay đổi để sống tốt
hơn, để xứng đáng với những hi sinh, mất mát của một thời. Tôi và các bạn sinh
ra ở thời bình nhưng không phải vì thế mà chúng ta được phép chủ quan, nghĩ
rằng mình sống như vậy là đã tốt rồi, mà tôi nghĩ mình phải luôn cầu tiến, phải
biết tiếp thu, lắng nghe ý kiến của mọi người, sau đó chắt lọc những ý kiến đó để
hoàn thiện bản thân mình hơn.
Toàn Đảng, toàn dân đang chung tay xây dựng đất nước ngày càng to đẹp
hơn như lời Bác Hồ căn dặn. Bên cạnh những tấm gương điển hình, những anh
hùng lao động trong thời kỳ đổi mới, thì ở đâu đó vẫn còn có một số người lại
đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích của tập thể. Vẫn còn không ít những bạn trẻ
đầy đủ cuộc sống về vật chất nhưng lại sai lạc về tinh thần, chỉ biết hưởng thụ
mà sống thiếu trách nhiệm với bản thân, với gia đình và xã hội. Tôi nghĩ rằng,

mỗi chúng ta, đặc biệt là thế hệ trẻ hãy tự nhìn nhận lại mình, hãy sống có lý
tưởng, có trách nhiệm để không hổ thẹn với những người con đã dâng trọn cuộc
đời mình vì độc lập tự do của Tổ Quốc.
Tôi chợt nhớ lời bài hát “Khát vọng tuổi trẻ” của nhạc sĩ Vũ Hoàng:

15


Bài thu hoạch thực tế chuyên môn
“… Đừng hỏi Tổ Quốc đã làm gì cho ta
Mà phải hỏi ta đã làm gì cho Tổ Quốc hôm nay…”
Tôi nghĩ rằng chỉ cần là người dân Việt Nam, chúng ta hãy ghi nhớ những
lời ấy để rồi góp chút công lao nho nhỏ xây dựng nước nhà giàu đẹp, để sự hi
sinh xương máu của các anh, các chị không là vô ích.
Và tôi cũng tin rằng đến với Nghĩa trang Trường Sơn hôm nay, không ai
trong mỗi chúng ta không cảm thấy bùi ngùi xúc động khi đọc những dòng tên
của các anh, các chị khắc trên vô vàn những ngôi mộ của biết bao người con của
mọi miền Tổ Quốc đã ngã xuống, hiến dâng cả tuổi thanh xuân vì tương lai của
đất nước. Trên khắp các chiến trường từ Nam ra Bắc, hàng vạn chiến sỹ, công
an, dân công hỏa tuyến đã mãi mãi ở lại với những cánh rừng đại ngàn.

16